PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH (PIT) – ŹRÓDŁA PRAWA

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 361

• Nie ma źródeł prawa Unii Europejskiej

Podatek dochodowy od osób fizycznych - geneza

• 1799 – Anglia (podatek o charakterze nadzwyczajnym)

• 1842 – Anglia (jako podatek stały, o charakterze cedularnym, tj. opodatkowanie odrębne dla poszczególnych rodzajów dochodów)

• 1891 – Prusy (globalny podatek dochodowy – opodatkowanie od sumy dochodów z poszczególnych źródeł dochodów)

Podatek dochodowy od osób fizycznych - zasady

• Zasada powszechności podmiotowej• Zasada powszechności przedmiotowej• Zasada opodatkowania „czystego” dochodu w

ujęciu przedmiotowym• Zasada opodatkowania „czystego” dochodu w

ujęciu podmiotowym

POWSZECHNOŚĆ PODMIOTOWA

• Opodatkowaniu podlegają dochody wszystkich osób je osiągających (PIT -> wszystkie osoby fizyczne)

• Brak wyłączeń oraz zwolnień podmiotowych (nie ma takich w polskiej ustawie o PIT)

• Osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu PIT na zasadzie nieograniczonego lub ograniczonego obowiązku podatkowego

Nieograniczony/ograniczony obowiązek podatkowy

• Kryterium: miejsce zamieszkania osoby fizycznej (centrum interesów życiowych lub fizyczne przebywanie przez okres 183 dni w roku podatkowym)

na te

ryto

rium RP

Poza terytorium RP

Nieograniczony obowiązek podatkowy

Ograniczony obowiązek podatkowy

Nieograniczony/ograniczony obowiązek podatkowy (2)

Poza terytorium RP

Na terytorium

RP

Nieograniczony obowiązek podatkowy

Ograniczony obowiązek podatkowy

położenieźródeł przychodów

POWSZECHNOŚĆ PRZEDMIOTOWA• Opodatkowaniu podlegają dochody wszelkiego rodzaju

– tj. niezależnie od źródła ich pochodzenia. Wyjątki: zwolnienia przedmiotowe oraz wyłączenia podatkowe.

• Opodatkowaniu podlegają łączne dochody – po zsumowaniu dochodów z poszczególnych źródeł przychodów (kumulacja podatkowa). Wyjątki: niektóre dochody nie podlegają łączeniu (np. dochody z lokat bankowych, dochody z wygranych w grach losowych, dochodu z dywidend, dochody z obrotu akcjami, dochody z działalności gospodarczej przy wyborze opcji podatku liniowego).

Dochody podlegające PIT• Art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:Źródłami przychodów są:

1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2) działalność wykonywana osobiście;

3) pozarolnicza działalność gospodarcza;4) działy specjalne produkcji rolnej;5) (uchylony);

6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w

spółdzielni mieszkaniowej,c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,d) innych rzeczy,- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego

zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

9) inne źródła.

OPODATKOWANIE „CZYSTEGO” DOCHODU W UJĘCIU PRZEDMIOTOWYM

• Dochodem jest tylko ta wartość, która pozostaje do dyspozycji osoby fizycznej i może być przeznaczona na realizację jej potrzeb osobistych

• Dochodem są wszelkie uzyskane wpływy pomniejszony o koszty poniesione w celu ich osiągnięcia (te koszty nie stanowią realizacji potrzeb osobistych osoby fizycznej)

Zasady ustalenia dochodu podatkowego

• Art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

„ Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów”.

Dochód (=) przychód (-) koszty

Przychody podatkowe• otrzymane lub postawione do dyspozycji

podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz

• wartość otrzymanych świadczeń w naturze i• wartość innych nieodpłatnych świadczeń

……………………………• kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie

otrzymane (dla dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej)

Koszty podatkowe• Art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób

fizycznych:„ Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w

celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23”.

To koszty:- faktycznie poniesione- w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo

zabezpieczenia źródła przychodów- niewyłączone „z góry” z katalogu kosztów

Koszty ryczałtowe

kwota kosztów określona „z góry”• dot. dochodów ze stosunku

pracy• wynoszą 111 zł 25 gr

miesięcznie…• zakaz odliczenia kosztów

faktycznie poniesionych, z wyjątkiem kosztów dojazdu do pracy środkami komunikacji publicznej na podstawie biletów imiennych okresowych

jako „z góry” określony procent przychodów• dot. przychodów ze zlecenia, z

tytułu umowy o dzieło lub korzystania z praw autorskich

• 20% (dot. przychodów ze zlecenia, z tytułu umowy o dzieło) lub 50% przychodów (dot. przychodów z korzystania z praw autorskich)

• jeśli podatnik wykaże, że faktycznie poniósł wyższe koszty, może je uwzględnić po stronie kosztów uzyskania przychodów

OPODATKOWANIE „CZYSTEGO” DOCHODU W UJĘCIU PODMIOTOWYM

• Zasada ta odnosi dochód do zdolności podatkowej osoby fizycznej, tj. jej sytuacji osobistej, która wymaga uwzględnienia przy opodatkowaniu (przez obniżenie podstawy opodatkowania lub samej kwoty podatku)

• Realizowana przez:1) minimum egzystencji2) łączne opodatkowanie małżonków3) opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci4) ulgę na dzieci

Minimum egzystencji

Art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30e, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali:

Podstawa obliczenia podatku Podatek wynosiponad do

85 528 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr

85 528 14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł

Łączne opodatkowanie małżonków

• Art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:• „1. Małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od

osiąganych przez nich dochodów.• 2. Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym

mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26c; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków”.

Łączne opodatkowanie małżonków (2)• Przesłanki:1) oboje małżonkowie podlegają nieograniczonemu obowiązkowi

podatkowemu,2) istnieje przez cały rok podatkowy pomiędzy nimi wspólność

majątkowa, 3) pozostają w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy,4) wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym (złożonym

w terminie)

• Zasady opodatkowania:1) opodatkowanie łącznie od sumy swoich dochodów2) podatek określa się na imię obojga małżonków 3) w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych

dochodów małżonków.

Łączne opodatkowanie małżonków (3)

• Małżonek A – dochód: 10.000 zł (podatek liczony odrębnie – 1.244 zł)

• Małżonek B – dochód: 100.000 zł (podatek liczony odrębnie – 19.470 zł)

• Połowa sumy dochodów: ½ x 110.000 zł = 55.000 zł• Podatek obliczony od połowy sumy dochodów:

9.344 zł• Podatek na imię obojga małżonków: 2 x 9.344 =

18.688 zł

Opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci

• Obowiązują te same zasady, co przy łącznym opodatkowaniu małżonków

• Łączy się dochody rodzica oraz dziecka (u dziecka zazwyczaj to „0”)

Ulga na dzieci• Odliczenie od podatku obliczonego według skali podatkowej (pomniejsza podatek) – ok. 112 zł rocznie za jedno dziecko• Art.27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:Odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale

skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1. Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko 1, w stosunku do:

1) jednego małoletniego dziecka - kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, jeżeli dochody podatnika:

a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,

b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;

2) dwojga małoletnich dzieci - kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, na każde dziecko.

3) trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota stanowiąca:a) 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w

art. 27 ust. 1, odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,b) 1/4 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w

art. 27 ust. 1, na trzecie dziecko,c) 1/3 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w

art. 27 ust. 1, na czwarte i każde kolejne dziecko.

Ryczałty w podatku dochodowym• Karta podatkowa – opodatkowanie na podstawie

tzw. znamion zewnętrznych (rodzajem działalności, jej zakresem i rozmiarem)

• Opodatkowanie osób duchownych - opodatkowanie na podstawie tzw. znamion zewnętrznych (funkcją i rozmiarem)

• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:- Nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodów- Podstawę opodatkowania stanowi wielkość przychodów- Stawka podatkowa uzależniona jest od rodzaju

działalność (uwzględnia szacunkowe koszty w tego rodzaju działalności)

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI

Podatek od nieruchomości (1)• Uregulowany w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach

i opłatach lokalnych• Obciąża własność obiektów uznawanych przez ustawę o

podatkach i opłatach lokalnych za nieruchomości• To podatek majątkowy• Wysokość dochodu uzyskiwanego z nieruchomości nie jest

istotna dla wysokości obciążeń podatkowych z tytułu tego podatku

• To nie jest podatek obciążający wartość nieruchomości (nie ma charakteru podatku katastralnego)

Podatek od nieruchomości (2)• Podatnicy podatku:– właściciele oraz posiadacze samoistni nieruchomości lub

obiektów budowlanych, użytkownicy wieczyści gruntów– również posiadacze – w tym posiadacze zależni –

nieruchomości lub obiektów budowlanych (lub ich części), stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego

• Przedmiot opodatkowania:– grunty– budynki lub ich części– budowle lub ich części – o ile są związane z prowadzeniem

działalności gospodarczej

Podatek od nieruchomości (3)• Podstawa opodatkowania:

– w przypadku gruntów i budynków – ich powierzchnia użytkowa wyrażona w metrach kwadratowych

– w przypadku budowli – ich wartość ustalona na potrzeby amortyzacji dla celów podatku dochodowego

• Stawki podatkowe:– określone w uchwale podejmowanej przez radę gminy– rada gminy nie może przekroczyć górnej granicy stawek wynikających z

ustawy o podatkach i opłatach lokalnych– uzależnione od rodzaju obiektu i jego przeznaczenia– w przypadku gruntów i budynków to stawka kwotowa, w przypadku

budowli to 2% ich wartości

Podatek od nieruchomości (4)Obowiązki podatników:• W przypadku osób fizycznych - złożenie wykazu

nieruchomości; na podstawie tego wykazu organ podatkowy wydaje decyzję wymiarową

• W przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej – złożenie do 15 stycznia roku podatkowego deklaracji, z której wynika podatek do zapłaty

• Uiszczanie rat podatku od nieruchomości