ร

�

อยเรียงเรื่องร

������������� �������� ���� �����

�������������ื���������ึ� ���!���ึ� � ���

�"��#����$�����%��&���$��'()$��*!���

: เพาะพันธุปญญา

������ ���� �+

ราว

���������� �������� ���� ������*",-��.#

�������������ื���������ึ� ���!���ึ� � ��� 28

�"��#����$�����%��&���$��'()$��*!���

“…… การศึกษาเป�นเครื่องอันสําคัญในการพัฒนา ความรู� ความคิดความประพฤติ ทัศนคติ ค$านิยมและคุณธรรมของบุคคล เพื่อให�เป�นพลเมืองดีมีคุณภาพและประสิทธิภาพ เมื่อบ�านเมืองประกอบไปด�วยพลเมืองที่มีคุณภาพและประสิทธิภาพ การพัฒนาประเทศชาติก็ย$อมทําให�ได�โดยสะดวกราบรื่น ได�ผลที่แน$นอนและรวดเร็ว …”

พระราชดํารัส พระราชทานแก�ครูใหญ� และนักเรียน

ปญญา ญสส.

������ ���� �

การศึกษาเป�นเครื่องอันสําคัญในการพัฒนา ความรู� ความคิด

ความประพฤติ ทัศนคติ ค$านิยมและคุณธรรมของบุคคล เพื่อให�เป�นพลเมืองดีเมื่อบ�านเมืองประกอบไปด�วยพลเมืองที่มี

คุณภาพและประสิทธิภาพ การพัฒนาประเทศชาติก็ย$อมทําให�ได�โดยสะดวก…”

พระราชดํารัส พระราชทานแก�ครูใหญ� และนักเรียน ณ ศาลาดุสิดาลัย พระราชวังดุสิต

๒๒ กรกฎาคม ๒๕๒๐

คํ า นํ า สืบเนื่องจากโรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ9 ได�เข�าร$วมโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญากับศูนย9พี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ตั้งแต$ป<การศึกษา 2557 จนถึงป<การศึกษา 2558 นี่ก็ 2 ป<ของการเข�าร$วมโครงการฯ จากที่ครูไม$มีความรู�อะไรเลยเกี่ยวกับทักษะเพาะพันธุ9ป:ญญาจนถึงกระทั่งป<นี้คิดว$าครูมีการเปลี่ยนแปลงและได�เรียนรู�อย$างมากมายจากครูด�วยกันเองและที่สําคัญจากนักเรียน บางครั้งการเรียนรู�ของครูก็รู�ก$อนนักเรียนแค$ไม$กี่นาทีเพราะต�องเตรียมและสืบค�นข�อมูลเพื่อไปสร�างความตระหนักและความสนใจให�กับนักเรียน บางครั้งการเรียนรู�ก็เกิดพร�อมๆกับนักเรียน.....ครูได�เรียนรู�คน เรียนรู�นักเรียน เรียนรู�ชีวิต ได�ออกไปศึกษานอกสถานที่ ได�เรียนรู�จากปราชญ9และภูมิป:ญญา ที่สําคัญได�ออกไปเยี่ยมบ�านนักเรียน เยี่ยมผู�ปกครองนักเรียนเพื่อสร�างความเข�าใจในการเรียนรู�ของนักเรียนนอกห�องเรียน เพาะพันธุ9ป:ญญาได�ให�พวกเราเรียนรู�อะไรต$างๆ อย$างมากมายโดยผลการเรียนรู�ได�สื่อผ$านไดอารี เฟรสบุEคของนักเรียนและครู ต�องขอบคุณทางศูนย9พี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีที่ได�มีแนวคิดในการให�โรงเรียนได�จัดทําหนังสือ pocketbook นี้ขึ้นมา ด�วยความจําเป�นหนังสือเล$มนี้จึงเกิดขึ้นแต$ก็หนักใจเหมือนกันไม$รู�จะทํายังไง ยิ่งเราไม$เคยมีประสบการณ9ในการเขียนหนังสือเลย ...เอาละจะเป�นยังไงต�องลองดู...นี่ก็คือการเปลี่ยนแปลงความท�าทายที่เกิดขึ้นจากการจุดประกายของโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา โครงการที่จะทําให�ทั้งครูและนักเรียนเกิดป:ญญาที่ยั่งยืน สามารถอยู$กับโลกแห$งความเป�นจริงที่นับวันต�องพึ่งพาตนเองมากขึ้นทุกวัน สําหรับหนังสือเล$มนี้ขอกล$าวเป�น 3 ตอนละกัน(แบบว$ามีตัวอย$างตามที่หนังสือครูสุธีระ ประเสริฐสรรพ9...ละกันครับ) ตอนที่ 1 จุดประกายครูเพาะพันธ+ โดยผมจะเขียนถึงความรู�สึกประสบการณ9ในการเข�าโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาป< 2558 ของครูและการเปลี่ยนแปลงของครู ตอนที่ 2 ไดอารี่เปลี่ยนชีวิต จะกล$าวถึงนักเรียนในการทํางานเพาะพันธุ9ป:ญญาที่มีทั้งป:ญหาและอุปสรรค โดยนําข�อมูลจากไดอารี เรียงความของนักเรียนมาขยายความ ตอนที่ 3 เพาะพันธุ+ป/ญญา ญสส. ในอนาคต ขอกล$าวถึงความยั่งยืนที่โรงเรียนของพวกเราจะทําหลังจากสิ้นสุดโครงการฯ และจะขยายผลอย$างไรให�ครูใ น โ ร ง เ รี ย น แ ล ะ ผู� ที่ ส น ใ จ ศึ ก ษ า เ กี่ ย ว กั บ เ พ า ะ พั น ธ9 ป: ญ ญ า เ ด ช ม ณี เ น า ว โ ร จ น9 27 มกราคม 2559

สารบัญ

คํานํา ตอนที่ 1 จุดประกายครูเพาะพันธุ9 2 ตอนที่ 2 ไดอารี่เปลี่ยนชีวิต 10 ตอนที่ 3 เพาะพันธุ9ป:ญญา ญสส. ในอนาคต 14

“ สรางเดก็กลาคดิ ครกูลาเปลีย่นดวยหองเรยีนเพาะพนัธุปญญา

เปลีย่น ดวยหองเรยีนเพาะพนัธุปญญา ”

ตอนที่ จุดประกายครูเพาะพันธ+

หลังจากกลับจากการปUดประชุมโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาที่มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ในวันที่ 25 มกราคม 2559 ความหนักอกหนักใจก็เกิดขึ้นอีกครั้ง ทางศูนย9ได�มอบการบ�านให�แต$ละโรงเรียนทํา pocket book โรงเรียนเราจะเขียนอะไร จะเขียนยังไง จะเอาอะไรมาเขียนไม$เขียนเขียนเป�นเรื่องราวสักที แต$ใจก็เกิดแรงบันดาลใจให�เขียนจนได� คือถือเป�นเรื่องดีที่จเริ่มเรื่องราวการเขียนที่เป�นรูปประธรรมนี่ก็ถือเป�นการเปลี่ยนแปลงของครูอีกอย$างตั้งแต$ร$วมโครงการมาทางโครงการให�เขียนไดอารี่เรื่องราวเพาะพันธุ9ป:ญญา นี่เป�นอีกก�าวของการเขียน pocket book เช�าวันนี้อากาศเย็นตลอดทั้งวัน สองสามวันที่ผ$อุณหภูมิลดลงอย$างรวดเร็วจนร$างกายปรับตัวแทบไม$ทัน แต$เราจะมีชีวิตอยู$ต$อไปร$างกายก็ต�องปรับตัวเหมือนการศึกษาในป:จจุบัน คนเป�นครูก็ต�องมีการปรับตัวจะใช�การสอนอย$างเดียวไม$ได�แล�ว มันให�ทักษะกระบวนการ ทักษะชีวิต ควบคู$กับการให�ความรู�แก$เด็ก ถ�าถามว$ารู�สึกอย$างไรกับโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา เข�าร$วมโครงการใหม$ๆก็สบายใจนะ กลัวการเปลี่ยนแปลงกลัวไม$ทันเพื่อน กลัวเด็กทําไม$ได�กลัวครูในโรงเรียนไม$ให�ความร$วมมือ กลัวไม$มีเวลาและอื่นๆสารพัดความกลัว แต$เราก็สามารถผ$านอป:ญหาและ

อุปสรรคมาได�อย$างภาคภูมิ โครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา ป<ที่ เราก็ทําให�เกิดความเสียดายเพราะไม$ได�เข�าร$วมกิ จก ร รมของ ศูนย9 พี่ เ ลี้ ย ง มหา วิทย าลั ยอุบลราชธานีถึงworkshop System Thinking workshop เราไม$มีความพร�อมในการที่จะเข�าร$วมโครงการ

เป�นป<ที่ 2 แต$เมื่อทางศูนย9พี่เลี้ยงต�องการหนังสือตอบรับของกา

ตอนที่ 1 จุดประกายครูเพาะพันธ+

หลังจากกลับจากการปUดประชุมโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาที่มหาวิทยาลัยความหนักอกหนักใจก็เกิดขึ้นอีกครั้ง ทางศูนย9

pocket book เรื่องราวเพาะพันธุ9ป:ญญาของโรงเรียนเราจะเขียนอะไร จะเขียนยังไง จะเอาอะไรมาเขียนไม$เขียนเขียนเป�นเรื่องราวสักที แต$ใจก็เกิดแรงบันดาลใจให�เขียนจนได� คือถือเป�นเรื่องดีที่จะเป�นการฝbกหรือเป�นการ

ขียนที่เป�นรูปประธรรมนี่ก็ถือเป�นการเปลี่ยนแปลงของครูอีกอย$างตั้งแต$ร$วมโครงการมาทางโครงการให�เขียนไดอารี่เรื่องราวเพาะพันธุ9ป:ญญา นี่เป�นอีกก�าวของ

เช�าวันนี้อากาศเย็นตลอดทั้งวัน สองสามวันที่ผ$านมาอากาศเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิลดลงอย$างรวดเร็วจนร$างกายปรับตัวแทบไม$ทัน แต$เราจะมีชีวิตอยู$ต$อไปร$างกายก็ต�องปรับตัวเหมือนการศึกษาในป:จจุบัน คนเป�นครูก็ต�องมีการปรับตัวจะใช�การสอนอย$างเดียวไม$ได�แล�ว มันให�ทักษะกระบวนการ ทักษะชีวิต ควบคู$กับการให�ความรู�แก$ด็ก ถ�าถามว$ารู�สึกอย$างไรกับโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา เข�าร$วมโครงการใหม$ๆก็สบายใจนะ กลัวการเปลี่ยนแปลงกลัวไม$ทันเพื่อน กลัวเด็กทําไม$ได�กลัวครูในโรงเรียนไม$ให�ความร$วมมือ กลัวไม$มีเวลาและอื่นๆสารพัดความกลัว แต$เราก็สามารถผ$านอป:ญหาและ

อุปสรรคมาได�อย$างภาคภูมิในป<ที่ผ$านมา แต$พอมาย�อนคิดนึกถึงการเข�าร$วมโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา ป<ที่ 2 โรงเรียนของเราก็ทําให�เกิดความเสียดายเพราะไม$ได�เข�าร$วมกิ จก ร รมของ ศูนย9 พี่ เ ลี้ ย ง มหา วิทย าลั ยอุบลราชธานีถึง2 กิจกรรม คือ กิจกรรม workshop System Thinking และกิจกรรม workshop จิตป:ญญา สาเหตุเพราะว$าพวกเราไม$มีความพร�อมในการที่จะเข�าร$วมโครงการ

แต$เมื่อทางศูนย9พี่เลี้ยงต�องการหนังสือตอบรับของการหยุดเข�าร$วมโครงการ

เพาะพันธุ9ป:ญญา พวกเราก็เลยได�มีโอกาสทํา AAR กันเกี่ยวกับโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาพูดถึงข�อดีข�อเสีย สิ่งที่เด็กจะได�สิ่งที่ครูจะได� จากการทํา AAR พบว$าโครงการเพาะพันธ9

เป�นโครงการที่เกิดผลต$อนักเรียนเป�นเชิงประจักษ9 นักเรียนมีผลงาน ครูมีผลงาน จนสามารถส$งเ ป� น น วั ต ก ร ร ม ข อ ง โ ร ง เ รี ย น ใ น ฝ: น ใ นกระบวนการทํางานของนักเรียนได�เป�นอย$างดี มติที่ประชุมเลยได�ให�ผมเป�นผู�ประสานในการเข�าร$วมโครงการอีกครั้ง.....

เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีต�อนรับโรงเรียนของเราเข�าร$วมโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาอีกครั้ง.... เรื่องราวการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับเพาะพันธุ9ป:ญญาของโรขึ้นมาอีกครั้ง ความตื่นเต�น ความเร�าใจ ความผิดหวัง การสร�างแรงจูงใจทุกวิธีการที่จะมาผลักดันให�โครงการสําเร็จอีกป<จึงเกิดขึ้นอีกครั้งหนึ่ง. .. .เริ่มต�นจากศูนย9 พี่ เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีจัดประชุม อบรม การทําวิจัยเพาะพันธุ9ป:ญญา โโยธิน แสวงดี เป�นวิทยากร ทางโรงเรียนก็ส$งครูผม ครูยาใจ ครูกิตติพงษ9 ครูกิตติมา เข�าร$วมกิจกรรม เป�นความโชคดีของผมที่ได�มีโอกาสเพิ่มเติมความรู�จากวิทยากรมากความสามารถทําให�เกิดแรงจูงใจ แรงบันดาลใจในการทํางาน รู�แนวทางการทําวิจัยมากขึ้น เช�าวันที่ 21 กรกฎาคม 58 ซึ่งเป�นกิจกรรมชุมนุมเพาะพันธุ9ป:ญญาวันแรก ผมในฐานะหัวหน�าโครงการตามที่ได�รับมอบหมายจากเพื่อนให�ดูแลนักเรียนในการนํากระบวนการเพาะพันธุ9ป:ญญา ก็ได�มานั่งรอลูกลูกๆ ได�ทบทวนการทําเพาะพันธุ9ป:ญญป<ที่ผ$านมาและวางแผนสิ่งที่จะทําในป<นี้ ก็รู�สึกดีใจกับเพื่อนๆครูทุกคนที่ยังไม$ทิ้งกันยังร$อุดมการณ9กันต$อ ทั้งที่รู�ว$าต�องเสียสละเวลาและทุ$มเททั้งในงานปกติและงานที่เราทํา สิ่งก็เพื่อให�การทํางานไม$มีป:ญหาเราต�องมีการวางแผน.....นี่คือสิ่งที่ได�การพพปญ. ผมรู�จักการวางแผนการทํางานที่เป�นระบบมีลายลักษณ9อักษร สิ่งแต$ก$อนก็วางแผนนะไม$ได�มีการบันทึก แต$กิจกรรมพพปญ.ฝbกให�มีการบันทึกไดอารีของครู ทั้งๆที่ไม$อยากทําแต$เมื่อทําแล�วปรากฏว$ามันดีนี่น$า ถึงจะเป�นการบังคับแบบของโครงการนี้คือจะต�องมีการเลือก Theme หรือประเด็นหลักในการทําโครงการ ทีมครู

กันเกี่ยวกับโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาพบว$าโครงการเพาะพันธ9

เป�นโครงการที่เกิดผลต$อนักเรียนเป�นเชิงประจักษ9 นักเรียนมีผลงาน ครูมีผลงาน จนสามารถส$งเ ป� น น วั ต ก ร ร ม ข อ ง โ ร ง เ รี ย น ใ น ฝ: น ใ นกระบวนการทํางานของนักเรียนได�เป�นอย$างดี มติที่ประชุมเลยได�ให�ผมเป�นผู�ประสานในการ

.....เดชะบุญที่ทางศูนย9พี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีให�โอกาสและยินดี

.... เรื่องราวการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับเพาะพันธุ9ป:ญญาของโรงเรียนเราจึงได�มีสีสัน

ความตื่นเต�น ความเร�าใจ ความผิดหวัง การสร�างแรงจูงใจทุกวิธีการที่จะมาเริ่มต�นจากศูนย9 พี่ เลี้ยง

มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีจัดประชุม อบรม การทําวิจัยเพาะพันธุ9ป:ญญา โดยมี รศ.ดร.งเรียนก็ส$งครูผม ครูยาใจ ครูกิตติพงษ9 ครูกิตติมา เข�า

ร$วมกิจกรรม เป�นความโชคดีของผมที่ได�มีโอกาสเพิ่มเติมความรู�จากวิทยากรมากความสามารถทําให�เกิดแรงจูงใจ แรงบันดาลใจในการทํางาน รู�แนวทางการทําวิจัยมาก

พาะพันธุ9ป:ญญาวันแรก ผมในฐานะหัวหน�าโครงการตามที่ได�รับมอบหมายจากเพื่อนให�ดูแลนักเรียนในการนํากระบวนการเพาะพันธุ9ป:ญญา ก็ได�มานั่งรอลูกลูกๆ ได�ทบทวนการทําเพาะพันธุ9ป:ญญป<ที่ผ$านมาและวางแผนสิ่งที่จะทําในป<นี้ ก็รู�สึกดีใจกับเพื่อนๆครูทุกคนที่ยังไม$ทิ้งกันยังร$วมอุดมการณ9กันต$อ ทั้งที่รู�ว$าต�องเสียสละเวลาและทุ$มเททั้งในงานปกติและงานที่เราทํา สิ่ง

นี่คือสิ่งที่ได�การทํากิจกรรม จักการวางแผนการทํางานที่เป�นระบบมีลายลักษณ9อักษร สิ่งแต$ก$อนก็

ฝbกให�มีการบันทึกไดอารีของครู ทั้งๆที่คับแบบกรายๆ....อีกอย$าง

หรือประเด็นหลักในการทําโครงการ ทีมครู

จะต�องมีการทํา AAR ใช�ความคิดระดมความคิได�มีบทบาท ได�แสดงความคิดเห็นอย$างเป�นทํางานของครูแต$ละคน พวกเราคิดประเด็นตั้งแต$ป<ที่แล�วเป�น ข$า ป<นี้เราจะเอาอะไร ครูเสนอมามี มะกรูด ข�าวโพด ไก$บ�านแคน บัว วิเคราะห9วิพากษ9ทั้งทางเศรษฐศาสตร9 สังคมศาสตร9 จนได�ข�อสรุปประเด็นหลักของพวกเรา คือ บัวจากเรื่องยากๆจะกลายเป�นเรื่องง$ายๆ ถ�าพวกเราเปUดใจรับสิ่งใหม$ ไม$คิดจะเอาชนะ แต$มีเหตุผล.....มันสุดยอดจริง ๆ เมื่อพวกเราได�ประเด็นหลักแล�ว ผมก็มานั่งคิดทําไงดีนะ ว$พวกเราทําจะส$งผลไปยังเด็กๆของพวกเราได�รวดเร็ว จะได�ไม$หลงลืมเมื่อเวลานานไป อย$ากะนั้นเลย เทคโนโลยีป:จจุบันมันทําได�อยู$แล�วก็เลยตั้งกลุ$มไลน9เพาะพันธุ9ป:ญญา โดยใช�ชื่อว$า “พพปญ. ญสส. ป< 2 ” เพื่อใช�ในการติดต$อสื่อ ข$าว และประชาสัมพันธ9 แลกเปลี่ยนเรียนรู�กันตลอด 24 ชั่วโมง ป:จจุบันมีสมาชิกกลุ$มอยู$จํานวน

จากการใช�สื่อนี้ทําให�เห็นการเปลี่ยนแปลงของครูเพาะพันธ9 ที่พยายามจะสอนลูกศิษย9 เห็นความกระตือรือร�นทั้งครูที่ปรึกษาและนักเรียนในการแลกเปลี่ยนความรู� ความคิดเห็นกัน อย$างเห$นครูเป�นครูที่มีความมุ$งมั่น มีหลักการ และเป�นคนที่ให� กําลังนักเรียนเป�นอย$างดีในการทํางานในป<นี้ แม�บางครั้งในการทํางานจะมีป:ญหา และอุปสรรคบ�างแต$ทุกครั้งพวกเรา และครูทุกคนก็สามารถผ$านพ�นอุปสรรคไปได�ทุกครั้ง เพราะความรักความสามัคคีความเข�าใจซึ่ง

“ อุปสรรค มีไว�ก�าวข�าม ป:ญหา มีไว�แก�ไข เช�าวันที่ 22 กรกฎาคม 58 หลังกิจกรรมหน�าเสาธงได�นําข$าวที่ครูได�ประชุมกันก$อนหน�านั้นไปแจ�งนักเรียนว$า ห�อง 4/2 ได�เป�นตัวแทนของโรงเรียนในการดําเนินการโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา ป<นี้นักเรียนส$วนใหญ$ทําหน�างงๆ แต$ครูก็ไม$ได�อธิบายอะไร

ใช�ความคิดระดมความคิด ตรงนี้ประทับใจครูอย$างมาก ครูทุกคนทบาท ได�แสดงความคิดเห็นอย$างเป�นกันเอง สนุกสนาน ได�ความรู�ได�แง$คิดการ

ทํางานของครูแต$ละคน พวกเราคิดประเด็นตั้งแต$ป<ที่แล�วเป�น ข$า ป<นี้เราจะเอาอะไร ครูเสนอมามี มะกรูด ข�าวโพด ไก$บ�านแคน บัว วิเคราะห9วิพากษ9ทั้งทางวิทยาศาสตร9 เศรษฐศาสตร9 สังคมศาสตร9 จนได�ข�อสรุปประเด็นหลักของพวกเรา คือ บัว......ได�แง$คิด จากเรื่องยากๆจะกลายเป�นเรื่องง$ายๆ ถ�าพวกเราเปUดใจรับสิ่งใหม$ ไม$คิดจะเอาชนะ แต$มี

เมื่อพวกเราได�ประเด็นหลักแล�ว ผมก็มานั่งคิดทําไงดีนะ ว$าสิ่งที่พวกเราคิดพวกเราทําจะส$งผลไปยังเด็กๆของพวกเราได�รวดเร็ว จะได�ไม$หลงลืมเมื่อเวลานานไป อย$ากะนั้นเลย เทคโนโลยีป:จจุบันมันทําได�อยู$แล�วก็เลยตั้งกลุ$มไลน9เพาะพันธุ9ป:ญญา โดย

เพื่อใช�ในการติดต$อสื่อ ข$าว และประชาสัมพันธ9 ชั่วโมง ป:จจุบันมีสมาชิกกลุ$มอยู$จํานวน 51 คน สิ่งที่เห็น

จากการใช�สื่อนี้ทําให�เห็นการเปลี่ยนแปลงของครูเพาะพันธ9 ที่พยายามจะสอนลูกศิษย9 เห็นความกระตือรือร�นทั้งครูที่ปรึกษาและนักเรียนในการแลกเปลี่ยนความรู� ความคิดเห็นกัน อย$างเห$นครูแสงเดือน บกน�อย เป�นครูที่มีความมุ$งมั่น มีหลักการ และเป�นคนที่ให� กําลังนักเรียนเป�นอย$างดีในการทํางานในป<นี้ แม�บางครั้งในการทํางานจะมีป:ญหา และอุปสรรคบ�างแต$ทุกครั้งพวกเรา และครูทุกคนก็สามารถผ$านพ�นอุปสรรคไปได�ทุกครั้ง เพราะความรักความสามัคคีความเข�าใจซึ่งกันละกัน

มีไว�แก�ไข ” หลังกิจกรรมหน�าเสาธงได�นําข$าวที่ครูได�ประชุมกันก$อน

ได�เป�นตัวแทนของโรงเรียนในการดําเนินการป<นี้นักเรียนส$วนใหญ$ทําหน�างงๆ แต$ครูก็ไม$ได�อธิบายอะไร

มากปล$อยให�เด็กเกิดความสงสัย และต�องการค�นคําตอบแต$ครไูด�มอบให�นักเรียนแบ$งกลุ$มจํานวน 10 กลุ$ม โดยแบ$งกันเอง สิ่งที่ได�ในกระบวนการนี้ คือ ครูไม$ควรรีบบอกคําตอบในทันที ควรเปUดโอกาสให�นักเรียนได�ค�นคําตอบของตัวเองบ�าง ทุกวันพฤหัสบดีผมจะเป�นตัวแทนของโรงเรียนในการเข�าพบปะกับนักเรียนเพาะพันธุ9ป:ญญาในชั่วโมง ที่ 1 ซึ่งเป�นชั่วโมงสวดมนต9 และชั่วโมงที่ ทางโรงเรียนจัดให�เป�นกิจกรรมเพาะพันธุ9ป:ญญา โดยจะมีครู ที่ปรึกษาท$านอื่นๆ หมุนเวียนผลัดเปลี่ยนกันมา แลกเปลี่ยนพูดคุยกับนักเรียน อย$างน�อยรวมทั้งผมก็จะประมาณ 3 คน นี่ก็เป�นภาพการจัดกิจกรรมที่น$าสนใจ ครูทุกคนมามีส$วนร$วมกับนักเรียนพร�อมกันช$วยกันคิดช$วยกันแชร9ปราบการณ9กับนักเรียน ทําให�เห็นความแตกต$างการการเรียนการสอนโดยทั่วไป หลังจากที่ครูได�ประเด็นหลักแล�ว ในเรื่อง บัว เหตุผลก็เผื่อไว�ว$าถ�านักเรียน ไม$สามารถเลือกประเด็นหลักได�ก็จะนําประเด็นนี้ให�นักเรียนคิดค�นโครงงานต$อไป โดยในวันที่ 28 กรกฎาคม 2558 ชั่วโมงที่ 6 มีครูเดชมณี ครูนุชนาฎ ครูยาใจ ได�นําประเด็นหลักไปให�นักเรียนได�แสดงความคิดเห็น เป�นการเปUดโอกาสให�นักเรียนแสดงความคิดเห็น ในขณะเดียวกันก็สืบค�นข�อมูลโดยใช�โทรศัพท9 ทําให�นักเรียนได�ตระหนักและเห็นความสําคัญในการใช�สื่อ มือถือให�เกิดประโยชน9 ภาพรวมนักเรียนมีความพึงพอใจมากโดยครูให�นักเรียนช$วยกันแตกประเด็นโครงงานในเรื่องของบัว ข�าวโพด มะกรูด ไก$ย$างบ�านแคน แต$ประเด็นของบัว นักเรียนสามารถแตกเป�นโครงงานได�เยอะมาก โครงงาน ครูก็เลยโหวตนักเรียนเพื่อความเป�นประชาธิปไตย ปรากฏว$า นักเรียนส$วนใได�เลือกบัวเป�นประเด็นหลักของโรงเรียนกระบวนการทําโครงงานเกี่ยวกับบัวจึงเกิดขึ้นอย$างจริงจัง ตั้งแต$วินานั้นเป�นต�นมา เช�าวันที่ 3 สิงหาคม 2558 ชั่วโมงครูยาใจ ก็เลยได�มีโอกาสเข�าพบกลุ$มนักเรียน ชั้นม.4/2 ซี่งเป�ฯกลุ$มเพาะพันธุ9ป:ญญาพูดคุยถึงการส$งเค�าโครง RBL ส$งภายในวันศุกร9นี้ และมานั่งดึงนักเรียนเข�ากลุ$มไลน9 พพปญ.ญสสปลื้มใจเป�นอย$างมากที่ ม.5/1 ที่เป�นกลุ$มเพาะพันธุ9ป:ญญาป<ที่แล�วขอเข�าร$วมกลุ$มด�วย และขอตั้งกลุ$มโครงงาน จํานวน 3 กลุ$ม ครูก็ยินดี....บอกกับตัวเองว$า มาก นี่แหละคือสิ่งที่ครูต�องการให�เกิด ”

มากปล$อยให�เด็กเกิดความสงสัย และต�องการค�นคําตอบแต$ครไูด�มอบให�นักเรียนกลุ$ม โดยแบ$งกันเอง สิ่งที่ได�ในกระบวนการนี้ คือ ครูไม$ควรรีบ

ของตัวเองบ�าง ทุกวันพฤหัสบดีผมจะเป�นตัวแทนของโรงเรียนในการเข�าพบปะกับนักเรียน

วโมงที่ 2 เป�นคาบชุมนุมต$ทางโรงเรียนจัดให�เป�นกิจกรรมเพาะพันธุ9ป:ญญา โดยจะมีครู ที่ปรึกษาท$านอื่นๆ

นกันมา แลกเปลี่ยนพูดคุยกับนักเรียน อย$างน�อยรวมทั้งผมก็จะคน นี่ก็เป�นภาพการจัดกิจกรรมที่น$าสนใจ ครูทุกคนมามีส$วนร$วมกับนักเรียน

พร�อมกันช$วยกันคิดช$วยกันแชร9ปราบการณ9กับนักเรียน ทําให�เห็นความแตกต$างการการ

ได�ประเด็นหลักแล�ว ในเรื่อง บัว เหตุผลก็เผื่อไว�ว$าถ�านักเรียน ไม$สามารถเลือกประเด็นหลักได�ก็จะนําประเด็นนี้ให�นักเรียนคิดค�นโครงงานต$อไป โดยใน

มีครูเดชมณี ครูนุชนาฎ ครูยาใจ ได�นําประเด็นได�แสดงความคิดเห็น เป�นการเปUดโอกาสให�นักเรียนแสดงความคิดเห็น

ทําให�นักเรียนได�ตระหนักและเห็นภาพรวมนักเรียนมีความพึงพอใจมาก

โดยครูให�นักเรียนช$วยกันแตกประเด็นโครงงานในเรื่องของบัว ข�าวโพด มะกรูด ไก$ย$างบ�านแคน แต$ประเด็นของบัว นักเรียนสามารถแตกเป�นโครงงานได�เยอะมาก 10 กว$าโครงงาน ครูก็เลยโหวตนักเรียนเพื่อความเป�นประชาธิปไตย ปรากฏว$า นักเรียนส$วนใหญ$ได�เลือกบัวเป�นประเด็นหลักของโรงเรียนกระบวนการทําโครงงานเกี่ยวกับบัวจึงเกิดขึ้น

ชั่วโมงครูยาใจ ก็เลยได�มีโอกาสเข�าพบกลุ$มนักเรียน RBL ทั้ง 10 กลุ$ม โดยนัด

ญสส. ป< 2 ครั้งนี้ได�มีความที่เป�นกลุ$มเพาะพันธุ9ป:ญญาป<ที่แล�วขอเข�าร$วมกลุ$มด�วย

วเองว$า “ พวกนาย เยี่ยม

ถึง 4 ครั้งจนกระทั่งทางศูนย9พี่เลี้ยงพึงพอใจการสืบค�นข�อมูล การจับเข$าคุยกันของครูที่ห�องเรียนปกติ เพราะนักเรียนต�องมาพบครูเวลาว$างจากการเรียน เป�นวันหยุด เห็นการเสียสละของครูที่ปรึกษาและนักเรียน เป�นภาพที่ประทับและอบอุ$น ภูมิใจเป�นอย$างมาก.... และแล�วทางศูนย9พี่เลี้ยงก็นัดนําเสนอเค�าโครงงานวิจัยที่ โรงเรียนถัมภ9 ......11 กันยายน 2559 เสนอเค�าโครงวิจัย สื่อเทคโนโลยีอย$างชัดเจน นักเรียนโปรแกรมนําเสนอ

คณะกรรมการ เห็นภาพของครูที่คอยให�กําลังใจนักเรียน

คนหนึ่งหลัง“ แบบละเอียด บางคําถามหนูก็ตอบไม$ได� แต$ครูเขาก็ให�พวกเราไปคิดต$อยอดต$อไป

ข$าวดีจากศูนย9พี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีว$าโครงงานของเรา ผ$านทุกโครงงาน ผ

พ ว ก เ ร า ไ ว�เวลาในส$วนนี้ทั้ ง นั ก เ รี ย นแ ล ะ ค รู ใ นการปรับเค�าโครงโครงงาน

ครั้งจนกระทั่งทางศูนย9พี่เลี้ยงพึงพอใจ...ณ เวลานี้ได�เห็นการทํางานของนักเรียน การสืบค�นข�อมูล การจับเข$าคุยกันของครูที่ปรึกษา เป�นภาพบรรยากาศที่ไม$มีในห�องเรียนปกติ เพราะนักเรียนต�องมาพบครูเวลาว$างจากการเรียน เป�นวันหยุด เห็นการเสียสละของครูที่ปรึกษาและนักเรียน เป�นภาพที่ประทับและอบอุ$น ภูมิใจเป�นอย$างมาก

นัดนําเสนอเค�าโครงงานวิจัยที่ โรงเรียนคําเขื่อนแก�วชนูปเสนอเค�าโครงวิจัย ถึงตอนนี้ได�เห็นอะไร เห็นนักเรียนใช�

สื่อเทคโนโลยีอย$างชัดเจน นักเรียนโปรแกรมนําเสนอ Poweroint รวมทั้งโปรแกรมในการตัดต$อภาพ การ จับภาพหน� าจอ บรรยากาศการซ�อมการเตรียมนําเสนอ และนักเรียนได�ฝbกการนําเสนอเพื่อให�คณะกรรมการได�เห็นศักยภาพในการทํางาน เห็นบรรยากาศความตื่นเต�นของนักเรียน และการแก�ป:ญหาเฉพาะหน�าข อ ง นั ก เ รี ย น ใ น ก า ร ต อ บ คํ า ถ า ม

เห็นภาพของครูที่คอยให�กําลังใจนักเรียน....อยากบอกว$ามันสุดยอดมาก…นักเรียนคนหนึ่งหลังลงจากเวลานําเสนอบอกกลับครูว$า “ ครู หนูตื่นเต�นมากๆ คณะกรรมการซักถามแบบละเอียด บางคําถามหนูก็ตอบไม$ได� แต$ครูเขาก็ให�พวกเราไปคิดต$อยอดต$อไป...” หลังจากนั้นไม$กี่สัปดาห9พวกเราก็ได�

ข$าวดีจากศูนย9พี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีว$าโครงงานของเรา ผ$านทุกโครงงาน ผม

ได�นําข$าวไปบอกครู...สังเกตหน�าตาละรอบยิ้มของครูที่แสดงความยินดี ผมคิดในใจนี่ขนาดครูนะนี่ ถ�าเป�นนักเรียนจะดีใจขนาดไหน... ....เมื่อทุกโครงงานได�ผ$านการอนุมัติ กระบวนการทํางานการทดลองการเก็บข�อมูลก็เกิดขึ้น ภาพที่เห็นบ$อยขึ้นก็คือการออกพื้นที่ การพบปะของครูความสุขความสนุกสนานมีมากขึ้น .... และแล�วความหนักอกหนักใจก็เกิดขึ้นอีกเมื่อครูบอกนักเรียนว$าวันที่

พฤศจิกายน 2558 ตรวจเยี่ยมการดําเนินงานของนักเรียน ดังนั้นเพื่อความเรียบร�อยผมก็เลยนักเรียนเตรี ยมความพร� อมก$ อน ใน วัพฤศจิกายน 58 โดยให�แต$ละกลุ$มเตรียมนําเสนอ พร�อมข�อมูลที่เก็บได�มานําเสนอ แล�วให�ครู วิพากษ9 เ กี่ยวกับโครงงานที่

นักเรียนคน วันนั้นมีผม ครูยาใจ ครูกิตติมา ครูกิตติพงษ9 ครูณัฐ ได�เข�ามาให�กําลังใจนักเรียน คอยซักถามป:ญหาและโครงงานของนักเรียน เพื่อให�เกิดกแก�ป:ญหา...ต�องขอบคุณครูทุกท$านที่มาร$วมในครั้งนี้ วันที่ 19 พฤศจิกายน 58 เป�นวันนัดของศูนย9พี่เลี้ยง ช$วงบ$ายทุกคนมารอที่ห�องประชุมพอคณะพี่เลี้ยงมาถึง นางสาวเบญวลี พิธีกรของกลุ$มก็ได�นําคณะไปชมสวนบัวที่นักเรียนได�ปลูกทดลองโดยมีนักเรียนเดินตาม เป�นภาพที่ประทับใจมาก ช$วงการนําเสนอแต$ละกลุ$มก็นําเสนอได�ดี มีพัฒนาการอย$างมาก จนได�รับคําชมจากศูนย9พี่เลี้ยงถึงกระบวนการทํางาน ครูที่ปรึกษาทุกคนแทบยิ้มแก�มปริ.....นี่ไหนได�ผมนี่ยิ้มจนแก�มจะฉีกเลย (เวอร9ไปไหม...ไม$นะ..จริงๆ) เช�าวันหนึ่งหลังจากมีนักเรียนกลุ$มหนึ่งได�ไปอบรมคิดวิเคราะห9ที่ศูนย9พี่เลี้ยงได�จัดที่ ม.อุบลฯ ได�มาเล$าให�ฟ:งว$า “ เป�นการอบรมที่ดีมากๆ ค$ะครู พวกหนูได�รู�กระบวนการคิดวิเคราะห9จากเรื่องยากให�เป�นเรื่องง$าย อาจารย9สุธีระ อธิบายได�เข�าใจง$ายมากค$ะ...พวกหนูอยากครูที่โรงเรียนเป�นแบบอาจารย9สุธีระ” ครูยิ้มแล�วบอกว$า นั้นเลยเหรอ ” และได�เดินไปสนทนากับครูแสงเดือนที่นํานักเรียนไป ครูบอกว$า

สังเกตหน�าตาละรอบยิ้มของครูที่แสดงความยินดี ผมคิดในใจนี่

เมื่อทุกโครงงานได�ผ$านการอนุมัติ กระบวนการทํางานการทดลองการเก็บข�อมูลก็เกิดขึ้น ภาพที่เห็นบ$อยขึ้นก็คือการออกพื้นที่ การพบปะของครูกับนักเรียนถี่ขึ้น

หนักอกหนักใจก็เกิดขึ้นอีกเมื่อครูบอกนักเรียนว$าวันที่ 19 2558 ศูนย9พี่เลี้ยงจะเข�ามา

ตรวจเยี่ยมการดําเนินงานของนักเรียน ดังนั้นเพื่อความเรียบร�อยผมก็เลยนักเรียนเตรี ยมความพร� อมก$ อน ใน วัน ที่ 12

โดยให�แต$ละกลุ$มเตรียมนําเสนอ พร�อมข�อมูลที่เก็บได�มานําเสนอ แล�วให�ครู วิพากษ9 เ กี่ยวกับโครงงานที่

นักเรียนคน วันนั้นมีผม ครูยาใจ ครูกิตติมา ครูกิตติพงษ9 ครูณัฐ ได�เข�ามาให�กําลังใจนักเรียน คอยซักถามป:ญหาและโครงงานของนักเรียน เพื่อให�เกิดการเรียนรู�และรู�จัก

เป�นวันนัดของศูนย9พี่เลี้ยง ช$วงบ$ายทุกคนมารอที่ห�องประชุมพอคณะพี่เลี้ยงมาถึง นางสาวเบญวลี พิธีกรของกลุ$มก็ได�นําคณะไปชมสวน

ภาพที่ประทับใจมาก ช$วงการนําเสนอแต$ละกลุ$มก็นําเสนอได�ดี มีพัฒนาการอย$างมาก จนได�รับคําชมจากศูนย9พี่เลี้ยง

นี่ไหนได�ผมนี่ยิ้มจนแก�มจะ

นหนึ่งหลังจากมีนักเรียนกลุ$มหนึ่งได�ไปอบรมคิดวิเคราะห9ที่ศูนย9พี่เลี้ยงได�เป�นการอบรมที่ดีมากๆ ค$ะครู พวกหนูได�รู�

กระบวนการคิดวิเคราะห9จากเรื่องยากให�เป�นเรื่องง$าย อาจารย9สุธีระ อธิบายได�เข�าใจง$ายครูยิ้มแล�วบอกว$า “ ขนาด

และได�เดินไปสนทนากับครูแสงเดือนที่นํานักเรียนไป ครูบอกว$า “

นักเรียนของเราก็โอเคนะ เสียอย$างเดียวพูดน�อยไปหน$อย ไม$ค$อยกล�าแสดงออก ผมยิ้มแล�วบอกครูว$า “ ผมว$าแค$นี้มันก็สุดยอดแล�วนะครับ สําหรับนักเรียนเรา จากวันนั้นถึงวันนี้ก็เกือบครบป<แล�วที่พวกเราได�ทําถ�าถามผมว$าครูได�อะไรครูเปลี่ยนแปลงอะไร ผมก็ขอบอกว$า ถ�าไม$มีโครงการนี้ ครูก็ไม$ได�ทํากิจกรรมนี้ ครูไม$มีผลงานเช$นนี้ ครูไม$ได�เกียรติบัตรจากการอบรไม$ได�คลุกคลีกับนักเรียนจิงจังแบบนี้....แต$โครงการนี้มันทําให�พวกเรามี พวกเราได�สําคัญได�ความภาคภูมิใจในตัวนักเรียน ภูมิใจกับเพื่อนครูที่พานักเรียนของเราทําโครงการนี้สําเร็จ แม�จะเป�นเด็กไม$เก$ง...แต$พวกเขาเหล$านั้นก็ทําได� แล�วครูคนอื่

ครูนุชนาฎศึกษาความเหนียวของครูว$า “ จากการที่ได�มาร$วมโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา พบว$าตัวเองมีการเปลี่ยนแปลงคือใจเย็นลง นักเรียนคิดไตรตรองก$อน ไม$ผลักไสนักเรียนคนที่ไม$ให�ความร$วมมือในการทํากิจกรรมต$าง ๆ รู�จักใช�กลยุทธิ์ในการดึง

ศักยภาพของนักเรียนแต$ละคนออกมา และให�นักเรียนได�รู�จักศักยภาพของตนเองไม$ใช$การเปลี่ยนแปลง 100 เปอร9เซ็นต9 แต$เป�นการเปลี่ยนแปลงมากที่ว$าตัวเองจะทําได� นอกจากนี้ได�เห็นนักเรียนกลุ$มที่เป�นปลง เมื่อทําอะไรไม$ได� ขอให�เพื่อนมาช$วยงานไม$ได�ก็ปลง ไม$ไปทะเลาะกัน ไม$เถียงกันไม$ทําคือไม$ทํา เดี๋ยวกลุ$มมดงานจัดการเอง ได�พบว$าแล�วกลุ$มที่ไม$ทําเขว$าความเฉยของนักเรียนที่ไม$ช$วยงาน สมาชิกในกลุ$มบางครั้งก็มีความคิดอยากจะช$วย

แต$ไม$รู�จะเริ่มยังไง อันนี้ครูก็ต�องเข�าไปมีบทบาทเพราะแต$ละคนก็มีศักยภาพที่แตกต$างกัน ครูกิตติพงษ9 บุญสาร ครูที่ปรึกษเทียนหอมจากกลิ่นบัว บอกิจกรรมที่ครูได�เข�าไปมีบทบาทในการกระตุ�นการทํางานของนักเรียน ได�คลุกคลีกับนักเรียนทําให�นักเรียนได�รับโอกาสที่

มากกว$าคนอื่นในทางวิชาการของโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาห�องเรียนปกติ ”

นักเรียนของเราก็โอเคนะ เสียอย$างเดียวพูดน�อยไปหน$อย ไม$ค$อยกล�าแสดงออก ” ดยอดแล�วนะครับ สําหรับนักเรียนเรา ”

ากวันนั้นถึงวันนี้ก็เกือบครบป<แล�วที่พวกเราได�ทํากิจกรรมเพาะพันธุ9ป:ญญา ถ�าถามผมว$าครูได�อะไรครูเปลี่ยนแปลงอะไร ผมก็ขอบอกว$า ถ�าไม$มีโครงการนี้ ครูก็ไม$ได�ทํากิจกรรมนี้ ครูไม$มีผลงานเช$นนี้ ครูไม$ได�เกียรติบัตรจากการอบรมจากผู�เชี่ยวชาญ ครู

แต$โครงการนี้มันทําให�พวกเรามี พวกเราได�...ที่สําคัญได�ความภาคภูมิใจในตัวนักเรียน ภูมิใจกับเพื่อนครูที่พานักเรียนของเราทํา

แต$พวกเขาเหล$านั้นก็ทําได� แล�วครูคนอื่นละ ครูนุชนาฎ โชติสุวรรณ ครูฟUสิกส9 ครูที่ปรึกษากลุ$ม

ศึกษาความเหนียวของเส�นใยบัว ได�บอกไว�ในเรียงความของจากการที่ได�มาร$วมโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา พบว$า

ตัวเองมีการเปลี่ยนแปลงคือใจเย็นลง ก$อนจะพูดอะไรกับนักเรียนคิดไตรตรองก$อน ไม$ผลักไสนักเรียนคนที่ไม$ให�ความร$วมมือในการทํากิจกรรมต$าง ๆ รู�จักใช�กลยุทธิ์ในการดึง

ศักยภาพของนักเรียนแต$ละคนออกมา และให�นักเรียนได�รู�จักศักยภาพของตนเองไม$ใช$เปอร9เซ็นต9 แต$เป�นการเปลี่ยนแปลงมากที่สุดในเวลา 1 ป< ที่ไม$คิดากนี้ได�เห็นนักเรียนกลุ$มที่เป�นมดงานของกลุ$ม ได�สัมผัสกับคําว$า

ปลง เมื่อทําอะไรไม$ได� ขอให�เพื่อนมาช$วยงานไม$ได�ก็ปลง ไม$ไปทะเลาะกัน ไม$เถียงกันไม$รเอง ได�พบว$าแล�วกลุ$มที่ไม$ทําเขาคิดยังไง ก็ได�ค�นพบ

ว$าความเฉยของนักเรียนที่ไม$ช$วยงาน สมาชิกในกลุ$มบางครั้งก็มีความคิดอยากจะช$วย แต$ไม$รู�จะเริ่มยังไง อันนี้ครูก็ต�องเข�าไปมีบทบาทเพราะแต$ละคนก็มีศักยภาพที่แตกต$างกัน ”

ครูกิตติพงษ9 บุญสาร ครูที่ปรึกษาโครงงานกลุ$มเทียนหอมจากกลิ่นบัว บอกในเรียงความของครูว$า “ เป�นกิจกรรมที่ครูได�เข�าไปมีบทบาทในการกระตุ�นการทํางานของนักเรียน ได�คลุกคลีกับนักเรียนทําให�นักเรียนได�รับโอกาสที่

มากกว$าคนอื่นในทางวิชาการของโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา :ซึ่งเป�นภาพที่ไม$ปรากฏใน

ครู อีกคนที่ผมเห็นการเปลี่ยนแปลงมากที่สุดในโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาของโรงเรียนเราในป<นี้ คือครูแสงเดือน บกน�อย ครูที่ปรึกษาโครงงาน ชาบัว ครูเข�าไปมีบทบาทในการทํางานกับนักเรียนแทบทุกกลุ$ม เป�นคนที่เสียสละทั้งเวลาและทรัพย9ส$วนตัวในการสนับสนุนนักเรียนในการทําโครงงาน เป�นครูที่สอนกระกระบวนการทํางานให�กับนักเรียนทั้งในกลุ$มไลน9และนอกกลุ$มไลน9 เป�นครูตลอด 24 ชั่วโมงบางครั้งเห็นครูท�อในการทํางานที่เด็กๆทําไม$ได�ดั่งใจ แต$ทุกครั้งครูก็ปรับตัวได�รวดเร็วเมื่อเห็นผลงานของเด็กถึงจะช�าไปบ�างในบางโอกาสเห็นการเปลี่ยนแปลงของครูจากคนใจร�อน เป�นคนใจเย็นขึ้น เห็นกระบวนการเรียนการสอนของครูเปลี่ยนไปจากการใช�คําถามของครูกระตุ�นให�นักเรียนกระตือรือร�นในการที่จะค�นหาคําตอบด�วยตัวเอง ไม$ต�องรอคําตอบจากครูเหมือนแต$ก$อน....จนกระทั่งเด็ก ๆ เพาะพันธุ9ป:ญญาให�ฉา

ว$า “ เจEตุqย สั่งลุย ” แล�วมุมมองของผู�บริหารละ คิดอย$างไรกับเพาะพันธุ9ป:ญญาของโรงเรียน ท$านรองผู�อํานวยการเชิดชัย สิงห9คิบุตร บอกว$า นามของฝrายบริหาร ขอขอบคุณครูพี่เลี้ยง นักเรียนในโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาที่ได�ดูแลให�ข�อคิดในการจัดการเรียนรู� โดยใช�การวิจัย

เป�นฐาน ลูกๆนักเรียนในโครงการทุกคน ได�แลกเปลี่ยนเรียนรู� มีทักษะกระบวนการในการเรียนรู�อย$างมีวิจารณญาณ สามารถเชื่อมต$อการเรียนรู�ตลอดชีวิต หวังเป�นอย$างยิ่งว$า โครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาจะสร�างกระบวนการในการคิดวิเคราะห9และเป�นพื้นฐานของนักวิจัยในระดับชาติต$อไป ”

อย$ากระนั้นเลยเดี๋ยวจะหาว$าผมชมกันเอง มุมมองของปราชญ9ชาวบ�านที่มองกลุ$มนักเรียนเพาะพันธุ9ป:ญญาที่ไปคลุกคลีทํางานกับท$านทําขนมสายบัว นางพรรณี สิงห9คิบุตร บอกว$า “ก็สงสัยนะว$าเด็กๆ กลุ$มนี้ทําโครงการอะไร พอเด็กๆเล$าให�ฟ:งก็ถึงบางอ�อ ดีนะโครงการนี้เด็กกล�า

คิด กล�าถาม ได�ลงมือทําด�วยตนเอง อีกอย$างมันรู�สึกว$าภูมิใจในตนเองที่ส$วนทําให�เด็กๆ เกิดการเรียนรู� และเห็นความสําคัญของคนแก$ ”

บางครั้งเห็นครูท�อในการทํางานที่เด็กๆทําไม$ได�ดั่งใจ แต$ทุกครั้งครูก็ปรับตัวได�รวดเร็วเมื่อเห็นผลงานของเด็กถึงจะช�าไปบ�างในบางโอกาสเห็นการเปลี่ยนแปลงของครูจากคนใจ

น เห็นกระบวนการเรียนการสอนของครูเปลี่ยนไปจากการใช�คําถามของครูกระตุ�นให�นักเรียนกระตือรือร�นในการที่จะค�นหาคําตอบด�วยตัวเอง ไม$ต�องรอ

จนกระทั่งเด็ก ๆ เพาะพันธุ9ป:ญญาให�ฉายาครูแสงเดือน

แล�วมุมมองของผู�บริหารละ คิดอย$างไรกับเพาะพันธุ9ป:ญญาของโรงเรียน ท$านรองผู�อํานวยการเชิดชัย สิงห9คิบุตร บอกว$า “ในนามของฝrายบริหาร ขอขอบคุณครูพี่เลี้ยง นักเรียนในโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาที่ได�ดูแลให�ข�อคิดในการจัดการเรียนรู� โดยใช�การวิจัย

นในโครงการทุกคน ได�แลกเปลี่ยนเรียนรู� มีทักษะกระบวนการในการเรียนรู�อย$างมีวิจารณญาณ สามารถเชื่อมต$อการเรียนรู�ตลอดชีวิต หวังเป�นอย$างยิ่งว$า โครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาจะสร�างกระบวนการในการคิดวิเคราะห9และเป�นพื้นฐานของ

ดี๋ยวจะหาว$าผมชมกันเอง มุมมองของปราชญ9ชาวบ�านที่มองกลุ$มนักเรียนเพาะพันธุ9ป:ญญาที่ไปคลุกคลีทํางานกับท$านในเรื่องการ

ก็สงสัยนะว$าเด็กๆ กลุ$มนี้ทําโครงการอะไร พอเด็กๆเล$าให�ฟ:งก็ถึงบางอ�อ ดีนะโครงการนี้เด็กกล�า

ถาม ได�ลงมือทําด�วยตนเอง อีกอย$างมันรู�สึกว$าภูมิใจในตนเองที่

จากคํากล$าวที่ผมได�ยกมาทั้งหมดและปราชญ9ชุมชน แสดงให�เห็นว$าโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาสามารถเปลี่ยนแ

จากคํากล$าวที่ผมได�ยกมาทั้งหมดทั้งจากครูที่ร$วมโครงการ นักเรียน ผู�บริหาร แสดงให�เห็นว$าโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาสามารถเปลี่ยนแปลงได�จริง

ตอนที่ 2 ไดอารี่เปลี่ยนชีวิต

ผมอาจจะตั้งชื่อซะเวอร9ใช$ปะ...แต$กิจกรรมที่เด็กทํามันมากกว$านี้จริงๆขอบอก

มาถึงบทบาทของนักเรียนบ�างว$าเขาทําอะไรบ�างในโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาในเรื่องของบัว ซึ่งเป�นประเด็นหลักของโรงเรียน ผมมานั่งทบทวนการทํางานของนักเรียนตลอดป<การศึกษาที่ผ$านมาพบว$านักเรียนส$วนใหญ$ให�ความร$วมมือในการทํากิจกรรมเป�นอย$างดี แต$ยังมีนักเรียนส$วนน�อย หรือว$าน�อยมากในกลุ$มที่ไม$ได�ลงมือทําอย$างจริงจังเหมือนสมาชิกภายในกลุ$ม แต$พอได�สัมผัสนักเรียนกลุ$มนั้นก็พบว$า พวกเเหมือนกัน แต$ด�วยศักยภาพของพวกเขา ทําได�ไม$มากเหมือนเพื่อนจึงมองว$าเด็กกลุ$มนี้ไม$ได�ทํา แต$หารู�ไม$ว$าเค�าทําเต็มที่แล�ว แต$เขาทําได�แค$นี้จริงๆ....ช$วยกันพยายามสอนเด็กกลุ$มน�อยนี้ให�เห็นคุณค$าของตนเอง ในสังคมก็แบบนี้แหละไม$มีใครเก$งรู�ดีเท$ากันหมดหรอก...ใช$ไหม..แล�วเด็กกลุ$มส$วนใหญ$เขาทําแล�วรู�สึกยังเกี่ยวกับโครงการการนี้ โชคดีที่ศูนย9พี่เลี้ยงได�แจ�งให�ทางโรงเรียนที่ร$วมโครงการทุกโรงเรียนต�องเขียนไดอารี่หรือบันทึกประจําวัน ผมก็เลยได�มีโอกาสนําเรื่องรายของนักเรียนจากไดอารี่มาถ$ายทอดให�ผู� ที่สนใจ หรือนักเรียนเพาะพันธุ9ป:ญญาได�อ$านได�ศึกษามุมมองของเพื่อน ๆ ผ$านกิจกรรมและตัวหนังสือ ซึ่ง ดร.สุธีระ ประเสริฐสรรพ9การสะท�อนความคิด ในหนังสือสะท�อนความคิดความรู�สึกในความงามที่ผลิบาน หนังสือ

ในโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาลําดับที่ “ การสะท�อนความคิด เป�นการ กลั่น คามคิดความรู�สึก จึงเป�นการคิดที่ลึกซึ้งมากเพราะทําให�คดทบทวนสิ่พยายามเข�าใจความคิดของตนเองที่เปลี่ยนไป

การสะท�อนคิดที่ควรถือว$าเป�นการเรียนขั้นสูง คือ การเขียนความคิดความรู�เขียนคือการใช�สมาธิจดจ$ออยู$กับการเรียบเรียงความคิดที่ตกผลึกการขัดเกลางานเขียนคือการเจียระไนผลึกความคิดให�ใสกระจ$างขึ้น การเขียนสะท�อนคิดจึงเป�นการเรียนรู�ของผู�เขียน ”

แต$กิจกรรมที่เด็กทํามันมากกว$านี้จริงๆขอบอกมาถึงบทบาทของนักเรียนบ�างว$าเขาทําอะไรบ�างในโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาในเรื่องของ

ผมมานั่งทบทวนการทํางานของนักเรียนตลอดป<การศึกษาที่ผ$านมาพบว$านักเรียนส$วนใหญ$ให�ความร$วมมือในการทํากิจกรรมเป�นอย$างดี แต$ยังมีนักเรียนส$วนน�อย หรือว$าน�อยมากในกลุ$มที่ไม$ได�ลงมือทําอย$างจริงจังเหมือนสมาชิกภายในกลุ$ม แต$พอได�สัมผัสนักเรียนกลุ$มนั้นก็พบว$า พวกเขาก็พยายามจะทําเหมือนกัน แต$ด�วยศักยภาพของพวกเขา ทําได�ไม$มากเหมือนเพื่อนจึงมองว$าเด็กกลุ$มนี้

....ผมและครูที่ปรึกษาก็ช$วยกันพยายามสอนเด็กกลุ$มน�อยนี้ให�เห็นคุณค$าของตนเอง ในสังคมก็แบบนี้แหละไม$มี

แล�วเด็กกลุ$มส$วนใหญ$เขาทําแล�วรู�สึกยังเกี่ยวกับโครงการการนี้ โชคดีที่ศูนย9พี่เลี้ยงได�แจ�งให�ทางโรงเรียนที่ร$วมโครงการทุกโรงเรียนต�องเขียนไดอารี่หรือบันทึกประจําวัน ผมก็เลยได�มีโอกาสนําเรื่องรายของนักเรียนจากไดอารี่

ยทอดให�ผู� ที่สนใจ หรือนักเรียนเพาะพันธุ9ป:ญญาได�อ$านได�ศึกษามุมมองของ สุธีระ ประเสริฐสรรพ9 ได�กล$าวไว�เกี่ยวกับ

การสะท�อนความคิด ในหนังสือสะท�อนความคิดความรู�สึกในความงามที่ผลิบาน หนังสือในโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาลําดับที่ 8 ว$า

การสะท�อนความคิด เป�นการ กลั่น คามคิดความรู�สึก จึงเป�นการคิดที่ลึกซึ้งมากเพราะทําให�คดทบทวนสิ่งที่เกิดขึ้นกับตนเอง พยายามเข�าใจความคิดของตนเองที่เปลี่ยนไป

การสะท�อนคิดที่ควรถือว$าเป�นการเรียนขั้นสูง คือ การเขียนความคิดความรู�สึก เพราะเขียนคือการใช�สมาธิจดจ$ออยู$กับการเรียบเรียงความคิดที่ตกผลึกการขัดเกลางานเขียน

งขึ้น การเขียนสะท�อนคิดจึงเป�นการเรียนรู�ของ

นส.สิริธร วงเวียน บอกเล$าเรื่องราวการทํางานที่ค�นเคยจนเป�นนิสัยและหาข�อบกพร$องของตนเองผ$านไดอารี่ว$า “สัปดาห9ที่ 18 ของการทําเพาะพันธุ9ป:ญญา จริงๆ ช$วงนี้ไม$รู�จะเขียนอะไร เพราะมันเป�นอะไรที่ทําเหมือนทุทําการทดลองแล�วก็จดบันทึกผล แต$ในการทดลองแต$ละครั้งหนูก็ได�จดบันทึก ป:ญหาต$างๆที่เกิดขึ้นไว�ด�วยเพื่อการทดลองครั้งต$อไปจะได�แก�ไขข�อผิดพลาดนั้น ช$วงนี้หนูก็รู�สึกว$าตัวเองรู�จักการวางแผนมากขึ้น จะทําอะไรก็มีการคิดให�รอบคอบก$อน แต$ก$อนหนูเป�นคนที่ออกจะพูดก$อนคิด แต$พอหลังๆมานี่ รู�สึกว$าตัวเอง พัฒนาขึ้นมาก ไม$ได�พูก$อนคิดเหมือนแต$ก$อน เดี๋ยวนี้ก็กลายมาเป�นว$า คิดก$อนพูดแล�วค$ะ..” จากไดอารี่ของสิริธร ได�ข�อคิดอะไรที่ทําซ้ําๆบ$อยทําซ้ําๆบ$อยๆ นานๆเข�าก็จะกลายเป�นความเคยชิตลอด

การทําโครงงานป:ญญา ถ�าถามผมว$านักเรียนได�ทักษะหรือความรู�อะไรบ�าง นี่คือคําตอบของนักเรียนที่ตอบแทนผม ผ$านไดอารี่ของ นสทินบุตร ว$า “ วันที่ 11 เซนต9โครงงานที่โรงเรียนคําเขื่อนแก�วชนูปถัมภ9 รู�สึกตื่นเต�นมาก ในการพรีเซนต9งานวันนี้ได�คําแนะนําดีๆจาก ดร

กลับมาพัฒนาโครงงานของเราให�ดีขึ้น สิ่งที่ได�จากวันนี้ กล�าที่จะถาม มีความกล�าแสดงออก รู�จักการคิดเป�นเหตุเป�นผล มีการทํางาน ท�าทายความคิดเดิมของเรา และ

สนุกสนาน ” การทํางานโครงงาน แล�วเด็กๆจะชอบเหรอ จะทําได�เหรอ เด็กไม$เครียดแน$นะ นี่คือคําตอบของ นส.สุภารัตน9 นักผูก บอกไว�ในไดอารี่ว$า มกราคม 2558 วันนี้หนูนัดเพื่อนทดลองอีกครั้ง และพิมพ9โครงงาน สําหรับหนูเวลาทํางานเป�นเวลาที่แฮปป<tมากเลยค$ะ เพราะหนูชอบทานกับเพื่อน ๆ วันนี้พวกเราก็

ทํางานเสร็จเรียบร�อย ” จากสิ่งที่นักเรียนได�แสดงความรู�สึกไว�แสดงให�เห็นถึงโครงการนี้สามารถทําให�นักเรียนได�มีบทบาทร$วมกันทํางาน ความรักความสามัคคีความเข�าใจซึ่งกัน

บอกเล$าเรื่องราวการทํางานที่ค�นเคยจนเป�นนิสัยและหาข�อบกพร$องของตนเองผ$านไดอารี่ว$า

ของการทําเพาะพันธุ9ป:ญญา จริงๆ ช$วงนี้ไม$รู�จะเพราะมันเป�นอะไรที่ทําเหมือนทุกครั้งที่ผ$านมา ก็

ทําการทดลองแล�วก็จดบันทึกผล แต$ในการทดลองแต$ละครั้งหนูก็ได�จดบันทึก ป:ญหาต$างๆที่เกิดขึ้นไว�ด�วยเพื่อการทดลองครั้งต$อไปจะได�แก�ไขข�อผิดพลาดนั้น ช$วงนี้หนูก็รู�สึกว$าตัวเองรู�จักการวางแผนมากขึ้น จะทําอะไรก็มีการคิดให�

นคนที่ออกจะพูดก$อนคิด แต$พอหลังๆมานี่ รู�สึกว$าตัวเอง พัฒนาขึ้นมาก ไม$ได�พูก$อนคิดเหมือนแต$ก$อน เดี๋ยวนี้ก็กลายมาเป�นว$า คิดก$อนพูดแล�วค$ะ

ดอะไรที่ทําซ้ําๆบ$อยๆถึงจะยากลําบากในตอนแรกแต$ถ�าๆบ$อยๆ นานๆเข�าก็จะกลายเป�นความเคยชินจนติดกลายเป�นนิสัยที่ดีติดตัวเราไป

การทําโครงงาน RBL ซึ่งเป�นส$วนหนึ่งของโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา ถ�าถามผมว$านักเรียนได�ทักษะหรือความรู�อะไรบ�าง นี่คือคําตอบของนักเรียนที่ตอบแทนผม ผ$านไดอารี่ของ นส.เสาวลักษณ9

11 กันยายน 2558 วันนี้ตื่นแต$เช�าเตรียมตัวพรีเซนต9โครงงานที่โรงเรียนคําเขื่อนแก�วชนูปถัมภ9 รู�สึกตื่นเต�นมาก ในการพรีเซนต9งานวันนี้ได�คําแนะนําดีๆจาก ดร.รัฐ ดิษฐเจริญ เพื่อ

กลับมาพัฒนาโครงงานของเราให�ดีขึ้น สิ่งที่ได�จากวันนี้ กล�าที่จะถาม มีความกล�าหตุเป�นผล มีการทํางาน ท�าทายความคิดเดิมของเรา และ

การทํางานโครงงาน RBL เป�นเรื่องที่เน�นทางวิชาการแล�วเด็กๆจะชอบเหรอ จะทําได�เหรอ เด็กไม$เครียดแน$นะ นี่คือ

สุภารัตน9 นักผูก บอกไว�ในไดอารี่ว$า “ วันที่ 10 วันนี้หนูนัดเพื่อน ๆ มาทํางานที่บ�านหนูค$ะ มา

ทดลองอีกครั้ง และพิมพ9โครงงาน สําหรับหนูเวลาทํางานเป�นเวลาที่แฮปป<tมากเลยค$ะ เพราะหนูชอบทานกับเพื่อน ๆ วันนี้พวกเราก็

จากสิ่งที่นักเรียนได�แสดงความรู�สึกไว�แสดงให�เห็นถึงโครงการนี้วมกันทํางาน ความรักความสามัคคีความเข�าใจซึ่งกัน

และกันที่เกิดขึ้นในหมู$คณะ จะส$งผลให�งานสําเร็จและความสุข ถ�าฝbกได�อย$างนี้กับทุกคนทุกชุมชน ประเทศของเรา โลกของเราก็จะไม$วุ$นวายอย$างทุกวันนี้ นอกจากนักเรียนได�เขียนเรื่องราวชีวิตการทํางานเพาะพันธุ9ผ$านไดอารี่แยังให�นักเรียนได�ถ$ายทอดความรู�การทํางานผ$านการเขียนเรียงความ เพราะว$าทางศูนย9พี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีได�มีการประกวดการเขียนเรียงความ ซึ่งถือเป�นแรงกระตุ�นและแรงบันดาลใจให�นักเรียนมีกําลังใจในการเขียนเพราะต�องการได�รางวัล จากการอ$านเรียงความของนักเรียนได�สะท�อนการคิดของนักเรียนไว�น$าสนใจมาก แสดงถึงการเปลี่ยนแปลงและมีพัฒนาการอย$างมาก ไม$ว$าจะเป�นทักษะการทํางาน และอื่นๆ แสดงถึงความเป�นตัวตนของนักเรียนและนักเรียนวุฒิภาวะสูงขึ้นมีความเป�นผู�ใหญ$มากขึ้น ดังเช$นที่ นส.ธัญญลักษณ9 ไทยสีลา ได�สรุปไว�ในเรียงความของตนเองว$า “ ในการทํางานนั้น ไม$ว$าจะงานเล็กหรืองานใหญ$ ต$างก็มีอุปสรรคทั้งนั้นอุปสรรคมีไว�ทดสอบความอดทนของเราและการแก�ป:ญหาเราทุกคนต�องฟ:นฝrามันไปให�ได�และเพื่อศักยภาพที่ดีของตัวเราเอง ”

นส.ธัญญพร ทะเสนฮด ได�กล$าวขอบคุณโครงการที่ส$วนร$วมในครั้งนี้ว$า “การทํางานวิจัยในครั้งนี้ ทําให�เข�าใจการทํางานร$วมกับเพื่อน ๆ มีทั้งอุปสรรคและป:ญหา แต$ในอีกด�านของมุมหนึ่งก็ทําให�เกิดความสามัคคี ความช$วยเหลือเพื่อน แม�ว$าจะขาดกําลังใจในบางครั้งแต$ก็ทํางานออกมาอย$างมีประสิทธิภาพ มีศักยภาพที่ดี เพื่พิสูจน9ว$าเด็กอย$างพวกเราก็มีความสามารถในการทํางานวิจัย ต�อง

ขอขอบคุณครูที่ปรึกษา คุณครูร$วมโครงการทุกท$านที่มีกิจกรรมดีดีมาให�พวกเราได�ทําได�ภูมิใจในศักยภาพของตนเอง...อยากบอกว$าหนู ปลิ้มใจและภูมิใจในตัวเองมากเลยค$ะ เพื่อเป�นการยืนยันว$าโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา โดยใช�โครงงาน กระบวนการในการทํางานทําให�นักเรียนเกิดการเปลี่ยนแปลงเปลี่ยนชีวิต เปลี่ยนนิสัย เปลี่ยนการรักการทํางาน เปลี่ยนตัวเองให�เป�นคนใฝrเรียนรู� เพื่อพัฒนาศักยภาพของตนเอง เหมือนที่ นส.ฮัสวานี หลักคํา บอกเล$าในเรียงความของตนเองว$า “ การเรียนรู�ไม$จําเป�นต�องอยู$ในห�อง

และกันที่เกิดขึ้นในหมู$คณะ จะส$งผลให�งานสําเร็จและความสุข ถ�าฝbกได�อย$างนี้กับทุกคนทุกชุมชน ประเทศของเรา โลกของเราก็จะไม$วุ$นวายอย$างทุกวันนี้

นอกจากนักเรียนได�เขียนเรื่องราวชีวิตการทํางานเพาะพันธุ9ผ$านไดอารี่แล�ว ผมยังให�นักเรียนได�ถ$ายทอดความรู�การทํางานผ$านการเขียนเรียงความ เพราะว$าทางศูนย9พี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีได�มีการประกวดการเขียนเรียงความ ซึ่งถือเป�นแรงกระตุ�นและแรงบันดาลใจให�นักเรียนมีกําลังใจในการเขียนเพราะต�องการได�รางวัล จาก

กเรียนได�สะท�อนการคิดของนักเรียนไว�น$าสนใจมาก แสดงถึงกษะการ

มเป�นตัวตนของนักเรียนและนักเรียนมีธัญญลักษณ9 ไทย

ในการทํางานนั้น ไม$ว$าจะงานเล็กหรืองานใหญ$ ต$างก็มีอุปสรรคทั้งนั้นอุปสรรคมีไว�ทดสอบความอดทนของเราและการแก�ป:ญหาเราทุกคนต�องฟ:นฝrามันไปให�ได�และเพื่อ

ธัญญพร ทะเสนฮด ได�กล$าวขอบคุณโครงการที่ได�มีการทํางานวิจัยในครั้งนี้ ทําให�เข�าใจการทํางาน

ร$วมกับเพื่อน ๆ มีทั้งอุปสรรคและป:ญหา แต$ในอีกด�านของมุมหนึ่งก็ทําให�เกิดความสามัคคี ความช$วยเหลือเพื่อน แม�ว$าจะขาดกําลังใจในบางครั้งแต$ก็ทํางานออกมาอย$างมีประสิทธิภาพ มีศักยภาพที่ดี เพื่อพิสูจน9ว$าเด็กอย$างพวกเราก็มีความสามารถในการทํางานวิจัย ต�อง

ขอขอบคุณครูที่ปรึกษา คุณครูร$วมโครงการทุกท$านที่มีกิจกรรมดีดีมาให�พวกเราได�ทําได�อยากบอกว$าหนู ปลิ้มใจและภูมิใจในตัวเองมากเลยค$ะ...”

ารเพาะพันธุ9ป:ญญา โดยใช�โครงงาน RBL มาเป�นกระบวนการในการทํางานทําให�นักเรียนเกิดการเปลี่ยนแปลงเปลี่ยนชีวิต เปลี่ยนนิสัย เปลี่ยนการรักการทํางาน เปลี่ยนตัวเองให�เป�นคนใฝr

ฮัสวานี หลักคํา การเรียนรู�ไม$จําเป�นต�องอยู$ในห�อง

เสมอไป แค$เราเปUดใจที่จะเรียนรู�สิ่งต$าง ๆ ในรอบตัวเราก็จะได�อะไรหลาย ๆ อย$างและมากมาย ” นี่เป�นเพียงส$วนหนึ่งของนักเรียนที่ได�แสดงความรู�สึกต$อเรื่องราวของเพาะพันธุ9ป:ญญา ที่นักเรียนได�สัมผัสด�วยตนเอง มากกว$าที่คุณคิด นี่ก็ได�ยินข$าวว$าโครงการนี้จะดําเนินการอีกแค$ป<เดียวแต$พวกเราก็จะนําโครงการนี้ไปต$อยอดให�เกิดความยั่งยืนในโรงเรียนต$อไปอย$างแน$นอน....

เสมอไป แค$เราเปUดใจที่จะเรียนรู�สิ่งต$าง ๆ ในรอบตัวเราก็จะได�อะไรหลาย ๆ อย$างและนี่เป�นเพียงส$วนหนึ่งของนักเรียนที่ได�แสดงความรู�สึกต$อเรื่องราวของ

เพาะพันธุ9ป:ญญา ที่นักเรียนได�สัมผัสด�วยตนเอง ....เพาะพันธุ9ป:ญญา โครงการนี้ให�อะไรมากกว$าที่คุณคิด นี่ก็ได�ยินข$าวว$าโครงการนี้จะดําเนินการอีกแค$ป<เดียว.....รู�สึกใจหาย...แต$พวกเราก็จะนําโครงการนี้ไปต$อยอดให�เกิดความยั่งยืนในโรงเรียนต$อไปอย$างแน$นอน

ตอนที่ 3 เพาะพันธุ+ป/ญญา ญสส. ในอนาคต

เห็นโลโกเหล$านี้แล�วรู�สึกขอบคุณ และชื่นชมยินดีกับหน$วยงานที่สนับสนุน

กิจกรรมดี ๆ แบบนี้ (โครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา) ที่มองเห็นการไกลในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย9....รู�สึกใจหาย และหายใจไม$ทั่วท�อง เมื่อได�ทราบข$าวจากศูนย9พี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี บอกว$าโครงการนี้จะดําเนินการอีกป<เดียวจะทํายังไงให�โครงการแบบนี้อยู$คู$กับนักเรียน และครูเรา ของโรงเรียนมาสะดุดอยู$ที่นโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ รัฐมนตรีว$าการกระทรวงศึกษาธิการ ได�กําหนดนโยบาย ลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู�.....เอ$อ เปะเลย....มันใช$ เข�ากับสถานการณ9 โครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาของเรานี่ มันใช�ได�นี่นาเพาะพันธุ9ป:ญญา : ลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู� ” กิจกรมเรียนรู�นอกห�องเรียน ตามความสนใจของนักเรียน อย$ากระนั้นเลยผมในฐานะหัวหน�าโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาก็เลยได�เชิญคณะครูที่ปรึกษาทุกคนที่ร$วมโครงการของโรงเรียนเรา ปรึกษาหารือการดําเนินงานโครงการนี้ในป<การศึกษาต$อไป ถ�าโครงการนี้ปUดลง ต�องขอขอบคุณครูผู�ร$วมอุดมการณ9ทุกท$านที่ได�เสนอแนะข�อมูลอย$างมากมาย แต$พวกเราก็มาสรุปตรงกันที่ พวกเราจะตั้งชมรมเพาะพันธุ9ป:ญญา เป�นชมรมนอกเวลาเรียน จัดกิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู� โดยรับสมัครนักเรียนที่มีความสนใจ เกี่ยวกับการทําโครงงาน RBL สนใจตามเปuาหมายพวกเราก็จะนํากระบวนการของ RBL หรือโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาตามที่พวกเราเคยมีประสบการณ9ไปประยุกต9ใช�กับนักเรียน เพื่อให�นักเรียนเกิดการเรยีนรู� ได�แก$ จิตป:ญญา การเลือกประเด็นหลัก(Theme) การเขียนเค�าโครงวิจัย การนําเสนเค�าโครงวิจัย ด�านงบประมาณพวกเราก็จะพึ่งตนเองโดยใช�ให�น�อยที่สุด พยายามเลือก

โลโกเหล$านี้แล�วรู�สึกขอบคุณ และชื่นชมยินดีกับหน$วยงานที่สนับสนุนที่มองเห็นการไกลในการพัฒนา

รู�สึกใจหาย และหายใจไม$ทั่วท�อง เมื่อได�ทราบข$าวจากศูนย9พี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี บอกว$าโครงการนี้จะดําเนินการอีกป<เดียว....ก็เลยมาคิดว$าเรา

ของโรงเรียนเราได�อย$างไร....ก็มาสะดุดอยู$ที่นโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ รัฐมนตรีว$าการกระทรวงศึกษาธิการ ได�

มันใช$ ....มันตรงประเด็น....เข�ากับสถานการณ9 โครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาของเรานี่ มันใช�ได�นี่นา..... “ โครงการ

กิจกรมเรียนรู�นอกห�องเรียน ตามความอย$ากระนั้นเลยผมในฐานะหัวหน�าโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญาก็เลยได�

เชิญคณะครูที่ปรึกษาทุกคนที่ร$วมโครงการของโรงเรียนเรา ปรึกษาหารือการดําเนินงานป ถ�าโครงการนี้ปUดลง ต�องขอขอบคุณครูผู�ร$วมอุดมการณ9

ทุกท$านที่ได�เสนอแนะข�อมูลอย$างมากมาย แต$พวกเราก็มาสรุปตรงกันที่ พวกเราจะตั้งชมรมเพาะพันธุ9ป:ญญา เป�นชมรมนอกเวลาเรียน จัดกิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู�

RBL หลังจากได�นักเรียนที่หรือโครงการเพาะพันธุ9ป:ญญา

ตามที่พวกเราเคยมีประสบการณ9ไปประยุกต9ใช�กับนักเรียน เพื่อให�นักเรียนเกิดการเรยีนรู� การเขียนเค�าโครงวิจัย การนําเสนอ

เค�าโครงวิจัย ด�านงบประมาณพวกเราก็จะพึ่งตนเองโดยใช�ให�น�อยที่สุด พยายามเลือก

หรือใช�วัสดุอุปกรณ9ในท�องถิ่น และการทดลอง จะใช�ให�มากที่สุด มีการตรวจเยี่ยมและให�กําลังใจนักเรียน มีการให�ความรู�การเขียนรายงานวิจัย ส$งเสริมให�นักเรียนฝbกการถ$ายทอดความรู� ฝbกการเขียนให�เป�นนิสัยโดยส$งเสริมให�นักเรียนมีการจดบันทึกโดยการเขียนไดอารี่ ซึ่งเป�นบันทึกการทํางานประจําวัน รู�จักบันทึกร$องรอยความผิดพลาด และแก�ป:ญหาในโอกาสต$อไป สุดท�ายก็เปUดเวทีให�นักเรียนได�นําเสนอและแสดงผลงานของการทํางาน เพื่อให�ทํางานตลอดป<ที่ผ$านมา....

“ เพาะพันธุ9ป:ญญาถ�าเปรียบเป�นต�นกล�าต�นหนึ่ง ที่จะเจริญเติบโตไปได�ดี ยั่งยืน มั่นคงและ

ประสบผลสําเร็จได�นั้น ต�นกล�าต�นนั้นจะต�องมีการเพาะพันธุ9 ทั้งความรู� เพาะพันธุ9ให�มีใจในความรับผิดชอบ การทํางานเป�นหมู$คณะ รู�ลึก รู�จริงในสิ่งที่ทํา

ต$อไปในภายภาคหน�าต�นกล�าต�นนั้นก็จะสามารถยืนหยัดอยู$ในสังคมได�อย$าง สมภาคภูมิและมีศักยภาพ

การทดลอง จะใช�เครื่องมือทางวิทยาศาสตร9พื้นฐานมีการตรวจเยี่ยมและให�กําลังใจนักเรียน มีการให�ความรู�การเขียนรายงาน

ยนฝbกการถ$ายทอดความรู� ฝbกการเขียนให�เป�นนิสัยโดยส$งเสริมให�นักเรียนมีการจดบันทึกโดยการเขียนไดอารี่ ซึ่งเป�นบันทึกการทํางานประจําวัน รู�จักบันทึกร$องรอยความผิดพลาด และแก�ป:ญหาในโอกาสต$อไป สุดท�ายก็เปUดเวทีให�นักเรียนได�นําเสนอและแสดงผลงานของการทํางาน เพื่อให�นักเรียนเกิดความภาคภูมิใจในการ

เพาะพันธุ9ป:ญญา : พันธุ9ต�นกล�าแห$งการเปลีย่นแปลง ” ถ�าเปรียบเป�นต�นกล�าต�นหนึ่ง ที่จะเจริญเติบโตไปได�ดี ยั่งยืน มั่นคงและ

ประสบผลสําเร็จได�นั้น ต�นกล�าต�นนั้นจะต�องมีการเพาะพันธุ9 ทั้งความรู� คุณธรรม เพาะพันธุ9ให�มีใจในความรับผิดชอบ การทํางานเป�นหมู$คณะ รู�ลึก รู�จริงในสิ่งที่ทํา

ต$อไปในภายภาคหน�าต�นกล�าต�นนั้นก็จะสามารถยืนหยัดอยู$ในสังคมได�อย$าง

ขอมูลที่เกี่ยวของ โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆร

รียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ

รายชื่อคณะครู โครงการเพาะพันธุ+ป/ญญา ป4การศึกษา 2558

โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ+ --------------------------------------------------------------------------------------- ผู>บริหาร

นายชาติชาย สิงห9พรหมสาร ผู�อํานวยการโรงเรยีน

นายเชิดชัย สิงห9คิบุตร รองผู�อํานวยการโรงเรยีน

ครูที่ปรึกษาร�วมโครงการ นายเดชมณี เนาวโรจน9 ครูกลุ$มวิชา วิทยาศาสตร9 มือถือ 0981049766

นางสาคร ทองเทพ ครูกลุ$มวิชา วิทยาศาสตร9 มือถือ 0854106857

นางสาวยาใจ เจรญิพงษ9 ครูกลุ$มวิชา วิทยาศาสตร9 มือถือ 0862506414

นางสาวแสงเดือน บกน�อย ครูกลุ$มวิชา วิทยาศาสตร9 มือถือ 0872463509

นายกิตติพงษ9 บุญสาร ครูกลุ$มวิชา วิทยาศาสตร9 มือถือ 0883758721

นายณัฐ อุปนิสัยพล ครูกลุ$มวิชา การงานอาชีพ มือถือ 0959561985

นางสาวกิตติมา สาระรักษ9 ครูกลุ$มวิชา สังคมศึกษา มือถือ 0801705406

นางนุชนาฏ โชติสุวรรณ ครูกลุ$มวิชา วิทยาศาสตร9 มือถือ 0847524758

วิทยากรท>องถิ่น

นางพรรณี สิงห9คิบุตร

นายมา วงเวียน

รายชื่อนักเรียนเพาะพันธุ+ป/ญญา ป4การศึกษา 2558

โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ+ -------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------

ร

อยเรียงเรื่องร

ผู>เขียน - ออกแบบปก – รูปเล�ม เดชมณี เนาวโรจน9 ที่อยู� โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ9 อําเภอคําเขื่อนแก�ว จังหวัดยโสธร 35180 Facebook krudechmanee Naowarot dnavaroj@gmail.com Website http://dechmanee.b;ogspot.com

: เพาะพันธุปญญาราว

โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ9

http://dechmanee.b;ogspot.com

ปญญา ญสส.