platoni 1
DESCRIPTION
dialogebiTRANSCRIPT
evTifroni .................................................................................................................7laxesi .........................................................................................................................49mcire hipia .......................................................................................................... 103pirveli alkibiade...................................................................................... 149Teage ......................................................................................................................... 249
SeniSvnebi .............................................................................................................. 282
sarCevi
evTifroni
9
winaTqma
romis imperator tiberiuss (14-37) hyavda erTi astrologi,
warmomavlobiT rodoseli, saxelad Trasile, romelic patronis
brZanebiT momavals uwinaswarmetyvelebda mas1. diogene laerteli
gadmogvcems, rom swored am Trasiles Seudgenia platonis Txzule-
baTa sruli krebuli da, viTomcda TviT platonisganve momdin-
are tradiciis Tanaxmad, 9 tetralogiad dauyvia isini. TiToeul
tetralogiaSi, rogorc saTauri gviCCvenebs, 4 dialogi Sedis.
diogene saTiTaod CamoTvlis maT da gvauwyebs, pirveli tetralo-
gia `evTifroniT~ iwyebao2. Trasileseuli `kanoni~ sakmaod saeWvo
Rirsebisaa (sakmarisia iTqvas, rom iseTi dialogebi, rogorebicaa
`fedoni~, `Teeteti~, `sofisti~, `politikosi~, `parmenide~, `nadimi~
an `fedrosi~, masSi win uswrebs `xarmides~, `laxess~, `lisissa~ Tu
`alkibiades~) da dRes ukve aRaravin iziarebs mas, erTi gamonakli-
sis – `evTifronis~ – garda, romliTac platonis araerTi mTargmneli
Tu gamomcemeli kvlavindeburad iwyebs didi berZeni filosofosis
TxzulebaTa sruli krebulis sakuTar gamocemas3.
amnair arCevans Tavisi gamarTlebac moeZebneba da gamtyunebac.
pirwmindad formaluri – literaturul-stilisturi analizi,
romelic avlens kompoziciis simartives, moqmedebis ganviTarebis
sworxazovnebas, kiTxva-pasuxTa erTgvar simSralesa da sqematuro-
10
bas, TiTqos damajereblad gvidasturebs im Tvalsazrisis siswores,
romlis mixedviTac `evTifroni~ platonis pirveli Tu ara, yovel
SemTxvevaSi, erT-erTi pirveli qmnileba mainc unda iyos. sxvanair
daskvnamde mivyavarT dialogis Sinaarsobrivi aspeqtis detalur
analizs, rac aaSkaravebs zogierT iseT moments (`idea~, rogorc
saganTa da movlenaTa arsi, maTi igiveobisa Tu TviTidenturobis
safuZveli4; `idea~, rogorc fenomenTa mTeli simravlisa Tu mra-
valferovnebis erTaderTi zogadi nimuSi5), romelTa mixedviTac
Cven SegviZlia vamtkicoT, rom Tavis pirvel, e.w. `sokratul dia-
logebTan~ SedarebiT, platoni ukve sakmaod Sorsaa wasuli `ideaTa
Teoriis~ formirebisa da Camoyalibebis TvalsazrisiT. Tumca, aqve
unda iTqvas, rom argumentaciis orive meTods mxolod fardobiTi
Rirebuleba Tu SeiZleba mieweros. marTlacda, ra ufleba gvaqvs
vivaraudoT, rom platonis mxatvruli ostatoba – sworxazovnad da
ganuxrelad – TandaTanobiTi gradaciis gzas misdevs misi sulieri
evoluciis kvaldakval? (vis epareba eWvi, rom `Teeteti~ `sokrates
apologiaze~ ufro gviandelia? magram aseve ueWvelia isic, rom
formaluri srulyofilebiT pirveli dialogi aSkarad Camouvardeba
meores). arc imis mtkiceba SeiZleba dabejiTebiT, TiTqos `ideaTa
Teoria~ aseve sworxazovnad da Tanmimdevrulad yalibdeba platonis
sulSi (vis SeuZlia imis uaryofa, rom mTeli misi msoflmxedveloba
Sinagani winaaRmdegobebiTaa aRbeWdili? rom misTvis ucxo rodia
sakuTar TavSi daeWvebis, ukuqcevis an dasaxuli miznisaken mimavali
gzidan gadaxvevis momentebi?).
arc dialogis faqtobrivi monacemebi gveubneba rames imis Ses-
axeb, Tu rodis unda iyos dawerili igi. raRa gvrCeba? mxolod da
mxolod hipoTezebi: zogierTi mkvlevris azriT, `evTifronis~
daweris TariRi Zv. w. 400-sa da 399 wels Sorisaa sagulvebeli, vinaidan
sokrates swored 400 wels dasdes brali mkrexelobaSi, momdevno
wlis maisSi ki mas ukve sasikvdilo ganaCeni gamoutanes. `eWvs gare-
Sea, – wers erTi am mkvlevarTagani, – rom `evTifroni~ maswavleblis
sikvdilamde unda daewera platons. vinaidan, winaaRmdeg SemTxvevaSi,
mas ecodineboda da Tavis dialogSi moixseniebda sokrates samive
bralmdebels da ara mxolod meletoss~6. magram dialogSi asaxuli
11
droisa da misi daweris drois gaigiveba sakmaod miamituri Secdomis
Sedegia... frangi mecnieri moris kruaze Tvlis, rom `evTifroni~
uSualod mosdevs `sokrates apologias~ da daaxloebiT 396-395
wlebSia dawerili7. amave TariRs mxars uWers v. vindelbandic8. yvela
hipoTezis CamoTvla Sors wagviyvanda da, albaT, arc aris saWiro,
vinaidan maTi uaryofa ufro advilia, vidre maTi gaziareba. amitom,
`evTifroniT~ rom viwyebT platonis TxzulebaTa pirvel toms, Cven
mxolod ZvelisZvel tradicias vuwevT angariSs.
dialogSi oradori moqmedi piria: qurumi evTifroni9 da
sokrate. evTifronis Sesaxeb araviTari cnobebi ar mogvepoveba,
garda imisa, rom ufro mogvianebiT is erTxel kidev ixsenieba
platonis dialogSi `kratile~ (396d), Tumca, aqve unda davZinoT,
rom `evTifronSi~ is pitTeelia, `kratileSi~ ki prospalteli
da imis xelaRebiT mtkiceba, rom orive dialogSi erTi da igive
pirovneba igulisxmeba, cota ar iyos, damajereblobasaa mokle-
buli. magram swored ase iqcevian m. kruaze10 da a. a. taxo-godi11.
evTifrons ixsenieben agreTve plutarqe, diogene laerteli da
numeniosi, citirebuli evsevi pamfilelis (kesarielis) mier12.
Tumca maTi cnobebis erTaderTi wyaro isev platoni unda iyos,
vinaidan mxolod imas gvauwyeben, rom sokrate Sexvedria evTi-
frons da usaubria masTan.
SemTxveviTi rodia, rom dialogSi erTmaneTis pirispir dganan
qurumi da filosofosi; ori mrwamsi, ori Tvalsazrisi, ori mso-
flmxedveloba: erTis mxriv, berZnuli religiis aRmsarebeli da
misi tradiciebis Tavgamodebuli damcveli, xolo meores mxriv,
kaci, romelsac bralad edeba am religiis `wmindaTawminda~ safuZ-
vlebis xelyofa, mkrexeloba, RmerTebis gmoba. pirvelis TviTkmari
umecreba, miamitoba da sibece TiTqos TavisTavad ganasaxierebs mTel
tradiciul sarwmunoebas, Tavisi anTropomorfuli RvTaebebiT,
aTasgvari crurwmeniTa da pirwmindad garegnuli ritualebiT,
romlebic akmayofilebs mxolod ubiri xalxis religiur grZnobas,
magram arafers eubnebian brboze amaRlebuli kacis sulsa da guls.
meoris cocxali da maZiebeli azri ki cdilobs swored am garegnuli
ritualebis, materialuri kultis saburvels miRma Seicnos samyaros
12
maradiuli sulieri sawyisi – RmerTi, romelic iseve ganwonis da
ganagebs mTel kosmoss, rogorc adamianis suli – missave sxeuls.
erTmaneTs upirispirdeba qurumisa da filosofosis ara marto
religiuri, aramed moraluri mrwamsic. pirvelisaTvis zneobrivi
qcevis wesebi erTxel da samudamod dadgenilia adaTiT, CveulebiT,
kanonebiT, sarwmunoebiT. yvelafers gansazRvravs da ganapirobebs
tradicia. amitom sruliad fuWia da zedmeti imaze Tavis mtvreva,
Tu ra aris mosawoni, dasawuni, misaRebi, ukusagdebi. filosofosi
sxvagvarad fiqrobs: misTvis brma rwmena ki ara, mxolod cnobieri
qcevaa moraluri, mxolod racionalur Semecnebas SeuZlia myar
safuZvelze daafuZnos zneobrivi qcevis normebi. gonebis qmediTo-
bis, azrovnebis gareSe warmoudgenelia Cveni sicocxle da imisaTvis,
rom marTebulad vicxovroT, marTebulad unda vazrovnebdeT. ase
erwymis codna da morali erTimeores. sokratesaTvis yvelaferi,
rac Secdomebisa da iluziebisagan gvaTavisuflebs, moraluria;
da piriqiT, aramoraluria is, rac Secdomebsa da iluziebs gvaxvevs
Tavs da maT tyveobaSi gvamyofebs.
swored amitom aRiqmeba am ori msoflmxedvelobis Widili,
rogorc rutinisa da novatorobis, dromoWmulisa da ganaxlebis
suliskveTebis, sibrZnisa da umecrebis antagonizmi. mxolod eg
kia, rom am Widils jer kidev ar miuRwevia Tavisi apogeisTvis; jer
kidev ar gamokveTila mTeli sigrZe-siganiT is Tvaluwvdeni ufsk-
ruli, romelic Zevs sokrates pirovnul mrwamssa da misi Taname-
drove berZnuli sazogadoebis eTikursa da religiur Sexedulebebs
Soris. mSvidi da intimuri ganwyobileba, aumRvreveli atmosfero,
romelic mTlianad ganwonis dialogs, jer kidev ar iZleva imis
saSualebas, rom Tvalsawierze momavali katastrofis mauwyebeli
Rrublebi davlandoT. mxolod ubedurebis momaswavebeli pirveli
simptomi – meletosis braldeba (2b-3b) da sokrates winaTgrZnoba
(3de) gvavaraudebinebs, rom siuJeturi ganviTarebis TvalsazrisiT,
`evTifroni~ im inteleqtualuri dramis erTgvari preludia unda
iyos, romlis momdevno moqmedebebadac `sokrates apologia~, `kri-
toni~ da `fedoni~ gvevlineba.
axla ki kvaldakval mivyveT avtors:
13
zevs elevTeriosis (ganmaTavisufleblis) taZris maxloblad
mdebare `samefo bWesTan~ erTmaneTs SemTxveviT xvdebian sokrate
da evTifroni. isini sxvadasxva saqmis gamo mosulan `mefe arqontis~
karze13. sokrate – rogorc braldebuli: mas RvTismgmoblobas
swamebs axalgazrda tragikosi poeti meletosi (es gaxlavT erT-erTi
yvelaze mZime braldeba, romelic kacs SeiZleba wauyenon aTenSi);
evTifroni – rogorc bralmdebeli: is mkvlelobaSi adanaSaulebs
mSobel mamas, romelsac xaroSi Caugdia Tavisi moijaradris mkvleli
mona da kaci gaugzavnia aTenSi, raTa misnebisagan gaego, Tu rogor
daesaja igi. magram am kacis dabrunebamde uyuradRebod mitovebul
monas suli amoxdomia xaroSi. evTifrons Tavis wmindaTawminda
movaleobad miaCnia kacismkvlelad gamoacxados mamamisi da saqme
aRZras mis winaaRmdeg, radganac Tvlis, rom `erTnairi sibilwea mis
gverdiT cxovrebac, roca ici, rac Caidina, da isic, rom sasamarTlos
ar gadasce igi, raTa masTan erTad Senc ganiwmindo~ (4c).
kaci, romelic ase Tavdajerebulad acxadebs, rom misi saqcieli
wmindaa, albaT, kidevac unda icnobdes siwmindis WeSmarit arss.
amitom sokratec ekiTxeba evTifrons, icis Tu ara, ra aris siwminde
da ra aris wminda?14 qurumis pasuxi aaSkaravebs, ra zereled da zeda-
pirulad aRiqvams igi sokrates kiTxvas: siwminde, misi azriT, isaa,
rom hbaZavde zevss, ukvdavTa Soris `ukeTessa da usamarTlianes~
RvTaebas, romelmac ukeTurobis sanacvlod sastikad dasaja mSo-
beli mama – uranosi (5d-6a). sokrates sasacilodac ar hyofnis xalxis
miamituri warmodgeniT SeTxzuli miTebi, SuRls, mtrobas da orTab-
rZolebs rom miaweren RmerTebs. magram Tu virwmunebT, – eubneba
igi evTifrons, – rom es miTebi simarTlis natamals mainc Seicavs,
siwmindis Sen mier SemoTavazebuli ganmarteba am SemTxvevaSic ki
ar SeiZleba CaiTvalos marTebulad, vinaidan sxvaa siwmindis erT-
erTi saxe da sul sxva – siwminde zogadad. filosofoss swored
es zogadoba ainteresebs (`...me imas ki ar gTxovdi, rom siwmindis
uricxvi simravlidan oriode nimuSi mogetana CemTvis, aramed imas,
rom gangemarta siwmindis zogadi arsi, romlis Tanaxmadac wmindaa
yovelive is, rac aris wminda~, 6d).
raki pirveli definicia aSkarad arasakmarisi aRmoCCnda, qurumi
14
siwmindis axal ganmartebas sTavzobs sokrates: `wmindaa is, rac
RmerTebs moswonT, xolo is, rac ar moswonT, – ukeTuri~ (7a). am
ganmartebas, albaT, uyoymanod gaiziarebda aTenelTa absoluturi
umravlesoba, magram ara sokrate, romelic Tamamad upirispirdeba
rogorc umravlesobis azrs, ise mis sakralur kults – poliTeistur
religiasac. es religia Tavis wiaRSi aerTianebs uricxv sxvadasx-
va RmerTs, romelTa Sorisac, Tuki popularul miTebsa da maT
religiursa da poetur interpretaciebs verwmunebiT (gavixsenoT
evTifronis zemoT gamoTqmuli mosazrebebi, an kidev homerosis
olimpielni), erTsulovnebaze ufro xSirad uTanxmoeba sufevs.
amitom is, rac mosawoni, sasiamovno, sayvareli an sasurvelia erTi
romelime RvTaebisaTvis, SeiZleba dasawuni, usiamovno, saZulveli
da arasasurveli iyos meorisaTvis. ase rom, RmerTebis gancdebi,
aRqmebi da SegrZnebebi siwmindisa Tu ukeTurebis ganmsazRvrel
kriteriumad ar gamodgeba.
Tavgzaabneulma qurumma aRar icis, saiT eces, ra gzas daadges;
amitom isev sokrate uCvenebs gamosavals: `...Semdegnairad xom ar
SevasworoT Cveni msjeloba, – eubneba igi evTifrons, – ukeTuria
is, rac arc erT RmerTs ar moswons, is ki, rac yvela RmerTs mos-
wons – wminda; xolo is, rac zogierT RmerTs uyvars da zogierTs
sZuls, an arc erTia da arc meore, an orivea erTad. Tanaxma xar Tu
ara, rom ase ganvsazRvroT ukeTuri da wminda?~ (9d). wyalwaRebuli
xavss eWidebodao: evTifroni dauyovnebliv iziarebs sokrates am
azrs, romelic misive sakuTari ganmartebis mxolod Sesworebul
variantad miaCnia, da verc ki amCnevs, rom amiT mTlianad Tu ara,
nawilobriv mainc uaryofs Tavis adrindel mtkicebas RmerTebis
qiSpobisa da mtrobis Sesaxeb: dae, maT ibrZolon ZalauflebisaTvis,
eWvianobis niadagze umuxTlon da umtron erTmaneTs, troelebisa
da aqavelebis momxreebad dayofilni daerion erTimeores da a.S.,
magram rac Seexeba zneobriv faseulobebs, – sxva gza ar aris? – maTi
aRqmisas absoluturad erTsulovanni unda iyvnen. sabralo qurumi,
romelsac ise aTamaSebs filosofosi, rogorc kata – Tagvs! ver
xvdeba, rom sokrate ki ar Svelis, aramed maxes ugebs.
msjeloba Semdegnairad viTardeba: Tuki siwminde isaa, rac ukleb-
15
liv yvela RmerTs moswons da uyvars, xolo ukeTureba is, rac arc
erTi RmerTisaTvis araa mosawoni da sayvareli, sakiTxavia, siwminde
imitomaa siwminde, rom RmerTebs uyvarT, Tu piriqiT, imitom uyvarT,
rom siwmindea? anu, sxva sityvebiT rom vTqvaT, siwminde TavisTavadaa
siwminde, TavisTavadaa RmerTebis survilisa da siyvarulis sagani,
Tu mxolod am siyvarulis wyalobiT iZens da imsaxurebs siwmindis
saxels? sokrate maxvilgonivrulad usabuTebs Tanamosaubres, rom
RmerTebis siyvaruli ki ar gansazRvravs siwmindis arss, piriqiT,
TviT es arsia RmerTebis siyvarulis ganmsazRvreli, saidanac bune-
brivad gamomdinareobs daskvna, rom arc siwmindis es definicia
SeiZleba CCaiTvalos damajereblad.
am axali warumateblobiT gaognebuli da nirwamxdari qurumi
saerTod kargavs logikuri msjelobis unars. mas Tavzarsa scems
kidev erTi marcxis warmodgena (`marTali giTxra, aRarc ki vici,
rogor gamovxato Cemi azri, sokrate; radganac Cven mier wamoy-
enebuli yvela debuleba iryeva da im adgilze veRara rCeba, romelic
Cven mivuCineT~, 11b). filosofosi ki, piriqiT, Tavis mSobliur
stiqiaSi grZnobs Tavs. amxnevebs da siwmindis kidev erT ganmartebas
sTavazobs qurums: `...winaswar nu daecemi suliT, aramed daukvirdi,
aucileblad migaCnia Tu ara, rom yovelive is, rac wmindaa, imav-
droulad, samarTlianic unda iyos?~ (11e). magram es axali defi-
niciac, danarCenTa msgavsad, Tavis dasabuTebas moiTxovs: am or
cnebaTagan mainc romelia ufro farTo? romeli moicavs meores?
samarTlianobaa siwmindis nawili Tu, piriqiT, siwminde gvevlineba
samarTlianobis nawilad? rogorc Cans, sworia sokrates debulebis
meore punqti, vinaidan yovelive samarTliani aucileblad gulisx-
mobs wmindas, maSin, rodesac yovelive wminda rodi gulisxmobs
samarTlians (iseve, rogorc `luwi~ yovelTvis gulisxmobs ricxvs,
magram ara piruku: ricxvi yovelTvis rodi gulisxmobs `luws~).
ki magram, – ekiTxeba Tanamosaubres sokrate, – samarTlianis mainc
ra nawilia wminda? rogorc Cans, is, – miugebs qurumi, – romelic
RvTismsaxurebas ukavSirdeba. xolo RvTismsaxureba, misi azriT,
sxva ara aris ra, Tu ara msxverplSewirva da locva-vedreba. magram
kaci, romelic msxverpls swiravs RmerTebs, raRacas uZRvnis, raRa-
16
cas aZlevs maT, locva-vedrebiT ki aseve raRacas moiTxovs maTgan.
amrigad, evTifronis kidev erTi definiciiT, siwminde imis xelovne-
baa, rom raRaca misce an sTxovo ukvdavT (14d), saidanac garduvalad
gamomdinareobs daskvna, rom siwminde RmerTTa da kacTa Soris
erTgvar aReb-micemobad gvevlineba (es `mkrexeluri~ azri mar-
tooden dialogis Sinagani ganviTarebis logikuri Sedegi rodi
gaxlavT: berZnuli religiis RmerTebi, romlebic `adamianis xatad~
iyvnen Seqmnilni da adamianebisave interesebi da moTxovnilebebi
hqondaT, uangarod rodi gascemdnen TavianT wyalobas. amitomac
msxverplSewirvas Zvel saberZneTSi odiTganve erTgvari savaWro
garigebis xasiaTi hqonda15).
keTili da patiosani, – ambobs sokrate, – adamianebisaTvis am
aReb-micemobis mniSvneloba diaxac gasagebia, magram ras argia igi
RmerTebs? `nuTu aReb-micemobis niWiT vjobivarT, rakiRa yvelafers
viRebT maTgan, isini ki Cvengan – arafers?~ (15a), razec evTifroni
miugebs, rom Cveni Sesawiravi sxva ara aris ra, Tu ara RmerTebi-
sadmi `Cveni pativiscemisa da mowiwebis gamoxatuleba, an kidev...
imis dasturi, rom gvsurs raRaca vaamoT maT~ (15a). maSasadame,
msxver plSewirva sasiamovno yofila RmerTebisaTvis. sokrates sul
oriode kiTxva sWirdeba, raTa aRiarebinos evTifrons, rom is, rac
sasiamovnoa RmerTebisaTvis, imavdroulad, mosawoni, sasurveli
da sayvarelicaa maTTvis; es ki zemoT ukve arasakmarisad miCneuli
meore definiciis sityvasityviT ganmeorebas niSnavs... ase ikvreba
erTgvari mojadoebuli Tu biwieri wre, saidanac gamosavali ukve
aRara Cans. amitom TavmoyvareobaSelaxuli qurumi arafrad agdebs
sokrates Txovnas, – nu mimatoveb, kvlav erTad ganvagrZoT siwmin-
dis kvleva-Ziebao, – gadaudebel saqmes moimizezebs da gaqceviT
Svelis Tavs.
amrigad, siwmindis arsi faqtobrivad ganusazRvreli darCa.
magram, am negatiuri Sedegis miuxedavad, platoni erTdroulad
ramdenime mizans aRwevs. da marTlac, daasabuTo poliTeizmis
zneobrivi umweoba, misi miTologiuri tradiciebis usafuZvloba
da misi kultis unayofoba; aCveno am kultis msaxurTa gonebrivi
SezRuduloba; dasaxo siwmindisa da samarTlianobis Tanafardobis
17
mravlisaRmTqmeli tendencia; amxilo miTologiur crurwmenaTa
mavne gavlena da adamianis SegnebaSi gaaRvivo Tavisufali azrovnebis
mZafri wyurvili, TviTmyofobis, TviTrwmenisa da Sinagani Rirsebis
amayi grZnoba, – yovelive es avtoris udavo miRwevad da damsaxurebad
unda CaiTvalos.
SeniSvnebi
1 imis Sesaxeb, Tu rarig sarisko da saxifaTo saqme iyo amnairi
winaswarmetyveleba, ix. Taciti Annales, VI, 21; Suet. De Vit. XII Caes., Tib.,14.
2 Diogenis Laertii De clarorum philosophorum vitis..., III, 57-61.
3 ix. magaliTad, Platonis Opera omnia, ed. C.Stulbaum, t.I, Lipsiae, 1877; Platon,
Oeuvres complètes. publiées sous la direction de M.Emile Saisset, traductions
Dacier et Crou, t. I, Paris, 1869; Plato, With an English Translation by Harold
Fowler, t. I, London, 1960.
4 ix. `evTifroni~, 5d.
5 iqve, 6d.
6 ix. Платон, Эвтифрон, Введение, перев. и примеч. А. М. Якимаха, СПб., 1893,
стр.5.
7 Platon, Oeuvres comple tes, t. I, texte tabli et traduit par M.Croiset, P., 1920, p.117.
8 Виндельбанд, История древней философии, СПб., 1908, стр.149.
9 Zvel saberZneTSi ar arsebobda qristianuli samRvdeloebis
Sesabamisi sasuliero wodeba. qurumis Tanamdeboba arafriT ar
gansxvavdeboda nebismieri sxva Tanamdebobisagan. Tuki moepri-
aneboda, kacs SeeZlo yovel wams mietovebina igi. ra Tqma unda,
zogierTi qurumi mTeli sicocxlis ganmavlobaSi asrulebda
Tavis movaleobas, magram ise ki cxovrobda, rogorc yvela saero
piri. berZnuli sarwmunoebisaTvis ucxo iyo yovelgvari Teo-
logiuri doqtrina Tu dogmebi, yovelgvari religiuri morali.
yvela RvTaebis kults Tavisi sakuTari msaxuri hyavda; yvelas
Tavisi dResaswaulebi hqonda, Tavisi ceremoniebi, Tavisi ritu-
alebi. ar arsebobda sasuliero wodebis araviTari organizacia,
18
araviTari ierarqia (ix. Поль Гиро, Частная и общественная жизнь греков,
М., стр. 236-237).10 op. cit., p. 179.
11 Платон, Сочинения в трех томах, т. I, М., 1968, стр. 609 (прим. 26).
12 Plut., De Cenio Socratis, X; Diog. Laort., II, 29; Euseb., Praeparatio Evangelica,
XIII, 5.
13 ix. koment., 2,3.
14 am sityviT gadmovcemT dedniseul hosio-s, romelic SeiZleba
iTargmnos agreTve rogorc `RvTisnieri~.
15 amis Sesaxeb dawvrilebiT ix. p. giro, dasax. naSr. gv. 246-249.
19
2
b
evTifroni, sokrate
e vTifroni es ra axali ambavia, sokrate? Tavi miginebe-
bia likeonSi1 Seni saqmianobisaTvis da axla aq atareb
dros, samefo bWesTan2. an iqneb, Cemi ar iyos, Senc raime
saCivriT eaxel mefes3?
sokrate ara, evTifron, Cems saqmes saCivars ki ar etyvian
aTenelni, aramed braldebas.
e vTifroni ras ambob? nuTu vinmem giCivla? radgan me ver
warmomidgenia, rom Sen TviTon SegiZlia uCivlo sxvas.
sokr ate marTlac rom ar SemiZlia.
e vTifroni maSasadame, Sen TviTon giCivla vinmem?
sokr ate diax.
e vTifroni mainc vin?
sokr ate marTali giTxra, kargad arc ki vicnob, evTif-
ron. Sesaxedavad axalgazrdaa, sxva mxriv ki ra mogax-
seno. mgoni, meletosi4 hqvia saxelad, xolo sadaurobas
20
Tu ikiTxav, – pitTeelia5. xom ar gecnoba vinme pitTeeli
meletosi? gadalesili Tmebi, Txeli wveri da kexiani
cxviri aqvs.
e vT ifron i ara, ar mecnoba, sokrate. ki magram, mainc
raSi gdebs brals?
sokrate raSi da... amnair braldebas, Cemis azriT, mxolod
keTilSobili kaci Tu wamogiyenebs. ase axalgazrda da –
amdeni codna, xumroba saqme rodia. rogorc TviTon
ambobs, man Turme icis, ra xrwnis axalgazrdobas da vin
arian misi gamxrwnelni. Cans, rom brZenia; Seicno Cemi
umecreba da saxelmwifos – Cveni saerTo dedis winaSe
Tavisi Tanatolebis gaxrwnas mdebs bralad. Cemis azriT,
is erTaderTia saxelmwifo moRvaweTa Soris, marTebu-
lad rom iwyebs saqmes. marTlacda, uwinares yovlisa,
saWiroa imaze zrunva, rom axalgazrdoba rac SeiZleba
ukeTesi iyos; am mxriv, gonier mebaRes unda vbaZavdeT,
upirveles yovlisa, norC nergebs rom dastrialebs
Tavs da mxolod Semdeg – yvela da narCens. ueWvelad
aseve iqceva meletosic: jer Cven, – rogorc TviTonve
ambobs, – axalgazrda Taobis gamxrwnelT amogvZirkvavs
da Semdeg, cxadia, ufro xnierebze gadaitans Tavis
zrunvas, riTac araerT fasdaude bel samsaxurs gauwevs
Cvens saxelmwifos. misgan, vinc ase Rirseulad iwyebs
saqmes, ra Tqma unda, bevr rames unda velodeT.
e vT ifro n i neta, egre iyos, sokrate, magram vaiTu
yvelaferi ukuRma moxdes, radgan vinc Senze aRmarTavs
xels, Cemis azriT, saxelmwifos wminda fuZis moSlasa
cdilobs. magram miTxari, ras ambobs, – mainc rogora
xrwni axalgazrdobas?
c
d
3
21
sokr at e rom mogasmenina, yurebs ar daujereb, Cemo
saocaro; ambobs, viTomc RmerTebis Semoqmedi var,
viTomc axal RmerTebs vqmni da Zvelebisa araferi mwams;
ai, rasa mdebs bralad6.
e vT ifroni gasagebia, sokrate! Sen xom amtkiceb, rom
erTTavad Tana gdevs Seni demoni7. hoda, meletosmac
daaskvna, TiTqos axal sarwmunoebas amkvidreb da ami-
tomac Seitana sarCeli samsjavroSi, rakiRa icis, ra
advilad erwmuneba brbo amnair ciliswamebas. aki mec
damcinian da SeSlilad mTvlian, roca sajaro Tavyri-
lobaze sarwmunoebisaTvis vesaubrebi an winaswar
vucxadeb xalxs, rac unda moxdes. da Tumca Cemi winas-
warmetyveleba arasodes gamtyunebula, magram brbo
Suris TvaliT uyurebs CvenisTanebs. amitom nuravis
gauwev angariSs da ganuxrelad misdie Sens gzas.
sokr ate dacinvas kidev ra uSavs, Cemo Zvirfaso evTif-
ron. me mgonia, aTenelebs naklebad adardebT, vis
Tvlian Tavisi saqmis mcodned, oRond ki es ukanaskneli
sxvebs ar axvevdes Tavze sakuTar codnas. magram Tu
Seatyves, rom cdilobs sxvebic daimgvanos, maSin, iqneb,
Seni Tqmisa ar iyos, – Suris, iqneb sul sxva mizezis gamo,
maT risxvas ver gada urCeba.
e vTifroni asea Tu ise, sulac ar menaRvleba, ras fiqro-
ben isini Cemze.
s okr at e iqneb imitom, rom, maTi azriT, iSviaTad Tu
sTavazob vinmes samsaxurs da ara gsurs, sxvebs gaando
eg Seni sibrZne. me ki meSinia, vaiTu, Cemi kacTmoyvareobis
gamo imnair kacad mimiCnion, enawylianad rom uziarebs
sxvebs yvelafers, rac icis da sanacvlod aramcTu ara-
b
c
d
22
viTar sazRaurs ar iTxovs, piriqiT, TviTon gadaixdida
imis fass, rom vinmes enebebina da esmina misTvis8. amitom,
kvlav gimeoreb, neta, amjerad Cems dacinvas dasjerdnen,
iseve rogorc, Senive TqmiT, TviTonac dagcinian, da
siamovnebiT gavatarebdi dros samsjavroSi, Cems ybad
amRebTa da masxrad amgdebTa Soris. magram Tu isini
seriozulad udgebian sakiTxs, maSin Sennairi winaswarme-
tyvelis meti veravin gamoicnobs, riT damTavrdeba saqme.
e vTifroni SeiZleba araferic ar moxdes, sokrate; da
Sen iseve moigo Seni saqme, rogorc me, imedi maqvs, mov-
igeb Cemsas.
sokrate ki magram, mag Sens saqmeze ras metyvi, evTifron?
gaurbixar Tu sdevni vinmes?
e vTifroni vsdevni.
sokr ate mainc vis?
e vT ifron i imas, visi devnisTvisac SeiZleba Slegad
CamTvalon.
sokr ate rao, frena xom ar SeuZlia?
e vTifroni frenis Tavi sada aqvs bexreks?
sokr ate aRar metyvi, vin aris?
e vTifroni mamaCemi.
sokr ate mamaSeni, Cemo Zvirfaso?
e vTifroni is gaxlavs swored.
sokr ate ki magram, ra daaSava? an ras sdeb bralad?
e vTifroni kacis kvlas, sokrate.
e
4
23
sokr ate o, herakle!9 brbos vin misca, evTifron, imisi
Tavi, rom Seni simarTle gaigos. me mgonia, am saqmis
marTlad gansjas ubiri ki ara, sibrZneSi danTqmuli
kaci Tu SeZlebs mxolod.
e vT ifro n i vficav zevss10, Rrmad danTqmuli, Cemo
sokrate.
sokrate mamaSens, albaT, Tqveni naTesavi Semoakvda, ara?
cxadia, ase unda iyos, radgan ucxos gulisTvis xom ar
uCivlebdi sakuTar mamas?
e vTifroni sasaciloa, sokrate, rom Sen arCev, ucxoa es
mokluli Tu naTesavi, da ara imas, hqonda Tu ara mkvlels
mokvlis neba? Tu hqonda, ra gaewyoba, Tavi unda anebo
mkvlels, Tu arada, sanacvlo unda miago, miuxedavad
imisa, Seni ojaxis wevria Tu Seni Tanameinaxe. erTnairi
sibilwea mis gverdiT cxovrebac, roca ici, rac Caidina,
da isic, rom sasamarTlos ar gadasce igi, raTa masTan
erTad Senc ganiwmindo. ise ki, mokluli Cemi moija-
radre iyo, da roca naqsosze11 vamuSavebdiT mamuls,
Cven gvemsaxureboda. Seqeifianebuli erT-erT msa xurs
waeCxuba da mokla. mama Cemma brZana, xel-fexi SeekraT mkv-
lelisaTvis da xaroSi CaegdoT; Semdeg ki aq gamogzavna
kaci, raTa misnisgan12 gaego, ra unda eyo misTvis. xelf-
exSekrulze zrunviT ki mTeli am xnis ganmavlobaSi Tavi
ar autkivebia, kacis mkvlelia da ras daveZeb, Tundac
mokvdeso. asedac moxda: ar vici, risi bralia, SimSilis,
sicivis Tu borkilebisa, magram sacodavma manamde mog-
Wama Wiri, sanam aq gamogzavnili kaci ukanve mobrunde-
boda. hoda, mamaCemica da danarCeni naTesavebic mrisxaven
imis gamo, rom kacismkvlelis gulisTvis mSobel mamas
brals vdeb imaSi, rac, maTi azriT, mamaCems ar Caudenia.
b
c
d
24
magram kidevac rom Caedina, – amboben isini, – maSinac ki
ar unda gamosarClebodi amnair kacs, vinaidan mokluli
TviTonve iyo mkvleli da, egec ar iyos, Svilis mxriv
mamis devna sibilwea da ukeTurobao. ase ukuRmarTad
esmiT, sokrate, ra miaCnia sarwmunoebas siwminded da
ra – sibilwed Tu ukeTurobad.
sokrate zevsis gulisaTvis, evTifron, nuTu ggonia, ise
zustad icnob sarwmunoebis raobas da siwmindisa Tu
ukeTurobis arss, rom ar geSinia, mamaSenisaTvis bralis
dadebiT Tavadac ukeTuroba ar Caidino?
e vT ifron i ra iqneboda Cemi fasi, sokrate, anda riT
ganirCeoda evTifroni brboisagan, zustad rom ar
icnobdes yovelive amas?
sokrate rogorc Cans, CemTvis yvelaze umjobesi iqneboda
Segirdad dagdgomodi, Cemo saocaro evTifron, raTa
meletosis mier aRZruli saqmis garCevamde SemeTavaze-
bina misTvis, ukanve waeRo Tavisi braldeba13. me vetyodi,
rom uwinac did mniSvnelobas vaniWebdi sarwmunoebis
sakiTxTa codnas, axla ki, roca is amtkicebs, rom me
TavqarianiviT viqcevi da Cemi siaxleebis danergviT
vcodav sarwmunoebis mimarT, – ukve Seni Segirdi gavxdi.
`da Tu Sen, meletos, – vetyodi mas, – aRiareb evTifro-
nis codnasa da misi msjelobis siswores am dargSi, maSin
isic unda aRiaro, rom mec marTebulad vmsjelob da
nuRar miCivi sasamarTloSi. Tu arada, Cemze umal am
Cems moZRvars uCivle, rogorc xnieri xalxis – Cemsa
da mamamisis gamxrwnels. Cemsas – Tavisi moZRvrebiT,
mamamisisas ki – Tavisi SegonebiTa da braldebiT~. xolo
Tu is ar merwmuneba da ukanve ar waiRebs Tavis bral-
debas, anda Tu Cem magivrad Sen ar dagdebs brals, maSin
e
5
b
25
sasamarTlosac imasve movaxseneb, rasac TviTon mas
veubnebodi.
e vT ifron i vficav zevss, sokrate, mas rom amis gamo
eCivla CemTvis, vfiqrob, sul advilad vupovidi sust
adgils da sasamarTloSi umal misi saqme gairCeoda,
vidre Cemi.
sokrate eWvic ar mepareba, Cemo Zvirfaso megobaro, da,
ai, ratom minda Seni Segirdi gavxde, radganac mwams,
rom veravin, TviT meletosic ki, ver gabedavs Tvali
gagisworos, maSin, rodesac me ise Rrmad da ise advilad
Camxeda gulSi, rom mkrexelobac ki damabrala. axla ki,
zevsis gulisaTvis, miTxari is, rac Senive weRandeli
mtkicebiT, esoden kargad gesmis: rogor ggonia, ra
aris wminda da ra – ukeTuri rogorc mkvlelobisas, ise
yvela sxva SemTxvevaSi? gana siwminde yovelTvis erTi
da igive ar aris? anda ukeTuroba, romelic mTlianad
upirispirdeba siwmindes, aseve yvela SemTxvevaSi ara
hgavs sakuTar Tavs? da gana yovelive ukeTuri erTi da
igive ar aris Tavisi bunebiT, Tavisi arsiT?
e vTifroni rasakvirvelia, sokrate.
sokr at e maSin miTxari, ra aris, Seni azriT, wminda da
ra – ukeTuri?
e vTifroni me vamtkiceb, rom wmindaa is, rasac amJamad
Cavdivar. sul erTia, ras exeba saqme, – mkvlelobas,
mkrexelobas Tu sxva raime amgvars, siwminde isaa, rom
pasuxi agebino damnaSaves, mama iqneba is, deda Tu vinc
gnebavs sxva; xolo Tu pasuxs ar agebineb, me ukeTurobad
miviCnev amas. maS, daukvirdi, sokrate, raoden sarwmuno
sabuTs mogitan im azris sisworis dasturad, – ramden-
c
d
e
26
jer miTqvams es sxvebisTvisac! – rom, saca samarTalia,
xels ar unda vafarebdeT damnaSaves, vinc unda iyos igi.
marTlacda, adamianebi xom RmerTTa Soris ukeTessa da
usamarTlianess uwodeben zevss, magram, imavdroulad,
aRiareben, rom man borkilebi daado mamamiss, romelic
ganukiTxavad nTqamda Tavis Svilebs; xolo am ukanasknel-
ma, Tavis mxriv, sxvagvari ganukiTxaobis sanacvlod kide-
vac daasaWurisa sakuTari mama14. me ki mrisxaven imis gamo,
rom usamarTlobis sazRaurad pasuxs vTxov mamaCems,
da, amrigad, TavianT Tavsve ewinaaRmdegebian, rakiRa
sxvadasxvanairad afaseben RmerTebis saqciels da Cemsas.
sokrate ki magram, evTifron, imitom xom ar mdeben brals,
rom ver vitan, roca ase melaparakebian RmerTebze. Sesa-
Zloa, zogierTma es marTlac danaSaulad CamiTvalos.
magram Tu Sen, sarwmunoebis sakiTxebSi esoden Rrmad
Caxeduli kaci, iziareb yovelive amas, meti ra gzaa, ise
gamodis, rom Cvenc unda gaviziaroT. anki ra gveTqmis,
roca am saqmisa araferi ar gagvegeba. magram, megobro-
bis RmerTis gulisTvis, erTi es miTxari, evTifron, Tu
gjera, rom yovelive es marTla ase moxda?15
e vTifroni ufro didi saocrebebic momxdara, sokrate,
razedac warmodgenac ara aqvs brbos.
sokrate maSasadame, Sen aRiareb, rom RmerTebs Soris mar-
Tlac xdeba brZolebi, saSinelebani, Setakebebi da sxva
misTanani, rasac gvauwyeben poetebi da riTac aWrele-
bulia Cveni didebuli mxatvrebis mier moxatuli wminda
sagnebi, iseve rogorc amnairi gamosaxulebebiT uxvad
Semkuli mosasxami, didi panaTenuri dResaswaulis dros
rom aaqvT akropolisze?16 yovelive amas WeSmaritebad
unda vTvlideT, Cemo evTifron?
6
b
c
27
e vTifroni ara marto magas, sokrate; Tu gnebavs, rogorc
weRan geubnebodi, bevr sxva ramesac giambob RmerTebze,
da darwmunebuli var, gancvifrebuli darCebi Cemi
naambobiT.
sokrate eWvic ar mepareba; magram amas sxva dros miambob,
roca moclilebi viqnebiT. axla ki ecade ufro naTlad
mipasuxo Cems weRandel kiTxvaze. radgan Seni wina pasux-
iT sakmaod zustad ver amixseni, Cemo megobaro, ra aris
siwminde: mxolod is miTxari, rom siwminde isaa, rasac
amJamad sCadixar, ese igi, mkvlelobas abraleb mamaSens.
e vTifroni da marTalic giTxari, sokrate.
sokr ate SeiZleba; magram, evTifron, bevri sxva ramec
xom migaCnia siwminded?
e vTifroni ra Tqma unda.
sokr at e Tu gaxsovs, me imas ki ara gTxovdi, rom siw-
mindis uricxvi simravlidan oriode nimuSi mogetana
CemTvis, aramed imas, rom gangemarta siwmindis zogadi
arsi, romlis Tanaxmadac, wmindaa yovelive is, rac aris
wminda. radgan Sen TviTon ambobdi, rom yovelive wminda
da ukeTuri erTaderTi arsis Tanaxmadaa wminda da uke-
Turi. an iqneb ar gaxsovs?
e vTifroni cxadia, maxsovs.
sokrate maS, amixseni, mainc ra aris es arsi? minda yo vel-
Tvis Tvalwin medgas da sazomad viyenebde mas, raTa
SemeZlos vamtkico, rom gind Seni da gind sxvisi qceva
wmindaa, Tuki mas eTanxmeba, Tu arada, ar aris wminda.
e vTifroni Tuki ase Zalian ginda, axlave agixsni, sokrate.
d
e
28
sokr ate rasakvirvelia, minda.
e vTifroni wmindaa is, rac RmerTebs moswonT, xolo is,
rac ar moswonT – ukeTuri.
sokrate didebulia, evTifron. axla ki zustad ise mipa-
suxe, rogorc me gTxovdi. marTalia, jer kidev ar vici,
sworia Tu ara Seni pasuxi, magram me Sen getyvi, gagi-
Wirdeba damimtkico misi siswore!
e vTifroni magis meti gasaWiri nu momca RmerTma.
sokr ate maS, modi, davufiqrdeT Cvens sityvebs. Rmer-
Tebis mosawoni saqme da RmerTebis mosawoni kaci wmind-
aa, xolo maTTvis saZulveli saqme Tu kaci – ukeTuri.
meores mxriv, wminda da ukeTuri erTi da igive ram ki
ar aris, aramed pirwmindad upirispir debian erTmaneTs.
asea, ara?
e vTifroni raRa Tqma unda.
sokr ate maS, sworad vmsjelobT?
e vTifroni me mgonia, sokrate, aki giTxari.
sokr ate magram Sen isic miTxari, evTifron, rom Rmer-
Tebi erTmaneTs ver eguebian, erTmaneTs mtroben da
ebrZvian. esec xom iTqva?
e vTifroni diax, iTqva.
sokr ate ki magram, ratom ver morigebulan RmerTebi,
ris gamo mtroben da ebrZvian erTimeores? modi, dav-
fiqrdeT. me da Sen rom ama Tu im raodenobis Taobaze
ver SevTanxmebodiT erTmaneTs, kerZod imaze, Tu rome-
lia ufro didi da romeli – mcire, rogor ggonia, am
7
b
29
uTanxmoebis gamo gagulisebulni erTmaneTs gadavem-
terebodiT Tu dauyovnebliv daviwyebdiT gamoTvlas
da Tanxmobas mivaRwevdiT?
e vTifroni cxadia, mivaRwevdiT.
sokrate maSasadame, Tuki raime saganTa sididisa da sipa-
taravis Taobaze mogviwevda kamaTi, sakmarisi iqneboda
gagvezoma isini da sul male bolos movuRebdiT Cvens
davas?
e vTifroni diax.
sokr ate zustad aseve, me mgonia, Tuki simZimisa da sim-
subuqis garCevaze midgeboda saqme, sasworis meSveobiT
aqac advilad gamovnaxavdiT saerTo enas.
e vTifroni ueWvelad.
sokr at e ki magram, mainc ra aris is, risi zusti sazo-
mic ar gagvaCnia da ris Taobaze Cveni davac SeiZleba
guliswyromasa da erTmaneTis mtrobaSi gadai zardos?
iqneb agre haiharad verc mipasuxo, magram dafiqrdi, gana
marTali ar viqnebi Tu vityvi, rom esaa samarTliani da
usamarTlo, mSvenieri da ma xinji, keTili da boroti? gana
swored maTze davisas, roca araviTari zusti sazomi ar
mogveZebneba Cveni Sexedulebebis SesaTanxmeblad, erT-
maneTis mtrebi ar vxdebiT mec, Senca da yvela sxva kacic?
e vT ifron i swored egaa, sokrate, Cveni uTanxmoebis
mizezi.
sokrate mereda, RmerTebi, evTifron? Tuki maT Sorisac
Tavs iCens xolme uTanxmoeba, gana swored amis gamo ar
iCens?
c
d
30
e vTifroni uTuod.
sokrate amrigad, Cemo Rirseulo evTifron, Seni Tqmisa
ar iyos, RmerTTagan zogs erTi ram miaCnia samarTli-
anad, mSvenierad, maxinjad, keTilad da borotad, zogs
ki – meore. amitomac, Tu daoben, mxolod amis gamo dao-
ben; asea, ara?
e vTifroni marTals brZaneb.
sokrate ase rom, TiToeul RmerTTagans swored is miaC-
nia mSvenierad da keTilad, rac moswons, xolo rac maT
upirispirdeba, sZuls?
e vTifroni ra Tqma unda.
sokrate maSasadame, Seni azriT, erTi da igive ram maTTvis
samarTlianicaa da usamarTloc; swored es sxvadasx-
vaobaa imis mizezi, rom isini edavebian da mtroben erT-
maneTs; asea, ara?
e vTifroni diax, asea.
sokr ate amrigad, rogorc Cans, erTi da igive ram Rmer-
Tebs SeiZleba uyvardeT da sZuldeT kidec; erTi da
igive ram sasiamovnoc iyos maTTvis da usiamovnoc.
e vTifroni egre gamodis.
sokr ate ese igi, Cveni msjelobis Tanaxmad, Cemo evTi-
fron, zogierTi ram erTdroulad wmindacaa da uke-
Turic.
e vTifroni rogorc irkveva.
sokrate maSasadame, Cemo saocaro, Sen jer kidev ar gagi-
cia pasuxi Cems kiTxvaze; vinaidan imas rodi gekiTxebodi,
e
8
31
Tu erTsa da imave dros ra aris wmindac da ukeTuric.
axla ki irkveva, rom is, rac RmerTebs siamovnebs, SeiZle-
ba usiamovnoc iyos maTTvis. amrigad, nu gagikvirdeba,
Cemo evTifron, Tuki is, rasac axla sCadixar, raTa pasuxi
agebino mamaSens, SesaZloa, sasiamovnod daurCes zevss,
magram ar esiamovnos kronoss da uranoss, an sasiamovno
iyos hefestosaTvis17, xolo herasaTvis18 – usiamovno;
da zustad igive iTqmis sxva RmerTebis mimarTac, Tuki
isini erTmaneTs ar eTanxmebian am sakiTxSi.
e vTifroni magram, Cemis azriT, sokrate, SeuZlebelia
RmerTebs Soris uTanxmoeba Camovardes im sakiTxTan
dakavSirebiT, rom pasuxi unda moeTxovos usamarTlo
mkvlels.
sokrate mere ra, evTifron? gana kacTa Soris ki sadavod
gauxdia vinmes, rom pasuxi unda moeTxovos kacis usa-
marTlod mkvlelsa Tu sxva ram usamarTlobis Camdens?
e vTifroni amaze dava ar moiSleba, arc sxvagan da, miT
umetes, arc samsjavroebSi, vinaidan TviT pirwavard-
nili damnaSavenic ki ras ar amboben da ras ar sCadian,
oRond ki Tavi daaRwion sasjels.
sokrate . ki magram, evTifron, nuTu aRiareben danaSauls?
aRiarebis Semdeg ki acxadeben, rom ar imsa xureben
sasjels?
e vTifroni ara, magisi ki ra mogaxseno.
sokr at e maSasadame, yvelafers rodi amboben da yve-
lafers rodi sCadian. Cemis azriT, isini ver gabedaven
imis Tqmas, rom, TumcaRa damnaSaveni arian, mainc ar
imsaxureben sasjels; aramed mxolod TavianTi udana-
Saulobis damtkiceba surT; asea, ara?
b
c
d
32
e vTifroni marTals brZaneb.
sokr ate amrigad, imaze ki ar daoben, rom damnaSaveni ar
unda daisajon, aramed mxolod imaze, marTla damna-
Saveni arian Tu ara, da rodis ra daaSaves.
e vTifroni amasac marTals brZaneb.
sokrate ki magram, gana igive ar iTqmis RmerTebis mimarT,
Tuki, Senive sityviT, isini marTlac daoben imaze, Tu ra
aris samarTliani da ra – usamarTlo? da gana erTni ar
amtkiceben, meoreni usamarTlod gveqceviano, meoreni
ki ar uaryofen amas? xom cxadia, Cemo saocaro, rom
veravin, RmerTi iqneba is Tu kaci, ver gabedavs imis
mtkicebas, rom damnaSave ar unda daisajos.
e vT ifroni marTali xar, Cemo sokrate, yovel SemTx-
vevaSi, zogadad mainc.
sokrate nurc kerZos gamoricxav, evTifron, vinaidan, roca
daoben, adamianebica da RmerTebic raRac kerZos gamo
daoben, Tuki RmerTebi marTla daoben erTmaneTs Soris.
erTni amboben, rom esa da es saqme samarTliania, meoreni
ki usamarTlod miiCneven mas; an, iqneba, ar aris ase?
e vTifroni raRa Tqma unda.
sokrate maS, axla mec amixseni, Cemo Zvirfaso evTifron,
egeba Wkua momematos: ra sabuTi mogeZebneba imis das-
turad, rom yvela RmerTi usamarTlobad miiCnevs im
kacis sikvdils, romelic Tqveni moija radre iyo, mere
ki kacismkvleli gaxda, risTvisac borkilebi daado
moklulis batonma da amis Sedegad TviTonac mokvda
manam, sanamdis borkilebis damdebi Seityobda misnebi-
sagan, Tu ra unda eyo misTvis? anda riT damimtkiceb,
e
9
33
TiTqos yvela RmerTi iwonebs imas, rom Svili mkvlelo-
bas abralebs da samarTalSi aZlevs sakuTar mamas? ecade
warmomidgino imis sarwmuno sabuTi, rom uklebliv
yvela RmerTi marTebulad miiCnevs amnair saqciels; da
Tu SesZleb warmomidgino, mTeli sicocxlis manZilze
Seni sibrZnis maqebari viqnebi.
e vTifroni sakmaod Zneli saqmea; da mainc, me SemiZlia
sruli sicxadiT dagimtkico es.
sokr ate axla ki mesmis, rom msajulebze ufro goneba-
Clungi ggonivar, vinaidan maT, albaT, advilad daumt-
kiceb, rom mamaSenis saqcieli usamarTloa da, maSasa-
dame, RmerTebisaTvis saZulvelic.
e vT ifroni ra Tqma unda, davumtkiceb, Cemo sokrate,
Tuki keTilinebeben da momismenen.
sokr ate rasakvirvelia, mogismenen, Tuki yuradRebis
Rirsad miiCnies Seni sityvebi. magram, ai, ra azri momi-
vida TavSi, vidre Sens pasuxs vismendi, da raze vfiqrob:
davuSvaT da evTifronma marTlac damajereblad
damimtkica, rom yvela RmerTs usamarTlobad miaCnia
es mkvleloba; mereda, gana evTifronis wyalobiT ukeT
gavigeb, ra aris wminda da ra – ukeTuri? davuSvaT, rom
es saqme saZulvelia yvela RmerTisTvis; magram Cven xom
es-esaa gavarkvieT, rom amiT rodi ganisazRvreba wminda
da ukeTuri, radgan is, rac RmerTebisaTvis saZulve-
lia, SeiZ leba sasurvelic iyos maTTvis. amitomac
gaTavisufleb, evTifron, Semdgomi mtkicebisagan. Tu
gnebavs, davuSvaT, rom yvela RmerTs usamarTlod da
saZulvelad uCans es saqme. magram Semdegnairad xom
ar SevasworoT Cveni msjeloba: ukeTuria is, rac arc
b
c
d
34
erT RmerTs ar moswons, is ki, rac yvela RmerTs mos-
wons – wminda; xolo is, rac zogierT RmerTs uyvars da
zogierTs sZuls, an arc erTia da arc meore, an orivea
erTad. Tanaxma xar Tu ara, rom ase ganvsazRvroT uke-
Turi da wminda?
e vTifroni viTom ra gviSlis xels, sokrate?
sokrate me – araferi, magram Senze ifiqre, evTifron: Tu
am gansazRvras aRiareb, gana ase advilad amixsni imas,
rasac dampirdi?
e vT ifron i diax, me Tanaxma var wmindad vaRiaro is,
rac yvela RmerTs uyvars, xolo is, rac yvela RmerTs
sZuls, – ukeTurad.
sokrate ra vqnaT, evTifron, ganvixiloT ramdenad marTe-
bulia Cveni gansazRvra Tu moveSvaT mas da zustad aseve
moviqceT rogorc Cveni, ise sxvisi msjelobis mimarT,
ese igi, uyoymanod vaRiaroT da gaviziaroT yvelaferi,
vinc ras gvetyvis? Tu, piriqiT, unda avwon-davwonoT
is, rasac gveubnebian?
e vT ifron i unda avwon-davwonoT; magram rac Seexeba
Cvens gansazRvras, vfiqrob, kargad iTqva, rac iTqva.
sokrate axlave ukeT gamoCndeba, Cemo keTilo. erTi ama-
sac daukvirdi: wminda imitomaa wminda, rom RmerTebs
uyvarT, Tu, piriqiT, imitom uyvarT, rom wmindaa?
e vTifroni ar mesmis, ras ambob, sokrate.
sokr ate vecdebi ufro garkveviT giTxra. Cven vambobT:
aRebuli da amRebi, wayvanili da wamyvani, danaxuli
da damnaxveli. gesmis Tu ara, rom yvela es sityva gan-
e
10
35
sxvavdeba erTmaneTisgan? anda Tu xvdebi, raSi mdgo-
mareobs es gansxvaveba?
e vTifroni me mgonia, vxvdebi.
sokr ate maSasadame, sayvarelic gansxvavdeba moyvaru-
lisagan?
e vTifroni ra Tqma unda.
sokr ate maSin miTxari, aRebuli imitomaa aRebuli, rom
is aiRes, Tu sxva ramis gamo?
e vTifroni ara, imitom, rom aiRes.
s ok r a t e xolo wayvanili imitomaa wayvanili, rom
waiyvanes da danaxuli – imitom, rom dainaxes?
e vTifroni rasakvirvelia.
sokrate maSasadame, sagans imitom ki ar xedaven, rom is dana-
xulia, aramed piriqiT, imitomaa danaxuli, rom mas xedaven;
zustad aseve, imitom ki ar mihyavT rame, rom is wayvanilia,
aramed imitomaa wayvanili, rom mihyavT; arc rames iReben
imitom, rom is aRebulia, aramed imitomaa aRebuli, rom
aRebul iqna. xom gesmis, evTifron, risi Tqma msurs? me
minda giTxra, rom roca raime iqmneba an ganicdeba, imitom
ki ar iqmneba, rom is qmnadia, aramed imitomaa qmnadi, rom
iqmneba, iseve rogorc vinme imitom ki ar ganicdis rasme,
rom is ganmcdelia, aramed imitomaa ganmcdeli, rom raRa-
cas ganicdis. an, iqneba, ar meTanxmebi?
e vTifroni cxadia, geTanxmebi.
sokr ate ki magram, gana sayvarelic viRacis mier ar gan-
icdeba?
b
c
36
e vTifroni ra Tqma unda.
sokr ate maSasadame, am SemTxvevaSic igive iTqmis; sayva-
reli imitom ki ar uyvarT, rom is sayvarelia, aramed
imitomaa sayvareli, rom uyvarT.
e vTifroni uTuod.
sokrate mereda, ras vityviT, ra aris wminda, evTifron,
Tu ara is, rac, Senive TqmiT, yvela RmerTs uyvars?
e vTifroni diax.
sokr ate ki magram, ratom uyvarT? imitom, rom wmindaa
Tu sxva ram mizezis gamo?
e vTifroni ara, imitom, rom wmindaa.
sokr ate ese igi, wminda imitom uyvarT, rom wmindaa, da
imitom rodia wminda, rom uyvarT?
e vTifroni rogorc Cans.
sokr ate magram, meores mxriv, is, rac sayvarelia Rmer-
TebisaTvis, gana mxolod imitom araa sayvareli, rom
RmerTebs uyvarT?
e vTifroni ueWvelad.
sokrate ase rom, Senive Tqmisa ar iyos, is, rac RmerTebs
uyvarT, ar aris wminda, da arc wmindaa is, rac RmerTebs
uyvarT, aramed gansxvavdebian erTmaneTisagan.
e vTifroni rogor, sokrate?
sokr ate rogor da ise, rom, Cveni SeTanxmebis mixedviT,
wminda imitom uyvarT, rom wmindaa, da imitom rodia
wminda, rom uyvarT; asea, ara?
d
e
37
e vTifroni diax.
sokrate maSin, rodesac RmerTebisaTvis sayvareli mxo-
lod imitomaa sayvareli, rom RmerTebs uyvarT da ara
piriqiT, imitom rodi uyvarT, rom TavisTavadaa say-
vareli.
e vTifroni marTals brZaneb.
sokr at e ki magram, Cemo Zvirfaso evTifron, RmerTe-
bisaTvis sayvareli da wminda rom erTi da igive ram
iyos, maSin, raki wminda imitom uyvarT, rom is wmindaa, –
gamovidoda, rom RmerTebisaTvis sayvarelic imitom
uyvarT, rom is TavisTavad sayvarelia. meores mxriv,
raki RmerTebisaTvis sayvareli imitomaa sayvareli,
rom RmerTebs uyvarT, wmindac imitom iqneboda wminda,
rom RmerTebisTvis sayvarelia. axla xom xedav, rom es
ori ram pirwmindad gansxvavdeba erTmaneTisgan: erTi
mxolod imitomaa sayvareli, rom RmerTebs uyvarT,
meore ki imitom uyvarT, rom TavisTavadaa sayvareli.
ase rom, Cemo evTifron, rodesac gTxove gangesazRvra,
ra aris wminda, Sen, rogorc Cans, ar isurve misi namd-
vili arsi geCvenebina CemTvis da mxolod mis SemTxveviT
niSanze mimiTiTe, kerZod, miTxari – wmindis Tviseba is
aris, rom yvela RmerTs uyvarso, mis arsze ki araferi
giTqvams. amitom, Tu ar gezareba, nurafers damimalav.
kvlav davubrundeT Cvens kiTxvas da Tavdapirvelad
amixseni, ra aris wminda, magram ise, rom nuRar viZiebT –
sayvarelia RmerTebisaTvis Tu kidev sxva ram Tviseba
aqvs? amaze nuRar vida vebT. maS, gulaxdilad miTxari,
ra aris wminda da ra – ukeTuri?
e vT ifron i marTali giTxra, aRarc ki vici, rogor
gamovxato Cemi azri, sokrate; radganac Cven mier wamoy-
11
b
38
enebuli yvela debuleba iryeva da im adgilze veRara
rCeba, romelic Cven mivuCineT.
sokrate rogorc Cans, yvelaferi, rasac aqamde ambobdi,
evTifron, Cems winapar dedaloss19 uTqvams; me rom wamo-
meyenebina es debulebebi, uTuod masxrad amigdebdi
da ityodi, rom amnairi naTesaobis gamo Cemi sityvieri
qmnilebebic iryevian da im ad gilze veRara rCebian,
romelic me mivuCine. magram raki isini Sen gekuTvnian,
amitom sxvanairi xumroba gvmarTebs, vinaidan, xom xedav,
rom eg Seni de bulebebi TavianT adgils veRar pouloben.
e vTifroni me ki mgonia, sokrate, rom am debulebebTan
dakavSirebiT sxvanairi xumrobis Zebna ar dagvWir deba,
vinaidan me ki ar mivaniWe is meryeoba, ris gamoc isini
TavianT adgilas ver Cerdebian, aramed swored Sen mimaC-
nixar dedalosad, – maTi meryeobis namdvil mizezad.
radganac Cemze rom yofiliyo damokidebuli, isini uZra-
vad darCebodnen TavianT adgilas.
s ok r at e Tu asea, Cemo megobaro, dedalosze didi
xe lovani vyofilvar da egaa; vinaidan is mxolod
sakuTar qmnilebebs aniWebda moZraobis unars, me ki
ara marto Cemsas, aramed, rogorc irkveva, sxvisasac.
magram am Cems xelovnebaSi yvelaze saocari mainc isaa,
rom me Cemda uneburad vemsaxurebi mas. vinaidan, Cemi
neba rom yofiliyo, dedalosis xelovnebasa da tanta-
losis20 saunjes, erTad aRebuls, vamjobinebdi imas,
rom uryevad damedgina da damefuZnebina Cemi debule-
bebi. magram moveSvaT amas. da raki Sen, rogorc Cans,
Tavis Sewuxeba ar gsurs, amitom mxarSi amogidgebi, raTa
amrigad maswavlo, ra aris wminda. magram winaswar nu
daecemi suliT, aramed daukvirdi, aucileblad migaCnia
c
d
e
39
Tu ara, rom yovelive is, rac wmindaa, imavdroulad,
samarTlianic unda iyos?
e vTifroni diax, mimaCnia.
sokrate ki magram, yovelive is, rac samarTliania, nuTu
wmindacaa? an, iqneb, yovelive wminda rom migaCnia samar-
Tlianad, imave dros, yovelive samarTlians ki ara Tvli
wmindad, aramed mxolod zogierTs, zogierTs ki ara?
e vTifroni ra vqna, sokrate, rom ar SemiZlia mivsdio
Sens azrs.
sokr ate ki magram, Sen xom Cemze umcrosi xar da, Tanac,
imdenadve damivardebi asakiT, ramdenadac maWarbeb
sibrZniT. magram, rogorc weRan geubnebodi, Tavis
Sewuxeba ara gsurs, mxolod imitom, rom aRar ici, sad
waiRo eg Seni sibrZne. maS, Tavs Zala daatane, Cemo neta-
ro! Cemi sityvebis gagebas ra unda? vinaidan mxolod
imis sapirispiros vamtkiceb, rasac gveubneba poeti21:
`albaT, imitom ar axseneb zevss, yovlis Semqmnels,
rom SiSs yovelTvis Tan sdevs sircxvili~.
me ar veTanxmebi am poets. giTxra, ratom?
e vTifroni miTxari, geTayva.
sokr ate me ara mgonia, rom `SiSs yovelTvis Tan sdevs
sircxvili~. Cemis azriT, bevrs eSinia avadmyofobis,
siRaribis da mravali sxva msgavsi ramisac, magram, Tum-
caRa eSinia, yovel SemTxvevaSi, ara rcxvenia imisi, risac
eSinia. Sen raRas ityvi?
e vTifroni diax, agrea.
sokr ate me Tu mkiTxav, piriqiT, `sircxvils yovelTvis
12
b
40
Tana sdevs SiSi~. marTlacda, gana SeiZleba kacs raRa-
cisa rcxvenodes da imavdroulad ar eSinodes, saxeli
gamitydebao?
e vTifroni SeuZlebelia, ar eSinodes.
sokr ate maSasadame, scdeba, vinc ambobs, rom `SiSs yov-
elTvis Tan sdevs sircxvili~. piriqiT, `sircxvils yov-
elTvis Tana sdevs SiSi~, radganac ar SeiZleba iTqvas,
rom sadac SiSia, iqvea sircxvilic. marTlacda, SiSi
ufro farTo cnebaa, vidre sircxvili, vinaidan sircx-
vili mxolod SiSis nawilad gvevlineba, iseve rogorc
kenti mxolod nawilia mTeli ricxvisa, ase rom, rode-
sac amboben ricxvio, es jer kidev ar niSnavs imas, rom
is kentia, maSin rodesac kenti usaTuod gulisxmobs
ricxvs. axla mainc xom momsdev?
e vTifroni fexdafex.
sokr at e adrec amasve gekiTxebodi; mindoda gamego,
samarTliani imavdroulad wmindac aris? Tu wminda
yovelTvis samarTliania, magram samarTliani yo velTvis
rodia wminda, rakiRa wminda mxolod nawilia samar-
Tlianisa? meTanxmebi Tu sxvagvarad fiqrob?
e vTifroni ara, geTanxmebi; Cemis azriT, marTali unda iyo.
sokr ate maS, daukvirdi, ra gamodis aqedan. Tu wminda
mxolod nawilia samarTlianisa, rogorc Cans, unda
gavarkvioT, samarTlianis mainc ra nawilia igi. zustad
aseve, Sen rom gekiTxa zemoxsenebul ricxvTan dakav-
SirebiT: ricxvis ra nawilia luwio, me getyodi – iseTi
nawili, romelic or uTanabro ki ara, Tanabar nawilad
iyofa-meTqi. asea, ara?
c
d
41
e vTifroni diax.
sokr at e maS, Seni mxriv, ecade amixsna, samarTlianis
ra nawilia wminda, raTa mas Semdeg, rac amomwuravad
gavigeb Sengan, ra aris wminda da ra ara, imis saSualeba
aRar mivce meletoss, rom cili damwamos da uRmerToba
damabralos.
e vTifroni Cemis azriT, sokrate, wminda da RvTisnieri
samarTlianis is nawilia, romelic RvTismsaxurebas
ukavSirdeba. samarTlianis danarCeni nawili ki iqneba
is, rac adamianTa urTierTobaSi vlindeba.
sokrate rogorc Cans, marTals ambob, evTifron; magram
cota ram mainc maklia: kargad ar mesmis, ras uwodeb
msaxurebas. Sen, albaT, ar migaCnia, rom RvTismsaxureba
igivea, rac msaxureba yvela sxva ramis mimarT. ase mag-
aliTad, Cven xom vambobT, rom yvelas ki ar SeuZlia moem-
saxuros cxenebs, aramed mxolod mejinibes. asea, ara?
e vTifroni ra Tqma unda.
sokr at e maSasadame, cxenebis momsaxureba mejinibis
saqmea, ara?
e vTifroni diax.
sokr ate verc ZaRlebs moemsaxureba da mouvlis yvela,
meZaRlis garda.
e vTifroni vera.
s ok r at e ase rom, ZaRlebis momsaxureba da movla-
patronoba meZaRlis saqmea, ara?
e vTifroni diax.
e
13
b
42
sokr ate iseve, rogorc jogis – mejogisa?
e vTifroni ra Tqma unda.
sokrate xolo RvTisniereba da siwminde RvTismsa xurebis
saqmea; xom asea, evTifron?
e vTifroni swored asea.
sokr ate magram, yovelgvari msaxurebis mizani xom isaa,
rom raime argos da sasikeTod waadges imas, rasac emsax-
ureba. ase magaliTad, cxenebi, romlebsac emsaxureba
mejinibe, misi xelobis wyalobiT sargeblobas iReben
da ufro ukeTesni xdebian, ara?
e vTifroni diax.
sokr ate igive iTqmis ZaRlebze, romlebsac emsaxureba
meZaRle, jogze, romelsac emsaxureba mejoge da yvela
sxva danarCenzedac. an, iqneb, ggonia, rom msaxureba
mavnea imisTvis, rasac is emsaxureba?
e vTifroni ara, RmerTmani, ara mgonia.
sokr ate ese igi, sasargebloa?
e vTifroni ra Tqma unda.
sokrate maSasadame, siwmindec, romlis mizani RmerTebis
samsaxuria, sasargeblo da sasikeToa RmerTebisaTvis?
iqneb, meTanxmebi, rom, rodesac ama Tu im wminda saqmes
asruleb, amiT ukeTess xdi romeliRac RmerTs?
e vTifroni ara, vficav zevss, ar geTanxmebi.
sokr ate arc me mgonia, evTifron, rom Sen ase fiqrob.
RmerTma damifaros. kiTxviTac imitom gkiTxe, ranair
c
43
RvTismsaxurebas gulisxmob-meTqi, rom veras didebiT
ver davijereb, TiTqos amnairs gulisxmobde.
e vTifroni marTals ambob, sokrate; aramc da aramc ar
vgulisxmob amnair RvTismsaxurebas.
sokrate keTili da patiosani; magram maSin ranair RvTis-
msaxurebad unda miviCnioT siwminde?
e vTifroni imnairad, Cemo sokrate, ranairadac monebi
emsaxurebian batonebs.
sokr ate gasagebia; rogorc Cans, siwminde sxva ara aris
ra, Tu ara erTgvari mosamsaxureoba RmerTebis mimarT.
e vTifroni ra Tqma unda.
sokr at e ki magram, saeqimo xelovnebis msaxurTaTvis
ras ityvi? ras isaxavs miznad maTi xelovneba, Tu ara
janmrTelobas?
e vTifroni sxvas arafers.
sokr ate xolo gemTmSeneblobis msaxurTa xelovneba?
e vTifroni rasakvirvelia, gemebis mSeneblobas.
sokr at e xuroTmoZRvrebis msaxurTa xelovneba ki –
saxlebis mSeneblobas, ara?
e vTifroni diax.
sokrate maSin amazec mipasuxe, Cemo Zvirfaso: ra mizans
isaxavs RvTismsaxureba, an ras argia igi RmerTebs? Sen,
ra Tqma unda, gecodineba es, rakiRa, rogorc Tavad
amtkiceb, kacTa Soris yvelaze ukeT icnob imas, rac
exeba RmerTebs.
d
e
44
e vTifroni da marTalsac vamtkiceb, sokrate.
sokrate hoda, miTxari, zevsis gulisTvis: mainc ra aris
is diadi saqme, romelsac RmerTebi asruleben Cveni
samsaxuris wyalobiT?
e vTifroni ki magram, ramden didebul saqmes asruleben
isini, sokrate?
sokr ate igive iTqmis mxedarTmTavrebzedac, Cemo Zvir-
faso, magram Sen uyoymanod metyodi – maTi mTavari
saqme brZolis velze gamarjvebis mopovebaao; asea, ara?
e vTifroni ra Tqma unda.
sokr at e bevr didebul saqmes akeTeben, Cemis azriT,
miwaTmoqmednic, magram maTi mTavari saqme mainc sarCo-
sabadeblis moyvana gaxlavs.
e vTifroni rasakvirvelia.
s okr at e mereda, im diad saqmeTa Soris, romelTac
asruleben RmerTebi, mainc romelia mTavari?
e vTifroni aki am cota xnis winaTac giTxari, sokrate,
rom Zalze Znelia dawvrilebiT agixsna yovelive es.
magram, ai, ras getyvi martivad: sityviT Tu saqmiT,
locva-vedrebiTa Tu msxverplSewirviT aamo RmerTebs –
swored es aris siwminde, sakuTari saxlisa Tu saxelmwi-
fos mxsneli; xolo rac mas upirispirdeba ukeTurebaa,
Zirfesvianad rom angrevs da musravs yvelafers.
sokrate marTlacda, evTifron, rom mogesurvebina, ufro
mokledac mipasuxebdi am Cems kiTxvaze. magram, cxadia,
ar gsurs gamanaTlo. ai, axlac, sakiTxis arss mivadeqiT
14
b
c
45
Tu ara, Sen Tavi aaride pirdapir pasuxs, riTac SegeZlo
damajereblad agexsna CemTvis, ra aris siwminde. maS,
meti ra gza maqvs, – rakiRa SemkiTxveli iZulebulia
ukan misdevdes imas, visac ekiTxeba, miuxedavad imisa, Tu
saiT mihyavs am ukanasknels, – kvlav unda gkiTxo: mainc
ra migaCnia wmindad da siwminded? msxverplSewirvisa
da locva-vedrebis xelovneba xom ara?
e vTifroni diax, swored eg.
sokr ate magram msxverplSewirva xom RmerTebisaTvis
raRacis ZRvnaa, locva-vedreba ki – Txovna?
e vTifroni ra Tqma unda, sokrate.
sokr ate maSasadame, Seni azriT, siwminde sxva ara aris
ra, Tu ara imis xelovneba, rom raRaca misce an sTxovo
RmerTebs?
e vTifroni ra kargad gamige, sokrate.
sokr ate imitom, Cemo Zvirfaso, rom daxarbebuli var
Sens sibrZnes da gafacicebuli vcdilob erTi Seni
sityvac ar gamomeparos. magram miTxari, mainc ra aris
msaxureba RmerTebis mimarT? nuTu, rogorc Sen ambob,
is, rom raRaca misce an sTxovo maT?
e vTifroni ra Tqma unda.
sokr ate ki magram, risi Txovna iqneboda marTebuli, ra
unda gveTxova maTTvis, Tu ara is, rac gvWirdeba?
e vTifroni aba, sxva ra?
sokrate xolo meores mxriv, ra iqneboda marTebuli, ra
unda migveca RmerTebisaTvis, Tu ara is, rac maT sWird-
d
e
46
eba Cvengan? radgan rodesac viRacas raRacas aZlev, ra
fasi eqneboda imis micemas, rac mas ar sWirdeba?
e vTifroni marTali xar, sokrate.
sokrate gamodis, rom siwminde RmerTTa da kacTa Soris
erTgvari aReb-micemoba yofila, evTifron.
e vT ifron i diax, aReb-micemobaa, Tuki maincdamainc
amnairi gansazRvra mogwons.
sokrate ra momawonebs, Tuki swori ar aris. magram miTx-
ari, ras argia RmerTebs is ZRveni, romelsac Cvengan iRe-
ben? ras gvargia maTi saboZvari, yvelasaTvis naTelia:
mTeli Cveni sikeTe xom mxolod maTi naboZvaria. magram
ras argia maT Cveni ZRveni? nuTu aReb-micemobis niWiT
vjobivarT, rakiRa yvelafers viRebT maTgan, isini ki
Cvengan – arafers?
e vTifroni rao, sokrate, iqneb fiqrob, rom RmerTebs
marTlac raRacaSi argia is, rasac Cven vuZRvniT?
s okr at e uamisod, evTifron, ras aqneven isini Cvens
ZRvens?
e vTifroni ki magram, rogor ggonia, sxva ra unda iyos es
ZRveni, Tu ara Cveni pativiscemisa da mowiwebis gamoxat-
uleba, an kidev, rogorc weRan geubnebodi, imis das-
turi, rom gvsurs raRaca vaamoT maT?
sokrate maSasadame, wminda is aris, evTifron, rac sasia-
movnoa RmerTebisaTvis, da ara is, rac sasargeblo an
sayvarelia maTTvis?
e vT ifron i Cemis azriT, is, rac yvelaze metad sia-
movnebT, yvelaze sayvarelicaa maTTvis.
15
b
47
sokr ate ase rom, rogorc irkveva, wmindaa is, rac sayva-
relia RmerTebisaTvis?
e vTifroni ra Tqma unda.
sokrate amas meubnebi da mainc gikvirs, rom Seni sityvebi
myari ki ara, meryevni Canan da bralad mdeb, TiTqos
dedalosiviT swored me var amis mizezi, maSin, rode-
sac sinamdvileSi TviTon Sena xar dedalosze didi
xelovani, swored Sen abruneb da winaukmo atrialeb
maT. nuTu ver amCnev, rom Cvenma msjelobam sruli wre
Semoxaza da imave wertils daubrunda, saidanac dai-
wyo? Sen, albaT, ar dagviwynia, rom cota xnis winaT
wminda da RmerTebisaTvis sayvareli erTi da igive ki
ara, erTmaneTisagan gansxvavebul cnebebad miviCnieT.
an, iqneb, ar gaxsovs?
e vTifroni cxadia, maxsovs.
sokr ate axla ki ver xvdebi, ras ambob: wmindaa is, rac
RmerTebisTvis sayvareliao? mereda, ra aris Rmer-
TebisaTvis sayvareli, Tu ara is, rac RmerTebs uyvarT?
e vTifroni ra Tqma unda.
sokr ate maSasadame, orSi erTia: an weRan mivsulvarT
mcdar daskvnamde, an, Tu weRandeli daskvna sworia,
axla vcdebiT.
e vTifroni rogorc Cans.
sokr ate amrigad, Tavidan unda daviwyoT imis kvleva,
Tu ra aris wminda. me, Cemda Tavad, manam ar moveSvebi
am sakiTxis kvleva-Ziebas, sanam bolomde ar Sevicnob
mas, mxolod Sen nu CamTvli amnairi codnis uRirsad,
c
d
48
aramed Tavs Zala daatane da axla mainc miTxari simar-
Tle. radgan kacTa Soris yvelaze ukeT Sen icnob mas,
da me manamde ar mogeSvebi, rogorc protevss22, sanam
yvelafers ar gaTqmevineb. marTlacda, gana SeiZleba
davuSvaT, rom, Tuki ar ici, ra aris wminda da ra – uke-
Turi, ase xelaRebiT dasdebdi bralad kacis kvlas da
samarTalSi miscemdi moxuc mamas viRac moijaradris
gulisTvis? an RmerTebis risxva SegakrTobda, Tuki
darwmunebuli ar iqnebodi, rom swored iqcevi, an, Tavi
rom ar Segercxvina, kacTa azrs mainc gauwevdi anga-
riSs. amitom eWvic ar mepareba imaSi, rom, Seni azriT,
amomwuravad ici, ra aris wminda da ra – ukeTuri. maS,
mec miTxari, Cemo didebulo evTifron, nu damimalav
Sens codnas.
e vTifroni sxva dros, sokrate; axla ki meCqareba, unda
wavide.
sokrate ras miSvrebi, Zmobilo, mRupav? arada, ra imedi
mqonda, rom Seni SemweobiT gavigebdi, ra aris wminda
da ra – ara, da amrigad, Tavs davixsnidi meletosis
braldebisagan; diax, me davumtkicebdi mas, rom evTi-
fronis wyalobiT ukve SeviZine saRmrTo codna, da
rom umecrebis gamo aRar SeiZleba ganusjelad viqce-
ode an sarwmunoebis ganaxlebas vcdilobde; yvelaze
metad ki mainc imis imedi mqonda, rom ufro Rirseulad
vicxovrebdi amieridan.
e
16