plany i programy studiÓw stacjonarnych i … · mechanika płynów*..... 93 20. podstawy...

AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE

WYDZIAŁ MECHANICZNY

PL A N Y I PROGR A M Y

S T U D I ÓW S TA C J ON A R N YC H

I S T OPN I A

KIERUNEK – MECHANIKA I BUDOWA MASZYN SPECJALNOŚĆ – EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH

Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego

31.05.2011 r. – obowiązują od roku akademickiego 2011/2012

SZCZECIN 2011

Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.

– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 2

Redakcja

Wydziałowa Komisja ds. Dydaktyki w składzie:

Dziekan Wydziału Mechanicznego dr hab. inż. Cezary Behrendt, prof. nadzw. AM,

Prodziekan ds. Studiów Stacjonarnych dr inż. Artur Bejger,

Prodziekan ds. Studiów Niestacjonarnych i Praktyk dr inż. Piotr Treichel,

Prodziekan ds. Nauki dr hab. inż. Zbigniew Matuszak, prof. nadzw. AM,

dr hab. inż. Andrzej Adamkiewicz, prof. nadzw. AM,

dr hab. inż. Daniela Szaniawska, prof . nadzw. AM, dr inż. Zenon Grządziel ,

dr Janusz Chrzanowski, dr inż. Maciej Kozak, dr inż. Leszek Chybowski,

mgr inż. Paweł Krause.

Redakcja techniczna

mgr inż. Czesław Wiznerowicz



Spis treści

Karta zmian ..................................................................................................... 6

Informacje o planach studiów ......................................................................... 7

Kwalifikacje absolwenta ................................................................................. 10

Lista przedmiotów programu studiów stacjonarnych pierwszego stopnia

Akademii Morskiej w Szczecinie ...................................................................

11

Plan studiów stacjonarnych pierwszego stopnia

dla kierunków dyplomowania:

Układy napędowe z silnikami tłokowymi ...................................................... 15

Napędy turbinowe ........................................................................................... 17

Eksploatacja zbiornikowców .......................................................................... 19

Eksploatacja chemikaliowców ........................................................................ 21

Eksploatacja gazowców .................................................................................. 23

Eksploatacja chłodnicowców .......................................................................... 25

Komputerowe systemy sterowania siłownią okrętową ................................... 27

Elektroenergetyka okrętowa i systemy sterowania ......................................... 29

Przedmioty realizowane w ramach specjalności Eksploatacja Siłowni Okrętowych

dla wszystkich kierunków dyplomowania

1. Język angielski* ............................................................................................... 31

2. Wychowanie fizyczne ..................................................................................... 35

3. Podstawy ekonomii ......................................................................................... 38

4. Nauka o pracy i kierowaniu* ........................................................................... 41

5. Ochrona własności intelektualnej ................................................................... 44

6. Matematyka .................................................................................................... 46

7. Fizyka* ............................................................................................................ 49

8. Mechanika* ..................................................................................................... 53

9. Wytrzymałość materiałów* ............................................................................. 57

10. Grafika inżynierska* ....................................................................................... 60

11. Informatyka użytkowa .................................................................................... 63

12. Podstawy konstrukcji maszyn* ....................................................................... 66

13. Materiałoznawstwo okrętowe* ........................................................................ 70

14. Techniki wytwarzania I* ................................................................................. 74

15. Techniki wytwarzania II – praktyka warsztatowa* ......................................... 77

16. Techniki wytwarzania III – spawalnictwo* ..................................................... 80

17. Technologia remontów* .................................................................................. 83

18. Termodynamika techniczna* ........................................................................... 89

19. Mechanika płynów* ........................................................................................ 93

20. Podstawy elektrotechniki i elektroniki* .......................................................... 96

21. Maszyny i napędy elektryczne* ...................................................................... 100

22. Elektrotechnika okrętowa* .............................................................................. 104

23. Podstawy automatyki i robotyki* .................................................................... 106

24. Automatyka i miernictwo okrętowe* .............................................................. 109

25. Chemia techniczna .......................................................................................... 112



26. Chemia wody, paliw i smarów* ...................................................................... 116

27. Użytkowanie paliw i środków smarowych* .................................................... 122

28. Okrętowe silniki tłokowe* ............................................................................. 129

29. Kotły okrętowe* .............................................................................................. 138

30. Maszyny i urządzenia okrętowe* .................................................................... 142

31. Chłodnictwo i klimatyzacja* ........................................................................... 149

32. Siłownie okrętowe* ......................................................................................... 153

33. Podstawy budowy statku i organizacji załogi* ............................................... 164

34. Teoria i budowa okrętu* .................................................................................. 166

35. Ochrona środowiska morskiego* .................................................................... 170

36. Eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator* .................................. 173

37. Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku* .................................................. 177

38. Organizacja nadzoru ....................................................................................... 180

39. Podstawy nautyki ............................................................................................ 184

40. Prawo i ubezpieczenia morskie* ..................................................................... 186

41. Seminarium dyplomowe ................................................................................. 188

Przedmioty realizowane w ramach specjalności Eksploatacja Siłowni Okrętowych


Układy napędowe z silnikami tłokowymi

43.1. Współczesne konstrukcje tłokowych silników okrętowych .............................. 193

44.1. Ochrona środowiska w eksploatacji statku .................................................... 197

45.1. Okrętowe układy napędowe ............................................................................ 201

46.1. Gospodarka energetyczna statku .................................................................... 204

Napędy turbinowe

43.2. Eksploatacja okrętowych turbin parowych i gazowych .................................. 209

44.2. Kotły parowe główne ...................................................................................... 212

45.2. Urządzenia i instalacje obsługujące turbiny okrętowe ................................... 214

46.2. Eksploatacja okrętowych siłowni turboparowych .......................................... 216

Eksploatacja zbiornikowców

43.3. Budowa zbiornikowców .................................................................................. 221

44.3. Eksploatacja zbiornikowców .......................................................................... 223

45.3. Ekologiczne aspekty eksploatacji zbiornikowców .......................................... 225

46.3. Bezpieczeństwo pracy na zbiornikowcach ...................................................... 227

Eksploatacja chemikaliowców

43.4. Budowa statków do przewozu chemikaliów .................................................... 233

44.4. Eksploatacja statków do przewozu chemikaliów ............................................ 235

45.4. Ekologiczne aspekty eksploatacji chemikaliowców ........................................ 237

46.4. Bezpieczeństwo pracy na chemikaliowcach .................................................... 239

Eksploatacja gazowców

43.5. Budowa statków do przewozu skroplonych gazów ......................................... 245

44.5. Eksploatacja statków do przewozu skroplonych gazów ................................. 247

45.5. Ekologiczne aspekty eksploatacji gazowców .................................................. 249

46.5. Bezpieczeństwo pracy na gazowcach ............................................................. 251



Eksploatacja chłodnicowców

43.6. Eksploatacja instalacji i urządzeń statków do przewozu ładunków chłodzo-

nych .................................................................................................................

257

44.6. Automatyka instalacji chłodniczych ................................................................ 260

45.6. Technologia przewozu ładunków chłodzonych ............................................... 263

46.6. Ekologiczne aspekty eksploatacji instalacji chłodniczych .............................. 266

Komputerowe systemy sterowania siłownią okrętową

43.7. Programowanie komputerów i sterowników .................................................. 271

44.7. Komputerowe systemy automatyki .................................................................. 273

45.7. Inteligentne urządzenia automatyki ................................................................ 275

Elektroenergetyka okrętowa i systemy sterowania

43.8. Miernictwo elektryczne* .................................................................................. 279

44.8. Wytwarzanie energii elektrycznej na statku* .................................................. 281

45.8. Napędy elektryczne statku* ............................................................................. 283

46.8. Energoelektroniczne przetwarzanie energii elektrycznej* .............................. 285

Praktyki

47. Praktyka zawodowa (standardy MNiSzW) ..................................................... 288

48. Praktyka pływania (standardy STCW) ........................................................... 292

49. Praca dyplomowa ............................................................................................ 295

* – zawiera treści programowe STCW



Karta zmian

Data

Treść zmiany Uwagi

11.10.2011r. Zmiana treści programowych przedmiotu nr 1 –

„Język angielski”

Uchwała Nr 8/2011

Rady Wydziału

Mechanicznego



INFORMACJE O PLANACH STUDIÓW

Studia stacjonarne pierwszego stopnia

A. Informacje ogólne

Studia 4 letnie przygotowują do pracy na stanowiskach eksploatatorów instalacji energe-

tycznych – przede wszystkim siłowni okrętowych. W tym zakresie oferowany program stu-

diów i praktyk studenckich spełnia wymagania do zajmowania w siłowni statku stanowisk na

poziomie zarządzania zgodnie z międzynarodową Konwencją o wyszkoleniu marynarzy, wy-

dawaniu świadectw i pełnieniu wacht, zwanej Konwencją STCW.

Program obejmuje 2755 godzin zajęć (bez godzin przeznaczonych na przygotowanie

pracy dyplomowej), w tym:

przedmioty kształcenia ogólnego 369 godz.

przedmioty podstawowe 570 godz.

przedmioty kierunkowe 975 godz.

przedmioty zawodowe 841 godz.

oraz godziny przewidziane dla wybranego kierunku dyplomowania:

Układy napędowe z silnikami tłokowymi 108 godz.

Napędy turbinowe 92 godz.

Eksploatacja zbiornikowców 102 godz.

Eksploatacja chemikaliowców 87 godz.

Eksploatacja gazowców 87 godz.

Eksploatacja chłodnicowców 96 godz.

Komputerowe systemy sterowania siłownią okrętową 102 godz.

Elektroenergetyka okrętowa i systemy sterowania 114 godz.

Realizacja programu studiów stacjonarnych odbywa się w trakcie siedmiu semestrów

przewidzianych na zajęcia dydaktyczne oraz jednego semestru (VI), podczas którego

realizowana jest praktyka pływania.

Student ma obowiązek uczestniczenia we wszystkich formach zajęć przedmiotów obję-

tych nadzorem administracji morskiej RP, a składających się na kurs modelowy na poziom

operacyjny i zarządzania w dziale maszynowym. Przedmioty objęte nadzorem administracji

morskiej RP są oznaczone gwiazdką w planie studiów a kursywą wyróżnione tematy STCW

w kartach przedmiotów.

Student powinien uczestniczyć we wszystkich formach zajęć i zaliczeń oraz wykonywać

prace przejściowe przewidziane planem studiów. Może korzystać z konsultacji prowadzonych

przez wykładowców przedmiotów. Do zdobywania wiedzy w ramach nauki własnej służą

m.in. biblioteki i czytelnie AM w Szczecinie.



B. Kierunki dyplomowania

Studenci studiów niestacjonarnych mogą wybierać kierunki dyplomowania.

Głównym kierunkiem dyplomowania na specjalności ESO jest kierunek „Układy napę-

dowe z silnikami tłokowymi”.

Studenci musza zadeklarować uczestnictwo w zajęciach wybranego kierunku

dyplomowania oraz kierunku alternatywnego (gdyby nie powstała odpowiednia grupa w

pierwszym kierunku) przed ostatnim dniem rozliczeniowym III roku studiów (30 września).

Po tym terminie dziekan dokonuje przydziału do grupy kierunku dyplomowania.

Grupa kierunku dyplomowania nie powinna być mniejsza niż 16 osób. Jeżeli w dniu

rozpoczęcia nowego roku akademickiego listy zgłoszonych na inne kierunki będą

obejmowały mniej niż 16 osób, studenci z tych list automatycznie zostaną wpisani na listę

alternatywnego lub głównego kierunku dyplomowania.

C. Praktyki

W programie studiów są przewidziane następujące praktyki studenckie:

1. Praktyka podstawowa zawodowa (wg wymagań MNiSW) trwająca minimum 14

tygodni, niezbędna do ukończenia studiów na kierunku „Mechanika i budowa maszyn”,

Realizowane w stoczniach produkcyjnych lub remontowych, zakładach produkujących silniki

okrętowe oraz bezpośrednio w siłowniach okrętowych (promy i statek szkolno-badawczy m/v

„Nawigator XXI”).

2. Praktyka pływania dla absolwentów ubiegających się o dyplom oficera mechanika

wachtowego zgodnie z wymaganiami aktualnych przepisów administracji morskiej RP dla ab-

solwentów wyższych szkół morskich,

Podstawą do spełnienia wymagań Konwencji STCW 78 w zakresie praktyki pływania

do uzyskania dyplomu oficera mechanika wachtowego (pierwszy dyplom oficerski w dziale

maszynowym) dla absolwenta Wydziału Mechanicznego Akademii Morskiej w Szczecinie

jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 04 lutego 2005 r. w sprawie wyszkolenia i

kwalifikacji zawodowych marynarzy (Dz.U. Nr 47, poz. 445).

Kandydat do uzyskania dyplomu oficera mechanika wachtowego w trybie

przewidzianym dla absolwentów wyższych szkół morskich (ukończenie szkoły i 6-cio

miesięczna praktyka pływania w dziale maszynowym statku o mocy napędu głównego 750 i

więcej kilowatów), musi odbyć praktykę pływania z dziennikiem praktyk i następnie

przystąpić do egzaminu zgodnie z procedurami przewidzianymi programem praktyk AM w

Szczecinie. Pozytywna ocena z egzaminu uprawnia do wydania przez Uczelnię

„Zaświadczenia o zaliczeniu dziennika praktyk”. To zaświadczenie stanowi dowód odbycia

praktyki pływania niezbędnej do uzyskania dyplomu morskiego.

W przypadku nie wypływania wymaganego okresu praktyki przed obroną pracy

dyplomowej, jest możliwość uzupełnienia jej po studiach, ale w terminach określonych

przepisami administracji morskiej RP. Praktyki pływania stanowiące podstawę do wydania

przez Uczelnię „Zaświadczenia o zaliczeniu dziennika praktyk” są nadzorowane przez

Akademię Morską zgodnie z procedurami wymaganymi przez administracje morską RP i

zapisanymi w procedurach Systemu Zarządzania Jakością AM.

Do odbycia praktyki i uzyskania dyplomu oficera mechanika wachtowego niezbędne są

także świadectwa ukończenia kursów specjalistycznych określonych w Rozporządzeniu Mini-

stra Infrastruktury z dnia 04 lutego 2005 r. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji zawodowych

marynarzy (Dz.U. Nr 47, poz. 445), a których wykaz znajduje się również w załączonym pla-

nie studiów.



Jeżeli student nie zamierza uzyskać dyplomu w podanym wyżej trybie, posiadanie świa-

dectw szkoleń specjalistycznych i praktyki pływania nie jest wymogiem koniecznym do

ukończenia studiów.

Absolwent kierunku „Mechanika i budowa maszyn” AM w Szczecinie może uzyskać dy-

plom oficera mechanika wachtowego wg ścieżki odmiennej od podanej powyżej, jednak obo-

wiązują wtedy inne przepisy administracji morskiej RP, przede wszystkim wymagana prak-

tyka w dziale maszynowym trwa kilka razy dłużej.

D. Punkty kredytowe

Student jest zobowiązany przed obroną pracy dyplomowej uzyskać pozytywne oceny ze

wszystkich przedmiotów przewidzianych planem studiów na danym kierunku dyplomowania.

Za zaliczone przedmioty w każdej formie zajęć przewidzianej programem studiów, przypisy-

wane są punkty kredytowe (ECTS). Wymagana minimalna liczba punktów do ukończenia

studiów wynosi 210, z tym, że wliczane do tej sumy punkty za praktykę nie mogą

przekroczyć 14 punktów kredytowych.

Maksymalna liczba punktów kredytowych możliwa do osiągnięcia w trakcie studiów

pierwszego stopnia wynosi 240, a jest ona wynikiem przyznania dodatkowych 30 punktów za

praktykę pływania wg standardów Konwencji STCW dla studentów ubiegających się o dy-

plom oficera mechanika wachtowego ścieżką przewidzianą dla absolwentów wyższych szkół

morskich. Zamiennie przyznaje się punkty za praktyki pływania z dyplomem co najmniej ofi-

cera mechanika wachtowego w wymiarze minimum 6 miesięcy.

E. Ukończenie studiów

Student ma obowiązek przygotowania i obrony pracy dyplomowej inżynierskiej przed

Komisją Egzaminacyjną powoływaną przez Dziekana Wydziału. Pozytywna ocena egzaminu

uprawnia do otrzymania dyplomu ukończenia studiów na kierunku „Mechanika i budowa ma-

szyn” i tytułu zawodowego inżyniera.



KWALIFIKACJE ABSOLWENTA

Absolwenci studiów pierwszego stopnia Wydziału Mechanicznego Akademii Morskiej

w Szczecinie specjalności Eksploatacja Siłowni Okrętowych posiadają podstawową wiedzę

i umiejętności niezbędne do zrozumienia zagadnień z zakresu budowy, wytwarzania i eksplo-

atacji maszyn. Posiadają gruntowną znajomość zasad mechaniki oraz projektowania z wyko-

rzystaniem współczesnych narzędzi obliczeniowych. Absolwenci są przygotowani do: realiza-

cji procesów wytwarzania, montażu i eksploatacji maszyn; prac wspomagających projektowa-

nie maszyn oraz nadzór nad ich eksploatacją; pracy w zespole; koordynacji prac i oceny ich

wyników oraz sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technikami komputerowymi. Ab-

solwenci studiów powinni znać język obcy na poziomie posługiwania się językiem w życiu

codziennym oraz specjalistycznym z zakresu kierunku kształcenia i bezpieczeństwa pracy na

jednostkach pływających. Absolwenci powinni być przygotowani do pracy w: przedsiębior-

stwach armatorskich jako członkowie załóg pływających, przedsiębiorstwach przemysłu ma-

szynowego oraz w innych zajmujących się wytwarzaniem i eksploatacją maszyn; jednostkach

projektowych, konstrukcyjnych i technologicznych oraz związanych z organizacją produkcji i

automatyzacją procesów technologicznych; jednostkach odbioru technicznego produktów

i materiałów, jednostkach akredytacyjnych i atestacyjnych; jednostkach naukowo-

badawczych i konsultingowych oraz innych jednostkach gospodarczych, administracyjnych i

edukacyjnych wymagających wiedzy technicznej i informatycznej.

Absolwenci Wydziału Mechanicznego Akademii Morskiej w Szczecinie specjalności

Eksploatacja Siłowni Okrętowych są przygotowani w szczególności do:

podjęcia studiów drugiego stopnia,

obsługi maszyn i urządzeń okrętowych i lądowych,

obsługi siłowni okrętowych i lądowych,

organizowania i nadzorowania pracy w siłowniach okrętowych i lądowych,

diagnozowania maszyn i urządzeń okrętowych i lądowych,

organizowania, nadzorowania i przeprowadzania prac remontowych w siłowniach

okrętowych i lądowych,

Zgodnie z posiadaną wiedzą i umiejętnościami uzyskanymi podczas studiów są szczegól-

nie predysponowani do zajmowania stanowisk pracy:

w składzie członków załóg statków jako oficerowie działu maszynowego,

w służbach dozoru technicznego armatorów,

w służbach towarzystw klasyfikacyjnych,

w stoczniach produkcyjnych i remontowych,

w przedsiębiorstwach przemysłu okrętowego oraz innych zajmujących się wytwarza-

niem i eksploatacją maszyn,

w jednostkach projektowych, konstrukcyjnych i technologicznych związanych

z przemysłem okrętowym i maszynowym.

w administracji morskiej.



Lista przedmiotów programu studiów stacjonarnych

pierwszego stopnia Akademii Morskiej w Szczecinie

kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn

specjalność: Eksploatacja Siłowni Okrętowych

NR GRUPA / NAZWA PRZEDMIOTU

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO (15 ECTS) 369 godz.

1. Język angielski

2. Wychowanie fizyczne

3. Podstawy ekonomii

4. Nauka o pracy i kierowaniu

5. Ochrona własności intelektualnej

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE (43 ECTS) 570 godz.

6. Matematyka

7. Fizyka

8. Mechanika

9. Wytrzymałość materiałów

10. Grafika inżynierska

11. Informatyka użytkowa

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE (67 ECTS) 975 godz.

12. Podstawy konstrukcji maszyn

13. Materiałoznawstwo okrętowe

14. Techniki wytwarzania I

15. Techniki wytwarzania II – praktyka warsztatowa

16. Techniki wytwarzania III – spawalnictwo

17. Technologia remontów

18. Termodynamika techniczna

19. Mechanika płynów

20. Podstawy elektrotechniki i elektroniki

21. Maszyny i napędy elektryczne

22. Elektrotechnika okrętowa

23. Podstawy automatyki i robotyki

24. Automatyka i miernictwo okrętowe

D. PRZEDMIOTY ZAWODOWE (48 ECTS) 841 godz.

25. Chemia techniczna

26. Chemia wody, paliw i smarów

27. Użytkowanie paliw i środków smarowych

28. Okrętowe silniki tłokowe

29. Kotły okrętowe

30. Maszyny i urządzenia okrętowe

31. Chłodnictwo i klimatyzacja

32. Siłownie okrętowe

33. Podstawy budowy statku i organizacji załogi

34. Teoria i budowa okrętu

35. Ochrona środowiska morskiego

36. Eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator



37. Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku

38. Organizacja nadzoru

39. Podstawy nautyki

40. Prawo i ubezpieczenia morskie

41. Seminarium dyplomowe

E. PRZEDMIOTY ZAWODOWE

REALIZOWANE W RAMACH KIERUNKÓW DYPLOMOWANIA:

Układy napędowe z silnikami tłokowymi (8 ECTS) 108 godz.

43.1. Współczesne konstrukcje tłokowych silników okrętowych

44.1. Ochrona środowiska w eksploatacji statku

45.1. Okrętowe układy napędowe

46.1. Gospodarka energetyczna statku

Napędy turbinowe (8 ECTS) 92 godz.

43.2. Eksploatacja okrętowych turbin parowych i gazowych

44.2. Kotły parowe główne

45.2. Urządzenia i instalacje obsługujące turbiny okrętowe

46.2. Eksploatacja okrętowych siłowni turboparowych

Eksploatacja zbiornikowców (8 ECTS) 102 godz.

43.3. Budowa zbiornikowców

44.3. Eksploatacja zbiornikowców

45.3. Ekologiczne aspekty eksploatacji zbiornikowców

46.3. Bezpieczeństwo pracy na zbiornikowcach

Eksploatacja chemikaliowców (8 ECTS) 87 godz.

43.4. Budowa statków do przewozu chemikaliów

44.4. Eksploatacja statków do przewozu chemikaliów

45.4. Ekologiczne aspekty eksploatacji chemikaliowców

46.4. Bezpieczeństwo pracy na chemikaliowcach

Eksploatacja gazowców (8 ECTS) 87 godz.

43.5. Budowa statków do przewozu skroplonych gazów

44.5. Eksploatacja statków do przewozu skroplonych gazów

45.5. Ekologiczne aspekty eksploatacji gazowców

46.5. Bezpieczeństwo pracy na gazowcach

Eksploatacja chłodnicowców (8 ECTS) 96 godz.

43.6. Eksploatacja instalacji i urządzeń statków do przewozu ładunków chłodzonych

44.6. Automatyka instalacji chłodniczych

45.6. Technologia przewozu ładunków chłodzonych

46.6. Ekologiczne aspekty eksploatacji instalacji chłodniczych

Komputerowe systemy sterowania siłownią okrętową (8 ECTS) 102 godz.

43.7. Programowanie komputerów i sterowników

44.7. Komputerowe systemy automatyki

45.7. Inteligentne urządzenia automatyki

Elektroenergetyka okrętowa i systemy sterowania (8 ECTS) 114 godz.

43.8. Miernictwo elektryczne

44.8. Wytwarzanie energii elektrycznej na statku

45.8. Napędy elektryczne statku

46.8. Energoelektroniczne przetwarzanie energii elektrycznej



F. PRAKTYKI

47. Praktyka podstawowa zawodowa wg standardów MNiSzW (14 ECTS) 14 tyg.

48. Praktyka pływania wg standardów STCW (30 ECTS) 19 tyg.

G. PRACA DYPLOMOWA

49. Praca dyplomowa inżynierska (15 ECTS) 300 godz.



PLAN STUDIÓW – STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA

Akademia Morska w Szczecinie

Wydział Mechaniczny

Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn

Specjalność: Eksploatacja Siłowni Okrętowych

Kierunek dyplomowania: Układy napędowe z silnikami tłokowymi

Zatwierdzony Uchwałą Rady Wydziału Mechanicznego

z dnia 31.05.2011 r.

Obowiązuje od roku akademickiego 2011/2012

od pierwszego roku studiów

Nr Nazwa przedmiotu Godziny

Rozkład zajęć w semestrze tygodniowo

I semestr

15 tyg.

II semestr

15 tyg.

III semestr

15 tyg.

IV semestr

15 tyg.

V semestr

15 tyg. VI sem.

VII semestr

15 tyg.

VIII semestr

12 tyg.

W Ć L S ECTS W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E

1 Język angielski * 210 – – 210 – 12 – – 3 – 2 – – 3 – 2 – – 2 – 2 – – 2 – 2 – – 2E – 3

P r

a k

t y

k a

m

o r

s k

a

30 p

un

któ

w E

CT

S

– – 2 – 1 – – – – –

2 Wychowanie fizyczne 90 – – 90 – 0 – – 2 – – – – 2 – – – – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

3 Podstawy ekonomii 30 30 – – – 1 2 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

4 Nauka o pracy i kierowaniu * 24 24 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 1

5 Ochrona własności intelektualnej 15 15 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – – 1 – – – – – – – – – –

6 Matematyka 165 60 105 – – 14 2E 3 – – 6 1 2 – – 3 1E 2 – – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

7 Fizyka * 105 45 – 60 – 8 2 – 2 – 4 1E – 2 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

8 Mechanika * 90 45 30 15 – 8 2E 2 – – 5 1 – 1 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

9 Wytrzymałość materiałów * 90 30 30 30 – 8 – – – – – – – – – – 1 1 – – 3 1E 1 2 – 5 – – – – – – – – – – – – – – –

10 Grafika inżynierska * 60 – – 60 – 4 – – 4 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

11 Informatyka użytkowa 60 30 – 30 – 1 2 – 2 – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

12 Podstawy konstrukcji maszyn * 150 60 – 90 – 10 – – – – – – – – – – 2 – – – 3 2E – 2 – 4 – – 4 – 3 – – – – – – – – – –

13 Materiałoznawstwo okrętowe * 75 45 – 30 – 6 3E – 2 – 6 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

14 Techniki wytwarzania I * 45 15 – 30 – 3 – – – – – – – – – – 1 – 2 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

15 Techniki wytwarzania II – praktyka warsztatowa * 75 – – 75 – 3 – – – – – – – – – – – – 2 – 2 – – 3 – 1 – – – – – – – – – – – – – – –

16 Techniki wytwarzania III – spawalnictwo* 60 – – 60 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – 4 – 2 – – – – – – – – – – – – – – –

17 Technologia remontów * 105 45 – 60 – 8 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – 2 – 3 2 – 2 – 5 – – – – –

18 Termodynamika techniczna * 90 30 30 30 – 6 – – – – – 2E 2 – – 4 – – 2 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

19 Mechanika płynów * 30 15 15 – – 3 – – – – – 1 1 – – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

20 Podstawy elektrotechniki i elektroniki * 75 30 15 30 – 5 – – – – – 2E 1 – – 3 – – 2 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

21 Maszyny i napędy elektryczne * 75 45 – 30 – 5 – – – – – – – – – – 3E – – – 3 – – 2 – 2 – – – – – – – – – – – – – – –

22 Elektrotechnika okrętowa * 60 30 – 30 – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – 2 – 5 – – – – – – – – – –

23 Podstawy automatyki i robotyki * 45 15 15 15 – 5 – – – – – – – – – – – – – – – 1E 1 1 – 5 – – – – – – – – – – – – – – –

24 Automatyka i miernictwo okrętowe * 90 45 – 45 – 6 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – 3 – 6 – – – – –

25 Chemia techniczna 30 15 – 15 – 2 – – – – – 1 – 1 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

26 Chemia wody, paliw i smarów * 45 15 – 30 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – 2 – 2 – – – – – – – – – –

27 Użytkowanie paliw i środków smarowych * 30 30 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 1 – – – – –

28 Okrętowe silniki tłokowe * 135 75 – 60 – 8 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – 2 – 4 2 – – – 1 1,25E – 2,50 – 3

29 Kotły okrętowe * 50 45 – – 5 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – – 0,3 3 – – – – – – – – – –

30 Maszyny i urządzenia okrętowe * 105 60 – 45 – 7 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 1 2E – 3 – 6 – – – – –

31 Chłodnictwo i klimatyzacja* 60 30 – 25 5 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – 1,7 0,3 4 – – – – –

32 Siłownie okrętowe * 105 45 – – 60 8 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – – 2 4 1E – – 2 4 – – – – –

33 Podstawy budowy statku i organizacji załogi * 15 15 – – – 1 1 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

34 Teoria i budowa okrętu * 90 90 – – – 4 – – – – – 2 – – – 1 2 – – – 2 2 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – –

35 Ochrona środowiska morskiego * 30 30 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 1 – – – – – – – – – –

36 Eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator * 36 12 – – 24 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – 2 2

37 Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku * 38 19 19 – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – 1,25 1,25 – – 1 – – – – – – – – – – – – – – –

38 Organizacja nadzoru 24 12 12 – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 1 – – 1

39 Podstawy nautyki 15 15 – – – 1 – – – – – 1 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

40 Prawo i ubezpieczenia morskie * 18 18 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1,5 – – – 1

41 Seminarium dyplomowe 15 15 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1,25 – – – 1

43.1 Współczesne konstrukcje tłokowych silników okrętowych 30 15 – – 15 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – 1 2 – – – – –

44.1 Ochrona środowiska w eksploatacji statku 30 12 – 12 6 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – 1 0,5 2

45.1 Okrętowe układy napędowe 24 12 – – 12 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1E – – 1 3

46.1 Gospodarka energetyczna statku 24 12 – – 12 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – 1 1

47 Praktyka zawodowa (standardy MNiSW) – – – – – 14 – – – – – – – – – 4 – – – – 3 – – – – 7 – – – – – – – – – – – – – – –

48 Praktyka pływania (standardy STCW) – – – – – 30 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

49 Praca dyplomowa – – – – – 15 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 15

Razem: 2863 1346 271 1207 139 240 14 5 15 0 30 12 6 9 0 30 10 3 12 0 30 7,25 3,25 16 0 30 16 0 14 2,3 30 15 0 11,7 3,3 30 11 1 3,50 4,5 30

Obciążenie godzinowe w tygodniu: 34 27 25 26,5 32,3 30,0 20

Liczba godzin w semestrze: 510 405 375 397,5 485 450 240

Obowiązkowe kursy wymagane przez STCW I semestr II semestr III semestr IV semestr V semestr VI semestr VII semestr VIII semestr

1 Szkolenie w zakresie elementarnych zasad udzielania pierwszej pomocy medycznej X – – – – – – –

2 Szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy medycznej – – – – – – – X

3 Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa własnego i odpowiedzialności wspólnej X – – – – – – –

4 Szkolenie w zakresie indywidualnych technik ratunkowych X – – – – – – –

5 Szkolenie w zakresie ochrony przeciwpożarowej – stopień podstawowy X – – – – – – –

6 Szkolenie w zakresie ochrony przeciwpożarowej – stopień wyższy – – – – – – – X

7 Szkolenie na świadectwo ratownika – – – – – – – X









Kierunek dyplomowania: Napędy turbinowe


z dnia 31.05.2011 r.



Nr Nazwa przedmiotu

Godziny


I semestr

15 tyg.

II semestr

15 tyg.

III semestr

15 tyg.

IV semestr

15 tyg.

V semestr

15 tyg.

VI

semestr

VII semestr

15 tyg.

VIII semestr

12 tyg.

W Ć L S ECT

S W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E

W Ć L S E W Ć L S E


P r

a k

t y

k a

m

o r

s k

a

30 p

un

któ

w E

CT

S

– – 2 – 1 – – – – –





6 Matematyka 165 60 105 – – 14 2E 3 – – 6 1 2 – – 3 1E 2 – – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

7 Fizyka * 105 45 – 60 – 8 2 – 2 – 4 1E – 2 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

8 Mechanika * 90 45 30 15 – 8 2E 2 – – 5 1 – 1 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –






14 Techniki wytwarzania I* 45 15 – 30 – 3 – – – – – – – – – – 1 – 2 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

15 Techniki wytwarzania II – praktyka warsztatowa* 75 – – 75 – 3 – – – – – – – – – – – – 2 – 2 – – 3 – 1 – – – – – – – – – – – – – – –





20 Podstawy elektrotechniki i elektroniki * 75 30 15 30 – 5 – – – – – 2 1 – – 3 – – 2 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –









29 Kotły okrętowe * 50 45 – – 5 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – – 0,3 3 – – – – – – – – – –







36 Eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator* 36 12 – – 24 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – 2 2






43.2 Eksploatacja okrętowych turbin parowych i gazowych 36 36 – – – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – – – 3

44.2 Kotły parowe główne 20 15 – – 5 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – 0,3 2 – – – – –

45.2 Urządzenia i instalacje obsługujące turbiny okrętowe 12 12 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – – 1

46.2 Eksploatacja okrętowych siłowni turboparowych 24 12 – – 12 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – 1 2



49 Praca dyplomowa – – – – – 15 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 15

Razem: 2847 127

0 271

119

5

11

1 240 14 5 15 0 30 12 6 9 0 30 10 3 12 0

3

0 7,25 3,25

1

6 0

3

0 16 0 14 2,3

3

0 15 0

11,

7 2,6 30 12,75 1 2,50 3 30

Obciążenie godzinowe w tygodniu: 34 27 25 26,5 32,3 29,3 19,5

Liczba godzin w semestrze: 510 405 375 397,5 484,5 440 234

















Kierunek dyplomowania: Eksploatacja zbiornikowców


z dnia 31.05.2011 r.





I semestr

15 tyg.

II semestr

15 tyg.

III semestr

15 tyg.

IV semestr

15 tyg.

V semestr

15 tyg.

VI

semestr

VII semestr

15 tyg.

VIII semestr

12 tyg.



P r

a k

t y

k a

m

o r

s k

a

30 p

un

któ

w E

CT

S

– – 2 – 1 – – – – –





6 Matematyka 165 60 105 – – 14 2E 3 – – 6 1 2 – – 3 1E 2 – – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

7 Fizyka * 105 45 – 60 – 8 2 – 2 – 4 1E – 2 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

8 Mechanika * 90 45 30 15 – 8 2E 2 – – 5 1 – 1 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –





















29 Kotły okrętowe * 50 45 – – 5 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – – 0,3 3 – – – – – – – – – –













43.3 Budowa zbiornikowców 30 30 – – – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 2 – – – – –

44.3 Eksploatacja zbiornikowców 36 24 – – 12 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – – 1 3

45.3 Ekologiczne aspekty eksploatacji zbiornikowców 24 12 – – 12 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – 1 2

46.3 Bezpieczeństwo pracy na zbiornikowcach 12 12 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – – 1



49 Praca dyplomowa – – – – – 15 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 15

Razem: 2857 1273 271 1195 118 240 14 5 15 0 30 12 6 9 0 30 10 3 12 0 30 7,25 3,25 16 0 30 16 0 14 2,3 30 16 0 11,7 2,3 30 12 1 2,50 4 30



















Kierunek dyplomowania: Eksploatacja chemikaliowców


z dnia 31.05.2011 r.





I semestr

15 tyg.

II semestr

15 tyg.

III semestr

15 tyg.

IV semestr

15 tyg.

V semestr

15 tyg.

VI

semestr

VII semestr

15 tyg.

VIII semestr

12 tyg.



P r

a k

t y

k a

m

o r

s k

a

30 p

un

któ

w E

CT

S

– – 2 – 1 – – – – –





6 Matematyka 165 60 105 – – 14 2E 3 – – 6 1 2 – – 3 1E 2 – – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

7 Fizyka * 105 45 – 60 – 8 2 – 2 – 4 1E – 2 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

8 Mechanika * 90 45 30 15 – 8 2E 2 – – 5 1 – 1 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –





















29 Kotły okrętowe * 50 45 – – 5 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – – 0,3 3 – – – – – – – – – –













43.4 Budowa statków do przewozu chemikaliów 15 15 – – – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – – 2 – – – – –

44.4 Eksploatacja statków do przewozu chemikaliów 36 24 – – 12 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – – 1 3

45.4 Ekologiczne aspekty eksploatacji chemikaliowców 24 12 – – 12 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – 1 2

46.4 Bezpieczeństwo pracy na chemikaliowcach 12 12 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – – 1



49 Praca dyplomowa – – – – – 15 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 15

Razem: 2842 1258 271 1195 118 240 14 5 15 0 30 12 6 9 0 30 10 3 12 0 30 7,25 3,25 16 0 30 16 0 14 2,3 30 15 0 11,7 2,3 30 12 1 2,50 4 30


Liczba godzin w semestrze: 510 405 375 397,5 484,5 435 234

















Kierunek dyplomowania: Eksploatacja gazowców


z dnia 31.05.2011 r.





I semestr

15 tyg.

II semestr

15 tyg.

III semestr

15 tyg.

IV semestr

15 tyg.

V semestr

15 tyg.

VI

semestr

VII semestr

15 tyg.

VIII semestr

12 tyg.



P r

a k

t y

k a

m

o r

s k

a

30 p

un

któ

w E

CT

S

– – 2 – 1 – – – – –





6 Matematyka 165 60 105 – – 14 2E 3 – – 6 1 2 – – 3 1E 2 – – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

7 Fizyka * 105 45 – 60 – 8 2 – 2 – 4 1E – 2 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

8 Mechanika * 90 45 30 15 – 8 2E 2 – – 5 1 – 1 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –





















29 Kotły okrętowe * 50 45 – – 5 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – – 0,3 3 – – – – – – – – – –













43.5 Budowa statków do przewozu skroplonych gazów 15 15 – – – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – – 2 – – – – –

44.5 Eksploatacja statków do przewozu skroplonych gazów 36 24 – – 12 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – – 1 3

45.5 Ekologiczne aspekty eksploatacji gazowców 24 12 – – 12 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – 1 2

46.5 Bezpieczeństwo pracy na gazowcach 12 12 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – – 1



49 Praca dyplomowa – – – – – 15 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 15

Razem: 2842 1258 271 1195 118 240 14 5 15 0 30 12 6 9 0 30 10 3 12 0 30 7,25 3,25 16 0 30 16 0 14 2,3 30 15 0 11,7 2,3 30 12 1 2,50 4 30



















Kierunek dyplomowania: Eksploatacja chłodnicowców


z dnia 31.05.2011 r.





I semestr

15 tyg.

II semestr

15 tyg.

III semestr

15 tyg.

IV semestr

15 tyg.

V semestr

15 tyg.

VI

semestr

VII semestr

15 tyg.

VIII semestr

12 tyg.



P r

a k

t y

k a

m

o r

s k

a

30 p

un

któ

w E

CT

S

– – 2 – 1 – – – – –





6 Matematyka 165 60 105 – – 14 2E 3 – – 6 1 2 – – 3 1E 2 – – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

7 Fizyka * 105 45 – 60 – 8 2 – 2 – 4 1E – 2 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

8 Mechanika * 90 45 30 15 – 8 2E 2 – – 5 1 – 1 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –





















29 Kotły okrętowe * 50 45 – – 5 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – – 0,3 3 – – – – – – – – – –













43.6 Eksploatacja instalacji i urządzeń statków do przewozu ładunków chłodzonych

30 30 – – – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 2 – – – – –

44.6 Automatyka instalacji chłodniczych 24 12 – – 12 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1E – – 1 3

45.6 Technologia przewozu ładunków chłodzonych 30 12 6 12 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 0,5 1 – 2

46.6 Ekologiczne aspekty eksploatacji instalacji chłodniczych 12 12 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – – 1



49 Praca dyplomowa – – – – – 15 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 15

Razem: 2851 1261 277 1207 106 240 14 5 15 0 30 12 6 9 0 30 10 3 12 0 30 7,25 3,25 16 0 30 16 0 14 2,3 30 16 0 11,7 2,3 30 11 1,5 3,50 3 30

Obciążenie godzinowe w tygodniu: 34 27 25 26,5 32,3 30,0 19


















Kierunek dyplomowania: Komputerowe systemy sterowania siłownią okrętową


z dnia 31.05.2011 r.





I semestr

15 tyg.

II semestr

15 tyg.

III semestr

15 tyg.

IV semestr

15 tyg.

V semestr

15 tyg.

VI

semestr

VII semestr

15 tyg.

VIII semestr

12 tyg.



P r

a k

t y

k a

m

o r

s k

a

30 p

un

któ

w E

CT

S

– – 2 – 1 – – – – –





6 Matematyka 165 60 105 – – 14 2E 3 – – 6 1 2 – – 3 1E 2 – – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

7 Fizyka * 105 45 – 60 – 8 2 – 2 – 4 1E – 2 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

8 Mechanika * 90 45 30 15 – 8 2E 2 – – 5 1 – 1 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –





















29 Kotły okrętowe * 50 45 – – 5 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – – 0,3 3 – – – – – – – – – –













43.7 Programowanie komputerów i sterowników 30 – – 30 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – 2 – – – – –

44.7 Komputerowe systemy automatyki 48 24 – 24 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – 2 – 4

45.7 Inteligentne urządzenia automatyki 24 12 – 12 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – 1 – 2



49 Praca dyplomowa – – – – – 15 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 15

Razem: 2857 1231 586 1261 94 240 14 5 15 0 30 12 6 9 0 30 10 3 12 0 30 7,25 3,25 16 0 30 16 0 14 2,3 30 14 0 15,7 2,3 30 11 1 5,50 2 30



















Kierunek dyplomowania: Elektroenergetyka okrętowa i systemy sterowania


z dnia 31.05.2011 r.





I semestr

15 tyg.

II semestr

15 tyg.

III semestr

15 tyg.

IV semestr

15 tyg.

V semestr

15 tyg.

VI

semestr

VII semestr

15 tyg.

VIII semestr

12 tyg.



P r

a k

t y

k a

m

o r

s k

a

30 p

un

któ

w E

CT

S

– – 2 – 1 – – – – –





6 Matematyka 165 60 105 – – 14 2E 3 – – 6 1 2 – – 3 1E 2 – – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

7 Fizyka * 105 45 – 60 – 8 2 – 2 – 4 1E – 2 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

8 Mechanika * 90 45 30 15 – 8 2E 2 – – 5 1 – 1 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –





















29 Kotły okrętowe * 50 45 – – 5 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – – 0,3 3 – – – – – – – – – –













43.8 Miernictwo elektryczne* 24 12 – 12 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – 1 – 2

44.8 Wytwarzanie energii elektrycznej na statku* 36 24 – 12 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – 1 – 3

45.8 Napędy elektryczne statku* 30 30 – – – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 2 – – – – –

46.8 Energoelektroniczne przetwarzanie energii elektrycznej* 24 12 – 12 – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – 1 – 1



49 Praca dyplomowa – – – – – 15 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 15

Razem: 2869 1273 271 1231 94 240 14 5 15 0 30 12 6 9 0 30 10 3 12 0 30 7,25 3,25 16 0 30 16 0 14 2,3 30 16 0 11,7 2,3 30 12 1 5,50 2 30














1. Przedmiot: JĘZYK ANGIELSKI


Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia

Semestr Liczba tygodni

w semestrze

Liczba godzin

w tygodniu

Liczba godzin

w semestrze Punkty

kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S

I 15 – – 3 – 45 – – 45 – 2

II 15 – – 3 – 45 – – 45 – 2

III 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2

IV 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2

V 15 – – 2E – 30 – – 30E – 3

VII 15 – – 2 – 30 – – 30 – 1

Razem w czasie studiów 210 – – 210 – 12

Związki z innymi przedmiotami:

– przedmioty zawodowe specjalności i kierunków dyplomowania,

– praktyka pływania.

Zakres wiedzy do opanowania

Po wykonaniu przewidzianych programem zajęć laboratoryjnych z języka angielskiego

student powinien:

Znać

1) język angielski w stopniu umożliwiającym wypowiadanie się na tematy ogólne,

2) terminologię związaną z budową maszyn i urządzeń okrętowych.

Umieć

1) odczytywać i rozumieć informacje z literatury technicznej,

2) stosować fragmenty SMCP dla działu mechanicznego,

3) porozumiewać się w sytuacjach dnia codziennego,

3) zastosować język angielski w zawodzie mechanika okrętowego.

Treści zajęć dydaktycznych

Program zajęć Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr I

Grammar: Present simple to be ,to have; Personal Pronouns;

Possessive adjectives; Imperatives; Articles; Plurals; Demonstrative

pronouns; Can, can’t; Would you like …? Could I have…?;

Possessive ’s; Irregular plural; Have got; Some, any; How much/How

many; Quantifiers; Adverbs of frequency; Prepositions of time; Would

like; Prepositions of place; There is / are; Present continuous; Pr.

simple or Pr. cont.?; Be going to; Past simple to be; There was / were;

Past simple; Regular and irregular verbs.

Language work: Personal information exchange; Asking for and

giving personal information; Identifying countries and nationalities;

45 – – 45 –



Spelling names and surnames; Spelling countries; Practicing regular

and irregular plurals; Spelling of plurals; Describing locations; Talking

about daily routines

Describing the frequency of daily activities; Learning how to spell and

pronounce irregular verbs; Identifying contemporary activities;

Distinguishing between routine activities and current actions; Ways of

asking for things; Identification of amounts, weights and prices;

Comparing and contrasting sizes, speeds and age; Describing past

events; Review of basic regular and irregular verbs.

Maritime English: International Maritime alphabet; Maritime

numbers; Distinguishing between times and dates on shore and at sea;

Identifying places on board; Identifying basic devices and activities in

the engine room; Learning how to pronounce briefing in the engine

room; Giving and asking directions on the ship and in the port;

Learning how pronounce Standard Engine Orders; Types of cargo and

containers; Adjectives describing vessel’s specification data; Common

verbs describing past events at sea; Types of incidents; Injuries, their

causes and means of protection; Safety on board; Occupational safety.

Teaching Aids: English Basics for Marine Engineering Students-

A.Augustyniak-Klimczuk, K.Mastalerz; SMCP; Marlins English for

Seafarers /Study Pack I, u. 1/; Marlins English for Seafarers /Study

Pack I, u. 7/; Marlins English for Seafarers /Study Pack I, u. 9/;

Marlins English for Seafarers /Study Pack I, u. 3/; Marlins English for





Pack I, u. 10/.

Razem 45 – – 45 –

Semestr II

Grammar: Present perfect; Past continuous; Be going to; Future

simple; Modals /must, mustn’t, needn’t, should/; Future Simple or be

going to; Future Time Clauses; Past Perfect; Modals/must, have to,

can, be able to, may, be allowed to, should, to be to/.

Language work: Describing recent actions; Checking and

completing operations; Describing continuous actions in the past;

Distinction between past events and past activities; Describing

arrangements for future; Discussing schedules; Predicting future

events; Distinguishing between be going to and will; Complex

sentences referring to future actions; Complex sentences referring to

past events; Distinguishing between obligations, possibilities and

prohibitions.

Maritime English: Maintenance duties / maintaining, repairing

cargo handling equipment; Safety equipment; Safety commands;

Emergency situations; Common emergency commands; Standard

distress commands.

Teaching Aids: English Basics for Marine Engineering Students-

A.Augustyniak-Klimczuk, K.Mastalerz; SMCP; Marlins English for



45 – – 45 –





Pack II, u. 9/.

Razem 45 – – 45 –

Semestr III

Grammar: Revision of grammar and vocabulary; Passive voice;

Development of passive constructions.

Language work: Distinguishing between different grammar

tenses.

Maritime English: Repeating standard marine vocabulary; Fire

protection and fire fighting; Damage control activities; Reporting

damage and orders for refloating; Checking equipment and

seaworthiness; General arrangement plan; Parts of ship and her

dimensions Basic equipment of the engine room; Describing crew

positions; Manning of the engine room; Learning the names of basic

instruments; Measuring Tools; Fitting Tools.

Teaching Aids: Marlins English for Seafarers /Study Pack I, Part

3 - Review/; Marlins English for Seafarers /Study Pack II, u. 6, 12/;

English Basics for Marine Engineering Students – A. Augustyniak-

Klimczuk, K.Mastalerz; English Across Marine Engineering – W.

Buczkowska /str. 276-283/; English for Students of Marine Engineer-

ing - H. Wysocki; An English Course for Students at Maritime

Colleges and for On-Board Training – P.van Kluijven;SMCP.

30 – – 30 –

Razem 30 – – 30 –

Semestr IV

Maritime English: Identifying, describing and talking about Ship

propulsion/ Primary functions,Typical propulsion units,Propulsion

elements/;Diesel Engines’ /Slow-, medium- and high-speed Diesel

engines; In-line engines and V-engines; Trunk engines and Crosshead

engines; Two-stroke engines and four-stroke engines; The valve

mechanism; Reversing the engine; The shaft/; The Fuel System /Fuels

and their Properties; Marine fuel oil standards; Fuel system

/Functions of lubrication; Lub oil system/; Cooling the Engine/

Coolants; Cooling system/; Auxiliary Engines/ Pumps;The Anchor;

Winch; The Steering Engine; Boilers;Generators;Electric Motors/.

Teaching Aids: English for Maritime Studies - T. N. Blakey;

English Across Marine Engineering - W. Buczkowska /str. 22/; An

English Course for Students at Maritime Colleges and for On-Board

Training – Peter van Kluijven.

30 – – 30 –

Razem 30 – – 30 –

Semestr V

Grammar: Conditionals; Reported speech; Revision of grammar,

vocabulary and SMCP.

Language work: Real and hypothetical situations; Relaying

statements, questions and commands.

Maritime English: Operating procedures, maintenance and

30 – – 30 –



surveys/ Learning common operating procedures; Maintenance

guides; Marine surveys/; Maintenance and fault chart/ Standard

troubleshooting and remedies/; Pollution prevention /Preparing safety

measures; Operating pumping equipment; Reporting and cleaning up

spillage; Ballast handling; Cleaning tanks; Handling liquid goods/.

Teaching Aids: English Basics for Marine Engineering Students –

A. Augustyniak-Klimczuk, K. Mastalerz ; An English Course for

Students at Maritime Colleges and for On-Board Training – Peter van

Kluijven; English Across Marine Engineering - W. Buczkowska;

English for Maritime Studies - T. N. Blakey; SMCP.

Razem 30 – – 30 –

Semestr VII

Grammar: Revision of grammar.

Language work: Learning how to write: Orders and requisitions,

Reports on the state of the machinery, Current repair reports, Damage

reports, Survey reports, Accident reports, “Work to be done”

specifications, Special works permit, Claims, Testimonials; Describing

and talking about: MAN B&W MC Engines, Sulzer RTA-C Engines,

Sulzer RSAD Engines; Reading, translation, comprehension.; Learning

how to write: CV, Job applications, Preparing for an interview.

Maritime English: Ship’s correspondence; Typical diesel

engines; Operating manuals.

Teaching Aids: English Across Marine Engineering - W.

Buczkowska; English for Maritime Studies - T. N. Blakey; English for

Students of Marine Engineering - H. Wysocki; English for Chief

Engineers – E. Jakowczyk; Materiały własne.

30 – – 30 –

Razem 30 – – 30 –

Razem w czasie studiów 210 – – 210 –

I. Metody dydaktyczne

Przedmiot jest realizowany w formie laboratoriów. Pomoce dydaktyczne stanowią:

- laboratoria językowe,

- literatura podstawowa i uzupełniająca do laboratoriów.

II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu

- obecność studenta na laboratoriach,

- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru,

przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,

- zaliczenie z oceną.



III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej

Wykaz literatury podstawowej

1. Augustyniak-Klimczuk A., Mastalerz K.: English Basics for Marine Engineering

Students.

2. Marlins English for Seafarers (Study Pack I, Study Pack II).

3. van Kluijven P.: An English Course for Students at Maritime Colleges and for On-Board

Training.

4. Buczkowska W.: English Across Marine Engineering.

5. Wysocki H.: English for Students of Marine Engineering.

6. Blakey T. N.: English for Maritime Studies.

7. Jakowczyk E. : English for Chief Engineers.

Wykaz literatury uzupełniającej

1. Gunia M., Mastalerz K.: Workbook on English Grammar for Mechanical Engineering

Students.

2. Jędraszczak H., Mastalerz K.: An English-Polish Marine Engineering Dictionary.

3. Jędraszczak H., Mastalerz K.: A Polish-English Marine Engineering Dictionary.

4. Edited by Cowley J.: The Running and Maintenance of Marine Machinery.

5. McGeorge H. D.: Marine Auxiliary Machinery.

6. Babicz J.: Shipbuilding Dictionary.

7. Babicz J.: Dictionary of Marine Technology.

8. Jakowczyk E.: English for Mechanical Engineering Students.

9. Puchalskiego J. – (pod redakcją): An Illustrated English – Polish Seaman’s Dictionary.

10. Góral Z.: Angielsko-polski podręczny słownik mechanika okrętowego.

11. Góral Z.: Angielsko-polski opis symulatora siłowni okrętowej.

12. Katarzyńska B.: Ship’s Correspondence.

13. SMCP.

14. MarEng Tools/computer lab/.

15. The superintendent’s inspection /Seagull CD/

16. Tests for Marine Engineering Students /Computer lab/.



2. Przedmiot: WYCHOWANIE FIZYCZNE

Specjalność: Eksploatacja Siłowni Okrętowych Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia


w semestrze

Liczba godzin w tygodniu

Liczba godzin w semestrze

Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S I 15 – – 2 – 30 – – 30 – – II 15 – – 2 – 30 – – 30 – – III 15 – – 2 – 30 – – 30 – –

Razem w czasie studiów 90 – – 90 – –


Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-

toryjnych student powinien:

Znać

1) Przepisy obowiązujące w koszykówce.

2) Przepisy obowiązujące w siatkówce.

3) Podstawowe wiadomości na temat bezpieczeństwa i higieny podczas zajęć na basenie oraz

4) wyporności i zachowania się ciała w wodzie.

5) Wiadomości na temat bezpieczeństwa i higieny podczas zajęć na basenie oraz wodach

otwartych – morze, jezioro.

Umieć

1) Wykonać podstawowe elementy techniczne obowiązujące w koszykówce.

2) Wykonać podstawowe elementy techniczne obowiązujące w siatkówce.

3) Wykonać leżenie w pozycji poziomej na plecach w wodzie. Poruszać się na plecach z na-

przemianstronną pracą rąk i nóg na dystansie 50 m w sposób ciągły (styl grzbietowy) –

ocena stylu. Wykonać skok na nogi do wody z wysokości słupka startowego.

4) Wykonać leżenie w pozycji poziomej na piersiach w wodzie z wydechem do wody.

5) Poruszać się na piersiach z naprzemianstronną pracą rąk i nóg na dystansie 100 m w spo-

sób ciągły – styl: kraul – ocena stylu.

6) Wykonać skok na głowę do wody z wysokości słupka startowego.


Nr

tematu Tematy i ich rozwinięcie

Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr I – KOSZYKÓWKA

1. Organizacja i bezpieczeństwo podczas zajęć z wychowa-

nia fizycznego. Tematyka zajęć. 2 – – 2 –

2. Sposoby poruszania się po boisku, operowanie piłką. 2 – – 2 – 3. Podania i chwyty. 2 – – 2 – 4. Kozłowanie ze zmianą tempa, kierunku, ręki. 2 – – 2 – 5. Rzuty z miejsca po zatrzymaniu. 2 – – 2 – 6. Rzuty z biegu i rzuty z wyskoku. 2 – – 2 – 7. Sprawdzian poznanych elementów. 2 – – 2 – 8. Zwody z piłką i bez piłki. Sędziowanie – przepisy. 2 – – 2 –



9. Obrona “każdy – swego”, fragment gry 1:1, 2:2. 2 – – 2 – 10. Systemy obrony – obrona strefowa. 2 – – 2 – 11. Zasłona od piłki, zasłona za piłką. 2 – – 2 – 12. Atak pozycyjny. 2 – – 2 – 13. Atak szybki. 2 – – 2 – 14. Sprawdzian poznanych umiejętności. 2 – – 2 – 15. Organizacja turnieju, sędziowanie. 2 – – 2 –

Razem 30 – – 30 –

Semestr II - SIATKÓWKA

1. Postawy siatkarskie – sposób poruszania się po boisku. 2 – – 2 – 2. Odbicie piłki sposobem oburącz górnym i dolnym- małe

gry. 2 – – 2 –

3. Doskonalenie odbić piłki sposobem oburącz górnym i

dolnym – ćwiczenia przygotowawcze do zagrywki teniso-

wej – małe gry.

2 – – 2 –

4. Zagrywka tenisowa – doskonalenie odbić piłki sposobem

oburącz górnym i dolnym-małe gry. 2 – – 2 –

5. Nauka ataku – doskonalenie zagrywki sposobem teniso-

wym – ustawienie zespołu na boisku przy zagrywce prze-

ciwnika – gra uproszczona.

2 – – 2 –

6. Zastawienie – blok pojedynczy i podwójny- ustawienie ze-

społu przy zagrywce własnej – gra uproszczona. 2 – – 2 –

7. Sprawdzian z odbić sposobem oburącz górnym 2 – – 2 – 8. Doskonalenie ataku – atak z pola obrony – przepisy gry,

zmiany zawodników, asekuracja ataku skrzydłami obrony-

gra szkolna.

2 – – 2 –

9. Zagrywka sposobem tenisowym – przyjęcie sposobem

oburącz dolnym – gra szkolna. 2 – – 2 –

10. Sprawdzian z odbić sposobem oburącz dolnym. 2 – – 2 – 11. Przepisy gry – sędziowanie – asekuracja bloku skrzydłami

obrony. 2 – – 2 –

12. Turniej trójek – organizacja turnieju – sędziowanie. 2 – – 2 – 13. Doskonalenie poznanych elementów techniki indywidual-

nej – doskonalenie zagrywki tenisowej – gra właściwa. 2 – – 2 –

14. Sprawdzian zagrywki tenisowej. 2 – – 2 – 15. Gra właściwa. 2 – – 2 –

Razem 30 – – 30 –

Semestr III - PŁYWANIE – – –

1. Omówienie bezpieczeństwa i zasad zachowania się na za-

jęciach na basenie oraz warunków zaliczenia semestru. 1 – – 1 –

2. Ćwiczenia oswajające z wodą: zanurzenie twarzy pod

wodę, leżenie na wodzie w różnych pozycjach – z nogami

podkurczonymi, wyprostowanymi itp.

1 – – 1 –

3. Nauka naprzemianstronnej pracy nóg – ćwiczenia przy

ścianie basenu i z użyciem deski. 1 – – 1 –

4. Doskonalenie naprzemianstronnej pracy nóg – poruszanie

się bez pomocy deski w pozycji na plecach. 1 – – 1 –

5. Doskonalenie pracy nóg – pływanie dłuższych odcinków z

różnym ułożeniem ramion (za głową, wzdłuż tułowia, dłonie

nad powierzchnią itp.).

1 – – 1 –

6. Nauka przeniesienia ramienia nad i pod wodą – ćwicze-

nia w formie uproszczonej np. dokładanka. 1 – – 1 –



7. Nauka naprzemianstronnej pracy ramion (z wyłącze-

niem nóg). 1 – – 1 –

8. Nauka koordynacji pracy rąk i nóg w pływaniu na ple-

cach. 1 – – 1 –

9. Nauka zmiany kierunku płynięcia (uproszczonego na-

wrotu) w pływaniu na plecach. 1 – – 1 –

10. Nauka skoku na nogi z małej wysokości, nauka startu w

pływaniu stylem grzbietowym. 1 – – 1 –

11. Doskonalenie koordynacji rąk i nóg w pływaniu stylem

grzbietowym. 1 – – 1 –

12. Wprowadzenie rotacji barków i ugięcia ręki w stawie

łokciowym jako efektywniejszej techniki poruszania się

na plecach.

1 – – 1 –

13. Pływanie odcinków 50 i 100 m stylem grzbietowym w

sposób ciągły. 1 – – 1 –

14. Powtórzenie poznanych umiejętności. 1 – – 1 – 15. Sprawdziany końcowe i zaliczenie semestru. 1 – – 1 – 16.. Omówienie bezpieczeństwa i zasad zachowania się na za-

jęciach na basenie oraz kąpieliskach strzeżonych i nie-

strzeżonych oraz warunków zaliczenia semestru.

1 – – 1 –

17. Przypomnienie prawidłowej naprzemianstronnej pracy

nóg w pozycji na plecach, pływanie stylem grzbietowym. 1 – – 1 –

18. Nauka naprzemianstronnej pracy nóg oraz prawidło-

wego oddechu (wydech do wody) w pozycji na piersiach –

ćwiczenia przy ścianie basenu i z użyciem deski.

1 – – 1 –

19. Doskonalenie naprzemianstronnej pracy nóg i oddycha-

nia (z wydechem do wody i twarzą zanurzoną pod po-

wierzchnię).

1 – – 1 –

20. Doskonalenie pracy nóg – pływanie dłuższych odcinków z

różnym ułożeniem ramion (przed głową, wzdłuż tułowia,

itp.)

1 – – 1 –

21. Nauka przeniesienia ramienia nad i pod wodą – ćwicze-

nia w formie uproszczonej np. dokładanka. 1 – – 1 –

22. Nauka naprzemianstronnej pracy ramion. 1 – – 1 – 23. Nauka koordynacji pracy rąk i nóg w pływaniu kraulem. 1 – – 1 – 24. Doskonalenie koordynacji z akcentem na prawidłowy

moment nabierania powietrza. 1 – – 1 –

25. Nauka skoku na głowę z małej wysokości, nauka startu w

pływaniu kraulem – poruszanie się pod wodą, wypłynięcie. 1 – – 1 –

26. Wprowadzenie rotacji barków i ugięcia ręki w stawie

łokciowym jako efektywniejszej technki pływania krau-

lem.

1 – – 1 –

27. Nauka nawrotu koziołkowego w kraulu. 1 – – 1 – 28. Pływanie odcinków 50 i 100 m kraulem w sposób ciągły. 1 – – 1 – 29. Powtórzenie poznanych umiejętności. 1 – – 1 – 30. Sprawdziany końcowe i zaliczenie semestru. 1 – – 1 –

Razem 30 – – 30 – Razem w czasie studiów 90 – – 90 –



3. Przedmiot: PODSTAWY EKONOMII



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S I 15 2 – – – 30 30 – – – 1

Razem w czasie studiów 30 30 – – – 1


– nauka o pracy i kierowaniu,

– matematyka,

– siłownie okrętowe.


Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:

Znać

1) Istotę, cele i prawidłowości gospodarowania.

2) Podstawowe systemy ekonomiczne.

3) Gospodarowanie w warunkach zagrożeń ekologicznych.

4) Tworzenie, ewidencję i podział dochodu narodowego.

5) Problematykę wzrostu gospodarczego.

6) Podstawowe kategorie i mechanizm rynkowy.

7) Teorie wyboru konsumenta.

8) Funkcjonowanie przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej.

9) Funkcjonowanie rynku pieniężnego.

10) Funkcjonowanie rynku kapitałowego.

11) Funkcjonowanie rynku pracy.

12) Problemy globalizacji gospodarki światowej.

13) Rolę państwa w procesie transformacji systemowej.

Umieć

1) Wyjaśnić podstawowe kategorie ekonomiczne.

2) Wyjaśnić związki zachodzące między procesami w makro- i mikroskali.

3) Scharakteryzować rolę rynku w procesie gospodarowania.

4) Określić rolę poszczególnych podmiotów w procesie gospodarowania.

5) Wyjaśnić uwarunkowania współczesnych procesów rozwojowych.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr I

1. Istota, cele i prawidłowości gospodarowania, gospodarka

jako system ekonomiczny, charakterystyka podstawowych

systemów ekonomicznych, gospodarowanie w warunkach

zagrożeń ekologicznych.

5 5 – – –

2. Tworzenie, ewidencja i podział dochodu narodowego, bu-

dżet państwa i polityka fiskalna, wzrost gospodarczy. 4 4 – – –

3. Gospodarka rynkowa; segmenty rynku, podstawowe kate-

gorie i uczestnicy rynku, teorie wyboru konsumenta, mecha-

nizm rynkowy.

4 4 – – –

4. Funkcjonowanie przedsiębiorstw w gospodarce rynko-

wej; formy przedsiębiorstw, efektywność działalności przed-

siębiorstwa, otoczenie przedsiębiorstwa, strategie rozwoju

przedsiębiorstwa.

4 4 – – –

5. Funkcjonowanie rynku pieniężno-kapitałowego; pieniądz

– ewolucja pienieniądza i jego funkcji, podstawowe operacje

na rynku pieniężnym, funkcje, zadania i cele banków, rynek

papierów wartościowych, funkcjonowanie giełdy.

5 5 – – –

6. Rynek pracy; podaż i popyt na pracę; bezrobocie jako prze-

jaw nierównowagi na rynku pracy, rodzaje, przyczyny i

skutki bezrobocia; bezrobocie a inflacja.

4 4 – – –

7. Gospodarka światowa, globalizacja gospodarki światowej,

główne problemy rozwoju współczesnego świata. 2 2 – – –

8. Rola państwa w gospodarce rynkowej; opcje i dylematy

transformacji polskiego systemu gospodarczego. 2 2 – – –

Razem 30 30 – – –

Razem w czasie studiów 30 30 – – –

Literatura podstawowa

17. Milewski R.: Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

18. Marciniak S.: Makro i mikroekonomia - Podstawowe problemy, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 2001.

19. Grzywacz W.: Podstawy makroekonomii, Wyd. PTE, Szczecin 2002.

20. Grzywacz W.: Podstawy mikroekonomii, Wyd. PTE, Szczecin 2003.

Literatura uzupełniająca

1. Kamerschen D.R., McKenzie R.B., Nardinelli C.: Ekonomia, Gdańsk 1991.

2. Beksiak J.: Ekonomia, Warszawa 2000.

3. Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia, PWE, Warszawa 2001.

4. Samuelson P.A., Nordhaus W.D.: Ekonomia, PWN, Warszawa 1995.

5. Barro R.J.: Makroekonomia, PWE, Warszawa 1997.

6. Hall R.E., Taylor J.B.: Makroekonomia, PWN, Warszawa 1997.

7. Mansfirld E., Podstawy makroekonomii. Agencja Wydawnicza Placet, 2002.



8. Próchnicki L.: Zrozumieć gospodarkę. Makroekonomia, Zachodniopomorska Szkoła

Biznesu, Szczecin 2000.

9. Grzelak A., Leźnicka A.: Makroekonomia, PTE, Szczecin 1999.

10. Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia t. 1 oraz t. 3 (Zbiór zadań), PWE,

Warszawa 2000.

11. Czarny E., Nojszewska E.: Mikroekonomia oraz Zbiór zadań, PWE, Warszawa 1997.

12. Samuelson W.F.: Ekonomia menedżerska, PWE, Warszawa 1998.



4. Przedmiot: NAUKA O PRACY I KIEROWANIU



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 2 – – – 24 24 – – – 1



– podstawy ekonomii,

– zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku,

– organizacja nadzoru,

– prawo i ubezpieczenia morskie,

– praktyki.



Znać

1) Podstawowe pojęcia dotyczące pracy ludzkiej (definicja pracy, cechy pracy ludzkiej,

kryteria klasyfikacji: fizyczne, psychiczne, moralne, organizacyjne).

2) Główne akty prawne, regulujące pracę ludzką (dokumenty: Międzynarodowej Organiza-

cji Pracy, Międzynarodowej Organizacji Morskiej, Kodeks Pracy, Kodeks Morski, doku-

menty branżowe).

3) Psychofizyczne uwarunkowania pracy ludzkiej (budowa systemu nerwowego człowieka,

system czynności: motorycznych, werbalizacyjnych, umysłowych). Struktura czynności

zawodowych. Metody badania obciążenia człowieka pracą.

4) Wpływ grupy społecznej na zachowanie się człowieka (rola norm grupowych).

5) Funkcje człowieka w procesie pracy (energetyczna, wykonawcza, sterownicza, koncep-

cyjna).

6) Zasady odpowiedzialności społecznej (social responsibility) – prawna, służbowa, mo-

ralna.

7) Wpływ postępu technicznego na pracę ludzką (skutki mechanizacji, automatyzacji,

robotyzacji).

8) Granice przystosowania i wydolności człowieka w roli operatora (ergonomiczna lista py-

tań kontrolnych, niezawodność człowieka w czasie pracy).

9) Udział tzw. czynnika ludzkiego w kształtowaniu poziomu bezpieczeństwa pracy (rola

kwalifikacji, stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, uzależnień od alkoholu i narkoty-

ków, zmęczenia).

10) Zasady organizacji pracy zespołowej (cykl organizacyjny, organizowanie narad i od-

praw).

11) Podstawowe zadania kierownika i warunki efektywności pracy zespołowej (autorytet, do-

bre stosunki międzyludzkie, rodzaje konfliktów, metody rozwiązywania konfliktów).

12) Zasady motywowania ludzi do pracy (system potrzeb, reguły oceniania podwładnych,

skuteczność nagradzania i karania).

13) Mechanizmy zachowania się ludzi w grupie (organizational behavior) – typowe reakcje

jednostki w zespole zadaniowym, w tłumie, w sytuacji zagrożenia, w stresie przewlekłym.



14) Podstawowe zasady komunikacji w grupie zadaniowej (porozumiewanie się ludzi, błędy

w komunikacji, uprzedzenia).

15) Proces adaptacji społecznej i zawodowej (reorientacja, tolerancja, akomodacja, asymila-

cja społeczna, zagadnienie deklasacji i demoralizacji).

16) Zasady etyki zawodowej (system wartości podstawowych, normy moralne, pojęcie ho-

noru).

Umieć

1) Dokonać analizy obciążenia pracą człowieka na dowolnym stanowisku pracy.

2) Definiować potrzeby i cele.

3) Zorganizować zespół do wykonania określonych zadań na statku.

4) Właściwie wypełniać arkusze ocen pracowników.

5) Kierować zebraniem, naradą, odprawą.

6) Zlecać zadania w formie dostosowanej do okoliczności miejsca, czasu, stopnia

profesjonalizmu wykonawców.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Praca ludzka. Definicje, klasyfikacje, regulacje prawne.

2 2 – – –

2. Psychologiczne i socjologiczne aspekty pracy ludzkiej.

Psychofizyczne uwarunkowania efektywności pracy. Funk-

cje człowieka w procesie pracy. Skutki pracy ludzkiej - pro-

blem odpowiedzialności.

2 2 – – –

3. Postęp techniczny a praca ludzka. Przystosowanie techniki

do możliwości człowieka. Niezawodność człowieka – gra-

nice wydolności.

4 4 – – –

4. Czynnik ludzki w zapobieganiu wypadkom przy pracy.

Rola kwalifikacji, zdrowia, uzależnień od alkoholu i narko-

tyków.

4 4 – – –

5. Kierowanie ludźmi w procesie pracy. Metody kierowania

ludźmi. Zadania kierownika. Osobowość dobrego kierow-

nika.

4 4 – – –

6. Dynamika grupy. Zachowanie się ludzi w grupie zadanio-

wej, w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, w tłumie. 4 4 – – –

7. Źródła stresu w zawodzie marynarza. Ogólny Syndrom

Przystosowania (GAS). Stres chroniczny i stres zawodowy.

Analiza sytuacji stresogennych.

2 2 – – –

8. Etyczne aspekty pracy na morzu. Konflikty moralne: wła-

sny rozwój, dobro rodziny, funkcjonowanie firmy, sprawie-

dliwa partycypacja w efektach pracy zespołowej, ochrona

zdrowia i życia. Normy moralne.

2 2 – – –

Razem 24 24 – – –




Literatura podstawowa i uzupełniająca

1. Kowal E.: Ekonomiczno-społeczne aspekty ergonomii. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa-Poznań 2002

2. Sajkiewicz A., Sajkiewicz Ł.: Nowe metody pracy z ludźmi: organizacja procesów

personalnych. Poltext, Warszawa 2002.

3. Bugajska J.: Ergonomia, CIOP, Warszawa 2001.

4. Drucker P.F.: Praktyka zarządzania, Wydawnictwo MT Biznes Sp. z o.o., Warszawa

2005.

5. Lencioni P.: Pięć dysfunkcji pracy zespołowej. Wydawnictwo MT Biznes Sp. z o.o.,

Warszawa 2005.

6. Covey S.R.: Siedem nawyków skutecznego działania. Wydawnictwo Medium, Poznań

2003.

7. Armstrong M.: Zarządzanie zasobami ludzkimi. Oficyna Ekonomiczna, Wyd. 2, Kraków

2002.



5. Przedmiot: OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S V 15 1 – – – 15 15 – – – 1



– seminarium dyplomowe,

– praca dyplomowa.



Znać

1) Podstawowe przepisy regulujące prawo autorskie oraz ochronę patentową;

2) Ogólne zasady ochrony autorskich praw osobistych i autorskich praw majątkowych;

3) Cechy patentu i wzoru użytkowego oraz procedury ich zgłaszania;

4) Podstawy odpowiedzialności karnej w zakresie naruszeń prawa autorskiego i ochrony pa-

tentowej

Umieć

1) Scharakteryzować „obiekty” będące przedmiotem prawa autorskiego i ochrony patento-

wej;

2) Wskazać przepisy regulujące prawo autorskie oraz ochronę patentową;

3) Odróżnić patent od wzoru użytkowego;

4) Przedstawić procedurę zgłaszania patentu i wzoru użytkowego.

Treść zajęć dydaktycznych

Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V

1. Przepisy regulujące prawo autorskie oraz ochronę paten-

tową. 1 1 – – –

2. Przedmiot i podmiot prawa autorskiego. 1 1 – – – 3. Autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe. 1 1 – – – 4. Zakres korzystania z chronionych utworów i czas trwania

autorskich praw majątkowych. 1 1 – – –

5. Przechodzenie i zbywanie praw autorskich i majątkowych. 1 1 – – – 6. Szczegóły ochrony utworów audiowizualnych i progra-

mów komputerowych. 1 1 – – –

7. Ochrona autorskich prawa osobistych i autorskich praw

majątkowych. 1 1 – – –



8. Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy

źródeł informacji. 1 1 – – –

9. Prawa do artystycznych wykonań i naukowych dokonań. 1 1 – – – 10. Organizacje zbiorowe zarządzające prawami autorskimi. 1 1 – – – 11. Ochrona patentowa – ogólne informacje. 1 1 – – – 12. Patent – cechy charakterystyczne, zastrzeganie praw. 1 1 – – – 13. Wzór użytkowy – cechy charakterystyczne, zastrzeganie

praw. 1 1 – – –

14. Organizacja ochrony patentowej w Polsce – procedura

zgłaszania patentu i wzoru użytkowego. 1 1 – – –

15. Odpowiedzialność karna w zakresie naruszeń prawa au-

torskiego i ochrony patentowej. 1 1 – – –

Razem 15 15 – – –



1. USTAWA z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z dnia 30

sierpnia 2005 r.).

2. USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U.

1994 Nr 24 poz. 83).

3. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej ( Dz. U. z 2003 r. Nr

119, poz. 1117, z 2004 r. Nr 33, poz. 286, z 2005 r. Nr 10, poz. 68, Nr 163, poz. 1362 i

Nr 167, poz. 1398, z 2006 r. Nr 170, poz. 1217, 1218 i Nr 208, poz. 1539, z 2007 r. Nr

99, poz. 662 i Nr 136, poz. 958 oraz z 2008 r. Nr 180, poz. 1113, Nr 216, poz. 1368, Nr

227, poz. 1505 oraz z 2010 r. Nr 182, poz. 1228.



6. Przedmiot: MATEMATYKA



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S I 15 2E 3 – – 75 30E 45 – – 6 II 15 1 2 – – 45 15 30 – – 3 III 15 1E 2 – – 45 15E 30 – – 5

Razem w czasie studiów 165 60 105 – – 14


– podstawy ekonomii,

– fizyka,

– mechanika,

– wytrzymałość materiałów,

– informatyka użytkowa,

– podstawy konstrukcji maszyn,

– termodynamika techniczna,

– mechanika płynów,

– podstawy elektrotechniki i elektroniki,

– elektrotechnika okrętowa,

– podstawy automatyki i robotyki,

– automatyka i miernictwo okrętowe,

– okrętowe silniki tłokowe,

– kotły okrętowe,

– maszyny i urządzenia okrętowe,

– chłodnictwo i klimatyzacja

– siłownie okrętowe,

– teoria i budowa okrętu.


Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń student

powinien:

Znać

1) definicje i podstawowe twierdzenia dotyczące zbioru liczb zespolonych, macierzy, wy-

znaczników i układów równań liniowych;

2) rachunek wektorowy, równania płaszczyzny i prostej w przestrzeni R3;

3) definicje i podstawowe twierdzenia dotyczące wszechstronnego badania przebiegu

zmienności funkcji jednej zmiennej rzeczywistej;

4) podstawowe zagadnienia dotyczące rachunku różniczkowego funkcji wielu zmiennych,

podstawy rachunku całkowego (całka nieoznaczona, całka oznaczona, całki niewłaściwe,

całki wielokrotne i krzywoliniowe);

5) kryteria zbieżności szeregów liczbowych, podstawowe twierdzenia dotyczące szeregów

funkcyjnych sposoby rozwiązywania wybranych typów równań różniczkowych zwyczaj-

nych pierwszego i drugiego rzędu.



Umieć

1) wykonywać działania na liczbach zespolonych i macierzach, obliczać wyznaczniki oraz

rozwiązywać układy równań liniowych metodą macierzową, za pomocą wzorów Cramera

oraz w oparciu o twierdzenie Kroneckera-Capellego;

2) przeprowadzać wszechstronne badania funkcji jednej zmiennej rzeczywistej;

3) wyznaczać całki nieoznaczone, obliczać całki oznaczone, podwójne, potrójne i krzywoli-

niowe;

4) stosować rachunek całkowy w geometrii;

5) wyznaczać ekstrema lokalne i warunkowe funkcji wielu zmiennych, badać zbieżność

szeregów liczbowych;

6) wyznaczać przedziały zbieżności szeregu potęgowego;

7) rozwijać funkcję w szeregu Taylora;

8) rozwiązywać wybrane typy równań różniczkowych zwyczajnych pierwszego i drugiego

rzędu za pomocą metody kwadratur.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr I

1. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywi-

stej: wiadomości uzupełniające dotyczące funkcji (funkcje cy-

klometryczne), granic ciągów i funkcji, pochodna i różniczka

funkcji, pochodne i różniczki wyższych rzędów, twierdzenia o

wartości średniej, wzór Taylora, reguły deL’Hospitala, wszech-

stronne badanie przebiegu zmienności funkcji.

41 16 25 – –

2. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywistej;

całka nieoznaczona, podstawowe twierdzenia, metody całko-

wania, całkowanie funkcji wymiernych, niewymiernych i try-

gonometrycznych, całka oznaczona (definicja według Rie-

manna), podstawowe twierdzenia i własności całki oznaczonej,

całki niewłaściwe, zastosowania całki oznaczonej w geometrii.

18 8 10 – –

3. Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych: zbiory

płaskie, definicja funkcji wielu zmiennych, granica i cią-

głość funkcji dwóch zmiennych, pochodne cząstkowe, po-

chodne funkcji złożonej, różniczka zupełna, pochodne cząst-

kowe i różniczki zupełne wyższych rzędów, zastosowanie

różniczki zupełnej w rachunku błędów, wzór Taylora, eks-

trema funkcji wielu zmiennych.

16 6 10

Razem 75 30 45 – –

Semestr II

4. Algebra wyższa: zbiór liczb zespolonych, definicja liczby zespolonej, postać

kartezjańska i trygonometryczna liczby zespolonej, wzór de

Moivre’a, działania na liczbach zespolonych. Macierze i wyznaczniki: definicja macierzy, rodzaje macierzy, działania na macier-

zach, macierz odwrotna, definicja i własności wyznaczni-

ków, rząd macierzy, układy równań liniowych, wzory Cra-

mera, twierdzenie Kroneckera – Capelliego:

18 6 12 – –



5. Geometria analityczna w przestrzeni R3: rachunek

wektorowy, równania płaszczyzny i prostej, odległość

punktu od prostej, odległość punktu od płaszczyzny i

prostej, odległość prostej od prostej, powierzchnia

stopnia drugiego, powierzchnie obrotowe.

15 5 10 – –

6. Rachunek całkowy funkcji wielu zmiennych:

definicja i podstawowe własności całki podwójnej w obsza-

rze normalnym, całka potrójna, zamiana całek wielokrotnych

na całki iterowane, zamiana zmiennych, całki krzywoli-

niowe, twierdzenie Greena, zastosowania geometryczne ca-

łek wielokrotnych i całek krzywoliniowych

12 4 8

Razem 45 15 30

Semestr III

7. Szeregi liczbowe i funkcyjne: definicja szeregu liczbowego, kryteria zbieżności szeregów

o wyrazach nieujemnych, szeregi naprzemienne, szeregi

liczbowe warunkowo i bezwzględnie zbieżne, ciągi i szeregi

funkcjonalne, szeregi potęgowe, szereg Taylora.

24 8 16 – –

8. Równania różniczkowe zwyczajne: równania różniczkowe rzędu pierwszego (wybrane

typy),równania różniczkowe rzędu drugiego (przypadki

szczególne), równania różniczkowe liniowe drugiego rzędu

o stałych współczynnikach

21 7 14 – –

Razem 45 15 30 – – Razem w czasie studiów 165 60 105


1. Lassak M.: Matematyka dla studiów technicznych, Supremum 2002.

2. Winnicki K., Landowski M.: Wykłady z matematyki – skrypt dla studentów AM,

Szczecin, 2008.

3. Zbiór zadań z matematyki. Skrypt pod redakcją Krupińskiego R. Dział Wyd. AM w

Szczecinie, 2005.

4. Krupiński R., Zalewski Z.: Rachunek prawdopodobieństwa. Skrypt dla studentów WSM

w Szczecinie, 1992.


1. Janowski W.: Matematyka, tom I, II, PWN, Warszawa.

2. Kasyk L., Krupiński R.: Poradnik matematyczny. Dz. Wyd. AM w Szczecinie, 2006.

3. Krupiński R.: Repetytorium z matematyki. Dz. Wyd. AM w Szczecinie, 2004.



7. Przedmiot: FIZYKA



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S I 15 2 – 2 – 60 30 – 30 – 4 II 15 1E – 2 – 45 15E – 30 – 4

Razem w czasie studiów 105 45 – 60 – 8


– mechanika,




– materiałoznawstwo okrętowe,







– chłodnictwo i klimatyzacja.




Znać

1) Jednostki podstawowe układu SI i podstawy metrologii,

2) Podstawowe definicje i równania objęte programem nauczania,

3) Zasady budowy i działania podstawowego sprzętu laboratoryjnego,

4) Swobodne posługiwanie się wybranymi urządzeniami kontrolno-pomiarowymi,

5) Kojarzenie zjawisk fizycznych z określonymi urządzeniami stosowanymi w technice,

6) Inne zagadnienia przewidziane w programie a potrzebne przyszłemu mechanikowi

okrętowemu.

Umieć

1) Korzystać z literatury potrzebnej do rozwiązywania określonych zagadnień technicznych,

a nawet naukowych,

2) Formułować własne poglądy na temat funkcjonowania aparatury na bazie podstawowych

praw fizyki,

3) Rozwiązywać zadania tekstowe oraz problemy wynikające z potrzeb badawczych oraz

technicznych,

4) Wiązać wiedzę fizyczną z zagadnieniami technicznymi,

5) Zestawić układy pomiarowe do przeprowadzenia badań właściwości fizycznych przy roz-

wiązywaniu zagadnień obsługi siłowni.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr I

1. Kinematyka i dynamika Kinematyka punktu materialnego. Ruch prostoliniowy jed-

nostajny i zmienny. Graniczne przedstawienie ruchu. Ruch

krzywoliniowy. Dynamika punktu materialnego. Praca. Moc.

Energia. Dynamika układu punktów materialnych.

Dynamika bryły sztywnej. Momenty siły i bezwładności.

Twierdzenie Steinera. Zasady dynamiki ruchu obrotowego.

Energia ruchu obrotowego. Zasady zachowania w mecha-

nice. Siły bezwładności, siła Coriolisa. Prawo powszechnego

ciążenia. Energia potencjalna i potencjał pola grawitacyj-

nego. Prędkości kosmiczne. Elementy teorii względności,

transformacje, czasoprzestrzeń oraz interwał. Zależność

masy od prędkości. Masa i energia.

8 8 – – –

2. Drgania harmoniczne i ruch falowy Drgania harmoniczne swobodne, tłumione i wymuszone.

Składanie drgań harmonicznych równoległych i prostopa-

dłych. Zasada Huygensa. Ruch falowy. Dyfrakcja i interfe-

rencja fal. Równanie różniczkowe ruchu falowego. Elementy

akustyki – źródła głosu i jego cechy. Zależność prędkości

głosu od rodzaju ośrodka. Ultradźwięki, ich właściwości i

zastosowania.

6 6 – – –

3. Elementy termodynamiki Podstawy termodynamiki, pojęcie temperatury i jej pomiar,

różne skale temperatur. Równanie stanu gazu. Rozkład

Maxwella i Boltzmana. Energia wewnętrzna a ciepło. Prze-

miany gazowe. Ciepło właściwe i molowe. Elementy kalo-

rymetrii i bilansu cieplnego.

4 4 – – –

4. Pole i prądy elektryczne Pole elektryczne – natężenie, potencjał i energia. Prawo

Gaussa. Pole magnetyczne. Pole magnetyczne przewodnika

z prądem, natężenie pola. Prawo Biota-Savarta. Prawo Am-

pera. Prawo indukcji elektromagnetycznej. Siła Lorentza.

Równania Maxwella. Drgania i fale elektromagnetyczne.

6 6 – – –

5. Optyka fizyczna Ogólne zasady optyki geometrycznej i fizycznej. Fotometria

wizualna. Ciało doskonale czarne. Prawa Kirchhoffa, Ste-

fana-Boltzmana i Wiena. Zjawisko fotoelektryczne, zjawi-

sko Comptona. Kwantowa struktura materii. Liczby kwan-

towe, zakaz Pauliego. Falowe własności cząstek – hipoteza

de Broglie’a. Doświadczenie Davissona-Germera.

6 6 – – –

Laboratorium

6. a) Wyznaczanie ciepła parowania i topnienia. b) Wyznaczanie współczynnika rozszerzalności liniowej

ciał stałych metodą elektryczna. c) Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu. d) Pomiar lepkości dynamicznej lepkościomierzem Hopplera. e) Badanie zależności współczynnika lepkości od tempera-

tury przy pomocy lepkościomierza Englera.

2 2 1 1 2

– – – – –

– –

– –

–

2 2 1 1 2

– –

– –

–



f) Wyznaczanie logarytmicznego dekrementu tłumienia

przy pomocy wahadła fizycznego.

g) Badanie drgań własnych struny metodą rezonansu. h) Wyznaczanie stosunku cp/cv. i) Wyznaczanie momentu bezwładności żyroskopu. j) Badanie przepływu powietrza. k) Wyznaczanie współczynnika sztywności.

l) Wyznaczanie przyśpieszenia ziemskiego przy pomocy

wahadła rewersyjnego. m) Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu i w me-

talu.

n) Wyznaczanie częstości generatora na podstawie dudnień

i krzywych Lissajous. o) Wyznaczanie temperatury Curie ferrytu.

p) Badanie zależności oporu metalu i półprzewodnika od

temperatury. q) Wyznaczanie charakterystyki termopary Fe-Cu. r) Badanie ruchu ramki galwanometru.

s) Wyznaczanie zależności podatności magnetycznej i

energii przemagnesowania żelaza. t) Wyznaczanie rozkładów Poissona i Gaussa przy pomocy

licznika G-M.

u) Badanie układów elektronicznych przy pomocy oscylo-

skopu.

1

2 1 2 1 1 2

1

1

2 1

2 2 1

1

1

–

– – – – – –

–

–

– –

– – –

–

–

–

– – – – – –

–

–

– –

– – –

–

–

1 2 1 2 1 1 2 1 1 2 1 2 2 1 1 1

–

– – – – – –

–

–

– –

– – –

–

–

Razem 60 30 – 30 –

Semestr II

7. Elementy fizyki kwantowej Podstawy mechaniki kwantowej nierelatywistycznej, równa-

nie Schrodingera zależne od czasu dla jednej cząstki, inter-

pretacja statystyczna funkcji falowej, równanie Schrodingera

niezależne od czasu, stany stacjonarne, postulaty odnoszące

się do wielkości fizycznych, obserwable. Funkcje własne

pędu. Zasada nieokreśloności. Relacje Heisenberga. Zasto-

sowanie równania Schrodingera (na przykładach cząstki

swobodnej w nieskończenie głębokiej studni potencjału,

oscylatora harmonicznego, zjawiska tunelowego, momentu

pędu, atomu wodoru).

7 7 – – –

8. Fizyka atomowa i molekularna Atom wodoru w zewnętrznym polu magnetycznym. Zjawi-

sko Zemana. Oddziaływanie spin-orbita. Doświadczenie

Sterna-Gerlacha. Energia oddziaływania spin-orbita. Struk-

tura subtelna. Precesja Larmora. Model wektorowy atomu

wieloelektrodowego (sprzężenia L-S i j-j). Widma atomowe.

Promieniowanie wymuszone. Elementy optoelektroniki – la-

sery. Elementy fizyki ciała stałego. Wybrane zagadnienia z

fizyki jądra atomowego. Skażenia radioaktywne i ich szko-

dliwość dla organizmów żywych. Przykłady skażeń radio-

aktywnych.

8 8 – – –



Laboratorium

9. a) Wyznaczanie stosunku e/m.

b) Wyznaczanie pracy wyjścia. c) Wyznaczanie krzywej namagnesowania pierwotnego. d) Pomiar rozkładu prędkości elektronów termoemisji. e) Wyznaczanie charakterystyki tranzystora. f) Badanie ferroelektryków.

g) Sprawdzanie słuszności prawa Curie-Weisa. h) Wyznaczanie Tc dla ferroelektryków. i) Badanie rezonansu w obwodzie prądu zmiennego. j) Badanie efektu Halla. k) Wyznaczanie siły elektromotorycznej i oporu wewnętrz-

nego ogniwa metodą kompensacji. l) Badanie drgań relaksacyjnych. m) Sprawdzanie prawa Stefana-Boltzmana. n) Badanie zjawiska fotoelektrycznego.

o) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki

dyfrakcyjnej. p) Wyznaczanie współczynnika załamania cieczy i średniej

dyspersji refraktometrem Abbego.

q) Wyznaczanie absorpcji i energii promieniowania. r) Wyznaczanie krzywej absorpcji przy pomocy koloryme-

tru.

s) Pomiar współczynnika załamania szkła metodą mini-

mum odchylenia promieni w pryzmacie. t) Wyznaczanie promienia krzywizny soczewki płasko-

wypukłej metoda pierścieni Newtona.

u) Wyznaczanie rzędu liczby Avogadro na podstawie

obserwacji ruchów Browna. v) Badanie widm przy pomocy spektroskopu.

2 1 2 2 2 2 2 1 1 2 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

– – – – – – – – – – –

– – – –

–

– –

–

–

–

–

2 1 2 2 2 2 2 1 1 2 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1

– – – – – – – – – – –

– – – –

–

– –

–

–

–

–

Razem 45 15 – 30 –

Razem w czasie studiów 105 45 – 60 –


1. Halliday D., Resnick R., Walker J.: Podstawy fizyki. PWN 2007.

2. Bobrowski Cz.: Fizyka – krótki kurs. WNT 2004.

3. Kirkiewicz J., Chrzanowski J., Bieg B., Pikuła R.: Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. Cz.I,

Szczecin 2001 (WSM Szczecin).

4. Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. Cz. II pod redakcją Kirkiewicza J.. Szczecin 2003

(WSM Szczecin).


1. Massalski J., Massalska M.: Fizyka dla inżynierów. Cz. I. WNT 2005.

2. Dryński T.: Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki, wyd. VII, PWN, Warszawa 1977.

3. Januszajtis A.: Fizyka dla politechnik. PWN 1991.

4. Jezierski K., Kołodka B., Sierański K.: Zadania z rozwiązaniami – skrypt do ćwiczeń

z fizyki dla studentów I roku Wyższych Uczelni, Część I i II, Oficyna Wydawnicza

Scripta, Wrocław 2000.



8. Przedmiot: MECHANIKA



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S II 15 2E 2 – – 60 30E 30 – – 5 III 15 1 – 1 – 30 15 – 15 – 3

Razem w czasie studiów 90 45 30 15 – 8


– matematyka,

– fizyka,


– grafika inżynierska,



– maszyny i urządzenia okrętowe.




Znać

1) Podstawy teoretyczne mechaniki klasycznej tzn. statyki, kinematyki i dynamiki układów

mechanicznych traktowanych jako ciała doskonale sztywne.

2) Podstawy teoretyczne dotyczące drgań i dynamiki maszyn tzn. podstawowe zagadnienia

modelowania i analizy drgań układów mechanicznych liniowych o skończonej liczbie

stopni swobody.

3) Podstawowe sposoby minimalizacji drgań i hałasu oraz ich skutków.

Umieć

1) Analizować układy sił działających na rzeczywiste układy mechaniczne znajdujące się

w równowadze statycznej.

2) Analizować ruch rzeczywistych obiektów mechanicznych traktowanych jako ciała dosko-

nale sztywne.

3) Tworzyć i rozwiązywać równania dynamiczne ruchu prostych układów mechanicznych.

4) Zestawić układ pomiarowy, zarejestrować i dokonać analizy drgań mechanicznych.

5) Dokonać pomiarów akustycznych, w szczególności hałasu emitowanego w siłowni

okrętowej.

6) Wyważać statycznie i dynamicznie sztywne elementy wirujące.

7) Przeprowadzić badania doświadczalne i teoretyczne własności dynamicznych układu me-

chanicznego o jednym i wielu stopniach swobody.

8) Zarejestrować i dokonać analizy drgań skrętnych linii wałów pędnika układu napędo-

wego statku.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr II

1. Podział, zadania i podstawowe pojęcia mechaniki ogólnej (w tym siła skupiona). Zasady statyki. Repetytorium z ra-

chunku wektorowego.

2 1 1 – –

2. Redukcja zbieżnego i równoległego układu sił. Para sił i jej

własności, moment pary sił. Siła skupiona i moment obrotowy. 6 3 3 – –

3. Redukcja płaskiego układu sił: wektor główny i moment

główny układu sił; redukcja tylko do wypadkowej lub tylko

do pary sił.

4 2 2 – –

4. Warunki równowagi statycznej płaskiego układu sił. 2 1 1 – – 5. Moment siły względem osi, warunki równowagi statycznej

przestrzennego układu sił. Środek sił równoległych. 2 1 1 – –

6. Środek ciężkości ciał jednorodnych liniowych, płaskich

i przestrzennych. Tw. Pappusa-Guldina i ich znaczenie. 2 1 1 – –

7. Momenty statyczne, bezwładności i dewiacji punktów mate-

rialnych i ciał o skończonych wymiarach (momenty geome-

tryczne i masowe).

2 1 1 – –

8. Rodzaje tarcia. Tarcie ślizgowe suche spoczynkowe i kine-

tyczne. Tarcie toczne. Tarcie w łożyskach tocznych i ślizgo-

wych. Tarcie cięgien.

8 4 4 – –

9. Kinematyka punktu materialnego: równania ruchu i tor ru-

chu, prędkość i przyspieszenie punktu. Kinematyka punktu w

ruchu po okręgu. Ruch harmoniczny punktu materialnego.

8 4 4 – –

10. Ruch postępowy i obrotowy. Kinematyka ciała doskonale

sztywnego. Kinematyka tłoka typowego silnika spalinowego. Kinematyka ciała sztywnego w ruchu płaskim: prędkości i

przyspieszenia ciała i jego punktów, chwilowy środek obrotu

i środek przyspieszeń

12 6 6 – –

11. Ruch kulisty i ogólny: położenia, przemieszczenia, prędko-

ści i przyspieszenia ciała i jego punktów. Kinematyka prece-

sji regularnej.

2 1 1 – –

12. Ruch względny: prędkości i przyspieszenia punktów ma-

terialnych. 2 1 1 – –

13. Dynamika punktu materialnego: podstawowe pojęcia

Definicja bezwładności w tym siła bezwładności. Zadania i

prawa dynamiki. Dynamika ruchu obrotowego.

8 4 4 – –

Razem 60 30 30 – –

Semestr III

14. Przedmiot, zakres i cel zajęć z Podstaw teorii drgań i

dynamiki maszyn. 1 1 – – –

15. Cechy ogólne układów mechanicznych oraz charaktery-

styki ich własności dynamicznych. 1 1 – – –

16. Modelowanie układów mechanicznych:

a) Istota, cel i etapy modelowania; b) Modelowanie fenomenologiczne i fizyczne; siły

bezwładności, tłumienia i sprężystości;

c) Modelowanie matematyczne układów mechanicznych: – Więzy. Liczba stopni swobody układu;

4 4 – – –



– Sposoby wyznaczania równań ruchu; – Energia mechaniczna układu; macierzowa postać ener-

gii;

– Metody wyznaczania parametrów strukturalnych mo-

delu; – Równania różniczkowe ruchu liniowego modelu

układu mechanicznego. 17. Analiza drgań układów o skończonej liczbie swobody:

a) drgania układu o jednym stopniu swobody: – drgania swobodne układu zachowawczego i

niezachowawczego; siły bezwładności, tłumienia i

sprężystości;

– drgania wymuszone harmoniczne układu zachowaw-

czego i niezachowawczego: równania ruchu, charakterystyki częstościowe, podatność i sztywność dynamiczna;

b) drgania układów liniowych o wielu stopniach swobody: – drgania swobodne układu zachowawczego; siły bez-

władności i sprężystości: drgania główne, częstości i postacie drgań głównych, zasada ortogonalności drgań głównych;

– drgania wymuszone obciążeniem harmonicznie

zmiennym układu zachowawczego: macierz podatności i sztywności dynamicznej, praktyczna metoda obliczania macierzy podatności

dynamicznej;

– drgania wymuszone obciążeniem harmonicznie

zmiennym układu niezachowawczego. Zespolona ma-

cierz podatności dynamicznej.

5 5 – – –

18. Minimalizacja drgań i hałasu oraz ich skutków: a) zmniejszenie amplitud drgań układów:

– zmiana parametrów układu,

– zmiana parametrów wymuszenia, – zmiana struktury układu przez dołączenie układu

dodatkowego – eliminatory i tłumiki drgań; b) minimalizacja drgań na drodze ich propagacji – wibro-

izolacja. Rodzaje wibroizolacji, kryteria skuteczności

wibroizolacji, zasady doboru wibroizolatorów; c) minimalizacja hałasu:

– obniżenie hałasu źródeł, – obniżenie hałasu na drodze jego propagacji.

4 4 – – –

Laboratorium

19. Podstawy pomiarów i analizy drgań mechanicznych; ruch

okresowy harmoniczny i poliharmoniczny. 2 – – 2 –

20. Podstawy pomiarów akustycznych ze szczególnym

uwzględnieniem pomiarów hałasu na statkach. 2 – – 2 –

21. Badania własności dynamicznych i identyfikacja parame-

trów układu liniowego o jednym stopniu swobody; siły bez-

władności, tłumienia i sprężystości.

2 – – 2 –

22. Wyważanie statyczne i dynamiczne sztywnych elementów

wirujących; dynamika ruchu obrotowego ciała sztywnego. 2 – – 2 –



23. Badania własności dynamicznych i identyfikacja parame-

trów układu liniowego o wielu stopniach swobody; siły bez-

władności, tłumienia i sprężystości.

2 – – 2 –

24. Badania drgań skrętnych linii wałów pędnika układu napę-

dowego statku – badania analityczne. 2 – – 2 –

25. Badania drgań skrętnych linii wałów pędnika układu napę-

dowego statku – badania doświadczalne; pomiar momentu

obrotowego metodą tensometrii elektrooporowej.

3 – – 3 –

Razem 30 15 15 –

Razem w czasie studiów 90 45 30 15 –


1. Leyko J.: Mechanika ogólna. PWN, Warszawa 1997.

2. Misiak J.: Mechanika techniczna. WNT, Warszawa 1985.

3. Szmelter J. i inni: Zbiór zadań z mechaniki. PWN, Warszawa 1972.

4. Misiak J.: Zadania z mechaniki ogólnej. WNT, Warszawa (cz.1. Statyka – 2005; cz.2.

Kinematyka – 2005; cz.3. Dynamika – 1997).

5. Kaczmarek J.: Podstawy teorii drgań i dynamiki maszyn. WSM Szczecin 2000.

6. Kruszewski J., Wittbrodt E.: Drgania układów mechanicznych w ujęciu komputerowym.

Zagadnienia liniowe. WNT, Warszawa 1992.

7. Adamczyk E., Jucha J., Miller S. : Teoria mechanizmów i maszyn. Analiza układów

mechanicznych. Politechnika Wrocławska, Wrocław 1978.



9. Przedmiot: WYTRZYMAŁOŚĆ MATERIAŁÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S III 15 1 1 – – 30 15 15 – – 3 IV 15 1E 1 2 – 60 15E 15 30 – 5



– matematyka,

– fizyka,

– mechanika,


– materiałoznawstwo okrętowe.




Znać

1) model ciała sprężystego,

2) jednoosiowy, płaski i przestrzenny stan naprężenia i odkształcenia (zbiorniki cienkościenne),

3) reakcje podłoża i siły wewnętrzne w elementach,

4) podstawowe warunki wytrzymałościowe przy prostych i złożonych przypadkach wytrzy-

małości (rozciąganie, ścinanie, skręcanie, zginanie, wyboczenie),

5) hipotezy wytrzymałościowe.

Umieć

1) oceniać stopień zagrożenia wystąpienia naprężeń lub odkształceń niebezpiecznych

w elementach maszyn i urządzeń.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr III

1. Podstawowe pojęcia i określenia. Siły zewnętrzne i we-

wnętrzne,. Wykresy rozciągania i ściskania różnych mate-

riałów. Prawo Hooke’a. Prawo Poissona.

4 2 2 – –

2. Rozciąganie i ściskanie. Podstawowy warunek wytrzymało-

ściowy. Naprężenia dopuszczalne. Zadania statycznie nie-

wyznaczalne, naprężenia montażowe i termiczne.

6 3 3 – –

3. Analiza stanu naprężenia w punkcie, jednoosiowy stan na-

prężenia, naprężenia główne, koła Mohr’a. Uogólnione

prawo Hooke’a.

4 2 2 – –



4. Czyste ścinanie, zależność między modułem sprężystości po-

dłużnej a modułem sprężystości postaciowej. Ścinanie tech-

niczne. Obliczenia połączeń spawanych, kołkowych, wpu-

stowych, śrubowych.

4 2 2 – –

5. Geometryczne wskaźniki przekrojów. 4 2 2 – – 6. Skręcanie przekrojów osiowo symetrycznych i prostokąt-

nych. Obliczenia wałów pędnych. 4 2 2 – –

7. Zginanie, wykresy sił tnących i momentów gnących. 4 2 2 – – Razem 30 15 15 – –

Semestr IV

8. Zależności różniczkowe przy zginaniu. 4 2 2 – – 9. Ścinanie ze zginaniem, wzór Żurawskiego. 2 1 1 – –

10. Obliczenia belek, wymiarowanie ze względu na naprężenia

dopuszczalne. 4 2 2 – –

11. Odkształcenia belek podczas czystego zginania. Całkowa-

nie równania różniczkowego. 4 2 2 – –

12. Metoda Clebsch’a całkowania równania różniczkowego

osi odkształconej belki. 4 2 2 – –

13. Wyboczenie, siła krytyczna, smukłość prętów, wzory Eulera

i Tetmayera. 4 2 2 – –

14. Belki statycznie niewyznaczalne, wyznaczanie reakcji me-

todą całkowania równania różniczkowego i porównywania

odkształceń.

4 2 2 – –

15. Hipotezy wytrzymałościowe Hubera, Coulomba, De Sa-

int Venanta, Galileusza, złożone przypadki wytrzymałości,

skręcanie ze zginaniem, ściskanie mimośrodowe.

4 2 2 – –

Razem 30 15 15 – –

Semestr IV

Laboratorium

16. Statyczna zwykła próba rozciągania metali. 2 – – 2 – 17. Statyczna zwykła próba ściskania metali. 2 – – 2 – 18. Wyznaczanie współczynnika sprężystości podłużnej, granicy

proporcjonalności oraz umownej granicy plastyczności za

pomocą ekstensometrów mechanicznych.

2 – – 2 –

19. Tensometria elektrooporowa. 2 – – 2 – 20. Wyznaczanie modułu sprężystości podłużnej, modułu sprę-

żystości postaciowej i liczby Piossona poprzez pomiar

strzałki ugięcia i kąta skręcenia.

2 – – 2 –

21. Pomiary twardości metali. 2 – – 2 – 22. Udarowa próba zginania. 2 – – 2 – 23. Wyznaczanie linii ugięcia belki. 2 – – 2 – 24. Wyznaczanie reakcji belki statycznie niewyznaczalnej. 2 – – 2 – 25. Wyboczenie pręta ściskanego osiowo. 2 – – 2 – 26. Badanie sprężyn śrubowych. 2 – – 2 – 27. Badanie lin stalowych. 2 – – 2 – 28. Próby zmęczeniowe. 2 – – 2 – 29. Komputerowe rozwiązywanie kratownic. 2 – – 2 – 30. Komputerowe rozwiązywanie belek. 2 – – 2 –

Razem 30 – – 30 –





1. Mierzejewski J., Grządziel Z., Świeczkowski W.: Wytrzymałość materiałów – zadania,

WSM, Szczecin, 1988.

2. Mierzejewski J., Grządziel Z., Świeczkowski W.: Ćwiczenia laboratoryjne

z wytrzymałości materiałów, WSM, Szczecin, 1998.

3. Niezgodziński M.E., Niezgodziński T.: Wytrzymałość materiałów, PWN, Warszawa

2006.

4. Niezgodziński M.E., Niezgodziński T: Wzory wykresy i tablice wytrzymałościowe,

PWN, Warszawa 2006.

5. Dyląg Z., Jakubowicz A. Orłoś Z: Wytrzymałość materiałów, WNT, 2007.

6. Bąk R., Burczyński T.: Wytrzymałość materiałów z elementami ujęcia komputerowego,

WNT 2006.



10. Przedmiot: GRAFIKA INŻYNIERSKA



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S I 15 – – 4 – 60 – – 60 – 4




– technika wytwarzania II – praktyka warsztatowa,

– technologia remontów,


– maszyny i napędy elektryczne,





– chłodnictwo i klimatyzacja,




Po wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien:

Znać

1) Cele i zadania grafiki inżynierskiej.

2) Podstawowe normy (formaty arkuszy, podziałki rysunkowe, pismo, linie rysunkowe i ich

zastosowanie).

3) Rysunkowe odwzorowania przedmiotów za pomocą rzutów prostokątnych na trzy i sześć

rzutni.

4) Widoki, przekroje i kłady (zasady dokonywania przekrojów i kładów).

5) Zasady wymiarowania przedmiotów ze szczególnym uwzględnieniem sposobów

wymiarowania i uproszczeń.

6) Tolerowanie wymiarów rysunkowych.

7) Chropowatość powierzchni i jej oznaczenia na rysunkach.

8) Uproszczenia rysunkowe połączeń.

9) Podstawowe zasady o konstrukcji okrętu handlowego,wymiarach głównych i liniach

teoretycznych kadłuba.

10) Rysunki złożeniowe – wiadomości ogólne o czytaniu rysunku.



Umieć

1) Wykonać rysunek na znormalizowanym formacie, przy zastosowaniu linii rysunkowych

znormalizowanych i właściwie dobranej podziałce.

2) W oparciu o wiedzę podaną w przewodniku wykreślić podstawowe konstrukcje geome-

tryczne takie jak: podział odcinków, rozwinięcie okręgu metodą Kochańskiego,

wielokąty foremne, wykreślenie krzywych płaskich.

3) Narysować dowolny element maszynowy na trzy i sześć rzutni.

4) Dokonać przekroju elementu maszynowego.

5) Zwymiarować poprawnie element maszynowy z zastosowaniem wiadomości o tolerancji

wymiarów rysunkowych i chropowatości powierzchni.

6) Narysować:

– połączenia gwintowe,

– połączenia wielowypustowe,

– połączenia rurowe,

– połączenia spawane,

– połączenia lutowane, klejone i skurczowe.

7) Zaprojektować prosty schemat instrukcji rurociągowej okrętu handlowego, czytać

poprawnie schematy rysunków siłowni okrętowych.

8) Wykonać rysunek złożeniowy łożyska ślizgowego lub sprzęgła prostego.

9) Czytać schematy i wykresy techniczne.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr I

1. Znormalizowane elementy rysunku technicznego:

a) formaty arkuszy, b) podziałki, c) grubości, rodzaje i zastosowanie linii rysunkowych , d) pismo techniczne,

e) układ rzutni, f) widoki, przekroje, kłady., g) tabliczki znamionowe.

19 – – 19

4

–

2. Połączenia gwintowe:

a) rodzaje gwintów, b) oznaczenia, c) uproszczenia rysunkowe.

2 – – 2 –

3. Połączenia spawane: a) kształty spoin, b) uproszczenia rysunkowe.

2 – – 2 –

4. Koła i przekładnie zębate – uproszczenia rysunkowe. 5 – – 5 – 5. Istota i zasady wymiarowania w rysunku technicznym:

a) szczególne przypadki wymiarowania, b) tolerancja i pasowanie w rysunku technicznym.

4 – – 4 –

6. Oznaczenia tolerancji kształtu, położenia i bicia. 2 – – 2 – 7. Oznaczenie chropowatości powierzchni, informacje dodat-

kowe na rysunku technicznym. 2 – – 2 –

8. Zasady sporządzania rysunków wykonawczych części maszyn. 4 – – 4 –



9. Wykonywanie rysunków i wymiarowanie podstawowych

elementów maszyn:

a) rysunek wykonawczy części maszyn, b) rysunek złożeniowy.

10 – – 10 –

10. Wymiary główne i linie teoretyczne kadłuba. 2 – – 2 – 11. Schematy instalacji siłowni okrętowych i zasady ich ryso-

wania – czytanie schematów instalacji siłowni okrętowych. 2 – – 2 –

12. Zasady sporządzania schematów układów hydraulicznych i

pneumatycznych, czytanie schematów układów hydraulicz-

nych i pneumatycznych.

2 – – 2 –

13. Zasady sporządzania schematów instalacji elektrycznej, czytanie schematów instalacji elektrycznej.

2 – – 2 –

14. Czytanie rysunków technicznych oraz schematów instalacji

z dokumentacji technicznej statku. 2 – – 2 –



1. Grzybowski L.: Geometria wykreślna, skrypt WSM, 2002.

2. Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy, WNT, 2006.

3. Otto F., Otto E.: Podręcznik geometrii wykreślnej, PWN 1975.

4. Foley J. i inni: Wprowadzenie do grafiki komputerowej, WNT Warszawa, 2001.



11. Przedmiot: INFORMATYKA UŻYTKOWA



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S I 15 2 – 2 – 60 30 – 30 – 1



– matematyka,

– przedmioty techniczne,

– seminarium dyplomowe,

– praca dyplomowa.




Znać

1) przeznaczenie oprogramowania różnego rodzaju.

Umieć

1) posługiwać się oprogramowaniem Office,

2) wykorzystać programy do multimediów,

3) tworzyć proste programy.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr I

1. Budowa i działanie sprzętu komputerowego: - architektura komputerów, - komunikacja z urządzeniami zewnętrznymi.

2 2 – – –

2. Przygotowanie komputera do efektywnej i bezpiecznej

pracy. 1 1 – – –

3. Redagowanie tekstów (edytor tekstów Word): - stosowanie wbudowanych i własnych stylów, - formatowanie tekstu, - praca nad dłuższym tekstem, - wpisywanie wzorów, - uzupełnianie tekstu elementami multimedialnymi, - wstawianie podpisów i odnośników.

2 2 – – –

4. Obliczenia inżynierskie w arkuszu kalkulacyjnym Excel: - zapis i obliczanie wyrażeń arytmetycznych, - tworzenie wykresów, - zastosowanie funkcji wbudowanych.

2 2 – – –



5. Praca z danymi - relacyjne bazy danych, - struktury danych, - tworzenie tabel, kwerend, formularzy, - modelowanie świata rzeczywistego, - projektowanie i zarządzanie bazą danych.

7 7 – – –

6. Podstawy programowania w językach wysokiego

poziomu. 4 4 – – –

7. Programowanie w MATLAB-ie: - zapoznanie ze środowiskiem matlaba, - zapis i obliczanie wyrażeń arytmetycznych i

algebraicznych, - kreacja m-plików, - programowanie proceduralne, - tablice, - funkcje, - podstawy programowanie obiektywnego

6 6 – – –

8. System operacyjny UNIX: - system plików, uprawnienia, - konta użytkowników, - sieci komputerowe, - podstawy konfiguracji systemu, - komunikacja UNIX z systemem WINDOWS, - oprogramowania inżynierskie dostępne w systemie

UNIX.

6 6 – – –

Laboratorium

9. Edytor tekstu Word: formatowanie tekstu, edytor równań,

tekst z obiektami. 4 – – 4 –

10. Arkusz kalkulacyjny Excel: funkcje, wykresy, formularze

i makra. 8 – – 8 –

11. Obsługa baz danych z zastosowanie MS Access: tworze-

nie tabel, zapytań i formularzy. 4 – – 4 –

12. MATLAB: zapis i obliczanie wyrażeń, tworzenie wykresów

w m-plikach. 4 – – 4 –

13. Rejestracja darmowego konta e-mail oraz konfiguracja pro-

gramu pocztowego na przykładzie MS Outlook Express; two-

rzenie stron WWW z zastosowaniem MS Front Page: reje-

stracja darmowej strony WWW, tworzenie pojedynczej strony

WWW, umiejscawianie oraz formatowanie obiektów na stro-

nie, tworzenie własnej witryny WWW, zastosowanie nawiga-

cji i pasków łączy pakietu MS Front Page, publikowanie wła-

snej witryny przy zastosowaniu protokołu http ora ftp.

4 – – 4 –

14. Multimedia (z zastosowanie oprogramowania np. firmy

Ulead): przetwarzanie zdjęć cyfrowych, tworzenie prostych

animacji, zastosowanie kamery do prowadzenia videokonfe-

rencji.

6 – – 6 –

Razem 60 30 – 30 –



1. Masłowski K., Excel 2003 PL. Ćwiczenia praktyczne, Helion, Gliwice 2006.

2. Sikorski W., Ćwiczenia z funkcji w Excelu, Mikom, Warszawa 2002.



3. Mendrala D., Access 2003 PL; ćwiczenia praktyczne, Helion, Gliwice 2006.

4. Kopertowska M., Ćwiczenia z Access 2003, Mikom, Warszawa 2004.

5. Masłowski M., Po prostu Word 2003 PL, Helion, Gliwice 2004.


1. Brzózka J., Ćwiczenia z automatyki w MATLAB-ie i Simulinku, EDU MIKOM,

Warszawa 1997.

2. Brzózka J., Dorobczyński L., Programowanie w MATLAB, MIKOM, Warszawa 1998.

3. Zydorowicz T., PC i sieci komputerowe, PLJ, Warszawa 1993.



12. Przedmiot: PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S III 15 2 – – – 30 30 – – – 3 IV 15 2E – 2 – 60 30E – 30 – 4 V 15 – – 4 – 60 – – 60 – 3



– matematyka,

– mechanika,




– technika wytwarzania II – praktyka warsztatowa,







Znać

1) Budowę podstawowych węzłów konstrukcyjnych i urządzeń.

2) Systematykę i zasady doboru łożysk.

3) Zasady opracowywania dokumentacji konstrukcyjnej.

4) Zasady korzystania z norm i opracowań unifikacyjnych.

Umieć

1) Wykonać obliczenia wytrzymałościowe podstawowych węzłów konstrukcyjnych maszyn

i urządzeń.

2) Dokonać prawidłowego doboru łożysk tocznych i ślizgowych.

3) Posługiwać się systemem CAD – CAM.

4) Posługiwać się opracowaniami norm i katalogów unifikacyjnych ze szczególnym

uwzględnieniem norm okrętowych.

5) Zasady stosowania norm, wynikających z opracowywania dokumentacji konstrukcyjnej

(w korelacji z rysunkiem technicznym i doborem materiałów).

6) Określić wytrzymałości konstrukcji przy założonym czasie trwałości (z uwzględnieniem

technologii wykorzystania remontu).

7) Wdrażać konstrukcje poprawne technologicznie.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr III

1. Zasady konstruowania maszyn: normalizacja, wytrzymałość

części maszyn, materiały konstrukcyjne, technologiczność

konstrukcji, tolerancje i pasowania.

6 6 – – –

2. Połączenia:

a) nitowe: rodzaje nitów i połączeń nitowych, zasady

projektowania połączeń nitowych; b) spajane: wykonanie i charakterystyka połączeń spaja-

nych;

c) wciskowe: obliczanie i projektowanie połączeń wtłacza-

nych i skurczowych; d) kształtowe: obliczanie i projektowanie połączeń przepusto-

wych, klinowych, kołkowych, wielowypustowych;

e) gwintowe: budowa, parametry i rodzaje gwintów, siły w

połączeniach gwintowych, projektowanie połączeń

gwintowych;

f) podatne (sprężyste): sprężyny śrubowe, charakterystyka

i zasady obliczeń.

2 2 2 6 8

4

2 2 2 6 8

4

–

–

–

–

–

–

– – – – –

–

–

–

–

–

–

–

Razem 30 30 – – –

Semestr IV

3. Osie i wały:

a) wytrzymałość statyczna i zmęczeniowa, b) sztywność, c) konstrukcja, d) projektowanie osi i wałów prostych oraz wykorbionych.

3 3 – – –

4. Łożyska: a) łożyska ślizgowe, b) łożyska toczne.

4 4 – – –

5. Przekładnie: a) zębate (rodzaje kół i przekładni, podstawowe określenia,

współpraca uzębienia, obróbka kół zębatych, prze-

sunięcie zarysu w kołach zębatych, wytrzymałość uzę-

bienia, konstrukcja kół zębatych, przekładnie ślimakowe,

obiegowe i złożone),

b) cierne (zasady konstrukcji i obliczeń przekładni cier-

nych, przekładnie zwykłe, przekładnie bezstopniowe), c) cięgnowe (układy przekładni pasowych, pasy i koła pa-

sowe, projektowanie przekładni pasowych, budowa i

projektowanie przekładni łańcuchowych).

8

1

6

8

1

6

–

–

–

–

–

–

–

–

6. Sprzęgła: a) rodzaje sprzęgieł, b) normalizacja i dobór,

c) obliczanie, d) zastosowanie.

4 4 – – –

7. Hamulce:

a) klasyfikacja i charakterystyka, b) obliczanie hamulców klockowych i cięgnowych.

2 2 – – –



8. Mechanizmy: a) struktura mechanizmów, b) klasyfikacja par i łańcuchów kinematycznych, c) mechanizmy dźwigniowe,

d) mechanizmy korbowe i jarzmowe, e) mechanizmy krzywkowe.

2 2 – – –

Razem 30 30 – – –

Semestr IV

Laboratorium

9. Wstęp (wiadomości ogólne na temat wspomagania kompute-

rowego cad/cam). Wiadomości podstawowe z edytorów ry-

sunku, aktualne oprogramowanie, wstęp do programu auto-

cad2000 (możliwości edytora, uruchomienie programu, pod-

stawowe komendy). Przestrzeń rysunkowa autocada, glo-

balny i lokalne układy współrzędnych, wskazywanie obiek-

tów, jednostki, skala i rozmiar papieru, system pomocy, ope-

racje dyskowe.

4 – – 4 –

10. Podstawowe elementy rysunku (prosta, punkt, okrąg, łuk,

obszar, polilinia, elipsa, prostokąt, wielobok). Podstawowe

elementy rysunku (pierścień, linia szeroka, szkic, splajn,

multilinie, linie konstrukcyjne, regiony). Cechy obiektów ry-

sunkowych (kolor, typy linii, współczynnik skali, linie z sym-

bolami), oglądanie rysunku.

4 – – 4 –

11. Modyfikacje rysunku (usuwanie, kopiowanie, przesuwanie, ob-

racanie, zmiana wielkości obiektów), uchwyty, precyzja edycji.

Napisy, kreskowanie, rysowanie precyzyjne. Tworzenie warstw

i bloków, grupowanie obiektów, rysunek prototypowy.

4 – – 4 –

12. Wymiarowanie rysunków, odnośniki, tolerancje kształtu, edycja

wymiarów, style wymiarowe. Wydruk (plotowanie rysunku). 3 – – 3 –

13. Obliczanie i projektowanie spawanego połączenia sworz-

niowo-gwintowego. 2 – – 2 –

14. Wykonanie rysunków: złożeniowego i wykonawczych części

projektowanego połączenia. 3 – – 3 –

15. Obliczanie i projektowanie podnośnika śrubowego. 4 – – 4 – 16. Wykonywanie rysunków: złożeniowego i wykonawczych

projektowanego podnośnika. 6 – – 6 –

Razem 30 – – 30 –

Semestr V

Laboratorium

17. Rysowanie w przestrzeni – wiadomości ogólne. 3 – – 3 – 18. Wykorzystanie polilinii w modelowaniu bryłowym. Tworze-

nie brył za pomocą wyciągnięcia „extrude”, obrotu dookoła

dowolnej osi „revolve” oraz wyciągnięcia wzdłuż kierow-

nicy. Modelowanie za pomocą funkcji :”solids”.

4 – – 4 –

19. Modyfikacja obiektów 3D: część wspólna, dodawanie,

odejmowanie. Operacje 3D: przesunięcie, obrót, lustro, ta-

blica.

4 – – 4 –

20. Zaokrąglanie i ścinanie narożników w obiektach 3D. Ćwi-

czenia rysunkowe. 4 – – 4 –



21. Obliczanie i projektowanie stopniowej przekładni redukcyj-

nej z kołami zębatymi:

a) dobór przełożeń i liczby zębów współpracujących kół zę-

batych, obliczanie modułów i warunków wytrzymało-

ściowych;

b) obliczanie wytrzymałościowe wałków; c) dobór łożysk i obliczenia wpustów.

2

2 1

–

– –

–

– –

2

2 1

–

– –

22. Wykonanie rysunków: złożeniowego i wykonawczych pro-

jektowanej przekładni redukcyjnej z kołami zębatymi. 10 – – 10 –

23. Identyfikacja i pomiary kół zębatych. Charakterystyka zazę-

bienia. 5 – – 5 –

24. Regulacja luzów międzyzębnych w przekładni z kołami zę-

batymi. 3 – – 3 –

25. Badanie ciśnienia hydrodynamicznego w łożyskach ślizgo-

wych. 3 – – 3 –

26. Pomiary błędów geometrycznych wału korbowego. 4 – – 4 –- 27. Pomiary błędów geometrycznych otworów gniazd łożysko-

wych. 3 – – 3 –

28. Badanie naprężeń w wałach sprzęganych. 4 – – 4 – 29. Badanie wybranych charakterystyk sprzęgła ciernego. 4 – – 4 – 30. Badanie prędkości i przyspieszeń mechanizmów krzywko-

wych. 4 – – 4 –

Razem 60 – – 60 –



1. Dietrych J., Korewa W., Kornberger Z., Zygmunt K.: Podstawy konstrukcji maszyn, cz.

III, WNT 1973.

2. Korewa W., Zygmunt K.: Podstawy konstrukcji maszyn, cz. I, II, WNT, Warszawa,

1973.

3. Jezierski J: Analiza tolerancji i niedokładności pomiarów w budowie maszyn, WNT

Warszawa 1983.

4. Feld M.: Podstawy projektowania procesów technologicznych typowych części maszyn,

WNT Warszawa 2009.

5. Rutkowski A.: Części maszyn, cz. I i II, WSziP 2007.


1. Orlik Z., Surowiak W.: Części maszyn, cz. I i II, Wydawnictwa Szkole i Pedagogiczne

1974.

2. Ochęduszko K.: Koła zębate, t. I, II, PWT 1974.

3. Orłow P.J.: Zasady konstruowania w budowie maszyn, WNT Warszawa 1972.

4. Dmochowski J., Uzarowicz A.: Obróbka skrawaniem i obrabiarki, PWN Warszawa 1980.

5. Puff T.: Technologia budowy maszyn, PWN Warszawa 1977.



13. Przedmiot: MATERIAŁOZNAWSTWO OKRĘTOWE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S I 15 3 – 2 – 75 45E – 30 – 6



– fizyka,


– techniki wytwarzania I,

– techniki wytwarzania III – spawalnictwo,


– chemia techniczna,









Znać

1) pojęcia podstawowe materiałoznawstwa (gatunek, postać materiału, stan technologiczny,

jakość, cechy użytkowe);

2) podstawy budowy fizycznej ciał stałych i jej związek z właściwościami materiałów; pod-

stawowe mechanizmy niszczenia materiałów;

3) podstawy budowy strukturalnej stopów metali, układ równowagi żelazo – węgiel; stopy

żelaza stosowane w okrętownictwie (żeliwa, stale i staliwa, stale stopowe), składy, wła-

ściwości fizyczne i użytkowe oraz zakresy zastosowań;

4) stopy metali nieżelaznych, stosowane w okrętownictwie, ich podstawowe składy,

właściwości fizyczne i użytkowe oraz zakresy zastosowań;

5) zasady znakowania stopów metali oraz podstawowe zasady kwalifikacji stopów metali

dla okrętownictwa;

6) materiały ceramiczne stosowane w technice okrętowej, procesy ich wytwarzania,

właściwości i zakresy zastosowań; materiały polimerowe stosowane w technice okręto-

wej, podstawy ich wytwarzania, właściwości użytkowe i zakresy zastosowań;

7) inne materiały niemetalowe stosowane w okrętownictwie, podstawy ich wytwarzania,

właściwości użytkowe i zakresy zastosowań; wybrane materiały kompozytowe, ich wła-

ściwości oraz zastosowania w konstrukcjach okrętowych;

8) podstawowe zasady doboru materiałów konstrukcyjnych; podstawowe techniki badań

materiałów, CAMD.



Umieć

1) identyfikować materiał na podstawie znormalizowanych oznaczeń spotykanych na wyro-

bach oraz w dokumentacji technicznej;

2) identyfikować materiał na podstawie charakterystycznych jego właściwości; dobrać znor-

malizowany typ materiału do określonych zastosowań technicznych;

3) przewidzieć zmiany właściwości materiału następujące w wyniku oddziaływania standar-

dowych i anomalnych czynników eksploatacyjnych;

4) precyzować zamówienia i warunki techniczne odbioru materiałów.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr I

1. Pojęcia podstawowe materiałoznawstwa: gatunek, postać,

stan technologiczny, jakość, cechy użytkowe. Podstawy bu-

dowy ciał stałych: budowa krystaliczna I amorficzna, typy

sieci, defekty. Wpływ budowy fizycznej na właściwości ma-

teriałów. Podstawy budowy strukturalnej stopów metali:

typy układów równowagi, składniki fazowe stopów. Pod-

stawy budowy ciał stałych: budowa krystaliczna I amor-

ficzna, typy sieci, defekty; wpływ budowy fizycznej na wła-

ściwości materiałów. Podstawy budowy strukturalnej stopów

metali. Typy układów równowagi, składniki fazowe stopów.

6 6 – – –

–

2. Podstawy badań materiałów: mikroskopia optyczna, pod-

stawy preparatyki metalograficznej, badania makroskopowe,

pomiary twardości metali, próby technologiczne. Mechani-

zmy niszczenia materiałów: pękanie kruche, zmęczenie, zu-

życie powierzchni, korozja. Mechanizmy niszczenia mate-

riałów: korozja, zużycie, pękanie kruche, zmęczenie, erozja.

6 6 – – –

3. Układ równowagi żelazo-węgiel. Techniczne stopy żelaza:

stale i staliwa, specjalne stopy żelaza, pierwiastki obce w

stopach żelaza i ich wpływ na właściwości, znakowanie sto-

pów żelaza, wybrane właściwości i przykłady zastosowań.

Metalurgia metali szarych: wykres żelazo-węgiel, dodatki

stopowe, właściwości mechaniczne poszczególnych metali,

obróbka cieplna. Techniczne stopy żelaza. Stale i staliwa,

żeliwa, specjalne stopy żelaza: pierwiastki obce w stopach

żelaza ich wpływ na właściwości, znakowanie stopów żelaza,

wybrane właściwości i przykłady zastosowań. Zastosowanie

metali i ich stopów w okrętownictwie.

9 9 – – –

4. Techniczne stopy metali nieżelaznych: stopy miedzi, alumi-

nium, tytanu, niklu, magnezu, cyny, ołowiu; znakowanie sto-

pów nieżelaznych; wybrane właściwości i przykłady zasto-

sowań. Metalurgia metali kolorowych: stopy aluminium,

brązy i mosiądze, własności i zastosowanie metali koloro-

wych. Techniczne stopy metali nieżelaznych. Stopy miedzi,

aluminium, tytanu, niklu, magnezu, cyny, ołowiu: znakowa-

nie stopów nieżelaznych, wybrane właściwości i przykłady

zastosowań.

6 6 – – –



5. Wpływ procesów obróbki cieplnej na właściwości metali: podstawy procesów obróbki cieplnej, badanie wpływu pro-

cesów hartowania i odpuszczania na właściwości mecha-

niczne stali, obserwacje mikroskopowe struktur stali obro-

bionych cieplnie i cieplno-chemicznie, obróbka cieplna stali

stopowych, obserwacje mikrostruktur stali wysokostopo-

wych, obróbka cieplna stopów nieżelaznych. Podstawy pro-

cesów obróbki cieplnej oraz ich wpływ na właściwości mate-

riałów, obróbka cieplna stopów nieżelaznych.

3 3 – – –

6. Materiały niemetalowe: materiały strukturalne, ceramika

techniczna, materiały polimerowe. Materiały niemetalowe:

teflon, guma, azbest, żywice, bawełna, szkło organiczne,

kompozyty. Materiały niemetalowe. Materiały naturalne: ce-

ramika techniczna, materiały polimerowe. Materiały po-

mocnicze: kleje, szczeliwa, izolacje, farby, lakiery, pasty

ścierne, chemikalia. Zastosowanie materiałów naturalnych,

ceramiki i polimerów w okrętownictwie. Zastosowanie kle-

jów, szczeliw i innych materiałów pomocniczych do regene-

racji części maszyn i w eksploatacji siłowni.

9 9 – – –

7. Materiały kompozytowe: podstawy mechaniki kompozytów,

kompozyty na bazie polimerów i metali, techniczne przy-

kłady zastosowań. Materiały kompozytowe. Podstawy me-

chaniki kompozytów: kompozyty na bazie polimerów

i metali, techniczne przykłady zastosowań. Zastosowanie

kompozytów na bazie polimerów i metali w okrętownictwie.

3 3 – – –

8. Zasady doboru materiałów inżynierskich: kryteria cech

użytkowych, kryteria technologiczne, kryteria ekonomiczne,

kryteria ekologiczne. Przepisy instytucji klasyfikacyjnych

dotyczące materiałów okrętowych. Komputerowe wspoma-

ganie projektowania, badania i doboru materiałów CAMD.

3 3 – – –

Laboratorium

9. Badanie struktur krystalicznych wybranych stopów metali. 2 – – 2 –

10. Badanie mechanizmów niszczenia materiałów. 4 – – 4 –

11. Badanie wpływu domieszek na właściwości stopów metali. 6 – – 6 –

12. Badanie wybranych stopów metali. 4 – – 4 –

13. Obróbka cieplna stopów nieżelaznych. 2 – – 2 –

14. Badanie materiałów niemetalowych. 6 – – 6 –

15. Wyznaczanie właściwości materiałów kompozytowych. 4 – – 4 –

16. Wykorzystanie komputerowego badania i doboru materia-

łów. 2 – – 2 –

Razem 75 45 – 30 –



1. Dobrzyński L.: Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo, Wydawnictwo

Naukowo-Techniczne, Warszawa 2002.

2. Dobrzyński L.: Metalowe materiały inżynierskie, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne,

Warszawa 2004.

3. Dauksza Z.: Materiałoznawstwo okrętowe, Dział Wydaw. WSM w Szczecinie, 1994.



4. Dobrzański L.A.: Metaloznawstwo i obróbka cieplna, Wydawnictwa Szkolne

i Pedagogiczne, Warszawa 1997.

5. Cicholska M, Czechowski M.: Materiałoznawstwo okrętowe, Wydawnictwo Akademii

Morskiej w Gdyni, 2005.

6. Prowans S.: Materiałoznawstwo, PWN, Warszawa, 1994.

7. Przybyłowicz K.: Metaloznawstwo, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa

2007.

8. Pampuch R.: Zarys nauki o materiałach – materiały ceramiczne, PWN, Warszawa 1977.

9. Baszkiewicz P.: Podstawy korozji materiałów, Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa

1997.


1. Klebba R.: Materiałoznawstwo okrętowe, Wydaw. Morskie, Gdańsk 1978.

2. Przybyłowicz K.: Materiałoznawstwo w pytaniach i odpowiedziach, Wydawnictwo


3. Wesołowski K.: Metaloznawstwo i obróbka cieplna, Wydawnictwo Naukowo-

Techniczne, Warszawa 1994.

4. Pampuch R.: Współczesne materiały ceramiczne, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-

Dydaktyczne AGH, Kraków 2005.

5. Domke W.: Vademecum materiałoznawstwa, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne,

Warszawa 1994.

6. Skubała W.: Powłoki ochronne i dekoracyjne, WSI, Koszalin 1985.

7. Steller K.: O mechanizmie niszczenia materiałów podczas kawitacji, Wydawnictwo

IMP, 1983.

8. Mały Poradnik Mechanika Tom I i II, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa

1988.

9. Przepisy klasyfikacyjne PRS 2006 – cześć IX – Materiały i spawanie.

10. Ashby M.F.: Dobór materiałów w projektowaniu inżynierskim, Wydawnictwo Naukowo-




14. Przedmiot: TECHNIKI WYTWARZANIA I



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S III 15 1 – 2 – 45 15 – 30 – 3



– fizyka,





– chemia techniczna.




Znać

1) procesy technologiczne otrzymywania materiałów metalowych;

2) procesy technologiczne przetwarzania materiałów metalowych (odlewnictwo, obróbka

plastyczna) i ich wpływ na właściwości materiałów;

3) wpływ stanu technologicznego na właściwości użytkowe technicznych stopów żelaza;

4) wpływ stanu technologicznego na właściwości użytkowe stopów nieżelaznych;

5) cel i zasady tworzenia materiałów kompozytowych;

6) metody otrzymywania materiałów kompozytowych, ich właściwości oraz zastosowania w

konstrukcjach okrętowych;

7) podstawowe zasady doboru materiałów konstrukcyjnych i remontowych;

8) tendencje rozwojowe w technikach wytwarzania.

Umieć

1) przewidzieć zmiany właściwości materiału następujące w wyniku poddawania go

określonym procesom technologicznym;

2) przewidzieć zmiany właściwości materiału następujące w wyniku oddziaływania standar-

dowych i anomalnych czynników eksploatacyjnych.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr III

1. Procesy metalurgiczne i odlewnicze oraz ich wpływ na

właściwości metali: podstawy metalurgii i odlewnictwa. 3 3 – – –

2. Wpływ procesów obróbki plastycznej na właściwości me-

tali: odkształcenie plastyczne, zgniot i rekrystalizacja; pro-

cesy obróbki plastycznej.

2 2 – – –

3. Podstawy technologii i badań polimerów: procesy otrzy-

mywania materiałów polimerowych, badania materiałów

polimerowych, kleje i klejenie.

2 2 – – –

4. Podstawy technologii ceramiki. 2 2 – – –

5. Technologie materiałów kompozytowych: materiały

kompozytowe polimerowe i metaliczne; technologie wytwa-

rzania; badanie wybranych właściwości materiałów kompo-

zytowych.

1 1 – – –

6. Charakterystyka technologiczna materiałów konstruk-

cyjnych. 1 1 – – –

7. Spawanie i cięcie metali, spawanie w osłonie argonu. 2 2 – – –

8. Komputerowe procesu wytwarzania. 2 2 – – –

Laboratorium

9. Procesy metalurgiczne i odlewnicze oraz ich wpływ na wła-

ściwości metali: podstawy metalurgii i odlewnictwa. 2 – – 2 –

10. Wpływ procesów obróbki plastycznej na właściwości me-

tali: odkształcenie plastyczne, zgniot i rekrystalizacja; pro-

cesy obróbki plastycznej.

2 – – 2 –

11. Podstawy obróbki plastycznej i jej wpływ na właściwości

metali, odkształcenie plastyczne, zgniot i rekrystalizacja. 2 – – 2 –

12. Podstawy technologii i badań polimerów: procesy otrzymy-

wania materiałów polimerowych, badania materiałów poli-

merowych, kleje i klejenie.

4 – – 4 –

13. Podstawy technologii ceramiki. 8 – – 8 –

14. Technologie materiałów kompozytowych: materiały kompo-

zytowe polimerowe i metaliczne; technologie wytwarzania;

badanie wybranych właściwości materiałów kompozytowych.

3 – – 3 –

15. Charakterystyka technologiczna materiałów konstruk-

cyjnych. 3 – – 3 –

16. Komputerowe wspomaganie procesów wytwarzania. 6 – – 6 –

Razem 45 15 – 30 – Razem w czasie studiów 45 15 – 30 –


1. Powłoki malarsko-lakiernicze. Poradnik. Wydawnictwo WNT. Warszawa 1970.

2. Burakowski T., Wierzchom T.: Inżynieria powierzchni metali. Wydawnictwo WNT,

Warszawa 1995.



3. Erbel S., Kuczyński K.: Obróbka plastyczna na zimno. Wydawnictwo Naukowo-


4. Kajzer S., Kozik R.: Wybrane zagadnienia z odróbki plastycznej metali. Wydawnictwo

Politechniki Śląskiej, Gliwice 1997.

5. Saechtling H.: Tworzywa sztuczne. Poradnik, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne,

Warszawa 2000.

6. Poradnik Inżyniera: Odlewnictwo, tom I i tom II. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne,

Warszawa 1986.

7. Perzyk M., Waszkiewicz S.: Odlewnictwo. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne,

Warszawa 2009.

8. Hempowicz E.: Odlewnictwo i obróbka plastyczna. Państwowe Wydawnictwo


9. Mały Poradnik Mechanika Tom I i II. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa

1988.

10. Dobrzyński L.: Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo. Wydawnictwo



1. Nowacki J.: Spiekane metale i kompozyty z osnową metaliczną. Wydawnictwo WNT,

Warszawa 2004.

2. Domke W.: Vademecum materiałoznawstwa. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne,

Warszawa 1994.

3. Cicholska M, Czechowski M.: Materiałoznawstwo okrętowe. Wydawnictwo Akademii

Morskiej w Gdyni, 2005.

4. Klejenie tworzyw konstrukcyjnych, Pr. Zbiorowa, WKIŁ 1987

5. Wesołowski K.: Metaloznawstwo i obróbka cieplna. Wydawnictwo Naukowo-


6. Dobrzański L.A.: Metaloznawstwo i obróbka cieplna Wydawnictwa Szkolne

i Pedagogiczne, Warszawa 1997.

7. Pampuch R.: Współczesne materiały ceramiczne. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-

Dydaktyczne AGH, Kraków 2005.

8. Ashby M.F.: Dobór materiałów w projektowaniu inżynierskim. Wydawnictwo Naukowo-




15. Przedmiot: TECHNIKI WYTWARZANIA II

– PRAKTYKA WARSZTATOWA



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S III 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2 IV 15 – – 3 – 45 – – 45 – 3



– mechanika,






– praktyki.



Znać

1) Zasady bezpieczeństwa przy pracach na podstawowych typach obrabiarek oraz przy

pracy z elektronarzędziami.

2) Technologię ostrzenia narzędzi.

3) Technologię podstawowych zabiegów ślusarskich i rurarskich.

4) Budowę i interpretację wyników podstawowych przyrządów pomiarowych.

5) Podstawowe operacje tokarskie i frezerskie.

6) Zasady programowania O.S.N.

Umieć

1) Czytać i interpretować rysunki techniczne.

2) Mierzyć podstawowymi przyrządami pomiarowymi.

3) Wykonywać podstawowe operacje ślusarskie i rurarskie.

4) Samodzielnie pracować na podstawowych typach obrabiarek do metalu (tokarki, fre-

zarki).

5) Dobierać podstawowe parametry obróbki skrawaniem na tokarkach i frezarkach.

6) Ostrzyć podstawowe typy narzędzi skrawających (noże tokarskie, wiertła kręte, nawier-

taki, punktaki, skrobaki).

7) Pracować elektronarzędziami.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr III

Laboratorium

1. Podstawowe operacje obróbki ślusarskiej: piłowanie, cięcie,

przecinanie, skrobanie, ostrzenie narzędzi. 10 – – 10 –

2. Zasady trasowania, sposoby trasowania, urządzenia traser-

skie, rurarstwo (rury stalowe, miedziane, PE). 2 – – 2 –

3. Elektronarzędzia – zasady obsługi: wiertarki, piły, szlifierki,

wykonywanie podstawowych operacji. 3 – – 3 –

4. Narzędzia pomiarowe: a) przegląd podstawowych urządzeń pomiarowych, b) zasady posługiwania się sprzętem uniwersalnym, c) metody pomiaru wymiarów liniowych i kątowych sprzę-

tem uniwersalnym, d) rodzaje wzorców i ich zastosowanie, e) poziomnice – zasady obsługi i pomiaru, f) obliczanie błędów, zasady szacowania błędów.

15 – – 15 –

Razem 30 – – 30 –

Semestr IV

Laboratorium

5. Tokarki:

a) rodzaje tokarek i obsługa, b) rodzaje narzędzi, c) podstawowe operacje. O.S.N. – zasady i systemy progra-

mowania, procesy technologiczne.

28 – – 28 –

6. Wiertarki: a) rodzaje i obsługa, b) narzędzia,

c) operacje wiertarskie.

4 – – 4 –

7. Strugarki:

a) rodzaje i obsługa, b) narzędzia, c) – operacje.

3 – – 3 –

8. Frezarki:

a) podstawowe typy, b) operacje frezerskie:

– frezowanie płaszczyzn, – frezowanie wpustów, – frezowanie rowków.

10 – – 10 –

Razem 45 – – 45 –



1. Dmochowski J., Uzarowicz A.: Obróbka skrawaniem i obrabiarki. PWN Warszawa 1980.



2. Okoniewski S.: Technologia metali, cz. I, II, III. Wydawnictwa Szkole i Pedagogiczne

1980.

3. Murza – Mucha P.: Techniki wytwarzania – Odlewnictwo. PWN Warszawa 1978.


1. Kunstetter S.: Narzędzia skrawające do metali – konstrukcja. WNT Warszawa 1970.

2. Kunstetter S., Krawczuk E.: Narzędzia skrawające. Wydawnictwo Politechniki

Warszawskiej, Warszawa 1972.



16. Przedmiot: TECHNIKI WYTWARZANIA III – SPAWALNICTWO



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S IV 15 – – 4 – 60 – – 60 – 2



– fizyka,






– praktyki.



Znać

1) w zakresie cięcia i spawania gazowego: przepisy bhp i ppoż. obowiązujące przy spawa-

niu i cięciu gazowym, zasady bezpiecznego magazynowania i użytkowania butli z ga-

zami technicznymi używanymi przy spawaniu i cięciu gazowym, budowę i zasady dzia-

łania sprzętu spawalniczego, właściwości gazów technicznych (tlenu i acetylenu), bu-

dowę i rodzaje płomienia, rodzaje złącz, spoin i pozycji spawania, rodzaje materiałów

dodatkowych, wady spoin (wewnętrzne i zewnętrzne) oraz przyczyny ich powstawania;

2) w zakresie cięcia i spawania elektrycznego: zasady bhp i ppoż. obowiązujące przy spawa-

niu i cięciu elektrycznym, zasady bezpiecznego magazynowania i użytkowania butli

z gazami technicznymi używanymi przy spawaniu i cięciu elektrycznym, budowę

i zasady działania sprzętu do spawania i cięcia, zjawiska zachodzące w łuku elektrycz-

nym, rodzaje i podział elektrod, rodzaje i właściwości materiałów dodatkowych, właści-

wości gazów technicznych (CO2, argon, mieszanki gazowe);

3) zasady spawania żeliwa, stali astenicznych, stopów aluminium oraz miedzi; budowę złą-

cza spawanego, strefy wpływu ciepła, mechanizmów powstawania anomalii budowy po-

łączeń spawanych i sposobów zapobiegania;

4) stosowane w okrętownictwie technologie spawania blach kadłubowych w tym platerowa-

nych;

5) rodzaje i przyczyny powstawania wad połączeń spawanych oraz sposoby badania połą-

czeń spawanych (próbki makro, defektoskopia ultradźwiękowa i rentgenowska);

6) stosowane w okrętownictwie technologie regeneracji elementów maszyn i konstrukcji

metodami spawalniczymi.



Umieć

1) w zakresie cięcia i spawania gazowego: przygotować sprzęt spawalniczy do cięcia lub

spawania oraz prawidłowo posługiwać się nim, przygotować materiał do cięcia lub spa-

wania, ciąć (przepalać) palnikiem stal w postaci blach i rur, napawać w pozycji podolnej i

pionowej, spawać złącza doczołowe w pozycji podolnej, naściennej i pionowej;

2) w zakresie cięcia i spawania elektrycznego: przygotować sprzęt do spawania lub cięcia

oraz prawidłowo posługiwać się nim, przygotować materiał do spawania lub cięcia, prze-

cinać palnikiem plazmowym stal w postaci blach i rur, napawać gołym drutem i elektrodą

otuloną, spawać złącza teowe w pozycji nabocznej i pionowej elektrodą otuloną, spawać

złącza doczołowe przygotowane na „J”, „V”, „Y”, w pozycji podolnej i pionowej elek-

trodą otuloną, metodą MAG, metodą TiG.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr IV

Laboratorium

1. Podstawy procesów spawalniczych: pojęcia podstawowe;

materiały spawalnicze (0,5 godz.); zastosowanie materiałów

spawalniczych w okrętownictwie (2 godz.); mechanizm po-

wstawania złącza spawanego; budowa złącza spawanego;

strefa wpływu ciepła; źródła ciepła w procesach spawalni-

czych; technologie spawania, napawania i cięcia.

15 – – 15 –

2. Spawanie i cięcie gazowe: zasady bhp i ppoż. przy spawaniu

gazowym; właściwości gazów technicznych; [przechowywanie

i transport gazów technicznych; budowa i rodzaje płomienia;

typy i budowa palników do spawania i cięcia; materiały

dodatkowe do spawania gazowego; praktyczna obsługa

sprzętu spawalniczego; rodzaje złącz, spoin i pozycji spawal-

niczych; przygotowanie materiału do spawania i cięcia; cięcie

(przepalanie) stali w postaci blach, profili i rur; napawanie w

pozycji podolnej i pionowej; spawanie złącz doczołowych w

pozycji podolnej, naściennej i pionowej.

20 – – 20 –

3. Spawanie i cięcie elektryczne: zasady bhp i ppoż. przy spa-

waniu i cięciu elektrycznym; konstrukcja i zasady urządzeń

do spawania i cięcia elektrycznego; materiały dodatkowe do

spawania elektrycznego: elektrody, gazy techniczne (argon,

CO2, mieszanki), podkładki ceramiczne; praktyczna obsługa

urządzeń do spawania i cięcia elektrycznego; rodzaje złącz,

spoin i pozycji spawalniczych; przygotowanie materiału do

spawania i cięcia; napawanie drutem gołym i elektrodą

otuloną; spawanie złącz teowych w pozycji nabocznej i pio-

nowej; spawanie złącz doczołowych przygotowanych na „I”,

„V” i „Y” w pozycji poziomej i pionowej; cięcie elektryczne

stali w postaci blach, profili i rur.

20 – – 20 –

4. Wady złącz spawanych: badanie złącz spawanych. 5 – – 5 –





1. Dobaj E.: Maszyny i urządzenia spawalnicze. WNT 1994, 1998.

2. Klimpel A.: Spawanie, zgrzewanie i cięcie metali. WNT, 1999.

3. Halamus L.: Spawalnictwo – laboratorium, skrypt nr 7. Politechnika Radomska, 2000.

4. Gourd L.M.: Podstawy technologii spawalniczych. WNT, Warszawa 1997.

5. Dobaj E.: Maszyny i urządzenia spawalnicze. WNT, Warszawa.

6. Mistur L.: Spawanie gazowe i elektryczne. Państwowe Wydawnictwa Szkolnictwa

Zawodowego.

7. Dobrowolski Z.: Podręcznik spawalnictwa. WNT.

8. Konstrukcje metalowe. Przewodnik do ćwiczeń laboratoryjnych ze spawalnictwa. WSM

Szczecin.


1. Marcolla K.: Gazy techniczne w spawalnictwie. Wydawnictwo uczelniane Politechniki

Poznańskiej.

2. Butnicki S.: Spawalność i kruchość stali. WNT Warszawa.

3. Tasak E.: Metalurgia i metaloznawstwo połączeń spawanych. Skrypty uczelniane nr 945

AGH w Krakowie.

4. Materiały pomocnicze do wybranych ćwiczeń laboratoryjnych przygotowane

w Zakładzie Inżynierii Materiałów Okrętowych.



17. Przedmiot: TECHNOLOGIA REMONTÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S V 15 1 – 2 – 45 15 – 30 – 3

VII 15 2 – 2 – 60 30 – 30 – 5



– mechanika,





– techniki wytwarzania I, II i III,





– organizacja nadzoru.




Znać

1) Rodzaje odchyłek jakie mogą wystąpić w poszczególnych fazach wytwarzania; metody

pomiarów i oceny odchyłek.

2) Zakres zastosowań i ograniczenia poszczególnych metod pomiarów.

3) Konstrukcje kadłuba statku i konstrukcje zespołów maszyn okrętowych.

4) Metody realizacji połączeń elementów w zespoły i metody kontroli jakości montażu

zespołów, maszyn i agregatów.

5) Technologie napraw i regeneracji elementów maszyn okrętowych.

Umieć

1) Dokonać doboru metody oceny jakości do danego elementu.

2) Dokonać pomiarów odchyłek wymiarów, kształtu, położenia, jednorodności struktury,

własności mechanicznych.

3) Dokonać oceny zmierzonych odchyłek.

4) Wykonać połączenia wciskowe, śrubowe, kształtowe.

5) Ułożyć wał wielopodporowy, ustawić układ korbowo-tłokowy i rozrządu.

6) Montować uszczelnienia spoczynkowe i ruchowe.

7) Ustawić silnik i odbiornik względem siebie; zamocować maszynę na fundamencie.



8) Oszacować koszty napraw i regeneracji oraz wykonywać naprawy z zastosowaniem kle-

jów i mas chemoutwardzalnych.

9) Umieć wykonać naprawę poprzez wstawianie elementów dodatkowych (np. szycie me-

todą Metalock, naprawy gwintowników z użyciem wkładek Heli-Coil), wykonać naprawę

wybranych elementów metodami ubytkowymi (honowanie, szlifowanie, docieranie) oraz

z zastosowaniem metod spawalniczych.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V

1. Fazy procesu technologicznego i fazy remontu. 2 2 – – –

2. Rodzaje narzędzi stosowanych w demontażu i montażu

urządzeń.

5 5 – – –

3. Zasady demontażu urządzeń, podzespołów i elementów w

siłowni okrętowej:

– sposoby usuwania zanieczyszczeń, – wymiana elementów i podzespołów, – zasady montażu i próby szczelności.

8 8 – – –

Laboratorium

4. Sprawdzanie prostoliniowości, płaskości i prostopadłości

płaszczyzn. 2 – – 2 –

5. Sprawdzanie współosiowości, prostopadłości i równoległo-

ści osi otworów. 2 – – 2 –

6. Pomiary wcisku w połączeniach wciskowych walcowych.

Pomiary kątów stożków i średnic w połączeniach wcisko-

wych stożkowych.

2 – – 2 –

7. Pomiary odchyłek kształtu i chropowatości wałków (w tym

czopów wału korbowego). Pomiary bicia i wykrywanie

przyczyn bicia.

2 – – 2 –

8. Pomiary odchyłek kształtu i chropowatości otworów (tuleje

cylindrowe, otwory łożysk panewek). 2 – – 2 –

9. Pomiary odchyłek położenia (tłoka, korbowodu, wału kor-

bowego itp.). 2 – – 2 –

10. Pomiary grubości warstw i grubości ścianek. 2 – – 2 –

11. Pomiary właściwości mechanicznych. Pomiary sprężystości

elementów. Pomiary naprężeń w elementach. Analiza mo-

dalna.

2 – – 2 –

12. Badanie makrostruktury. Wykrywanie nieciągłości meto-

dami penetracyjnymi. 2 – – 2 –

13. Wykrywanie nieciągłości metodami magnetyczno-proszko-

wymi. 2 – – 2 –

14. Wykrywanie nieciągłości metodami ultradźwiękowymi. 2 – – 2 –

15. Wykrywanie nieciągłości metodami radiologicznymi. 2 – – 2 –

16. Badanie szczelności i próby szczelności. Endoskopia. 2 – – 2 –

17. Pomiary niewyważenia. 2 – – 2 –



18. Realizacja połączeń wciskowych walcowych (przez wtłacza-

nie, ogrzewanie, oziębianie). Realizacja połączeń wciskowych

stożkowych (przez wtłaczanie, hydrauliczne rozszerzanie

piasty, ogrzewanie, oziębianie). Kontrola montażu. Naprawy

przez wstawianie elementów: tulejowanie, kołkowanie, szycie.

2 – – 2

Razem 45 15 – 30 –

Semestr VII

19. Zasady bezpieczeństwa przy pracach demontażowych

i montażowych.

2 2 – – –

20. Podstawy metrologii warsztatowej:

– przyrządy pomiarowe stosowane w remontach maszyn

i urządzeń i ich przeznaczenie.

1 1 – – –

21. Regeneracja elementów z wykorzystaniem kompozytów

tworzyw sztucznych, technologia nakładanie powłok

ochronnych.

3 3 – – –

22. Technologia remontu turbin parowych i gazowych, remont

turbosprężarek. 5 5 – – –

23. Technologia remontu okrętowych tłokowych silników spa-

linowych: – przygotowanie i organizacja remontu silnika, – pomiary przed rozpoczęciem demontażu, – demontaż podstawowych zespołów silnika,

– weryfikacja i naprawa elementów silnika, – próby silnika po remoncie.

6 6 – – –

24. Technologia remontu maszyn i urządzeń pomocniczych:

– pomp, – sprężarek, – wentylatorów, – filtrów, – wymienników ciepła,

– wirówek, – urządzeń hydraulicznych, – urządzeń ochrony środowiska morskiego.

4 4 – – –

25. Technologia napraw rurociągów i armatury okrętowej. 3 3 – – –

26. Remonty i odbiory: – kadłubów, – zbiorników, – kotłów i zbiorników ciśnieniowych,

– przekładni, – linii wałów i pędników, – urządzeń pokładowych, – urządzeń ochrony środowiska morskiego, – urządzeń automatyki i sterowania.

4 4 – – –

27. Gospodarka remontowa na statkach: – procesy starzenia fizycznego kadłuba i wyposażenia statku, – organizacja remontu statku (rodzaje remontów awa-

ryjny, planowy),

– planowanie remontów, – gospodarka częściami zamiennymi.

2 2 – – –



Laboratorium

28. Realizacja połączeń śrubowych: kontrola położenia śrub,

kontrola napięcia wstępnego, montaż połączeń wciskowych,

montaż uszczelnień spoczynkowych.

2 – – 2 –

29. Realizacja połączeń klinowych i wpustowych. 2 – – 2 –

30. Montaż wirników i kontrola montażu wirników. Montaż ło-

żysk tocznych. 2 – – 2 –

31. Montaż wałów wielopodporowych: kontrola współosiowości

otworów pod łożyska, montaż łożysk ślizgowych, pomiary

luzów.

2 – – 2 –

32. Montaż wałów wielopodporowych: sprawdzanie ułożenia

wału gładkiego i wykorbionego (pomiar sprężynowania

i opadu wału).

2 – – 2 –

33. Montaż uszczelnień ruchowych. 2 – – 2 –

34. Montaż układów tłokowo-korbowych. 2 – – 2 –

35. Montaż układu rozrządu. 2 – – 2 –

36. Współosiowe ustawianie wałów agregatu. Montaż maszyny

na fundamencie. 2 – – 2 –

37. Sprawdzanie ułożenia linii wałów. 2 – – 2 –

38. Naprawy z zastosowaniem klejów i mas chemoutwardzal-

nych. 2 – – 2 –

39. Diagnostyka wibroakustyczna maszyn wirnikowych i tło-

kowych. 2 – – 2 –

40. Nowe systemy diagnostyki technicznej na przykładach

firm:

– CoCos-MAN B&W, – MAPEK-PR,

– SIPWA-TP, – WARTSIL.

2 – – 2 –

41. Endoskopia w zastosowaniu okrętowym. 2 – – 2 –

42. Współosiowe ustawianie wałów agregatów i sprawdzanie

ułożenia linii wałów. 2 – – 2 –

Razem 60 30 – 30 –



1. Bielawski P.: Ocena jakości elementów maszyn. Fundacja Rozwoju Wyższej Szkoły

Morskiej w Szczecinie, Szczecin 1999.

2. Bielawski P.: Promieniowanie elektromagnetyczne w badaniach nieniszczących.

Materiały wewnętrzne programu TEMPUS S-JEP-07495-94, Szczecin 1997.

3. Bielawski P.: Diagnostyka drganiowa mechanizmów tłokowo-korbowych maszyn

okrętowych. Monografia WSM, Szczecin 2002.

4. Doerffer J.: Technologia wyposażania statków, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1975.

5. Grudziński K., Jaroszewicz W.: Posadowienie maszyn i urządzeń na podkładkach

fundamentowych odlewanych z tworzywa EPY. Zapol, Szczecin 2005.

6. Jakubiec W., Malinowski J. Metrologia wielkości geometrycznych. WNT, Warszawa

1996.



7. Jezierski J.: Technologia tłokowych silników spalinowych. WNT, Warszawa 1999.

8. Kowalski A., Zaczek Z.: Technologia remontu siłowni okrętowych. Wydawnictwo

Morskie. Gdańsk 1973.

9. Lewińska-Romińska A.: Badania nieniszczące. Podstawy defektoskopii. Wydawnictwo

Naukowo – Techniczne, Warszawa 2001.

10. Piaseczny L.: Technologia naprawy okrętowych silników spalinowych. Wydawnictwo

Morskie. Gdańsk 1992.

11. Raunmiagi Z.: Naprawy wybranych okrętowych elementów maszyn za pomocą obróbki

ubytkowej. Wydawnictwo Naukowe Akademii Morskiej, Szczecin 2010.

12. Żółtowski B.: Podstawy diagnostyki maszyn. Wyd. ATR, Bydgoszcz 1996.


1. Arendarski J. i inni: Sprawdzanie przyrządów do pomiarów długości i kąta. Politechnika

Warszawska. Warszawa 2009.

2. Brodowicz W.: Technologia silników spalinowych. WSiP, Warszawa 1984.

3. Jezierski J. Analiza tolerancji i niedokładności pomiarów w budowie maszyn. WNT

Warszawa 1994.

4. Chris Marine – materiały informacyjne.

5. Dokumentacja techniczno – ruchowa silnika MAN B&W 6S90MC-C.

6. Dokumentacja techniczno – ruchowa silnika MAN B&W S28L.

7. Dokumentacja techniczno – ruchowa silnika DU-SULZER 7RTA84T.

8. Diesel Marine International – katalogi napraw i regeneracji.

9. Gourd L.: Podstawy technologii spawalniczych. WNT, Warszawa 1995.

10. Hikima T.: The best seamanship – A guide to engine skills. IMMAJ, Japan 2005.

11. Jezierski G.: Radiografia przemysłowa. Wydawnictwo Naukowo – Techniczne.

Warszawa 1993.

12. Jędrzejowski J.: Obliczanie tłokowych silników spalinowych. WNT, Warszawa 1988.

13. Kemel Air Seal – materiały instruktażowe.

14. Kozaczewski W.: Konstrukcja grupy tłokowo – cylindrowej silników spalinowych.

WKiŁ, Warszawa 2004.

15. Krukowski A., Tutaj J. Połączenia odkształceniowe PWN, Warszawa 1987.

16. Lipnicki M., Szulwach Z., Podstawy badań ultradźwiękowych. Koli Sp. z o.o.

w Gdańsku. Gdańsk 1995.

17. Łukomski : Technologia spalinowych silników kolejowych i okrętowych. WKiŁ,

Warszawa 1972.

18. Materiały reklamowe i informacyjne firm – Unitor, Belzona, Devcon, Loctitle i Chester

Molecular.

19. MAN B&W: The Intelligent Engine. Development Status and Prospects. Cylinder

pressure measuring system. Copenhagen 11.2000.

20. MAPEX PR – Monitoring and Maintenance Performance Enhancement with Expert

Knowledge – Piston-running Reliability. New Sulzer Diesel catalogue.

21. Nagrzewnice indukcyjne firmy – materiały informacyjne.

22. NK-100 – Diesel Engine Condition Monitoring System. Maritime Instrumentation –

Autronica, Oct 1997.

23. Nowikow M.P., Podstawy Technologii Montażu Maszyn i Mechanizmów. WNT,

Warszawa 1972.

24. Piotrowski I. Okrętowe silniki spalinowe. Zasady budowy i działania. Wydawnictwo

Morskie, Gdańsk 1983.



25. Praca zbiorowa Poradnik Metrologa warsztatowego. WNT, Warszawa 1994.

26. Sadowski A. Metrologia długości i kąta. WNT, Warszawa 1988.

27. Śliwiński A.: Ultradźwięki i ich zastosowania. WNT, Warszawa 1993.

28. Wajand J., Wajand T.: Tłokowe silniki spalinowe średnio i szybkoobrotowe. WNT,

Warszawa 2000.



18. Przedmiot: TERMODYNAMIKA TECHNICZNA



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S II 15 2E 2 – – 60 30E 30 – – 4 III 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2



– matematyka,

– fizyka.

– użytkowanie paliw i środków smarowych,







Po wysłuchaniu przewidzianych wykładów, wykonaniu ćwiczeń audytoryjnych

i laboratoryjnych student powinien:

Znać

1) Podstawowe pojęcia z termodynamiki.

2) Przeliczanie podstawowych wielkości fizyczne (ciśnienie, temperaturę, masę, energię,

ciepło, pracę...) z jednostek układu SI na pochodne i odwrotnie.

3) Modele układów termodynamicznych oraz jego parametry.

4) Rodzaje energii układu termodynamicznego.

5) Prawa gazów doskonałych (Boyle’a-Mariotte’a, Gay-Lusaca, Charlesa) i równanie stanu

gazu (Clapeyrona).

6) Charakterystyke gazu doskonałego, półdoskonałego, rzeczywisty.

7) Pojęcia związane z zastosowaniem ciepła właściwego, entalpii, entropii.

8) I zasadę termodynamiki oraz pojęcia związane z pracą bezwzględną, użyteczną i tech-

niczną.

9) Przemiany termodynamiczne gazów (izochoryczną, izotermiczną, izobaryczną, adiaba-

tyczną, politropową.

10) II zasadę termodynamiki.

11) Obiegi termodynamiczne i obiegi porównawcze tłokowych silników spalinowych (Otto,

Diesla, Sabathe’a).

12) Wykresy pracy sprężarek jedno- i wielostopniowych.

13) Podstawowe zagadnienia teorii termodynamiki pary (wytwarzanie pary, para mokra i

przegrzana, parametry pary).

14) Wykresy p-v oraz i-p dla wody; wykresy entropowe pary T-s oraz i-s.

15) Obiegi teoretyczne siłowni parowych (Carnota, Clausiusa-Rankine’a) z uwzględnieniem

sposobów zwiększania sprawności siłowni parowych.



16) Obiegi chłodnicze.

17) Podstawy teorii gazów wilgotnych i ich podstawowe parametry.

18) Określenie entalpii powietrza wilgotnego i wykres i1+x-x powietrza wilgotnego oraz prze-

miany izobaryczne powietrza wilgotnego.

19) Podstawy teorii wymiany ciepła przez: przewodzenie, przejmowanie, przenikanie.

20) Podstawowe informacje nt. współprądowych i przeciwprądowych wymienników ciepła.

21) Podstawowe informacje o produktach ropopochodnych w siłowniach okrętowych.

22) Teoretyczne podstawy procesów spalania i rodzaje spalania.

Umieć

1) Przeliczać podstawowe wielkości fizyczne (ciśnienie, temperaturę, masę, energię, ciepło,

pracę...) z jednostek układu SI na pochodne i odwrotnie.

2) Scharakteryzować i zamodelować układ termodynamiczny oraz jego parametry.

3) Charakteryzować energie układu termodynamicznego.

4) Zastosować prawa gazów doskonałych (Boyle’a-Mariotte’a, Gay-Lusaca, Charlesa) i

równanie stanu gazu (Clapeyrona).

5) Zastosować I zasadę termodynamiki oraz pojęcia związane z pracą bezwzględną, uży-

teczną i techniczną. Stosować w zagadnieniach termodynamicznych równania pierwszej

zasady termodynamiki.

6) Określać i opisywać przemiany termodynamiczne gazów (izochoryczną, izotermiczną,

izobaryczną, adiabatyczną, politropową. Stosować równania Poissona.

7) Zastosować II zasadę termodynamiki.

8) Określać i obliczać obiegi termodynamiczne i obiegi porównawcze tłokowych silników

spalinowych (Otto, Diesla, Sabathe’a).

9) Określać i obliczać wykresy pracy sprężarek jedno- i wielostopniowych.

10) Stosować w rozwiązywaniu praktycznych zagadnień teorię termodynamika pary

(wytwarzanie pary, parę mokrą i przegrzaną, parametry pary).

11) Posługiwać się wykresami p-v oraz i-p dla wody; wykresami entropowymi pary T-s oraz

i-s.

12) Obliczać obiegi teoretyczne siłowni parowych (Carnota, Clausiusa-Rankine’a) z

uwzględnieniem sposobów zwiększania sprawności siłowni parowych.

13) Charakteryzować i obiegi chłodnicze.

14) Charakteryzować gazy wilgotne i określać ich podstawowe parametry.

15) Obliczać entalpię powietrza wilgotnego i posługiwać się wykresem i1+x-x powietrza

wilgotnego. Stosować przemiany izobaryczne powietrza wilgotnego.

16) Charakteryzować i obliczać parametry dla wymiany ciepła przez: przewodzenie,

przejmowanie, przenikanie.

17) Charakteryzować i obliczać podstawowe parametry współprądowych i

przeciwprądowych wymienników ciepła.

18) Pisać równania stechiometryczne. Określać skład spalin. Posługiwać się wykresami

charakteryzującymi proces spalania.

19) Określać praktycznie podstawowe parametry czynników termodynamicznych: gęstość,

lepkość, ciśnienie, temperaturę...

20) Sprawdzać termometry techniczne i wykonywać charakterystyki termometrów oporo-

wych.

21) Wzorcować termometry termoelektryczne (termopary).

22) Sprawdzać termometry techniczne i cechować sprężyny indykatora.

23) Badać opory przepływu w instalacjach pneumatycznych i hydraulicznych.

24) Wykonać pomiar mocy na podstawie wykresu indykatorowego.



25) Wykonać pomiar natężenia przepływu gazu.

26) Wyznaczyć charakterystyki wentylatorów.

27) Wyznaczyć współczynnik przewodzenia ciepła.

28) Wyznaczyć wartość opałową paliw ciekłych.

29) Wyznaczyć wartość opałową paliw gazowych.

30) Określić podstawowe parametry pary wodnej.

31) Wyznaczyć podstawowe parametry powietrza wilgotnego.

32) Wykonać analizę spalin.


Wiedza przekazywana w ramach wykładów i odbytych ćwiczeń rachunkowych stanowi

podstawę do wykorzystania w przedmiotach, które je podbudowuje. Przedmiot prowadzony

jest przed i równolegle z przedmiotem Mechanika płynów i razem z nim stanowi podstawę do

prowadzonych ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu Termodynamika techniczna.

Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr II

1. Podstawowe pojęcia z termodynamiki. Wielkości fizyczne,

jednostki, Ciśnienie, temperatura, masa, energia, ciepło,

praca. Układ termodynamiczny, parametry, równowaga ter-

modynamiczna.

4 2 2 – –

2. Energia układu. Prawa gazów doskonałych. Gaz doskonały,

gaz półdoskonały, gaz rzeczywisty. Prawo Boyle’a-Ma-

riotte’a, prawo Gay-Lusaca, prawo Charlesa. Równanie

stanu gazu (Clapeyrona).

4 2 2 – –

3. Ciepło właściwe. Entalpia. Mieszaniny gazów. Entropia. 4 2 2 – – 4. I zasada termodynamiki. Praca bezwzględna, użyteczna i

techniczna. Sformułowanie i równania pierwszej zasady

termodynamiki.

4 2 2 – –

5. Przemiany termodynamiczne gazów. Przemiana izocho-

ryczna, izotermiczna, izobaryczna, adiabatyczna, politro-

powa. Równania Poissona.

4 2 2 – –

6. II zasada termodynamiki. Sformułowania II zasady termo-

dynamiki. Obiegi termodynamiczne. Obieg Carnota.

4 2 2 – –

7. Obiegi porównawcze tłokowych silników spalinowych.

Obieg Otto, Diesla, Sabathe’a. Wykresy pracy sprężarek

jedno- i wielostopniowych.

4 2 2 – –

8. Termodynamika pary. Wytwarzanie pary, para mokra i

przegrzana, parametry pary. 4 2 2 – –

9. Wykres p-v oraz i-p dla wody. Wykresy entropowe pary: wy-

kres T-s oraz i-s. Dławienie pary. 4 2 2 – –

10. Obiegi teoretyczne siłowni parowych. Obieg Carnota si-

łowni parowej, obieg Clausiusa-Rankine’a. Sposoby zwięk-

szania sprawności siłowni parowych. Obiegi chłodnicze.

4 2 2 – –

11. Gazy wilgotne. Parametry powietrza wilgotnego. Entalpia

powietrza wilgotnego. Wykres i1+x-x powietrza wilgotnego.

Przemiany izobaryczne powietrza wilgotnego.

4 2 2 – –

12. Wymiana ciepła. Charakterystyka rodzajów wymiany cie-

pła: przewodzenie, przejmowanie, przenikanie. 4 2 2 – –



13. Wymienniki ciepła. Rodzaje wymienników ciepła. Charakte-

rystyka współprądowych i przeciwprądowych wymienników

ciepła.

4 2 2 – –

14. Podstawowe informacje o produktach ropopochodnych w

siłowniach okrętowych. Teoretyczne podstawy procesów

spalania. Rodzaje spalania

4 2 2 – –

15. Skład spalin. Analiza spalin. Analizatory spalin. Wykresy

charakteryzujące proces spalania. 4 2 2 – –

Razem 60 30 30 – –

Semestr III

Laboratorium

16. Podstawy miernictwa parametrów w procesach termodyna-

micznych. 2 – – 2 –

17. Określanie podstawowych parametrów czynników termody-

namicznych: gęstość, lepkość, ciśnienie, temperatura... 2 – – 2 –

18. Sprawdzanie termometrów technicznych; charakterystyka

termometrów oporowych. 2 – – 2 –

19. Wzorcowanie termometru termoelektrycznego (termopary). 2 – – 2 – 20. Sprawdzanie manometrów technicznych. Cechowanie sprę-

żyn indykatora. 2 – – 2 –

21. Badanie oporów przepływu w instalacjach pneumatycznych i

hydraulicznych. 2 – – 2 –

22. Pomiar mocy na podstawie wykresu indykatorowego. 2 – – 2 – 23. Pomiar natężenia przepływu gazu. 2 – – 2 – 24. Wyznaczanie charakterystyk wentylatorów. 2 – – 2 – 25. Wyznaczanie współczynnika przewodzenia ciepła. 2 – – 2 – 26. Wyznaczanie wartości opałowej paliw ciekłych. 2 – – 2 – 27. Wyznaczanie wartości opałowej paliw gazowych. 2 – – 2 – 28. Określanie podstawowych parametrów pary wodnej. 2 – – 2 – 29. Wyznaczanie podstawowych parametrów powietrza wilgot-

nego. 2 – – 2 –

30. Techniczna analiza spalin. 2 – – 2 –

Razem 30 – – 30 –



1. Balcerski A.: Siłownie okrętowe. Wyd. PG, Gdańsk 1990.

2. Szargut J.: Termodynamika. PWN, Warszawa 2000.

3. Wiśniewski S.: Termodynamika techniczna. WNT, Warszawa 1980.

4. Gąsiorowski J., Radwański E., Zagórski J., Zgorzelski M.: Zbiór zadań z teorii maszyn

cieplnych. WNT, Warszawa 1978.

5. Szargut J., Guzik A., Górniak H.: Programowany zbiór zadań z termodynamiki

technicznej. PWN, Warszawa 1979.



19. Przedmiot: MECHANIKA PŁYNÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S II 15 1 1 – – 30 15 15 – – 3



– matematyka,

– fizyka.








Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń tablico-

wych student powinien:

Znać

1) Podstawowe pojęcia z zakresu mechaniki płynów tj. pojecie płynu i rodzaje płynu,

własności płynu

2) Siły działające w płynach i sposób modelowania ich występowania. Modele płynów i

stan naprężeń w płynie.

3) Opis kinematyki płynu metodami Lagrange’a i Eulera.

4) Stosowanie dla wybranych przepływów płynu opis ruchu wirowego płynu.

5) Opis dynamiki płynu doskonałego równaniami Eulera.

6) Opis dynamiki płynu rzeczywistego równaniami Navier-Stokesa.

7) Reakcje hydrodynamiczne podczas przepływu płynu.

8) Zagadnienia związane z uderzeniami hydraulicznymi w przewodach.

9) Teorię warstwy przyściennej i prawo Prandtla oraz wnioski z doświadczenia Reynoldsa.

10) Teorię warstwy przyściennej laminarnej i turbulentnej oraz wnioski z doświadczenia

Nikuradse.

11) Wykres Ancony.

12) Zagadnienia wystąpienia kawitacji w urządzeniach siłowni.

13) Podstawowe informacje o pędnikach okrętowych, ich rodzajach i zasadach działania.

14) Podstawowe pojęcia związane z oporem i napędem okrętu.



Umieć

1) Przeliczać parametry charakterystyczne dla płynów na jednostki układu SI z pochodnych

i odwrotnie.

2) Zastosować równanie Eulera.

3) Określić parcie na ściany płaskie i zakrzywione zanurzone w płynie oraz parametry je

charakteryzujące.

4) Rozwiązywać zagadnienia związane z wyporem ciał zanurzonych w płynie.

5) Rozwiązywać zagadnienia związane ze statecznością ciał pływających.

6) Zastosować do analizy płynu opis kinematyki.

7) Rozwiązywać zagadnienia mechaniki płynów wykorzystując równania ciągłości prze-

pływu płynu i zachowania masy.

8) Rozwiązywać uzasadnione zagadnienia stosując wiedzę z zakresu płaskich przepływów

potencjalnych.

9) Stosowanie dla wybranych przepływów płynu opis ruchu wirowego płynu.

10) Stosować opis dynamiki płynu doskonałego wykorzystując równania Eulera.

11) Stosować opis dynamiki płynu rzeczywistego wykorzystujac równania Navier-Stokesa.

12) Stosować równanie Bernoulliego w zagadnieniach mechaniki płynów.

13) Określać reakcje hydrodynamiczne podczas przepływu płynu.

14) Rozwiązywać zagadnienia związane z uderzeniami hydraulicznymi w przewodach.

15) Stosować zagadnienia związane z podobieństwem przepływów.

16) Zastosować do rozwiązywania wybranych zagadnień teorię warstwy przyściennej i prawo

Prandtla oraz wnioski z doświadczenie Reynoldsa.

17) Wykorzystywać do rozwiązywania wybranych zagadnień teorię warstwy przyściennej

laminarnej i turbulentnej oraz wnioski z doświadczenia Nikuradse.

18) Zastosować wykres Ancony.

19) Określać i przewidywać możliwość wystąpienia kawitacji w urządzeniach siłowni.

20) Zastosować równania Bernoulliego w zagadnieniach mechaniki płynów.

21) Stosować zagadnienia związane z podobieństwem przepływów.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr II

1. Podstawowe pojęcia z mechaniki płynów, pojecie płynu, wła-

sności płynu... 2 1 1 – –

2. Siły działające w płynach, modele płynów. Stan naprężeń w

płynie; równanie Eulera. 2 1 1 – –

3. Parcie na ściany płaskie i zakrzywione zanurzone w płynie.

Wypór ciał zanurzonych w płynie. 2 1 1 – –

4. Stateczność ciał pływających. 2 1 1 – – 5. Opis kinematyki płynu. Równania ciągłości przepływu płynu i

zachowania masy. Opis kinematyki płynu metodami Lagrange’a

i Eulera.

2 1 1 – –

6. Opis ruchu wirowego płynu. Płaskie przepływy potencjalne. 2 1 1 – – 7. Opis dynamiki płynu doskonałego; równania Eulera 2 1 1 – – 8. Równanie Bernoulliego i jego zastosowania. 2 1 1 – – 9. Opis dynamiki płynu rzeczywistego; równania Navier-Stokesa. 2 1 1 – –



10. Reakcje hydrodynamiczne podczas przepływu płynu; zasada

pracy maszyn przepływowych. Uderzenia hydrauliczne w prze-

wodach.

2 1 1 – –

11. Podobieństwa przepływów. 2 1 1 – – 12. Teoria warstwy przyściennej; prawo Prandtla; doświadczenie

Reynoldsa. 2 1 1 – –

13. Warstwa przyścienna laminarna i turbulentna; doświadcze-

nie Nikuradse. 2 1 1 – –

14. Wykres Ancony. 1 0,5 0,5 – – 15. Kawitacja. 1 0,5 0,5 – – 16. Podstawowe pojęcia związane z oporem i napędem okrętu. 1 0,5 0,5 – – 17. Podstawowe informacje o pędnikach okrętowych, ich ro-

dzajach i zasadach działania. 1 0,5 0,5 – –

Razem 30 15 15 – –

Razem w czasie studiów 30 15 15 – –


1. Kirkiewicz J.: Mechanika płynów. Wyd. WSM Szczecin, Szczecin 1987.

2. Tuliszka E.: Mechanika płynów. Wyd. PP, Poznań 1976.

3. Prosnak W.J.: Mechanika płynów. Tom I i II. PWN, Warszawa 1970.

4. Dudziak J.: Teoria okrętu. Wyd. Morskie, Gdańsk 1988.

5. Gryboś R.: Zbiór zadań z technicznej mechaniki płynów. PWN, Warszawa 2002.



20. Przedmiot: PODSTAWY ELEKTROTECHNIKI I ELEKTRONIKI



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S II 15 2 1 – – 45 30 15 – – 3 III 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2



– matematyka,

– fizyka,







Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń audyto-

ryjnych i laboratoryjnych student powinien:

Znać

1) Podstawowe równania teorii obwodów elektrycznych i magnetycznych i metody obli-

czeń, pole elektryczne i magnetyczne,

2) Podstawowe pojęcia elektromagnetyzmu i reguły przestrzenne,

3) Własności ciał w polu elektrycznym i magnetycznym,

4) Parametry obwodów i jednostki wielkości elektrycznych i magnetycznych,

5) Metody reprezentacji i obliczeń obwodów prądów sinusoidalnych,

6) Pojęcia i równania mocy w obwodach elektrycznych,

7) Podstawowe elementy techniki półprzewodników, dioda, tranzystor bipolarny, tranzystor

polowy, tyrystor, dioda świetlna, ciekły kryształ,

8) Podstawowe obwody z diodami i tranzystorami.

Umieć

1) Prowadzić podstawowe obliczenia liniowych i nieliniowych obwodów elektrycznych prą-

dów stałych i sinusoidalnych,

2) Wykorzystać podstawowe przyrządy półprzewodnikowe jak prostownik i zasilacz

półprzewodnikowy,

3) Interpretować zjawiska elektromagnetyczne.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr II

1. Obwody prądu elektrycznego:

a) Prąd elektryczny, rodzaje przewodzenia prądu, podział

materiałów ze względu na przewodzenie prądu, przewo-

dzenie w półprzewodnikach.

b) Prawo Ohma, pojęcia: natężenie prądu, napięcie, siła

elektromotoryczna, rezystancja, jednostki podstawowe

(MKSA) rezystancja przewodu, rezystywność, przewod-

ność właściwa materiałów, cieplne działanie prądu, moc

prądu elektrycznego.

c) Prawa Kirchhoffa, równania obwodów złożonych prądu

stałego, reguły zapisywania równań, zasady wykorzysta-

nia strzałek kierunkowych, opis metod obliczania obwo-

dów złożonych.

d) Pole elektryczne, natężenie pola elektrycznego, prąd prze-

sunięcia, pojemność elektryczna, jednostka pojemności, kon-

densatory, obwód z kondensatorem i rezystancją, stała czasu

obwodu z pojemnością, energia naładowanego kondensa-

tora.

12 8 4 – –

2. Elektromagnetyzm:

a) Pole magnetyczne, obraz pola, pole prądu elektrycznego,

prawo Biota i Savarta, prawo Amper'a, natężenie pola ma-

gnetycznego, pole cewki i przewodu, reguła korkociągu

prawo-skrętnego. Mechaniczne oddziaływanie pola mag-

netycznego na prąd, prosty model silnika elektrycznego, re-

guła ręki lewej, indukcja magnetyczna, jednostka indukcji

magnetycznej, inne modele siłowego działania pola, reguły

kierunkowe działania prądu w polu magnetycz-nym.

b) Indukcja elektromagnetyczna, SEM indukcji, strumień ma-

gnetyczny, indukcyjność obwodu elektrycznego, jednostka

strumienia magnety-cznego i indukcyjności, reguły

kierunkowe SEM indukcji. Obwód z indukcyjnością, stała

czasu obwodu z indukcyjnością, energia pola uzwoje-nia.

Zasada działania prądnicy elektrycznej, SEM przewodu w

polu magnetycznym.

c) Magnesowanie ciał, przenikalność magnety-czna, rodzaje

materiałów magnetycznych, fer-romagnetyzm, charakte-

rystyka magnesowania ferromagnetyka, miękkie i twarde

materiały magnetyczne. Obwód magnetyczny, prawo

Ohma dla obwodu magnetycznego, reluktancja, siły ma-

gnetyczne w obwodach.

9 5 4 – –

3. Prąd przemienny sinusoidalny:

a) jednofazowy, parametry prądu sinusoidalny. Prąd sinuso-

idalny jedno i trójfazowego(wartość średnia, skuteczna, mak-

symalna), analityczne, graficzne i symboliczne (wektorowe,

fazorowe, zespolone) reprezentacje prądu sinusoidalnego.

Przesunięcie fazowe prądu i napięcia sinusoidalnego, moc

prądu sinusoidalnego, moc średnia.

b) Proste obwody prądu sinusoidalnego (RL, RC, RLC) w

9 5 4 – –



przedstawieniu czasowym, reaktancje, impedancja, prze-

sunięcie fazowe, prawo Ohma dla obwodów prostych, re-

zonans szeregowy i równoległy.

c) Równania obwodów prądu sinusoidalnego w przedstawie-

niu wektorowym (fazorowym, zespolonym) obwody zło-

żone prądu sinusoidalnego, moce prądu sinusoidalnego w

ujęciu wektorowym, mac czynna, bierna, pozorna, inter-

pretacje mocy.

d) Prądy sinusoidalne trójfazowe, wektorowe przedstawienie

prądów i napięć 3-fazowych,relacje ilościowe w układzie

e) 3-fazowym, kojarzenie źródeł i odbiorników w układy, sy-

metria/ niesymetria układów 3-fazowych. Moce w ukła-

dach 3-fazowych, moc w układzie 3 i 4 – przewodowym.

4. Pomiary wielkości elektrycznych.

Budowa i działanie mierników wskazówkowych magnetoelek-

trycznych, elektromagnetycznych, dynamicznych, indukcyjnych,

cieplnych, rezonansowych.

Pomiary wielkości elektrycznych metodą niekontaktową, prze-

kładniki prądu i napięcia przemiennego, metoda kompensa-

cyjna, zasady pomiarów cyfrowych (schematy blokowe).

Pomiary prądów i napięć stałych i przemiennych, zakresy

pomiarowe, pomiary mocy prądu jednofazowego i trójfazo-

wego, pomiar energii prądu przemiennego. Pomiary

rezystancji różnych wielkości i różnymi metodami. Metody

mostkowe i techniczne, pomiary indukcyjności pojemności.

Pomiary i rejestracja przebiegów zmiennych w czasie, me-

tody oscyloskopowe, komputerowe.

5 4 1 – –

5. Procesy przejściowe w obwodach elektrycznych:

a) stany nieustalone w obwodach prądu stałego, równania

obwodów w stanie dynamicznym, załączanie obwodu z

pojemnością indukcyjnością, stałe czasowe.

b) Stany nieustalone w obwodach prądu sinusidalnego, skła-

dowe aperiodyczne.

4 2 2 – –

6. Elektronika:

a) Wybrane półprzewodnikowe przyrządy małej mocy i tech-

niki sygnałów, ogólny opis technologii, domieszkowanie,

bariera styku p-n. Dioda, tranzystor bipolarny, tranzystor

polowy, podstawowe elementy optoelektroniczne, LED,

optron, elementy na ciekłych kryształach.

b) Wybrane układy elektroniki, wzmacniacz operacyjny i

jego wykorzystanie, bramki logiczne, przerzutniki, układy

pamięciowe, liczniki.

6 4 – – –

Razem 45 30 15 – –

Semestr III

Laboratorium

7. Pomiary podstawowe:

zarabianie końcówek przewodów i kabli;

pomiary przyrządami klasycznymi oraz metodami most-

kowymi;

pomiary elementów RLC;

pomiary oporu R metodą techniczną.

8 – – 8 –

8. Pomiary mocy w obwodach trójfazowych:

obwody symetryczne i niesymetryczne;

6 – – 6 –



obwody skojarzone w gwiazdę i trójkąt ;

obwody z dostępnym i niedostępnym punktem zerowym;

obwody z siecią trój- i czteroprzewodową. 9. Badanie obwodów RLC:

połączenie szeregowe RLC (rezonans napięć);

połączenie równoległe RLC (rezonans prądów);

obserwacja przesunięć fazowych na elementach RLC

oraz wykresy fazorowe.

6 – – 6 –

10. Diody i prostowniki niesterowane:

badanie diody klasycznej oraz diody specjalnej (dioda

Zenera);

badanie prostownika jednofazowego półokresowego;

badanie prostownika jednofazowego pełnookresowego w

układzie Graetz’a.

4 – – 4 –

11. Tranzystory i tyrystory:

zdejmowanie charakterystyk tranzystorów p-n-p oraz n-

p-n w układzie OB. i OE;

1. tranzystor n-p-n lub p-n-p jako wzmacniacz w układzie

WE; 2. sterowanie fazowe kątem zapłonu tyrystora SCR.

6 – – 6 –

Razem 30 – – 30 – Razem w czasie studiów 75 30 15 30 –


1. Koziej E., Sochoń B.: Elektrotechnika i elektronika, Warszawa, 1986.

2. Elektrotechnika i elektronika dla nieelektryków, Warszawa, PWN, 1995; praca zbiorowa

pod redakcją Pawła Hempowicza.

3. Przeździecki F.: Elektrotechnika i elektronika, Warszawa, PWN 1985.

4. Gil A.: Podstawy elektroniki i energoelektroniki, WSM Gdynia, 1998.


1. Jabłoński W.: Elektrotechnika z automatyką, WSiP Warszawa, 1996.

2. Norman Lurch E.: Podstawy techniki elektronicznej, PWN Warszawa 1990.



21. Przedmiot: MASZYNY I NAPĘDY ELEKTRYCZNE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S III 15 3E – – – 45 45E – – – 3 IV 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2



– mechanika,





– eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator.




Znać

1) Zasady pracy i sterowania okrętowych maszyn elektrycznych.

2) Zasady pracy i własności podstawowych energoelektronicznych przekształtników energii

elektrycznej.

3) Strukturę i zasady pracy i sterowania podstawowych okrętowych napędów elektrycznych.

Umieć

1) Przeprowadzać poprawnie czynności sterownicze w okrętowych układach elektroenerge-

tycznych

2) Wykonywać proste czynności diagnostyczne w okrętowych układach elektromaszyno-

wych i dokonywać prostych napraw niesprawności.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr III

1. Maszyny elektryczne:

a) Maszyny wirujące. Ogólne wiadomości o maszynach elek-

trycznych, elementy budowy, materiały czynne, SEM-e, mo-

ment elektromagnetyczny, równanie dynamiki ruchu podział

maszyn, dane znamionowe, zastosowanie na morzu.

b) Prądnica synchroniczna, typy budowy, obciążenie i reak-

cja twornika, wykres wskazowy i charakterystyki maszyny,

12 12 – – –



podstawowe zależności, moment maszyny synchronicznej,

prąd wzbudzenia i charakterystyki regulacyjne, układy

wzbudzenia (ogólnie). Praca równoległa prądnic

synchronicznych, synchronizacja, przejmowanie obciąże-

nia czynnego i biernego.

c) Silnik asynchroniczny klatkowy, zasada pracy, równania

i schemat zastępczy, moment maszyny, charakterystyki

mechaniczne, wybrane stany pracy, tj. stan jałowy, zwar-

cie, zmiana częstotliwości zasilania, rozruch, praca prąd-

nicowa. Silnik asynchroniczny pierścieniowy, wybrane

stany pracy maszyny, tj. charakterystyki mechaniczne re-

zystancyjne.

d) Komutatorowa maszyna prądu stałego, schemat budowy

maszyny, pole magnetyczne maszyny, prądnicowe obcią-

żenie maszyny i reakcja twornika, charakterystyki ze-

wnętrzne prądnicy praca równoległa prądnic prądu sta-

łego. Silniki prądu stałego, schematy silników, charakte-

rystyki mechaniczne silników, zagadnienia rozruchowe i

regulacyjne silników.

2. Transformatory.

Transformator jednofazowy, budowa uzwojeń i rdzeni, kla-

syfikacja, przekładnia napięciowa, podstawowe zależności,

moc znamionowa transformatora. Przekładniki prądowy i

napięciowy. Transformator 3-fazowy, budowa rdzeni i

uzwojeń, kojarzenie uzwojeń, relacje napięć i prądów w

transformatorze 3-fazowym, pojęcie grupy połączeń.

4 4 – – –

3. Energoelektronika:

a) Definicja przedmiotu, miejsce energoelektroniki w elek-

trotechnice i energetyce, krótkie omówienie historii. Kla-

syfikacja zasilaczy energoelektronicznych, prostownik,

przekształtnik, przemiennik częstotliwości (bezpośredni i

pośredni), przerywacz. Układy o wyjściu napięciowym i

prądowym. Odmiany komutacji, zewnętrzna i wewnętrzna,

prostokątna (twarda) i miękka (rezonansowa; b) Przekształtnik tyrystorowy mostkowy jedno i trójfazowy,

podstawowe zależności i charakterystyki, przy ciągłym i

nieciągłym przewodzeniu. Wpływ indukcyjności zasilania

na charakterystyki przekształtnika, praca inwertorowa

przekształtnika, przewrót przekształtnika, przykłady za-

stosowania pracy inwertorowej w energetyce okrętu,

przekształtniki nawrotne. Prostownik diodowy, zasada

przełączania diod, podstawowe schematy 1 i 3-fazowe,

obraz napięć i prądów wyjściowych, podstawowe zależ-

ności przy różnych obciążeniach;

c) Tranzystorowy falownik napięcia, schemat mostkowy

jedno i 3-fazowy, zasada kształtowania napięcia wyjścio-

wego, przedstawienie wektorowe i czasowe pracy falow-

nika, podstawowe zależności napięciowe, dwukierunkowy

transport energii, prądowy charakter sterowania. Zasila-

cze prądu stałego, regulowane i stabilizowane, zasilacze

podnoszące napięcie (boost converter), zasilacze z prze-

twarzaniem, UPS (uninterruptible power supplayer),

ładowarki akumulatorów.

12 12 – – –



4. Elektryczne napędy okrętowe: a) Cele i struktura układu napędowego, charakterystyki

napędowe silnika i obciążenia, punkt pracy ustalonej na-

pędu, charakterystyki dynamiczne napędu, zadania stero-

wania napędem. Rodzaje sterowania, przekaźnikowo-

stycznikowe, elektroniczne, komputerowe.

b) Napędy z silnikiem klatkowym, charakterystyki napędowe

silnika klatkowego, sposoby sterowania silnika klatko-

wego, rozruch i zabezpieczenia, sterowanie częstotliwo-

ściowe silniki wielobiegowe. Częstotliwościowe falowni-

kowe napędy z silnikiem klatkowym, budowa falownika

napięcia, charakterystyki regulacyjne, startowe i rozru-

chowe, sterowanie i zabezpieczenia. Przykłady okręto-

wych napędów z silnikami prądu przemiennego, napęd

steru strumieniowego, napęd główny śruby okrętowej, na-

pęd windy kotwicznej. Napędy z silnikiem pierścieniowym,

sterowanie rezystancyjne, kaskady zaworowe

c) Napędy z silnikiem prądu stałego, charakterystyki napę-

dowe silnika prądu stałego, zmiana prędkości kątowej, za-

gadnienie rozruchu, nawrót, typy sterowania. Przykłady

okrętowych napędów z silnikiem prądu stałego, proste na-

pędy pomp i wentylatorów, regulowany napęd tyrystorowy.

17 17 – – –

Razem 45 45 – – –

Semestr IV

Laboratorium

5. Silnik prądu stałego:

wyznaczanie charakterystyk silnika połączonego jako

bocznikowy oraz szeregowo-bocznikowy, skojarzony

zgodnie lub przeciwsobnie;

regulacja prędkości obrotowej metodą oporu dodatko-

wego Rd, za pomocą zmiany strumienia magnetycznego

oraz zmiany napięcia zasilania U.

8 – – 8 –

6. Transformator jednofazowy:

wyznaczanie charakterystyk roboczych transformatora w

stanie pracy jałowym, obciążenia oraz zwarcia labo-

ratoryjnego.

8 – – 8 –

7. Badanie trójfazowego silnika asynchronicznego pierście-

niowego:

regulacja prędkości obrotowej silnika za pomocą opo-

rów dodatkowych Rd włączonych w obwód;

wyznaczanie charakterystyk mechanicznych n = f(M),

naturalnej oraz sztucznych dla różnych wartości oporów Rd.

8 – – 8 –

8. Badanie trójfazowego asynchronicznego silnika klatko-

wego z falownikiem:

płynna regulacja prędkości obrotowej silnika za pomocą

zmiany częstotliwości f w stojanie maszyny, z zachowa-

niem warunku U/f = const;

płynna zmiana prędkości obrotowej za pomocą regulacji

napięcia U1 w stojanie maszyny;

zdejmowanie charakterystyk roboczych silnika w w/w

stanach pracy maszyny.

6 – – 6 –

Razem 30 – – 30 –





1. Przeździecki F.: Elektrotechnika i elektronika, Warszawa, PWN 1985.

2. Wyszkowski J., Wyszkowski S.: Elektrotechnika Okrętowa, Napędy elektryczne” WSM

Gdynia; 1998.

3. Gnat K., Sojka J.: Maszyny elektryczne, Skrypt WSM. Wyd. II popr., Szczecin WSM

1990.

4. Gnat K., Hrynkiewicz J., Sojka J.: Elektrotechnika okrętowa. Skrypt WSM Wyd. II popr.

5. Tunia H., Winiarski B.: Energoelektronika w pytaniach i odpowiedziach. WNT

Warszawa; 1998.

6. Gil A.: Podstawy elektroniki i energoelektroniki. WSM Gdynia 1998.


1. Jabłoński W.: Elektrotechnika z automatyką. WSiP Warszawa 1996.

2. Białek R.: Elektryczne urządzenia okrętowe. Skrypt OSZGM, Gdynia 1998.


4. Markiewicz H.: Instalacje elektryczne. WNT Warszawa 1996.


6. Plamitzer A. M.: Maszyny elektryczne. WNT Warszawa 1985.



22. Przedmiot: ELEKTROTECHNIKA OKRĘTOWA



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S V 15 2E – 2 – 60 30E – 30 – 5










Znać

1) Zasady pracy i struktury okrętowych systemów elektroenergetycznych.

2) Zasady pracy i sterowania elektrowni okrętowej.

3) Systemy ochrony ludzi przed porażeniem prądem elektrycznym.

4) Właściwości okrętowych odbiorników energii elektrycznej i ich zabezpieczenie.

5) Zasady pracy instalacji ppoż. i łączności.

Umieć

1) Wykorzystać odpowiednio do warunków pływania okrętowe urządzenia zasilania energią

elektryczną.

2) Wykryć i usunąć niesprawności w zasilaniu sieci okrętowej.

3) Posłużyć się stałymi i przenośnymi przyrządami pomiarowymi w celach diagnostycz-

nych.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V

1. Wytwarzanie energii elektrycznej na okręcie: a) Generatory synchroniczne, diesel generatory,

turbogeneratory, parametry i charakterystyki, układy

wzbudzenia (ogólny podział). b) Układy wzbudzenia okrętowych generatorów synchronicz-

nych, układy wzbudzenia maszyn szczotkowych (kom-

paundacyjne i bocznikowe), struktury układów regulacji,

własności zwarciowe, układy wzbudzenia maszyn bezsz-

czotkowych.

10 10 – – –



c) Okrętowe prądnice wałowe z maszynami synchronicz-

nymi, zasady regulacji mocy czynnej i bierniej.

d) Praca równoległa generatorów synchronicznych, zasady i

aparatura synchronizacji, sterowanie obciążeniem mocą

czynną i bierną.

e) Awaryjne źródła zasilania, akumulatory i ich eksploata-

cja. Agregaty awaryjne i tablice zasilania awaryjnego. 2. Rozdział energii elektrycznej na statku

a) Rola i zawartość przepisów towarzystw klasyfikacyjnych

w budowie okrętowego systemu energoelektrycznego,

przepisy PRS. Systemy rozdziału energii elektrycznej na

okręcie, wymagania zasilania niektórych odbiorników, na

pięcia znamionowe, sieci prądu stałego i przemiennego.

b) Bilans elektroenergetyczny statku, wyznaczenie mocy

zainstalowanej elektrowni i rodzaju źródeł energii, po-

dział mocy zainstalowanej na jednostki.

c) Aparatura komutacyjna w energetyce okrętowej, wyłącz-

niki zwarciowe, bezpieczniki topikowe, styczniki, przekaź-

niki, charakterystyki aparatów.

d) Zasady zabezpieczeń zwarciowych, przeciążeniowych i

napięciowych w sieci, zabezpieczenia w elektrowni i w

sieci , zabezpieczenia silników.

e) Zasady ochrony od porażeń w sieci okrętowej, wrażliwość

człowieka na prąd elektryczny, prądy i napięcia bez-

pieczne, sieci izolowane i uziemione, systemy kontroli.

10 10 – – –

3. Elektryczne instalację okrętowe a) Okrętowe urządzenia oświetleniowe, lampy żarowe, lampy

jonowe i ich wyposażenie, oświetlenie awaryjne, zasilanie

oświetlenia (napięcia, tory zasilania), oświetlenie

nawigacyjne.

b) Instalacje łączności na statku, telefony, rozgłośnie. c) Okrętowe instalacje ppoż., czujniki i ich działanie, instala-

cje gaszenia, sygnalizacje i sterowanie alarmami.

d) Elektryczne ogrzewanie na jednostkach morskich. e) Kompatybilność elektromagnetyczna w sieci okrętowej.

3 3 – – –

4. Elektryczny napęd śruby okrętowej

a) Charakterystyki i wymagania elektrycznego napędu głów-

nego, pierwotne źródła energii, zastosowania elektrycz-

nego napędu głównego, podstawowe ustroje napędu.

b) Napędy z silnikiem prądu stałego, regulacja prędkości,

nawrót, zwrot mocy.

c) Napędy z silnikiem prądu przemiennego, rodzaje zasilania

i sterowania, przekształtniki i falowniki dużej mocy.

4 4 – – –

Laboratorium

5. Praca samotna na sieć trójfazowej prądnicy synchronicz-

nej:

pomiar siły elektromotorycznej szczątkowej Esz ;

zdejmowanie charakterystyk: biegu jałowego, zewnętrz-

nych oraz regulacyjnych dla różnych cos w sieci o cha-

rakterze wypadkowym rezystancyjno-indukcyjnym RL;

badanie zmienności napięcia U prądnicy oraz możliwo-

ści regulacji napięcia U i częstotliwości f prądu

zmiennego.

6 – – 6 –



6. Współpraca równoległa trójfazowych prądnic synchro-

nicznych:

synchronizacja ręczna metodą na światło „ciemne” oraz

„wirujące”;

synchronizacja za pomocą synchronoskopu;

przeprowadzanie rozkładu mocy czynnych i biernych

między współpracujące prądnice;

obserwacja cos przy zmianie charakteru wypadkowego

obciążenia;

przerzut obciążenia elektrycznego na współpracujący ze-

spół prądotwórczy i wyłączanie prądnicy z ruchu.

6 – – 6 –

7. Zabezpieczenia silników i prądnic:

badanie przekaźnika termobimetalicznego;

działanie bloku zabezpieczeń prądnicy synchronicznej, w

tym zabezpieczeń nadmiarowo prądowych, zwarciowych

i mocy zwrotnej na przykładzie zestawu produkcji

krajowej typu mRIPT oraz duńskiej firmy LK-NES;

działanie wyzwalaczy pod– i nadnapięciowych oraz nad-

prądowych w wyłącznikach zwarciowych;

6 – – 6 –

8. Układy stycznikowo-przekaźnikowe:

łączenie schematów sygnalizacji i sterowania pracą

silników załączanych lokalnie oraz z kilku stanowisk

wynośnych;

schematy sterowania z wykorzystaniem przekaźników

czasowych ;

układy sterowania pracą dwóch silników z zastosowa-

niem blokad elektrycznych określających kolejność załą-

czania.

6 – – 6 –

9. Ochrona przeciwporażeniowa:

skutki działania prądu na organizm ludzki;

sieci z uziemionym i izolowanym punktem zerowym;

pomiar skuteczności zerowania;

badanie pętli zwarciowej oraz przekaźnika różnicowo-

prądowego;

badanie przekaźnika upływnościowego PU-1;

kompensacja prądów pojemnościowych w laboratoryj-

nym modelu sieci okrętowej.

6 – – 6 –



1. Wyszkowski S.: Elektrotechnika okrętowa. PWN Warszawa 1989.


3. Wyszkowski J., Wyszkowski S.: Elektrotechnika Okrętowa – Napędy elektryczne. WSM

Gdynia; 1998.

4. Kuropatwiński S., Lipski T., Roszczyk S.: Energoelektryczne układy okrętowe. WM

Gdańsk 1990.



23. Przedmiot: PODSTAWY AUTOMATYKI I ROBOTYKI



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S IV 15 1E 1 1 – 45 15E 15 15 – 6



– matematyka,

– mechanika,











Znać

1) zasady działania i struktury liniowych ciągłych układów regulacji automatycznej,

charakterystyki elementów liniowych, formy opisu własności dynamicznych;

2) zasady pracy i struktury typowych nieliniowych układów regulacji automatycznej;

3) podstawowe elementy składowe i układy sterowania robotów.

Umieć

1) dokonać syntezy logicznego układu kombinacyjnego i sekwencyjnego;

2) ocenić parametry jakości procesu regulacji;

3) stroić układ regulacji na żądane wymagania.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr IV

1. Pojęcia podstawowe, w tym podział na elementy i układy li-

niowe oraz nieliniowe. Układy automatyki (stabilizacji, pro-

gramowe, nadążne, ekstremalne, adaptacyjne, kaskadowe,

ze sprzężeniem od wartości zadanej i zakłóceń); przykłady.

Układy sterowania a układy regulacji. Charakterystyki sta-

tyczne i dynamiczne. Opis własności statycznych i dyna-

23 8 15 – –



micznych obiektów sterowania. Elementy automatyki (pro-

porcjonalny, inercyjne, oscylacyjny, różniczkujący, całku-

jący). Charakterystyki regulatorów ciągłych liniowych (P, I,

PI, PD, PID). Dobór nastaw regulatorów. Jakość regulacji.

Analiza pracy układu automatycznej regulacji – kryteria sta-

bilności Nyquista i Hurwitza. 2. Regulacja dwupołożeniowa: struktura, wskaźniki jakości

procesu regulacji, dobór nastaw. 1 1 – –

3. Regulacja trójpołożeniowa i krokowa: struktury układów,

dobór nastaw, parametry oceny jakości regulacji. 1 1 – –

4. Automatyka układów złożonych. Układy logiczne. 2 2 – –

5. Rodzaje robotów – ich cechy charakterystyczne oraz

główne elementy składowe. Opis i budowa, kinematyka i

dynamika manipulatorów oraz robotów; napędy, sterowanie

pozycyjne i pozycyjno-siłowe; serwomechanizmy. Podstawy

programowania robotów.

3 3 – – –

Laboratorium

6. Modelowanie układów regulacji automatycznej. 4 – – 4 – 7. Wyznaczanie charakterystyk i nastaw regulatorów ciągłych

(P, I, PI, PD, PID). 4 – – 4 –

8. Badanie układów logicznych kombinacyjnych. 4 – – 4 – 9. Badanie układów logicznych sekwencyjnych. 3 – – 3 –

Razem 45 15 15 15 –



1. Brzózka J.: Regulatory cyfrowe w automatyce. MIKOM, Warszawa 2002.

2. Brzózka J.: Regulatory i układy automatyki. MIKOM, Warszawa 2004.

3. Brzózka J. (redakcja): Ćwiczenia laboratoryjne z automatyki, cz. I. Podstawy automatyki,

cz. II Układy automatyzacji. Wyd. AM, Szczecin 2008.

4. Bohdanowicz J., Kostecki M.: Podstawy automatyki dla oficerów statków morskich.

Wyd. Morskie, Gdańsk 1980.

5. Honczarenko J.: Roboty przemysłowe. Budowa i zastosowanie. WNT, Warszawa 2004.


1. Urbaniak A.: Podstawy automatyki, Wyd. PP, Poznań 2001.

2. Mazurek J. i inni: Podstawy automatyki. Oficyna Wyd. PW, Warszawa 2002.



24. Przedmiot: AUTOMATYKA I MIERNICTWO OKRĘTOWE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VII 15 3E – 3 – 90 45E – 45 – 6



– matematyka,

– mechanika,











Znać

1) Układy pomiarowe podstawowych wielkości fizycznych występujących w automatyce si-

łowni okrętowej; funkcje poszczególnych elementów układów pomiarowych.

2) Zasadę działania i funkcje regulatorów występujących w siłowni statku.

3) Ogólne wymagania i struktury systemów automatyki siłowni.

Umieć

1) Sprawdzić poprawność nastaw regulatorów zainstalowanych w siłowni; nastawić

przetworniki i regulatory (analogowe i cyfrowe).

2) Nastroić układ na żądane wymagania.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Układy sterowania tłokowymi silnikami spalinowymi napę-

dzającymi śruby okrętowe o skoku stałym: struktura ukła-

dów starowania, przysilnikowe i odsunięte stanowiska ste-

rowania, układy sterowania prędkością obrotową, układy

sterowania uruchomieniem silnika, układy zabezpieczające

silnik.

8 8 – – –



2. Układy sterowania tłokowymi silnikami spalinowymi napę-

dzającymi śruby okrętowe nastawne o skoku zmiennym:

struktury układów sterowania napędami okrętowymi ze śru-

bami o skoku zmiennym, struktury układów sterowania sil-

nika okrętowego współpracującego ze śrubą okrętową na-

stawną o skoku zmiennym, przekładnie nawrotne i ich układy

sterowania, sprzęgła i ich układy sterowania.

8 8 – – –

3. Przetworniki pomiarowe. Charakterystyki statyczne i dyna-

miczne przetworników pomiarowych i pozostałych elemen-

tów toru pomiarowego. Przetwarzanie i rejestracja sygna-

łów analogowych i cyfrowych. Analiza błędów statycznych

i dynamicznych. Przetworniki pomiarowe wielkości nieelek-

trycznych (położenia, temperatury, ciśnienia, prędkości, siły,

momentu), układy przetwarzania i normalizacji sygnałów,

cyfrowa postać sygnału, przetworniki A/D i D/A, przesyłanie

sygnałów na odległość.

4 4 – – –

4. Wybrane okrętowe regulatory wielkości nieelektrycznych: regulatory prędkości obrotowej, regulatory ciśnienia, re-

gulatory temperatury, regulatory lepkości paliwa (budowa,

zasada działania, obsługa); struktura układów regulacji,

dobór nastaw, elementy pomiarowe innych układów, np.

pomiaru zawartości wody w oleju i paliwie, pomiaru drgań.

5 5 – – –

5. Układy automatyki elektrowni okrętowej: automatyka ze-

społów prądotwórczych, zautomatyzowane elektrownie

okrętowe. Zintegrowane systemy sterowania procesami

wytwarzania i rozdziału energii elektrycznej na statku, sys-

temy energetyki skojarzonej.

6 6 – – –

6. Zasada działania, budowa i obsługa układów automatyki

mechanizmów i urządzeń pomocniczych: kotłów pomocni-

czych, sprężarek powietrza, wirówek oraz filtrów paliwa,

urządzeń sterowych, urządzeń pokładowych, przeładunko-

wych. Układy sterowania i regulacji głównych kotłów okrę-

towych.

8 8 – – –

7. Okrętowe systemy informacyjne: alarmowe, dyspozycyjne,

operacyjne, ostrzegawcze, diagnostyki i statystyczno-ewi-

dencyjne. Zastosowanie systemów komputerowych

w automatyce okrętowej.

6 6 – – –

Laboratorium

8. Analiza układów sterowania tłokowymi silnikami spalino-

wymi napędzającymi śruby okrętowe o skoku stałym. 6 – – 6 –

9. Analiza układów sterowania tłokowymi silnikami spalino-

wymi napędzającymi śruby okrętowe nastawne o skoku

zmiennym.

6 – – 6 –

10. Badanie analogowych przetworników pomiarowych: a) analogowych, b) cyfrowych, c) układów z przetwornikami analogowymi i cyfrowymi.

9 – – 9 –

11. Badanie regulatorów wielkości nieelektrycznych: a) prędkości obrotowej, b) ciśnienia,

c) temperatury, d) lepkości, e) dobór nastaw.

12 – – 12 –



12. Badanie układów automatyki elektrowni okrętowej. 6 – – 6 – 13. Badanie wybranych układów automatyki maszyn i urządzeń

okrętowych. 3 – – 3 –

14. Tworzenie okrętowych systemów informacyjnych z wyko-

rzystaniem przemysłowych programów wizualizacyjnych. 3 – – 3 –

Razem 90 45 – 45 –



1. Ciesielski S., Górski Z.: Automatyzacja okrętowych maszyn i urządzeń pomocniczych.

TRADEMAR, Gdynia 2001.

2. Szcześniak J.: Zdalne sterowanie silnikiem głównym na statkach ze śrubą stałą. Skrypt

wydany przez Fundację Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2002.

3. Szcześniak J.: Zdalne sterowanie zespołem napędowym na statkach ze śrubą nastawną.

Skrypt wydany przez Fundację Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie,

Szczecin 2002.

4. Szcześniak J., Stępniak A.: Podstawy eksploatacji i sterowania zespołem napędowym

statku ze śrubą nastawną. Skrypt wydany przez Fundację Rozwoju Wyższej Szkoły

Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2001.

5. Szcześniak J.: Cyfrowe regulatory prędkości obrotowej silników okrętowych. Skrypt

wydany przez Fundację Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2001.

6. Dokumentacja techniczna producentów systemów i urządzeń automatyki stosowanych na

statkach.

7. Tumański S.: Technika pomiarowa. WNT, Warszawa 2007.

8. Miłek M.: Pomiary wielkości nieelektrycznych metodami elektrycznymi. Wyd.

Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra 1998.

9. Piotrowski J.: Podstawy miernictwa. WNT, Warszawa 2006.


1. Śmierzchalski R.: Automatyzacja systemu elektroenergetycznego statku. Gdańsk 2004.

2. Winiecki W. i inni: Graficzne zintegrowane środowiska programowe do projektowania

systemów pomiarowo-kontrolnych. MIKOM, Warszawa 2001.

3. Mielczarek W.: USB. Uniwersalny interfejs szeregowy, Wyd. Helion, Gliwice 2005.

4. Nawrocki W.: Rozproszone systemy pomiarowe. WKiŁ, Warszawa 2006.

5. Rydzewski J.: Pomiary oscyloskopowe. WNT, Warszawa 2007.



25. Przedmiot: CHEMIA TECHNICZNA



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S II 15 1 – 1 – 30 15 – 15 – 2



– matematyka,

– fizyka,



– chemia wody, paliw i smarów,




– ochrona środowiska morskiego.




Znać

1) Współczesne teorie dotyczące budowy materii.

2) Rodzaje wiązań chemicznych, podstawowe typy hybrydyzacji oraz architekturę cząste-

czek niektórych związków chemicznych i ich momenty dipolowe.

3) Układ okresowy pierwiastków chemicznych i prawo okresowości.

4) Procesy zachodzące w układach dyspersyjnych: rozpuszczalność substancji chemicznych,

rodzaje roztworów i ich stężenia, regułę przekory, proces dysocjacji elektrolitycznej oraz

czynniki wpływające na ten proces, wykładnik stężenia jonów wodorowych oraz zakresy

pH, podstawowe indykatory (wskaźniki) oraz mechanizm ich działania, reakcje jonów

różnych soli z wodą, podstawowe rodzaje mieszanin buforowych i mechanizm ich dzia-

łania, iloczyn rozpuszczalności dla soli trudno rozpuszczalnych w wodzie.

5) Teorię protonową kwasów i zasad.

6) Klasyfikację reakcji chemicznych, istotę reakcji redoks i procesy elektrochemiczne z ich

udziałem.

7) Pojęcie szybkości reakcji chemicznej oraz czynniki wpływające na tę szybkość, stałą

równowagi chemicznej i wpływ czynników zewnętrznych na tę równowagę.

8) Podział katalizatorów, rodzaje katalizy oraz mechanizm reakcji łańcuchowych i fotoche-

micznych.

9) Fizyczne własności ultradźwięków oraz ich działanie na otaczające środowisko i istotę

reakcji sonochemicznych.

10) Procesy korozyjne i ich mechanizm oraz sposoby ochrony przed korozją stosowane

w praktyce okrętowej.

11) Regułę faz Gibbsa i diagramy równowag fazowych dla różnych układów.



Umieć

1) Rozpisywać struktury elektronowe atomów najważniejszych pierwiastków układu

okresowego i określać na tej podstawie położenie pierwiastków w układzie.

2) Określać dla konkretnych orbitali komplety właściwych im liczb kwantowych, opisują-

cych dane orbitale.

3) Rozróżniać roztwory rzeczywiste i układy koloidowe.

4) Sporządzać roztwory substancji chemicznych o żądanych stężeniach i dokonywać przeli-

czeń jednych rodzajów stężeń na inne (procent masowy, stężenie molowe i in.).

5) Wykreślać krzywe rozpuszczalności dla różnych soli i identyfikować punkty odpowiada-

jące roztworom nienasyconym, nasyconym i przesyconym.

6) Obliczać masę czystej substancji znajdującej się w danej objętości roztworu o określo-

nym stężeniu i gęstości.

7) Na podstawie stałych dysocjacji określać moc elektrolitów oraz odróżniać słabe i mocne

kwasy i zasady.

8) Pisać równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej dla kwasów, zasad i soli oraz wyraże-

nia matematyczne na stałe dysocjacji dla słabych kwasów i zasad.

9) Określać pH badanego roztworu za pomocą uniwersalnych papierków wskaźnikowych

i o zawężonych zakresach pH oraz za pomocą podstawowych wskaźników i pH-metru

(potencjometrycznie).

10) Pisać równania reakcji hydrolizy dla różnych typów soli i określać charakter odczynu

roztworów wodnych tych soli (obojętny, kwasowy lub zasadowy).

11) Wyjaśnić na drodze reakcji chemicznych mechanizm działania buforów: octanowego,

amonowego, fosforanowego.

12) Na podstawie wartości iloczynów rozpuszczalności przewidywać i obliczać rozpuszczal-

ność danych soli trudno rozpuszczalnych w wodzie.

13) Zbilansować reakcje utleniania i redukcji (redoks) oraz wskazać w nich utleniacz i reduk-

tor.

14) Napisać równania na szybkość reakcji dla konkretnych przykładów reakcji odwracalnych

(w kierunku tworzenia produktów oraz w kierunku ich rozpadu oraz określać, jaki będzie

wpływ zmian ciśnienia i temperatury na położenie równowagi chemicznej tych reakcji

(zgodnie z regułą przekory).

15) Wymienić przykłady katalizatorów dodatnich i ujemnych (tzw. inhibitorów) oraz podać

przykłady katalizy homogenicznej i heterogenicznej.

16) Wyjaśnić mechanizm działania kontaktu (np. glinokrzemianów) podczas krakingu katali-

tycznego ropy naftowej.

17) Narysować i zinterpretować wykres zależności energii aktywacji dla reakcji chemicznych

biegnących z udziałem katalizatora i bez katalizatora.

18) Wyjaśnić wpływ katalizatora na położenie równowagi reakcji chemicznych.

19) Wyjaśnić mechanizm przebiegu reakcji łańcuchowych na przykładzie fotochemicznego

chlorowania lub bromowania metanu.

20) Napisać przykłady reakcji sonochemicznych oraz podać najważniejsze zastosowanie

ultradźwięków.

21) Opisać szereg napięciowy metali i jego praktyczne znaczenie istotne dla zapobiegania

korozji elektrochemicznej (np. ochrona protektorowa kadłubów statków, ochronne po-

włoki metalowe i in.) oraz określić aktywność metali w tym szeregu względem wody,

kwasów tlenowych i względem siebie.

22) Opisać na drodze reakcji elektrochemicznych mechanizm działania mikroogniwa

korozyjnego na przykładzie żelaza zanurzonego w wodzie.



23) Wyjaśnić mechanizm korozji niektórych stopów technicznych stosowanych w okrętownic-

twie (np. odcynkowanie mosiądzów, odaluminiowanie brązów aluminiowych).

24) Sporządzać diagramy równowag fazowych dla różnych układów oraz dokonywać ich

interpretacji.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr II

1. Budowa atomu i elementy mechaniki kwantowej: cząstki elementarne, równanie Schrödingera i liczby kwan-

towe, konfiguracja elektronowa pierwiastków.

2 2 – – –

2. Budowa cząsteczki: wiązania chemiczne i oddziaływania międzycząsteczkowe,

metody określające wiązania (np. LCAO), hybrydyzacja or-

bitali atomowych i kształty przestrzenne niektórych cząste-

czek związków chemicznych.

2 2 – – –

3. Układ okresowy pierwiastków: kierunki zmian własności i ogólna charakterystyka

pierwiastków na tle układu okresowego, polarność cząste-

czek.

1 1 – – –

4. Układy dyspersyjne: rozpuszczalność substancji chemicznych, układy koloidowe,

dysocjacja elektrolityczna, reakcje jonów soli z wodą, wy-

kładnik stężenia jonów wodorowych, wskaźniki, mieszaniny

buforowe, iloczyn rozpuszczalności.

2 2 – – –

5. Kinetyka chemiczna i mechanizmy reakcji: klasyfikacja reakcji chemicznych, reakcje utleniania i reduk-

cji, szybkość reakcji, stała równowagi chemicznej, reguła

przekory i wpływ czynników zewnętrznych na równowagę

chemiczną.

1 1 – – –

6. Kataliza i katalizatory: rodzaje katalizatorów, energia aktywacji, kataliza homoge-

niczna i heterogeniczna, mechanizm działania katalizatorów

i ich wpływ na równowagę chemiczną, reakcje łańcuchowe

i fotochemiczne.

1 1 – – –

7. Sonochemia: fizyczne własności ultradźwięków i działanie ich na

środowisko, reakcje sonochemiczne, zastosowanie ultradź-

więków.

1 1 – – –

8. Korozja: szereg napięciowy metali, rodzaje korozji i ochrona przed

korozją, korozja wybranych stopów technicznych, korozja

w stopach różniących się potencjałem (np. odcynkowanie

mosiądzów, odaluminiowanie brązów aluminiowych) w sto-

pach wielofazowych np. ogniwa: Cu – Cu3Al, Cu – Cu ,

Al – Al2Mg3.

3 3 – – –

9. Reguła faz Gibbsa i równowagi fazowe: podstawowe prawa i zasady budowania diagramów, dia-

gramy równowag fazowych układów jednoskładnikowych

(np.: diagram wody przy różnych ciśnieniach, dwutlenku

węgla, siarki i fosforu), równowagi ciecz-para w układach

2 2 – – –



dwuskładnikowych z jedną fazą ciekłą, diagramy fazowe

układów zeotropowych i azeotropowych, równowagi ciecz –

ciecz w układach dwuskładnikowych (z jednym lub dwoma

punktami krytycznymi), układy trójskładnikowe.

Laboratorium

10. Ćwiczenia wprowadzające. Regulamin BHP w laboratorium

chemicznym. Badanie właściwości fizykochemicznych

roztworów i oznaczanie ich stężeń.

2 – – 2 –

11. Badanie szybkości reakcji chemicznych. 2 – – 2 – 12. Badanie procesu dysocjacji elektrolitycznej. 2 – – 2 – 13. Oznaczanie wykładnika stężenia jonów hydroniowych (pH)

i przeprowadzanie reakcji elektrolitów z wodą. 2 – – 2 –

14. Przeprowadzanie reakcji utleniania i redukcji oraz bilanso-

wanie tych reakcji. 2 – – 2 –

15. Wykonywanie reakcji charakterystycznych dla pierwiastków

bloku s. 2 – – 2 –

16. Badanie procesu korozji elektrochemicznej i ochrony przed

korozją. 3 – – 3 –

Razem 30 15 – 15 –


Literatura podstawowa do wykładów

1. Aleksander Erndt: Podstawy chemii ogólnej i nieorganicznej. PWN, Warszawa 1986.

2. Lech Pajdowski: Chemia ogólna. Część I (wydanie VII). PWN, Warszawa 1985.

3. Chemia fizyczna – praca zbiorowa PWN, Warszawa 1965.

Literatura uzupełniająca do wykładów

4. Tadeusz Penkala: Podstawy chemii ogólnej. (Wydanie IV). PWN, Warszawa 1976.

5. Lech Pajdowski: Chemia ogólna. Część II. PWN, Warszawa 1985.

6. Przemysław Mastalerz: Chemia organiczna. Wydawnictwo Chemiczne, Wrocław 2000.

Literatura podstawowa do ćwiczeń laboratoryjnych

1. Henryk Stundis, Waldemar Trześniowski, Sławomiła Żmijewska: Ćwiczenia

laboratoryjne z chemii nieorganicznej. WSM, Szczecin 1995.

2. Instrukcje stanowiskowe do ćwiczeń laboratoryjnych.

Literatura uzupełniająca do ćwiczeń laboratoryjnych

3. Tadeusz Drapała: Chemia ogólna nieorganiczna z zadaniami. Wydawnictwo SGGW,

Warszawa 1997.

4. Obliczenia chemiczne. Zbiór zadań z chemii ogólnej i analitycznej nieorganicznej. Praca

zbiorowa pod redakcją Alfreda Śliwy. PWN, Warszawa 1982.



26. Przedmiot: CHEMIA WODY, PALIW I SMARÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S V 15 1 – 2 – 45 15 – 30 – 2



– matematyka,

– fizyka,





– siłownie okretowe,





Znać

1) Podstawowe dane dotyczące wód naturalnych i przemysłowych.

2) Powstawanie, rodzaje, własności, szkodliwość i metody usuwania osadów i kamienia

kotłowego.

3) Procesy korozyjne urządzeń kotłowych oraz procesy erozji i kawitacji układów chłodze-

nia silników okrętowych.

4) Preparaty zmiękczające i inhibitory korozji stosowane do układów wodnych na statkach.

5) Rodzaje wody na statkach, ich zanieczyszczenia i wymagania techniczne.

6) Podstawowe parametry fizykochemiczne jakości wody technicznej na statkach, norma-

tywne metody badań tych parametrów oraz ich znaczenie eksploatacyjne.

7) Metody oczyszczania i odkażania wody stosowane na statkach.

8) Przyczyny, szkodliwość oraz zwalczanie pienienia się wody w kotłach okrętowych.

9) Badania testowe wody stosowane na statkach.

10) Rodzaje olejów smarowych, właściwości fizykochemiczne i użytkowe.

11) Metody badań jakości olejów smarowych.

12) Ocenę stanu jakościowego silnikowych olejów smarowych w eksploatacji na podstawie

analiz fizykochemicznych tych olejów.

13) Badania testowe używanych olejów smarowych stosowane na statkach.

14) Skład, podział, własności i zastosowanie smarów plastycznych, smarów specjalnych oraz

środków smarujących na sucho.

15) Klasyfikację smarów plastycznych.

16) Metody badań jakości smarów plastycznych.

17) Identyfikację smarów plastycznych oraz wykrywanie w smarach obecności zanieczysz-

czeń mechanicznych.

18) Odporność poszczególnych smarów na działanie wody.



Umieć

1) Pobierać wg obowiązujących procedur reprezentatywne próbki wody, paliw i olejów

smarowych do normatywnych badań laboratoryjnych i badań testowych.

2) Samodzielnie wykonać badania laboratoryjne oraz badania testowe na statku próbek

wody, paliw, olejów smarowych i smarów.

3) Poprawnie interpretować wyniki analiz laboratoryjnych wody, paliw, olejów i smarów

oraz badań testowych wykonywanych na statku i na ich podstawie podejmować odpo-

wiednie działania korekcyjne i zaradcze.

4) Wymienić czynniki korozji wewnątrzkotłowej, wyjaśnić mechanizm i chemizm szkodli-

wego działania tych czynników oraz podać sposoby zabezpieczeń przed ich wpływem.

5) Wyjaśnić istotę fizycznych, chemicznych i fizykochemicznych metod zmiękczania wody

stosowanych na statkach.

6) Wyjaśnić procesy erozji i kawitacji zachodzące w układach chłodzenia silników okręto-

wych oraz podać sposoby zapobiegania tym procesom.

7) Wyjaśnić mechanizm działania ochronnego preparatów zmiękczających oraz inhibitorów

korozji stosowanych do układów wodnych na statkach.

8) Na podstawie norm, tabel, monogramów itp. przeliczać gęstość oraz lepkość paliw i ole-

jów smarowych na gęstość i lepkość w zadanych temperaturach.

9) Dokonywać przeliczeń gęstości oraz lepkości paliw i olejów smarowych z danych jedno-

stek na inne jednostki.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V

1. WODA

Wody naturalne: podział, zanieczyszczenia, wskaźniki jakości wody, metody

analizy, sposoby uzdatniania.

0,5

0,5

–

–

–

2. Wody przemysłowe: rodzaje, zanieczyszczenia oraz wymagania dla wody kotło-

wej i zasilającej kotły oraz dla wody chłodzącej.

0,5 0,5 – – –

3. Własności wody używanej na statku: a) woda morska,

b) woda sanitarna,

c) woda pitna,

d) woda techniczna.

1 1 – – –

4. Rodzaje wody na statkach – własności i wymagania: woda morska, woda kotłowa i zasilająca kotły, woda chło-

dząca silniki okrętowe, woda konsumpcyjna i sanitarna,

woda zęzowa i balastowa, ścieki sanitarno-bytowe.

1 1 – – –

5. Podstawowe parametry i wielkości fizykochemiczne wody

technicznej stosowanej na statkach, charakteryzujące jej

jakość: a) cel,

b) metodyka, c) chemiczne oznaczania,

d) znaczenie eksploatacyjne:

1 1 – – –



gęstość wody,

przewodnictwo właściwe,

wykładnik stężenia jonów hydroniowych – pH,

alkaliczność i twardość wody,

zawartość tlenu i amoniaku,

zawartość agresywnego dwutlenku węgla,

jonów chlorkowych, fosforanów(V), siarczanów(IV),

azotanów(III) i hydrazyny, zawartość chromu(VI), żelaza

ogólnego, krzemionki,

utlenialność wody.

6. Wpływ zanieczyszczeń wody na pracę urządzeń kotłowych

oraz na stan układu chłodzenia silników okrętowych:

a) osady i kamień kotłowy – przyczyny powstawania, ro-

dzaje, własności, szkodliwość i metody usuwania;

b) preparaty zmiękczające stosowane do wewnątrzkotło-

wego uzdatniania wody;

c) korozja urządzeń kotłowych, procesy korozyjne i kawita-

cja układów chłodzenia silników okrętowych;

d) rodzaje korozji, mechanizm jej przebiegu oraz

zapobieganie;

e) preparaty zmiękczające oraz inhibitory korozji stoso-

wane do układów chłodzenia silników okrętowych.

1 1 – – –

7. Pienienie się wody w kotle: przyczyny, szkodliwość oraz środki zapobiegawcze.

0,5 0,5 – – –

8. Badania testowe wody na statkach: testowanie podstawowych parametrów fizykochemicznych

wody kotłowej i chłodzącej silniki okrętowe za pomocą

przenośnych zestawów laboratoryjnych.

1,5 1,5 – – –

9. PALIWA OKRĘTOWE Ropa naftowa: a) pochodzenie, skład, przerób zachowawczy i destruk-

cyjny;

b) otrzymywanie paliw płynnych i produktów smarowych z

ropy naftowej oraz na drodze syntez chemicznych;

c) wpływ metody przerobu ropy naftowej oraz sposobu

otrzymywania paliw na ich własności użytkowe.

0,5

0,5

–

–

–

10. Charakterystyka i klasyfikacja paliw płynnych: a) własności fizykochemiczne benzyn, olejów napędowych

i olejów opałowych oraz wskaźniki ich jakości (LO, LC,

wartość opałowa, właściwości samozapłonowe, gęstość,

lepkość);

b) paliwa stosowane w silnikach okrętowych: rodzaje i

własności fizykochemiczne paliw, zawartość pierwiast-

ków metalicznych, własności korozyjne produktów spa-

lania paliw i zdolność do tworzenia nagarów.

1 1 – – –

11.

Klasyfikacja i specyfikacja paliw żeglugowych:

a) typy i rodzaje paliw żeglugowych oraz ich symbole kla-

syfikacyjne, klasyfikacja paliw destylacyjnych i pozo-

stałościowych;

b) wpływ dodatków do paliw na ich właściwości użytkowe; c) badania testowe podstawowych parametrów fizykoche-

micznych i użytkowych paliw na statkach za pomocą

1 1 – – –



przenośnych zestawów laboratoryjnych.

12.

OLEJE SMAROWE: Charakterystyka i klasyfikacja olejów smarowych:

a) właściwości fizykochemiczne i rodzaje olejów smaro-

wych według ich zastosowania w okrętownictwie, klasy-

fikacje olejów smarowych: klasyfikacja lepkościowa i

klasyfikacja jakościowa; b) podstawowe parametry fizykochemiczne charakteryzujące

jakość silnikowych olejów smarowych i ich znaczenie eks-

ploatacyjne: gęstość, lepkość, wskaźnik lepkości (WL),

temperatura zapłonu, temperatura płynięcia, liczba zasa-

dowa (BN), zawartość wody i zanieczyszczeń, odporność

na utlenianie, stabilność termiczna, smarność, zdolność

do zmywania i dyspergowania zanieczyszczeń, zdolność

do oddzielania wody, odporność na pienienie się; c) metody badań jakości olejów smarowych; d) wpływ ilości i rodzaju dodatków uszlachetniających na

właściwości użytkowe silnikowych olejów smarowych.

1

1

–

–

–

13. Zanieczyszczenia silnikowych olejów smarowych:

a) źródła zanieczyszczeń oleju, procesy starzenia i utleniania

oleju, wpływ eksploatacji silnika na zanieczyszczenie

oleju, wpływ zanieczyszczeń oleju na trwałość i niezawod-

ność silnika; b) ocena stanu silnikowych olejów smarowych: stan gra-

niczny olejów smarowych oraz sposoby jego osiągania,

kryteria oceny stanu granicznego, ocena racjonalnego

czasu pracy oleju, ocena stanu jakościowego oleju w eks-

ploatacji; c) badania testowe używanych olejów smarowych stoso-

wane na statku za pomocą przenośnych zestawów labo-

ratoryjnych; d) asortyment współczesnych olejów smarowych stosowa-

nych w żegludze i ich charakterystyka;

e) syntetyczne oleje smarowe (np.: oleje poliolefinowe, po-

liestrowe i silikonowe), oleje smarowe nowej generacji.

2 2 – – –

14. SMARY Smary plastyczne: a) definicja smarów plastycznych; b) skład, podział, własności i zastosowanie smarów pla-

stycznych; c) podstawowe parametry użytkowe smarów plastycznych i

ich znaczenie eksploatacyjne: penetracja smarów bez

ugniatania i po ugniataniu, klasy konsystencji smarów –

podział wg NLGI, temperatura kroplenia, zakres tempe-

ratur stosowania, właściwości niskotemperaturowe, od-

porność na wymywanie wodą, stabilność termiczna, me-

chaniczna i strukturalna, właściwości przeciwrdzewne

(ochrona przed korozją), działania korodujące na metale

kolorowe, właściwości smarne. d) metody oceny jakości smarów plastycznych;

e) właściwości smarów wynikające z ich składu – wpływ

rodzaju zagęszczacza (wypełniacza) na własności użyt-

1

1

–

–

–



kowe klasycznych smarów plastycznych ogólnego sto-

sowania;

f) dodatki uszlachetniające stosowane do smarów:

antyutleniacze, inhibitory korozji (dodatki przeciwr-

dzewne), dodatki polepszające własności smarne (prze-

ciwzużyciowe – AW, wysokociśnieniowe – EP), przeciw-

korozyjne (zmniejszające agresywność korozyjną smaru

wobec metali kolorowych), modyfikatory i stabilizatory

struktury. 15. Klasyfikacja i identyfikacja smarów plastycznych:

a) identyfikacja smarów plastycznych i wykrywanie obec-

ności zanieczyszczeń mechanicznych;

b) asortyment smarów plastycznych ogólnego stosowania

oraz użytkowanych w żegludze, smary specjalne, środki

smarujące na sucho: teflon, grafit koloidalny, dwusiar-

czek molibdenu i molikoty; c) smary pochodzenia syntetycznego.

1 1 – – –

16. Bezpieczeństwo pracy z produktami ropopochodnymi. 0,5 0,5 – – –

Laboratorium

17. Organizacja zajęć i zaliczeń: harmonogram wykonywania

ćwiczeń laboratoryjnych i zaliczeń, regulamin BHP i ppoż.,

literatura przedmiotu. Film instruktażowy – testowanie jako-

ści wody technicznej za pomocą przenośnych zestawów la-

boratoryjnych.

2 – – 2 –

18. Badanie jakości wody kotłowej i chłodzącej. Pomiar pH i alkaliczności wody kotłowej i chłodzącej silniki

okrętowe.

2 – – 2 –

19. Oznaczanie zawartości jonów chlorkowych w wodzie tech-

nicznej oraz pomiar przewodnictwa właściwego. 2 – – 2 –

20. Oznaczanie twardości ogólnej, wapniowej i magnezowej

wody kotłowej. 2 – – 2 –

21. Oznaczanie zawartości w wodzie tlenu i amoniaku. 2 – – 2 – 22. Oznaczanie w wodzie inhibitorów korozji: hydrazyny, siar-

czanów(IV) i fosforanów(V). 2 – – 2 –

23. Oznaczanie utlenialności wody i zawiesin łatwo opadają-

cych. 2 – – 2 –

24. Destylacja normalna paliwa i obliczanie indeksu cetano-

wego. 2 – – 2 –

25. Pomiar gęstości i wyznaczanie temperaturowego współ-

czynnika gęstości produktów naftowych. 2 – – 2 –

26. Pomiar lepkości dynamicznej metodą Höpplera, przeliczanie

lepkości dynamicznej na lepkość kinematyczną oraz obli-

czanie wskaźnika lepkości olejów smarowych.

2 – – 2 –

27. Pomiar temperatury zapłonu w tyglu otwartym (metoda

Marcussona) i w tyglu zamkniętym (metoda Pensky –Mar-

tensa).

2 – – 2 –

28. Oznaczanie jakościowe i ilościowe zawartości wody w pro-

duktach naftowych. Test na obecność wody morskiej. 2 – – 2 –

29. Oznaczanie odczynu wyciągu wodnego oraz liczby kwasowej

lub liczby zasadowej olejów smarowych. 2 – – 2 –

30. Testowanie jakości używanych olejów smarowych za po- 2 – – 2 –



mocą przenośnych zestawów laboratoryjnych. 31. Pomiar penetracji i określenie klasy konsystencji smarów,

pomiar temperatury kroplenia oraz identyfikacja stałych

smarów plastycznych, badanie odporności smarów na dzia-

łanie wody, wykrywanie obecności zanieczyszczeń mecha-

nicznych. Właściwości i zastosowanie środków smarujących

na sucho: pasty teflonowe, molikoty, grafit koloidalny, dwu-

siarczek molibdenu.

2 – – 2 –

Razem 45 15 – 30 –


Literatura podstawowa do wykładów

1. Sławomiła Żmijewska, Waldemar Trześniowski: Badania jakości wody stosowanej na

statkach. Akademia Morska, Szczecin 2005.

2. Krupowies J.: Badania zmian parametrów fizykochemicznych silnikowych olejów

smarowych eksploatowanych na statkach Polskiej Żeglugi Morskiej. WSM w Szczecinie,

Studia nr 27, Szczecin 1996. 3. Krupowies J.: Badania pierwiastków śladowych w oleju obiegowym jako element diagnostyki

silnika. WSM w Szczecinie, Studia nr 34, Szczecin 2000.

4. Krupowies J.: Badania zmian właściwości oleju obiegowego okrętowych silników pomocniczych.

WSM w Szczecinie, Studia nr 40, Szczecin 2002.

5. Alfred Podniało: Paliwa, oleje i smary w ekologicznej eksploatacji. Poradnik. WNT,

Warszawa 2002.

6. Przemysław Urbański: Paliwa i smary. Fundacja Rozwoju WSM w Gdyni, Gdańsk 1999.

7. Przemysław Urbański: Paliwa i smary. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk

1997.

8. Przemysław Urbański: Paliwa, smary i woda dla statków morskich. Wydawnictwo

Morskie, Gdańsk 1976.

Literatura uzupełniająca do wykładów

9. Wincenty Lotko: Zasilanie silników wysokoprężnych paliwami węglowodorowymi i

roślinnymi. Zagadnienia wybrane. WNT, Warszawa 1997.

10. Jerzy Stańda: Woda do kotłów parowych i obiegów chłodzących siłowni cieplnych.

WNT, Warszawa 1999.

Literatura podstawowa do ćwiczeń laboratoryjnych

1. Żmijewska S., Pawski J., Krupowies J.: Ćwiczenia laboratoryjne z chemii paliw, smarów i wody.

Cz.II. Paliwa, oleje i smary. Wyższa Szkoła Morska, Szczecin 1984.

2. Instrukcje stanowiskowe do ćwiczeń laboratoryjnych.

3. Normy PN/EN/ISO dotyczące badania wody technicznej i produktów naftowych.

4. Katalogi produktów naftowych.

Literatura uzupełniająca do ćwiczeń laboratoryjnych

5. Andrzej Dudek: Oleje smarowe Rafinerii Gdańskiej. „MET-PRESS”, Gdańsk 1997.



6. Baczewski K., Biernat K., Machel M.: Samochodowe paliwa, oleje i smary. Leksykon,

Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1993.

7. Michałowska J.: Paliwa, oleje i smary. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności,

Warszawa 1977.



27. Przedmiot: UŻYTKOWANIE PALIW I ŚRODKÓW SMAROWYCH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VII 15 2 – – – 30 30 – – – 1



– matematyka,

– fizyka,



– chemia wody paliw i smarów,







Znać

1) Pojęcia i jednostki gęstości, lepkości, wartości opałowej i własności samozapłonowych

produktów naftowych oraz ich praktyczne znaczenie i wykorzystanie w procesach eks-

ploatacji siłowni okrętowych.

2) Wpływ lepkości produktów naftowych oraz jej zależności od temperatury i ciśnienia na: pro-

blem komponowania paliw, smarowanie łożysk ślizgowych, opory przepływu w rurociągach,

sedymentację grawitacyjną, skuteczność działania wirówek, rozpylanie paliwa w komorze

spalania silnika i kotła, przebieg i jakość spalania, zużycie paliwa, nagarowanie, zużycie ele-

mentów silnika, awaryjność silnika, zanieczyszczenie turbiny i kotła utylizacyjnego.

3) Wpływ składu grupowego i sposobu przeróbki ropy naftowej na własności samozapło-

nowe paliw.

4) Sposoby określania własności samozapłonowych paliw destylacyjnych i pozostałościo-

wych.

5) Problemy wpływu obecności cząstek katalizatora na sposoby oczyszczania paliw i skutki

dla silnika.

6) Strukturę paliw pozostałościowych i problemy związane ze stabilnością.

7) Pozostałe parametry opisujące własności paliw oraz ich wpływ na eksploatację siłowni

okrętowej (temperatura: zapłonu, krzepnięcia, pompowalności, zmętnienia, blokady zim-

nego filtra, zawartość wody, zawartość siarki, zawartość wanadu, pozostałość po spopie-

leniu, pozostałość po koksowaniu).

8) Podział i klasyfikację lepkościową i jakościową paliw żeglugowych.

9) Zasady i sposób wykorzystania nadzoru Towarzystw Klasyfikacyjnych nad jakością pa-

liw okrętowych.

10) Wpływ tarcia na zjawiska zachodzące w mechanizmach okrętowych.

11) Wpływ lepkości oleju smarowego na zjawiska zachodzące w smarowanym urządzeniu.



12) Klasyfikację lepkościową olejów ISO oraz klasyfikację lepkościową olejów silnikowych

SAE.

13) Funkcje oleju w silniku bezwodzikowym i wynikające stąd wymagania jakości.

14) Wpływ sposobu wytwarzania oleju bazowego i rodzaju dodatków uszlachetniających na

własności gotowego produktu.

15) Wymagania stawiane olejom pod kątem ich zastosowania na statku.

16) Zmiany zachodzące w oleju podczas eksploatacji i czynniki wpływające na jego starze-

nie.

17) Zasady pielęgnacji oleju podczas eksploatacji.

18) Klasyfikacje jakościowe olejów smarowych.

19) Własności smarów plastycznych oraz zasady doboru do różnych zastosowań.

Umieć

1) Korzystać z tablic ASTM, ISO/PN do przeliczania gęstości produktów naftowych.

2) Przeliczać gęstość paliw w różnych temperaturach wzorami przybliżonymi, oraz wyzna-

czać współczynnik temperaturowy .

3) Zastosować praktycznie znajomość gęstości podczas bunkrowania paliwa, do obliczania

zapasu paliwa, doboru tarczy puryfikatora oraz umieć unikać błędów podczas sondowa-

nia zbiorników.

4) Korzystać praktycznie z wykresu lepkość-temperatura, tabel, suwaków i wzorów

przeliczeniowych lepkość-temperatura, oraz ocenić błędy i wiarygodność tych metod.

5) Przeprowadzić kontrolę poprawności działania regulatorów lepkości.

6) Zapobiegać praktycznie utracie stabilności paliw i znać sposób jej oznaczania na statku

metodą bibułową ASTM.

7) Wyznaczyć i ocenić zawartość wody w paliwie lub oleju metodami statkowymi.

8) Wyznaczyć lepkość produktów naftowych metodami statkowymi.

9) Interpretować wyniki analizy laboratoryjnej paliwa.

10) Poprawnie pobierać próbki paliwa do analiz laboratoryjnych.

11) Prawidłowo dobrać oleje dla różnych zastosowań na statku.

12) Poprawnie pobrać próbki olejów do badań laboratoryjnych.

13) Interpretować wyniki analiz laboratoryjnych olejów smarowych.

14) Prawidłowo użytkować urządzenia i instalacje do pielęgnacji olejów smarowych.

15) Poprawnie dobrać smary plastyczne do różnych zastosowań na statku.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Gęstość:

a) definicja gęstości, różnica między gęstością a ciężarem

właściwym, gęstość względna, jednostki w układzie SI, cgs

oraz jednostki angielskie i amerykańskie dotyczące

produktów naftowych; b) zależność gęstości produktów naftowych od temperatury i

ciśnienia, konstrukcja i sposób korzystania z tablic ASTM,

tablice ISO/PN i zakres ich stosowania, przybliżony wzór

służący do przeliczeń gęstości paliw w różnych temperatu-

rach, sposób wyznaczania współczynnika ; c) wykorzystanie znajomości gęstości produktów naftowych

2 2 – – –



w praktyce statkowej: znaczenie znajomości prawdziwej

gęstości paliw podczas bunkrowania statku, sposób obli-

czania masy paliwa w zbiornikach zapasowych statku

(możliwość korzystania z tablic ASTM do korekcji objęto-

ści paliwa w funkcji temperatury) – unikanie błędów po-

wstających podczas sondowania zbiorników, znaczenie

gęstości dla doboru prawidłowej tarczy puryfikatora, gę-

stość a wartość opałowa paliw, gęstość a własności sa-

mozapłonowe paliw (sygnalizacja problemu). 2. Lepkość:

a) lepkość jako miara tarcia wewnętrznego w płynach,

ogólne definicje lepkości dynamicznej i kinematycznej,

jednostki w układzie SI, cgs oraz najczęściej spotykane

jednostki lepkości umownej i względnej, sposoby na prze-

liczenia lepkości wyrażonej w różnych jednostkach w tej

samej temperaturze; b) pojęcie lepkości nominalnej paliw i wynikająca z tego

klasyfikacja lepkościowa paliw (sygnalizacja wad takiej kla-

syfikacji); c) zależność lepkości produktów naftowych od temperatury,

konstrukcja i sposób korzystania z wykresu lepkość-

temperatura dla paliw – ograniczenia możliwości korzy-

stania z wykresu i jego wiarygodność, sposób korzystania

z tabel, suwaków i wzorów przeliczeniowych lepkości

w funkcji temperatury; d) lepkość mieszanin paliw, cel mieszania paliw, wykres mie-

szania paliw – ograniczenie jego stosowalności przez ko-

nieczność znajomości dokładnej wartości lepkości

składnika o małej lepkości; e) znaczenie lepkości dla: smarowania łożysk ślizgowych,

oporów przepływu paliwa w rurociągach, sedymentacji

grawitacyjnej, skuteczności działania wirówek oraz roz-

pylania paliwa w komorze spalania silnika wysokopręż-

nego – omówienie wpływu lepkości na mikro- i makro-

strukturę rozpylonego paliwa, przebieg i jakość jego

spalania (zużycie jednostkowe paliwa, nagarowanie, zu-

życie elementów silnika, wpływ na awaryjność silnika,

zanieczyszczenie turbiny i kotła utylizacyjnego [pożary

kotłów]); f) regulatory lepkości paliwa pozostałościowego zasilają-

cego silniki, dlaczego nie mogą być zastępowane regula-

cją temperatury na podstawie wykresu lepkość-tempera-

tura, kontrola prawidłowości pomiarów lepkości.

3 3 – – –

3. Wpływ sposobu wytwarzania paliw dla silników wysoko-

prężnych na ich najważniejsze własności użytkowe: a) ropa naftowa jako mieszanina węglowodorów i niewęglo-

wodorów, przeróbka zachowawcza i destrukcyjna ropy

naftowej, wpływ składu ropy i sposobu przeróbki na skład

grupowy węglowodorów frakcji paliwowych oraz pozosta-

łości podestylacyjnych i pokrakingowych, wytwarzanie

(komponowanie) paliw destylacyjnych i pozostałościowych; b) znaczenie składu grupowego węglowodorów dla własno-

ści samozapłonowych paliw, znaczenie opóźnienia za-

płonu dla prawidłowej pracy i trwałości silnika, określa-

nie własności samozapłonowych paliw destylacyjnych

2 2



i pozostałościowych: liczba cetanowa, indeks cetanowy,

indeks Diesla, CCAI, CII; c) przypadek zastosowania pozostałości po krakingu katali-

tycznym do komponowania paliw pozostałościowych:

cząstki katalizatora znajdujące się w takim paliwie – ich

skład, rozmiary i twardość, skutki dla silnika, trudności

oczyszczenia z nich paliwa – nowe konstrukcje wirówek

i filtrów, dopuszczalny udział w paliwie, oznaczanie

Al+Si; d) struktura paliw pozostałościowych – roztwór koloidalny

i zawiesina, stabilność paliw pozostałościowych – przy-

czyny i skutki utraty stabilności (dla systemu paliwowego i

dla silnika), zapobieganie utracie stabilności, zapas sta-

bilności, oznaczanie TSE i TSP, metoda oznaczania sta-

bilności paliw na statku metodą bibułową ASTM. 4. Zanieczyszczenia paliw okrętowych i inne istotne parame-

try opisujące własności paliw: a) temperatura zapłonu: brak związku z własnościami samo-

zapłonowymi paliwa, wymagania bezpieczeństwa p. poż.,

dopuszczalne odstępstwa – przyczyny i warunki; b) temperatura krzepnięcia, temperatura pompowalności,

temperatura zmętnienia, temperatura blokady zimnego

filtra; c) zawartość wody: źródła pochodzenia wody z paliwa, dla-

czego ograniczono zawartość wody w bunkrowanym pa-

liwie pozostałościowym do max. 1% , skutki obecności

wody w paliwie (dla systemu paliwowego i silnika),

oczyszczanie paliw z wody, emulsje paliwowo-wodne do

zasilania silników (korzyści, warunki stosowania); d) zawartość siarki: zawartość siarki w paliwach w zależno-

ści od pochodzenia ropy i sposobu jej przerobu, tworzenie

się SO2 w trakcie spalania paliwa, czynniki wpływające na

stopień konwersji SO2 do SO3 , wpływ związków siarki

w spalinach na temperaturę punktu rosy – korozja siar-

kowa (niskotemperaturowa) i jej skutki dla silnika, spo-

soby zapobiegania korozji siarkowej (TBN olejów tylko

sygnalizacja problemu); e) zawartość wanadu: pochodzenie związków wanadu w

paliwie, brak możliwości ich usunięcia z paliwa na statku,

po spaleniu paliwa tlenki wanadu pozostają w popiele,

temperatura topnienia i temperatura przylegania popiołu

– niskotopliwe stopy z siarczanem sodu, korozja wana-

dowa (wysokotemperaturowa) i jej skutki dla silnika, spo-

soby zapobiegania tej korozji; f) pozostałość po spopieleniu paliwa: jej wpływ na szybkość

zużywania się elementów silnika – konieczność limitowa-

nia ilości powstającego popiołu; g) pozostałość po koksowaniu paliwa: konieczność określa-

nia skłonności paliw do tworzenia nagarów w silniku,

liczba Conradsona i MCR – dobra zgodność z badaniami

silnikowymi dla paliw destylacyjnych i słaba dla paliw

pozostałościowych (omówienie przyczyn).

4 4



5. Klasyfikacja paliw i normy jakościowe – badania jakości

paliw:

a) klasyfikacja dotychczasowa: podział na oleje napędowe

(paliwa lekkie) i opałowe (paliwa ciężkie), klasyfikacja

lepkościowa olejów opałowych i brak jej związku z jako-

ścią, przyczyny wprowadzenia nowej międzynarodowej

klasyfikacji paliw ISO; b) Podstawy i zasady klasyfikacji oraz specyfikacji paliw że-

glugowych ISO; c) Badania jakości paliw żeglugowych przez organizacje

utworzone przez Det Norske Veritas oraz Lloyda, ich

wpływ na powstanie norm ISO, procedura pobierania

próbek paliw, oznaczane parametry paliw, wykorzystanie

wyników badań na statku oraz jako danych statystycznych

jakości paliw na świecie.

2 2

6. Tarcie i smarowanie: a) znaczenie tarcia w technice (sprawność mechaniczna

urządzeń, wydzielanie się ciepła, zużycie powierzchni),

sposoby zmniejszania współczynnika tarcia pomiędzy

współpracującymi powierzchniami, smarowanie hydrody-

namiczne, zależność nośności łożyska ślizgowego i wystę-

pującego w nim współczynnika tarcia od różnych czynni-

ków konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; b) lepkość oleju smarującego łożysko – zależność granicz-

nych wartości: minimalnej i maksymalnej od stopnia zło-

żoności i obciążenia smarowanego urządzenia.

2 2

7. Klasyfikacje lepkościowe olejów smarowych: a) klasyfikacja lepkościowa olejów ISO (dotyczy wszystkich

olejów poza silnikowymi); b) klasyfikacja lepkościowa olejów silnikowych SAE - przy-

czyny stosowania odrębnej klasyfikacji, wymagania klasyfi-

kacyjne.

2 2

8. Funkcje oleju smarowego w silniku spalinowym oraz moż-

liwości ich wypełniania przez oleje: a) wysokoobciążony silnik bezwodzikowy jako urządzenie

stawiające najwyższe wymagania olejom smarowym; b) funkcje oleju w silniku bezwodzikowym: smarowanie

(zmniejszanie tarcia oraz zużycia smarowanych elemen-

tów), odprowadzanie ciepła, utrzymywanie smarowanych

elementów w czystości, uszczelnianie oraz zobojętnianie

kwasów i wynikające z nich wymagania dla oleju: lepkość

nominalna, wskaźnik lepkości (omówienie szczegółowe),

smarność, odporność na utlenianie i wysoką temperaturę

(omówienie szczegółowe stabilności oksydacyjnej i ter-

micznej), własności myjąco-dyspergujące, alkaliczność.

4 4

9. Wytwarzanie olejów smarowych: a) otrzymywanie olejów bazowych z rafinowanych destylatów

ropy naftowej, własności oleju bazowego wynikające ze spo-

sobu rafinacji oleju: wskaźnik lepkości, stabilność oksyda-

cyjna, stabilność termiczna – brak możliwości spełnienia

wszystkich wymagań stawianym olejom silnikowym, oleje

syntetyczne – dużo lepszy wskaźnik lepkości, stabilność oksy-

dacyjna i termiczna – także nie spełnia wszystkich wymagań;

3 3



b) dodatki uszlachetniające dodawane do oleju bazowego –

omówienie różnych rodzajów stosowanych dodatków (wi-

skozatory, depresatory, detergenty, dispersanty, anty-

emulgatory, dodatki alkaliczne, dodatki smarnościowe

i EP, inhibitory korozji, dodatki przeciwpienne, antyoksy-

danty); c) charakterystyczne wymagania dla innych (poza silniko-

wymi) olejów stosowanych na statkach (oleje turbinowe,

przekładniowe, hydrauliczne, sprężarkowe – do powietrza,

gazów i czynników chłodniczych, pochwy wału śru-

bowego, grzewcze, do maszyn przetwórstwa rybnego). 10. Silnikowy olej smarowy w eksploatacji – zanieczyszczenia

eksploatacyjne oleju silnikowego: a) dodatki alkaliczne – szczególny rodzaj dodatków oznacza-

nych ilościowo w oleju, definicja liczby zasadowej (BN),

znaczenie jej wartości dla eksploatacji silnika (zjawiska w

filmie olejowym tulei cylindrowej), dobór BN oleju świe-

żego, zmiany BN w trakcie eksploatacji oleju w silniku,

czynniki wpływające na szybkość spadku BN i poziom sta-

bilizacji BN, graniczna wartość spadku BN; b) utlenianie oleju (starzenie) – wzrost lepkości, powstawa-

nie kwasów organicznych, żywic i asfaltów, ciemnienie

oleju; c) odparowanie oleju – ubytki oleju z obiegu smarowania

(poważny udział w zużyciu oleju przez silnik), wzrost lep-

kości; d) zanieczyszczanie oleju – rodzaje zanieczyszczeń, ich źró-

dła i skutki obecności (szczegółowo zanieczyszczenie

wodą i paliwem); e) konieczność badania własności oleju dla oceny jego przy-

datności do dalszej eksploatacji; f) procedura pobierania próbek oleju do badań; g) interpretacja wyników analiz fizyko-chemicznych oleju,

wartości graniczne oznaczanych parametrów, interpreta-

cja wyników analizy spektralnej oleju; h) pielęgnacja oleju w trakcie jego eksploatacji: filtrowanie,

wirowanie i odświeżanie – dobór właściwych urządzeń

podczas projektowania siłowni oraz zalecenia co do po-

stępowania podczas ich użytkowania – typowo spotykane

błędy.

2 2

11. Klasyfikacje jakościowe olejów smarowych a) klasyfikacja jakościowa olejów smarowych jako wynik do-

świadczeń eksploatacyjnych – ogólne wymagania kla-

syfikacji jakościowych; b) klasyfikacje jakościowe olejów silnikowych: API, ACEA,

MIL-L, klasyfikacje producentów silników.

2 2

12. Smary plastyczne: a) definicja smaru plastycznego, zalety smaru plastycznego,

jego struktura i skład; b) najważniejsze właściwości smarów plastycznych: konsy-

stencja (penetracja), temperatura kroplenia, smarność,

odporność na wymywanie wodą, ochrona przed korozją,

oddziaływanie na metale kolorowe, pokrycia lakiernicze

i materiały uszczelnień;

2 2



c) wpływ rodzaju zagęszczacza na własności smarów pla-

stycznych, klasyfikacja smarów plastycznych ISO; d) zasady doboru smarów plastycznych do danych zastoso-

wań, sposoby doprowadzania smaru plastycznego do róż-

nych węzłów tarcia; e) Identyfikacja smarów plastycznych i wykrywanie zanie-

czyszczeń mechanicznych, asortyment smarów stosowa-

nych w żegludze, smary syntetyczne.

Razem 30 30 – – – Razem w czasie studiów 30 30 – – –


1. Urbański P.: Paliwa i Smary.

2. Dudek A.: Oleje Smarowe.

3. Urbański P.: Paliwa, Smary i Woda dla Statków Morskich.

Strony Internetowe:

1. http://api-ec.api.org/

2. www.kittiwake.com

3. www.bp.com

4. www.shell.com

5. www.ship-service.com.pl

6. www.lotos.pl

http://api-ec.api.org/

http://www.kittiwake.com/

http://www.bp.com/

http://www.shell.com/

http://www.ship-service.com.pl/



28. Przedmiot: OKRĘTOWE SILNIKI TŁOKOWE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S V 15 2E – 2 – 60 30E – 30 – 4

VII 15 2 – – – 30 30 – – – 1 VIII 12 1,25E – 2,50 – 45 15E – 30 – 3



– matematyka,

– fizyka,

– mechanika,













Znać

1) Zasadę działania silników tłokowych.

2) Procesy silnikowe w okresie normalnej pracy.

3) Wielkości charakteryzujące osiągi silników.

4) Budowę, materiały i techniki wytwarzania elementów konstrukcyjnych silników okrętowych.

5) Budowę, działanie i właściwości pracy instalacji silnika okrętowego: paliwowej, olejo-

wej, chłodzenia, sterowania i rozruchu.

6) Zjawiska towarzyszące pracy silnika: obciążenia mechaniczne i cieplne, drgania i hałasy,

toksyczność spalin.

7) Zasady użytkowania silnika.

8) Podstawy procesów tribologicznych w silniku spalinowym.

Umieć

1) Wykorzystać informacje o wskaźnikach pracy silnika do oceny stanu technicznego.

2) Eksploatować silniki w zmiennych warunkach.

3) Diagnozować stan techniczny silnika.

4) Dokonywać zmian parametrów regulacyjnych (wtrysku paliwa, rozrządu zaworowego,

instalacji rozruchowej itd.).



5) Wykorzystać mierzone wielkości i wskaźniki pracy silnika do jego prawidłowej

eksploatacji.

6) Dokonać oceny stanu technicznego i przeprowadzić wymianę wadliwie działających ele-

mentów.

7) Zapewnić dostawę ściśle określonych materiałów eksploatacyjnych (paliwo, olej, woda,

środki pomocnicze).

8) Wykorzystać zalecane narzędzia i przyrządy pomiarowe.

9) Zapewnić bezpieczną i pewną pracę silnika głównego i pomocniczego.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V

1. Wiadomości wstępne. Podział silników spalinowych. Zasada działania, klasyfikacji i ogólna budowa silników o

zapłonie samoczynnym. Powiązanie zasady działania z ro-

dzajem zastosowanego paliwa, mechanizmu rozrządu, wa-

runkami uzyskania samozapłonu mieszaniny palnej. Zasada działania tłokowego silnika spalinowego dwusuwo-

wego i czterosuwowego. Budowa, wykonanie i materiały

podstawowych elementów kadłuba: podstawa, skrzynia kor-

bowa, blok cylindrowy, tuleja cylindrowa, głowica, łożyska

główne. Budowa, wykonanie i materiały podstawowych elementów

układu korbowego: tłok, sworzeń tłoka, pierścienie tłokowe,

trzon tłoka, wodzik, korbowód, wał korbowy, łożyska układu

korbowego.

4 4 – – –

2. Wytwarzanie, zapłon i spalanie mieszaniny paliwowo-po-

wietrznej – podstawy. Charakterystyka i właściwości rozpylania paliwa. Widmo

rozpylania, średnia średnica kropli. Rozpylanie wielokierun-

kowe. Przepływy i zawirowania powietrza w komorze spala-

nia. Parowanie paliwa i mieszanie z powietrzem. Teoria sa-

mozapłonu.

2 2 – – –

3. Obiegi teoretyczne i porównawcze – podstawy. Rodzaje obiegów teoretycznych i porównawczych. Spraw-

ność teoretyczna. Wpływ parametrów obiegu na sprawność

teoretyczną. Wskaźniki pracy obiegu teoretycznego i porów-

nawczego. Definicje GMP, DMP, stopień sprężania, pojem-

ność skokowa.

2 2 – – –

4. Obiegi rzeczywiste – podstawy. Wykresy indykatorowe. Parametry podstawowe procesu cy-

klu roboczego: ładowanie (przebieg, parametry), ustawienia

rozrządu (wpływ prędkości i obciążenia), sprężanie (prze-

bieg, parametry), tworzenie mieszaniny palnej (rozpylenie

paliwa, parowanie i mieszanie z powietrzem), spalanie

(opóźnienie samozapłonu i jego związek z LC paliwa, fazy

spalania szybkość spalania, szybkość narastania ciśnienia

dp/d , maksymalne ciśnienie spalania), rozprężanie (prze-

bieg, parametry), wylot (przebieg, fazy wylotu, parametry).

Proces spalania i konstrukcja komory spalania.

4 4 – – –



5. Wskaźniki pracy silnika – podstawy. Definicje i sposoby określania: momentu obrotowego, prędko-

ści obrotowej, średniego ciśnienia indykowanego i użytecznego,

mocy indykowanej i użytecznej (normy PN, ISO, SAE), spraw-

ności indykowanej, mechanicznej i ogólnej, jednostkowego zu-

życia paliwa i ciepła. Bilans cieplny i wykres Sankeya silnika

okrętowego. Porównanie rzeczywistego i teoretycznego obiegu

pracy silnika.

2 2 – – –

6. Charakterystyki silników okrętowych. Rodzaje charakterystyk pracy silników. Charakterystyka: w

funkcji prędkości, w funkcji obciążenia, regulacyjne i spe-

cjalne (uniwersalna – ogólna).

2 2 – – –

7 Doładowanie silników – podstawy. Podstawy procesu doładowania. Istota i sposoby realizacji

procesów doładowania. Wykorzystanie energii spalin wylo-

towych: system impulsowy i stało-ciśnieniowy, porównanie

obu systemów. Chłodzenie powietrza doładowującego, bu-

dowa chłodnicy, wykraplanie pary wodnej i sposoby jej od-

dzielania od powietrza zasilającego silnik. Turbosprężarka –

ogólna budowa, rozwiązania techniczne, technologie ich

wykonywania i materiały konstrukcyjne. Okoliczności wy-

stąpienia zjawiska pompowania turbosprężarki, sposoby za-

pobiegania i usuwania ich przyczyn.

4 4 – – –

8. Budowa, wykonanie i materiały podstawowych elementów

kadłuba. Podstawa, skrzynia korbowa, blok cylindrowy, tuleja cylin-

drowa, głowica, łożyska główne. Silniki rzędowe i w układzie

V. Śruby ściągowe.

2 2 – – –

9. Budowa, wykonanie i materiały podstawowych elementów

układu korbowego. Tłoki, sworznie tłoka, pierścienie tłokowe, trzon tłoka, wo-

dzik, korbowód, wał korbowy, łożyska układu korbowego.

Chłodzenie tłoków – wpływ intensyfikacji chłodzenia na bu-

dowę konstrukcyjną podzespołów.

4 4 – – –

10. Budowa i działanie zaworowego mechanizmu rozrządu. Elementy układu rozrządu: krzywka, popychacz, laska popy-

chcza, dźwignia zaworowa, zespół zaworu grzybkowego ze

sprężyną. Charakterystyka sprężyny zaworowej. Hydrau-

liczny układ napędu zaworu wylotowego. Pojęcie luzu zawo-

rowego i jego nastawa.

4 4 – – –

Laboratorium

11. Czynności obsługowe silnika spalinowego tłokowego. Przygotowanie silnika głównego i pomocniczego do rozruchu.

Lista czynności przygotowawczych przed uruchomieniem

silników okrętowych, uzyskiwanie pozwolenia na start,

informowanie innego personelu statkowego, wpisy do dziennika

okrętowego, zakończanie remontów, przygotowanie wszystkich

instalacji obsługujących, sprawdzenie właściwej zdolności

ruchowej silnika, zdolność obciążenia elektrycznego.

Przeprowadzenie praktyczne uruchomienia silnika, nadzór w

czasie ruchu i zatrzymanie silnika. Pomiary parametrów pracy

silników: temperatur, ciśnień i prędkości obrotowej. Nadzór silnika w czasie ruchu, ocena prawidłowości pracy

silnika na podstawie parametrów pracy. Wykaz zakresów

4 – – 4 –



wartości normalnych parametrów takich jak ciśnienia lub

temperatury: gazów wylotowych, powietrza dolotowego,

wody chłodzącej (dolot odlot), olej smarny obiegowy, pa-

liwo. Filtrowanie paliwa i oleju smarnego. 12. Wskaźniki pracy silnika - podstawy praktyczne.

Sposoby określania: momentu obrotowego, prędkości obroto-

wej, średniego ciśnienia indykowanego i użytecznego, mocy in-

dykowanej i użytecznej (normy PN, ISO, SAE), sprawności in-

dykowanej, mechanicznej i ogólnej, jednostkowego zużycia pa-

liwa i ciepła. Pomiar momentu obrotowego silnika na stanowi-

sku hamownianym. Moc indykowana jako rezultat obliczeń z

wykorzystaniem średniego ciśnienia indykowanego lub innymi

metodami. Typowe wartości sprawności ogólnej silnika. Jed-

nostkowe zużycie paliwa w [g/kWh]. Typowe wartości jednost-

kowego zużycia paliwa. Wyżej wymienione wartości wskaźni-

ków dla typowych napędów okrętowych: główny – śrubowy

oraz pomocniczy – napęd prądnicy elektrycznej. Porównanie

rzeczywistego i teoretycznego obiegu pracy silnika. Wyznacze-

nie charakterystyk pracy silnika w funkcji prędkości obrotowej.

6 – – 6 –

13. Instalacja wtryskowa paliwa. Zasada sterowania dawką paliwa. Wpływ rodzaju sterowa-

nia przelewem paliwa na właściwości pracy silnika okręto-

wego. Budowa i działanie pomp wtryskowych (z zaworkiem

przelewowym, z tłoczkiem pokrętnym – Boscha). Budowa

wtryskiwaczy – do pracy na paliwie lekkim (olej napędowy) i

ciężkim (olej opałowy). Ciśnienie początku otwarcia iglicy

wtryskiwacza – zasada nastawy wymaganej wartości. Prze-

wody wysokociśnieniowe paliwa.

4 – – 4 –

14. Zasady obsługiwania i użytkowania silników okrętowych. Wykorzystanie zmian parametrów diagnostycznych w zależ-

ności od kąta obrotu wału korbowego. Diagnostyka stanu

tulei cylindrowej, pierścieni tłokowych i tłoka. Określenie pa-

rametrów roboczych silnika. Typowe temperatury i ciśnienia

czynników roboczych. Wyznaczanie czasu eksploatowania

elementów silnika. Teoria procesu roboczego. Proces spalania. Techniki i metody pomiarowe w zastosowaniach silniko-

wych. Wykonywanie praktyczne pomiarów przebiegu spala-

nia i wtrysku paliwa w komorach silników okrętowych. Wy-

znaczanie i analiza wskaźników procesów cieplnych w silni-

kach z zapłonem samoczynnym. Szybkość wywiązywania się

ciepła. Wyznaczanie charakterystyki przebiegów ciśnienia i

temperatury podczas procesu spalania. Diagnostyka procesu

spalania i wtrysku paliwa w oparciu o zarejestrowane prze-

biegi charakterystycznych parametrów.

4 – – 4 –

15. Obliczanie średniego ciśnienia indykowanego z wykresu

indykatorowego. Moc: indykowana, efektywna, tarcia. Straty energetyczne

wylotowe i chłodzenia. Sprawność mechaniczna. Stopień

sprężania. Wykonywanie wykresów indykatorowych na róż-

nych silnikach. Rodzaje wykresów indykatorowych. Prak-

tyczne wykonywanie takich wykresów. Omówienie zalet wy-

kresów „miękkiej” sprężyny i wykresów rozwijanych ręcz-

nie. Indykowanie silników metodami elektronicznymi, zasada

działania takich urządzeń. Wyznaczanie średniego ciśnienia

6 – – 6 –



indykownego, mocy indykowanej. Błędy przy obliczaniu

mocy indykowanej. Przebiegi ciśnienia spalania dla silników

dwusuwowych i czterosuwowych, wolnoobrotowych i szyb-

koobrotowych. Ocena procesu spalania przy wykorzystaniu

przebiegów indykatorowych. Fazy spalania. 16. Energetyczne i ekonomiczne wskaźniki pracy silnika.

Metody pomiaru momentu obrotowego silników na statkach.

Obliczanie mocy użytecznej (efektywnej). Pomiar mocy sil-

nika napędzającego prądnicę elektryczną, zależność mocy

elektrycznej i efektywnej. Wyznaczenie charakterystyk silnika

w funkcji obciążenia. Moc tarcia jako różnica mocy indyko-

wanej i efektywnej. Sprawność mechaniczna jako stosunek

mocy efektywnej i indykowanej. Sprawność ogólna i mecha-

niczna silnika silników w napędach okrętowych. Pomiar zu-

życia paliwa. Zależność sprawności efektywnej, godzino-

wego i jednostkowego zużycia paliwa od wartości obciąże-

nia. Bilans energetyczny zewnętrzny silnika. Bilans energe-

tyczny wewnętrzny silnika. Obliczanie składników bilansu

dla zmiennego obciążenia (dla napędów śrubowych i pra-

cujących przy stałej prędkości). Praktyczne wyznaczanie bi-

lansu cieplnego zewnętrznego silnika. Wykres Sankey’a.

Analiza składników bilansu cieplnego, straty napędu śrubo-

wego. Utylizacja ciepła – podstawowe zagadnienia.

6 – – 6 –

Razem 60 30 – 30 –

Semestr VII

17. Instalacja chłodzenia silnika. Istota chłodzenia i zadania czynnika chłodzącego. Instalacja

chłodzenia cylindrów i turbosprężarek. Instalacja chłodzenia

tłoków. Parametry czynników chłodzących. Instalacja chłodze-

nia wtryskiwaczy.

2 2 – – –

18. Instalacja olejenia silnika. Określenie funkcji oleju w silniku (chłodzenie, smarowanie,

ochrona przed korozją). Opis pracy instalacji olejenia sil-

nika. Współczesne układy smarowania tulei cylindrowych.

2 2 – – –

19. System rozruchu i sterowanie pracą silnika. Zasady tworzenia momentu napędowego w czasie rozruchu

pneumatycznego (obieg cieplny rozruchu pneumatycznego).

Działanie elementów w pneumatycznej instalacji rozruchu.

Działanie rozdzielacza i zaworu rozruchowego. Zasady

przesterowania wału korbowego w czasie rozruchu w dwóch

kierunkach obrotów silnika (nawrotność). Omówienie za-

bezpieczeń wbudowanych w system sterowania silnikiem.

Opis współdziałania układu sterowania podczas manewro-

wania silnikiem.

4 4 – – –

20. Mechanika układu korbowego. Równanie ruchu elementów układu korbowego. Siły bez-

władności i zasada ich wyrównoważenia. Przykłady wyrów-

noważenia sił i momentów bezwładności w silnikach wielo-

cylindrowych. Zasada działania koła zamachowego. Drga-

nia skrętu wału korbowego – określenie stopnia bezpieczeń-

stwa określonego przypadku rezonansu drgań skrętnych.

Tłumiki drgań skrętnych – budowa, działanie i zalecenia

eksploatacyjne.

4 4 – – –



21. Teoria procesu roboczego. Obiegi porównawcze (teoretyczne), rodzaje obiegów teore-

tycznych. Wskaźniki pracy obiegu porównawczego. Obiegi

rzeczywiste. Wykresy indykatorowe. Rodzaje wykresów indy-

katorowych i ich analiza. Procesy rzeczywistego cyklu robo-

czego: ładowanie (przebieg, parametry, rozrząd), sprężanie

(przebieg, parametry). Powstawanie mieszaniny palnej (roz-

pylenie paliwa, parowanie i mieszanie z powietrzem). Sys-

temy spalania i komory spalania. Opóźnienie samozapłonu i

jego związki z LC paliwa i jego rodzajem (paliwa destylo-

wane i pozostałościowe). Fazy spalania, szybkość i przebieg

spalania i wywiązywania się ciepła. Rozprężanie (przebieg i

parametry). Wylot (przebieg, fazy i parametry).

4 4 – – –

22. Proces wymiany ładunku. Wymiana ładunku w silnikach 4-suwowych i 2-suwowych.

Wskaźniki jakości przepłukania. Diagnostyka procesu wy-

miany ładunku. Przepłukiwanie i napełnianie przestrzeni cy-

lindrowej świeżym powietrzem. Budowa układu i fazy roz-

rządu silników dwusuwowych. Budowa układu i fazy roz-

rządu silników czterosuwowych. Pojęcie czaso-przekroju

przepłukiwania, fazy napełniania i wylotu. Przebiegi ciśnień

i temperatur czynnika w cylindrze w czasie przepłukiwania i

napełniania. Układy dolotowe i wylotowe.

4 4 – – –

23. Proces spalania. Termodynamiczne podstawy procesu spalania. Wtrysk pa-

liwa, optymalizacja procesu rozpylania paliwa. Powstawa-

nie mieszaniny paliwowo-powietrznej (makro-struktura i mi-

kro-struktura strugi paliwa. Parametry charakterystyczne

strugi rozpylonego paliwa. Przebieg procesu spalania.

Wpływ czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych na

przebieg procesu wtrysku i spalania. Mechanizm powstawa-

nia związków szkodliwych spalin. Powiązanie pomiędzy

rozwiązaniem konstrukcyjnym komory spalania i przebie-

giem wtrysku a efektywnością procesu spalania.

4 4 – – –

24. Doładowanie silników okrętowych. Podstawy termodynamiczne procesów doładowania. Istota i

sposoby realizacji procesów doładowania. Wykorzystanie

energii spalin wylotowych: system impulsowy i stało-ciśnie-

niowy, porównanie obu systemów. Chłodzenie powietrza do-

ładowującego: jedno i dwustopniowe, budowa chłodnic, wy-

kraplanie pary wodnej – zagadnienia eksploatacyjne. Turbo-

sprężarka – nowe rozwiązania techniczne i zagadnienia eks-

ploatacyjne, rozwiązania techniczne układów mycia turbo-

sprężarek. Współpraca silnika z układem doładowania. Awa-

rie turbosprężarek – praca silnika z wyłączoną turbosprę-

żarką. Okoliczności wystąpienia zjawiska pompowania turbo-

sprężarki, sposoby zapobiegania i usuwania ich przyczyn.

4 4 – – –

Razem 30 30 – – –

Semestr VIII

25. Fundamentowanie silników okrętowych. Siły i momenty działające na silnik w czasie pracy. Rodzaje

drgań silników. Tłumiki drgań skrętnych i wzdłużnych. Mo-

cowanie kadłubów silników dwusuwowych, rodzaje: me-

chaniczne i hydrauliczne.

2 2 – – –



26. Obciążenia elementów silnika w czasie eksploatacji. Obciążenia zmienne połączeń śrubowych w silniku (Wykres

Rötschera). Obciążenia cieplne elementów komory spalania.

Pola temperatur i wartości graniczne. Wymagania materia-

łowe elementów obciążonych cieplnie. Ocena obciążenia

cieplnego.

2 2 – – –

27. Toksyczność spalin wylotowych. Określenie toksyczności spalin: tlenki azotu, niespalone wę-

glowodory, tlenki węgla, niespalone cząstki stałe. Metody

pomiaru i jednostki poszczególnych składników toksyczności

spalin. Pomiar zadymienia spalin oraz możliwości jego ra-

cjonalnego wykorzystania w eksploatacji silników.

2 2 – – –

28. Budowa i działanie silników dwupaliwowych (paliwo ciekłe

+ paliwo gazowe). 2 2 – – –

29. Wpływ zastosowania paliw ciężkich na konstrukcję i

eksploatację silników okrętowych. 2 2 – – –

30. Budowa silników okrętowych – regulatory prędkości obro-

towej. Różnice pomiędzy pracą silnika z regulatorem i pracą sil-

nika z zablokowaną listwą paliwa. Pojęcie statycznego i dy-

namicznego spadku prędkości obrotowej. Dodatkowe funk-

cje regulatora prędkości obrotowej, wykresy pracy silnika

przy zastosowaniu dodatkowych funkcji regulatora. Podsta-

wowy opis regulatora elektrycznego. Celowość stosowania

kontroli wielkości obciążenia w regulatorach prędkości ob-

rotowej, opis dodatkowych urządzeń takich regulatorów.

Nastawy w regulatorach silników współpracujących z róż-

nymi układami napędowymi.

2 2 – – –

31. Praca silnika w stanach ustalonych, zmiennych i awaryjnych. 2 2 – – – 32. Budowa silników okrętowych – wybrane zagadnienia eks-

ploatacyjne i tendencje rozwojowe. Układ: tłokowo-korbowy, smarowania, smarowanie tulei

cylindrowej, układ rozruchowy i rozruchowo-nawrotny.

Tendencje rozwojowe silników okrętowych I ich poszcze-

gólnych zespołów funkcjonalnych.

1 1 – – –

Laboratorium

33. Doładowanie silników okrętowych. Wyznaczanie sprawności turbiny, sprężarki i turbosprężarki.

Diagnostyka układu doładowania. Określanie charakterystyki

przepustowości silnika i pola współpracy z turbosprężarką.

4 – – 4 –

34. Mechanika układu tłokowo-korbowego. Drgania skrętne wałów układów napędowych – pojęcia pod-

stawowe (częstotliwość drgań własnych, układy zastępcze,

postać drgań, rząd drgań, rezonans drgań, prędkość obro-

towa rezonansowa). Metody wyznaczania częstotliwości

drgań własnych. Metody pomiarów amplitudy rzeczywistej

wychylenia skrętnego. Pomiary praktyczne rzeczywistych

wychyleń skrętnych wałów układów napędowych. Spraw-

dzanie luzów łożyskowych, pomiar sprężynowania. Przy-

czyny możliwych uszkodzeń wpływających na zmiany sprę-

żynowania. Drgania skrętne wału korbowego – określenie stopnia bez-

pieczeństwa określonego przypadku rezonansu drgań skręt-

nych. Tłumiki drgań skrętnych – budowa, działanie i zalece-

4 – – 4 –



nia eksploatacyjne. Wpływ pracy awaryjnej silnika (np. wy-

łączony układ cylindrowy na zmianę widma drgań i zakresy

prędkości rezonansowych). 35. Budowa silników okrętowych – wybrane zagadnienia eks-

ploatacyjne. Budowa współczesnego hydraulicznego układu wtryskowego

paliwa. Układy korekcji faz wtrysku paliwa VIT i FQS. Działa-

nie tych układów, zasady eksploatacji i sprawdzania. Wykresy

wtrysku paliwa (ciśnienie i skok iglicy) w funkcji kąta obrotu

wału korbowego. Pomiary praktyczne przebiegów wtrysku pa-

liwa, diagnostyka działania układu wtryskowego poprzez ana-

lizę tych przebiegów. Zasada działania pompy wtryskowej, i

wtryskiwacza, ciśnienie paliwa w przewodzie zasilającym

pompy. Rodzaje pomp wtryskowych, sposoby regulacji chwilo-

wej dawki paliwa. Porównanie warunków pracy pomp wtry-

skowych. Przegląd i remont pomp wtryskowych i zaworów

wtryskowych. Budowa wtryskiwaczy, zasady remontów i prze-

glądów. Praktyczne sprawdzenie wtryskiwaczy różnych typów.

Sprawdzanie ustawienia pomp wtryskowych, metody – ich

wady i zalety w warunkach eksploatacyjnych.

6 – – 6 –

36. Budowa silników okrętowych - regulatory prędkości obro-

towej. Praktyczne metody sprawdzania podstawowych charaktery-

styk roboczych regulatorów prędkości obrotowej. Wykaz za-

bezpieczeń wbudowanych w system sterowania silnikiem

przy silnikach sterowanych z mostku. Opis wszystkich zabez-

pieczeń i urządzeń, gdy takie sterowanie jest realizowane.

Opis sekwencyjny zdalnego sterowania silnikiem (z mostku).

4 – – 4 –

37. Elektroniczne indykowanie silników okrętowych analiza

wykresów indykatorowych. Współczesne metody i urządzenia do indykowania silników.

Układy do pomiarów eksploatacyjnych – przenośne i do mo-

nitoringu. Technika przygotowania urządzeń elektronicznych

do pomiarów. Analiza wpływu różnych uszkodzeń silników na

przebiegi ciśnień wewnątrz cylindra. Praktyczne metody

diagnostyki cylindra silnika, z wykorzystaniem elektronicznych

układów do indykowania w przypadkach typowych uszkodzeń.

4 – – 4 –

38. Toksyczność spalin wylotowych. Metody pomiaru i aparatura do oznaczenia składników spa-

lin: tlenki azotu, węglowodory, tlenki węgla, cząstki stałe i

normalne produkty spalania. Metodyka prowadzenia testów

pomiarowych na stanowisku i w eksploatacji. Sposoby wy-

znaczenia wskaźników emisji spalin. Pomiar stopnia zady-

mienia spalin. Praktyczne testy wyznaczania wskaźników

emisji spalin silników okrętowych.

4 – – 4 –

39. Eksploatacja współczesnych układów automatycznego

nadzoru i sterowania silników okrętowych. Diagnostyka systemów sterowania i monitoringu. Spraw-

dzanie podzespołów komputerowych systemów sterowania,

monitoringu i zabezpieczeń silników. Weryfikacja działania

układów pomiarowych, testowanie i kalibracja czujników i

przetworników.

4 – – 4 –





1. Piotrowski I., Witkowski K.: Okrętowe silniki spalinowe. Wydawnictwo Trademar.

Gdynia 1996, 2002.

2. Włodarski J.K.: Silniki spalinowe okrętowe. Podstawy teoretyczne. Skrypt WSM w

Gdyni, Gdynia 1995.

3. Wajand J.A., Wajand J.T.: Tłokowe silniki spalinowe średnio- i szybkoobrotowe. WNT

Warszawa 1993.

4. Piotrowski I., Witkowski K.: Eksploatacja okrętowych silników spalinowych. Fundacja

Rozwoju WSM w Gdyni. Gdynia 2002.

5. Woodyard D.: Pounder’s marine diesel engines and gas turbines. Eighth edition. Elsevier

Ltd. London 2002.

6. Listewnik W., Marcinkowski J. Rozwój konstrukcji okrętowych wolnoobrotowych

silników spalinowych. Skrypt WSM w Szczecinie. Szczecin 1992.

7. Kowalski Z., Łostowski S., Tittenbrun S.: Regulacja prędkości obrotowej okrętowych

silników spalinowych. Wydawnictwo Morskie. Gdańsk 1988.

8. Polskie Normy: PN-81/M-01501, PN-79/M-01502, PN-91/M-01503/02, PN-92/M-

01503/03, PN-81/M-01503/01.



29. Przedmiot: KOTŁY OKRĘTOWE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S V 15 3E – – 0,3 50 45 – – 5 3

Razem w czasie studiów 50 45 – – 5 3


– matematyka,

– fizyka,









Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń z wyko-

rzystaniem symulatora student powinien:

Znać

1) Teoretyczne podstawy pracy kotłów okrętowych.

2) Procesy robocze zachodzące w kotle.

3) Klasyfikację, konstrukcję kotłów.

4) Podstawy budowy i zasady działania kotłów utylizacyjnych.

5) Bilans cieplny kotła – sprawność i sposoby jej podwyższania.

6) Elementy konstrukcyjne kotłów okrętowych.

7) Armaturę i osprzęt kotłowy.

8) Instalacje kotłowe.

9) Systemy paliwowe kotłów.

10) Palniki kotłowe.

11) Obsługę kotłów okrętowych.

12) Bezpieczeństwo obsługi kotłów okrętowych i procedury awaryjne.

13) Wodę kotłową.

Umieć

1) Przygotować do pracy system paliwowy i wody zasilającej.

2) Przygotować do pracy kocioł paliwowy opalany i utylizacyjny.

3) Rozpalić kocioł pomocniczy opalany.

4) Wykonać czynności codziennej obsługi kotłów.

5) Nadzorować pracę kotłów.

6) Dokonać regulację palnika kotłowego.



7) Przeprowadzić procedurę odstawiania kotłów.

8) Dokonać oceny stanu technicznego kotłów.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V 1. Teoretyczne podstawy pracy kotłów okrętowych:

a) właściwości termodynamiczne wody i pary, b) cykl przemian termodynamicznych zachodzących w kotle

i ich zobrazowanie na wykresie i-s, T-s, i-p,

c) właściwości fizykochemiczne olejów diatermicznych

2 2 – – –

2. Procesy robocze zachodzące w kotle: a) spalanie:

– wpływ parametrów paliwa i powietrza oraz stanu

technicznego palnika na jakość procesu spalania, b) wymiana ciepła:

– promieniowanie:

– konwekcja, – rodzaje zanieczyszczeń i ich wpływ na wymianę cie-

pła, c) aerodynamika:

– wpływ konstrukcji kotła na opory przepływu spalin, – wpływ zanieczyszczeń na opory przepływu spalin, – wentylatory wyciągowe,

d) cyrkulacja wody w kotle: – cyrkulacja naturalna i jej zaburzenia, – cyrkulacja wymuszona.

5 5 – – –

3. Klasyfikacja i konstrukcje kotłów okrętowych Główne kotły okrętowe:

a) opłomkowe, b) stromorurkowe, c) z przymusowa cyrkulacja, d) przepływowe, e) specjalne,

f) przegląd konstrukcji firm: Foster, Wheeler, Sunrod. Pomocnicze kotły okrętowe:

a) pomocnicze opalane, b) płomieniówkowe,

c) opłomkowe, d) dwubiegowe, e) kombinowane, f) kotły olejowe, g) przegląd konstrukcji firm: Alborg, Senior Thermal,

Metalport, Unex. Wielkości charakterystyczne, parametry i wskaźniki współ-

czesnych kotłów okrętowych głównych i pomocniczych:

a) jednostkowa pojemność wodna, b) obciążenie cieplne komory paleniskowej, c) obciążenie cieplne powierzchni wymiany ciepła,

8 8 – – –



d) ciśnienia występujące w kotle, e) temperatury występujące w kotle, f) zdolności akumulacyjne

4. Podstawy budowy i zasada działania kotłów utylizacyj-

nych:

a) przykłady konstrukcji kotłów opłomkowych i płomieniów-

kowych, b) systemy obsługujące kocioł, c) automatyka koła.

4 4 – – –

5. Bilans cieplny kotła – sprawność i sposoby jej podwyższa-

nia: a) bilans cieplny po stronie parowo-wodnej,

b) bilans cieplny po stronie paliwowej, c) metody wyznaczania sprawności (bezpośrednia i pośred-

nia) d) wpływ parametrów eksploatacyjnych na sprawność kotła.

2 2 – – –

6. Elementy konstrukcyjne kotłów okrętowych: a) walczaki wodne i parowo-wodne, b) główne powierzchnie ogrzewalne kotłów,

c) szkielet, płaszcz gazoszczelny, izolacja, d) osuszanie pary, e) podgrzewacze powietrza i wody, f) podgrzewacze pary,

2 2 – – –

7. Armatura i osprzęt kotłowy: a) zawory odcinające, bezpieczeństwa, zwrotne, b) wodowskazy, c) zdmuchiwacze sadzy, d) regulatory poziomu, pływakowe, sondy pojemnościowe

e) presostaty, termometry, termopary, manometry, f) instalacja do mycia kotłów po stronie spalinowej, g) instalacje do szumowania kotłów h) wymogi techniczne

4 4 – – –

8. Instalacje kotłowe: a) systemy zasilania wodą (zasilanie ciągłe i okresowe), b) systemy parowe, c) systemy szumowania i odmulania,

d) automatyka kotła.

4 4 – – –

9. Systemy paliwowe oleju opałowego, napędowego i odpa-

dów ropopochodnych. 2 2 – – –

10. Palniki kotłowe: a) ciśnieniowe z rozpylaniem mechanicznym,

b) rotacyjne, c) dwupaliwowe, d) z rozpylaniem parowym, e) z rozpylaniem powietrznym.

3 3 – – –

11. Obsługa kotłów okrętowych:

a) włączanie kotłów do pracy, b) obsługa kotłów podczas pracy (przygotowanie wody w cza-

sie pracy kotłów, kontrola poziomu wody, obsługa co-

dzienna, szumowanie wodowskazów i regulatorów po-

ziomu), c) obsługa systemu paliwowego, wodnego, parowego (obsługa

3 3 – – –



filtrów i podgrzewaczy, obsługa odwadniaczy termodyna-

micznych, skrzyni cieplnej, zbiornika obserwacyjnego, skro-

plin chłodnicy, skroplin skraplacza nadmiarowego), d) wygaszanie kotłów, e) odstawienie palnika,

f) obniżanie ciśnienia, szumowanie kotłów, g) uzupełnianie wody, h) regulacja wydajności kotła utylizacyjnego, i) współpraca kotła utylizacyjnego i opalanego.

12. Bezpieczeństwo obsługi kotłów okrętowych i procedury

awaryjne. 1 1 – – –

13. Woda kotłowa:

a) woda techniczna w obiegu parowo-skroplinowym, b) własność wody w instalacji z kotłem:

– niskoprężnym, – wysokoprężnym,

– przepływowym; c) analiza wody kotłowej – interpretacja wyników i decyzje

eksploatacyjne, d) chemiczne metody czyszczenia kotłów,

e) wymagania praktyczne – wykorzystanie firmowych

instrukcji producentów środków chemicznych do obróbki

wody kotłowej na statkach.

5 5 – – –

Razem: 45 45 – – –

Semestr V

Symulator 14. Symulator siłowni okrętowych:

a) przygotowanie do pracy systemu paliwowego, wodnego i

skroplinowego, b) przygotowanie do pracy kotła pomocniczego i utylizacyj-

nego, rozpalanie kotła opalanego,

c) włączenie do pracy kotła opalanego i utylizacyjnego, d) odstawienie kotła pomocniczego opalanego i utylizacyj-

nego,

e) blokady palnika kotłowego.

5 – – – 5

Razem: 5 – – – 5

Razem w czasie studiów 50 45 – – 5


1. Górski Z., Perepeczko A.: Okrętowe kotły parowe. Fundacja rozwoju WSM w Gdyni,

Gdynia 2001.

2. Perepeczko A.: Okrętowe kotły parowe. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1979.

3. Piotrowski W.: Okrętowe kotły parowe, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk

1985.


1. Balcerski A.: Siłownie okrętowe. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1990.

2. Cwynar L.: Rozruch kotłów parowych. WNT, Warszawa 1983.



3. Kruczek S.: Kotły. Konstrukcje i obliczenia. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej,

Wrocław 2001.

4. Piotrowski W., Rokicki W.: Kotły parowe. Przykłady obliczeniowe. Wydawnictwo

Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1975.

5. Instrukcje, prospekty, biuletyny, dokumentacje techniczne, strony www. producentów

kotłów okrętowych.



30. Przedmiot: MASZYNY I URZĄDZENIA OKRĘTOWE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S

V 15 2 – – – 30 30 – 5 1

VII 15 2E – 3 – 75 30E – 45 – 6

Razem w czasie studiów 105 60 – 45 5 7


– matematyka,

– fizyka







– użytkowanie paliw i środków smarowych






Znać

1) Teorię, budowę, zasady eksploatacji i obsługi pomp wirowych i wyporowych oraz ukła-

dów pompowych.

2) Teorię procesu sprężania gazów, budowę, obsługę ruchową i zasady eksploatacji spręża-

rek wyporowych, wirowych i wentylatorów.

3) Teorię sedymentacji, wirowania i filtracji, budowę zasady obsługi i eksploatacji urządzeń

do oczyszczania paliw i olejów smarowych.

4) Teorię wymiany ciepła i bilansu cieplnego, budowę, zasady eksploatacji i obsługi

wymienników ciepła: chłodnic, podgrzewaczy, skraplaczy, wyparowników.

5) Budowę, zasady eksploatacji i obsługi urządzeń do produkcji wody słodkiej metodą

odwróconej osmozy.

6) Podstawy teoretyczne siłowych układów hydraulicznych, sposoby regulacji mocy

i prędkości obrotowych.

7) Budowę i zasadę działania silników hydraulicznych

8) Budowę, zasady obsługi i eksploatacji układów hydraulicznych.

9) Zarys teorii sterowania, czynniki decydujące o zwrotności i stateczności kursowej statku,

teorię płata i czynniki decydujące o mocy maszyny sterowej.

10) Budowę zestawu sterowego i zasady centrowania osi steru.

11) Budowę, obsługę i eksploatację elektrohydraulicznych maszyn sterowych nurnikowych,

tłokowych, obrotowych i toroidalnych.



12) Budowę i elementy składowe urządzeń kotwicznych.

13) Budowę, zasady eksploatacji i obsługi elektrycznego i hydraulicznego napędu windy ko-

twicznej.

14) Budowę, zasady eksploatacji i obsługi sterów strumieniowych.

15) Budowę, zasady eksploatacji i obsługi mechanizmów śrub nastawnych.

16) Budowę, zasady eksploatacji i obsługi elektrycznych i hydraulicznych urządzeń

przeładunkowych.

17) Budowę, eksploatację i obsługę urządzeń hydraulicznych zamykania pokryw lukowych.

18) Budowę i obsługę wind łodzi ratunkowych.

Umieć

1) Uruchomić, ocenić poprawność i warunki pracy, obsłużyć i wyłączyć z ruchu pompy.

2) Włączyć pompy do współpracy w układzie równoległym.

3) Uruchomić, ocenić poprawność pracy, wyłączyć z ruchu sprężarkę tłokową i śrubową.

4) Ustalić przyczyny pompowania turbosprężarek i zapobiec temu zjawisku.

5) Dobrać parametry wirowania różnych rodzajów paliw okrętowych.

6) Przygotować do pracy wirówki paliwa w systemie obsługi ręcznej i automatycznej.

7) Uruchomić, ocenić poprawność pracy, wyłączyć z ruchu wirówki paliwa.

8) Ustalić oraz usunąć przyczyny niepoprawnej pracy wirówek paliwa i ich instalacji.

9) Ustalić parametry wirowania obiegowych olejów smarowych.

10) Uruchomić, ocenić poprawność pracy i wyłączyć z ruchu wirówki olejowe.

11) Ocenić poprawność działania i stan techniczny filtrów obsługi ręcznej i automatycznej.

12) Ocenić poprawność pracy i stan techniczny wymienników ciepła.

13) Uruchomić, ocenić poprawność pracy i odstawić z ruchu wyparownik podciśnieniowy.

14) Ustalić przyczyny spadku wydajności wyparownika podciśnieniowego.

15) Przeprowadzić próbę szczelności wyparownika podciśnieniowego.

16) Przeprowadzić czyszczenie mechaniczne i chemiczne wymienników ciepła.

17) Ustalić zasolenie kondensatu w przypadku awarii solomierza.

18) Uruchomić, ocenić poprawność pracy i odstawić z ruchu urządzenia do produkcji wody

słodkiej metodą odwróconej osmozy.

19) Czytać schematy instalacji hydraulicznych.

20) Załączyć, ocenić poprawność działania i odstawić z ruchu elektrohydrauliczną maszynę

sterową, czynności obsługi całodobowej.

21) Odpowietrzać układy hydrauliczne maszyny sterowej.

22) Przeprowadzić regulację elektrohydraulicznej maszyny sterowej.

23) Wymienić czynnik roboczy w układzie wysoko i niskociśnieniowym maszyny sterowej.

24) Przeprowadzić płukanie układu hydraulicznego.

25) Obsłużyć ręcznie napęd steru strumieniowego.

26) Wymienić olej w płytkowym sprzęgle poślizgowym windy kotwicznej i przeprowadzić

jego regulację.

27) Wymienić czynnik roboczy i odpowietrzyć układ hydrauliczny windy kotwicznej.

28) Przeprowadzić regulację uciągu na regulatorze mocy windy.

29) Wymienić olej w windach ładunkowych z napędem elektrycznym.

30) Ocenić pracę układów hydraulicznych urządzeń przeładunkowych dźwigowych.

31) Obsłużyć napęd ręczny śrub nastawnych.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V

1. Mechanizmy siłowni okrętowych: a) rodzaje pomp i układów pompowych oraz ich przeznaczenie, b) sprężarki wyporowe i wirowe, podział i zastosowanie, c) urządzenia do oczyszczania paliw i olejów smarowych, cel

stosowania, d) rodzaje wirówek i filtrów, metody oczyszczania, e) wymienniki ciepła: chłodnice, podgrzewacze, skraplacze,

wyparowniki, rodzaje i przeznaczenie.

4,5 4,5 – – –

2. Urządzenia pokładowe: a) rodzaje i przeznaczenie urządzeń pokładowych,

b) urządzenia sterowe: klasyczne, stery strumieniowe, dysze

Corta, c) urządzenia kotwiczne i cumownicze: rodzaje, rozmieszcze-

nie, przeznaczenie,

d) urządzenia przeładunkowe bomowe, dźwigowe, bramowe,

suwnice.

4,5 4,5 – – –

3. Pompy i układy pompowe: a) podział i klasyfikacja; b) bilans energetyczny pompy i układu pompowego; c) wydajność, moc i sprawność pompy;

d) pompy: wyporowe tłokowe, zębate, śrubowe, z wirującymi

cylindrami, łopatkowe – budowa i zastosowanie; e) pompy wirowe kręte, przepływ cieczy przez wirnik, wyso-

kość podnoszenia wirnika;

f) charakterystyki przepływu, mocy i sprawności pomp wiro-

wych i wyporowych; g) wyróżniki szybkobieżności pomp wirowych;

h) szeregowa i równoległa współpraca pomp z instalacjami; i) kawitacja pomp i siły poosiowe; j) pompy wirowe krążeniowe: zasada pracy, budowa; k) elementy konstrukcyjne pomp i eksploatacja pomp; l) pompy strumieniowe: zasada pracy, budowa i eksploatacja.

m) działania prowadzone za pomocą systemów

pompowych:

– bezpieczna eksploatacja ogólnostatkowych systemów

pompowych (zwrócenie uwagi na rodzaj mediów pod

kątem zagrożeń, jak 1 ważności w pracy siłowni,

utrzymywanie dobrego stanu technicznego urządzeń i

instalacji, pełnej szczelności),

– bezpieczna eksploatacja ładunkowych systemów

pompowych (zwrócenie uwagi na rodzaj mediów pod

kątem zagrożeń pożarowego i chemicznego,

utrzymywanie dobrego stanu technicznego urządzeń i

instalacji, pełnej szczelności),

– systemy monitoringu l kontroli systemów pompowych

6 6 – – –



oraz ich ogólna budowa i działanie.

4. Sprężarki: a) wiadomości teoretyczne na temat procesu sprężania, spraw-

ność wolumetryczna; b) budowa sprężarek tłokowych, śrubowych i łopatkowych; c) rozrząd sprężarek; d) eksploatacja sprężarek wyporowych;

e) przepisy towarzystw klasyfikacyjnych dotyczące sprężarek; f) sprężarki wirowe: podział i zastosowanie; g) podstawy teoretyczne pracy sprężarek wirowych i

wentylatorów;

h) wentylatory i instalacje wentylacyjne i) współpraca wentylatora z siecią przewodów j) charakterystyki dławienia, mocy i sprawności; k) współpraca sprężarki z przewodem i zbiornikiem; l) pompowanie turbosprężarek, przyczyny, skutki i zapobieganie.

5 5 – – –

5. Urządzenia do oczyszczania paliw i olejów: a) zanieczyszczenia paliw i olejów oraz ich wpływ na eksplo-

atację silnika,

b) metody oczyszczania paliw, c) sedymentacja grawitacyjna, wirowanie, filtrowanie, d) podstawy teoretyczne procesu wirowania, e) budowa wirówek, f) dobór parametrów wirowania,

g) eksploatacja wirówek paliwowych, h) wirowanie olejów smarowych.

6 6 – – –

6. Linie wałów:

a) sprzęgła napędu głównego; b) przekładnie napędów okrętowych; c) łożyska w napędach okrętowych:

– wzdłużne, – poprzeczne,

– rufowe; d) wały okrętowe:

– śrubowe, – pośrednie, – oporowe.

4 4 – – –

Razem 30 30 – – –

Semestr VII

7. Filtry, filtracja i oczyszczanie: a) podstawy teoretyczne filtracji; b) przegrody filtracyjne;

c) budowa i eksploatacja filtrów paliwowych i olejowych; d) odolejanie wód zęzowych, odolejacze – budowa i eksploata-

cja; e) spalarki – budowa i eksploatacja;

f) urządzenia do obróbki ścieków sanitarnych-budowa i eks-

ploatacja.

3 3 – – –

8. Wymienniki ciepła:

a) podział, budowa, charakter wymiany ciepła, dane charakte-

3 3 – – –



rystyczne wymienników i ich eksploatacja; b) wyparowniki: rodzaje, budowa, obsługa i eksploatacja;

c) rodzaje korozji w wymiennikach ciepła, sposoby zapobiegania; d) wpływ czynników eksploatacyjnych na sprawność wymien-

nika ciepła. 9. Systemy hydrauliki okrętowej:

a) hydraulika siłowa, przegląd elementów: – pompy, – silniki,

– zawory, – rozdzielacze, – przewody.

b) podstawowe schematy, przykładowe rozwiązania instalacji: – pokryw lukowych,

– wind ładunkowych, – urządzeń transportu pionowego, – drzwi wodoszczelnych,

c) symbole stosowane w hydraulice.

3 3 – – –

10. Urządzenia sterowe: d) urządzenia sterowe, podział; e) zwrotność i stateczność kursowa statku; f) teoria płata i obciążenia układu sterowego;

g) rodzaje uszkodzeń urządzeń sterowych; h) budowa i obsługa elektrohydraulicznej maszyny sterowej:

tłokowej, łopatkowej, toroidalnej; i) regulacja maszyny sterowej;

j) przepisy towarzystw klasyfikacyjnych, eksploatacja maszyny

sterowej; k) bezpieczna eksploatacja; l) przykładowe uszkodzenia i ruch awaryjny.

6 6 – – –

11. Śruby nastawne: a) śruby nastawne, budowa mechanizmów śrub nastawnych,

systemy sterowania śrubami;

b) eksploatacja śrub nastawnych.

4 4 – – –

12. Urządzenia kotwiczne:

a) windy kotwiczne i kabestany elektryczne, budowa i eksploatacja; b) windy kotwiczne i kabestany hydrauliczne, budowa i eksplo-

atacja.

3 3 – – –

13. Urządzenia hydrauliczne pokryw lukowych: a) budowa instalacji pokryw lukowych; b) eksploatacja instalacji.

2 2 – – –

14. Urządzenia przeładunkowe: a) windy ładunkowe topenantowe, gajowe, budowa, obsługa

i eksploatacja;

b) dźwigi hydrauliczne, budowa i obsługa. Eksploatacja i obsługa urządzeń i systemów rozładunkowych

oraz urządzeń pokładowych:

a) ogólna budowa i zasady bezpiecznej eksploatacji żurawi,

bomów, suwnic i innych urządzeń rozładunkowych;

b) przykładowe uszkodzenia l ruch awaryjny urządzeń

rozładunkowych;

2 2 – – –



c) ogólna budowa i zasady bezpiecznej eksploatacji urządzeń

pokładowych – wind cumowniczych i kotwicznych oraz

innych urządzeń pokładowych;

d)przykładowe uszkodzenia i ruch awaryjny wymienionych

urządzeń pokładowych.

15. Stabilizatory przechyłów: a) rodzaje stabilizatorów;

b) zasada pracy stabilizatorów; c) eksploatacja stabilizatorów przechyłów.

2 2 – – –

16. Windy łodziowe: a) budowa i obsługa mechanizmów wind łodziowych.

2 2 – – –

Laboratorium

17. Współpraca pompy z rurociągiem, wyznaczanie charaktery-

styk przepływu, mocy, sprawności. 6 – – 6 –

18. Wyznaczanie charakterystyki kawitacyjnej pompy wirowej. 3 – – 3 – 19. Wyznaczanie charakterystyk przepływu elementów instalacji

okrętowych. 3 – – 3 –

20. Badanie sprawności sprężarki tłokowej. 3 – – 3 – 21. Badanie i kalibracja wiskozymetrów. 6 – – 6 – 22. Demontaż i montaż bębna wirówki paliwa. 3 – – 3 – 23. Badanie efektywności wirowania w funkcji parametrów pracy

wirówki MAPX i własności paliwa. 4,5 – – 4,5 –

24. Badanie efektywności wirowania w funkcji parametrów pracy

wirówki FOPX i własności paliwa. 4,5 – – 4,5 –

25. Bilans wymiennika ciepła. 3 – – 3 – 26. Charakterystyki eksploatacyjne układu hydrauliki siłowej. 3 – – 3 – 27. Badanie i regulacja maszyny sterowej. 3 – – 3 – 28. Wpływ parametrów eksploatacyjnych na wydajność wypa-

rownika podciśnieniowego i zasolenie kondensatu. 3 – – 3 –

Razem 75 30 – 45 –



1. Praca zbiorowa – Mały Poradnik Mechanika Tom II.

2. Górski Z., Perepeczko A.: Okrętowe Maszyny i Urządzenia Pomocnicze. Tom I i II.

3. Dokumentacja techniczno ruchowa pomp wirowych i wyporowych.

4. Urbański P.: Siłownie okrętowe.

5. Górski Z., Perepeczko A.: Pompy okrętowe.

6. Górski Z., Perepeczko A.: Okrętowe sprężarki, dmuchawy i wentylatory.

7. Katalogi producentów, Instrukcje obsługi firm Alfa Laval, Westfalia, H. Cegielski,

Aalborg, Saacke, Towimor, WSK Kraków.

8. Jasiewicz R., Szczepanek M.: Przewodnik do ćwiczeń laboratoryjnych z pomp

okrętowych realizowanych w Zakładzie Maszyn i Urządzeń Okrętowych.

9. Biały W.: Podstawy maszynoznawstwa.

10. Bieniek C.: Wentylatory Osiowe.

11. Smotrycki S.: Maszyny i Urządzenia Pokładowe.

12. Zabłocki M.: Filtry Paliwa Silników Wysokoprężnych.

13. Szydelski Z.: Sprzęgła I przekładnie Hydrokinetyczne.

14. Smotrycki S.: Okrętowe Mechanizmy Pokładowe.

15. Praca Zbiorowa Vademecum hydrauliki Tom III.



16. Jaworowski J., Rajewski P.: Urządzenia Sterowe Statków.

17. Wszelaczyński A.: Eksploatacja Sprężarek Promieniowych.

18. Stryczek S.: Napędy Hydrostatyczne.

19. Urbański P.: Instalacje Spalinowych Siłowni Okrętowych.

20. Stępniewski M.: Pompy.

21. Goliński J.: Strumienice.

22. Eckert B.: Sprężarki Osiowe i Promieniowe.

Strony Internetowe:

1. www.alfalaval.com

2. www.westfalia-separator.com

3. www.aalborg-industries.com

4. Poradnik Mechanika – www.republika.pl/softdis/

http://www.republika.pl/softdis/



31. Przedmiot: CHŁODNICTWO I KLIMATYZACJA



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S

VII 15 2 – 1,7 0,3 60 30 25 5 4



– matematyka,

– fizyka,




– automatyka i miernictwo okrętowe.




Znać

1) Termodynamiczne podstawy działania instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.

2) Podstawy technologii przechowalnictwa żywności i komfortu klimatycznego.

3) Rozwiązania instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych stosowane w okrętownictwie.

4) Konstrukcja urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.

5) Automatyzacja urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.

6) Eksploatacja i remonty urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.

7) Próby i odbiory instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych w świetle wymagań przepi-

sów klasyfikacyjnych.

Umieć

1) Zrozumieć koncepcję każdej instalacji chłodniczej i klimatyzacyjnej na podstawie analizy

dokumentacji i rzeczywistej instalacji.

2) Przeprowadzić uruchomienie, próby, stałą eksploatację (kontrola ciśnień, temperatur, wil-

gotności względnych, natężenia poboru prądu, hałasu itp.) i zatrzymanie instalacji chłod-

niczej i klimatyzacyjnej.

3) Realizować czynności obsługi okresowej: uzupełnianie ziębnika i ziębiwa, uzupełnianie

lub wymiana oleju smarnego, odpowietrzanie, oszranianie, detekcja i usuwanie nie-

szczelności, odwadnianie instalacji.

4) Przeprowadzać okresowe remonty urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.

5) Kontrolować działanie przyrządów pomiarowych i sygnalizacyjnych.

6) Kontrolować i regulować automatykę chłodniczą i klimatyzacyjna.

7) Wykorzystywać w eksploatacji możliwości wynikające z monitoringu komputerowego

instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.

8) Wykrywać i poprawnie reagować na sytuacje awaryjne.



9) Prowadzić dokumentację związaną z eksploatacją instalacji chłodniczych i klimatyzacyj-

nych.

10) W eksploatacji przestrzegać zasad wynikających z kryteriów ekologicznych: składowanie

i recykling ziębników, ziębów, olejów, kontrola nieszczelności.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Chłodnictwo i jego zastosowanie w okrętownictwie:

a) metody chłodzenia i rodzaje urządzeń chłodniczych, b) zastosowanie chłodnictwa na statkach,

c) łańcuch chłodniczy, d) podstawy technologii przechowalnictwa żywności.

2 2 – – –

2. Obiegi chłodnicze i układy chłodnicze stosowane na stat-

kach morskich:

a) podstawy termodynamiczne obiegów chłodniczych b) ziębniki, ziębiwa, oleje smarne, c) obiegi z przechłodzeniem ciekłego ziębnika i przegrza-

niem ziębnika parowego po stronie ssawnej, d) obiegi o kilku poziomach temperatur parowania, e) obiegi o sprężaniu jedno- i dwustopniowym, f) obiegi o chłodzeniu bezpośrednim i pośrednim,

g) obiegi o zasilaniu ciśnieniowym, pompowym, grawitacyj-

nym.

3 3 – – –

3. Instalacje pomocnicze:

a) instalacja odessania parowego ziębnik, b) wytłaczania ciekłego ziębnika, c) instalacja uzupełniania ziębnika, d) instalacja uzupełniania oleju,

e) instalacja bezpieczeństwa, f) instalacja spustu ziębnika za burtę, g) instalacja odpowietrzania, h) instalacja wyrównania ciśnienia, i) instalacja odwadniania ziębnika,

j) instalacja rekuperacji i odgazowania oleju, k) instalacja odszraniania termodynamicznego (powrót

cieczy do kolektora cieczy lub zbiornika drenażowego

lub do separatora),

l) instalacja odszraniania elektrycznego, m) instalacja odszraniania gorącym glikolem.

3 3 – – –

4. Sprężarki i agregaty chłodnicze:

a) podział sprężarek i agregatów chłodniczych, b) sprężarki i agregaty tłokowe (konstrukcja, regulacja wy-

dajności),

c) sprężarki śrubowe (konstrukcja, regulacja wydajności,

zmienny współczynnik kompresji, funkcje oleju), d) sprężarki i agregaty spiralne (konstrukcja, regulacja

wydajności),

e) moc ziębienia i moc napędowa w funkcji parametrów

3 3 – – –



działania sprężarki.

5. Aparatura chłodnicza:

a) wymagania stawiane wymiennikom ciepła,

b) skraplacze, c) chłodnice powietrza (typy, sposoby chłodzenia ładowni,

sposoby zasilania), d) chłodnice do chłodzenia cieczy,

e) osuszacze i zespoły osuszające, f) odolejacze amoniakalne i freonowe, g) odgazowywacze oleju instalacji freonowych, h) zbiorniki ziębnika i oleju, i) odpowietrzacze, j) regeneracyjne wymienniki ciepła,

k) chłodnice międzystopniowe, l) pompy ziębnika.

3 3 – – –

6. Współdziałanie sprężarki z innymi urządzeniami układu

chłodniczego:

a) współdziałanie sprężarki z parowaczem i zaworem roz-

prężnym,

b) współdziałanie sprężarki ze skraplaczem, c) zmiany punktu współpracy w urządzeniu chłodniczym przy

różnych stanach eksploatacyjnych i niesprawnościach

działania.

1 1 – – –

7. Automatyzacja urządzeń i instalacji chłodniczych:

a) automatyzacja zasilania ziębnikiem (rurki kapilarne, za-

wory rozprężne, układy sterowania poziomem ziębnika), b) automatyczne zawory wodne skraplaczy , c) automatyzacja komór chłodniczych,

d) automatyzacja agregatów chłodniczych, e) automatyzacja współdziałania agregatów i komór

chłodniczych, f) automatyzacja ssania i tłoczenia sprężarek.

1 1 – – –

8. Bilans cieplny chłodni:

a) składniki bilansu cieplnego komór chłodniczych, b) dobór podstawowych urządzeń chłodniczych.

2,5 2,5 – – –

9. Eksploatacja instalacji chłodniczych:

a) ogólne zasady eksploatacji instalacji chłodniczych, b) bieżąca i okresowa obsługa instalacji chłodniczych,

c) objawy, przyczyny, konsekwencje różnych

nieprawidłowości w instalacjach chłodniczych, d) procedury postępowania przy różnych czynnościach

eksploatacyjnych (uzupełnienie ziębnika, oleju, odpowie-

trzanie, odwadnianie, lokalizacja i usuwanie nieszczelno-

ści, odszranianie, rozruch po dłuższym postoju, odsta-

wienie instalacji.

3 3 – – –

10. Systemy wentylacji i klimatyzacji stosowane na statkach

morskich:

a) podstawy klimatyzacji (cel i rodzaje klimatyzacji, para-

metry klimatyczne pomieszczeń, komfort klimatyczny),

b) obróbka powietrza w klimatyzacji (wykresy psychrome-

tryczne, operacje obróbki powietrza, bilans cieplno-wil-

2 2 – – –



gotnościowy pomieszczeń), c) systemy i urządzenia klimatyzacyjne,

d) automatyzacja urządzeń klimatyzacyjnych, e) wentylacja siłowni okrętowych, f) wentylacja ładowni, g) eksploatacja systemów klimatyzacji i wentylacji.

11. Statki specjalistyczne:

a) statki rybackie, b) promy, c) kontenerowce,

d) statki do przewozu gazów skroplonych.

2 2 – – –

12. Okrętowe instalacje wentylacyjne, zabezpieczenia przeciw-

pożarowe 1 1 – – –

13. Kontenery chłodzone:

a) przykłady typowych kontenerowych agregatów chłodni-

czych, ich budowa i eksploatacja

2 2 – – –

14. Bezpieczeństwo obsługi urządzeń chłodniczych 0,5 0,5 – – – 15. Przepisy PRS dotyczące chłodnictwa 1 1 – – –

Razem 30 30 – – –

Laboratorium

16. Schematy instalacji chłodniczych. 2 – – 2 – 17. Nastawa automatyki chłodniczej na stanowiskach badaw-

czych. 4 – – 4 –

18. Budowa i działanie sprężarek chłodniczych i aparatury

chłodniczej. 4 – – 4 –

19. Badanie współczynnika przenikania ciepła komory chłodni-

czej. 4 – – 4 –

20. Eksploatacja chłodni prowiantowej. 4 – – 4 – 21. Bilans cieplny układu chłodni prowiantowej i zamrażarki. 4 – – 4 – 22. Badanie centrali klimatyzacyjnej. 3 – – 3 –

Symulator

23. Instalacja chłodni prowiantowej. 3 – – – 3 24. Instalacja klimatyzacji statkowej. 2 – – – 2

Razem 30 – – 25 5

Razem w czasie studiów 60 30 – 25 5


1. Bohdal T. Charun H. Czapp M.: Urządzenia chłodnicze sprężarkowe parowe. WNT

Warszawa 2003.

2. Bonca Z. i in.: Czynniki chłodnicze i nośniki ciepła. IPPU Masta. Gdańsk 1997.

3. Bonca Z. Depta A.: Wentylacja i klimatyzacja okrętowa. Gdynia 1999.

4. Fodemski T.: Domowe i handlowe urządzenia chłodnicze. Poradnik. WNT Warszawa 2000.

5. Jones W.P.: Klimatyzacja. Arkady 1981.

6. Piotrowski I.: Okrętowe Urządzenia chłodnicze. Fundacja Rozwoju Wyższej Szkoły

Morskiej w Gdyni. Gdynia 1994.

7. Płaska Z. Sobecki M.: Wybrane zagadnienia z chłodnictwa i klimatyzacji- zbiór zadań.

WSM Szczecin. 1980.

8. Recknagel H i in.: Poradnik Ogrzewanie i Klimatyzacja. EWFE. Gdańsk 1994.

9. Starowicz Z.: Poradnik montera chłodniczego. WNT Warszawa 1976.

10. Szolc Z.: Chłodnictwo. WSiP Warszawa 1980.



11. Ulrich H.: Technika chłodnicza. Poradnik. Tom 1i 2. IPPU Masta. Gdańsk 1999.

12. Wasiluk W., Korczak E.: Wentylacja i klimatyzacja na statkach. WM Gdańsk 1997.

13. Zakrzewski B.: Obliczenia obiegów chłodniczych i klimatyzacyjnych. PS. Szczecin 1991.



32. Przedmiot: SIŁOWNIE OKRĘTOWE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S V 15 2E – – 2 60 30E – – 30 4

VII 15 1E – – 2 45 15E – – 30 4



– język angielski,

– matematyka,

– fizyka,

– mechanika,














– teoria i budowa okrętów,

– ochrona środowiska morskiego,



Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń

z wykorzystaniem symulatora student powinien:

Znać

1) Podstawowe rozwiązania i zasady dozoru siłowni okrętowych.

2) Podstawy gospodarki energetycznej siłowni.

3) Podstawy budowy i zasady eksploatacji instalacji siłowni spalinowych i ogólno okrętowych.

4) Podstawowe rozwiązania systemów siłowni parowych.

5) Zasady doboru układów napędowych statków, ich charakterystyki i możliwości wykorzy-

stania tych charakterystyk w czasie eksploatacji.



Umieć

1) Czytać i interpretować schematy instalacji rurociągowych.

2) Samodzielnie eksploatować instalacje siłowni spalinowych i ogólno-okrętowe.

3) Ocenić prawidłowość doboru układów napędowych statku.

4) Ocenić wpływ czynników eksploatacyjnych na zachowanie się układu napędowego

statku pod względem niezawodnościowym i energetycznym.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V

1. Wiadomości ogólne. Pojęcie siłowni okrętowej, układu napędowego, elektrowni

okrętowej. Podział siłowni okrętowych.

2 2 – – –

2. Podstawowe instalacje siłowni okrętowych i ich obsługa. Zadania i podział instalacji, schematy ideowe oraz podstawy

ich budowy i eksploatacji. Budowa instalacji: zęzowej, balastowej, transportu i oczysz-

czania paliwa, oleju smarowego, chłodzenia, sprężonego

powietrza, parowo-wodnej, spalin wylotowych, wody sani-

tarnej i technicznej.

2 2 – – –

3. Budowa i obsługa instalacji obsługujących silniki spali-

nowe pomocnicze. Podstawy budowy i eksploatacji instalacji: zasilania pali-

wem, smarowej, chłodzenia, sprężonego powietrza - rozru-

chowego.

2 2 – – –

4. Wymagania stawiane siłowniom i ich wpływ na rozwiąza-

nia zastosowane w siłowniach okrętowych. 2 2 – – –

5. Bilans energetyczny siłowni okrętowej. Sprawność urządzenia energetycznego. Sprawność ogólna

napędu i jej części składowe. Sprawność energetyczna si-

łowni i możliwości jej zwiększenia. Układy energetyczne si-

łowni spalinowych.

2 2 – – –

6. Instalacje siłowni spalinowych. 1. Instalacja chłodzenia: Czynniki wpływające na prawidłowe chłodzenie cylindrów i

ich wpływ na rozwiązanie i eksploatację systemu. Chłodzenie

cylindrów, układy chłodzenia cylindrów silników wolno-

obrotowych i średnioobrotowych, dobór pomp obiegowych i

chłodnic, rola zbiornika wyrównawczego, jego dobór i włą-

czenie w system, grzanie silnika, odpowietrzanie systemu,

wpływ wyparownika próżniowego na eksploatację systemu

oraz jego dobór i włączenie w system, parametry ruchowe

systemu i ich regulowanie, instalacja chłodzenia cylindrów z

ciśnieniowym zbiornikiem wyrównawczym, kontrola i uzdat-

nienie wody, czyszczenie instalacji. Chłodzenie tłoków wodą słodką, zalety i wady wody słodkiej

jako czynnika chłodzącego tłoki, schemat podstawowy in-

stalacji, jej elementy składowe i eksploatacyjne. Chłodzenie wtryskiwaczy, instalacje podstawowe na wodę

16 16 – – –



słodką, olej smarowy i olej napędowy, zasady eksploatacji

poszczególnych instalacji. Instalacje wody morskiej, ogólna charakterystyka, połącze-

nia szeregowe, równoległe i mieszane elementów chłodzo-

nych, parametry obliczeniowe i eksploatacyjne systemu, re-

gulacja parametrów, zapobieganie korozji, erozji i osadom. Centralne instalacje chłodzenia, zalety i wady instalacji

centralnych, układy podstawowe instalacji centralnych, me-

tody optymalizowania, dobór pomp wody morskiej, chłodnic

centralnych i szybkości przepływu w obiegu niskotemperatu-

rowym, parametry eksploatacyjne i regulacja instalacji. 2. Instalacje paliwowe: Wymagania norm i wytwórców silników dotyczące paliw

okrętowych oraz wpływ własności paliw na budowę i eksplo-

atację systemu. Instalacja pobierania, przechowywania i transportu paliwa,

zabezpieczenia przed przelaniem paliwa, przechowywanie,

zdawanie i utylizacja odpadów paliwowych. Instalacja oczyszczania, metody oczyszczania paliw okręto-

wych, czynniki decydujące o prawidłowym oczyszczaniu pa-

liwa w wirówkach i ich wpływ na budowę i eksploatację

systemu oczyszczania, dobór i eksploatacja zbiorników osa-

dowych, dobór wirówek, zastosowanie niekonwencjonalnych

metod oczyszczania i uzdatniania paliwa (dekantery, homo-

genizatory, filtry niepełno-przepływowe, dodatki do paliw),

współczesny układ oczyszczania. Instalacja zasilająca, układ atmosferyczny (konwencjonalny)

i ciśnieniowy na olej opałowy, stosowanie systemu ciśnienia,

dobór elementów układu, rola zbiornika zwrotnego (odpo-

wietrzającego), podgrzewanie i regulacja lepkości paliwa

przed silnikiem, filtrowanie paliwa w układzie zasilającym,

regulacja ciśnienia paliwa, instalacje zasilające na paliwo

zmieszane, instalacje jednopaliwowe siłowni, instalacja za-

silająca kotła pomocniczego. 3. Instalacje smarowe: Instalacja poboru i transportu oleju. Instalacje obiegowe smarowania silników spalinowych, ele-

menty składowe instalacji ich dobór i eksploatacja (zbiorniki

obiegowe, pompy obiegowe, chłodnice, filtry). Instalacje smarowania cylindrów. Instalacje obiegowe smarowania: przekładni, turbosprężarek

i wałów śrubowych. Instalacje oczyszczania olejów

silnikowych, dobór wirówek oraz dobór optymalnej

wydajności wirówki i krotności wirowania oleju obiegowego

przy wirowaniu ciągłym, filtrowanie niepełno-przepływowe,

współczesny system oczyszczania oleju obiegowego. 4. Instalacja sprężonego powietrza: Odbiory okrętowe sprężonego powietrza, zapotrzebowanie

powietrza na rozruch silnika, dobór zbiorników głównych i

pomocniczych powietrza, dobór sprężarek głównych, awa-

ryjnych i pomocniczych, sterowania systemów, ich rozwią-

zywanie i eksploatacja. 5. Instalacje parowo-wodne: Konwencjonalna instalacja parowo-wodna (na parę nasy-

coną suchą), odbiory pary wodnej, bilans parowy statku, do-



bór kotłów pomocniczych, czynniki wpływające na wydaj-

ność kotła utylizacyjnego oraz regulacja jego wydajności,

połączenia kotła opalanego paliwem z kotłem utylizacyjnym,

schemat podstawowy instalacji parowej i jej budowa, sche-

mat podstawowy instalacji skroplinowej, elementy instalacji

(zawory skroplinowe, kontrola przepływu, zbiorniki obser-

wacyjne skroplin, chłodnice skroplin, skraplacz nadmia-

rowy). Schemat podstawowy instalacji zasilającej, elementy instala-

cji (skrzynia cieplna, zbiorniki zapasowe wody kotłowej,

pompy zasilające, kontrola i uzdatnianie wody, regulacja za-

silania kotłów). Zasady eksploatacji instalacji parowo-wodnej (rozruch in-

stalacji, kontrola w trakcie ruchu, odstawianie instalacji,

konserwacja i czyszczenie). Instalacje głębokiej utylizacji energii strat, czynniki wpły-

wające na celowość zastosowania głębokiej utylizacji strat,

źródła energii strat i możliwości ich wykorzystania, wpływ

rozwiązania systemu na pokrycie potrzeb energetycznych

siłowni, schematy podstawowe systemów jedno i dwu-ciśnie-

niowych, systemy zintegrowane, parametry pracy systemów,

podgrzewanie wody zasilającej i przegrzewanie pary. 6. Instalacje zęzowe: Instalacje zęzowe, dobór pomp zęzowych, schematy ideowe

systemu zęzowego, zabezpieczenia przed zalaniem pomiesz-

czeń osuszanych, dobór i rozmieszczenie studzienek zęzo-

wych, koszy ssących i osadników oraz ich połączenia z ma-

gistralą zęzową i pompami zęzowymi, awaryjne ssanie zęz

siłowni, gromadzenie i postępowanie ze ściekami zaolejo-

nymi, odolejanie wód zęzowych, gromadzenie i usuwanie

popłuczyn z siłowni, resztkowanie zęz. 7. Instalacje balastowe: Instalacje balastowe, dobór pomp balastowych, schemat

podstawowy systemu, pompowanie i resztkowanie zbiorni-

ków balastowych. 8. Instalacje sanitarne wody dopływowej: Wymagania stawiane wodzie do picia oraz wodzie do hi-

gieny osobistej. Zapotrzebowanie na wodę do picia, higieny osobistej, do

celów gospodarczych oraz spłukiwania ustępów. Pobieranie, przechowywanie i uzdatnianie wody. Wykorzystanie wody wytworzonej w wyparownikach próż-

niowych do celów sanitarnych. Schematy podstawowe systemów sanitarnych wody dopły-

wającej, ich budowa i eksploatacja. 9. Instalacja spalin wylotowych. Podstawowe uwarunkowania powstawania związków tok-

sycznych spalin wylotowych. Charakterystyka składników

toksycznych spalin. Wymagania stawiane instalacji. Wyko-

rzystanie spalin wylotowych do wytwarzania pary. Sche-

maty podstawowe instalacji oraz charakterystyka podstawo-

wych elementów. Schematy blokowe i działanie instalacji.

Zasady eksploatacji i wpływ stanu technicznego instalacji na

pracę silników okrętowych. Możliwości zmniejszania emisji w silnikach okrętowych.



Wymagania techniczne dotyczące emisji spalin. Sposoby i

rozwiązania konstrukcyjne instalacji obróbki spalin z silni-

ków i kotłów okrętowych. 7. Systemy siłowni parowych.

Podział i zadania instalacji siłowni parowych. Schematy podstawowe obiegów parowo-wodnych, główny

system parowy, pomocniczy system pary dolotowej, pomoc-

niczy system pary odlotowej, systemy skroplinowe, systemy

zasilające. Instalacje paliwowe, instalacje smarowe, instala-

cje destylacyjne.

4 4 – – –

Symulator

8. Wprowadzenie – budowa i działanie symulatora siłowni

okrętowej, uruchomienie i obsługa podstawowa progra-

mów symulatora. Budowa i struktura funkcjonalna symulatora siłowni okrę-

towej. Zapoznanie się z procedurami obsługi instalacji i

urządzeń w zakresie podstawowym: symbole graficzne, ro-

dzaje parametrów i sposoby ich oznaczeń, możliwości

wprowadzania nastaw, operowanie funkcyjne urządzeniami

roboczymi i sterującymi. Funkcjonowanie siłowni okrętowej

statku z siłownią posiadającą klasę A, UMS. Elementy skła-

dowe siłowni symulatora Data Chief. Charakterystyka stanów eksploatacyjnych statku – siłowni:

zimny statek, ruch portowy, stan gotowości manewrowej,

manewry, jazda morska, postój na kotwicy, rozładunek i za-

ładunek. Przygotowanie do uruchomienia siłowni ze stanu

zimnego. Ogólne zapoznanie się z rozwiązaniem siłowni

statku w stopniu umożliwiającym rozpoczęcie procedury

uruchomiania instalacji i urządzeń. Sprawdzenie podstawowe

rozwiązań instalacji i ich stanu: rozmieszczenie zbiorników,

poziom napełnienia itd. Zasilanie siłowni z lądu i z agregatu

awaryjnego, lista urządzeń siłowni pracująca na zasilaniu

lądowym i awaryjnym. Wykorzystanie obydwu formy zasilania

elektrycznego. Uruchomienie agregatu awaryjnego.

2 – – – 2

9. Opis procedur do uruchomienia siłowni statku ze stanu

zimnego. Bezpieczna eksploatacja zespołów prądotwórczych. Typy napędu: głównego, pomocniczego, awaryjnego i

ogólna budowa zespołów prądotwórczych. Rodzaje napędów prądnic i alternatorów. Ogólne zasady

współpracy zespołów prądotwórczych. Przygotowania do rozruchu instalacji agregatu

prądotwórczego DG1 lub DG2. Uruchomienie instalacji

chłodzenia wodą morską i słodką. Przygotowanie instalacji

powietrza startowego. Przygotowania pozostałych instalacji

obsługujących agregaty prądotwórcze. Start silnika

agregatu prądotwórczego ze stanowiska manewrowego –

lokalnego. Wzbudzenie prądnicy, synchronizacja z siecią,

zmiana miejsca sterowania, praca w nadzorze

automatycznym. Systemy monitoringu i kontroli zespołów

prądotwórczych. Czynności: włączenia generatora na GTR,

synchronizacja, wyłączanie z szyn i odstawianie. Tryby

pracy agregatów prądotwórczych. Bezpieczna eksploatacja

zespołów prądotwórczych (obsługa codzienna oraz działania

remontowe). Praca pojedyncza i zespołowa agregatów

4 – – – 4



prądotwórczych. Działania prewencyjne ograniczające

występowanie uszkodzeń oraz działania po stwierdzeniu

uszkodzeń lub nieprawidłowości w pracy zespołu

prądotwórczego. 10. Instalacje chłodzenia – woda morska.

Budowa instalacji chłodzenia, parametry robocze instalacji,

metodyka uruchomienia i nadzoru w czasie pracy oraz od-

stawiania. Dopasowanie parametrów pracy instalacji do

bieżących warunków eksploatacyjnych: ruch portowy, jazda

morska pod pełnym i częściowym obciążeniem, pływanie w

warunkach szczególnych (strefa tropikalna, zalodzenie). Wy-

korzystanie chłodzenia wodą morską w układach pomocni-

czych siłowni – charakterystyka. Praca pojedyncza i zespo-

łowa pomp wody morskiej.

4 – – – 4

11. Instalacja chłodzenia silników – woda słodka oraz instala-

cje pomocnicze. Instalacja chłodzenia cylindrów – przygotowanie do pracy.

Czynniki wpływające na prawidłowe chłodzenie cylindrów -

parametry robocze pracy instalacji. Tryby pracy – sterowa-

nia: ręczne i automatyczne. Zagadnienia eksploatacyjne:

grzanie silnika, odpowietrzanie instalacji, włączanie i od-

stawianie wyparownika wody morskiej, nastawy zaworów

termostatycznych, wymienniki układu utylizacji ciepła. Za-

bezpieczenia i priorytety prawidłowych parametrów pracy

instalacji. Wykorzystanie chłodzenia w instalacjach pomoc-

niczych siłowni – zasady pracy.

2 – – – 2

12. Instalacja sprężonego powietrza. Budowa instalacji i jej przygotowanie do pracy. Nastawy

parametrów roboczych. Zabezpieczenia prawidłowych pa-

rametrów pracy. Uruchomienie instalacji. Praca sprężarek

powietrza w czasie manewrów silnika głównego: pojedyncza

i zespołowa. Praca układu podczas jazdy morskiej.

2 – – – 2

13. Instalacja parowo-wodna – przygotowanie do ruchu. Budowa i zasada działania instalacji. Budowa i zasada

działania kotła opalanego. Budowa i zasada działania kotła

utylizacyjnego. Zasady eksploatacji podstawowych elemen-

tów instalacji. Praca instalacji w różnych warunkach eks-

ploatacyjnych. Wstępne przygotowanie instalacji do pierw-

szego uruchomienia zimnego kotła. System zabezpieczeń

pracy kotła. Metodyka wprowadzenia nastaw w układzie

wodnym – zasilającym kotła. Zasada działania palnika kotła.

Metodyka przygotowania kotła opalanego do uruchomienia.

Ustalenie nastaw w układzie spalania.

4 – – – 4

14. Instalacja parowo-wodna – uruchomienie, nadzór w czasie

ruchu i odstawienie. Metodyka procesu uruchomienia kotła opalanego. Ogrze-

wanie kotła od stanu zimnego. Prowadzenie procesu wstęp-

nego rozruchu w trybie ręcznym – nastawy procesu spalania

i zasilania wodą. Zmiany rodzaju paliwa DO i HFO – uwa-

runkowania eksploatacyjne. Nadzór kotła w czasie pracy.

Praca ręczna, półautomatyczna i automatyczna układów

funkcjonalnych kotła. Podnoszenie ciśnienia, regulacja pa-

rametryczna palnika. Regulacja wydajności kotła w różnych

stanach eksploatacyjnych statku. Współpraca kotła opala-

4 – – – 4



nego i utylizacyjnego, dobór nastaw. Przygotowanie kotła do

odstawienia. Czynności eksploatacyjne w instalacji po od-

stawieniu. 15. Instalacje paliwowe – transportowe, oczyszczające i zasila-

jące. Instalacja transportowa paliwa HFO i DO. Budowa i zasada

działania. Parametry robocze w instalacji. Przygotowanie

instalacji do ruchu. Instalacja oczyszczania. Metody oczysz-

czania paliw HFO i DO. Uruchomienie instalacji – urządzeń

oczyszczających paliwa. Prowadzenie nadzoru w czasie

transportu i oczyszczania paliwa. Zapobieganie wypadkom –

przepełnienia zbiorników i wylewów. Budowa i zasada

działania instalacji zasilania silnika głównego. Przygotowa-

nie instalacji do ruchu. Zmiana rodzaju paliwa: DO na HFO

i odwrotnie. Parametry robocze instalacji. Zabezpieczenia

prawidłowych parametrów pracy.

2 – – – 2

16. Instalacje smarowe. Instalacje transportowe. Instalacje obiegowe smarowania

silników. Elementy składowe tych instalacji (zbiorniki obie-

gowe, pompy obiegowe, chłodnice, filtry ciśnienia i regula-

tory temperatury). Parametry robocze. Przygotowanie in-

stalacji do ruchu, nadzór w czasie pracy silnika. Zabezpie-

czenia prawidłowych parametrów pracy instalacji. Instala-

cja oczyszczania oleju obiegowego. Instalacje oleju smaro-

wego, hydraulicznego i pomocnicze – w różnych urządze-

niach siłowni: silniki pomocnicze, przekładni, turbin paro-

wych, śruby nastawnej, pochwy wału śrubowego i maszyny

sterowej. Instalacje smarowania cylindrów – nadzór w cza-

sie pracy.

2 – – – 2

17. Układ energetyczny siłowni. Budowa i eksploatacja układu energetycznego siłowni. Uru-

chomianie, nadzór w czasie pracy i odstawianie zespołów

prądotwórczych głównych i awaryjnego. Tryby pracy ze-

społów prądotwórczych. Eksploatacja układu energetycz-

nego w różnych stanach eksploatacyjnych statku. Dopaso-

wanie pracy zespołów prądotwórczych do zmiennego zapo-

trzebowania energetycznego. Eksploatacja układu energe-

tycznego w sytuacjach awaryjnych. Układy PTO i PTI - za-

sady eksploatacji. Wykorzystanie układów PTO, PTI oraz

turbogeneratora do współpracy z zespołami prądotwórczymi

napędzanymi silnikami tłokowymi. Gospodarka energe-

tyczna siłowni uwarunkowana potrzebami eksploatacyjnymi.

2 – – – 2

18. Uruchomienie i praca silnika napędu głównego – wolno-

obrotowego. Procedura przygotowania silnika napędu głównego do ru-

chu. Proces weryfikacji stanu gotowości wszystkich instala-

cji obsługujących silnik. Czynności związane z prowadze-

niem startu silnika, pracą na biegu jałowym oraz wzrostem

obciążenia. Działanie programów sterowania i systemów

zabezpieczeń silnika napędu głównego. Sposoby prowadze-

nia startu silnika: stanowiskowy i zdalny. Realizacja i uwa-

runkowanie prowadzenia określonych sposobów manewro-

wania silnika.

2 – – – 2

Razem 60 30 – – 30



Semestr VII

19. Charakterystyka oporowa okrętu. Opór konstrukcyjny, czynniki wpływające na opory eksplo-

atacyjne statku, zależność oporu okrętu od prędkości statku. Moc holowania, prędkość kontraktowa, wpływ prędkości

statku i warunków pływania na: zużycie paliwa, napęd

główny i obciążenie mocą.

2 2 – – –

20. Pola pracy silników głównych. Pojęcie obciążenia znamionowego silnika, pola doboru sil-

ników wolnoobrotowych, deklarowane przez wytwórców

pola obciążeń silników głównych. Ograniczenia eksploatacyjne minimalnych i maksymalnych

obciążeń silników, czynniki eksploatacyjne wpływające na te

ograniczenia, dopuszczalne przeciążenia silników głównych.

1 1 – – –

21. Współpraca układu silnik - śruba okrętowa. Dopasowanie układu silnik spalinowy tłokowy - śruba stała,

rezerwy konstrukcyjne mocy silnika i prędkości obrotowej

silnika w układzie bezpośrednim napędu śruby, dobór obcią-

żenia znamionowego silnika, ocena doboru układu silnik –

śruba na podstawie prób morskich i prognozy modelowej,

wpływ doboru tego układu na jego eksploatację, możliwości

poprawy współpracy układu silnik – śruba. Układy przekładniowe, dobór przełożenia przekładni me-

chanicznej wielobiegowej, układy ze śrubą nastawną. Pole współpracy układu silnik spalinowy tłokowy – śruba

nastawna. Charakterystyka optymalnej sprawności układu napędowego

ze śrubą nastawną i wpływ warunków pływania na przebieg

tej charakterystyki, zalety i wady śrub nastawnych.

2 2 – – –

22. Energetyka siłowni okrętowej. Sprawności układów energetycznych. Energia zapotrzebo-

wana do napędu statku. Zapotrzebowanie na energię elek-

tryczną i cieplną - bilanse. Ogólna sprawność energetyczna

siłowni i sposoby jej podwyższania.

1 1 – – –

23. Nowoczesne rozwiązania układów napędowo-energetycz-

nych z prądnicami wałowymi i sposoby ich eksploatacji. 1 1 – – –

24. Utylizacja ciepła odpadowego, przegląd współczesnych

rozwiązań układów oraz zasady ich eksploatacji. 1 1 – – –

25. Układy napędowe statku i ich eksploatacja. Przegląd współczesnych układów napędowych oraz pędni-

ków. Charakterystyki obrotowe śruby. Charakterystyki hy-

drodynamiczne. Charakterystyki napędowe statku. Pole

pracy silnika. Współpraca silnika, śruby i kadłuba w stanach

ustalonych i przejściowych, w różnych warunkach pływania.

Śruba nastawna – jej zalety i możliwości.

2 2 – – –

26. Praca układu napędowego przy manewrowaniu – krzywe

Robinsona. 2 2 – – –

27. Zasady ekonomicznej eksploatacji siłowni okrętowych. 1 1 – – – 28. Eksploatacja siłowni okrętowej w stanach awaryjnych. 1 1 – – – 29. Współczesne siłownie okrętowe – tendencje rozwojowe.

Nowe rozwiązania systemów siłownianych. 1 1 – – –

Symulator

30. Budowa i zasada działania układu zdalnego sterowania sil-

nika napędu głównego. 2 – – – 2



Struktura systemu zdalnego sterowania układem napędo-

wym. Podstawowe funkcje realizowane z poszczególnych

stanowisk sterowania: miejscowego, i odsuniętych - CMK

(UMCS), mostek. Działanie programowych zabezpieczeń silników: „slow-

down”, „shut-down”. Zakresy obciążeń niebezpiecznych i

niedozwolonych, programowe zabezpieczenia pracy silników.

Zasady dociążania i odciążania. Manewrowanie silnikiem. 31. Uruchomienie i praca silnika napędu głównego – średnio-

obrotowego. Procedura przygotowania silnika napędu głównego do ru-

chu. Weryfikacja stanu gotowości wszystkich instalacji ob-

sługujących silnik. Czynności związane z prowadzeniem

startu silnika, pracą na biegu jałowym oraz wzrostem

obciążenia. Działanie programów sterowania i systemów

zabezpieczeń silnika napędu głównego. Sposoby

prowadzenia startu silnika: stanowiskowy i zdalny.

Realizacja i uwarunkowanie prowadzenia określonych

sposobów manewrowania silnika.

2 – – – 2

32. Nadzór silników okrętowych napędu głównego w czasie

pracy. Metodyka prowadzenia nadzoru eksploatacyjnego. „Sta-

tyczna” i „dynamiczna” praca silników – cechy charaktery-

styczne. Parametry i wskaźniki pracy silników. Metody

oceny zbioru wartości parametrów pracy silnika. Indykowa-

nie silników – sposoby realizowania i wykorzystania prze-

biegów indykatorowych w bieżącej eksploatacji silników.

Wyznaczanie wskaźników pracy silnika: średniego ciśnienia

indykowanego i efektywnego mocy indykowanej oraz uży-

tecznej, jednostkowego zużycia: paliwa i oleju cylindrowego

i emisji jednostkowej składników spalin.

2 – – – 2

33. Pola pracy silników głównych. Ograniczenia eksploatacyjne minimalnych i maksymalnych

obciążeń silników. Czynniki eksploatacyjne wpływające na te

ograniczenia. Dopuszczalne przeciążenia silników głównych.

2 – – – 2

34. Współpraca układu silnik – śruba okrętowa. Dobór obciążenia eksploatacyjnego silnika. Ocena doboru

układu silnik – śruba na podstawie parametrów pracy sil-

nika. Wpływ doboru tego układu na jego eksploatację. Charakterystyka optymalnej sprawności układu napędowego

ze śrubą nastawną i stałą. Wpływ warunków pływania na

przebieg charakterystyki napędowej statku.

4 – – – 4

35. Energetyka siłowni okrętowej. Metoda sporządzania bilansu energetycznego siłowni okrę-

towej. Ogólna ocena sprawności siłowni okrętowych i spo-

soby jej podwyższania.

2 – – – 2

36. Eksploatacja układów napędowo-energetycznych z prądni-

cami wałowymi. Wpływ obciążenia prądnicy i warunków pływania na cha-

rakterystyki współpracy tego układu. Prądnica wałowa –

układ PTO i PTI. Dobór i eksploatacja układu napędowego

ze śrubą stałą oraz nastawną i prądnicą zawieszoną. Wpływ

tego doboru oraz obciążenia prądnicy i warunków pływania

na współpracę tego układu.

4 – – – 4



37. Współpraca silnika napędu głównego z urządzeniami utyli-

zacji ciepła. Zasady współpracy silnika napędu głównego z urządze-

niami: kocioł splin wylotowych, wyparownik wody morskiej,

układ odzysku ciepła z powietrza doładowującego. Możliwo-

ści wykorzystania tych urządzeń w różnych stanach eksplo-

atacyjnych. Procedura włączania, zmian obciążenia i od-

stawiania urządzeń utylizacyjnych w czasie eksploatacji –

jazdy morskiej silnika napędu głównego.

2 – – – 2

38. Układy napędowe statku i ich eksploatacja. Charakterystyki eksploatacyjne śrub i metody ich sporządzania.

Współpraca układu silnik – śruba okrętowa. Praca układu

napędowego w stanach ustalonych i nieustalonych.

4 – – – 4

39. Zasady ekonomicznej eksploatacji siłowni okrętowych. Wykorzystanie charakterystyk napędowych. Zmiany zanu-

rzenia statku. Wpływ ograniczonej głębokości wody. Pogor-

szenie warunków hydrometeorologicznych. Pogorszenie

stanu technicznego kadłuba i śruby. Prognozowanie zużycia

paliwa i ograniczony zapas paliwa. Dobór prędkości eko-

nomicznej statku. Wpływ warunków klimatycznych. Wynu-

rzenie śruby. Cel i metody sporządzania charakterystyk na-

pędowych w eksploatacji. Podstawowe uwarunkowania

techniczne uwzględniające jakość paliwa i warunki otocze-

nia na osiągi silnika napędu głównego. Praca na uwięzi.

Wyznaczanie siły uciągu statku.

4 – – – 4

40. Zachowanie środków bezpieczeństwa podczas pełnienia

wachty oraz procedury postępowania w chwili wykrycia

zagrożenia pożarowego lub negatywnych zdarzeń w

szczególności w systemie paliwowym: - obchód siłowni: sprawdzanie parametrów pracy urządzeń i

systemów oraz poziomów mediów w zbiornikach (przez

obserwację czujników i organoleptycznie), sprawdzanie

szczelności urządzeń i rurociągów. - postępowanie w chwili wykrycia zagrożenia lub

negatywnych zdarzeń: przyczyny występowania i definiowanie

zagrożenia, w tym pożarowego, oraz uszkodzeń i systemów,

umiejętność oceny poziomu zagrożenia (pod kątem szybkości

podejmowania działań), procedury awaryjne, działania

niestandardowe, zwrócenie uwagi na bezpieczeństwo własne

o odpowiedzialność wachtowego za cały statek z załogą

(wszczęcie alarmu przed przystąpieniem do akcji). Eksploatacja siłowni okrętowej w stanach awaryjnych. Praca silnika napędu głównego w stanach awaryjnych. Wy-

łączenie z ruchu cylindra silnika napędu głównego. Wyłą-

czenie z ruchu turbosprężarki.

4 – – – 4

Razem 45 15 – – 30



1. Rawson, K.J.; Tupper, E.C., Basic Ship Theory, Elsevier, 2001.

2. Schneekluth, H.; Bertram V., Ship Design for Efficiency and Economy, Elsevier, 1998.

3. Bertram V., Practical Ship Hydrodynamics, Elsevier, 1999.

4. Tupper, Eric C. Introduction to Naval Architecture, Elsevier, 2004.




1. Wojnowski W.: Okrętowe siłownie spalinowe, Tom I, II i III. Politechnika Gdańska,

1991 – 1992.

2. Michalski R.: Siłownie okrętowe. Wydawnictwo Politechniki Szczecińskiej, Szczecin

1997.

3. Urbański P.: Gospodarka energetyczna na statkach. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1978.

4. Chachulski K.: Podstawy napędu okrętowego. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1988,

5. Piotrowski I., Witkowski K.: Eksploatacja okrętowych silników spalinowych. Gdynia

2002.

6. Urbański P.: Instalacje okrętów i obiektów oceanotechnicznych: instalacje spalinowych

siłowni okrętowych. Politechnika Gdańska, 1994.

7. Balcerski A.: Siłownie okrętowe. Gdańsk 1990.

8. Włodarski J., K.: Podstawy eksploatacji maszyn okrętowych. Gdynia, 2006.

9. Kowalski Z., Tittenbrun S., Łastowski W., F.: Regulacja prędkości obrotowej okrętowych

silników spalinowych. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1988.

10. Wiewióra A.: Ochrona środowiska morskiego. WSM Szczecin, 1997.

11. Borkowski T.: Emisja spalin przez silniki okrętowe – zagadnienia podstawowe. WSM

Szczecin 2000.



33. Przedmiot: PODSTAWY BUDOWY STATKU

I ORGANIZACJA ZAŁOGI



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S I 15 1 – – – 15 15 – – – 1



– fizyka,

– mechanika,





– teoria i budowa okrętu,



– podstawy nautyki.



Znać

1) Zasady przeglądów okresowych wynikających z przepisów instytucji klasyfikacyjnych.

2) Zasady ogólnej budowy statków, geometrię kadłuba, linie teoretyczne, wymiary główne.

3) Współczynniki pełnotliwości, zasady pływalności, niezatapialności.

4) Typy statków, zasady łączenia elementów konstrukcji kadłuba, materiały stosowane

w okrętownictwie, wiązanie kadłuba, konstrukcje dna, pokładów, burt, poszycia kadłuba,

zbiorników, dziobu i rufy.

5) Zasady rozwiązań siłowni okrętowych, statków motorowych, turbinowych itp.

6) Podstawowe systemy, typy urządzeń pomocniczych i urządzeń pokładowych.

7) Zasady budowy statku i organizacji pracy załóg.

Umieć

1) Czytać i interpretować rysunki techniczne kadłuba statku, systemów siłowni, urządzeń

pomocniczych siłowni itp.

2) Wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałości ogólnej statku.

3) Posiąść niezbędna wiedzę podstawową w zakresie budowy i funkcjonowania okrętu.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr I

1. Działalność IMO i instytucji klasyfikacyjnych. 1 1 – – – 2. Podział kompetencji członków załogi wymagany przez kon-

wencję STCW. 2 2 – – –

3. Geometria kadłuba – wymiary główne. Geometria kadłuba, linie teoretyczne, wymiary główne, sto-

sunki wymiarów głównych, współczynniki pełnotliwości,

składowe masy, wolna burta.

2 2 – – –

4. Typy statków, rozplanowanie przestrzenne. Typy statków: masowce, drobnicowce, promy, zbiornikowce,

produktowe, gazowce, rozplanowanie przestrzenne.

2 2 – – –

5. Ogólna charakterystyka siłowni okrętowych. Typy, budowa siłowni, podstawowe systemy, typy urządzeń

pomocniczych.

1 1 – – –

6. Rodzaje pędników. 2 2 – – – 7. Sposoby sterowania statkiem. 1 1 – – – 8. Pędniki i stery, rodzaje. 1 1 – – – 9. Wyposażenie pokładowe. 2 2 – – – 10. Wyposażenie ratownicze. 1 1 – – –

Razem 15 15 – – –



1. Pacześniak J.: Projektowanie okrętów. Cz. 1, Gdańsk 1977.

2. Pacześniak J.: Projektowanie okrętów.Cz. 2, Gdańsk 1976.

3. Pacześniak J.: Projektowanie okrętów. Cz. 3, Specyficzne cechy różnych odmian

morskich statków handlowych. Gdańsk 1980.

4. Dudziak J.: Teoria okrętu. Gdańsk 1988.

5. Piskorz-Nałęcki J.: Niezatapialność statków. Gdańsk 1979.

6. Kukuła T., Getka R., Żyłkowski O.: Techniczne zabezpieczenie przeciwpożarowe

i przeciwwybuchowe statków. Gdańsk 1981.

7. Kusz R., Ringwelski J.: Szkolenie przeciwpożarowe marynarzy Polskiej Marynarki

Handlowej. Gdynia 1981.

8. Getka. R.: Przeciwpożarowe urządzenia i instalacje gaśnicze na statkach. Szczecin 1980.

9. Buczkowski L.: Podstawy Budownictwa Okrętowego. T. I - III. Skrypt PG, Gdańsk,

1970.

10. Pacześniak J., Staszewski J.: Projektowanie Morskich Statków Handlowych. T I – IV.,

Skrypt PG, Gdańsk, 1984.

11. Polski Rejestr Statków, Przepisy Klasyfikacji i Budowy Statków Morskich, Cz. IV,

Stateczność, Gdańsk, 1986.

12. Międzynarodowa Konwencja o Bezpieczeństwie Życia na Morzu, SOLAS 1974.

http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=1&IM=01&TX=Pacze%9Cniak



http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=1&IM=01&TX=Dudziak

http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=1&IM=01&TX=Piskorz

http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=1&IM=01&TX=Piskorz

http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=1&IM=01&TX=Getka



34. Przedmiot: TEORIA I BUDOWA OKRĘTU



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S II 15 2 – – – 30 30 – – – 1 III 15 2 – – – 30 30 – – – 2 IV 15 2 – – – 30 30 – – – 1




– matematyka,

– fizyka.

– mechanika,





– podstawy budowy statku i organizacji załogi.




Znać

1) Charakterystyki eksploatacyjne statku.

2) Nazewnictwo i typowe rozwiązania węzłów konstrukcyjnych kadłuba.

3) Podstawy wyznaczania warunków równowagi statku.

4) Podstawy teoretyczne w zakresie stateczności statku.

5) Wpływ swobodnych powierzchni cieczy na stateczność poprzeczną statku.

6) Metody wyznaczania stateczności statku w stanie uszkodzonym.

7) Podstawy teoretyczne w zakresie stateczności dynamicznej statku.

8) Elementy dokumentacji w zakresie budowy i stateczności statku.

9) Procedury kontroli stateczności.

10) Cel i skutki balastowania statku.

11) Podstawy teoretyczne w zakresie dynamiki statku na fali.

12) Zasadę działania pędnika i steru.

13) Rodzaje oporów kadłuba statku.

Umieć

1) Czytać i posługiwać się rysunkami konstrukcyjnymi statku.

2) Obliczać środek ciężkości statku.

3) Wykonać obliczenia związane ze statecznością i niezatapialnością statku.

4) Wyznaczać warunki równowagi statku.

5) Obliczać zanurzenie i przegłębienie statku.

6) Interpretować dokumentację statecznościową.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr II

1. Charakterystyka statku: a) wymiary i przekroje,

b) linie teoretyczne, c) współczynniki pełnotliweości, d) wolna burta i znak wolnej burty, e) skala załadowania, f) krzywa wyporu.

6 6 – – –

2. Typy statków, rozplanowanie przestrzenne: a) masowce, b) drobnicowce,

c) promy, d) zbiornikowce, e) produktowce, f) gazowce.

2 2 – – –

3. Rodzaje pędników i sterów. 2 2 – – – 4. Budowa statku:

a) typy wiązań i elementy konstrukcji kadłuba, b) zbiorniki na statku i typowe ich wyposażenie, zasady

sondowania zbiorników, c) zamknięcie wodoszczelne,

d) typowe uszkodzenia kadłuba, rozkłady awaryjne, sprzęt

awaryjny, e) materiały stosowane w budowie statku.

13 13 – – –

5. Materiały konstrukcyjne kadłuba statku: a) połączenia elementów, b) ochrona przeciwkorozyjna.

2 2 – – –

6. Obciążenia konstrukcji kadłuba: a) wytrzymałość lokalna i ogólna kadłuba, b) krzywe ciężarów, wyporu i obciążeń,

zginanie kadłuba, wykresy sił tnących i momentów gną-

cych, skręcanie kadłuba.

5 5 – – –

Razem 30 30 – – –

Semestr III

7. Pływalność, stateczność i niezatapialność statku: a) stateczność początkowa, b) moment wychylający, c) moment prostujący.

6 6 – – –

8. Środek ciężkości i środek wyporu statku: a) załadowanie i wyładowanie ciężaru, b) przeniesienie ciężaru,

c) wzniesienie środka ciężkości nad stępkę, d) położenie środka wyporu względem środka ciężkości, e) warunki zachowania równowagi statku.

12 12 – – –

9. Stateczność wzdłużna:

a) podstawowe wiadomości o stateczności wzdłużnej:

12 12 – – –



metacentrum wzdłużne,

duży promień metacentryczny,

wzdłużna wysokość metacentryczna,

wykresy metacentrum,

przegłębienie; b) zmiana zanurzenia wskutek zmiany przegłębienia.

Razem 30 30 – – –

Semestr IV

10. Stateczność dynamiczna:

a) kąt przechyłu dynamicznego, b) kryteria stateczności, c) wpływ swobodnych powierzchni cieczy na zachowanie

się statku.

4 4 – – –

11. Balastowanie statku, cel i skutki. 4 4 – – – 12. Stateczność statku podpartego:

a) w doku elementów, b) na mieliźnie.

6 6 – – –

13. Wymagania praktyczne, korzystanie z dokumentacji: a) statecznościowej, b) pływalnościowej,

c) konstrukcyjnej.

8 8 – – –

14. Przeglądy na statkach, zakresy, dokowanie. 2 2 – – – 15. Działalność IMO i instrukcji klasyfikacyjnych. 2 2

16. Znajomość podstawowych działań podejmowanych w

przypadkach występowania zdarzeń powodujących

częściową utratę pełnej pływalności:

a) analiza zagrożeń związanych z sytuacjami awaryjnymi

zaistniałymi na skutek zdarzeń powodujących częściową

utratę pełnej pływalności,

b) znajomość procedur i działań ograniczających skutki

zdarzeń powodujących częściową utratę pełnej

pływalności,

c) analiza możliwości użycia urządzeń i systemów

awaryjnych oraz urządzeń i systemów głównych

i pomocniczych w trybie awaryjnym,

d) prewencyjna rola bezpiecznej eksploatacji statku w

ograniczeniu występowania zdarzeń powodujących

częściową utratę pełnej pływalności.

4 4

Razem 30 30 – – –



1. Dudziak J.: Teoria okrętu. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 2008.

2. Więckiewicz W.: Budowa kadłubów statków morskich. Wydawnictwo Akademii

Morskiej, Gdynia, 2008.

3. Szozda Z.: Stateczność statku morskiego. Wydawnictwo Naukowe Akademii Morskiej,

Szczecin, 2009.



4. Clarc I.C.: Stability, trim and strenth for Merchant chips and fishing vessels. The Nautical

Institute, London, 2008.

5. Przepisy budowy I klasyfikacji statków morskich, cz.2 Kadłub. Polski Rejestr Statków,

2007.

6. Derrett D.R.: Ship stability for masters and mates. Maritime Press, London, 2006.

7. Więckiewicz W.: podstawy pływalności I stateczności statku handlowego. Wydawnictwo

Akademii morskiej, Gdynia, 2006.

8. Brian A.: Ship hydrostatic and stability. Butterworth-Heinemann, Amsterdam, 2007.



35. Przedmiot: OCHRONA ŚRODOWISKA MORSKIEGO



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S V 15 2 – – – 30 30 – – – 1



– fizyka,







– prawo i ubezpieczenia morskie.



Znać

1) Podstawowe pojęcia dotyczące ekologii morza, rodzaje zanieczyszczeń powstających na

statku, ilościowe źródła zanieczyszczeń.

2) Przepisy prawa dotyczące zapobieganiu zanieczyszczeniom morza o zasięgu międzynaro-

dowym, regionalnym i krajowym.

3) Zasady budowy i obsługi urządzeń okrętowych ochrony środowiska stosowane na stat-

kach motorowych i zbiornikowcach.

Umieć

1) Obsługiwać urządzenia ochrony środowiska typu odolejacze, oczyszczalnie ścieków

i spalarki.

2) Wykonywać podstawowe analizy chemiczne w zakresie poprawnej oceny pracy urządzeń

ochrony środowiska wynikające z obsługi urządzenia.

3) Prowadzić dokumentację książki zapisów olejowych oraz ewidencji odpadów i ścieków.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V

1. Charakterystyka statku jako obiektu zagrażającego śro-

dowisku morskiemu. Rodzaje zanieczyszczeń oraz ich

ilości:

a) oleje (oleje i mieszaniny oleiste), b) chemikalia (resztki ładunku), c) ścieki bytowo-gospodarcze,

4 4 – – –



d) śmieci – odpady zrzucane ze statku. Wpływ poszczególnych zanieczyszczeń na środowisko mor-

skie. Zachowanie biocenozy pod wpływem zanieczyszczeń:

olejami, chemikaliami, ściekami i śmieciami. 2. Prawna ochrona wód morskich przed zanieczyszczeniami

ze statków, konwencje: MARPOL, DUMPING, HELCOM i

ustawa o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki. Aktualny stan prawny i nadzór nad stosowaniem postano-

wień konwencji. Dokumentacja okrętowa dotycząca ochrony

środowiska morskiego. Prowadzenie dokumentacji, książki:

zapisów olejowych, zapisów śmieciowych i statkowy plan

zabezpieczenia przed rozlewem olejowym.

4 4 – – –

3. Zapobieganie zanieczyszczeniu mórz olejami (załącznik I

Konwencji MARPOL): a) podstawowe definicje, warunki usuwania oleju, ) źródła

zanieczyszczeń

b) techniczne sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom

mórz olejami, metody i urządzenia techniczne do

oczyszczania wód zaolejonych,

c) zbiorniki, systemy kontroli zrzutu, urządzenie filtrujące,

znormalizowane złącza i rządzenia odbiorcze, urządze-

nia kontrolne i pomiarowe stopnia zaolejenia mieszanin

wodno-olejowych, d) postępowanie z wodami zaolejonymi i odpadami olejo-

wymi

e) wymagania w zakresie konstrukcji i wyposażenie

zbiornikowców, zatrzymanie oleju na statku, systemy

kontroli, instrukcje pompowe,

f) książka zapisów olejów, g) okrętowy plan zapobiegania rozlewom olejowym, h) h) przeglądy urządzeń, wydawanie świadectw.

4 4 – – –

4. Zapobieganie zanieczyszczeniu szkodliwymi substancjami

przewożonymi luzem (załącznik II Konwencji MARPOL): a) podstawowe definicje, b) klasyfikacja szkodliwych substancji ciekłych,

c) warunki usuwania szkodliwych substancji, d) pompy, rurociągi i instalacje, urządzenia odbiorcze, e) książka zapisów ładunkowych.

4 4 – – –

5. Szkodliwe substancje przewożone w opakowaniach (załącz-

nik III Konwencji MARPOL): a) zastosowanie, freony, halony, b) opakowanie, oznakowanie i nalepki,

c) dokumenty, d) rozmieszczenie, ograniczenia ilościowe, e) kontrola portu.

2 2 – – –

6. Zapobieganie zanieczyszczeniu morza ściekami (załącznik

IV Konwencji MARPOL): a) definicje, źródła i rodzaje zanieczyszczeń,

b) warunki usuwania ścieków, sposoby ich neutralizacji,

gromadzenia i oddawania, c) instalacje sanitarne, zbiorniki gromadzące, oczyszczal-

nie ścieków,

d) metody i urządzenia techniczne do neutralizacji ścieków.

4 4 – – –



e) znormalizowany łącznik wyładunkowy. 7. Zapobieganie zanieczyszczeniu morza śmieciami (załącznik

V Konwencji MARPOL): a) definicje, zastosowanie, źródła zanieczyszczeń,

b) warunki usuwania śmieci, c) plan postępowania ze śmieciami: zrzut do morza, spala-

nie, zdawanie do portowych urządzeń odbiorczych, d) metody i urządzenia obróbki śmieci (młynki, spalarki,

prasy), księga zapisów śmieciowych.

4 4 – – –

8. Zapobieganie zanieczyszczaniu atmosfery toksycznymi

składnikami spalin z silników, kotłów i spalarek okręto-

wych, sposoby ograniczenia emisji toksycznych składników

spalin. Kierunki rozwojowe metod i urządzeń technicznych w dzie-

dzinie ochrony środowiska morskiego.

4 4 – – –

Razem 30 30 – – –



1. Lipiński A.: Prawne podstawy ochrony środowiska. Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.,

Warszawa 2007.

2. Kenig-Witkowska M., M.: Prawo środowiska Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe.

PiE Warszawa 2007.

3. Wierzbowski B., Rakoczy B.: Podstawy prawa ochrony środowiska. PiE Warszawa 2007.

4. Wiewióra A.: Ochrona środowiska morskiego w eksploatacji statków. Notatki z wykładu

dla studiów dziennych i zaocznych oraz kursów SDKO w WSM, Szczecin 2003.


1. Ustawa RP z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 r. Nr 62,

poz. 627).

2. Ustawa RP z dnia 16 marca 1995 r. O zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki

(Dz.U. z 1995 r. Nr 47, poz. 243, z późn. zm.).

3. Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, 1992 (Dz. U.

z 2000 r. Nr 28 poz. 346, z późn. zm.).

4. Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i innych

substancji. (Dz.U. z 1984 r. nr 11, poz. 46, zm. Dz.U. z 1997 r. nr 47, poz.300).

5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie przekazywania informacji o odpadach

znajdujących się na statku (Dz. U. z 2003 r., Nr 101, poz. 936).

6. Rozporządzenie Ministra Transportu I Budownictwa w sprawie sposobu, zakresu

i terminów przeprowadzania przeglądów i inspekcji, sposobu potwierdzania oraz wzorów

międzynarodowych świadectw w zakresie ochrony morza przed zanieczyszczaniem przez

statki (Dz. U. z 2006 r. nr 49, poz. 357).

7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie funkcjonowania inspekcji portu. (Dz.

U. 2004 r. nr 102, poz. 1078).



36. Przedmiot: EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ SIŁOWNI OKRĘTOWEJ

– SYMULATOR



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – 2 36 12 – – 24 2



informatyka użytkowa,

termodynamika techniczna,

podstawy elektrotechniki i elektroniki,

elektrotechnika okrętowa,

podstawy automatyki i robotyki,

automatyka i miernictwo okrętowe,

okrętowe silniki tłokowe,

kotły okrętowe,

maszyny i urządzenia okrętowe,

siłownie okrętowe,

podstawy budowy statku i organizacji załug.


Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń z wyko-

rzystaniem symulatora student powinien:

Znać

1) Rozmieszczenie mechanizmów i urządzeń siłowni okrętowej.

2) Zasady bezpiecznego wyłączania i włączanie poszczególnych urządzeń siłowni.

3) Organizację pracy w siłowni.

4) Rutynowe czynności związane z przyjmowaniem i pełnieniem wachty.

Umieć

1) Czytać schematy siłowni okrętowej.

2) Przygotowywać i uruchamiać wszystkie mechanizmy i urządzenia siłowni.

3) Obliczać moc silnika.

4) Zmierzyć zużycie paliwa.

5) Zebrać dane i sporządzić bilans energetyczny.

6) Prowadzić dziennik maszynowy.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Podstawowe pojęcia diagnostyki technicznej (struktura

obiektu, parametry struktury, parametry pracy, parametry

diagnostyczne, stan sprawności, niesprawności, zdatności i

niezdatności).

2 2 – – –

2. Modele diagnostyczne: (analityczne, funkcjonalne, topolo-

giczne. Metody diagnostyczne: (parametryczna, wibroaku-

styczna, zanieczyszczeniowa).

2 2 – – –

3. Diagnostyka okrętowego silnika spalinowego. Ocena obciążenia mechanicznego i cieplnego grupy tło-

kowo-cylindrowej, ocena szczelności komory spalania,

ocena warunków współpracy tłoka i tulei, ocena zużycia tu-

lei cylindrowej, ocena stanu pierścieni tłokowych. Diagno-

styka układu doładowania, ocena stanu filtra powietrza,

ocena stanu sprężarki powietrza, ocena stanu chłodnicy po-

wietrza, ocena stanu turbiny (turbosprężarki). Diagnostyka procesu wtrysku paliwa i ocena procesu spalania. Diagnostyka łożysk, pomiary temperatury łożysk i trajektorii

czopa.

4 4 – – –

4. Diagnostyka kotłów i turbin parowych. 2 2 – – – 5. Diagnostyka pomp i urządzeń hydraulicznych. 1 1 – – – 6. Stosowane systemy diagnostyczne – przegląd. 1 1 – – –

Symulator

7. Obsługa urządzeń siłowni symulatora. Ogólne zasady postępowania w czasie przygotowania oraz

uruchamiania urządzeń siłowni: otwieranie i zamykanie za-

worów; włączanie i wyłączanie pomp; transport paliw i

olejów; utrzymanie zęz w należytym stanie; postępowanie z

zanieczyszczeniami i odpadami. Posługiwanie się „listą

sprawdzeń (check list). Wyjaśnienie stanów: remont, przestój („dead ship”); ruch

portowy; manewry; jazda morska; nagłe wyłączenie prądu

(„black-out”). Kontrola parametrów w czasie przygotowania i pracy urzą-

dzenia lub systemu.

2 – – – 2

8. Aparatura pomiarowo-kontrolna; system alarmowy, stero-

wanie pracą mechanizmów i systemów. Omówienie przyrządów pomiarowo-kontrolne do pomiaru:

temperatur, ciśnień, poziomów, natężeń przepływu, prędko-

ści obrotowej, momentu obrotowego, mocy, napięcia, natę-

żenia, częstotliwości. Demonstracja działania tych urządzeń

w systemach siłowni. Sposób organizacji i obsługi systemu alarmowego. Sterowa-

nie pracą mechanizmów i systemów siłowni: sterowanie lo-

kalne i zdalne, miejsce sterowania; Demonstracja sterowa-

nie z każdego miejsca, sposoby przechodzenia z jednego sta-

nowiska na inne. Zasadę pracy systemu „Auto Chief”.

2 – – – 2



9. Czynności związane z przejęciem i pełnieniem wachty. Czynności związane z przejmowaniem wachty w siłowni:

czas na przejęcie wachty i kontrolę wszystkich pracujących

maszyn, mechanizmów pomocniczych i systemów, zapisanie

odchyleń od normalnych wartości wyjaśnienie przyczyn od-

chyleń. Kontrola: poziomu mediów roboczych, ważniejszych

parametrów pracy, kontrola stanu zęz siłowni. Sprawdzenie i

kontrola dziennika maszynowego. Procedura przejmowania

wachty. Czynności związane z pełnieniem wachty: regularna kon-

trola wszystkich pracujących mechanizmów i urządzeń.

Kontrola i rejestracja ważniejszych parametrów pracy sil-

nika głównego, i innych urządzeń. Sprawdzanie stanu obcią-

żenia silnika. Pomiary związane z obliczaniem mocy efek-

tywnej, zużycia paliwa i sporządzaniem bilansów.

4 – – – 4

10. Wykrywanie niesprawności silnika głównego, silników

pomocniczych, kotłów i innych urządzeń siłowni. Zastosowanie nowoczesnych technik diagnostycznych i ana-

lizy trendu zmian rejestrowanych parametrów pracy urzą-

dzeń. Identyfikacja i lokalizacja niesprawności silnika głównego:

aparatura paliwowa, grupa tłokowo-cylindrowa, układ wy-

miany ładunku i doładowania, układ tłokowo-korbowy. Identyfikacja i usuwanie niesprawności silników pomocni-

czych (silnik tłokowy, turbina parowa). Identyfikacja i usuwanie niesprawności kotłów i instalacji

parowo-wodnej. Identyfikacja i usuwanie niesprawności urządzeń roboczych

instalacji okrętowych: wirówek paliwa i oleju, sprężarek,

pomp, wymienników ciepła, filtrów itp.

8 – – – 8

11. Eksploatacja układów napędowych siłowni okrętowych. Metodyka postępowania w przypadku ograniczonej zdatno-

ści głównego układu napędowego statku, silników pomocni-

czych i innych ważnych układów funkcjonalnych instalacji.

Procedury postępowania w przypadkach awarii układów

funkcjonalnych silników napędowych głównych i pomocni-

czych. Ograniczenia mocy użytecznej silników napędowych

w różnych warunkach i sytuacjach eksploatacyjnych. Eks-

ploatacja siłowni okrętowych w warunkach klimatycznych

szczególnie odbiegających od normalnych.

4 – – – 4

12. Wybrane zagadnienia eksploatacji siłowni statków: masow-

ców, tankowców, kontenerowców, rybackich i pasażerskich.

Charakterystyczne stany eksploatacyjne związane ze specy-

fiką przewożonego ładunku i wykonywanych zadań.

4 – – – 4

Razem 36 12 – – 24





1. Engine Room Simulator – ERS-L11 MAN B&W-5L90MC–VLCC Version MC90-IV

Machinery and Operation – Part 1.





4. Engine Room Simulator – ERS-L11 MAN B&W-5L90MC–VLCC Version MC90-IV.

Actuators & Controllers.


Variable list.


Alarm list.


Malfunction list.


Trip codes.

Literaturę uzupełniającą stanowią spisy literatury ze wszystkich przedmiotów

technicznych wykładanych na specjalizacji ESO.



37. Przedmiot: ZARZĄDZANIE BEZPIECZNĄ

EKSPLOATACJĄ STATKU



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S V 15 1,25 1,25 – – 38 19 19 – – 1






– podstawy budowy statku i organizacji załogi,



– organizacja nadzoru.



ryjnych student powinien:

Znać

1) Wymagania stawiane członkom załogi przez Konwencję STCW 78/95.

2) Zasady wachtowej i bezwachtowej obsługi siłowni okrętowych.

3) Zasady zachowania podczas alarmów i sytuacji awaryjnych.

4) Ustawy i konwencje dotyczące bezpiecznej eksploatacji statku.

5) Zasady organizacji nadzoru technicznego statku.

6) Zasady organizacji i nadzoru kwalifikacji i składu załogi.

7) Zasady organizacji i nadzoru bezpieczeństwa żeglugi i ratowania życia na morzu.

8) Wymagania ISO i IMO w zakresie zarządzania jakością, bezpieczną eksploatacją

i ochroną środowiska w gospodarce morskiej.

9) Wymagania ISM Code w zakresie bezpiecznej eksploatacji i ochrony środowiska

w gospodarce morskiej.

10) Charakterystykę współczesnych, niemilitarnych zagrożeń dla żeglugi, zasady

przeciwdziałania skutkom zagrożeń.

Umieć

1) Wykonywać obowiązki przygotowania, odstawiania i nadzoru siłowni wachtowej i bez-

wachtowej w różnych stanach eksploatacji statku.

2) Korzystać ze statkowych planów i wyposażenia podstawowego i awaryjnego obrony

statku przed pożarem i innymi zagrożeniami.

3) Wykonywać czynności związane z ograniczeniem zagrożenia w sytuacjach awaryjnych.

4) Korzystać ze statkowej i lądowej księgi systemu bezpiecznego zarządzania eksploatacją.

5) Określić zadania załogi statku i obiektu portowego w związku z wyznaczonymi rolami

w zakresie ochrony.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V

1. Wymagania kwalifikacji i kompetencje członków załogi

statku zawarte w Konwencji STCW 78/95. 1 1 – – –

2. Zasady pełnienia wachty maszynowej oraz bezwachtowego

nadzoru siłowni okrętowej. Zasady pełnienia wachty i obo-

wiązki w sytuacjach szczególnego zagrożenia statku.

1 1 – – –

3. Procedury wachtowe, przyjmowanie i zdawanie obowiąz-

ków. Procedury awaryjnej obsługi instalacji i mechanizmów si-

łowni.

4 1 3 – –

4. Obowiązki i odpowiedzialność członków załogi w zakresie

bezpiecznej eksploatacji i ochrony środowiska morskiego. Obowiązki i odpowiedzialność członków załogi podczas

alarmów i w sytuacjach awaryjnych. Sytuacje awaryjne, in-

stalacje i wyposażenie awaryjne i specjalistyczne statków.

3 1 2 – –

5. Instalacje i wyposażenie do ochrony środowiska morskiego. 1 1 – – – 6. Ustawy i Konwencje dotyczące bezpieczeństwa pracy i życia

na morzu. Kodeks morski. Zasady organizacji nadzoru technicznego i wyposażenia

statku. Dokumenty legitymujące, klasyfikacyjne i bezpieczeń-

stwa.

4 2 2 – –

7. Zarządzanie systemem jakości, bezpieczną eksploatacją

statku i ochroną środowiska w gospodarce morskiej pod

kątem wymagań ISO i IMO. Wymagania stawiane armatorom i załogom statku przez ISM

Code. Obowiązki armatora w zakresie bezpiecznej eksploatacji

statku związane z ISM Code. Obowiązki członków załogi wynikające z ISM Code i regu-

laminu pracy.

5 3 2 – –

8. Instruktaż i szkolenie na statku. 1 1 – – – 9. Dokumenty i dzienniki działu maszynowego, biuro maszy-

nowe. 4 2 2 – –

10. Rozmieszczenie zdalnych wyłączników i sygnalizacji stanu

mechanizmów i wentylacji, zrywanie zaworów, zamknięcia

przejść i wyjść awaryjnych.

3 1 2 – –

11. Procedury wyłączania i uruchamiania systemów okrętowych

napędu głównego, systemów pomocniczych oraz maszyn i

urządzeń awaryjnych.

3 1 2 – –

12. Międzynarodowy Kodeks Ochrony Statku i Obiektu

Portowego. 4 2 2 – –

13. Sytuacje kryzysowe dla żeglugi. 2 1 1 – – 14. Bierna ochrona statku. 2 1 1 – –

Razem 38 19 19 – –





1. Konwencja SOLAS wyd. 2004.

Strony Internetowe:

1. www.gl-group.com

2. www.prs.gda.pl

3. www.dnv.com

4. www.eagle.org

5. www.imo.org

http://www.gl-group.com/

http://www.prs.gda.pl/

http://www.dnv.com/

http://www.eagle.org/

http://www.imo.org/



38. Przedmiot: ORGANIZACJA NADZORU



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 1 – – 24 12 12 – – 1








– podstawy budowy statku i organizacji załogi.



– eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator,

– zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku.



ryjnych student powinien:

Znać

1) Międzynarodowe i krajowe źródła przepisów dotyczących technicznej eksploatacji

statku.

2) Główne przepisy określające zasady technicznej eksploatacji siłowni.

3) Dokumenty, które statek powinien posiadać.

4) Regulamin pracy i zasady pełnienia wacht.

5) Zasady prowadzenia prawidłowej gospodarki materiałowej.

6) Organizację pracy podczas remontu.

Umieć

1) Prowadzić dzienniki maszynowe.

2) Posługiwać się dokumentacją maszynową.

3) Czytać dokumentację techniczną.

4) Czytać dokumentację remontową.

5) Przygotować specyfikację remontową.

6) Przygotować dział maszynowy na przeglądy towarzystw klasyfikacyjnych.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Problematyka organizacji technicznej eksploatacji statku Fazy istnienia statku: założenia techniczno-ekonomiczne, projektowanie, opraco-

wanie technologiczne, budowa, dokumentacja techniczno-

ruchowa, eksploatacja (handlowa i techniczna), złomowanie. Aspekty technicznej eksploatacji statku: techniczne, organizacyjne, ekonomiczne, prawne.

1 1 – – –

2. Przepisy dotyczące nadzoru technicznej eksploatacji statku Międzynarodowa Organizacja Morska (MO) Międzynarodowa Organizacja Pracy (LO) Międzynarodowy Komitet morski (CM) Organizacja Narodów Zjednoczonych (UN) Konwencje: Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na mo-

rzu, 1974/SOLAS/ z poprawkami: Międzynarodowa konwencja o liniach ładunkowych – LL Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszcze-

niom morza przez statki – MARPOL 1973/78 Międzynarodowa konwencja o normach szkolenia, dyplo-

mach i pełnieniu wacht przez marynarzy – STCW 1978 Ustawodawstwo krajowe dotyczące nadzoru nad statkiem i

załogą: Kodeks morski, zasady działalności nadzorczej Polskiego

Rejestru Statków, rozporządzenia Ministra Transportu i Go-

spodarki Morskiej, zarządzenia dyrektorów Urzędów mor-

skich.

2 2 – – –

3. Organy nadzoru technicznej eksploatacji statku Nadzór administracyjny w żegludze morskiej: Minister Transportu i Gospodarki Morskiej, Główny inspektor dozoru technicznego, Dyrektorzy Urzędów Morskich, struktura organizacyjna urzędu morskiego, zadania urzędu morskiego, inspekcje UM dokumenty bezpieczeństwa żeglugi, izby morskie i ich działalność: rejestr okrętowy i dokumenty legitymujące, Nadzór klasyfikacyjny: organizacja działalności PRS innych towarzystw klasyfika-

cyjnych, przepisy klasyfikacji i budowy statków morskich: przeglądy klasyfikacyjne, dokumenty klasyfikacyjne, zastępstwa PRS

4 2

1

1

– –

4. Nadzór stały: a) Nadzór stały PRS b) Nadzór stały innych klasyfikatorów.

1 1 – – –



5. Nadzór klasyfikacyjny automatyki statku Zasady nadzoru automatyki: Próby układów automatyki Harmonogram okresowych prób działania układów auto-

matyki i systemów alarmowych Protokół kontroli nastaw czujników

1 1 – – –

6. Organizacja pracy załogi Instrukcje i szkolenia na statku: dokumenty załogi, obsada stanowisk, zakres obowiązków i czynności członków załogi w różnych

fazach eksploatacji statku, bezpieczeństwo eksploatacji, postępowanie w stanach za-

grożenia, Kierowanie zespołem: więzi międzyludzkie i współpraca w załodze, Pełnienie wacht: Przyjmowanie i pełnienie obowiązków Zasady pełnienia wacht Prowadzenie dzienników (dziennik maszynowy, książka ma-

newrów, książka zapisów olejowych) Gospodarka techniczno-materiałowa: Zamawianie, przyjmowanie i przechowywanie paliw, olejów,

smarów, chemikaliów, wody, wyposażenia, części za-

miennych i materiałów; Zdawanie odpadów (ropopochodne, śmieci, ścieki); Sporządzanie dokumentacji rozliczeń; Organizacja prac konserwacyjno-remontowych: planowanie pracy, czytanie dokumentacji technicznej, dokumentacja wykonanej pracy (karty pomiarów, zapisy w

księdze wieczystej remontów), dokumentacja poawaryjna i powypadkowa, wpływ załogi na koszty eksploatacji

11 3

2

2

1

2 1

– –

7. Remont statku Przygotowanie techniczno-materiałowe remontu statku: Przygotowanie ze strony armatora (specyfika remontowa); Organizacja pracy podczas remontu statku: Bezpieczeństwo pracy, Nadzór nad remontem ze strony załogi, Próby zdawczo-odbiorcze.

4 2

2

– –

Razem 24 12 12 – –



1. Dyrektywa 1999/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 grudnia 1999r.

dotycząca egzekwowania przepisów odnoszących się do godzin pracy marynarzy na

pokładach statków zawijających do portów Wspólnoty.

2. Dyrektywa 2001/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 kwietnia 2001 r.

w sprawie minimalnego poziomu wyszkolenia marynarzy.



3. Dyrektywa 2003/103/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r.

zmieniająca dyrektywę 2001/25/WE w sprawie minimalnego poziomu wyszkolenia

marynarzy.

4. Dyrektywa nr 95/21 z 1995 roku w sprawie wprowadzenia dla statków korzystających z

portów Wspólnoty i pływających pod jurysdykcją państw członkowskich

międzynarodowych norm w zakresie bezpieczeństwa statków, zapobiegania

zanieczyszczeniom oraz warunków życia i pracy na statku, czyli kontroli państwa portu.

5. Dyrektywa nr 99/63 z 1999 roku w sprawie układu przyjętego przez Związek Armatorów

Wspólnoty i Federację Związków Zawodowych Pracowników Transportu Unii

Europejskiej wraz z załącznikiem w sprawie organizacji czasu pracy marynarzy.

6. Dyrektywa nr 99/95 w sprawie wdrożenia postanowień dotyczących czasu pracy

marynarzy korzystających z portów Wspólnoty.

7. Herdzik J.: Poradnik motorzysty okrętowego. Wydawnictwo Trademar, Gdynia 1995.

8. Jurdziński M.: Procedury wachtowe i awaryjne w nawigacji. WSM Gdynia 1995.

9. Konwencja nr 180 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca czasu pracy i stanu

załogi na statkach. 84 Sesja MOP (1996r.)

http://www.mop.pl/miedzynarodowe_standardy/konwencje.html

10. Konwencja STCW’95. IMO.

11. Międzynarodowy Kodeks Ochrony Statków i Obiektów Portowych (Kodeks ISPS), Polski

Rejestr Statków Gdańsk 2003.

12. Międzynarodowy Kodeks Zarządzania Bezpieczeństwem IMO. www.prs.gda.pl

13. Procedury pełnienia i przekazywania wacht morskich Euroafrica Linie Żeglugowe.

14. Procedury pełnienia i przekazywania wacht morskich Polska Żegluga Morska.

15. Procedury pełnienia i przekazywania wacht morskich Unity Line.

16. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie sposobu prowadzenia ewidencji czasu

pracy, pracy w nocy oraz wypoczynku pracowników zatrudnionych na morskich statkach

handlowych (Dz.U. 2003, Nr 116, poz. 1098)

17. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 24 sierpnia 2000 r. w

sprawie wyszkolenia i kwalifikacji zawodowych, pełnienia wacht oraz składu załóg

statków morskich o polskiej przynależności. Dz.U.Nr 105, poz. 117.

18. Strona internetowa Ministerstwa Infrastruktury www.mi.gov.pl

19. Urząd Morski w Szczecinie www.ums.gov.pl

20. Ustawa z dnia 20 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o pracy na morskich statkach

handlowych oraz o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim. Dz.U. Nr 240, poz.2060.

21. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz

o zmianie niektórych innych ustaw. Dz. U. z 2004 Nr 93, poz. 895.

22. Wachta morska.www.stanica.az.pl

23. Załączniki do Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 24

sierpnia 2000 r. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji zawodowych, pełnienia wacht oraz

składu załóg statków morskich o polskiej przynależności. Dz.U.Nr 105, poz. 117.

24. Alternatywne Systemy Nadzoru Urządzeń Maszynowych, Publikacja Nr2/P, PRS Gdańsk

2008.

25. Przeglądy Kadłuba w Czasie Budowy Statku, Publikacja Nr81/P, PRS Gdańsk 2009.

26. Przepisy klasyfikacji i budowy statków morskich, część I, Zasady klasyfikacji statków

morskich. PRS Gdańsk 2009.

27. Przepisy klasyfikacji i budowy statków morskich, część II, Kadłub. PRS Gdańsk 2007.

28. Przepisy klasyfikacji i budowy statków morskich, część VII, Silniki, Mechanizmy, Kotły

i Zbiorniki Ciśnieniowe. PRS Gdańsk 2007.

29. Przepisy klasyfikacji i budowy statków morskich, część VIII, Instalacje Elektryczne

i Systemy Sterowania. PRS Gdańsk 2007.

http://www.prs.gda.pl/

http://www.mi.gov.pl/

http://www.ums.gov.pl/



39. Przedmiot: PODSTAWY NAUTYKI



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S II 15 1 – – – 15 15 – – – 1



– matematyka,








Znać

1) Zasady prowadzenia bezpiecznej i sprawnej nawigacji we wszystkich fazach eksploatacji

statku.

2) Wpływ rodzaju żeglugi na sposób eksploatacji statku i siłowni okrętowych.

Umieć

1) Współpracować z kapitanem i oficerami pokładowymi w zakresie bezpiecznej eksploata-

cji statku w każdych warunkach.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr II

1. Żegluga oceaniczna: a) określenie pozycji, b) wybór drogi i sposoby żeglugi, c) wpływ warunków hydrometeorologicznych na sposób

żeglugi,

d) sztormowanie.

6 6 – – –

2. Żegluga na akwenie ograniczonym: a) przygotowanie statku do wejścia do portu, b) zasady żeglugi na akwenie ograniczonym, c) żegluga pilotowa, d) charakterystyki manewrowe statku, e) manewrowanie w celu zakotwiczenia oraz zacumowania,

5 5 – – –



f) przygotowanie statku do wyjścia z portu. 3. Żegluga w warunkach ograniczonej widzialności. 2 2 – – – 4. Procedury awaryjne. 2 2 – – –



1. Pastusiak T.: Podstawy nawigacji morskiej. Gdynia 1991.

2. Praca zbiorowa Metody nawigacji porównawczej. Gdańsk 2004.

3. Rymarz W.: Międzynarodowe prawo drogi morskiej. Gdańsk 1985.

http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=1&IM=01&TX=Pastusiak

http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=1&IM=01&TX=Rymarz



40. Przedmiot: PRAWO I UBEZPIECZENIA MORSKIE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1,5 – – – 18 18 – – – 1








Znać

1) Elementarny zarys wiedzy z zakresu prawa morskiego potrzebny do swobodnego

poruszania się we wszystkich formach eksploatacyjnych statku;

2) Międzynarodowe konwencje, regulacje i zalecenia dotyczące bezpośrednio wykonywa-

nych przez statek i jego załogę obowiązków i ich zakres odpowiedzialności;

3) Przepisy prawne związane z: sytuacją prawną statku na wodach morskich, certyfikatami

i dokumentami statku i załogi, międzynarodowymi wymaganiami bezpieczeństwa że-

glugi, międzynarodowymi konwencjami i regulacjami dotyczącymi ochrony środowiska,

krajowym i zagranicznym prawem pracy, ubezpieczeniami morskimi.

Umieć

1) W praktyce morskiej prawidłowo zastosować posiadaną wiedze; znać, rozumieć

i stosować przepisy prawa morskiego.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Pojęcia podstawowe, zakres regulacji i źródła prawa mor-

skiego. 1 1 – – –

2. Pojęcie statku morskiego:

a) przynależność państwowa, b) rejestr okrętowy, c) właścicieli statku, d) armator, e) umowy o korzystanie ze statku.

1 1 – – –

3. Administracja morska: kompetencje, inspekcje, dokumenty: a) kontrola zdolności statku do żeglugi,

1 1 – – –



b) odpowiedzialność za naruszenie prawa. 4. Odprawa statku: sanitarna, celna, paszportowa. 1 1 – – – 5. Sytuacja prawna statku na wodach morskich:

a) podział wód morskich, b) skutki naruszania przepisów dla statku i odpowie-

dzialności załogi.

1 1 – – –

6. Certyfikaty i dokumenty statku i załogi wymagane konwen-

cjami międzynarodowymi (wymienionymi w lp. 7 i 8). 2 2 – – –

7. Międzynarodowe wymagania bezpieczeństwa żeglugi: a) regulacje prawne dotyczące stanu załadowania statku, b) odpowiedzialność wynikająca z Międzynarodowej

Konwencji o Liniach Ładunkowych

c) regulacje prawne dotyczące bezpieczeństwa życia na

morzu – konwencja SOLAS, d) regulacje prawne dotyczące standardów szkolenia,

certyfikacji i pełnienia służby na statku – Konwencja

STCW. e) odpowiedzialność wynikająca z przepisów

międzynarodowych w zakresie bezpieczeństwa statku,

załogi, pasażerów i ładunku, f) międzynarodowe wymagania zdrowotne, morska

deklaracja zdrowia.

7 7 – – –

8. Międzynarodowe konwencje i regulacje dotyczące ochrony

środowiska (Konwencja MARPOL). 2 2 – – –

9. Regulacje prawne dotyczące prawa pracy – krajowe i

zagraniczne. 1 1 – – –

10. Ubezpieczenia morskie: a) przedmiot ubezpieczenia morskiego, b) ryzyko ubezpieczeniowe, c) wyłączenia, d) sporządzenie dokumentacji powypadkowej.

1 1 – – –

Razem 18 18 – – –



1. Łopuski J., Prawo morskie, t. I, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1996.

2. Łopuski J., Prawo morskie, t. II/1, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1998.

3. Łopuski J., Prawo morskie, t. II/2, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2000.


1. Łukaszuk L., Międzynarodowe prawo morza, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR,

Warszawa 1997.

2. Hebel A., Poradnik Ubezpieczeń Morskich, Wydawnictwo Foka, Szczecin 1995.

3. Brodecki Z., Prawo ubezpieczeń morskich, Wydawnictwo Prawnicze LEX, Sopot 1999.

4. Młynarczyk J., Prawo morskie Wydawnictwo ARCHE, Warszawa 2002.



41. Przedmiot: SEMINARIUM DYPLOMOWE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1,25 – – – 15 15 – – – 1



– przedmioty zawodowe objęte planem studiów,

– ochrona własności intelektualnej,

– informatyka użytkowa.


Po wykonaniu ćwiczeń audytoryjnych student powinien:

Znać

1) Cel pracy dyplomowej, układ pracy i wymagania formalne.

2) Problemy merytoryczne prac przygotowywanych przez kolegów z grupy.

Umieć

1) Przygotować własną pracę dyplomową poprawnie pod względem formalnym.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Znaczenie i zakres prac seminaryjnych: licencjackich /

inżynierskich, magisterskich, doktorskich. Układ pracy promocyjnej, inżynierskiej. Bibliografia załącznikowa. Prawo autorskie. Kwalifikowanie prac: krytyka, recenzja. Źródła informacji: obszar objęty czasopismem, rodzaje dru-

ków zwartych. Zbieranie i opracowywanie materiałów. Eksperyment, planowanie eksperymentu. Kierowanie zespołami ludzkimi. Konkursy (ubieganie się o pracę). Promocje: osoby, wyroby, firmy.

8 8 – – –

2. Prezentacje prac promocyjnych. Prezentacja pracy w PowerPoint.

7 7 – – –




Przedmioty realizowane w ramach specjalności

Eksploatacja Siłowni Okrętowych




Układy napędowe z silnikami tłokowymi



43.1 Przedmiot: WSPÓŁCZESNE KONSTRUKCJE TŁOKOWYCH SILNIKÓW

OKRĘTOWYCH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VII 15 1 – – 1 30 15 – – 15 2










Znać

1) Zasadę działania wybranych podzespołów silników tłokowych.

2) Procesy silnikowe w okresie normalnej pracy.

3) Wielkości charakteryzujące osiągi silników ich uwarunkowania w eksploatacji.

4) Budowę, materiały i techniki wytwarzania elementów konstrukcyjnych współczesnych

silników okrętowych.

5) Budowę, działanie i właściwości pracy wybranych instalacji sterowania silnika okręto-

wego oraz nowe rozwiązania instalacji: paliwowej, olejowej, chłodzenia, sterowania

i rozruchu.

6) Zjawiska towarzyszące pracy silnika: obciążenia mechaniczne i cieplne, drgania i hałasy,

toksyczność spalin.

7) Zasady użytkowania silników okrętowych o nowoczesnej konstrukcji,

Umieć

1) Wykorzystać informacje o parametrach pracy silnika do bieżącej eksploatacji.

2) Eksploatować silniki w ustalonych i zmiennych warunkach.

3) Diagnozować stan techniczny silnika oraz analizować możliwe zmiany parametrów

regulacyjnych.

4) Wykorzystać mierzone parametry i wskaźniki pracy silnika do jego prawidłowej

eksploatacji.

5) Wykorzystać zalecane narzędzia i przyrządy pomiarowe w okresie eksploatacji.

6) Zapewnić bezpieczną i pewną pracę silnika głównego i pomocniczego.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Układy sterowania silników. Zintegrowane układy sterowania elektronicznego silników

napędu głównego. Budowa i zasada działania. Sterowanie programowalne w silnikach: Wärtsilä „RT-flex”

(WECS- Wärtsilä Engine Control System) i MAN B&W.

1 1 – – –

2. Budowa wybranych elementów silników. Budowa, wykonanie i materiały wybranych elementów ka-

dłuba. Blok cylindrowy, tuleja cylindrowa, głowica, łożyska

główne. Śruby ściągowe. Budowa, wykonanie i materiały wybranych elementów

układu korbowego. Tłoki, pierścienie tłokowe, łożyska

układu korbowego. Obciążenia cieplne elementów komory spalania. Odkształ-

cenia w czasie pracy silnika i wzrost obciążeń mechanicz-

nych. Współczesne rozwiązania konstrukcyjne i działanie instalacji

chłodzenia cylindrów i tłoków.

2 2 – – –

3. Zasady fundamentowania silników. Fundamentowanie silników okrętowych – podatne posado-

wienia ram fundamentowych. Siły i momenty zewnętrzne

działające na silnik podczas ruchu statku w czasie falowania.

Cechy charakterystyczne i identyfikacja drgań silników.

Tłumiki drgań skrętnych i wzdłużnych – konstrukcje i dzia-

łanie. Mocowanie kadłubów silników dwusuwowych: me-

chaniczne i hydrauliczne. Automatyczna regulacja w ukła-

dach amortyzatorów hydraulicznych.

2 2 – – –

4. Zawory wylotowe. Budowa, wykonanie i materiały współczesnych zaworów

wylotowych. Obciążenia cieplne i odkształcenia z tym zwią-

zane. Budowa i działanie zaworowego mechanizmu roz-

rządu z elektronicznym sterowaniem faz: otwarcia i za-

mknięcia. Elementy układu rozrządu: system hydrauliczny i

pneumatyczny. Charakterystyki programowania i sterowania

fazami pracy zaworu wylotowego.

1 1 – – –

5. System rozruchu i sterowanie pracą silnika. Zasady pomiaru położenia i prędkości wału korbowego w

czasie rozruchu i normalnej pracy. Omówienie zabezpieczeń

wbudowanych w system sterowania silnikiem. Opis działa-

nia układu sterowania podczas manewrowania silnikiem.

2 2 – – –

6. Elektronicznie sterowana instalacja wtryskowa paliwa. Zasada sterowania dawką paliwa. Możliwości sterowania

dawką paliwa i wpływania na właściwości pracy silnika

okrętowego. Budowa i działanie instalacji wtryskowych ste-

rowanych elektronicznie w silnikach: Wartsila (układ

„common rail) i MAN B&W (układy indywidualne). Bu-

dowa i działanie wtryskiwaczy sterowanych elektronicznie.

2 2 – – –

7. Elektroniczne regulatory prędkości obrotowej. Dodatkowe funkcje regulatora prędkości obrotowej, właści-

wości pracy silnika przy zastosowaniu dodatkowych funkcji

2 2 – – –



regulatora. Podstawowy opis regulatora elektronicznego.

Celowość stosowania kontroli wielkości obciążenia, opis

działania dodatkowych urządzeń współpracujących z regu-

latorem elektronicznym. Typowe nastawy w regulatorach

silników pracujących w różnych układach napędowych. 8. Doładowanie silników okrętowych.

Nowoczesne konstrukcje i materiały stosowane w budowie

turbosprężarek silników okrętowych. Współpraca silnika z

układem doładowania – charakterystyki robocze. Możliwo-

ści automatycznej regulacji w celu zmiany charakterystyki

roboczej turbosprężarek. Zmiany charakterystyki pracy sil-

nika i pola współpracy z turbosprężarką, w układach stero-

wania elektronicznego.

1 1 – – –

9. Emisja spalin i hałasu. Mechanizm powstawania składników szkodliwych spalin:

tlenki azotu, węglowodory, tlenki węgla, cząstki stałe i

tlenki siarki. Metody wpływania na szybkości procesów po-

wstawania poszczególnych składników spalin. Konstruk-

cyjne i regulacyjne możliwości obniżenia emisji wybranych

składników spalin. Certyfikat o emisji tlenków azotu. Za-

sady certyfikowania, dokumentacja techniczna jako załącz-

nik do certyfikatu – EIAPP (Engine International Air Pollu-

tion Protection) i IAPP (International Air Pollution Protec-

tion) - Konwencja Marpol 73/78. Specyfika emisji hałasu

przez silniki. Świadectwo pomiarów hałasu.

2 2 – – –

Symulator

10. Działanie układu zmian fazy wtrysku paliwa. Charaktery-

styki robocze układu przy pracy silnika przy różnych obcią-

żeniach. Opracowanie programu sterowania układem dla

uzyskania: minimalnego zużycia paliwa przez silnik, mini-

malnego wskaźnika emisji NOx.

3 – – – 3

11. Wykorzystanie emulsji paliwowo-wodnych do zasilania

silników. Zasada działania, uruchomienie instalacji, nadzór

w czasie pracy i odstawienie. Wyznaczenie charakterystyk

roboczych dla pracy silnika w całym zakresie obciążenia.

Wyznaczenie osiągów silnika w przypadku wykorzystania

mieszanki paliwowo-wodnej. Określenie wskaźników emisji NOx.

3 – – – 3

12. Współpraca silnika napędu głównego z prądnicą wałową

pracującą w układzie generatorowym – PTO (Power Take

Off) i silnikowym – PTI (Power Take In). Możliwości wy-

korzystania efektywnie układów. Wyznaczenie charaktery-

styk napędowych przy pracy w dwóch trybach pracy.

3 – – – 3

13. Redukcja emisji tlenków azotu w spalinach silnika. Układy obróbki spalin – selektywna redukcja katalityczna

SCR (Selective Catalytic Reduction), zasada działania, uru-

chomienie układu, nadzór w czasie pracy i odstawienie.

Ocena efektywności działania w czasie pracy pod różnymi,

ustalonymi obciążeniami w eksploatacji. Charakterystyki

pracy instalacji. Określenie wskaźników emisji NOx.

3 – – – 3

14. Charakterystyki napędowe układu silnika wolnoobroto-

wego przy zastosowaniu śruby o skoku stałem i zmien-

nym. Dobór charakterystyki sterowania prędkością obro-

tową i nastawą skoku śruby napędowej. Praca silnika w sta-

3 – – – 3



nach dynamicznych. Przeciążanie silnika okresowe i długo-

trwałe.

Razem 15 15 – – 15



1. Listewnik J., Marcinkowski J.: Rozwój konstrukcji okrętowych wolnoobrotowych

silników spalinowych. WSM szczecin 2000.

2. Wajand J.A.: Doświadczalne tłokowe silniki spalinowe. WNT Warszawa,2003.

3. wimmer A, Glaser J.: Indykowanie silnika. AVL, Instytut Zastosowań Techniki,

warszawa 2004.


1. EGS 200 User Manual (960.310.600). STN Atlas Marine 2003.

2. Emission Control MAN B&W Two-stroke Diesel Engines. MAN B&W Diesel A/S,

Copenhagen 2004.

3. Instrukcje silników Wartsila ST-Flex i MAN B&W serii ME i ME-C.

4. Skupińska J.: Utylizacja i neutralizacja odpadów przemysłowych. Katalityczne

oczyszczanie gazów odlotowych z tlenków azotu. Strona internetowa:

http://www.chem.uw.edu-.pl/people/JSkupinska/cw23a/NOwstep.htm – 16.11.2009.

5. Super-VIT Fuel Pumps: Adjustment & Maintenance. L50/60/70/80/90MC.

K80/90MC/90MC-2. S50/60/70/80MC. MAN B&W Service Letter SL87-223UM 1987.

6. Variable Injection Timing and Fuel Quality Setting. Service Bulletin RTA-53. Sulzer

RTA Engines. Wärtsilä 12.06.2001.

http://www.chem.uw.edu-/



44.1 Przedmiot: OCHRONA ŚRODOWISKA W EKSPLOATACJI STATKU



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – 1 0,5 30 12 – 12 6 2



– fizyka,











Znać

1) Podstawowe pojęcia dotyczące ekologii morza, rodzaje zanieczyszczeń powstających na

statku, ilościowe źródła zanieczyszczeń.

2) Przepisy prawa dotyczące zapobieganiu zanieczyszczeniom morza o zasięgu międzynaro-

dowym, regionalnym i krajowym.

3) Zasady budowy i obsługi urządzeń okrętowych ochrony środowiska stosowane na stat-

kach motorowych i zbiornikowcach.

Umieć

1) Obsługiwać urządzenia ochrony środowiska typu odolejacze, oczyszczalnie ścieków i

spalarki.

2) Wykonywać podstawowe analizy chemiczne w zakresie poprawnej oceny pracy urządzeń

ochrony środowiska wynikające z obsługi urządzenia.

3) Prowadzenie dokumentacji książki zapisów olejowych, ewidencji odpadów i ścieków.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr V

1. Aktualny stan prawny i nadzór nad stosowaniem posta-

nowień konwencji: MARPOL 73/78, HELSIŃSKIEJ 92

oraz ustawy RP o zapobieganiu zanieczyszczenia morza

przez statki: a) dyrektywa Rady Europy 96/98/WE b) rezolucja IMO MEPC 60(33) oraz MEPC 107(49), c) organizacja służb monitoringu oraz zwalczania zanie-

czyszczeń środowiska morskiego.

2 2 – – –

2. Zapobieganie zanieczyszczenia morza olejami (zał. I kon-

wencji MARPOL): a) techniczne sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom

mórz olejami:

b) przegląd najnowszych konstrukcji odolejaczy, systemy

monitorowania i kontroli zrzutów, c) wymagania Rez. 107/49 – testowanie odolejaczy oraz

mierników zawartości oleju

2 2 – – –

3. Zapobieganie zanieczyszczeniom szkodliwymi substan-

cjami przewożonymi luzem lub w opakowaniach (zał. II i

III konwencji MARPOL): a) konstrukcja chemikaliowców b) rozwiązania pomp ładunkowych, instalacji ładunko-

wych i resztkujących.

2 2 – – –

4. Zapobieganie zanieczyszczeniom morza ściekami (zał. IV

konwencji MARPOL): a) technologie obróbki ścieków stosowane na statkach, b) rozwiązania okrętowych instalacji sanitarnych,

c) przegląd konstrukcji oczyszczalni, parametry pracy

oczyszczalni.

2 2 – – –

6. Zapobieganie zanieczyszczeniu morza śmieciami (zał. V

konwencji MARPOL): a) definicje, warunki usuwania śmieci, plan postępowania

ze śmieciami,

b) techniczne sposoby utylizacji śmieci, c) przegląd konstrukcji spalarek odpadów oraz urządzeń do

rozdrabniania i prasowania odpadów.

2 2 – – –

7. Zapobieganie zanieczyszczeniu atmosfery spalinami i in-

nymi szkodliwymi składnikami z siłowni (zał. VI kon-

wencji MARPOL): a) załącznik VI Konwencji Marpol 73/78 w zakresie

ograniczenia emisji NOx i SO2 – podstawowe założenia,

b) oddziaływanie na środowisko czynników chłodniczych, c) podstawowe uwarunkowania powstawania związków

szkodliwych spalin silników tłokowych i kotłów okrę-

towych,

d) charakterystyka szkodliwych składników spalin, e) możliwości zmniejszania emisji w silnikach okrętowych, f) wymagania techniczne dotyczące emisji spalin,

2 2 – – –



g) sposoby i rozwiązania konstrukcyjne instalacji obróbki

spalin z silników,

h) metody pomiaru i aparatura do oznaczenia składników

spalin: tlenki azotu, węglowodory, tlenki węgla, cząstki

stałe i normalne produkty spalania,

i) przygotowanie urządzeń do pracy: kalibracje i

sprawdzanie. Metodyka prowadzenia testów pomiaro-

wych na stanowisku i w eksploatacji.

j) sposoby wyznaczenia wskaźników emisji spalin. Pomiar

stopnia zadymienia spalin. Praktyczne testy wyznacza-

nia wskaźników emisji spalin silników okrętowych.

Laboratorium

8. Metody pomiaru i aparatura do oznaczenia składników

spalin: tlenki azotu, węglowodory, tlenki węgla, cząstki

stałe i normalne produkty spalania. Przygotowanie urządzeń do pracy: kalibracje i sprawdzanie.

Metodyka prowadzenia testów pomiarowych na stanowisku

i w eksploatacji. Sposoby wyznaczenia wskaźników emisji spalin. Pomiar

stopnia zadymienia spalin. Praktyczne testy wyznaczania

wskaźników emisji spalin silników okrętowych.

8 – – 8 –

9. Stanowisko badania procesów odolejania oraz testowania

odolejaczy okrętowych. Budowa i działanie mierników za-

wartości oleju w wodzie, kontrola działania mierników.

4 – – 4 –

Symulator

10. Instalacje zęzowe: przygotowanie, uruchomienie i nadzór w

czasie pracy odolejaczy okrętowych. 2 – – – 2

11. Biologiczno-mechaniczne oczyszczalnie ścieków. Przygo-

towanie do uruchomienia. Obsługa podczas pracy. Parame-

try pracy oczyszczalni ścieków.

1 – – – 1

12. Katalityczna redukcja szkodliwych związków w spalin

silników okrętowych. Uruchomienie, obsługa, kontrola

podczas pracy.

2 – – – 2

13. Instalacja przeciw-porostowa kadłuba – zasady eksplo-

atacji. 1 – – – 1

Razem 30 12 – 12 6

Razem w czasie studiów 30 12 – 12 6


1. Lipiński A.: Prawne podstawy ochrony środowiska, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.,

Warszawa 2007.

2. Kenig-Witkowska M., M.: Prawo środowiska Unii Europejskiej, Zagadnienia systemowe.

PiE Warszawa 2007.

3. Wierzbowski B., Rakoczy B.: Podstawy prawa ochrony środowiska, PiE Warszawa 2007

4. Wiewióra A.: Ochrona środowiska morskiego w eksploatacji statków, Notatki z wykładu

dla studiów dziennych i zaocznych oraz kursów SDKO w WSM, Szczecin 2003.




1. Ustawa RP z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 r. Nr 62,

poz. 627).

2. Ustawa RP z dnia 16 marca 1995 r. O zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki

(Dz.U. z 1995 r. Nr 47, poz. 243, z późn. zm.).

3. Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, 1992 (Dz. U.

z 2000 r. Nr 28 poz. 346, z późn. zm.).

4. Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i innych

substancji. (Dz.U. z 1984 r. nr 11, poz. 46, zm. Dz.U. z 1997 r. nr 47, poz.300).

5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie przekazywania informacji o odpadach

znajdujących się na statku (Dz. U. z 2003 r., Nr 101, poz. 936).

6. Rozporządzenie Ministra Transportu I Budownictwa w sprawie sposobu, zakresu

i terminów przeprowadzania przeglądów i inspekcji, sposobu potwierdzania oraz wzorów

międzynarodowych świadectw w zakresie ochrony morza przed zanieczyszczaniem przez

statki (Dz. U. z 2006 r. nr 49, poz. 357).

7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie funkcjonowania inspekcji portu. (Dz.

U. 2004 r. nr 102, poz. 1078).



45.1 Przedmiot: OKRĘTOWE UKŁADY NAPĘDOWE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – 1 24 12 – – 12 3




– matematyka,

– fizyka,

– mechanika,













Znać

1) Różne rozwiązania konstrukcyjne, zasady działania oraz eksploatacji napędów głównych

i pomocniczych siłowni okrętowych.

2) Budowa i zasada eksploatacji instalacji siłowni z silnikami tłokowymi, parowymi i

turbozespołami.

3) Zasady doboru różnych układów napędowych statków, ich charakterystyki i możliwości

wykorzystania tych charakterystyk w czasie eksploatacji.

4) Systemy sterowania i nadzoru głównych układów napędowych oraz i główne zasady

eksploatacyjne.

Umieć

1) Czytać i interpretować schematy i opisy głównych układów napędowych.

2) Eksploatować układy napędowe siłowni spalinowych.

3) Ocenić prawidłowość doboru głównych nastaw układów napędowych statku.

4) Ocenić wpływ czynników eksploatacyjnych na zachowanie się układu napędowego

statku pod względem niezawodnościowym i energetycznym.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Silniki główne okrętowych układów napędowych, po-

równanie ich wskaźników pracy i charakterystyk. 2 2 – – –

2. Pola pracy – obciążeń i wybrane charakterystyki silni-

ków tłokowych, turbin parowych i turbozespołów. Właści-

wości eksploatacyjne układów napędowych z tymi silni-

kami. Metody sporządzania i analiza charakterystyk i danych

z prób morskich.

2 2 – – –

3. Konstrukcja linii wałów głównych układów napędowych. Elementy składowe: wały pośrednie, oporowe i śrubowe.

Rodzaje i konstrukcja sprzęgieł w głównych układach napę-

dowych. Łożyska nośne i oporowe: konstrukcja i zasady

eksploatacji. Przekładnie: rodzaje, konstrukcja i zasady eks-

ploatacyjne. Wyznaczanie sprawności całkowitej głównego

układu napędowego oraz strat w jego elementach składo-

wych.

2 2 – – –

4. Współczesne rodzaje pędników okrętowych, konstrukcja,

właściwości eksploatacyjne, kryteria i zasady doboru. Za-

sady wyznaczania w praktyce wartości siły naporu śruby.

2 2 – – –

5. Metody sporządzania rzeczywistych charakterystyk ob-

rotowych i napędowych w eksploatacji: wiadomości

ogólne. Wyznaczanie charakterystyk napędowych układów

głównych na podstawie pomiarów dla napędów ze śrubą o

skoku ustalonym. Wyznaczanie charakterystyk napędowych układów głów-

nych na podstawie pomiarów dla napędów ze śrubą o skoku

nastawnym. Dobór i weryfikacja nastaw skoku śruby i pręd-

kości obrotowej silnika ze śruba nastawną w ustalonych i

zmiennych warunkach pływania.

4 4 – – –

Symulator

6. Silniki główne okrętowych układów napędowych, po-

równanie ich wskaźników pracy i charakterystyk. 2 – – – 2

7. Pola pracy – obciążeń i wybrane charakterystyki silni-

ków tłokowych, turbin parowych i turbozespołów. Właści-

wości eksploatacyjne układów napędowych z tymi silni-

kami. Metody sporządzania i analiza charakterystyk i danych

z prób morskich.

2 – – – 2

8. Konstrukcja linii wałów głównych układów napędowych. Elementy składowe: wały pośrednie, oporowe i śrubowe.

Rodzaje i konstrukcja sprzęgieł w głównych układach napę-

dowych. Łożyska nośne i oporowe: konstrukcja i zasady

eksploatacji. Przekładnie: rodzaje, konstrukcja i zasady eks-

ploatacyjne. Wyznaczanie sprawności całkowitej głównego

układu napędowego oraz strat w jego elementach składo-

wych.

2 – – – 2

9. Współczesne rodzaje pędników okrętowych, konstrukcja,

właściwości eksploatacyjne, kryteria i zasady doboru. Za-

sady wyznaczania w praktyce wartości siły naporu śruby.

2 – – – 2



10. Metody sporządzania rzeczywistych charakterystyk ob-

rotowych i napędowych w eksploatacji: wiadomości

ogólne. Wyznaczanie charakterystyk napędowych układów

głównych na podstawie pomiarów dla napędów ze śrubą o

skoku ustalonym. Wyznaczanie charakterystyk napędowych układów głów-

nych na podstawie pomiarów dla napędów ze śrubą o skoku

nastawnym. Dobór i weryfikacja nastaw skoku śruby i pręd-

kości obrotowej silnika ze śruba nastawną w ustalonych i

zmiennych warunkach pływania.

4 – – – 4

Razem 24 12 – – 12



1. Rawson, K.J.; Tupper, E.C., Basic Ship Theory, Elsevier, 2001.

2. Schneekluth, H.; Bertram V., Ship Design for Efficiency and Economy, Elsevier, 1998.

3. Bertram V., Practical Ship Hydrodynamics, Elsevier, 1999.

4. Tupper, Eric C. Introduction to Naval Architecture, Elsevier, 2004.

5. Wojnowski W., Okrętowe siłownie spalinowe, Tom I, II i III, Politechnika Gdańska,

1991 – 1992.

6. Michalski R., Siłownie okrętowe, Wydawnictwo Politechniki Szczecińskiej, Szczecin

1997.

7. Chachulski K., Podstawy napędu okrętowego, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1988.

8. Piotrowski I., Witkowski K., Eksploatacja okrętowych silników spalinowych, Gdynia

2002.

9. Urbański P., Instalacje okrętów i obiektów oceanotechnicznych: instalacje spalinowych

siłowni okrętowych, Politechnika Gdańska, 1994.

10. Balcerski A., Siłownie okrętowe, Gdańsk 1990.

11. Włodarski J., K., Podstawy eksploatacji maszyn okrętowych, Gdynia, 2006.

12. Kowalski Z., Tittenbrun S., Łastowski W., F., Regulacja prędkości obrotowej okrętowych

silników spalinowych, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1988.

13. Wiewióra A., Ochrona środowiska morskiego, WSM Szczecin, 1997.

14. Borkowski T., Emisja spalin przez silniki okrętowe – zagadnienia podstawowe, WSM

Szczecin 2000.



46.1 Przedmiot: GOSPODARKA ENERGETYCZNA STATKU



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – 1 24 12 – – 12 1
















Znać

1) Wpływ sposobu otrzymywania paliw na ich własności użytkowe.

2) Właściwości fizykochemiczne i użytkowe paliw płynnych oraz wskaźniki ich jakości.

3) Klasyfikację i specyfikację paliw żeglugowych wg norm ISO.

4) Pojęcia: lepkości, wartości opałowej i własności samozapłonowych produktów nafto-

wych oraz ich praktyczne znaczenie i wykorzystanie w eksploatacji siłowni okrętowych.

5) Wpływ właściwości paliw na: rozpylanie paliwa w komorze spalania silnika i kotła, prze-

bieg i jakość spalania, zużycie paliwa, zużycie elementów silnika, zanieczyszczenie tur-

biny i kotła utylizacyjnego.

6) Rodzaje olejów smarowych, właściwości fizykochemiczne i użytkowe.

Umieć

1) Analizować właściwości użytkowanych paliw i olejów smarowych pod katem ich prawi-

dłowego i efektywnego wykorzystywania w ekonomicznej eksploatacji.

2) Eksploatować układy napędowe siłowni spalinowych uwzględniając utrzymywanie

prawidłowych wartości wskaźników energetycznych.

3) Ocenić prawidłowość doboru głównych nastaw układów utylizacyjnych siłowni.

4) Ocenić i uwzględnić wpływ czynników eksploatacyjnych na zachowanie się układów

napędowych statku pod względem energetycznym.

5) Zaplanować optymalne ilości paliw i olejów smarowych w bieżącej eksploatacji statku.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Sprawność oraz specyfika okrętowych urządzeń i ukła-

dów energetycznych. Zapotrzebowanie energii mechanicz-

nej do napędu śrubowego, energii elektrycznej oraz cieplnej

do obsługi statku. Rozwiązania układów energetycznych dla

statków napędzanych wysokoprężnymi silnikami tłokowymi

oraz turbinami parowymi.

2 2 – – –

2. Charakterystyka energetyczna procesów spalania w

silnikach tłokowych, turbozespołach i kotłach parowych.

Straty wewnętrzne silników cieplnych. Straty energetyczne

układów napędowych i praktyczne sposoby ich wyznaczania

w systemach okrętowych.

4 2 – – 2

3. Wpływ sposobu wytwarzania paliw dla silników wysoko-

prężnych na ich najważniejsze własności użytkowe. Znacze-

nie opóźnienia zapłonu dla prawidłowego przebiegu procesu

spalania i minimalnego zużycia paliwa. Struktura i stabilność

paliw pozostałościowych. Przyczyny i skutki utraty stabilności

dla procesu spalania w silniku. Dodatkowe parametry opisujące

własności paliw: zawartość wody i siarki. Skutki obecności

wody i siarki w paliwie dla przebiegu i efektów energetycznych

procesu spalania. Spalanie emulsji paliwowo-wodnych do za-

silania silników (korzyści, warunki stosowania). Praktyczne

sposoby uwzględniania właściwości użytkowanych paliw i

emulsji w obliczeniach zużycia paliw przez silniki i kotły okrę-

towe.

6 2 – – 4

4. Wskaźniki energetyczne silników cieplnych i siłowni okrę-

towych. Zasady wykorzystywania wskaźników energetycz-

nych w eksploatacji statku. Wpływ czynników eksploatacyj-

nych na wartości wskaźników. Prognozowanie zużycia paliwa

w oparciu o charakterystyki napędowe oraz pomiary w

warunkach eksploatacyjnych. Zużycie olejów smarowych w

silnikach napędowych – główne uwarunkowania eksploata-

cyjne. Wyznaczanie rzeczywistego zużycia olejów smarowych.

4 2 – – 2

5. Sposoby zwiększania ogólnej sprawności energetycznej

siłowni okrętowych. Wykorzystywanie ciepła spalin odloto-

wych oraz wody chłodzącej silnik i powietrze doładowujące.

Stosowanie turboparowych zespołów prądotwórczych. Bu-

dowa i działanie układów utylizacji ciepła współczesnych

siłowni statków. Analiza i dobór właściwych sposobów re-

gulacji układów utylizacji energii. Wytwarzanie energii

elektrycznej w siłowniach statku, zespoły prądotwórcze z

silnikami tłokowymi i turbinami parowymi, prądnice wa-

łowe. Zasady ekonomicznej eksploatacji tych układów.

8 4 – – 4

Razem 24 12 – – 12





1. Schneekluth H., Bertram V.: Ship Design for Efficiency and Economy. Elsevier, 1998.

2. Wojnowski W.: Okrętowe siłownie spalinowe, Tom I, II i III. Politechnika Gdańska,

1991 – 1992.

3. Michalski R.: Siłownie okrętowe. Wydawnictwo Politechniki Szczecińskiej, Szczecin

1997.

4. Urbański P.: Gospodarka energetyczna na statkach. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk

1978.

5. Piotrowski I., Witkowski K., Eksploatacja okrętowych silników spalinowych, Gdynia

2002.

6. Urbański P., Instalacje okrętów i obiektów oceanotechnicznych: instalacje spalinowych

siłowni okrętowych, Politechnika Gdańska, 1994.

7. Balcerski A., Siłownie okrętowe, Gdańsk 1990.

8. Włodarski J., K., Podstawy eksploatacji maszyn okrętowych, Gdynia, 2006.



Napędy turbinowe



43.2 Przedmiot: EKSPLOATACJA OKRĘTOWYCH TURBIN

PAROWYCH I GAZOWYCH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 3E – – – 36 36E – – – 3



– matematyka,


– podstawy automatyki i robotyki.



Znać

1) Teoretyczne obiegi termodynamiczne turbin parowych i gazowych;

2) Bilans energetyczny turbiny parowej i gazowej;

3) Straty i sprawność turbin parowych i gazowych;

4) Sposoby poprawy sprawności turbin parowych i gazowych;

5) Podział turbin parowych i gazowych;

6) Konstrukcje okrętowych głównych i pomocniczych turbin parowych i gazowych;

7) Elementy konstrukcyjne turbin parowych i gazowych (łopatki, wirniki, korpusy, funda-

menty, uszczelnienia);

8) Współpraca turbin z odbiornikami mocy (śruba, pompa, prądnica);

9) Charakterystyki turbin parowych i gazowych;

10) Drgania i wyważanie wirników turbin parowych i gazowych;

11) Regulacja mocy turbin parowych i gazowych;

12) Eksploatacja turbin parowych i gazowych (przygotowanie do rozruchu, rozruch, obciąże-

nia, nadzór nad pracą;

13) Elementy konstrukcyjne turbin parowych i gazowych;

14) Ogólną charakterystykę siłowni z turbiną gazową, współpraca z odbiornikami mocy,

sprawność;

15) Przygotowanie turbin gazowych do pracy, rozruch, obciążanie mocą, odstawianie;

16) Prace w warunkach ustalonych i zmiennych;

17) Procesy zużycia turbin gazowych;

18) Współczesne turbiny gazowe i tendencje rozwojowe.



Umieć

1) Przygotować do pracy turbinę parową i gazową;

2) Uruchomić turbinę parową i gazową;

3) Nadzorować turbinę parową i gazową podczas pracy w ustalonych i zmiennych warun-

kach;

4) Odstawić turbinę parowa i gazową;

5) Diagnozować stan techniczny turbiny parowej i gazowej.


Nr te-

matu Tematy i ich rozwinięcie

Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII 1.

Podstawowy obieg parowo wodny siłowni turboparowej,

obieg Clausiusa – Rankine’a. 2

2

– – –

2. Bilans energetyczny i straty sprawności turbiny parowej

(sprawność wewnętrzna, obwodowa). 2 2 – – –

3. Konstrukcje turbin parowych. Turbiny akcyjne, reak-

cyjne, kondensacyjne, upustowe. 1 1 – – –

4. Elementy konstrukcyjne turbin parowych, łopatki, kor-

pusy, wirniki, uszczelnienia fundamentów. 2 2 – – –

5. Obciążenia i deformacje turbin parowych. 3 3 – – – 6. Regulacja mocy turbin parowych (ilościowa, jako-

ściowa, obejściowa, kombinowana). 2 2 – – –

7. Charakterystyki turbin parowych i współpraca z od-

biornikami mocy (śruba, pompa, prądnica). 3 3 – – –

8. Drgania i wyważanie wirników (statyczne i dynamiczne,

wirniki sztywne i giętkie). 4 4 – – –

9. Współczesne okrętowe turbiny parowe główne i pomoc-

nicze, tendencje rozwojowe. 2 2 – – –

10. Eksploatacja turbin parowych w sytuacja awaryjnych. 2 2 – – – 11. Teoretyczne podstawy pracy turbin gazowych (obieg

Braytona). 1 1 – – –

12. Konstrukcja turbin gazowych. 2 2 – – – 13. Elementy konstrukcyjne turbin gazowych (łopatki, kor-

pusy, wirniki, komory spalania, sprężarki). 2 2 – – –

14. Ogólna charakterystyka siłowni z turbiną gazową,

współpraca z odbiornikami mocy, sprawność. 3 3 – – –

15. Przygotowanie turbin gazowych do pracy, rozruch, ob-

ciążanie mocą, odstawianie. 2 2 – – –

16. Praca w warunkach nieustalonych i zmiennych. 1 1 – – – 17. Procesy zużycia turbin gazowych. 1 1 – – – 18. Współczesne turbiny gazowe i tendencje rozwojowe. 1 1 – – –

Razem: 36 36 – – –





1. Behrendt C., Kuszmider S.: Turbiny parowe. Wydawnictwo WSM, Szczecin 1985.

2. Cwilewicz R., Perepeczko A.: Okrętowe turbiny parowe, Wydawnictwo Fundacji

Rozwoju AM w Gdyni, Gdynia 2002.

3. Perepeczko A.: Okrętowe turbiny parowe. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1979.

4. Kosowski K., Ship Turbine Power plants, Fundation for the Promotion of Marine

Industry, Gdańsk 2005.

5. Kowalski A.: Okrętowe zespoły turbospalinowe, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1983.


1. Mizielińska K., Olszak J.: Parowe źródła ciepła. Wydawnictwo WNT, Warszawa 2008.

2. Balcerski A.: Siłownie okrętowe. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1990.

3. Wojnarski W.: Siłownie okrętowe. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1991.


turbin parowych i gazowych.



44.2 Przedmiot: KOTŁY PAROWE GŁÓWNE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VII 15 1 – – 0,3 20 15 – – 5 2



– matematyka,



– kotły okrętowe.


Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń

laboratoryjnych z wykorzystaniem symulatora student powinien:

Znać

1) Budowę współczesnych okrętowych kotłów głównych.

2) Bilans cieplny kotłów.

3) Zasady cyrkulacji wody w kotłach i jej zaburzenia.

4) Procesy spalania w kotłach głównych.

5) Tendencje rozwojowe okrętowych kotłów głównych i pomocniczych.

6) Procedury przygotowania, uruchamiania, nadzorowania i odstawiania kotła.

Umieć

1) Przygotować do pracy kocioł główny.

2) Uruchomić kocioł główny.

3) Nadzorować kocioł główny podczas pracy.

4) Diagnozować kocioł.

5) Odstawić kocioł główny.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Budowa współczesnych okrętowych kotłów głównych

(walczaki wraz z armaturą, sekcje kotła, wdmuchiwacze sa-

dzy, izolacja, obsługa oraz zasady bezpiecznej i ekonomicz-

nej eksploatacji kotłów).

3 3 – – –

2. Bilans cieplny kotła Sprawność kotła – metoda pośrednia i bezpośrednia, zanie-

czyszczenia powierzchni wymiany ciepła sadzą i kamie-

niem, wpływ zanieczyszczeń na sprawność kotła i jego eks-

ploatację.

3 3 – – –



3. Zasady cyrkulacji wody w kotle i jej zaburzenia. Wpływ konstrukcji i warunków eksploatacji na zaburzenia

cyrkulacji. Zagrożenia wynikające z zaburzenia cyrkulacji.

3 3 – – –

4. Procesy spalania w kotłach głównych. Rodzaje paliw, wpływ parametrów eksploatacyjnych na ja-

kość rozpylania i spalania, współczynnik nadmiaru powie-

trza, regulacje palników, emisja spalin.

4 4 – – –

5. Tendencje rozwojowe kotłów głównych i pomocniczych. Zmiany w konstrukcji kotłów i ich systemów, utylizacja cie-

pła odpadowego i zmniejszenie emisji szkodliwych składni-

ków spalin.

2 2 – – –

Razem 15 15 – – –

Semestr VII – Symulator

6. Przygotowanie, uruchomienie i nadzór nad pracą i odsta-

wienie kotła głównego. Diagnostyka kotła. 5 – – – 5

Razem 5 – – – 5



1. Górski Z., Perepeczko A.: Okrętowe kotły parowe. Fundacja rozwoju WSM w Gdyni,

Gdynia 2001.

2. Perepeczko A.: Okrętowe kotły parowe. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1979.

3. Piotrowski W.: Okrętowe kotły parowe. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk

1985.


1. Balcerski A.: Siłownie okrętowe. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk

1990.

2. Cwynar L.. Rozruch kotłów parowych. WNT, Warszawa 1983.

3. Kruczek S.: Kotły. Konstrukcje i obliczenia, Wydawnictwo Politechniki

Wrocławskiej, Wrocław 2001.

4. Piotrowski W., Rokicki W.: Kotły parowe. Przykłady obliczeniowe. Wydawnictwo

Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1975.


kotłów okrętowych.



45.2 Przedmiot: URZĄDZENIA I INSTALACJE OBSŁUGUJĄCE

TURBINY OKRĘTOWE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – – 12 12 – – – 1



– matematyka,






Znać

1) Instalacje i obsługę siłowni turboparowych.

2) Nadzór podczas pracy instalacji i urządzeń siłowni turboparowych.

3) Instalacje i obsługę siłowni turbogazowych.

4) Nadzór i obsługa podczas pracy instalacji i urządzeń siłowni turbogazowych.

Umieć

1) Przygotować do pracy urządzenia i instalacje siłowni turboparowych.

2) Nadzorować i obsługiwać podczas pracy urządzenia i instalacje siłowni turboparowej.

3) Przygotować do pracy urządzenia i instalacje siłowni turbogazowych.

4) Nadzorować i obsługiwać podczas pracy urządzenia i instalacje siłowni turbogazowej.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Instalacje i urządzenia siłowni turboparowych: a) przekładnie,

b) skraplacze główne, c) skraplacze nadmiarowe, d) skrzynie cieplne, e) pompy skroplinowe wody zasilającej, olejowe, f) systemy olejowe,

g) systemy wody morskiej chłodzącej.

5 5 – – –

2. Nadzór i obsługa podczas pracy instalacji i urządzeń si-

łowni turboparowych. 1 1 – – –



3. Instalacje i urządzenia siłowni turbogazowych: a) przekładnie,

b) systemy paliwowe, c) wymienniki ciepła, d) systemy regulacyjne, e) systemy olejowe, f) systemy chłodzenia,

g) systemy przeciwpożarowe.

5 5 – – –

4. Nadzór i obsługa podczas pracy instalacji i urządzeń si-

łowni turbogazowych. 1 1 – – –

Razem 12 12 – – –



1. Kowalski A.: Okrętowe zespoły turbospalinowe. Wydawnictwo morskie, Gdańsk

1983.

2. Kowalski A., Krzyżanowski J.. Okrętowe siłownie parowe. Wydawnictwo WSM w

Gdyni, Gdynia 1991.

3. Meier-Peter H., Bernhardt F.: Compendium Marine Engineering, DVV Media Group,

Hamburg 2009.

4. Nikiel T.: Turbiny parowe. WNT, Warszawa 1980.

5. Cwilewicz R., Perepeczko A.: Okrętowe turbiny parowe, Wydawnictwo Fundacji


6. Perycz S.: Turbiny parowe i gazowe, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1992.



1990.

2. Wojnarowski W.: Siłownie okrętowe, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk

1991.





46.2 Przedmiot: EKSPLOATACJA OKRĘTOWYCH SIŁOWNI

TURBOPAROWYCH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – 1 24 12 – – 12 2



– matematyka,




– kotły parowe główne.



toryjnych z wykorzystaniem symulatora student powinien:

Znać

1) Współczesne obiegi parowo-skroplinowe siłowni turboparowej.

2) Sprawność obiegu podstawowego i sposoby jego podwyższania.

3) Procedury eksploatacyjne siłowni turboparowej.

4) Procedury awaryjne eksploatacji siłowni turboparowej.

Umieć

1) Przygotować do pracy siłownię turboparową.

2) Uruchomić siłownię turboparową.

3) Nadzorować podczas pracy siłownię turboparową główna i pomocniczą.

4) Postępować w sytuacjach awaryjnych.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Współczesne obiegi parowo-skroplinowe siłowni

turboparowej. 2 2 – – –

2. Sprawność obiegu podstawowego i sposoby jego podwyż-

szania (przegrzew międzystopniowy, karnotyzacja, parame-

try sprzężone).

2 2 – – –

3. Procedury eksploatacyjne siłowni turboparowej (urucha-

mianie, obsługa w czasie pracy, manewrowanie, odstawianie). 4 4 – – –

4. Procedury awaryjne eksploatacji siłowni turboparowych. 4 4 – – – Razem 12 12 – – –



Semestr VIII – Symulator

5. Procedury eksploatacyjne siłowni turboparowej:

a) głównej, b) pomocniczej:

– turboprądnicy, – turbopomp ładunkowych.

4 4 4

– – –

–

– –

– – –

4

4 4

Razem 12 – – – 12 Razem w czasie studiów 24 12 – – 12


1. Kowalski A.: Okrętowe zespoły turbospalinowe. Wydawnictwo morskie, Gdańsk 1983.

2. Kowalski A.: Krzyżanowski J., Okrętowe siłownie parowe. Wydawnictwo WSM

w Gdyni, Gdynia 1991.

3. Meier-Peter H., Bernhardt F.: Compendium Marine Engineering. DVV Media Group,

Hamburg 2009.

4. Nikiel T.: Turbiny parowe. WNT, Warszawa 1980.

5. Cwilewicz R., Perepeczko A.: Okrętowe turbiny parowe. Wydawnictwo Fundacji


6. Perycz S., Turbiny parowe i gazowe. Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1992.



1990.

2. Wojnarowski W.: Siłownie okrętowe. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk

1991.





Eksploatacja zbiornikowców



43.3 Przedmiot: BUDOWA ZBIORNIKOWCÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VII 15 2 – – – 30 30 – – – 2












Znać

1) Wymagania dotyczące konstrukcji i wyposażenia zbiornikowców w świetle obowiązują-

cych konwencji i przepisów.

2) Rozwiązania konstrukcyjne specyficzne dla zbiornikowców (ropowców, produktowców)

– pompownie centralne, pompy zanurzone, głębinowe, systemy gazu obojętnego).

3) Rozwiązania konstrukcyjne instalacji ładunkowych, instalacji czyszczenia i mycia

zbiorników na zbiornikowcach.

4) Podstawową dokumentacje i instrukcje związane ze specyfiką zbiornikowców.

Umieć

1) Identyfikować typowe rozwiązania konstrukcyjne spotykane na zbiornikowcach.

2) Identyfikować ryzyko szkodliwości dla zdrowia i środowiska związane z przewozem

surowej ropy naftowej oraz produktów ropopochodnych.

3) Rozróżniać rozwiązania systemów ładunkowych i sposoby ich eksploatacji.

4) Rozróżniać rozwiązania systemów gazu obojętnego, systemów przeciw pożarowych i

wentylacyjnych oraz sposoby ich eksploatacji.

5) Identyfikować dokumentacje specyficzną dla zbiornikowca.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Transport morski surowej ropy naftowej oraz produk-

tów ropopochodnych. Wydobycie, przygotowanie do

transportu, magazynowanie.

4 4 – – –

2. Klasyfikacja zbiornikowców, charakterystyka ważniej-

szych typów. Konstrukcje zbiornikowców w świetle obo-

wiązujących konwencji i przepisów.

4 4 – – –

3. Rozwiązania konstrukcyjne instalacji ładunkowych,

resztkowych oraz balastowych. 4 4 – – –

4. Rozwiązania konstrukcyjne systemów gazu obojętnego,

instalacji przeciw pożarowych oraz wentylacyjnych 4 4 – – –

5. Rozwiązania konstrukcyjne instalacji czyszczenia i mycia

zbiorników ładunkowych. Mycie ropą naftową, mycie wodą. 4 4 – – –

6. Napęd zbiornikowców, rodzaje napędów, zalety i wady

różnych rozwiązań. 6 6 – – –

7. Przepisy Towarzystw Klasyfikacyjnych, Certyfikaty, prze-

glądy i inspekcje specyficzne dla zbiornikowców. 4 4 – – –

Razem 30 30 – – –


Literaturę do przedmiotów związanych z kierunkiem dyplomowania Eksploatacja

zbiornikowców podano na końcu rozdziału.



44.3 Przedmiot: EKSPLOATACJA ZBIORNIKOWCÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 2E – – 1 36 24E – – 12 3













Znać

1) Zasady eksploatacji systemów ładunkowych, resztkowych i balastowych zbiornikowców

2) Zasady eksploatacji instalacji przeciwpożarowych, gazu obojętnego.

3) Zasady eksploatacji systemów grzania ładunku w zbiornikach ładunkowych, mycia

zbiorników ładunkowych i użycia systemów gazu obojętnego na zbiornikowcach.

4) Zasady działania systemów kontroli atmosfery i ciśnienia oraz ilości ładunku w zbiorni-

kach ładunkowych.

Umieć

1) Przygotować i uruchomić systemy za/wy-ładunku do operacji ładunkowych.

2) Identyfikować stan techniczny systemów pompowych zbiornikowca.

3) Przeprowadzić operacje mycia zbiorników ładunkowych oraz grzania ładunku w zbiorni-

kach ładunkowych.

4) Przeprowadzić operacje użycia gazu obojętnego w zbiornikach ładunkowych.

5) Interpretować wyniki wskazań aparatury kontrolno-pomiarowej specyficznej dla zbiorni-

kowca.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Procedury związane z załadunkiem. Listy kontrolne czyn-

ności, wymagania terminali. 2 2 – – –

2. Procedury związane z wyładunkiem. Listy kontrolne

czynności, wymagania terminali. 2 2 – – –

3. Mycie ropą naftową podczas wyładunku. Procedury my-

cia, instrukcje prowadzenia mycia. 2 2 – – –

4. Systemy ładunkowe i resztkowe, pompy ładunkowe, arma-

tura systemów ładunkowych. Rozwiązania systemów reszt-

kowych. Optymalizacja wyładunku.

3 3 – – –

5. Systemy gazu obojętnego, eksploatacja systemu w różnych

fazach eksploatacji zbiornikowca. 3 3 – – –

6. Napędy pomp ładunkowych, eksploatacja różnych rozwią-

zań, stosowane zabezpieczenia pomp. 2 2 – – –

7. Eksploatacje systemów grzania ładunku. 2 2 – – – 8. Kontrola atmosfery w zbiorniku w różnych fazach eksplo-

atacji (zobojętnianie, odgazowanie, wentylacja). Stosowane

przyrządy, zasady pomiaru.

3 3 – – –

9. Obsługa systemów kontroli ilości ładunku w zbiornikach

ładunkowych zbiornikowców. 2 2 – – –

10. Mycie i czyszczenie zbiorników ładunkowych po różnych

ładunkach. 3 3 – – –

Razem 24 24 – – –

Symulatory

11. Przygotowanie statku do przyjęcia ładunku. Operacja

załadunku zbiornikowca. 2 – – – 2

12. Kontrola atmosfery w zbiorniku w różnych fazach eksplo-

atacji (zobojętnianie, załadunek, odgazowanie, wentylacja,

wyładunek).

3 – – – 3

13. Przygotowanie statku do przyjęcia ładunku. Operacja

wyładunku zbiornikowca. 3 – – – 3

14. Operacja mycia zbiorników ładunkowych. Mycie ropą,

mycie wodą. 2 – – – 2

15. Współpraca pomp w czasie wyładunku, optymalizacja

procesu wyładunku. 2 – – – 2

Razem 12 – – – 12






45.3 Przedmiot: EKOLOGICZNE ASPEKTY EKSPLOATACJI

ZBIORNIKOWCÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – 1 24 12 – – 12 2













Znać

1) Międzynarodowe konwencje i przepisy dotyczące ochrony środowiska z uwzględnieniem

specyfiki zbiornikowców.

2) Skutki oddziaływania surowej ropy naftowej oraz produktów ropopochodnych na

środowisko naturalne oraz zdrowie człowieka.

3) Sposoby kontroli atmosfery w zbiornikach ładunkowych.

4) Zasady monitoringu oraz zwalczania rozlewów olejowych.

5) Podstawową dokumentacje i instrukcje związane z ochroną środowiska na statku.

Umieć

1) Praktycznie wykorzystać i zastosować przepisy specyficzne dla zbiornikowców.

2) Identyfikować oddziaływanie oleju na zdrowie człowieka i środowisko morskie.

3) Kontrolować atmosferę zbiorników ładunkowych z wykorzystaniem specjalistycznego

sprzętu.

4) Przeprowadzić prawidłowo operację mycia zbiorników ładunkowych.

5) Prawidłowo reagować na sytuacje awaryjne.

6) Praktycznie wykorzystać publikacje dotyczące zasad eksploatacji zbiornikowców.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Uregulowania prawne w zakresie ochrony środowiska

przed zanieczyszczeniami olejami: Konwencja MARPOL 73/78, Konwencja Helsińska, Oil

Pollution Act 1990, inne.

2 2 – – –

2. Okrętowy plan zapobiegania rozlewom olejowym. Międzynarodowy kodeks zarządzania bezpieczną eksploata-

cją statków i zapobieganiem zanieczyszczaniu.

1 1 – – –

3. Największe katastrofy ekologiczne (daty, miejsca, ilości,

skutki), wnioski. 2 2 – – –

4. Rozlewy substancji ropopochodnych. Naturalne procesy

towarzyszące rozlewom – (parowanie, dryf, rozprzestrzenia-

nie, emulgowanie, rozpuszczanie, utlenianie, biodegradacja).

3 3 – – –

5. Monitoring oraz zwalczania zanieczyszczeń środowiska: Organizacja służb monitoringu i zwalczania; Wyposażenie w sprzęt do walki z rozlewami oraz jego roz-

mieszczenie w RP, współpraca międzynarodowa; Środki techniczne do ograniczenia rozlewu (typy zapór –

budowa i eksploatacja); Urządzenia do zbierania (ssawy, zgarniacze, bębny, talerze,

pasy i liny adhezyjne); Sorbenty i dyspergenty.

3 3 – – –

6. Wpływ wybranych substancji ropopochodnych na orga-

nizm człowieka. Przepisy dotyczące dopuszczalnych stężeń

substancji ropopochodnych w atmosferze w warunkach eks-

ploatacji zbiornikowców. Przyrządy do kontroli składu at-

mosfery w zbiornikach.

1 1 – – –

Razem 12 12 – – –

Symulatory i laboratoria komputerowe

7. Wykorzystanie programów komputerowych dla progno-

zowania rozprzestrzeniania się rozlewu oraz dryfu w zmien-

nych warunkach otoczenia, w funkcji właściwości produktu.

6 – – – 6

8. Zapoznanie ze sprzętem do zwalczania rozlewów olejo-

wych zlokalizowanym w basenach zespołu portowego

Szczecin – Świnoujście.

6 – – – 6

Razem 12 – – – 12






46.3 Przedmiot: BEZPIECZEŃSTWO PRACY NA ZBIORNIKOWCACH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – – 12 12 – – – 1












Znać

1) Własności fizyko-chemiczne produktów ropopochodnych i ich wpływ na bezpieczeństwo

eksploatacji zbiornikowca.

2) Systemy wykrywania i walki z pożarami na statku.

3) Wymogi (ISM Code) dotyczące bezpieczeństwa i zarządzanie bezpieczeństwem na

statku.

4) Procedury „oceny ryzyka” przy podejmowaniu prac niebezpiecznych oraz procedury

udzielania pozwoleń na prace specjalne.

5) Procedury awaryjne stosowane w sytuacjach krytycznych.

Umieć

1) Identyfikować ryzyko niebezpiecznego oddziaływania produktów ropopochodnych na

człowieka oraz udzielić pierwszej pomocy medycznej w nagłych wypadkach.

2) Nadzorować systemy wykrywania pożarów oraz umiejętnie walczyć z pożarami.

3) Wykorzystać instrumenty zarządzania bezpieczeństwem wskazane przez (ISM Code).

4) Prawidłowo reagować na sytuacje awaryjne i krytyczne.

5) Praktycznie wykorzystać dokumentację i publikacje dotyczące ww. zagadnień.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Wybrane zagadnienia dotyczące palności, toksyczności i

wybuchowości substancji ropopochodnych. Kontrola

składu atmosfery, przyrządy pomiarowe. Zagrożenia wybu-

chem i pożarem w różnych fazach eksploatacji.

2 2 – – –

2. Przyrządy i wyposażenie do kontroli toksyczności, wybu-

chowości i atmosfery w przestrzeniach zamkniętych. 1 1 – – –

3. Zarządzanie Bezpieczną Eksploatacją Statku (ISM code)

– z uwzględnieniem specyfiki zbiornikowca. Okrętowy plan zapobieganie rozlewom olejowym.

1 1 – – –

4. Ochrona p-poż. zbiornikowców, środki gaśnicze i systemy

wykrywania, walka z pożarami. 2 2 – – –

5. Procedury i wytyczne eksploatacji instalacji zbiorni-

kowca w normalnych warunkach eksploatacji. 3 3 – – –

6. Stany zagrożenia i procedury działań w stanach zagroże-

nia oraz w stanach awaryjnych. Plany awaryjne i procedury postępowania w sytuacjach

krytycznych, w sytuacjach zagrożeń.

3 3 – – –

Razem 12 12 – – –


Literatura podstawowa i uzupełniająca do przedmiotów związanych z kierunkiem

dyplomowania Eksploatacja zbiornikowców

1. Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki –

MARPOL 1973/78 Tekst jednolity, 2007 wraz z Protokołem 1978 i Protokołem 1997,

zawiera wszystkie poprawki obowiązujące na dzień 1 sierpnia 2007 r. – Wydawnictwo

PRS, 2007.

2. Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu, 1974 SOLAS. Zawiera

poprawki 2005, 2006 i 2007r. – Wydawnictwo PRS, 2009.

3. Międzynarodowa konwencja o kontroli i postępowaniu ze statkowymi wodami

balastowymi i osadami, 2004 (Konwencja BWM) – Wydawnictwo PRS, 2006.

4. Międzynarodowy kodeks zarządzania bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem

zanieczyszczaniu (Kodeks ISM), oraz Wytyczne wdrażania Kodeksu ISM - International

Management Code for the Safe Operation of Ships and for Pollution Prevention and

Revised Guidelines on the Implementation of the ISM Code. Wydawnictwo PRS, 2009.

5. Crude Oil Tanker Basics. The theory and practice of crude oil cargo operations Editor –

ISGOTT 2009.

6. ISGOTT International Safety Guide for Oil Tankers and Terminals 5th .Author: ICS,

OCIMF and IAPH Published: Editor Witherby Seamanship International 2006.

7. Double Hull Tankers. Editor – Witherby Seamanship International 2008.

8. Tanker Jetty Safety. Editor – Witherby Seamanship International 2007.

9. Wiewióra A., Wesołek Z., Puchalski J.: Ropa naftowa w transporcie morskim. Trademar,

Gdynia.

10. Grace R.: Oil, An Overview of the Petroleum Industry. Gulf Publishing Company,

Houston, 2007.



11. Fink J.K.: Oil Field Chemicals. Gulf Professional Publishing. Elsevier Science, 2003.

12. Konwencja Marpol 73.



Eksploatacja chemikaliowców



43.4 Przedmiot: BUDOWA STATKÓW DO PRZEWOZU CHEMIKALIÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VII 15 15 – – 1 15 15 – – – 2












Znać

1) Wymagania dotyczące konstrukcji i wyposażenia chemikaliowców w świetle

obowiązujących konwencji i przepisów.

2) Rozwiązania konstrukcyjne specyficzne dla chemikaliowców.

3) Rozwiązania konstrukcyjne systemów ładunkowych, kontroli atmosfery w zbiornikach

ładunkowych oraz systemy mycia na chemikaliowcach.

4) Podstawową dokumentacje i instrukcje związane ze specyfiką chemikaliowca

Umieć

1) Identyfikować typowe rozwiązania konstrukcyjne spotykane na chemikaliowcach

2) Identyfikować ryzyko szkodliwości dla zdrowia i środowiska związane z przewozem róż-

nego rodzaju chemikaliów

3) Rozróżniać typy systemów ładunkowych i ich sposoby eksploatacji

4) Identyfikować i prowadzić dokumentacje specyficzną dla chemikaliowca.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Transport morski chemikaliów, typy ładunków i przepisy

dotyczące przewozu chemikaliów. 1 1 – – –

2. Własności fizyko-chemiczne typowych ładunków prze-

wożonych przez chemikaliowce. 2 2 – – –



3. Niebezpieczeństwa dla zdrowia ludzkiego, środowiska i

ładunku na chemikaliowcach związane z własnościami fi-

zyko-chemicznymi chemikaliów.

2 2 – – –

4. Wymagania dotyczące konstrukcji i wyposażenia chemi-

kaliowców w świetle obowiązujących konwencji i przepi-

sów.

3 3 – – –

5. Rozwiązania konstrukcyjne specyficzne dla chemika-

liowców. 2 2 – – –

6. Rozwiązania konstrukcyjne systemów ładunkowych i

kontroli atmosfery w zbiornikach ładunkowych chemi-

kaliowców.

3 3 – – –

7. Typy chemikaliowców i ich zdolności do przewozu specy-

ficznych chemikaliów. 1 1 – – –

8. Certyfikacja, przeglądy i inspekcje specyficzne dla che-

mikaliowców. 1 1 – – –



chemikaliowców podano na końcu rozdziału.



44.4 Przedmiot: EKSPLOATACJA STATKÓW DO PRZEWOZU

CHEMIKALÓW



w semestrze



Punkty kredytowe














Znać

1) Zasady eksploatacji systemów załadunku chemikaliowców.

2) Zasady eksploatacji systemów pompowych wyładunku chemikaliowca.

3) Zasady eksploatacji systemów grzania ładunku w zbiornikach ładunkowych, mycia

zbiorników ładunkowych i użycia systemów gazu obojętnego na chemikaliowcach.


kach ładunkowych chemikaliowca.

Umieć


2) Identyfikować stan techniczny systemów pompowych chemikaliowca.

3) Przeprowadzić operacje mycia zbiorników ładunkowych oraz grzania ładunku w zbiorni-

kach ładunkowych.

4) Przeprowadzić operacje użycia gazu obojętnego w zbiornikach ładunkowych.

5) Interpretować wyniki wskazań aparatury kontrolno-pomiarowej specyficznej dla

chemikaliowca.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Specyfika procedur za/wy-ładunku z uwagi na cechy

konstrukcyjne specyficzne dla chemikaliowców. 1 1 – – –

2. Procedury operacji ładunkowych na chemikaliowcach i

systemy techniczne do ich obsługi. 2 2 – – –

3. Rurociągi i armatura stosowana na chemikaliowcach w

systemach ładunkowych. 2 2 – – –

4. Pompy ładunkowe i systemy hydrauliczne napędu pomp

ładunkowych. 4 4 – – –

5. Eksploatacja pomp ładunkowych i systemów ich napędu

stosowanych na chemikaliowcach. 5 5 – – –

6. Eksploatacja systemów grzania ładunku w zbiornikach

ładunkowych chemikaliowców dla wybranych rozwiązań

konstrukcyjnych.

2 2 – – –

7. Obsługa instalacji detekcji gazów toksycznych oraz kon-

troli ciśnienia w zbiornikach ładunkowych chemikaliow-

ców.

2 2 – – –


ładunkowych chemikaliowców. 2 2 – – –

9. Eksploatacja systemów gazu obojętnego na chemikaliow-

cach. 2 2 – – –

10. Mycie zbiorników ładunkowych na chemikaliowcach. 2 2 – – – Razem 24 24 – – –


11. Operacja załadunku chemikaliowca. 2 – – – 2 12. Operacja wyładunku chemikaliowca. 4 – – – 4 13. Operacja inertowania zbiorników ładunkowych. 2 – – – 2 14. Operacja mycia zbiorników ładunkowych. 2 – – – 2 15. Współpraca równoległa pomp wyładunkowych. 2 – – – 2

Razem 12 – – – 12






45.4 Przedmiot: EKOLOGICZNE ASPEKTY EKSPLOATACJI

CHEMIKALIOWCÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – 1 24 12 – – 12 2












Znać


specyfiki chemikaliowców.

2) Skutki oddziaływania typowych chemikaliów na środowisko i zdrowie człowieka.



5) Procedury mycia zbiorników ładunkowych na chemikaliowcach z uwzględnieniem

aspektów ochrony środowiska.

6) Procedury awaryjne związane z zapobieganiem wypadkom ekologicznym.

Umieć

1) Praktycznie wykorzystać i zastosować przepisy specyficzne dla chemikaliowców.

2) Identyfikować ryzyko niebezpiecznego oddziaływania chemikaliów na człowieka

i środowisko.


sprzętu.

4) Przeprowadzić prawidłowo operację mycia zbiorników ładunkowych.


6) Praktycznie wykorzystać takie publikacje jak: IBC Code, P&A manual, SMPEP.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Zagrożenia dla zdrowia załogi i środowiska związane z

przewozem chemikaliów na statkach. 1 1 – – –

2. Atmosfera zbiorników ładunkowych na chemikaliowcu i

sposoby jej kontroli. 1 1 – – –

3. Ochrona p-poź. chemikaliowców. 1 1 – – – 4. Specjalistyczne wyposażenie sprzętowe na chemikaliow-

cach związane z ochroną środowiska. 1 1 – – –

5. Przepisy Marpol i uzgodnienia IMO-MPEC o zapobie-

ganiu rozlewom oraz ochronie środowiska dotyczące

chemikaliowców.

2 2 – – –

6. Przyrządy i wyposażenie do kontroli bezpieczeństwa na

chemikaliowcach. 1 1 – – –

7. Procedury przygotowania operacji ładunkowych chemi-

kaliowca (współpraca statek-terminal ładunkowy). 1 1 – – –

8. Procedury balastowania statku. 1 1 – – – 9. Generalne procedury mycia zbiorników ładunkowych i

dyspozycji resztek ładunku oraz wentylacji zbiorników. 1 1 – – –

10. Procedury alarmowe i awaryjne na chemikaliowcach. 2 2 – – – Razem 12 12 – – –


11. Praktyczne wykorzystanie „IBC code”. 2 – – – 2 12. Praktyczne wykorzystanie „SMPEP”. 2 – – – 2 13. Praktyczne wykorzystanie „Cargo Record Book”. 1 – – – 1 14. Praktyczne wykorzystanie „check lists” dla typowych

procedur stosowanych na chemikaliowcach. 2 – – – 2

15. Praktyczne wykorzystanie „MSDS” (opisów chemikaliów

pod kątem szkodliwości i zasad bezpieczeństwa). 2 – – – 2

16. Praktyczne wykorzystanie „P&A Manual”. 2 – – – 2 17. Praktyczne wykorzystanie „Ballast Management Ma-

nual”. 1 – – – 1

Razem 12 – – – 12






46.4 Przedmiot: BEZPIECZEŃSTWO PRACY NA CHEMIKALIOWCACH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – – 12 12 – – – 1












Znać

1) Własności fizykochemiczne chemikaliów mające wpływ na bezpieczeństwo pracy na

statku.

2) Skutki oddziaływania typowych chemikaliów na zdrowie człowieka i zasady niesienia

pierwszej pomocy medycznej w nagłych wypadkach.


4) Wymogi SMS dotyczące bezpieczeństwa i zarządzanie bezpieczeństwem na statku.




Umieć

1) Identyfikować ryzyko niebezpiecznego oddziaływania chemikaliów na człowieka oraz

udzielić pierwszej pomocy medycznej w nagłych wypadkach.


3) Wykorzystać instrumenty zarządzania bezpieczeństwem wskazane przez SMS (ISM

Code).


5) Praktycznie wykorzystać takie publikacje jak: IBC Code, P&A manual, IMO.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII


wybuchowości chemikaliów przewożonych w zbiornikach

ładunkowych chemikaliowców.

1 1 – – –

2. Oddziaływanie typowych chemikaliów na zdrowie czło-

wieka oraz zasady niesienia pierwszej pomocy medycz-

nej.

2 2 – – –

3. Ochrona p-poź. chemikaliowców, środki gaśnicze i sys-

temy wykrywania i walki z pożarami 2 2 – – –

4. Procedury i wytyczne eksploatacji instalacji chemika-

liowców (P&A), Instrukcja statkowego systemu zarządzania

bezpieczeństwem (SMS manual) i Przepisy przewozu

chemikaliów luzem (IBC code) jako podstawowe źródła in-

formacji dotyczącej bezpiecznej eksploatacji chemikaliowca.

2 2 – – –


– z uwzględnieniem specyfiki chemikaliowca. 1 2 – – –



7. Procedury udzielania pozwoleń na prace specjalne. 1 1 – – – 8. Ocena ryzyka „Risk Assesment” przy podejmowaniu

prac niebezpiecznych. 1 1 – – –

9. Plany awaryjne i procedury postępowania w sytuacjach

krytycznych. 1 1 – – –



dyplomowania Eksploatacja chemikaliowców


MARPOL 1973/78 .Tekst jednolity, 2007 wraz z Protokołem 1978 i Protokołem 1997,

zawiera wszystkie poprawki obowiązujące na dzień 1 sierpnia 2007 r. Wydawnictwo

PRS, 2007.


poprawki 2005, 2006 i 2007r. Wydawnictwo PRS, 2009.


balastowymi i osadami, 2004 (Konwencja BWM). Wydawnictwo PRS, 2006.


zanieczyszczaniu (Kodeks ISM), oraz Wytyczne wdrażania Kodeksu ISM – International





6. Double Hull Tankers. Editor - Witherby Seamanship International 2008.




8. Międzynarodowy kodeks budowy i wyposażenia statków przewożących niebezpieczne

chemikalia luzem (Kodeks IBC), wydanie PRS, 1999.

9. Chemical Tanker Notes, Editor – Witherby Seamanship International 2006.

10. Verwey's Tank Cleaning Guide 7th Ed. Authors: F.J.A. Burgmeij,D. Van der Corpu

M.H. De Heer. Editor – Witherby Seamanship International 2000.

11. Hazardous Chemical Database. Editor – Witherby Seamanship International 2003

12. Ship / Shore Interface (IP no.16) Safe Working Practice for LPG and Liquefied Chemical

Gas Cargoes, Editor – Witherby Seamanship International 1997.



Eksploatacja gazowców



43.5 Przedmiot: BUDOWA STATKÓW

DO PRZEWOZU SKROPLONYCH GAZÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VII 15 15 – – – 15 15 – – – 2












Znać

1) Wymagania dotyczące konstrukcji i wyposażenia gazowców w świetle obowiązujących

konwencji i przepisów.

2) Rozwiązania konstrukcyjne specyficzne dla gazowców.

3) Rozwiązania konstrukcyjne systemów ładunkowych, kontroli atmosfery w zbiornikach

ładunkowych.

4) Podstawową dokumentacje i instrukcje związane ze specyfiką gazowca.

Umieć

1) Identyfikować typowe rozwiązania konstrukcyjne spotykane na gazowcach

2) Identyfikować ryzyko szkodliwości dla zdrowia i środowiska związane z przewozem róż-

nego rodzaju gazów.

3) Rozróżniać typy systemów ładunkowych i ich sposoby eksploatacji.

4) Identyfikować i prowadzić dokumentacje specyficzną dla gazowca.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Transport morski gazów, typy ładunków i przepisy doty-

czące przewozu gazów. 1 1 – – –

2. Własności fizyko-chemiczne typowych ładunków prze-

wożonych przez gazowce. 2 2 – – –

3. Niebezpieczeństwa dla zdrowia ludzkiego, środowiska i

ładunku na gazowcach związane z własnościami fizyko-

chemicznymi gazów.

2 2 – – –

4. Wymagania dotyczące konstrukcji i wyposażenia gazow-

ców w świetle obowiązujących konwencji i przepisów. 3 3 – – –

5. Rozwiązania konstrukcyjne specyficzne dla gazowców 2 2 – – – 6. Rozwiązania konstrukcyjne systemów ładunkowych i

kontroli atmosfery w zbiornikach ładunkowych gazow-

ców.

3 3 – – –

7. Typy gazowców i ich zdolności do przewozu specyficz-

nych gazów. 1 1 – – –

8. Certyfikacja, przeglądy i inspekcje specyficzne dla ga-

zowców. 1 1 – – –

Razem 15 15 – – –



gazowców podano na końcu rozdziału.



44.5 Przedmiot: EKSPLOATACJA STATKÓW

DO PRZEWOZU SKROPLONYCH GAZÓW



w semestrze



Punkty kredytowe














Znać

1) Zasady eksploatacji systemów załadunku gazowców.

2) Zasady eksploatacji systemów pompowych wyładunku gazowca.

3) Zasady eksploatacji systemów chłodzenia ładunku w zbiornikach ładunkowych.


kach ładunkowych gazowca.

Umieć


2) Identyfikować stan techniczny systemów pompowych gazowca.

3) Interpretować wyniki wskazań aparatury kontrolno-pomiarowej specyficznej dla ga-

zowca.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Specyfika procedur za/wy-ładunku z uwagi na cechy

konstrukcyjne specyficzne dla gazowcaów. 1 1 – – –

2. Procedury operacji ładunkowych na gazowcach i sys-

temy techniczne do ich obsługi. 2 2 – – –

3. Rurociągi i armatura stosowana na gazowcach w syste-

mach ładunkowych. 2 2 – – –

4. Pompy ładunkowe i systemy hydrauliczne napędu pomp

ładunkowych. 4 4 – – –

5. Eksploatacja pomp ładunkowych i systemów ich napędu

stosowanych na gazowcach. 5 5 – – –

6. Eksploatacja systemów chłodzenia ładunku w zbiorni-

kach ładunkowych gazowcach dla wybranych rozwiązań

konstrukcyjnych.

2 2 – – –

7. Obsługa instalacji detekcji gazów toksycznych oraz kon-

troli ciśnienia w zbiornikach ładunkowych gazowca 4 4 – – –


ładunkowych gazowca. 4 4 – – –

Razem 24 24 – – –

Symulatory

9. Operacja załadunku gazowca. 2 – – – 2 10. Operacja wyładunku gazowca. 4 – – – 4 11. Operacja regulacji ciśnienia i temperatury gazu przewo-

żonego na gazowcu. 4 – – – 4

12. Współpraca równoległa pomp wyładunkowych. 2 – – – 2

Razem 12 – – – 12






45.5 Przedmiot: EKOLOGICZNE ASPEKTY EKSPLOATACJI STATKÓW DO

PRZEWOZU GAZÓW SKROPLONYCH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – 1 24 12 – – 12 2













Znać


specyfiki gazowców.

2) Skutki oddziaływania typowych gazów przewożonych przez gazowce na środowisko

i zdrowie człowieka.



5) Procedury awaryjne związane z zapobieganiem wypadkom ekologicznym.

Umieć

1) Praktycznie wykorzystać i zastosować przepisy specyficzne dla gazowców.

2) Identyfikować ryzyko niebezpiecznego oddziaływania gazów na człowieka i środowisko.


sprzętu.


5) Praktycznie wykorzystać takie publikacje jak: IGC Code, P&A manual, SMPEP.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Zagrożenia dla zdrowia załogi i środowiska związane z

przewozem gazów na statkach. 1 1 – – –

2. Atmosfera zbiorników ładunkowych na gazowcu i spo-

soby jej kontroli. 1 1 – – –

3. Ochrona p-poź. gazowców. 1 1 – – – 4. Specjalistyczne wyposażenie sprzętowe na gazowcach

związane z ochroną środowiska. 1 1 – – –

5. Przepisy Marpol i uzgodnienia IMO-MEPC o zapobie-

ganiu rozlewom oraz ochronie środowiska dotyczące ga-

zowców.

2 2 – – –

6. Przyrządy i wyposażenie do kontroli bezpieczeństwa na

gazowcach. 1 1 – – –

7. Procedury przygotowania operacji ładunkowych ga-

zowca (współpraca statek-terminal ładunkowy). 1 1 – – –

8. Procedury balastowania statku. 1 1 – – – 10. Procedury alarmowe i awaryjne na chemikaliowcach. 3 3 – – –

Razem 12 12 – – –


11. Praktyczne wykorzystanie „IGC code”. 2 – – – 2 12. Praktyczne wykorzystanie „SMPEP”. 2 – – – 2 13. Praktyczne wykorzystanie „Cargo Record Book”. 1 – – – 1 14. Praktyczne wykorzystanie „check lists” dla typowych

procedur stosowanych na gazowcach. 2 – – – 2

15. Praktyczne wykorzystanie „MSDS” (opisów gazów- pod

kątem szkodliwości i zasad bezpieczeństwa). 2 – – – 2

16. Praktyczne wykorzystanie „P&A Manual”. 2 – – – 2 17. Praktyczne wykorzystanie „Ballast Management Ma-

nual”. 1 – – – 1

Razem 12 – – – 12 Razem w czasie studiów 24 12 – – 12





46.5 Przedmiot: BEZPIECZEŃSTWO PRACY NA GAZOWCACH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – 1 12 12 – – – 1












Znać

1) Własności fizykochemiczne gazów(jako ładunku) mające wpływ na bezpieczeństwo

pracy na statku

2) Skutki oddziaływania typowych gazów na zdrowie człowieka i zasady niesienia pierw-

szej pomocy medycznej w nagłych wypadkach.


4) Wymogi SMS dotyczące bezpieczeństwa i zarządzanie bezpieczeństwem na statku.




Umieć

1) Identyfikować ryzyko niebezpiecznego oddziaływania gazów na człowieka oraz udzielić

pierwszej pomocy medycznej w nagłych wypadkach.


3) Wykorzystać instrumenty zarządzania bezpieczeństwem wskazane przez SMS(ISM

Code).


5) Praktycznie wykorzystać takie publikacje jak: IGC Code, P&A manual, IMO.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII


wybuchowości gazów przewożonych w zbiornikach ła-

dunkowych gazowców.

1 1 – – –

2. Oddziaływanie typowych gazów na zdrowie człowieka

oraz zasady niesienia pierwszej pomocy medycznej 2 2 – – –

3. Ochrona p-poż. gazowców, środki gaśnicze i systemy wy-

krywania i walki z pożarami. 2 2 – – –

4. Procedury i wytyczne eksploatacji instalacji gazowców

(P&A), Instrukcja statkowego systemu zarządzania bezpie-

czeństwem (SMS manual) i Przepisy przewozu gazów luzem

(IGC code ) jako podstawowe źródła informacji dotyczącej

bezpiecznej eksploatacji gazowca.

2 2 – – –


– z uwzględnieniem specyfiki gazowca. 1 2 – – –



7. Procedury udzielania pozwoleń na prace specjalne. 1 1 – – – 8. Ocena ryzyka „Risk Assesment” przy podejmowaniu

prac niebezpiecznych. 1 1 – – –

9. Plany awaryjne i procedury postępowania w sytuacjach

krytycznych. 1 1 – – –

Razem 12 12 – – –



dyplomowania Eksploatacja chemikaliowców


MARPOL 1973/78 .Tekst jednolity, 2007 wraz z Protokołem 1978 i Protokołem 1997,

zawiera wszystkie poprawki obowiązujące na dzień 1 sierpnia 2007 r.- Wydawnictwo

PRS, 2007.


poprawki 2005, 2006 i 2007 r. – Wydawnictwo PRS, 2009.


balastowymi i osadami, 2004 (Konwencja BWM)- Wydawnictwo PRS, 2006.


zanieczyszczaniu (Kodeks ISM), oraz Wytyczne wdrażania Kodeksu ISM – International





6. Double Hull Tankers. Editor – Witherby Seamanship International 2008.


8. Ship / Shore Interface (IP no.16) Safe Working Practice for LPG and Liquefied Chemical

Gas Cargoes, Editor – Witherby Seamanship International 1997.



9. Liquefied Gases Marine Transportation and Storage Author – Vaudolon, Alain. Editor –

Witherby Seamanship International 2000.

10. Liquefied Gas Handling Principles on Ships and in Terminals 3rd Ed, Authors: McGuire

& White Editor – Witherby Seamanship International 2000.

11. LPG Shipping Suggested Competency Standards SIGOTTO, Editor – Witherby

Seamanship International 2008.

12. Międzynarodowy kodeks budowy i wyposażenia statków przewożących skroplone gazy

luzem (Kodeks IGC), wydanie PRS, 2001.



Eksploatacja chłodnicowców



43.6 Przedmiot: EKSPLOATACJA INSTALACJI I URZĄDZEŃ STATKÓW

DO PRZEWOZU ŁADUNKÓW CHŁODZONYCH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VII 15 2 – – – 30 30 – – – 3



– matematyka,







Znać

1) Zasady montażu instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych

2) Procedury obsługi urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.

3) Zasady obsługi instalacji pomocniczych.

4) Zasady demontażu i remontów urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.

5) Podstawy obsługi instalacji chłodniczych statków specjalistycznych.

6) Próby i odbiory instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych w świetle wymagań przepi-

sów klasyfikacyjnych.

Umieć

1) Przeprowadzić uruchomienie, próby, stałą eksploatację (kontrola ciśnień, temperatur, wil-

gotności względnych, natężenia poboru prądu, hałasu itp.) i zatrzymanie instalacji chłod-

niczej i klimatyzacyjnej.

2) Realizować czynności obsługi okresowej: uzupełnianie ziębnika i ziębiwa, uzupełnianie

lub wymiana oleju smarnego, odpowietrzanie, odszranianie, detekcja i usuwanie nie-

szczelności, odwadnianie instalacji.

3) Przeprowadzać okresowe remonty urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.


5) Ustalić przyczyny niesprawności instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.



nych.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Montaż instalacji chłodniczych:

a) Ogólne zasady montażu. b) Wpływ obecności wody i jej usuwanie. c) Wpływ obecności powietrza i jego usuwanie. d) Zanieczyszczenia. e) Montaż chłodnic. f) Montaż agregatów.

g) Zasady prowadzenia rurociągów. h) Układy wielosprężarkowe. i) Testy szczelności i urządzenia do kontroli szczelności. j) Osuszanie instalacji. k) Napełnianie czynnikiem chłodniczym.

l) Napełnianie olejem. m) Uruchamianie urządzenia chłodniczego. n) Warunki bezpieczeństwa podczas obsługi instalacji

chłodniczych.

5 5 – – –

2. Obsługa sprężarek i układów chłodniczych:

a) Ogólne zasady eksploatacji instalacji chłodniczych. b) Bieżąca i okresowa obsługa instalacji chłodniczych.

c) Objawy, przyczyny, konsekwencje różnych nieprawidło-

wości w instalacjach chłodniczych. d) Procedury postępowania przy różnych czynnościach

eksploatacyjnych (uzupełnienie ziębnika, oleju, odpowie-

trzanie, odwadnianie, lokalizacja i usuwanie nieszczelno-

ści, odszranianie, rozruch po dłuższym postoju, odsta-

wienie instalacji. e) Kontrola stanu urządzeń chłodniczych. f) Kontrola sprężarki. g) Kontrola stanu napełnienia czynnikiem chłodniczym.

h) Kontrola skraplaczy. i) Sprawdzanie przewodu cieczowego i parowego. j) Sprawdzanie presostatów i termostatów. k) Ustalanie przyczyn nieprawidłowej pracy układów

chłodniczych.

6 6 – – –

3. Obsługa instalacji pomocniczych:

a) Instalacja odessania ziębnika.

b) Instalacja wytłaczania ciekłego ziębnika. c) Instalacja uzupełniania ziębnika. d) Instalacja uzupełniania oleju. e) Instalacja bezpieczeństwa. f) Instalacja spustu ziębnika za burtę.

g) Instalacja odpowietrzania. h) Instalacja wyrównania ciśnienia. i) Instalacja odwadniania ziębnika. j) Instalacja rekuperacji i odgazowania oleju. k) Instalacja odszraniania termodynamicznego (powrót cie-

czy do kolektora cieczy lub zbiornika drenażowego lub

6 6 – – –



do separatora). l) Instalacja odszraniania elektrycznego. m) Instalacja odszraniania gorącym glikolem.

4. Odszranianie parowników:

a) Odszranianie parowników małych chłodni prowianto-

wych. b) Odszranianie parowników dużych instalacji przemysło-

wych. c) Odszranianie parowników na chłodniowcach. d) Metody oceny i pomiaru grubości warstwy lodu i jej

wpływ na wydajność chłodniczą i eksploatację urządzeń.

2 2 – – –

5. Demontaż urządzeń chłodniczych: a) Ogólne zasady demontażu. b) Demontaż chłodnic powietrza.

c) Demontaż zaworów pływakowych wysokiego i niskiego

ciśnienia. d) Demontaż chłodnic z pozostawieniem ziębnika i po

opróżnieniu z ziębnika.

e) Demontaż TZR i zaworów regulacyjnych. f) Opróżnienie instalacji z ziębnika. g) Demontaż skraplaczy i zbiorników ziębnika. h) Demontaż zaworów odcinających.

i) Demontaż sprężarki. j) Remonty sprężarek chłodniczych.

5 5 – – –

6. Obsługa instalacji chłodniczych statków specjalistycz-

nych:

a) Statki rybackie. b) Promy.

c) Kontenerowce. d) Statki do przewozu gazów skroplonych.

4 4 – – –

7. Nadzór nad techniczną eksploatacją urządzeń chłodni-

czych: a) Dokumentacja klasyfikacyjna. b) Dokumentacja nadzoru technicznego. c) Dzienniki chłodnicze.

2 2 – – –

Razem 30 30 – – –



chłodnicowców podano na końcu rozdziału.



44.6 Przedmiot: AUTOMATYKA INSTALACJI CHŁODNICZYCH



w semestrze



Punkty kredytowe




– matematyka,









Znać

1) Termodynamiczne podstawy działania elementów automatyki chłodniczej.

2) Rozwiązania automatyzacji instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych stosowane

w okrętownictwie.

3) Konstrukcję urządzeń automatyki instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.

4) Zasady regulacji urządzeń automatyki instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.

5) Zasady doboru i eksploatacji urządzeń automatyki instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.

6) Próby i odbiory urządzeń automatyki instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych w świe-

tle wymagań przepisów klasyfikacyjnych.

Umieć

1) Zrozumieć koncepcję automatyzacji instalacji chłodniczej i klimatyzacyjnej na podstawie

analizy dokumentacji i rzeczywistej instalacji.

2) Przeprowadzić uruchomienie, wykonać próby oraz prowadzić nadzór eksploatacyjny

urządzeń automatyki instalacji chłodniczej i klimatyzacyjnej.

3) Realizować czynności obsługi okresowej urządzeń automatyki instalacji chłodniczych i

klimatyzacyjnych.

4) Przeprowadzać okresowe remonty i wymiany urządzeń automatyki instalacji chłodni-

czych i klimatyzacyjnych.

5) Kontrolować poprawność pracy oraz działanie przyrządów pomiarowych i sygnalizacyj-

nych instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.

6) Kontrolować i regulować automatykę chłodniczą i klimatyzacyjną.

7) Wykorzystywać w eksploatacji możliwości wynikające z monitoringu komputerowego

instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.


9) Prowadzić dokumentację związaną z eksploatacją instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Zasady automatyzacji urządzeń i instalacji chłodni-

czych:

a) Automatyzacja zasilania ziębnikiem (rurki kapilarne, za-

wory rozprężne, układy sterowania poziomem ziębnika), b) Automatyzacja skraplaczy,

c) Automatyzacja komór chłodniczych, d) Automatyzacja pracy agregatów chłodniczych i klimaty-

zacyjnych, e) Automatyzacja współdziałania agregatów i komór

chłodniczych, f) Automatyzacja ssania i tłoczenia sprężarek,

g) Automatyzacja regulacji wydajności chłodniczej instala-

cji klimatyzacyjnych.

1 1 – – –

2. Automatyzacja współpracy sprężarki z innymi urządze-

niami układu chłodniczego:

a) współdziałanie sprężarki z parowaczem i zaworem roz-

prężnym,

b) współdziałanie sprężarki ze skraplaczem, c) zmiany punktu współpracy w urządzeniu chłodniczym

przy różnych stanach eksploatacyjnych i niesprawnościach.

1 1 – – –

3. Regulatory zasilania parowników:

a) Termostatyczne zawory rozprężne, b) Elektronicznie sterowane zawory rozprężne, c) Ręcznie sterowane zawory rozprężne, d) Termostatyczne zawory wtryskowe, e) Rozdzielacze ziębnika, f) Systemy kontroli parowników.

2 2 – – –

4. Regulatory poziomu ziębnika:

a) Termostatyczne regulatory poziomu ziębnika, b) Modulacyjne regulatory poziomu ziębnika, c) Alarmy poziomu ziębnika i wyłączniki bezpieczeństwa, d) Elektroniczne regulatory poziomu ziębnika.

1 1 – – –

5. Zawory elektromagnetyczne i serwozawory. 2 2 – – – 6. Regulatory ciśnienia i temperatury:

a) Regulatory ciśnienia parowania, b) Regulatory ciśnienia skraplania, c) Regulatory wydajności chłodniczej, d) Regulatory ciśnienia w skrzyni korbowej, e) Regulatory ciśnienia w zbiorniku ziębnika, f) Regulatory temperatury mediów roboczych.

2 2 – – –

7. Presostaty, termostaty, przetworniki:

a) Presostaty, b) Presostaty różnicowe, c) Termostaty, d) Termostaty różnicowe, e) Czujniki, f) Przetworniki ciśnienia.

1 1 – – –



8. Systemy sterowania i monitoringu instalacji chłodni-

czych i klimatyzacyjnych. 1 1 – – –

9. Monitorowanie działania urządzeń instalacji. 0,5 0,5 – – – 10. Przykłady zastosowania automatyzacji instalacji chłod-

niczych i klimatyzacyjnych. 0,5 0,5 – – –

Razem 12 12 – – –

Symulator

11. Regulacja nastaw automatyki dwupołożeniowej. 3 – – – 3 12. Regulacja TZR. 3 – – – 3 13. Elektronicznie sterowane zasilanie parowników. 3 – – – 3 14. Optymalizacja nastaw automatyki chłodniczej. 3 – – – 3

Razem 24 12 – – 12 Razem w czasie studiów 24 12 – – 12





45.6 Przedmiot: TECHNOLOGIA PRZEWOZU ŁADUNKÓW

CHŁODZONYCH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 0,5 1 – 30 12 6 12 – 2



– matematyka,







ryjne student powinien:

Znać

1) Rozwiązania instalacji chłodniczych stosowane w okrętownictwie.

2) Podstawy technologii przechowalnictwa żywności.

3) Konstrukcję komór i tuneli chłodniczych.

4) Konstrukcję i zasady eksploatacji kontenerów chłodzonych.

5) Dobór i zasady utrzymania stanu izolacji komór chłodniczych.

6) Technologię przechowalnictwa warzyw i owoców.

7) Próby i odbiory komór chłodniczych w świetle wymagań przepisów klasyfikacyjnych

i nadzoru technicznego.

Umieć

1) Oszacować bilans energii komory chłodniczej.

2) Dobrać parametry izolacji termicznych stosowanych w chłodnictwie.

3) Ocenić poprawność pracy instalacji chłodniczej i dokonać odpowiednich regulacji.

4) Ocenić stan techniczny kontenerów chłodniczych i wykonać typowe czynności obsługi.


6) Kontrolować i regulować automatykę chłodniczą i klimatyzacyjną.



nych.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Transport chłodniczy:

a) Metody chłodzenia i rodzaje urządzeń stosowanych w

przechowalnictwie i transporcie chłodniczym. b) Łańcuch chłodniczy. c) Transport kolejowy. d) Transport drogowy. e) Transport w kontenerach. f) Transport morski. g) Transport lotniczy.

2 2 – – –

2. Komory i tunele chłodnicze: a) Rodzaje i budowa komór i tuneli chłodniczych. b) Bilans energii komory chłodniczej. c) Metody obliczania składników bilansu komory chłodni-

czej. d) Zamrażanie. e) Uproszczone metody szacowania zapotrzebowania mocy

chłodniczej. f) Bilans ciepła komory do przechowywania owoców mro-

żonych. g) Bilans energii dla chłodni prowiantowych. h) Szacunkowe zapotrzebowanie mocy chłodniczej.

6 2 4 – –

3. Kontenery chłodzone w transporcie:

a) Budowa kontenerów chłodniczych. b) Procedury związane z transportem kontenerów chłodni-

czych. c) Kontrola stanu technicznego kontenerów chłodniczych. d) Obsługa kontenerów chłodniczych na statku. e) Czynności obsługi urządzeń chłodniczych kontenera.

2 2 – – –

4. Izolacje termiczne w chłodnictwie:

a) Wymaganie stawiane izolacjom termicznym. b) Materiały izolacyjne. c) Parametry izolacji. d) Działanie wilgoci na izolację. e) Dobór izolacji w chłodnictwie. f) Materiały parochronne i przeciwwilgociowe. g) Technologia montażu izolacji termicznych komór. h) Zasady izolowania rurociągów i urządzeń.

3 1 2 – –

5. Przechowywanie produktów spożywczych: a) Warunki przechowywania produktów spożywczych. b) Przechowywanie ryb. c) Przechowywanie mięsa i drobiu. m) Przechowywanie nabiału i jaj.

n) Przechowywanie suchego prowiantu. o) Przechowywanie owoców i warzyw.

2 2 – – –

6. Przechowalnictwo owoców i warzyw:

a) Przemiany fizjologiczne w okresie wzrostu i dojrzewa-

nia. b) Rola etylenu w dojrzewaniu owoców.

2 2 – – –



c) Rodzaje i charakterystyka obiektów przechowalniczych. d) Zastosowanie urządzeń chłodniczych w chłodniach owo-

ców. e) Urządzenia do regulacji składu atmosfery w komorach

gazoszczelnych. f) Warunki przechowalnictwa owoców.

7. Instalacje specjalistyczne:

a) Statki do przewozu gazów skroplonych. b) Statki rybackie. c) Instalacje zbiorników gazów skroplonych.

1 1 – – –

Razem 18 12 6 – –

Laboratorium

8. Instalacja chłodni prowiantowej. 3 – – 3 – 9. Schematy instalacji chłodniczych. 2 – – 3 – 10. Badanie współczynnika przenikania ciepła komory

chłodniczej. 4 – – 3 –

11. Bilans cieplny układu chłodni prowiantowej i zamra-

żarki. 4 – – 3 –

Razem 30 12 6 12 –






46.6 Przedmiot: EKOLOGICZNE ASPEKTY EKSPLOATACJI INSTALACJI

CHŁODNICZYCH



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – – – 12 12 – – – 1



– matematyka,








Znać

1) Własności termodynamiczne i chemiczne ziębników i płynów roboczych instalacji

chłodniczych i klimatyzacyjnych.

2) Sposób oddziaływania ziębników i płynów roboczych na środowisko.

3) Zasady bezpiecznej eksploatacji ziębników i płynów roboczych.

4) Rozwiązania instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych stosowane w okrętownictwie.

5) Zasady gospodarki ziębnikami i płynami roboczymi.

Umieć

1) Realizować czynności obsługi okresowej instalacji z ograniczeniem negatywnego

wpływu na środowisko.

2) Wykrywać objawy nieszczelności instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.

3) Wykonywać próby szczelności instalacji.


5) Dobierać płyny robocze i materiały uszczelnień do odpowiednich ziębników.

6) Prowadzić wymaganą dokumentację związaną z ograniczeniami ekologicznymi podczas

eksploatacji instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.

7) Przestrzegać zasady wynikających z kryteriów ekologicznych: składowanie i recykling

ziębników, ziębiw, olejów, kontrola szczelności.




Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Chemia i fizyka czynników chłodniczych. 1 1 – – – 2. Wpływ czynników chłodniczych na środowisko. 1 1 – – – 3. Zasady bezpiecznego użytkowania czynników chłodni-

czych i innych płynów roboczych. 1 1 – – –

4. Monitorowanie szczelności instalacji chłodniczych. 1 1 – – – 5. Zasady gospodarki czynnikami chłodniczymi. 1 1 – – – 6. Międzynarodowe przepisy dotyczące gospodarki czynni-

kami chłodniczymi. 1 1 – – –

7. Ekologiczne czynniki chłodnicze- własności i zastosowa-

nie. 2 2 – – –

8. Dobór materiałów i płynów eksploatacyjnych do ekolo-

gicznych czynników chłodniczych. 1 1 – – –

9. Bezpieczeństwo obsługi urządzeń chłodniczych. 1 1 – – – 10. Przepisy Klasyfikacyjne i Międzynarodowe Regulacje

prawne dotyczące ekologicznych aspektów eksploatacji

ziębników i płynów roboczych.

2 2 – – –



dyplomowania Eksploatacja chłodnicowców

1. Bohdal T. Charun H. Czapp M.: Urządzenia chłodnicze sprężarkowe parowe. WNT

Warszawa 2003.

2. Bonca Z. i in.: Czynniki chłodnicze i nośniki ciepła. IPPU Masta. Gdańsk 1997.

3. Bonca Z. Depta A.: Wentylacja i klimatyzacja okrętowa. Gdynia 1999.

4. Fodemski T.: Domowe i handlowe urządzenia chłodnicze. Poradnik. WNT Warszawa

2000.

5. Jones W.P.: Klimatyzacja. Arkady 1981.

6. Piotrowski I.: Okrętowe Urządzenia chłodnicze. Fundacja Rozwoju Wyższej Szkoły

Morskiej w Gdyni. Gdynia 1994.

7. Płaska Z. Sobecki M.: Wybrane zagadnienia z chłodnictwa i klimatyzacji- zbiór zadań.

WSM Szczecin. 1980.

8. Recknagel H i in.: Poradnik Ogrzewanie i Klimatyzacja. EWFE. Gdańsk 1994.

9. Starowicz Z.: Poradnik montera chłodniczego. WNT Warszawa 1976.

10. Szolc Z.: Chłodnictwo. WSiP Warszawa 1980.

11. Ulrich H.: Technika chłodnicza. Poradnik. Tom 1i 2. IPPU Masta. Gdańsk 1999.

12. Wasiluk W. Korczak E.: Wentylacja i klimatyzacja na statkach. WM Gdańsk 1997.

13. Zakrzewski B.: Obliczenia obiegów chłodniczych i klimatyzacyjnych. PS. Szczecin 1991.



Komputerowe systemy sterowania siłownią okrętową



43.7 Przedmiot: PROGRAMOWANIE KOMPUTERÓW

I STEROWNIKÓW



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VII 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2



– matematyka,






Znać

1) zasady programowania w języku strukturalnym i obiektowym.

Umieć

1) napisać i przetestować prosty program obsługi urządzenia zewnętrznego w języku

strukturalnym;

2) napisać i przetestować prosty program obsługi urządzenia zewnętrznego w języku

obiektowym.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

Laboratorium

1. Programowanie strukturalne i obiektowe z wykorzysta-

niem wybranych języków spośród: C, C++, VB, VB.NET,

MATLAB. Programowanie sterowników (GE Fanuc, Sie-

mens, SAIA, Mitsubishi) do realizacji zadań regulacji

i sterowania.

30 – – 30 –

Razem 30 – – 30 –





1. Brzózka J., Dorobczyński L., Programowanie w MATLAB, MIKOM, Warszawa 1998.

2. Brzózka J., Ćwiczenia z automatyki w MATLAB-ie i Simulinku, EDU MIKOM,

Warszawa 1997.

3. Simon R., Programowanie obiektowe w Visual Basic.NET¸ Helion, Gliwice 2003.

4. Treichel W. Ćwiczenia z języka Visual Basic, MIKOM, Warszawa 2001.

5. Flaga S., Programowanie sterowników PLC w języku drabinkowym, Wydawnictwo

BTC, Legionowo 2010.

6. Kasprzyk J. Programowanie sterowników przemysłowych, Wydawnictwa Naukowo-


7. Rusek J., ABC programowania w C++, Helion, Gliwice 2002.


1. Firmowa dokumentacja techniczna sterowników firm GE-Fanuc, Siemens, SAJA,

Mitsubishi.



44.7 Przedmiot: KOMPUTEROWE SYSTEMY AUTOMATYKI



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 2E – 2 – 48 24E – 24 – 4



– matematyka,







Znać

1) strukturę i funkcje elementów komputerowego, lokalnego układu regulacji;

2) strukturę i funkcje elementów komputerowego rozproszonego układu regulacji.

Umieć

1) skonfigurować sprzętowo i programowo przykładowy układ regulacji cyfrowej;

2) zamodelować układ dyskretny i dobrać jego parametry.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Przetwarzanie sygnałów analogowych na dyskretne –

próbkowanie, kwantowanie, aliasing, twierdzenie Shannona.

Przetworniki A/D i D/A.

2 2 – – –

2. Równania różniczkowe, przekształcenie Z i transmitancja

dyskretna jednowymiarowych elementów automatyki,

obiektów regulacji i regulatorów. Schemat blokowy dys-

kretnego układu regulacji. Cyfrowe regulatory PID. Rola

poszczególnych oddziaływań regulacji PID.

4 4 – – –

3. Realizacja i działanie poszczególnych bloków regulatora. Dobór nastaw regulatorów. Realizacja i działanie ogranicze-

nia całkowania. Realizacja i działanie bezuderzeniowego

przełączania praca ręczna/praca automatyczna. Jakość regu-

lacji. Analiza stabilności dyskretnego układu regulacji auto-

matycznej.

4 4 – – –



4. Komputerowe interfejsy szeregowe (RS 232C, RS 422, RS

423, RS 485) i równoległe. 2 2 – – –

5. Struktury i własności sieci komputerowych. Media

transmisyjne. Warstwowy model sieci komputerowej. Prze-

mysłowe sieci komputerowe – Profibus (PA, DP), Modbus,

DeviceNet, LonWorks. Ethernet.

4 4 – – –

6. Sterowanie i regulacja w czasie rzeczywistym – wymaga-

nia odnośnie sprzętu i oprogramowania. 2 2 – – –

7. Osobliwości rozproszonych układów regulacji i sterowa-

nia. 2 2 – – –

8. Przykłady komputerowych systemów automatyzacji w

zastosowaniach okrętowych (masowce, gazowce, promy,

statki z dynamiczną stabilizacją położenia – wiertnicze, ka-

blowce, platformy wiertnicze).

4 4 – – –

Semestr VIII

9. Stosowanie równań różniczkowych, przekształcenie Z i

transmitancja dyskretna jednowymiarowych elementów

automatyki, obiektów regulacji i regulatorów. Schemat blo-

kowy dyskretnego układu regulacji. Cyfrowe regulatory

PID. Rola poszczególnych oddziaływań regulacji PID.

16 – – 16 –

10. Sterowanie i regulacja w czasie rzeczywistym – wymaga-

nia odnośnie sprzętu i oprogramowania. 4 – – 4 –

11. Badania osobliwości rozproszonych układów regulacji i

sterowania. 4 – – 4 –

Razem 48 24 – 24 –



1. Brzózka J.: Regulatory cyfrowe w automatyce. MIKOM, Warszawa 2002.

2. Szafarczyk M., Śniegulska-Grądzka D., Wypysiński R.: Podstawy układów sterowań

cyfrowych i komputerowych. PWN MIKOM, Warszawa 2007.

3. Mielczarek W.: Szeregowe interfejsy cyfrowe. Helion, Gliwice 1993.

4. Łukasik Z., Seta Z.: Programowalne sterowniki PLC w systemach sterowania

przemysłowego. Politechnika Radomska, Radom 2001.

5. Grega W.: Metody i algorytmy sterowania cyfrowego w układach scentralizowanych

i rozproszonych. AGH, Kraków 2004.

6. Zydorowicz T.: PC i sieci komputerowe. PLJ, Warszawa 1993.

7. Krzyżanowski R.: Układy mikroprocesorowe. MIKOM, Warszawa 2004.


1. Kaczorek T.: Teoria sterowania i systemów. PWN, Warszawa 1999.

2. Kaczorek T.: Podstawy teorii sterowania. WNT, Warszawa 2005.

3. Mielczarek W.: Interfejs USB. Helion, Gliwice 2005.



45.7 Przedmiot: INTELIGENTNE URZĄDZENIA AUTOMATYKI



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – 1 – 24 12 – 12 – 2



– matematyka,







Znać

1) Budowę i funkcje inteligentnych urządzeń automatyki.

Umieć

1) Skonfigurować inteligentny przetwornik, pozycjoner i regulator.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Potrzeba stosowania inteligentnych urządzeń automa-

tyki. Inteligentne przetworniki pomiarowe. Możliwości

kształtowania sygnałów pomiarowych i charakterystyk dla

układu automatyki. Sygnały znormalizowane analogowe i

cyfrowe. Przetworniki inteligentne firmy FOXBORO. Pro-

tokół HART.

4 4 – – –

2. Inteligentne pozycjonery. Możliwości kształtowania sy-

gnałów i charakterystyk w pętli wykonawczej przez inteli-

gentne pozycjonery.

4 4 – – –

3. Programowanie regulatorów wielofunkcyjnych. Progra-

mowanie regulatorów wielofunkcyjnych z panelu operator-

skiego samego regulatora i z komputera. Trendy rozwojowe

współczesnych inteligentnych urządzeń automatyki.

4 4 – – –



Laboratorium

4. Zastosowanie inteligentnych przetworników pomiaro-

wych. Możliwości kształtowania sygnałów pomiarowych i

charakterystyk dla układu automatyki. Sygnały znormalizo-

wane analogowe i cyfrowe. Przetworniki inteligentne firmy

FOXBORO. Protokół HART.

4 – – 4 –

5. Badanie inteligentnych pozycjonerów. Możliwości

kształtowania sygnałów i charakterystyk w pętli wykonaw-

czej przez inteligentne pozycjonery.

4 – – 4 –

6. Programowanie regulatorów wielofunkcyjnych. Progra-

mowanie regulatorów wielofunkcyjnych z panelu operator-

skiego samego regulatora i z komputera. Trendy rozwojowe

współczesnych inteligentnych urządzeń automatyki.

4 – – 4 –

Razem 24 12 – 12 –



1. Kwaśniewski J.: Wprowadzenie do inteligentnych przetworników pomiarowych. WNT,

Warszawa 1993.

2. Trybus L.: Regulatory wielofunkcyjne. WNT, Warszawa 1992.

3. Brzózka J.: Regulatory cyfrowe w automatyce. Wydawnictwo MIKOM, Warszawa 2002.

4. Kuźnik J.: Regulatory i układy regulacji. Skrypt Politechniki Śląskiej, Gliwice 2002.


1. Łęski J.: Systemy neuronowo-rozmyte. WNT, Warszawa 2008.

2. Firmowa dokumentacja techniczna regulatorów firm OMRON i Siemens.



Elektroenergetyka okrętowa i systemy sterowania



43.8 Przedmiot: MIERNICTWO ELEKTRYCZNE



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – 1 – 24 12 – 12 – 2



– mechanika,









Znać

1) Podstawowe typy mierników wskazówkowych.

2) Zasady pomiarów cyfrowych podstawowych wielkości związanych z energią elektryczną.

3) Układy pomiarów podstawowych wielkości elektrycznych, prądu, napięcia, częstotliwo-

ści, mocy czynnej i biernej prądu jedno i trójfazowego.

4) Podstawowe jednostki układu MKSA.

Umieć

1) Dokonać wyboru miernika odpowiednio do planowanego zastosowania.

2) Wykorzystać stacjonarne i przenośne mierniki w praktyce morskiej.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Mierniki wskazówkowe: a) Podstawowe zasady metrologii, dokładność, czułość, ro-

dzaje uchybów. b) Mierniki magnetoelektryczne. c) Mierniki elektromagnetyczne. d) Mierniki elektrodynamiczne.

e) Mierniki rezonansowe.

4 4 – – –



2. Pomiary cyfrowe: a) Przetworniki wielkości elektrycznych.

b) ransformatory pomiarowe. c) Dyskretyzacja i dokładność pomiarów cyfrowych. d) Ustroje mierników cyfrowych.

2 2 – – –

3. Mierniki wielozakresowe:

a) Wielozakresowe mierniki analogowe, zmiana zakresu po-

miarowego, mierniki uniwersalne. b) Uniwersalne mierniki cyfrowe.

2 2 – – –

4. Pomiary podstawowych wielkości elektrycznych:

a) Pomiary prądów przemiennych i stałych.

b) Pomiary napięć przemiennych i stałych. c) Pomiary mocy czynnej prądu jedno i trójfazowego. d) Pomiary mocy biernej prądu jedno i trójfazowego.

4 4 – – –

Laboratorium

5. Stosowanie mierników wskazówkowych: a) Podstawowe zasady metrologii, dokładność, czułość, ro-

dzaje uchybów.

b) Mierniki magnetoelektryczne. c) Mierniki elektromagnetyczne. d) Mierniki elektrodynamiczne. e) Mierniki rezonansowe.

2 – – 2 –

6. Wykorzystanie pomiarów cyfrowych: a) Przetworniki wielkości elektrycznych. b) Ransformatory pomiarowe.

c) Dyskretyzacja i dokładność pomiarów cyfrowych. d) Ustroje mierników cyfrowych.

2 – – 2 –

7. Stosowanie mierników wielozakresowych:

a) Wielozakresowe mierniki analogowe, zmiana zakresu

pomiarowego, mierniki uniwersalne. b) Uniwersalne mierniki cyfrowe.

4 – – 4 –

8. Pomiary podstawowych wielkości elektrycznych:

a) Pomiary prądów przemiennych i stałych. b) Pomiary napięć przemiennych i stałych. c) Pomiary mocy czynnej prądu jedno i trójfazowego.

d) Pomiary mocy biernej prądu jedno i trójfazowego.

4 – – 4 –

Razem 24 12 – 12 –



1. Tumański S.: Technika pomiarowa. WNT, Warszawa 2007.

2. Piotrowski J.: Podstawy miernictwa. WNT, Warszawa 2006.

3. Parchański J.: Miernictwo elektryczne i elektroniczne, podręcznik dla technikum

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Warszawa 1996.


1. Dokumentacje techniczne przyrządów pomiarowych stosowanych na zajęciach.



2. Koczela D.: Miernictwo elektryczne. Ćwiczenia laboratoryjne Oficyna Wydawnicza

Politechniki Wrocławskiej, 2001.



44.8 Przedmiot: WYTWARZANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ

NA STATKU



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 2E – 1 – 36 24E – 12 – 3



– mechanika,








Znać

1) Zasady pracy i struktury okrętowych systemów elektroenergetycznych.

2) Zasady pracy i sterowania elektrowni okrętowej.

3) Warunki techniczne i zasady eksploatacji nowoczesnych elektrowni okrętowych.

Umieć

1) Wykorzystać odpowiednio do warunków pływania okrętowe urządzenia zasilania energią

elektryczną.

2) Wykryć i usunąć niesprawności w zasilaniu sieci okrętowej.

3) Posłużyć się stałymi i przenośnymi przyrządami pomiarowymi w celach diagnostycz-

nych.

4) Posługiwać się komputerowym systemem sterowania elektrownią okrętową.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Elektryfikacja statku: a) Zakres elektryfikacji statku, zapotrzebowanie na energię

elektryczną, bilans elektroenergetyczny statku. b) Wymagania klasyfikacyjne w stosunku do źródeł energii

elektrycznej, podział mocy zainstalowanej, zasilanie

awaryjne, zasilanie z lądu.

c) Rodzaje źródeł energii elektrycznej statku, prądnice

agregatowe, prądnice wałowe, akumulatory.

d) Ustroje centrali energetycznej statku.

4 4 – – –



2. Prądnice synchroniczne jako źródła energii elektrycznej:

a) Budowa i charakterystyki statyczne prądnicy

synchronicznej. b) Ustroje układów zasilania wzbudzenia maszyn szczotko-

wych i bezszczotkowych.

c) Regulatory napięcia prądnic synchronicznych,

charakterystyki statyczne i dynamiczne. d) Modele komputerowe prądnicy.

10 10 – – –

3. Zwarcia w okrętowych maszynach synchronicznych

i sieciach okrętowych:

a) Cel badania i obliczania zwarć. b) Zwarcie metaliczne symetryczne i zwarcie łukowe. c) Modele komputerowe zwarć. d) Zabezpieczenia w elektrowniach okrętowych.

4 4 – – –

4. Okrętowe prądnice wałowe:

a) Prądnica wałowa z maszyną synchroniczną o stałej

prędkości wału.

b) Prądnica wałowa z kaskadą tyrystorową i kompensato-

rem mocy biernej. c) Prądnica wałowa z asynchroniczną maszyną pierście-

niową.

d) Prądnica wałowa z asynchroniczną maszyną klatkową.

6 6 – – –

Laboratorium

5. Badanie prądnic synchronicznych:

a) Budowa i charakterystyki statyczne prądnicy

synchronicznej.

b) Ustroje układów zasilania wzbudzenia maszyn szczotko-

wych i bezszczotkowych. c) Regulatory napięcia prądnic synchronicznych,

charakterystyki statyczne i dynamiczne.

d) Modele komputerowe prądnicy.

8 – – 8 –

6. Badanie zwarć w okrętowych maszynach synchronicz-

nych i sieciach okrętowych:

a) Cel badania i obliczania zwarć. b) Zwarcie metaliczne symetryczne i zwarcie łukowe. c) Modele komputerowe zwarć.

d) Zabezpieczenia w elektrowniach okrętowych.

4 – – 4 –

Razem 36 24 – 12 –





Gdańsk; 1990.



2. Gnat K., Hrynkiewicz J., Sojka J.: Elektrotechnika okrętowa. Skrypt WSM Wyd. II popr.



45.8 Przedmiot: NAPĘDY ELEKTRYCZNE STATKU



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VII 15 2 – – – 30 30 – – – 2



– mechanika,







Znać

1) Układy nowoczesnych głównych napędów elektrycznych statków.

2) Charakterystyki napędowe i energetyczne wybranych rozwiązań.

3) Charakterystyki głównych elementów układów.

Umieć

1) Opanować dokumentację techniczną i eksploatacyjną systemy napędowego.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VII

1. Architektury elektrycznego napędu głównego: a) Cechy szczególne elektrycznego napędu głównego, za-

kres zastosowania, porównania z napędem bezpośred-

nim, rozmieszczenie elementów, zdolności manewrowe,

gospodarka energetyczna.

b) Ogólne wymagania od układu napędowego. c) Tendencje rozwojowe napędu elektrycznego głównego. d) Podstawowe rozwiązania napędów z silnikami prądu

stałego i przemiennego, typy elektrowni, rodzaje pier-

wotnych źródeł energii.

3 3 – – –



2. Napęd z elektrownią prądu przemiennego i silnikami

prądu stałego: a) Struktury napędu i elektrowni.

b) Praca tyrystorowych przekształtników dużej mocy, wa-

runki komutacji, praca inwertorowa, praca z prądem cią-

głym i przerywanym, zniekształcenia napięcia zasilania,

pobór mocy czynnej i biernej, zasilanie przekształtni-

ków, sterowanie. c) Silniki prądu stałego w napędzie śruby, budowa i

sterowanie. d) Sposoby zmniejszania i kompensacji zniekształceń

napięcia w sieci zasilającej.

e) Przykłady napędów z silnikami prądu stałego.

12 12 – – –

3. Napędy z silnikiem asynchronicznym klatkowym:

a) Struktury napędów zasilanych przez falowniki tranzysto-

rowe i cyklokonwertory. b) Cyklokonwertor jako zasilacz silnika klatkowego. c) Falowniki tranzystorowe dużej mocy jako zasilacze sil-

nika śruby okrętowej, układy wielofazowe, falowniki

wielopoziomowe, falowniki prądowe. d) Metody częstotliwościowego sterowania silnika,

sterowanie polowo zorientowane, DTC.

e) Przykłady rozwiązań napędu śruby z silnikiem klatko-

wym.

10 10 – – –

4. Napędy główne z silnikami synchronicznymi: a) Silnik synchroniczny konwencjonalnej budowy jako ele-

ment napędu śruby.

b) Struktury napędu z silnikiem synchronicznym, silnik

przekształtnikowy z prądową kaskadą tyrystorową dużej

mocy, silnik synchroniczny zasilany przez tranzysto-

rowy falownik, silnik synchroniczny zasilany cyklo-

konwertorem.

c) Przykłady napędu z silnikiem synchronicznym.

3 3 – – –

5. Przykłady klasycznych napędów z elekrownią prądu

stałego. 2 2 – – –

Razem 30 30 – – –



1. Wyszkowski J., Wyszkowski S.: Elektrotechnika Okrętowa – Napędy elektryczne. WSM

Gdynia; 1998.


3. Kuropatwiński S., Lipski T., Roszczyk S.: Energoelektryczne układy okrętowe” – WM

Gdańsk 1990.





2. Gnat K., Sojka J.: Maszyny elektryczne. Skrypt WSM.Wyd. II popr., Szczecin WSM

1990.



46.8 Przedmiot: ENERGOELEKTRYCZNE PRZETWARZANIE

ENERGII ELEKTRYCZNEJ



w semestrze



Punkty kredytowe

W Ć L S Σ W Ć L S VIII 12 1 – 1 – 24 12 – 12 – 1



– mechanika,








Znać

1) Zasady pracy i charakterystyki podstawowych zaworów energoelektronicznych.

2) Układy i charakterystyki układów o komutacji zewnętrznej, prostowników diodowych,

przekształtników tyrystorowych, cyklokonwertorów.

3) Podstawowe układy przekształtników tranzystorowych, falowników o sterowaniu

napięciowym i prądowym, przerywaczy, falowników dużej mocy, zasady sterowania

skalarne i wektorowe.

Umieć

1) Dokonać wyboru przekształtnika odpowiednio do planowanego zastosowania.

2) Wprowadzić do sterowania dane eksploatacyjne odpowiednio do wymagań technologicz-

nych.


Nr


Liczba godzin

Razem W Ć L S

Semestr VIII

1. Zawory energoelektroniczne: a) charakterystyki diod i tyrystorów energoelektronicz-

nych, podstawowe dane techniczne. b) Energoelektroniczne tranzystory bipolarne i z izolowaną

bramką IGBT, charakterystyki i podstawowe dane tech-

niczne. c) Energoelektroniczne tranzystory typu POWER-MOS,

charakterystyki i podstawowe dane techniczne. d) Charakterystyki innych zaworów, GTO, triac, MCT.

2 2 – – –



2. Układy o komutacji sieciowej: a) Prostowniki diodowe obciążone obwodem RL, RLE, RC

jedno i trójfazowe. b) Przekształtniki tyrystorowe sterowane fazowo, obcią-

żone obwodem RL,RLE, w pracy prostowniczej i in-

wertorowej. c) Komutacja sieciowa i wpływ na sieć zasilającą. Sposoby

zmniejszania zniekształceń w sieci.

4 4 – – –

3. Falowniki tranzystotowe:

a) Falownik jednofazowy o wyjściu napięciowym

sinusoidalnym, sterowany metodą modulacji przebiegu

nośnego. b) Falownik jednofazowy o wyjściu prądowym sterowany

metodą histerezową. c) Falownik trójfazowy o wyjściu napięciowym sterowany

metodą wektorową.

d) Praca falownika napięciowego trójfazowego w reżimie

falowniczym i inwertorowym.

4 4 – – –

4. Przerywacze tranzystorowe:

a) Przerywacz tranzystorowy jako zasilacz regulowanym

„w dół” napięciem stałym. b) Przerywacz jako zasilacz napięciem stałym regulowa-

nym „w górę”. c) Tranzystorowe przetwornice częstotliwości oraz DC-DC.

2 2 – – –

Laboratorium

5. Badanie elementów energoelektronicznych: a) charakterystyki diod i tyrystorów energoelektronicznych,

podstawowe dane techniczne.

b) Energoelektroniczne tranzystory bipolarne i z izolowaną

bramką IGBT, charakterystyki i podstawowe dane tech-

niczne.

c) Energoelektroniczne tranzystory typu POWER-MOS,

charakterystyki i podstawowe dane techniczne. d) Charakterystyki innych zaworów, GTO, triac, MCT.

2 – – 2 –

6. Badanie układów o komutacji sieciowej: a) Prostowniki diodowe obciążone obwodem RL, RLE, RC

jedno i trójfazowe.

b) Przekształtniki tyrystorowe sterowane fazowo, obcią-

żone obwodem RL,RLE, w pracy prostowniczej i in-

wertorowej.

c) Komutacja sieciowa i wpływ na sieć zasilającą. Sposoby

zmniejszania zniekształceń w sieci.

4 – – 4 –

7. Badanie falowników tranzystorowych:

a) Falownik jednofazowy o wyjściu napięciowym sinusoidal-

nym, sterowany metodą modulacji przebiegu nośnego.

b) Falownik jednofazowy o wyjściu prądowym sterowany

metodą histerezową. c) Falownik trójfazowy o wyjściu napięciowym sterowany

metodą wektorową. d) Praca falownika napięciowego trójfazowego w reżimie

falowniczym i inwertorowym.

6 – – 6 –



Razem 24 12 – 12 –




2. Markiewicz H.: Instalacje elektryczne. WNT Warszawa 1996.



Gdańsk; 1990.

5. Tunia B.; Winiarski S.: Energoelektronika w pytaniach i odpowiedziach. PWN;

Warszawa 2001.







47. Przedmiot: PRAKTYKA ZAWODOWA (standardy MNiSW)


Semestr Liczba

tygodni Punkty

kredytowe Uwagi

I 2 0 Praktyka na jednostkach morskich w dziale maszyno-

wym, w zakładach pracy świadczących usługi badawcze, kon-

strukcyjne, remontowe, budowy i obsługi urządzeń technicz-

nych zgodnie z kierunkiem studiów.

II 4 4 III 3 3 IV 7 7

Razem 16 14


Lp. Tematy i ich rozwinięcie Liczba

tygodni

Punkty

kredytowe

Semestr I 1. Ośrodek Szkoleniowy Ratownictwa Morskiego.

Przeszkolenie i uzyskanie podstawowych świadectw niezbędnych

do odbywania praktyk. Ogólne wdrożenie do sytemu pracy na statku. Wykształcenie podstawowych umiejętności i zachowań

potrzebnych w przyszłym zawodzie. Kształtowanie cech osobowych niezbędnych do pracy na morzu. Przeszkolenia wymienione w „Planie studiów”: - Szkolenie w zakresie elementarnych zasad udzielania pierwszej

pomocy medycznej. - Szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy medycznej. - Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa własnego i

odpowiedzialności wspólnej. - Szkolenie w zakresie indywidualnych technik ratunkowych. - Szkolenie w zakresie ochrony przeciwpożarowej – stopień

podstawowy.

2 0

2. Zaliczenie kandydatki Na podstawie wydanych przez Urząd Morski świadectw i

protokołu podpisanego przez dyrektora OSRM w Szczecinie.

Semestr II 3. Stocznie produkcyjne lub remontowe.

3.1. Dział nadzoru budowy lub remontów: - Praca budowniczego. - Współpraca budowniczego z załogą statku. - Dokowanie statku. - Organizacja i koordynacja prac wyposażeniowych lub

remontowych. - Przygotowanie i próby statku na uwięzi.

3.2. Dział kontroli jakości: - Uruchamianie maszyn i urządzeń przez serwis producenta. - Próby zdawczo odbiorcze. - Dokumentacja zdawczo-odbiorcza i poremontowa.

3.3. Działy wyposażenia lub remontów. 3.3.1. Dział kadłubowy w stoczni produkcyjnej.

4 4



3.3.2. Dział montażu lub remontów silników głównych. 3.3.3. Dział montażu lub remontów silników pomocniczych. 3.3.4. Dział montażu lub remontów maszyn i mechanizmów

pomocniczych siłowni. 3.3.5. Dział montażu lub napraw linii wałów. 3.3.6. Dział montażu lub remontów rurociągów i zbiorników. 3.3.7. Dział montażu lub remontów urządzeń pokładowych: - Zasady układania tras rurociągów w sekcjach kadłuba. - Przygotowanie do montażu lub remontu maszyn. - Demontaż i czyszczenie elementów maszyn. - Pomiary i weryfikacja części. - Metody napraw i -regeneracji części. - Dobór części zamiennych. - Montaż i kontrola montażu. - Przygotowanie do prób. - Próby po montażu lub remoncie.

4. Zaliczenie praktyk Na podstawie: - „Protokołu zaliczenia praktyk” wypełnionego przez opiekuna

praktyk. - „Sprawozdania z praktyk lądowych” wykonanego przez

opiekuna praktyk.

Semestr III 5. Zakłady produkcji silników okrętowych.

5.1. Dział montażu i prób silników napędu głównego: - Proces montażu silników napędu głównego. - Próby i procedura zdawczo-odbiorcza. - Dokumentacja zdawczo- odbiorcza.

5.2. Dział montażu i prób silników pomocniczych: - Proces montażu silników napędu pomocniczego. - Próby i procedura zdawczo-odbiorcza. - Dokumentacja zdawczo- odbiorcza. - Hamownia.

5.3. Dział wytwarzania i regeneracji aparatury paliwowej

silników wysokoprężnych: - Procesy obróbki aparatury wtryskowej silników

wysokoprężnych. - Nowoczesne metody obróbki skrawaniem.

5.4. Dział konstrukcyjny i badawczo- rozwojowy: - Dokumentacja silników głównych i pomocniczych. - Badania drgań wałów i kadłubów silników okrętowych.

5.5. Dział wytwarzania rurociągów i zbiorników: - Konstrukcja i wytwarzanie rurociągów SO i SP.

5.6. Wydziały obróbki ciężkiej: - Procesy obróbki zespołów kadłuba silników głównych. - Procesy obróbki głowic i tulei.

5.7. Wydziały obróbki lekkiej: - Procesy obróbki głowic i tulei. - Procesy obróbki łożysk ślizgowych. - Procesy obróbki tłoków i pierścieni. - Procesy obróbki wałów głównych i wałów rozrządu. - Procesy obróbki wodzików. - Procesy obróbki korbowodów i drągów tłokowych.

3 3



6. Zaliczenie praktyk Na podstawie: - „Protokołu zaliczenia praktyk” wypełnionego przez opiekuna

praktyk, - „Sprawozdania z praktyk lądowych” wykonanego przez

opiekuna praktyk.

Semestr IV 7. Statek szkolno-badawczy, promy

7.1. Wachty i służby maszynowe w porcie i na morzu Rola i obowiązki poszczególnych członków załogi maszynowej i

pokładowej. Podstawowe czynności kontroli i obsługi siłowni i statku.

Zasady bezpieczeństwa obsługi urządzeń mechanicznych i

elektrycznych. Przyjmowanie i zdawanie wacht morskich i portowych.

Obchód siłowni, kontrola parametrów pracy silników i mechanizmów.

Podstawowe prace obsługowo- konserwacyjne urządzeń

maszynowych i pokładowych. Prowadzenie dziennika maszynowego.

Asysta przy przyjmowaniu i zdawaniu paliw i olejów. Asysta przy

przyjmowaniu i zdawaniu zaopatrzenia. Prace porządkowe i

inwentaryzacyjne w dziale maszynowym. Poznanie podstawowych

terminów i zwrotów oraz nazewnictwa używanego na statku. 7.2. Manewry Organizacja pracy w siłowni podczas manewrów portowych i

kotwiczenia. Przygotowanie siłowni do manewrów. Zasady

uruchamiania i odstawiania mechanizmów siłowni Doskonalenie orientacji i kształcenie umiejętności oceny stanu

mechanizmów. Zasady manewrowania silnikiem głównym. Zasady

zachowania się w sytuacjach awaryjnych. 7.3. Szkolenie szalupowe i ratownicze Alarmy ćwiczebne, doskonalenie czynności alarmowych

doskonalenie wiedzy praktycznej i teoretycznej związanej z

bezpieczeństwem życia i pracy na morzu. 7.4. Ochrona przeciwpożarowa Doskonalenie umiejętności obsługi sprzętu ppoż. Zasady

zachowania się podczas pożaru siłowni. Ćwiczebne alarmy ppoż.

Prewencja przeciwpożarowa w siłowni i na statku podczas

eksploatacji i remontów Obowiązki załogi podczas alarmów

pożarowych. Budowa i rozmieszczenie instalacji ppoż. i sprzętu

podręcznego. Uszczelnianie siłowni, odstawianie awaryjne

wentylacji i mechanizmów, zawory szybkozamykające paliwa. 7.5. Prace obsługowo- konserwacyjne Doskonalenie umiejętności posługiwania się narzędziami

mechanicznymi. Podstawowe zasady przy demontażu i montażu

urządzeń, zbiorników pod ciśnieniem, urządzeń elektrycznych.

Zasady czyszczenia filtrów, wirówek paliwa i oleju smarowego.

Zasady doboru materiałów i środków konserwacyjnych i myjących. 7.6. Instalacje siłowni okrętowej Podstawowe elementy instalacji siłownianych i ogólnostatkowych,

zasady budowy i rozmieszczenia urządzeń. Rola poszczególnych

urządzeń i instalacji. Zasady bieżącej obsługi ocena stanu

technicznego. Samodzielna obsługa systemu ppoż. i zęzowo

balastowego. Awaryjne pompowanie zęz. 7.7. Maszyny i urządzenia siłowni okrętowych Rola poszczególnych mechanizmów w eksploatacji statku i siłowni.

7 7



Zasady bieżącej oceny stanu pracy maszyn i urządzeń: pomp,

wirówek paliwa i o sprężarek powietrza i sprężarek chłodniczych,

kotła pomocniczego, odolejacza wód zęzowych urządzeń utylizacji

ścieków okrętowych, wentylatorów, urządzeń do produkcji wody

słodkiej Ogólna budowa centrali klimatyzacyjnej, urządzenia

sterowego i chłodni prowiantowej 7.8. Silniki okrętowe Przeznaczenie, główne zespoły robocze silników okrętowych.

Zasady uruchamiania i odstawiania silników okrętowych. Zasady

bieżącej kontroli i oceny stanu pracy silników okrętowych. Prace

związane z obsługą silników głównych i pomocniczych podczas

postoju. Zasady nadzoru technicznej eksploatacji silników

okrętowych 7.9. Elektrotechnika okrętowa Główne i awaryjne źródła energii. Zasady budowy i rozmieszczenia

urządzeń w GTR, ATR i lokalnych tablicach rozdzielczych. Zasady

bezpiecznej obsługi urządzeń pod napięciem. Odczyt parametrów

pracy i stanu urządzeń elektrycznych. Urządzenia łączności

wewnętrznej L y alarmowej, telegraf masz wskaźnik położenia

steru, oświetlenie awaryjne. Przygotowanie i uruchomienie

agregatu awaryjnego. Awaryjne środki łączności wewnętrzne 7.10. Konstrukcja statku Podstawowe wymiary i wielkości charakteryzujące statek.

Konstrukcja kadłuba: rodzaje połączeń układy wiązań,

nazewnictwo. Konstrukcja dna podwójnego, grodzi

wodoszczelnych, zbiorników i koferdamów. Zamykanie i otwieranie

drzwi wodoszczelnych: - Podstawowe i awaryjne. - Zasady bezpieczeństwa przy otwieraniu zbiorników.

7.11. Łączność morska Korespondencja radiotelefoniczna: łączność w niebezpieczeństwie,

sygnały alarmowe, wezwanie pomocy w niebezpieczeństwie, odbiór

zawiadomienia w niebezpieczeństwie, łączność portowa,

przybrzeżna i wewnętrzna: Łączność w relacji statek— statek. 7.12. Język angielski Posługiwanie się dokumentacją techniczną w języku angielskim.

Czytanie instrukcji obsługi urządzeń. Poszukiwanie informacji o

przyczynach niewłaściwej pracy urządzeń w dokumentacji

technicznej. Podstawowe zwroty i komendy w relacji między

członkami załogi maszynowej „ siłownia- mostek. Dziennik

maszynowy, książka zapisów olejowych, kod ISM, dokumenty

klasyfikacyjne i bezpieczeństwa. Zasady sporządzania zamówień

części i korespondencji z serwisem. 13. Bezpieczeństwo pracy Bezpieczna organizacja pracy w siłowni. Praca w warunkach

sztormowych i na wysokości. Bezpieczna obsługa urządzeń

dźwigowych, zawiesi i lin podczas transportu ładunków w siłowni,

na pokład i na ląd.

8. Zaliczenie praktyki Na podstawie wpisu kapitana i starszego mechanika statku do

książki praktyk studenta.

Razem w czasie studiów 16 14



48. Przedmiot: PRAKTYKA PŁYWANIA (standardy STCW)

Specjalność: Eksploatacja Siłowni Okrętowych Rozkład zajęć w czasie studiów – studia pierwszego stopnia


STCW Punkty

kredytowe Uwagi

VI 19 30

Praktyka pływania – statek (STCW),

Praktyka na statkach morskich w dziale maszynowym,

z dziennikiem praktyk, sprawozdaniem, podlegająca

zaliczeniu przed komisja egzaminacyjną. Razem 19 30

Praktyka musi być realizowana zgodnie z procedurami obowiązującymi w Akademii

Morskiej w Szczecinie, a zamieszczonymi w Systemie Zarządzania Jakością w części doty-

czącej studentów studiów stacjonarnych.

Studentom posiadającym dyplomy morskie, dziekan może uznać praktykę pływania

(w trakcie trwania studiów) udokumentowaną wpisem w książeczce żeglarskiej (lub

wyciągiem pływania) jako równoważną wymaganej standardami STCW.


Lp. Tematy i ich rozwinięcie Liczba

tygodni

Punkty

kredytowe

Semestr VI 1. Charakterystyka ogólna statku

1.1. Podstawowe dane: nazwa, znak wywoławczy, nr rejestru

i port macierzysty, typ statku, dane armatora, 1.2. Wymiary i pojemności statku, 1.3. Napęd główny, silniki i kotły pomocnicze, rodzaj zużycie

paliwa, urządzenie sterowe, osiągi statku, 1.4. Wyposażenie nawigacyjne i radiokomunikacyjne, 1.5. Sprzęt ratunkowy,

19 30

2. Siłownia okrętowa 2.1. Plan zbiorników z opisem, pojemności, 2.2. System wody morskiej – budowa, działanie, obsługa, 2.3. System wody słodkiej – budowa, działanie, obsługa, 2.4. System paliwowy – budowa, działanie, obsługa, 2.5. System oleju smarnego- badana, działanie, obsługa, 2.6. System sprężonego powietrza- budowa, działanie, ob-

sługa, 2.7. System balastowy – budowa, działanie, obsługa, 2.8. System ścieków sanitarnych – budowa, działanie, ob-

sługa, 2.9. System parowo-wodny: budowa, działanie, obsługa, 2.10. Przygotowanie siłowni do ruchu – opis,

3. Silniki okrętowe 3.1. Silnik główny – charakterystyka, 3.2. Budowa układów funkcjonalnych S.G., 3.3. Systemy obsługujące S.G. – obsługa, 3.4. Przygotowanie S.G. do ruchu, 3.5. Rozruch i przesterowanie, 3.6. Manewrowanie S.G.,



3.7. Nadzór S.G. w czasie ruchu, 3.8. Zespoły prądotwórcze – budowa, działanie, obsługa, 3.9. Budowa układów funkcjonalnych S.P., 3.10. Systemy obsługujące S.P. – budowa, działanie, obsługa, 3.11. Przygotowanie do pracy i rozruch zespołu prądo-

twórczego, 3.12. Wyposażenie i zasady obsługi elektrowni statkowej,

współpraca równoległa zespołów prądotwórczych, 3.13. Nadzór zespołów prądotwórczych w czasie ruchu, 3.14. Agregat awaryjny – budowa, działanie; obsługa, 3.15. Wyposażenie i zasady obsługi ATR, 3.16. Silniki szalupowe – budowa, działanie, obsługa, 3.17. Silniki spalinowe napędu łodzi roboczych – budowa,

działanie, obsługa, 3.18. Silniki spalinowe napędu przenośnych agregatów pom-

powych – budowa, działanie, obsługa,

4. Mechanizmy i urządzenia okrętowe 4.1. Odolejacz wód zęzowych – budowa, działanie, obsługa, 4.2. Zasady bezpiecznej obsługi instalacji zęzowo-balastowej, 4.3. Wirówki – budowa, działanie, obsługa, regulacja, 4.4. Wyparownik – budowa, działanie, obsługa, regulacja wy-

dajności, obróbka destylatu, 4.5. Śruba nastawna – budowa, działanie, obsługa, regulacja, 4.6. Maszyna sterowa – budowa, działanie, obsługa, regulacja, 4.7. Kotły pomocnicze i główne – budowa, działanie, obsługa,

regulacja, 4.8. Instalacje chłodni prowiantowej – budowa, działanie, ob-

sług; regulacja, 4.9. Instalacje ładowni chłodzonych – budowa, działanie, ob-

sługa, regulacja, 4.10. Klimatyzacja statkowa – budowa, działanie, obsługa, re-

gulacja, 4.11 Spalarka śmieci i odpadów ropopochodnych – budowa,

działanie, obsługa, regulacja, 4.12. Ster strumieniowy – budowa, działanie, obsługa, regula-

cja, 4.13. Żurawiki i slipy łodzi ratunkowych – budowa, działanie,

obsługa, regulacja, 4.14. Windy kotwiczne i cumownicze – budowa, działanie,

obsługa, regulacja, 4.15. Dźwigi i bomy przeładunkowe – budowa, działanie, ob-

sługa, regulacja, 4.16. Pompy i systemy ładunkowe – budowa, działanie, ob-

sługa, regulacja,

5. Automatyka okrętowa 5.1. Sterowanie i optymalizacja pracy napędu głównego, 5.2. Automatyka nadzoru sterowania pracą siłowni, 5.3. Automatyka elektrowni statkowej, 5.4. Automatyka systemu wirowania paliw i olejów, 5.5. Automatyka kotłów,

6. Remonty mechanizmów i urządzeń w czasie praktyki 6.l. Remonty silników, 6.2.Remonty pomp, 6.3. Remonty sprężarek, 6.4. Remonty turbosprężarek,



6.5. Remonty zaworów, 6.6. Zasady bezpieczeństwa podczas prac remontowych w si-

łowni, 7. Wyposażenie przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe statku

7.1. Instalacja wykrywczo-alarmowa pożarów – budowa i ob-

sługa, 7.2. Instalacja wodno-hydrantowa – budowa, obsługa, 7.3. Instalacje ogólne gaszenia siłowni – budowa, obsługa, 7.4. Instalacje lokalne gaszenia w siłowni – budowa, obsługa, 7.5. Uszczelnianie pomieszczenia siłowni, awaryjne odstawia-

nie mechanizmów i wentylacji, zdalne zamykanie zawo-

rów, 7.6. Wykrywacz mgły olejowej w skrzyni korbowej silników-

budowa, obsługa, 7.7. Instalacje gaszenia ładowni i kontenerów – budowa, ob-

sługa, 7.8. Awaryjne urządzenia ppoż. – budowa, obsługa, 7.9. System gazu obojętnego zbiorników ładunkowych – bu-

dowa, obsługa,

8. Bezpieczeństwo obsługi instalacji statkowych 8.1. Eksploatacyjne i awaryjne pompowanie zęz, 8.2. Pompowanie balastów, 8.3. Transport paliw i olejów, 8.4. Bunkrowanie paliw i olejów.

Razem w czasie studiów 19 30



49. Przedmiot: PRACA DYPLOMOWA


Semestr Liczba godzin Punkty

kredytowe Σ W C L S P VI – – – – – – – VII

300 – – – – – –

VIII 15

Razem 300 – – – – – 15

Rozkład zajęć w czasie studiów

Temat pracy dyplomowej jest przydzielany po V semestrze, ale nie później niż na rok

przed ukończeniem studiów (§28 pkt 6 Regulaminu Akademii Morskiej w Szczecinie). Na

wykonanie pracy przewidziane jest około 300 godzin pracy własnej studenta pod opieką pro-

motora i 15 punktów ECTS. Tryb powołania promotora oraz recenzenta pracy precyzuje Re-

gulamin AM w Szczecinie. Podana liczba godzin (nie ujęta w planie studiów) jest liczbą sza-

cunkową przewidywaną jako praca własna studenta obejmująca wszystkie czynności zwią-

zane z przygotowaniem i obroną pracy dyplomowej.


– ze wszystkimi przedmiotami zawodowymi, a w szczególności z przedmiotami

dyplomowania,

– seminarium dyplomowe.

Wymagania stawiane pracy dyplomowej

Praca dyplomowa w swojej merytorycznej treści powinna koncentrować się na rozwiąza-

niu konkretnego problemu inżynierskiego przy wykorzystaniu wiedzy zdobytej w całym okre-

sie studiów. Zgodnie z warunkami przyznawania tytułu zawodowego inżyniera student

w pracy dyplomowej musi wykazać się umiejętnością:

– Prawidłowego formułowania i rozwiązywania problemów technicznych na bazie

posiadanej wiedzy ogólnej i specjalistycznej (w odniesieniu do pracy inżynierskiej nie

jest wymagana szczególna oryginalność rozwiązań)

– Przeprowadzenia własnych studiów literaturowych.

– Posługiwania się nowoczesnymi technikami komputerowymi niezbędnymi w pracy

inżyniera.

– Powiązania elementów pracy badawczej z praktyką inżynierską, a szczególnie

z gospodarką morską.

– Interpretacją i krytycznym podejściem do uzyskanych wyników

Praca nie może być przyjęta do obrony bez sprecyzowania postawionego zadania i udo-

kumentowanego rozwiązania. Udokumentowanie sprowadza się do systematycznego przed-

stawienia toku analiz i obliczeń, toku projektowania eksperymentu, a także opisu wykorzysta-

nego oprogramowania komputerowego. Spełnienie powyższych wymagań potwierdzają

swoimi podpisami promotor i recenzent pracy.

plany i programy studiÓw stacjonarnych i … · mechanika płynów*..... 93 20. podstawy...

Documents