plan xeral de ordenación de barbadás

Concello de BarbadsAVALIACION AMBIENTAL ESTRATEXICA DA ADAPTACION DO PLAN XERAL DE ORDENACION MUNICIPAL DE BARBADASDOCUMENTO DE INICIO

Equipo redactor:

Plan Xeral de Ordenacin Municipal de Barbads

Documento de Inicio

INIDICE DOCUMENTO DE INICIO BARBADAS

1.- Xustificacin ------------------------------------------------------------2.- Os obxectivos de planificacin -------------------------------------3.- mbito territorial --------------------------------------------------------4.- A Comarca ---------------------------------------------------------------5.- Medio Fsico -------------------------------------------------------------6.- Diagnstico da situacin actual ------------------------------------7.- Anlises das poboacins ---------------------------------------------8.- Funcin do planeamento e problemtica a repostar ----------9.- Marco normativo --------------------------------------------------------10.- Criterios para o planeamento e anlise das alternativas ---11.- Alcance e contido da planificacin -------------------------------12.- Plans e directrices xerais e sectoriais relacionadas ----------13.- Os efectos previsibles sobre os elementos estratxicos do territorio e sobre a planificacin relacionada ---------------14.- Descricins dos procesos que se seguirn para a

Px. 3 Px. 4 Px. 9 Px. 14 Px. 16 Px. 18 Px. 38 Px. 46 Px. 48 Px. 50 Px. 53 Px. 61

Px. 62

adaptacin do P.X.O.M.------------------------------------------------- Px. 64

Avaliacin Ambiental Estratexica

2


Documento de Inicio

1.- XUSTIFICACIN

A recente Lei 9/2006 de 28 de abril, sobre Avaliacin dos efectos de determinados plans e programas establece a obrigatoriedade (no seu artigo 18) de comunicar Consellera de Medio ambiente o inicio da tramitacin dun Plan ou Programa e as mesmo establece que dita comunicacin (de inicio) debe ir acompaada dun documento que avale os seguintes aspectos:

a) Os obxectivos da planificacin. b) O alcance e contido da planificacin das propostas e das sas alternativas. c) O desenvolvemento previsible do Plan ou Programa. d) Os efectos ambientais previsibles. e) Os efectos previsibles sobre os elementos estratxicos do territorio, sobre a planificacin sectorial implicada, sobre a planificacin territorial e sobre as normas aplicables.

O Concello de Barbadas, como responsable da adaptacin do P.X.O.M., e por tanto como rgano promotor do proceso de A.A.E., solicita a Consellera de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible, cuxo contido se axusta ao especificado no artigo 18 da Lei 9/2006 (iniciacin), co que da comezo a Avaliacin Ambiental Estratxica.

A Avaliacin ambiental deben entenderse como que o Medio Ambiente e o Plan Xeral deben reforzarse mutuamente na medida en que a perspectiva ambiental unha fonte de ideas e oportunidades para o P.X.O.M., e o mesmo tempo este pode ser un elemento de mellora ambiental.


3


Documento de Inicio

2.- OS OBXECTIVOS DA PLANIFICACIN

2.1.- Obxectivos xerais

Considranse obxectivos de rango xeral, os principios bsicos que deben fundamentar a accin pblica na actividade urbanstica.

Estes principios amais de esixencia legal, entndese como fundamento esencial para a adaptacin do P.X.O.M. de Barbadas, por canto considrase como criterio primordial o dar resposta necesidade de que a accin pblica - nun momento tan importante como o de adaptar o P.X.O.M. - tea como alicerce a utilizacin racional dos recursos do uso do solo, de tal xeito que:

-

Procure o desenvolvemento racional e equilibrado das actividades e desenvolver no termino municipal de Barbadas co gallo de que se garanta a sa diversidade e complementariedade, se coute o excesivo e inxustificado predominio dunhas sobre doutras e se asegure o ptimo aproveitamento dese uso tan senlleiro, e cada vez mais significativo para a vida das colectividades humanas, que o que representa o solo. Isto consguese procurando unha ordenacin que non estrague e hipoteque ese ben para o futuro. En definitiva, indo na procura dun planeamento sustentable.

-

Que nese mesmo senso, busque a harmonizacin entre os requirimentos e esixencias do desenvolvemento econmico e social, sen o que dificilmente se pode desenvolver as persoas, coa preservacin e mellora do medio ambiente urbano e natural, asegurando a todos unha digna calidade de vida, sen lugar a dbidas obxectivo prioritario para calquera planificacin na actualidade.

-

Defina unha estrutura de desenvolvemento que, promova a cohesin e a integracin social, as como a solidariedade intermunicipal e interparroquial, de tal xeito que, dunha banda se poidan coordinar accins integradoras cos concellos lindeiros.

-

Que, ao tempo, procure a adopcin de medidas que fagan de Barbadas un Concello estratxico en tdolos eidos tanto dende o punto de vista medio ambiental, social e econmico de xeito que se


4


Documento de Inicio

aproveiten as enerxas propias da ptima situacin coa capitalidade provincial. E todo elo tendo en conta que o produto que chegue a acadar o rango de instrumento normativo se axuste a lexislacin urbanstica xeral, as como complexa lexislacin sectorial que de aplicacin (augas, patrimonio, estradas, etc.) de xeito que o propio P.X.O.M. se poida converter na mellor garanta dos dereitos cidadns, includo o dereito a desenvolver e xestionar cidade.

2.2.- Obxectivos particulares

Ademais dos obxectivos anteriores de carcter xeral o planeamento que se vai adaptar desenvolve tamn outros de carcter mais particular onde se centran como prioridades a cuestin da mellora da calidade de vida, dando resposta do seguinte xeito:

-

A maior calidade de vida posible establecendo criterios de ordenacin racionais onde os usos do territorio non presenten incompatibilidades.

-

Procurarase facer unha ordenacin que sen alterar grandemente o modelo primixenio preexistente faga concordar o sistema tradicional de asentamentos coas tendencias mais positivas de hoxe en da, tentando que se favoreza o acaecemento entre esa ordenacin e o conxunto de papeis desempeados por Barbadas ata agora, mais aqueles novos sobre das que existen fundadas expectativas de que poida xogar no futuro inmediato.

-

O planeamento haber de perseguir a conservacin e mellora da parroquia como institucin bsica da convivencia cotin, procurando ata onde humanamente sexa posible non s o mantemento senn tamn o aumento da poboacin no territorio, respectando a sa distribucin descentralizada e xerrquica.

-

Procurarase que se mantea, ags nos casos nos que non sexa posible a multifuncionalidade e a superposicin de usos do solo, ordenando harmonicamente as novas implantacins e corrixindo as disfuncionalidades que se aprecien.


5


Documento de Inicio

-

Protexeranse os recursos e os espazos e tamn do patrimonio histrico artstico, etnogrfica e cultural.

A proteccin por parte do planeamento deber abranguer:

a) A proteccin do medio ambiente e dos espazos naturais do territorio do Concello, non s polas novas esixencias da regulamentacin medio ambiental, senn tamn por coidar que esta a nica maneira de garantir non s as posibilidades produtivas propias, senn tamn a calidade de vida. b) A conservacin e rehabilitacin do patrimonio material e cultural do pobo. Este obxectivo ven supoer a necesidade, entre outras, de conservacin, mellora e no seu caso, reutilizacin dos bens merecentes de ser considerados de interese cultural.

Ofrecerase un documento normativo completo e doado de aplicar as coma un sistema de xestin urbanstica conforme coa capacidade econmica e tcnica do Concello, utilizando ao mximo os mecanismos legais para a obtencin das dotacins pblicas e reparto de cargas e beneficios.

En resumo, a adaptacin do planeamento de Barbadas ter como norte o establecemento dun modelo que sen renunciar a unha autntica modernidade, preserve os valores esenciais do territorio e facilite unha explotacin racional dos recursos tradicionais, coma nico medio de acadar unha mellora da calidade de vida para o conxunto da sa poboacin.

2.3.- Principais obxectivos ambientais

A elaboracin da adaptacin do P.X.O.M. de Barbadas incorpora dende as fases iniciais os procesos de control de carcter sobre todas as actuacins que o Plan contemple, cumprindo as con todas as esixencias que a Avaliacin Ambiental Estratxica require para a consecucin final dun desenrolo sustentable, de acordo coas seguintes lias de estratexia. Os obxectivos a acadar na adaptacin do P.X.O.M. de Barbadas dende a perspectiva ambiental son:


6


Documento de Inicio

a) Garantir a conservacin da biodiversidade e do patrimonio natural do municipio. Tamn se propn a adecuacin de sendas naturais que permitan garantir unha certa conectividade ecolxico con rutas polo municipio. b) Garantir o mantemento dos recursos do solo: agrogandeiros, forestais, proteccin arqueolxica, etc, mediante a calificacin destes solos como rstico de especial proteccin. c) Protexer as reas de valores agrcolas, ademais de polo seu valor produtivo polas funcins e recursos medioambientais que garanten. d) Introducir criterios de mellora do patrimonio natural nos sistemas xerais e locais de espazos libres e zonas verdes. e) Previr o deterioro de protexer e mellorar o estado dos ecosistemas. f) Promover un uso sostible da auga baseada na proteccin dos recursos hdricos dispoibles. g) Reducir de forma significativa a contaminacin das augas e evitar novas contaminacins. h) Evitar, prever ou reducir os efectos nocivos para a sade humana e o medio ambiente da contaminacin do aire. i) Manter unha boa calidade do aire j) Mellora da eficiencia enerxtica. k) Fomentar o uso de enerxas limpas. l) Incremento no uso de enerxas renovables. m) Fomento da mobilidade sostible mediante a promocin do transporte pblico ou outros sistemas de transporte que permitan reducir as emisins de gases de efecto invernadoiro. n) Fomentar a recollida selectiva de residuos. o) Facer propios os obxectivos do convenio europeo da paisaxe. p) Intentar que tdalas paisaxes tean o grao mais alto de calidade e mellorar a calidade da paisaxe da totalidade do territorio. q) Conseguir un equilibrio harmnico entre a preservacin do medio natural e o desenvolvemento urbano que se ten que dar en todas as partes da vila (vila compacta, e a sa ampliacin e conformacin futura).


7


Documento de Inicio

r) Ofrecer medidas de dispoibilidade e abaratamento do solo, aumento da calidade urbanstica e edificatoria. s) Pelexar por unha ordenacin que sen diminur as funcins e cometidos que mais se tean identificado con Barbadas, aproveite esas e outras novas potencialidades se esta quere conseguir un punto de privilexio dentro da estrutura de vilas cidades da rexin econmica na que Barbadas se est a inserir.


8


Documento de Inicio

3.- AMBITO TERRITORIAL DO P.X.O.M.

O mbito territorial de adaptacin do Plan o termo municipal do Barbadas que conta con unha extensin de 30,24 km e un censo de poboacin a da 1 de xaneiro do 2008 de 8.964 habitantes.

Forma parte da depresin de Ourense atravesada en sentido NE-SO polo ro Mio e flanqueada pola dorsal Galega ao Oeste e os Macizos Ourensns polo lado oriental, situacin que repercutir directamente nos aspectos climticos e produtivos da zona.

O Concello de Barbads est situado no Centro Sur de Galicia, e no Centro Oeste da provincia de Ourense. Linda o Leste cos concellos de Ourense e San Cibrao das Vias, o Sur co da Merca, e o Oeste co municipio de Toen, polo tanto a adaptacin do P.X.O.M. pode afectar tamn a estes concellos limtrofes.

As localidades mais significativas son: A Valenz, Pior, Sobrado, Parada, As Lamas, Fonsillon, Villaescusa , A Cal, Santa Uxa e Pontn.


9


Documento de Inicio

Como dixemos un Concello que se estende sobre unha superficie de 30,24 km e un censo de 8.964 habitantes repartidos en seis parroquias, sendo a de A Valenz con maior concentracin poboacional.

PARROQUIA

HABITANTES

HOMES

MULLERES

Barbads

524

246

278

Bentraces

354

172

182

Loiro

135

68

67

Pior Sobrado do Bispo

1.559

763

796

633

304

329

Valez

5.480

2.736

2.744


10


Documento de Inicio


11


Documento de Inicio

3.1.- Descricins parroquiais

Parroquia de Loiro (San Martio)

Delimitada po las feligresas de Sobrado do Bispo (N), Parderrubias (S), Soutopenedo (E) e Sobrado do Bispo, Pereira de Montes e Parderrubias (O). Ten a sa capitalidade no mesmo ncleo de Loiro situado a uns 5,1 km de Cimadevila coa que se comunica a travs da carreteira autonmica OU-540. a Altitude media e de 394 m. e encntrase regado po los arroios de Pieiro e Roxidoiro.

O templo parroquial e romnico con pequenas dimensins e con nave e bsida rectangulares. Datado en 1.110 segundo a sa propia fachada, os seus arcos son similares o da catedral Ourensn, da que coetnea.

Parroquia de Barbadas (San Xoan)

E a segunda parroquia mais numerosa e na que se encontra a capitalidade municipal: Cimadevila. Ademais conta cos ncleos de Alto do Pontn, Os Fornos, Os Muos, Pntn e San Mauro. Encntrase cruzada por la carreteira OU-540 e regada polo ro Barbaa e o arroio de Mouras.

Parroquia de Sobrado do Bispo (Santa Mara):

Delimita por as parroquias de Moreiras e Barbads (N), Sabucedo e Pereira de Montes e Loiro (S), Soutopenedo (E) e Moreiras e Trelle (O). Os seus habitantes distribuense entre os ncleos de Aln, A Igrexa e Prado. Situada tan solo a 3 km da capital municipal ten unha altitude media de 420 m. e encntrase regada polos arroios de Val e Mouras.


12


Documento de Inicio

Parroquia de Bentraces (San Xoan)

A tan s 3km. de Barbads coa que se comunica a antiga carreteira Lugo Portugal, accdese directamente a Bentraces dende Ourense capital por a nova OU-540 a altura do p.k.4.5. No mesmo ncleo de Bentraces encntrase o pazo do mesmo nome fechado no sculo XV e hoxe totalmente reconstrudo e dedicado o turismo rural. O seu territorio descende dende O Castro ata o ro Muios no que se recollen moitos arroios.

Parroquia de A Valenz (San Bernab)

Delimitada polas de Pior (N), Barbads (S), Barbadas e Ourense (E) e Pior e Moreiras (O), conta cos ncleos de Lamas, Villaescusa e A Valenz, sendo este o mais crecido demograficamente de todo o municipio debido a sa inmediatez ca capital Ourens. O ro Barbaa a recorre entre a antiga e a nova carreteira OU540.

Parroquia de Pior (San Lorenzo)

Comuncase con Ourense a travs da carreteira comarcal a Ton, sendo a zona mais montaosa de todo o municipio de Barbads, e na que se encontra o monte Ruza. Trtase dunha zona rica en viedos e arborado de pino, castao e carballo. Conta os lugares de Pior, Quints, Roma, A Pipileira, Cabeza de Vaca, Santa Uxa, Barxa, Godexas, Parada e Requeixo.


13


Documento de Inicio

4.- A COMARCA DE BARBADAS

Barbadas pertencen a comarca de Ourense. Trtase dunha comarca situada no fondo dunha cunca formada por unha acentuada depresin topogrfica, no fondo da que discorre o ro Mio tras a sa confluencia co Sil. Esta depresin amplase notablemente cara o sur seguindo o val do ro Barbaa. O sector norte da cunca de Ourense perflase como unha extensa plataforma inclinada que descende dende os altos da Peroxa polos chans de Amoeiro.

Esta superficie cara o Sur, descende en ladeiras cara o leito do ro Mio. No centro da depresin, debxase o alargado permetro do Concello de Ourense. No sector oriental estn emprazadas as terras de Esgos que separan as depresins de Ourense a Maceda.

A pesares de que o Concello de Ourense o mais poboado de toda a comarca, agrupa o 77% da poboacin comarcal a sa superficie reducida, 84,5 km o que da unha densidade de poboacin de 1.267 habitantes por km, xustificada por ser a capital provincial. O comparar a comarca en xeral a densidade da poboacin descende a 223,4 habitantes/km, que anda exceptuando a capital sigue sendo moi alta se a comparamos con outras comarcas Ourensns.

A comarca de Ourense das poucas comarcas que nos ltimos anos creceu a sa poboacin.

Dende a renovacin do censo, Ourense incrementou 905 habitantes, San Cibrao de Vias 113 e Barbads soamente dende o ano 2007 a 1 de xaneiro do 2008 incrementouse en 311 habitantes.


14


Documento de Inicio

Poblacin: 139.189 habitantes Superficie: 623,0 Km2 Densidad: 223.4 Hab./Km2


15


Documento de Inicio

5.- MEDIO FISICO

5.1.- Orografa

A mxima cota do municipio sitase o Suroeste no chamado Monte do Castro, a 635 m. de altitude, sendo a segunda cota mais alta a do Coto da Ruza (503 m.) situado o Norte.

Os dous estn sinalados como vrtices xeodsicos polo mapa topogrfico nacional.

As ladeiras o Norte, cara o ro Mio descenden con fortes pendentes dende o Monte Lauredo, situado a 435 metros hasta o ro Mio, dando lugar a unha paisaxe dun alto valor, e que xa no seu da as Normas Subsidiarias Provinciais, dentro do espazo natural Ribeiras do Mio delimitou como espazo natural.

5.2.- Hidrografa

Os ros que atravesan o municipio descorren na direccin Este, dada a orografa do terreo.

A zona Norte verte directamente a cunca do ro Mio, mentres que o fan a cunca do ro Barbaica, tamn chamado Regueiro do Muo e Regueiro do Barreiro no seu leito alto o ro Barbadas, Regueiro Soutolongo e Regato de San Benito.

Os principais impactos na calidade das augas superficiais ser o po ou os vertidos accidentais.

5.3.- Xeoloxa

Dende o punto de vista xeolxico, o municipio na sa zona centro e norte asntase sobre rochas plutnicas do tipo granodioritas de gran medio e groso fundamentalmente existindo unha zona localizada nas proximidades da Valenz


16


Documento de Inicio

de

granitodioritas

de

gran

moi

groso.

A

zona

Sur

est

composta

fundamentalmente por rochas metamrficas do grupo de xistos micceos con zonas nas que existen fendas sedimentarias.

Xeolxicamente, a rexin localzase na zona IV da Galicia media tras os montes, segundo o esquema paleoxeogrfico da pennsula de P. Matte.

5.3.- Climatoloxa

Os datos dos que dispoemos do centro metereolxico zonal son os de Ourense, que son vlidos para o Concello de Barbads, dos que temos os seguintes valores:

- Localizacin: 4,10 lonxitude W 47,20 lonxitude Norte - Temperatura: Media anual: 14,0C Media mais alta: (Xulio, 22,1C) Media mais baixa: (Xaneiro 6,9C) - Precipitacins: Media anual: 818 mm. Mxima: 128 mm. en Decembro Mnima: 17 mm. en Xulio - Ventos: Os ventos dominantes no Concello de Barbads son de procedencia Sur ou Suroeste nos meses de novembro decembro e febreiro, e no resto do ano ventos do Norte, e do Oeste. A sa intensidade moi variada pero son frecuentes.


17


Documento de Inicio

6.- DIAGNSTICO DA SITUACIN ACTUAL

6.1.- Caracterizacin socioeconmica

O desenvolvemento econmico do Concello est estreitamente ligado a expansin urbana da Valenz, que sa vez est asociado consolidacin do seu papel como cidade dormitorio da capitalidade de Ourense.

A estrutura produtiva predominante do sector terciario pero se a comparamos coa distribucin estndar do conxunto do pais o que destaca o feito de estar virada de xeito notable cara a actividades primarias e da construcin.

6.2.- Anlise das infraestruturas de servizos

6.2.1.- Infraestruturas viarias

O municipio de Barbads localzase dentro dun mbito territorial, polo que discorren algunhas das redes de comunicacin viaria mais importantes de Galicia.

En primeiro lugar, a estrada mais importante que cruza o municipio, bordeando o ncleo da capitalidade e a autoestrada Ras Baixas A-52.

En segundo lugar destaca a estrada autonmica OU-540 que une Ourense con fronterira Portugal pola Baixa Limia, e que descurre por o Leste deste Concello..

Outra das redes viarias e a OU-160, antiga OU-540, de titulariadade municipal, que sando da capitalidade de Ourense comunica esta coa capitalidade do municipio despois de cruzar o ncleo urbano da Valenz e ser a principal arteira.

Por ltimo, das estradas mais importantes temos as estradas provinciais que partindo da arteria anterior, (OU-160, antiga OU-540) e pasando polo ncleo de Pior comunican co Concello limtrofe de Ton. As restantes vas, todas elas municipais, fan de interconexin entre os distintos asentamaentos poboacionais do Concello, tratndose de dous tipos de vas,


18


Documento de Inicio

unhas pavimentadas e utilizadas para a circulacin rodada e outras de menor seccin e polo xeral sen pavimentar, (camios veciais e de carro) que serven de accesos as distintas parcelas.


19


Documento de Inicio

Os ncleos do termo municipal atpanse p ou son atravesados polas estradas do sistema viario, ven sexa polas estradas autonmicas, provinciais ou municipais complementadas cos camios veciais que se ramifican polo interior dos ncleos.

6.2.2.- Infraestruturas e servizos urbanos

- Abastecemento O sistema de abastecemento a Barbadas, tanto para consumo humano como industrial ven descrito no Plan de abastecemento de Galicia, con unha dotacin considerada de 240 l/Hab.da. A poboacin total de Barbadas a da de hoxe de 8.954 habitantes, cunha previsin para o ano 2023 de 18.867 habitantes. O plan parte dunha poboacin fixa conectada de 8.281 habitantes e dunha

poboacin estacional conectada de 32 habitantes o que da unha poboacin total conectada na actualidade de 8.313 habitantes. Como previsins de futuro a poboacin afectada polo Plan no ano 2.023 sera de 18.867 habitantes. Na actualidade o consumo medio de 2.085 m/da.

Servizo O servizo da auga en Barbadas est xestionado pola empresa AQUAGEST que na actualidade ten un consumo medio rexistrado de 2.085 m/da.

Captacins existentes municipais Captacin 1, de Loiro Lugar: Loiro Parroquia: San Martio de Loiro Orixe: Pozo perforado Modo de extraccin: Impulsin Destino: Depsito de Loiro Dimetro: PE 63 Transporte: Gravidade Capacidade depsito 100 m Tratamento: Cloracin Cota aproximada: 410 m


20


Documento de Inicio

Problemtica: Insuficiente capacidade Actuacin proposta: Construcin novo depsito de 100 m

Restante abastecemento o Concello Captacin -1 Lugar: Ourense Orixe: Ro Mio Modo extracin: Impulsin Caudal bombeado: 175 l/seg.

Depsitos existentes

Depsito Sobrado do Bispo Capacidade: 500 m Tratamento: Cloracin

Depsito Finca Fierro Capacidade: 500 m Tratamento: Cloracin

Depsito Pior Capacidade: 500 m Tratamento: Cloracin

Depsito Barbadas Capacidade: 750 m Tratamento: Cloracin

Depsito Bentraces Capacidade: 1.000 m Tratamento: Cloracin

Depsito Valenz Capacidade: 500 m Tratamento: Cloracin


21


Documento de Inicio

Dende a ETAP depsito o cumial abastcese o depsito de Finca Fierro e dende este abastcese o depsito da Valenz o cal mediante o sistema de bombeo subminstrase auga o de Barbads e dende o de Barbadas o de Bentraces.

Por outra parte dende o depsito da Cruz de Rante no Concello de San Cibrao das Vias tamn se subministra o depsito de Barbads.

Xa para completar o subministro dende o depsito de Bentraces bombase o de Sobrado do Bispo.

Como problemtica detectada de a existencia de a unin de varias zonas de abastecemento que xeran deficiencias no subministro, polo que necesario as seguintes actuacins: Reforzar a conducin actual de n 150 con tubaria de n 300 no bombeo ao depsito da Finca Fierro, construndo un novo depsito para unha capacidade de 7.000 m, incrementando o caudal de bombeo en 12 l/sg. o depsito de Barbads e de 5 l/sg. o de Bentraces. Para o caso do abastecemento a Loiro sera necesario construr un novo depsito de 100 m.

-


22


Documento de Inicio


23


Documento de Inicio

- Saneamento Na actualidade, a rede de saneamento do Concello de Barbads, algo mais de 1.200.000 m o ano, estn a verterse na estacin depuradora de Ourense. Trtase dun acordo que teen firmado entre ambos Concellos ata o ano 2.014.

Tendo en conta que a capacidade da E.D.A.R. de Ourense insuficiente, estando en marcha a execucin dunha nova depuradora, esta poder absorber o saneamento do ncleo de A Valenza e solo sera necesario reforzar os colectores xerais para resolver as deficiencias desta infraestruturas do Concello.

Por outra banda, tamn est apoerse en marcha das depuradora sas que se acometer o saneamento do ncleo de Barbads que verter as sas augas depurada so ro dos Muos facendo deste xeito baixar o caudal do colector xeral de conexin con Ourense.


24


Documento de Inicio


25


Documento de Inicio

- Recollida de lixo

A recollida de lixo estndese a totalidade dos ncleos do Concello, se ven est solo selectiva na Valenza.

6.3.- Aspectos territoriais e naturais

6.3.1.- Respecto da xeoloxa, hidroloxa, climatoloxa, vexetacin

Barbads un Concello de relevo pouco accidentado, sita os seus picos mais altos no Sur Oeste.

Dende o punto de vista xeolxico, o municipio na sa zona Centro Norte asntase sobre rochas plutnicas do tipo de granodioritas de gran medio a groso fundamentalmente, existindo unha zona localizada nas proximidades da Valenz de granodioritas de gran groso. A zona Sur componse por rochas metamrficas do grupo de esquistos micceos con zonas nas que existen fendas sedimentarias.

Hidrogrficamente o municipio encdrase dentro da extensa cunca do ro Mio, anda que a meirande parte do seu territorio est atravesada polos afluentes do ro Barbaa. O Mio o mais importante polo seu caudal e regularidade, ademais forma a fronteira do Concello con Ourense polo Norte. Os demais ros do Concello son de curso curto, pouco caudalosos e irregulares no aporte de auga.

En canto a climatoloxa, o Concello de Barbads est situado no cinco dos Oestes. Son ventos de orixe martimo, mornos e hmidos. O Concello queda afectado dun xeito bastante regular, ags no vern, polos sistemas nubosos que, procedentes do atlntico, son arrastrados polas correntes de compoente Oeste, especialmente no outono e no inverno producindo un tempo moi caracterstico, co paso de borrascas e frontes quentes e fros con frecuentes xiros do vento do Sur e do Sudoeste Noroeste e abundantes precipitacins.

O Concello localzase na zona V (centro), que est constituda esencialmente polas cuncas do Sil e do Mio, sendo o seu trazo caracterstico o de estar illado


26


Documento de Inicio

polos seus bordes montaosos, que afctanse un pouco da influencia do mar e dos ventos que traen as choivas, que determinan a sa pluviometra, facendo que o perodo seco de vern ocupe dous ou tres meses.

E nas temperaturas onde mais se nota o seu illamento e a sa distancia do mar que se manifesta na grande amplitude trmica entre 11C e 14C.

No vern acdanse temperaturas mximas moi altas e nas estacins fras frmanse numerosas brtemas e xeadas moi fortes nesta zona polo pouco accidentado do terreo que estanca o aire fro con facilidade.

Por mor disto prodcese un termo medio de 30 xeadas ano, principalmente nos meses de decembro a marzo, con importantes baixas de temperatura.

No que se refire a vexetacin as fragas estn formadas principalmente por pieiros, que a medida que se ascende cara as pouco elevadas montaas, van sendo en parte substitudos por rbores de folla caduca como o carballo e o castieiro. A superficie arborada superior a media nacional.

O pieiro negral a especie mais abondosa. Nembargante, este monte, como ocorre cos demais de Galicia, sofre cada ano un perigoso retroceso motivado polos incendios, pragas ou enfermidades das rbores autctonas.

Nalgn monte ademais do carballo e o castieiro, atopamos tamn bidueiros, amieiros, abeleiras, acivros, rbedos, freixos, faias, teixos, salgueiros e pieiros. Aparecen tamn cipreses, loureiros, sobreiras, nogueiras e cedros. Tamn abondan agrupacins de mimosas de algn que outro eucalipto, pero moi escaso.

Entre a vexetacin acutica cabe distinguir entre a que se atopa somerxida ou flotando na auga (pes de boi, herbas de prata, herbas lameiras e as milenarias). Nas beiras pdense atopar freixos, abeleiras, salgueiros, alisos, lamigueiros, vimbieiras, bidueiros e algn que outro tileiro, ademais de dentabrn a espadana, o agrin, xuncos, a herba do ouros, o pe do lobo e mexacn.


27


Documento de Inicio

A matogueira est composta por silvas, uces, fentos, xestas, piornos ou codesos, toxos, romeu, carqueixa, espios, etc. xeralmente esta matogueira est urxindo en zonas arboradas en retroceso.

O pasteiro e os lameiros, atpanse tamn en retroceso, sendo na actualidade case inexistentes.


28


Documento de Inicio


29


Documento de Inicio


30


Documento de Inicio


31


Documento de Inicio


32


Documento de Inicio


33


Documento de Inicio

DISTRIBUCIN MUNICIPAL DE USOS

SUPERFICIE TOTAL DO CONCELLO

SUPERFICIE AGRARIA UTILIZADA

SUPERFICIE FORESTAL

SUPERFICIE DESARBORIZADA

SUPERFICIE ARBORIZADA

2.873 Ha.

377 Ha.

2.496 Ha.

82 Ha.

2.414 Ha.


34


Documento de Inicio

Fauna

O Concello do Barbadas presenta unha gran riqueza de especies de animais, si ben o estudio da fauna abordase dende a case absoluta ausencia de traballos cientficos e informes desta natureza. Podemos dicir que cun pequeno anlise da zona levanos a diferenciar distintas comunidades faunsticas, ocupadas por diversas especies animais:

-

Comunidade de lameiros e cultivos Comunidade de bosque mixto de frondosas Comunidade de ribeira Comunidade de pieirais

O ecosistema de lameiros e cultivos est formado por plantas herbceas, sempre verdes, xeralmente baixas ou de media altura e de races perennes, que forman un entrelazado continuo, o cal xera as partes areas das plantas e constite un cspede tupido onde habitan especies como a rata comn, o rato espigueiro, a toupeira e a lagarta.

O ecosistema de bosques mixtos de frondosas constiten a formacin vexetal desta zona de baixa altitude, pose unha gran complexidade estrutural e unha elevada diversidade de especies, sen que exista unha clara predominancia de ningn dela, inda que antigamente este ecosistema ocupaba grandes reas, hoxe est reducido a pequenas manchas e dan abeiro a moitas especies como o raposo e o teixugo.

Nas zonas de pieiras danse grupos de especies significativas como o coello, a donicela e o furn.

Os roedores son os mais numerosos dos lameiros, o pequeno tamao permite esconderse en calquera recuncho do complexo mundo da pradeira.


35


Documento de Inicio

Paisaxe

Barbadas presenta unha paisaxe natural variada cunha alta diversidade de hbitat. O paisaxe presenta unha tonalidade verde monocromtica intensa en primavera e vern, mentres que en inverno ca cada da folla nas rbores, a paisaxe perde o colorido, conservndose o verde dos pieirais.

As unidades paisaxsticas definiranse, pois relacionando usos e morfoloxa. Deste xeito distnguense sobre as pendentes mais lixeiras, a paisaxe mais humana, cuberta de cultivos, labores agrcolas e zonas habitadas, de estrutura dispersa, a excepcin do ncleo de Barbadas onde se presenta unha dispersin o longo das principais vas de comunicacin.

Na zona que sufriron incendios onde se xeran vexetacin da rea, colonizada de matogueira helifilo.

as reas mais pobres en

Nos espazos intermedios entre as terras de cultivo e as reas mais lonxas dos ncleos de poboacin, aparecen reas de distintos tamaos e de formas variables en funcin do desenrolo da vexetacin.

Por ltimo cabe sinalar que a paisaxe do municipio en Barbadas caracterzase pola sa configuracin en rea de montaa. As determinacins medio ambientais impostas polo medio, fan que a distribucin de unidades paisaxsticas sexa a seguinte:

-

reas de maiores elevacins reas de alto valor ambiental reas de valor esttico reas de paisaxe ecolxico

En Barbadas destacan as reas de maiores elevacins e as reas de valor esttico definidas por as masas de vexetacin de ribeira e as actuacins humanas de aproveitamento agrcola gandeira, en equilibrio estable.


36


Documento de Inicio

Tamn podemos considerar a existencia de reas de paisaxe ecolxico, formado por vexetacin arbrea, de composicin frondosas e conferas. diversas, nas que predominan as

O

novo

modelo

territorial

ten

que

ser

coherente

cos

principios

de

desenvolvemento sostible e os novos desenvolvementos urbanos, satisfacendo as necesidades da poboacin coa mnima ocupacin posible de solo, limitando os fenmenos de expansin extensiva e de baixa densidade a zonas moi concretas do territorio, xa que o medio ambiente un factor clave do desenrolo econmico e de calidade de vida.

A conservacin e o uso sostible da biodiversidade un dos grandes paradigmas das sociedades desenvolvidas, o que, implica conservar e restaurar ecosistemas frxiles mediante a proteccin de tdolos espazos de interese.

Neste senso resulta de especial importancia todas as reas de especial valor ecolxico, paisaxstico e cultura, debendo quedar protexidas mediante a figura de solo rstico de proteccin especial.

Na zona Noroeste do municipio existe un solo con unhas caractersticas moi especiais que dada a sa topografa accidentada, a sa vexetacin e arboleda, xunto co leito do ro Mio forman un espazo natural de gran beleza denominado espazo natural Ribeiras do Mio.


37


Documento de Inicio

7.- ANLISES DA POBOACIN

A dinmica do Concello de Barbads progresiva. A poboacin de dereito a seguinte:

EVOLUCIN DA POBOACIN EN BARBADAS

2003

2004

2005

2006

2007

2008

7.193

7.597

7.939

8.426

8.685

8.964

Seguindo esta evolucin poboacional a programacin da adaptacin do P.X.O.M. faise ata o ano 2.023, programando para ditas datas unha poboacin de 13.874 habitantes.

INDICADORES DE POBOACION

Porcentaxe poboacin menor de 20 anos

Porcentaxe poboacin entre 20 e 64 anos

Porcentaxe de poboacin de 65 e mais anos

ndice de envellecemento

20,4

64,0

15,6

76,1


38


Documento de Inicio

POBOACIN SEGUNDO SEXO E GRUPO DE IDADE

Poboacin

Menos de 16 anos

Entre 16 e 64 anos

Mais de 64 anos

Total

1.488

5.845

1.352

Homes

801

2.899

589

Mulleres

687

2.946

763

RECURSOS HUMANOS EN ATENCIN PRIMARIA

Con recollida selectiva

Sen recollida selectiva

6 ncleos

13 ncleos

RECURSOS HUMANOS EN ATENCIN PRIMARIA

Ano

2004

2005

2006

2008

Mdico Xeral

3

3

4

4

ATS/DUE

2

3

4

5

Pediatra Funcin Administrativa

0

1

1

1

1

1

2

3


39


Documento de Inicio

VIVENDAS EXISTENTES

Vivendas familiares

Principais

Secundarias

Baleiras

3.548

2.322

502

689

O

estudio

poboacional

permtennos

analizar

factores

determinantes

no

planeamento e establecer metas e obxectivos a acadar co mesmo.

Outras variables importantes, como a distribucin da renda, a produtividade, instalacins, dotacins, tamn van influr na eleccin do modelo de planeamento e de xestin. O estudio da poboacin vainos permitir coecer os factores que incidirn permanentemente na poboacin e que sern determinantes no xito ou no fracaso do modelo territorial elixido.

Os datos do Padrn municipal de habitantes pode sufrir unha notable dispersin, por canto existen censados un nmero indeterminado de vecios que non residen en Barbadas, e polo contrario, na Valenza existen vecios procedentes, en xeral dos Concellos limtrofes que seguen censados no seu orixe, pese a vivir de feito neste ncleo de fortsima expansin no ltimo decenio.

7.1.- Distribucin da poboacin no territorio

O censo de poboacin considera entidade singular a calquera parte habitable do termino municipal, diferenciada dentro do mesmo e que se coece por unha denominacin especfica que a identifica, sen posibilidade de confusin.

Atendendo o ltimo censo municipal, Barbads conta con 23 entidades de poboacin que se reparten entre as sas seis parroquias, encontrndose activas no censo do ano 2007 as seguintes:Avaliacin Ambiental Estratexica

40


Documento de Inicio

Barbads ( San Xoan)

- Alto do Pontn --------------------------------------------

0 Hab.

- Barbadas -------------------------------------------------- 245 Hab. - Cimadevila ------------------------------------------------ 162 Hab. - Os Fornos ------------------------------------------------- Os Muios ------------------------------------------------ Pontn ----------------------------------------------------- San Mauro -----------------------------------------------27 Hab. 1 Hab. 73 Hab. 16 Hab.

Bentraces (San Xoan)

- Bentraces ------------------------------------------------

354 Hab.

Loiro (San Martio)

- Loiro -------------------------------------------------------- 135 Hab.

Pior (San Lorenzo)

- Barxa -------------------------------------------------------

4 Hab.

- Finca Fierro ---------------------------------------------- 522 Hab. - Godexas -------------------------------------------------32 Hab.

- Parada ---------------------------------------------------- 341 Hab. - Pieiro ---------------------------------------------------- Pipileira --------------------------------------------------- Quintas --------------------------------------------------132 Hab. 79 Hab. 88 Hab.

- Requeixo ------------------------------------------------- 188 Hab. - Roma ----------------------------------------------------- Santa Uxia ----------------------------------------------212 Hab. 31 Hab.

Sobrado do Bispo (Santa Mara)

- Sobrado do Bispo -------------------------------------

633 Hab.


41


Documento de Inicio

Valenza (San Bernave)

- As Lamas ------------------------------------------------

232 Hab.

- A Valenza ------------------------------------------------ 4.972 Hab. - Vilaescusa ----------------------------------------------276 Hab.

7.2.- Evolucin demogrfica

O cadro seguinte recolle en termos absolutos os nacementos, defuncins e o crecemento vexetativo do municipio de Barbadas nos ltimos anos:

ANOS

NACEMENTOS

DEFUNCINS

CRECEMENTO VEXETATIVO

2.000

62

62

0

2.001

58

55

+3

2.002

61

66

-5

2.003

90

71

+19

2.004

91

70

+21

2.005

78

52

+26

2.006

91

71

+20

2.007

105

68

+37


42


Documento de Inicio

7.3.- Movementos da poboacin

Como xa dixemos as tasas brutas de natalidade, mortalidade e crecemento natural, non nos da a realidade da evolucin demogrfica do municipio, de feito, na ltima dcada o Concello de Barbads ganou mais poboacin,

porcentualmente falando, que ningn outro municipio da provincia, simplemente por estar pegado a capital da provincia, tanto que o seu principal ncleo A Valenz onde vive mais da metade da poboacin de Barbadas xa se considera un barrio mais da cidade de Ourense.

No ano 1998 Barbads tia 5.576 habitantes, hoxe ten 8.974. O crecemento poboacional cfrase entre 300 e 350 habitantes por ano polo que no ano 2.023 a poboacin de Barbads acadara a cifra de 13.874 habitantes, 4.900 mais dos que ten agora. Este crecemento concentrarase n ncleo urbano da Valenz, e nos ncleos rurais mais prximos a esta.

Entre o ano 1998 e 2009 a poboacin aumentou mais dun 45% a de Ourense solo un 5%, do que se pode deducir que Barbadas crece a costa da cidade de Ourense.

7.4.- Actividade econmica

A vida municipal est enteiramente dirixida cara as actividades tipicamente urbanas, sendo de escasa importancia o sector agrcola (11,70% do emprego) que non deixa de ser unha actividade adicional.

Cerca da metade da poboacin est empregada nos servizos (47,72%) da capital Ourensn e da propia capitalidade (Barbads). Do mesmo xeito a cuarta parte dedcase a industria, son maioritarios traballadores asalariados (68%) a cargo de pequenas empresas do municipio.

Deste modo, podemos observar que Barbadas sostense e crece grazas a capital provincial, da que depende, formando parte da sa rea urbana. Esta interrelacin incide directamente na situacin funcional, de xeito que sendo a capital de


43


Documento de Inicio

Barbads, onde se concentran os servizos pblicos na Valenza, pola sa proximidade coa capital, o ncleo importante do termino municipal en todos os aspectos: primeiro centro poboacional, maior nmero de vivendas, tipoloxa urbana e servizos de todo tipo. Este feito compltase co gran nmero de vivendas secundarias, propiedade da poboacin Ourens, que se concentra na parroquia de Pior.

7.4.1.- Poboacin activa por sectores

O sector primario foi o gran absorbente da poboacin activa, similar coa provincia, si ben hoxe en da o sector secundario e o terciario o que emprega a poboacin de Barbads.

POBOACION ACTIVA POR SECTORES ECONOMICOS ANO 1.975 E 2007

ANO Poboacin de feito Total Poboacin Activa Tasa de Actividade % Sector Primario % Sector Secundario (Incluida Constr.) % Sector Terciario %

BARBADAS 1975 2007 3.416 1.245 8.685 3.612

OURENSE 2007 409.945 222.283

GALICIA 1975 2007 2.678.600 1.257.000

ESPAA 1975 2007 35.711.600 13.374.600

36,4 670 53,8 372 29,9 203 16,3

41,6 564 36,7 1.384 25,0 1.664 38,2

54,2 135.060 60,8 44.767 20,1 42.456 19,1

46,9 644.400 51,3 294.600 23,4 318.000 25,3

51,8

37,5 3.075.700 23,0 5.057.100 37,8 5.241.800 39,2

49,4

7.4.2.- Anlises do sector primario

O sector primario est baseado na agricultura, na gandera e o subsector forestal.

A estrutura agraria do municipio ten unha situacin moi semellante a do conxunto da rexin galega no medio rural.


44


Documento de Inicio

O minifundio da terra e o escaso grao de comercializacin dos produtos agrcolas, acompaado do envellecemento progresivo da poboacin ocupada nas tarefas do campo, fan que este sector este en decadencia e nun progresivo abandono do mesmo.

DISTRIBUCIN DA SUPERFICIE (HA.) DE GRUPOS DE CULTIVOS E APROVEITAMENTOS MAIS IMPORTANTES EN BARBADAS

TERMINO MUNICIPAL

BARBADAS CULTIVOS HERBACEOS PRADERAS NATURALES LABOR DE SECANO VIEDO PASTIZALES MATORRALES SUPERFICIE FORESTAL ARBOLEDA SUPERFICIE IMPRODUCTIVA TOTAL 505 416 1.599 3.033

GRUPO DE CULTIVO


45


Documento de Inicio

8.- FUNCIN DO PLANEAMENTO E PROBLEMTICA A RESPOSTAR

Resulta absolutamente imprescindible neste intre planificar o futuro do territorio de Barbadas, non s facelo para os vindeiros tres anos, senn ter en conta xa ou intur que acontecera cara o ano 2.025 e dotar ao Plan e ao territorio dos grados de liberdade necesarios para non coutar en exceso esas necesidades futuras, concentrando importantes esforzos en acadar a sustentabilidade do planeamento esixida non so por esixencia legal, senn por racionalidade e visin de futuro.

A necesidade en Barbadas de adaptar a normativa no eido da ordenacin territorial e o urbanismo, estn nas esixencias da disposicin transitoria segunda da Lei 9/2002 da L.O.U.G., establecendo un prazo mximo de tres ano para adaptar o P.X.O.M. Tendo en conta que o P.X.O.M. est vixente dende o ano 1999 necesario proceder a sa adaptacin.

Amais dos imperativos legais, hai que ter en conta as razns sadas dunha vontade do equipo de goberno municipal de enmarcar a sa poltica municipal, de acordo cun instrumento de ordenacin territorial que factible facer en calquera eido da accin de goberno. Isto anda mais imperioso o pretender facer do propio territorio, un novo pilar da economa e, polo mesmo, da accin municipal.

Tense que dicir ademais que no Concello do Barbadas compre adaptar o Plan para dar resposta a unha serie de problemas urbansticos detectados, facendo unha serie de propostas e melloras nos seguintes eidos:

1.- Infraestruturas

Estruturar e xerarquizar o viario perifrico creando viais alternativos que evite no posible o trfico polo centro do ncleo da Valenz, e axudando a completar a trama urbana.

2.- Medioambiental

Crear circutos peons e corredores verdes, completando o proxecto de acondicionamento das marxes do ro Barbaica, facendo un plan de


46


Documento de Inicio

encauzamento con sendas peons, axardinamento e espazos de lecer, que lle de unha continuidade o iniciado xa na Valenz at ao ncleo de Os Muos.

3.- Dotacional

Implantacin dun cemiterio municipal, construcin de depuradoras no leito alto do Barbaica para sanear as augas residuais dos ncleos de Bentraces, Sobrado do Bispo e Barbads, aliviando deste xeito o colector xeral que verte en Ourense. Construcin de novos centros educativos que satisfagan as necesidades da poboacin (garderas, instituto, etc). implantacin de servizos sanitarios acordes as necesidades de poboacin (centro de sade, punto de atencin continuada, etc.)

4.- Patrimonio

En resumo a adaptacin do P.X.O.M. pretende dar resposta e abordar diversas problemticas concretas de diferente tipo:

-

Utilizacin racional e intensa do solo para evitar e proliferacin de vivendas unifamiliares que xeran un modelo pouco funcional e por tanto pouco sustentable.

-

Proteccin dos espazos con maiores valores naturais mediante unha zonificacin territorial tendo en conta os condicionantes ambientais e os recursos naturais.

-

A xestin e uso da auga e da enerxa. Proteccin do dominio pblico hidrulico. O encaixe das infraestruturas existen para evitar problemticas ambientais posto que a rede de infraestruturas de comunicacin provocan mltiples barreiras no territorio e provocan impactos (rudo, contaminacin do aire, efecto barreira para a mobilidade das persoas, riscos, etc.).


47


Documento de Inicio

9.- MARCO NORMATIVO

O marco normativo da adaptacin do P.X.O.M. a Lei 9/2002 coas modificacins derivadas da Lei 15/2004 e 6/2008 de ordenacin urbanstica e proteccin do medio rural de Galicia.

Tamn temos do marco normativo legal e institucional a avaliacin ambiental estratxica AAE. Est regulada pola directiva 2001/42/CE de acordo con dous principios fundamentais; o de cautela e o de integracin do medio ambiente nos plans e programas longo de todo o proceso da sa elaboracin, directiva incorporada dereito espaol pola Lei 9/2006 que introduce aplicacin da AAE a elaboracin e aprobacin de plans e programas pblicos dunha serie de categoras, entre as que se atopan os plans urbansticos.

As normas e a lexislacin especfica e sectorial establecidas, tanto no mbito europeo, estatal autonmico, comarcal e/ou no municipal sintetzanse aqu, tratando de establecer un marco de referencias legais, e sen nimo de esgotar a lexislacin sectorial ou especfica, engadimos unha relacin bsica da normativa que directa ou indirectamente afecta a implementacin deste Plan, incidindo

principalmente no aspecto ambiental.

Lei 10/1995 de 23 de novembro de Ordenacin do Territorio. Lei 8/1995 de 30 de outubro do Patrimonio Cultural de Galicia. Lei 6/2007 de 11 de maio de Medidas Urxentes en Materia de Ordenacin do Territorio e do Litoral de Galiza. Lei 9/2002 de 30 de decembro, de Ordenacin Urbanstica de Proteccin do Medio Rural de Galiza. Lei 15/2004 de 29 de decembro, de modificacin da Lei 9/2002. Lei 8/2007, de 28 de maio Decreto 28/1999 de 21 de xaneiro polo que se aproba o regulamento de disciplina urbanstica de Galiza. Lei 9/2006 de 28 de abril, sobre avaliacin dos efectos de determinados Plans e Programas no Medio ambiente.


48


Documento de Inicio

Real Decreto Lexislativo 1/2008 de 11 de xaneiro, polo que se aproba o texto refundido da Lei de Avaliacin de Impacto Ambiental. Lei 1/1995 de Proteccin ambiental de Galiza. Decreto 442/1990, de 13 de setembro, de Avaliacin de Impacto Ambiental para Galiza.

A adaptacin do P.X.O.M. de Barbadas est vinculado xerarquicamente, en todo caso, a lexislacin sectorial de aplicacin vixente en cada caso, as directrices de ordenacin do territorio as como os demais instrumentos establecidos pola Lei 10/1995 de Ordenacin do Territorio de Galicia e no Decreto 20/2002, e en especial a Lei 9/2002 modificada pola Lei 15/2004 e a 6/2008 de Ordenacin Urbanstica e Proteccin do Medio Rural de Galicia.

9.1.- Alcance e contido

O Plan Xeral de Barbadas constar dos seguintes contidos: a) Memoria b) Estudio do medio rural c) Modelo de asentamento poboacional d) Planos de informacin e) Planos de ordenacin municipal f) Planos de ordenacin urbana g) Planos de ordenacin rural h) Normas urbansticas i) Estratexia de actuacin e estudio econmico j) Catlogo de patrimonio.


49


Documento de Inicio

10.- CRITERIOS PARA O PLANEAMENTO E ANLISE DAS ALTERNATIVAS

A redaccin do P.X.O.M. de Barbadas parte co propsito de adaptar a ordenacin urbanstica a lexislacin vixente, e o de acometer unha nova poltica urbanstica tendente a perfeccionar o modelo territorial existente mediante a introducin dos sistemas de xestin e actuacin que o novo marco legal nesta materia posibilitou, evitando que o proceso urbanizador xere desequilibrios, e polo contrario, poida ser utilizado para mellorar a realidade fsica existente.

A inexistencia dun Plan Director Comarcal, que defina as directrices xerais de estruturacin do territorio, obriga a efectuar unha anlise das necesidades e posibles demandas de solo para efectuar a ordenacin xeral.

Tendentes consecucin destes fins expense os seguintes obxectivos e criterios de caracter xeral:

a) Reestruturacin funcional do tecido urbano Equilibrio urbanstico Completar a trama urbana Impedir a invasin indiscriminada do territorio Prever o enlace dos novos crecementos

b) Consideracin da importancia do medio rural Manter e fortalecer o actual sistema de ncleos Adaptar as delimitacins do actual P.X.O.M. a Lei 9/2002 Ordenar os usos residenciais en consonancia coas actividades agropecuarias e forestais. Potenciar a rehabilitacin do Patrimonio Arquitectnico Popular. Eliminar usos non desexados e incompatibles co uso residencial.

c) Conservacin ambiental Conservar a paisaxe natural e os seus compoentes individualizados (acuferos, cursos fluviais, masas forestais, paisaxes, etc.) Recoecer e potenciar aquelas reas con alto valor ecolxicos, includas ou non en inventarios de espazos naturais. Ordenar as actividades vinculadas co aproveitamento dos recursos naturais e transformacin de produtos vinculados ao sector primario.


50


Documento de Inicio

-

Conseguir para uso pblico, reas de interese natural que pasen a constitur o sistema xeral de espazos libres do termo municipal.

-

Conservar e recuperar o patrimonio arquitectnico, cultural e medio ambiental.

d) Dotacin de elementos comunitarios Equilibrio dos aproveitamentos lucrativos e os usos comunitarios a establecer nos solos vacantes situados dentro da trama urbana. Mellora das actuacins infraestructurais que supoen unha

recuperacin da calidade de vida (saneamento, abastecemento, viario e rede xeral de comunicacins).

10.1.- Tipos de medidas a inclur no planeamento

O Plan Xeral de Ordenacin de Barbadas utiliza na sa metodoloxa de adaptacin os mtodos de planificacin estratxica empregando a secuencia:

-

Anlise de datos Participacin Diagnose operativa Definicin de obxectivos Establecemento de accins Clasificacin do solo Formulacin de proxectos urbanos Correccin de proposta

Esta secuencia exposta defnese continua polo que o Plan pretende ser un documento dinmico e aberto. O documento incluir, as medidas preventivas, conxuntas, estratxicas, operativas e organizativas que garantan a adecuacin medio ambiental do Plan e a correccin dos posibles impactos que o Plan poida xerar.


51


Documento de Inicio

10.2.- Aproximacin os efectos previsibles

O Plan promover e regular a preservacin, ordenacin e posta en valor dos elementos medio ambientais de valor evitando a colonizacin indiscriminada do territorio que en ausencia dun Plan adaptado podera producirse as como os impactos puntuais non desexados sobre o territorio.

Para facelo clasificarse como Solo Rstico de Especial Proteccin, en calquera das sas categoras aqueles terreos que polos seus valores agrcolas, gandeiros forestais, ambientais, cientficos, naturais, paisaxsticos culturais, suxeitos a limitacins ou servidumes para a proteccin de dominio pblico ou doutra ndole, deban estar sometidos a algn rxime especial de proteccin incompatibles coa sa transformacin urbanstica.


52


Documento de Inicio

11.- ALCANCE E CONTIDO DA PLANIFICACIN

O alcance do P.X.O.M. do Concello de Barbadas afectar ao seu termo municipal, se ben certo, que algunhas actividades reguladas nos P.X.O.M. poden afectar nas sas repercusins aos concellos limtrofes, o que de feito xustifica que a L.O.U.G. determine a necesidade de establecer audiencia os concellos lindeiros.

11.1.- En relacin coas alternativas

A redaccin dun plan urbanstico un proceso complexo, no que se deben ter en conta aspectos de moi diferente natureza, por unha parte, os diferentes procesos ecolxicos e socioeconmicos responsables do funcionamento dos sistema territoriais, e por outra, a confluencia de mltiples intereses de tipo social, poltico, econmico, cultural, etc. Ademais os equipos redactores son multidisciplinares polo que necesario ter feito nas primeiras fases da elaboracin do P.X.O.M. unha serie de tarefas que a modo de secuencias diversas e continuadas dirixan cara a unha proposta de ordenacin urbanstica que se podera corresponder escenario desexable. As tarefas a levar a cabo son:

1 .- Elaborar un diagnstico medioambiental da situacin actual de todo o territorio e reas de influencia, utilizando as melloras tcnicas de anlise e datos dispoibles para obter nas primeiras estadas de elaboracin do Plan, un plano e unha base de datos asociada coas caractersticas medio ambientais e paisaxsticas do territorio protexendo os espazos de interese ou con vulnerabilidade ambiental.

2.- Anlise global da sostibilidade do Plan e avaliacin continua do proceso, elaborando matices de coherencia que se manifesten nos obxectivos do Plan e nas determinacins e nas solucins concretas expostas no planeamento.

3.- Mediante a metodoloxa de anlise multicriterio elabrase a capacidade de acollida do territorio para os solos urbanizables, identificndose e valorndose os posibles impactos territoriais resultantes.


53


Documento de Inicio

Cos antecedentes descritos o P.X.O.M. na fase de elaboracin do I.S.A. (Informe de Sostibilidade Ambiental) estudaranse as alternativas e xustificarase a proposta seleccionada. Compre tamn ter en conta que unha competencia da corporacin municipal elixir o modelo de desenvolvemento municipal que se quere para o municipio, que este tamn motivada por razns xurdicas, xa que o Plan actual estaba xa obsoleto. Era polo tanto unha obriga dispoer dun P.X.O.M. adaptado a lexislacin vixente.

En relacin as alternativas, empregarase unha metodoloxa que se base no calculo da capacidade de acollida para os diferentes usos propostos no P.X.O.M., obtendo desta forma unha cartografa que clasifica a superficie municipal, segundo esa capacidade de acollida en funcin dos usos.

As diferentes alternativas neste contexto entenderase como as diferentes reas xeogrficas coa mesma capacidade de acollida para un mesmo uso e a eleccin dunha superficie para ese uso na alternativa elixida. Desta alternativa xustificarase a sa eleccin en relacin co resto do territorio, coa mesma capacidade de acollida, e en termos de efectos sobre o medio ambiente considrase tamn a alternativa 0, que supora o mantemento do estado actual, que como se pode deducir non viable posto que necesario dotar ao municipio dun plan actualizado xuridicamente entre outras.

11.2.- Os efectos ambientais previsbeis

hora de considerar os impactos ambientais dun P.X.O.M. conveniente facer das observacins:

-

A posibilidade de que moitos deles sexan positivos. O concepto de impacto ambiental que debe entenderse como a

diferenza de calidade ambiental entre das situacins, a situacin sen plan fronte situacin Con plan.

Dito isto os plans xerais poden provocar tres clases de impacto:


54


Documento de Inicio

a) Impactos de ocupacin b) Impacto de sobre explotacin c) Impacto de contaminacin

A estes hai que engadir o que corresponde ao concepto xeneralizado de impacto.

Impacto de ocupacin

Previse o seu calculo superpoendo a localizacin das actividades propostas polo Plan sobre o mapa de capacidade de acollida para as distintas determinacins do P.X.O.M. Para este calculo estudaranse os parmetros do medio fsico con incidencia na determinacin da capacidade de acollida en particular a xeomorfoloxa (altitude, pendente, orientacins) hidrolxica, vexetacin fauna, usos, etc.

Ademais dos

aspectos estratxicos ou de relacin cos espazos circundantes

considerando tamn as mesmo as variables paisaxsticas.

O nivel da discordancia entre a vocacin do territorio representada pola capacidade de acollida, e as determinacins do Plan dar unha idea do tipo e significacin do impacto, polo tanto do seu valor.

Impacto de sobre explotacin

Refrese esta utilizacin abusiva dos recursos renovables ou non renovables. un impacto difcil de estimar pero o Plan propn proporcionar especificacins detalladas sobre a concepcin dos proxectos a escala do traballo do P.X.O.M., necesariamente mais xeralista que o planeamento sectorial que desenvolvese as execucins do desenvolvemento urbanstico

Impactos de contaminacin

Este impacto depende da forma en que se conciba cada proxecto e se xestione unha vez en marcha.


55


Documento de Inicio

En todo caso o P.X.O.M., nas actuacins susceptibles de contaminar, esixir o pleno cumprimento da normativa sectorial de aplicacin ou a incorporacin dun sistema de xestin ambiental normalizado.

11.2.1.- Impactos positivos

Os impactos positivos pdense mencionar os seguintes:

-

Un uso mais racional do solo, que un recurso natural finito. Evitar a expansin innecesaria de solo urbano e de urbanizable, liberando da presin urbanizadora mbitos que actualmente presentan usos tradicionais do solo, coas consecuencias positivas que isto deriva.

-

Evitar a fragmentacin do territorio. Manter a estrutura do solo non urbanizable conservando a estrutura territorial paisaxstica e funcional dos espazos agrarios, forestais, etc.

-

Preservacin dos espazos con valores relevantes do territorio, xa sexa cultural, histrico, natural, ecolxico ou paisaxstico.

-

A proteccin da rede hdrica e o ciclo da auga coas melloras na calidade das mesmas, e dos tratamentos de depuracin.

-

Minimizar os efectos do plan sobre a calidade do aire e o cambio climtico mediante a regulacin das actividades que exerzan con focos emisores de fumes, gases ou particulas.

-

Reservando espazos en solo urbanizable para a colocacin de illas ecolxicas e outros equipamentos necesarios para facilitar a recollida selectiva optimizando as operacins de recollidas e transporte de residuos, fomentando o reciclaxe e a reutilizacin dos recursos urbanos.

-

Integracin da paisaxe en todos os procesos do Plan Urbanstico baixo unha perspectiva de sostibilidade.

11.2.2.- Impactos negativos

No caso de impactos negativos poden mencionarse o seguinte:


56


Documento de Inicio

-

O aumento da poboacin previsto polo planeamento supn un aumento da mobilidade motorizada, cos conseguintes aumentos de

contaminacin atmosfrica e rudos, as como un incremento no consumo de recursos (auga), e na xeracin de residuos, o mesmo tempo que supn unha demanda de novas infraestruturas de

abastecemento e saneamento.

11.3.- Tipos de medidas includas no planeamento

Toda intervencin antrpica sobre o territorio de calquera magnitude ou intensidade, xera un efecto ou impacto sobre os principais parmetros ambientais que caracterizan o mesmo, anda que tales efectos poden presentar distinto signo e niveis de reversibilidade.

11.3.1.- Medidas protectoras e correctoras

Si observamos a lexislacin actual vixente en materia de medio ambiente en aspectos como o alumeado pblico, os escombros e outros residuos da construcin, as condicins acsticas nos edificios que sern medidas de obrigada resolucin e deberanse inclur no planeamento na medida en que incidan sobre o mbito urbanstico.

-

A adaptacin do P.X.O.M. elaborar os criterios de sostibilidade e minimizacin de impactos como se reflexa nas seguintes

determinacins: Cumprimento dos lmites de sostibilidade definidos nos artigos 45, 46 y 47 da L.O.U.G. Adecuacin da proteccin dos recursos naturais a travs da clasificacin e cualificacin do solo verificado. Adecuacin dos solos urbanizables capacidade de acollida para ditos solos. Garantir a proteccin do patrimonio natural a travs das medidas concretas de proteccin nos solos urbanizables.


57


Documento de Inicio

-

A adaptacin do P.X.O.M. tamn considera necesario a obriga de establecer condicins de carcter xeral que se debern cumprir durante a sa redaccin a ter en conta dende as primeiras etapas de elaboracin, para acadar os criterios de sostibilidade e minimizacin de impactos que se pretenden.

11.3.2.- Medidas de coherencia ambiental

A proposta de adaptacin do P.X.O.M. de Barbadas ser coherente co marco do desenvolvemento urbanstico sostible. Analizaranse as caractersticas dos efectos e as zonas de influencia probable.

11.4.- Avaliacin comparativa dos efectos previsibles

A evolucin previsible comparativa dos elementos vulnerables avaliando dunha banda os efectos en ausencia de intervencin e por outra avaliando a intervencin do presente P.X.O.M. O resultado describmolo do seguinte xeito:

TIPO DE ELEMENTO

EFECTOS EN AUSENCIA DE INTERVENCIN

EFECTOS POLA INTERVENCIN DA ADAPTACIN DO P.X.O.M.

-

Progresin da contaminacin das augas con vertidos incontrolados

-

No entorno dos regatos establcense zonas de proteccin.

-

Aproveitamento das actuacins para mellorar o saneamento dos ncleos que permiten reducir a contaminacin e os vertidos aos ros.

RIOS E REGATOS

-

Deterioro da vexetacin


58


Documento de Inicio

-

Substitucin de vexetacin e arborado autctono por especies de crecemento rpido que fomentan a

-

Proteccin como solo rstico de especial proteccin forestal, que limita os usos e o tipo de arborado, para conservar as especies forestais e as condicins da paisaxe e o terreo natural.

MONTES E ZONAS FORESTAIS

extensin descontrolada da broza e consecuentemente a progresin dos incendios forestais, talas masivas, etc. -

Limitacin de usos ou construcin impropias deste medio

-

Substitucin de arborado autctono por especies de crecemento rpido.

-

Proteccin como solo rstico de especial proteccin que limita moito os usos e o tipo de arborado, para conservar as condicins da paisaxe natural.

-

Proliferacin do mato ou broza que dificulta o acceso e o mantemento.

-

Talas mais frecuentes ou masivas con maquinaria que

-

Evitar a proliferacin de usos construtivos vinculados a explotacin forestal ou cultivos.

ZONAS DE ARBORADO AUTCTONO -

deteriora o substrato territorial. Posible fomento da especulacin construtiva ou urbanstica nas proximidades dos ncleos de poboacin. Excesivo achegamento do arborado aos ncleos de poboacin fomentando o perigo en caso de incendio. -

Permite a explotacin mais racional do monte. Permite fomentar actividades de divulgacin nestes espazos.


59


Documento de Inicio

-

Abandono e deterioro dos terreos para actividades impropias destes espazos singulares a protexer.

-

proteccin como solo rstico de especial proteccin do tipo que corresponda as caractersticas do espazo de que se trate para conservar as condicins bsicas dese espazo e as sas caractersticas mais salientables.

-

Contaminacin por vertidos ou lixo.

-

Perdida da vexetacin autctona.

OUTROS ESPAZOS NATURAIS

-

Momentos de terras e outras actuacins que alteren as condicins destes espazos. -

Aproveitamento das actuacins para o saneamento que permitan reducir a contaminacin e os vertidos.

-

Posible ausencia de proteccin especfica urbanstica.

-

Evitar a posibilidade de usos construtivos impropios.


60


Documento de Inicio

12.- PLANS E DIRECTRICES XERAIS E SECTORIAIS RELACIONADAS

A lexislacin e as directrices xerais sobre sustentabilidade, estn relacionadas e recollidas no apartado de marco normativo do presente documento, e o P.X.O.M. ten asumidas as directrices que sobre estes mesmos temas se teen avanzado por todos os organismos internacionais.

En relacin a planificacin sectorial ou supramunicipal implica con incidencia no territorio do Concello de Barbadas os seguintes:

12.1.- Planificacin sectorial

Existe un conxunto de normativa sectorial que provocan servidume e limitacins de dominio que afectan a estradas, augas, instalacins de telecomunicacins, elctricas de alta tensin, proteccin do patrimonio, cemiterios, etc.

A adaptacin do P.X.O.M. deber acreditar o cumprimento destas servidumes ou limitacins. A ttulo particular no presente apartado referencianse aquelas afeccins sectoriais concretas que inciden no Concello de Barbadas, as cales se limitan as infraestruturas de:

- Carreteiras e auto estradas - Leitos e ribeiras do Mio - Lias elctricas


61


Documento de Inicio

13.- OS EFECTOS PREVISIBLES SOBRE OS ELEMENTOS ESTRATXICOS DO TERRITORIO E SOBRE A PLANIFICACIN RELACIONADA

En relacin cos efectos previsibles sobre os elementos estratxicos do territorio, necesario, primeiro determinar cales son os ditos elementos. Para remitirnos ao anexo 1 punto f) da propia Lei 9/2006 de 28 de abril, sobre avaliacin dos efectos de determinados planas e programas no medio ambiente que establece como elemento a considerar no estudo dos probables efectos significativos no medio ambiente os seguintes:

-

A biodiversidade A poboacin A fauna A sade humana A flora A terra A auga O aire Os factores climticos Os bens materiais O patrimonio cultural, includo o histrico A paisaxe

Nesta fase inicial do estudio imposible determinar os efectos previsibles, nin tan sequera o signo xa que, as accins tpicas dun plan ten efectos que s nas fases mais avanzadas do estudio, se pode determinar o balance global.

Por poer un exemplo, o P.X.O.M. de Barbadas ten a obriga de determinar o solo rstico de especial proteccin e determinar, as mesmo, as medidas de proteccin que lle sern de aplicacin na propia normativa do plan. Dende este punto de vista, mellorase elementos como a biodiversidade, a fauna, flora, sade humana, a terra, a auga, o aire, os factores climticos, a paisaxe, etc, pero sen embargo, o plan tamn debe determinar os solos urbanizables, tanto industriais como residenciais, ou de servizos, e sobre estes solos e previsible que se produza perda de diversidade, emisins, etc, que xeran impactos nos elementos citados.


62


Documento de Inicio

En relacin co patrimonio cultural e histrico o Plan establecer de acordo co artigo 53 da L.O.U.G. un catlogo de elementos que polos seus valores naturais ou culturais, ou pola sa relacin co dominio pblico, deben ser conservados ou recuperados, coas medidas de proteccin que procedan. Polo tanto a proteccin do citado patrimonio quedar garantido coa elaboracin do preceptivo catlogo.


63


Documento de Inicio

14.- DESCRIPCIN DOS PROCESOS QUE SE SEGUIRN PARA A ADAPTACIN DO PXOM

Os obxectivos a desenvolver partirn dos seguintes criterios de ordenacin.

a) Recoller a medra do ncleo urbano a partir do planeamento vixente, fixndoo e aumentando naqueles puntos en que a realidade construtiva adiantou as expectativas do actual P.X.O.M. b) Facilitar a renovacin do interior dos ncleos rurais e a construcin das novas vivendas na periferia inmediata destas, co obxecto de limitar unha posible dispersin ou afloramento de novos ncleos en lugares distintos dos tradicionais coas conseguintes consecuencias negativas a nivel de sustentabilidade medioambiental. c) Localizar e delimitar de acordo coa vixente lexislacin do solo, as reas con aptitude para incorporar ao desenvolvemento urbanstico en todas aquelas zonas que contan con conexins o soporte que supn o sistema xeral viario e que non contn con condicionantes que aconsellen a sa proteccin. d) Protexer grande cantidade de solo forestal, agrcola, de augas, etc, para manter a riqueza econmica do municipio.

Calquera iniciativa que parta do planeamento pasa polo recoecemento espacial desta realidade, delimitando convenientemente as zonas destinadas a un e a outro aproveitamento co fin de protexer e fomentalo, mellorando as cas capacidades econmicas e produtivas da zona.

Con todo isto para a elaboracin do P.X.O.M. de Barbadas levarase a cabo o seguinte procedemento:

-

A contratacin dos traballos de adaptacin do P.X.O.M. foi realizado en novembro do ano 2008, comezando nesta data a redaccin do documento.


64


Documento de Inicio

O presente Documento de Inicio remitirase a Consellera de Medio Ambiente para que esta, logo da preceptiva exposicin e consultas, elabore o Documento de Referencia.

Paralelamente irase redactando o documento para informe previo a aprobacin inicial do P.X.O.M. para facer as propostas xerais da adaptacin do planeamento.

En base as suxerencias que poidan proporse neste documento, elaborarase do documento de Aprobacin Inicial, co contido que se expresou nos pargrafos anteriores, incorporar o Informe de Sostibilidade Ambiental (I.S.A.), redactado a partir do documento de referencia elaborado pola Consellera de Medio Ambiente.

A documentacin as elaborada, inmediatamente antes da sa aprobacin inicial, remitirselle a Consellera competente en materia de Ordenacin do Territorio para o seu informe.

Unha vez obtido este, o Concello proceder a sa aprobacin inicial e seguidamente ser sometido o prazo de informacin pblica.

O mesmo tempo da informacin pblica o Concello deber solicitar das administracins competentes os informes sectoriais que resulten necesarios, que debern ser emitidos no prazo dun mes. Os informes sectoriais a recadar no Concello de Barbadas, en base as diferentes afeccins, sern os seguintes:

-

Subdireccin Xeral de Estradas, da Direccin Xeral de Obras Pblicas. Direccin Xeral de Obras Pblicas da Xunta. Deputacin Provincial de Ourense. Concellos limtrofes Augas de Galicia da Consellera de Medio Ambiente. Consellera de vivenda Direccin Xeral de Patrimonio cultural da Consellera de Cultura e Deporte.

-

Telecomunicacins


65


Documento de Inicio

Os servizos tcnicos municipais emitirn informe respecto da conformidade do Plan coa lexislacin vixente e a calidade tcnica da ordenacin proposta.

Con carcter previo a Aprobacin Provisional o rgano promotor elaborar un documento de sntese do resultado da Avaliacin Ambiental Estratxica que conter o resultado das consultas, os criterios de integracin do resultado das consultas no P.X.O.M. e unha Proposta de Memoria Ambiental.

Cumpridos os trmites sinalados, o pleno do concello proceder a Aprobacin Provisional do Plan, e remitir o expediente completo o rgano autonmico competente para a sa Aprobacin Definitiva.

En Ourense, xaneiro de 2009

Asdo:

O representante do equipo redactor

Daniel Rodrguez Fernndez


66

plan xeral de ordenación de barbadás

Documents