plan amsterdam - metropoolregio amsterdam

Metropoolregio Amsterdam

Plan

Samen werken aan de metropool Amsterdam

Internationaal aan de top met de Actie-Agenda 2016-2020

Hoe werkt regionaal samenwerken in de MRA?

Amsterdam

with English captions and summary

The Amsterdam Metropolitan Area

02 | 2016

infographics Metropoolregio Amsterdam (MRA) in cijfers / Amsterdam Metropolitan Area (AMA) in FiguresBron: Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2015; Onderzoek, Informatie en Statistiek Gemeente Amsterdam

kaart De deelregio’s van de MRA / The AMA’s sub-regions:

Amsterdam Zaanstreek Waterland Flevoland Amstelland Meerlanden Gooi en Vechtstreek IJmond Zuid-Kennemerland

1 Op FabCity, een campus voor stedelijke innova-ties, staat een bijzondere tafel die plaats biedt aan vijftig personen, gemaakt door Nederlands Hout uit Haarlem. Het tafelblad is gemaakt van drie eiken-houten planken van tien meter lang. / At the FabCity campus for urban innovators there is an exceptional table which can seat 50 people, manufactured by Haarlem-based Nederlands Hout. The tabletop is made of three 10-metre-long planks of oak.Foto: Stella Marcé

1,1 miljoen / million woningen / dwellings

2,4 miljoen / million

inwoners / inhabitants

247.000 bedrijven / businesses

1,3 miljoen / million banen / jobs

11,2 miljoen / million bezoeken aan recreatie

gebieden / visits to

recreation areas

16,8 miljoen / million hotelovernachtingen / hotel

overnight stays

+

+

02 | 2016 03

Auteurs van dit nummer

Bart van der HeijdenCamiel van DrimmelenSandra LangendijkRemco DaalderMarjolein Stamsnijder

Colofon

Plan Amsterdam is een uitgave van Gemeente Amsterdam. Het vakblad informeert over ruimtelijke thema’s, projecten en ontwikkelingen in de stad en de metropoolregio. Het verschijnt vijf keer per jaar, waarvan twee keer in het Engels. (Eind)redactie en coördinatieStella Marcé, Edwin Raap, Judith van LaarhovenVormgeving Beukers Scholma, HaarlemHoofdbeeld coverMariette Carstens / Hollandse HoogteFoto’s en beelden binnenwerkzie bijschriftKaartenGemeente Amsterdam, tenzij anders vermeld in bijschriftVertaling Andrew May Lithografie en druk OBTOpmeer, Den Haag

Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Er kunnen echter geen rechten aan worden ontleend. Mocht ons iets zijn ontgaan bij de vermelding van afbeeldingen of heeft u andere vragen, neem dan contact op met de redactie via [email protected] of 020 2551550.Een gratis abonnement is aan te vragen via [email protected]. Jaargang 22, nr 2, mei 2016

Ook te downloaden vanaf www.amsterdam.nl/planamsterdam

De Kop van Javaeiland in Amsterdam is dit voorjaar omgetoverd tot FabCity: een duurzaam gebied waar studenten, kunstenaars, creatieven en professionals werken aan oplossingen voor stedelijke vraagstukken en hun innovaties presenteren. Er zijn initiatieven uit alle windstreken. Natuurlijk uit Amsterdam, zoals de plasticrecylingmachines van Pretty Plastic Plant, maar ook bijvoorbeeld uit Haarlem, met stadslandbouw en duurzame bedrijven van de Haarlemmer Kweektuin en een tien meter lange eikenhouten tafel, die plaats biedt aan vijftig personen, gemaakt door Nederlands Hout. Gemeenten uit Metropoolregio Amsterdam (MRA) bespreken aan deze tafel met initiatiefnemer MyEarth de mogelijkheden voor een groene klimaatgordel tegen het decor van de Stelling van Amsterdam. Een initiatief dat bijdraagt aan de ambitie van de MRA om een duurzamere, klimaatbestendige metropoolregio te worden. Maar de MRA heeft nog veel meer ambities. Deze groeiende regio, voor Nederland belangrijk als motor van de economie en springplank naar het buitenland, moet ook in de toekomst een dynamische metropool blijven die voorop loopt in de transitie naar een schonere economie. Met natuur en recreatiegebieden,

een breed palet aan woon en werkmilieus en goede verbindingen met de rest van de wereld. De MRA wil een plek in de Europese top drie van stedelijke regio’s, naast Londen en Parijs. Dat is haalbaar, maar dan zullen de 35 overheden gezamenlijk actie moeten ondernemen.

In deze Plan Amsterdam vindt u een aantal van de acties die de MRApartners met elkaar hebben afgesproken. Maar eerst kunt u lezen waarom dat zo belangrijk is, voor Amsterdam, de omliggende gemeenten en heel Nederland. Uit een terugblik op 16 jaar regionale samenwerking blijkt dat het vertrouwen tussen de deelnemende overheden met de jaren is toegenomen. Dat is cruciaal voor succes in de toekomst, want MRApartners werken op basis van vrijwilligheid samen aan opgaven die de lokale politiek overstijgen. Dat dit in de praktijk gepaard gaat met bestuurlijke en ambtelijke dilemma’s, laat het laatste artikel goed zien. De oplossing kan gevonden worden in een nieuwe manier van polderen, en een overlegtafel waar deals tot stand kunnen komen. De bijzondere tafel voor vijftig personen is na afloop van FabCity te koop. Wij zeggen: ‘MRA, sla je slag!’

De redactie

1

Nieuwe manieren van polderen

Plan Amsterdam04

‘Steden zijn belangrijk voor economische groei. De stad trekt als een magneet mensen en bedrijven aan. Men spreekt wel van de triomf van de stad’, schreef het Planbureau voor de Leefomgeving in het in maart 2016 verschenen rapport De verdeelde triomf. Metropoolregio Amsterdam is een voorbeeld van deze triomf en heeft het ondanks de economische crisis sinds 2008 relatief goed gedaan. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het aantal banen dat ongeveer verdubbelde in de periode van 1980 tot 2015 naar bijna 1,3 miljoen in 2014, volgens MRA in cijfers 2015. Stedelijke regio’s worden steeds meer gezien als de motor van de economie in Nederland, waarbij de MRA de belangrijkste springplank naar het buitenland is.

De stad Amsterdam werkt hierbij als magneet, zowel nationaal als internationaal. De diversiteit die de regio te bieden heeft in de vorm van afwisselende woonmilieus, verschillende vormen van bedrijvigheid en aantrekkelijke landschappen versterken deze magneetwerking. Al deze elementen samen maken de MRA tot een dynamische metropool die internationaal goed kan concurreren.

Sinds 2008 werken 35 overheden onder de noemer MRA samen, maar de samenwerking op de schaal van de metropoolregio is inmiddels ruim 16 jaar oud. De overheden zijn niet alleen met elkaar verbonden, maar ook met kennisinstellingen, bewoners en bedrijven, onder meer de Amsterdam Economic Board. Dat heeft een aantal belangrijke resultaten opgeleverd, zoals een visie op de ontwikkeling van het Noordzeekanaalgebied, afspraken over de verstedelijking binnen de MRA en de bereikbaarheid van luchthaven Schiphol en onderhandelingen over een nieuwe Zeesluis in IJmuiden. De kracht van de samenwerking op de schaal van de MRA zit in het informele karakter. Op basis van vrijwilligheid en gezamenlijk belang wordt vanuit eigen ervaring en deskundigheid gewerkt aan het versterken van de internationale aantrekkingskracht, een beter woon, werk en leefklimaat en een gezamenlijke stem richting het Rijk en Europa. De MRA en Utrecht werken goed samen in de Noordvleugel.

1

>

1 Een van de resultaten van de samenwerking tussen overheden, kennisinstellingen, bewoners en bedrijven is de goede bereikbaarheid van luchthaven Schiphol. / One of the results of the cooperation between government bodies, knowledge institutions, inhabitants and businesses is Schiphol Airport’s good accessibility.Foto: VIA Drupsteen

Samen werken aan de metropool Amsterdamdoor Bart van der Heijden, Camiel van Drimmelen en Sandra Langendijk [email protected] / [email protected] / [email protected]

Metropoolregio Amsterdam (MRA) is de sterkste economische regio van

Nederland. Ook internationaal doet de MRA het goed. Dit is met name

te danken aan de goede bereikbaarheid, het hoge kennisniveau van mede-

werkers in het bedrijfsleven en bij instituten en het prettige leefklimaat.

Een internationaal aantrekkelijke en duurzame metropool: dat is het doel

van de 35 samenwerkende overheden in de MRA. En ook al heeft men

daarvoor goede kaarten in handen; stilzitten is geen optie.

Plan Amsterdam06

2 Van de stedelijke regio’s is de MRA de belangrijkste springplank naar het buitenland. De illustratie toont de krachten van de regio. Van boven naar beneden: open regio, handelsgeest, internationaal, ongedeeld-heid, historie, kennis, gastvrij, diversiteit, connecti-viteit, menselijke maat, innovatie. / Of the Dutch metropolitan regions, the AMA is the most important springboard to the international world. The illustration shows the region’s strengths.Illustratie: Jurjen Tjarks

3 Acht karakteristieke deelregio’s dragen bij aan de grote diversiteit van de MRA (met de klok mee van linksboven naar linksonder): IJmond, Zaanstad, Water-land, Flevoland, Gooi en Vechtstreek, Amstelland Meerlanden, Zuid-Kennemerland en Amsterdam (midden). / Eight characteristic sub-regions contribute to the MRA’s great diversity (clockwise, from top left to bottom left): IJmond, Zaanstad, Waterland, Flevo-land, Gooi and Vecht Region, Amstelland Meerlanden, South Kennemerland, and Amsterdam (centre).Illustratie: Jurjen Tjarks

4 De metropoolregio wordt internationaal hoog gewaardeerd als vestigingslocatie, onder meer van-wege de goede bereikbaarheid en de aanwezigheid van op kennis gerichte bedrijven, zoals hier in Zuidas. / The metropolitan area is highly rated internationally as a business location, among other things for its good accessibility and the presence of knowledge-focused businesses, such as here at Zuidas.Foto: Edwin van Eis

2

3

02 | 2016 07

De MRA in het kortMetropoolregio Amsterdam bestaat uit 32 gemeenten, 2 provincies (NoordHolland en Flevoland) en Stadsregio Amsterdam. Ruim 14 procent (2,4 miljoen) van alle Nederlanders woont in de MRA, terwijl het grondgebied slechts 6 procent van Nederland beslaat. Meer dan een derde van de inwoners van de MRA woont in de stad Amsterdam (circa 835.000 inwoners). Daarna volgen de steden Almere (circa 200.000), Haarlem (circa 160.000) en Zaanstad (circa 150.000).

Internationaal aantrekkelijk en duurzaamDe belangrijkste krachten van Metropoolregio Amsterdam zijn de aanwezigheid van veel mensen met talent en ondernemerszin, een grote diversiteit aan bedrijvigheid, een goede infrastructuur via land, lucht en water, een zeer goede digitale connectiviteit, het brede palet aan woon en werkmilieus in historische steden, tuinsteden en new towns en het afwisselende en spectaculaire metropolitane landschap van zee, duinen, veenweiden en een groot zoetwatermeer: het IJmeerMarkermeer. Vanwege de goede bereikbaarheid, het brede cultuuraanbod, de prettige leefomgeving en op kennis gerichte bedrijven wordt de metropoolregio internationaal hoog gewaardeerd als

vestigingslocatie. Het doel van de MRA is om zich verder te ontwikkelen als internationaal aantrekkelijke en duurzame metropool. Daarvoor heeft de MRA goede kaarten in handen. Alle 35 overheden in de MRA willen dat de MRA tot de Europese top behoort. En dat het een nog aantrekkelijkere plek wordt voor bedrijven en bewoners om zich te vestigen, maar ook om te bezoeken als toerist, voor werk of studie. Metropolitane samenwerking en gezamenlijk optrekken richting het Rijk maakt het mogelijk om op het gebied van woningbouw, kennisinnovatie, klimaatbestendigheid, circulaire economie, energietransitie, bereikbaarheid en leefkwaliteit nog veel meer te bereiken.

Vallen en opstaanDe regionale samenwerking tussen Amsterdam en de omliggende gemeenten kent een redelijk grillige geschiedenis die niet altijd een harmonieus karakter heeft gehad. Zo zoeken gemeenten in regionale samenwerking soms ten onrechte oplossingen voor lokale problemen. En kleinere gemeenten voelen zich niet altijd voldoende gehoord door de grotere gemeenten. Toch zijn er in de loop der jaren flinke vorderingen gemaakt in de samenwerking en is het onderlinge vertrouwen gegroeid.

>

4

Plan Amsterdam08

1 De oude glorie van Hotel Augusta in het geherstructureerde Oud-IJmuiden. Verderop in de straat verrijzen nieuwbouwwoningen. / The old glory of Hotel Augusta in restructured Old IJmuiden. New-build housing rises skyward further along the street.Foto: Gemeente Velsen

‘De IJmond maakt het voor Amsterdam’

“Een inwoner van Hillingdon (Greater London)

woont hemelsbreed zo’n 30 kilometer van

The City, een reistijd van ongeveer een uur met

de metro. Van het Havenkwartier van Oud-

IJmuiden naar Amsterdam Centraal of Zuidas,

hemelsbreed zo’n 25 kilometer, kan de reis

met het openbaar vervoer in een uur volbracht

worden, met de auto zelfs in een half uur.

De inwoner van de IJmond is daarmee een

metropolitane inwoner. Voor iemand die aan-

getrokken wordt door Amsterdam kan het

heel aantrekkelijk zijn om in de IJmond neer

te strijken. Dit metropolitane perspectief helpt

ook de almaar toenemende druk op de woning-

markt van Amsterdam te verlichten. Hetzelfde

geldt voor bedrijven en werknemers uit de

maakindustrie die hier een innoverende high-

tech omgeving vinden.

In Europa en de rest van de wereld neemt het

belang van metropoolregio’s steeds meer toe; het

zijn motoren voor innovatie, economie, emancipatie.

De kracht en het succes van Nederlandse metro

poolregio’s – in Europees en mondiaal perspectief

– zullen daarmee cruciaal zijn voor welzijn en wel

vaart in de toekomst van Nederland. Metropool

regio’s zijn daily urban systems, en vormen een

samenhangend netwerk op het vlak van economie,

wonen, voorzieningen et cetera. Deze stedelijke

regio’s oefenen veel aantrekkingskracht uit op

mensen, omdat werken, wonen en recreëren er

geconcentreerd zijn in relatief kleine gebieden.

Afhankelijk van hun woonwensen en financiële

mogelijkheden zoekt men naar een passend

woonmilieu. De metropoolregio heeft een uit

gebreid keuzepalet aan verschillende potentiële

woonmilieus. Een voorbeeld is de ontwikkeling

van het Havenkwartier rondom OudIJmuiden;

de karakteristieke eigenschappen van de vissers

haven worden in samenhang met het geher

structureerde OudIJmuiden omgevormd tot

een uniek gebied met metropolitane kwaliteiten.

Wonen en werken ontmoeten elkaar hier in een

rauwe, spannende en contrasterende werkelijk

heid. Zo ontstaat beetje bij beetje een uniek

woon en verblijfsmilieu.

We hebben als Metropoolregio Amsterdam (MRA)

de ambitie om bij de Europese top te horen.

Dit gaat niet vanzelf en daarom hebben we nu een

MRA Agenda opgesteld met concrete acties en

keuzes voor de komende vier tot tien jaar, om de

gezamenlijk aandacht en energie hierop te richten

en concentreren. Voor het succes van Metropool

regio Amsterdam is het zaak om de brede

diversiteit van de regio te benutten. Naast de kracht

van de ‘centrumstad’ zullen alle metropolitane

kwaliteiten en potenties in de verschillende deel

regio’s moeten worden benut. Als we kijken naar

Velsen en IJmond dan gaat het bijvoorbeeld om

Techport IJmond. Dit is een alliantie van grote

en middelgrote en kleinere bedrijven in de maak

industrie (van Tata Steel tot de hightech composiet

producent Airborne en de machinefabriek

van Microtechniek), onderwijs en onderzoeks

instellingen (van universitair tot MBO) en overheid,

gericht op innovatie, economische ontwikkeling

en aansluiting van technisch onderwijs op de

arbeidsmarkt. Zo wordt de bedrijvenschool van

Tata Steel opengesteld en ontwikkeld tot een

hotspot voor ambacht, techniek en innovatie.

Zowel Techport IJmond als IJmuidenHaven

kwartier zijn onderscheidend in Metropoolregio

Amsterdam, en dragen bij aan het totaal. De crux

van het succes van de MRA ligt bij het benutten

van de diversiteit aan kwaliteiten van de

verschillende deelregio’s binnen de metropool

regio, van IJmond tot Gooi en Vechtstreek, en

van Zaanstreek tot Amstelland.

De bal ligt bij de deelnemers van de metropool

regio zelf: inwoners, bedrijfsleven, maatschappe

lijke organisaties, onderwijs en overheden.

Overheden kunnen bijvoorbeeld meer ruimte

scheppen voor experimenten in de metropool

regio, of budgetten en subsidiemiddelen van het

Rijk naar de metropoolregio’s brengen om innovatie

aan te jagen en de economie te stimuleren. Door

de unieke en onderscheidende kernkwaliteiten

van elke deelregio te versterken, ontstaat meer

waarde. Alleen dan is het totaal meer dan de

som der delen, en zijn we in staat om welzijn

en welvaart van de toekomstige bewoners van

Metropoolregio Amsterdam zo goed mogelijk

te dienen.”

Arjen Verkaik

wethouder economie en arbeidsmarktbeleid

Ronald Vennik

wethouder ruimtelijke ordening en verkeer,

gemeente Velsen

1

2

02 | 2016 09

‘De diversiteit van de regio is een succesfactor.’

2 Het strand bij IJmuiden, op de achtergrond de fabrieken van Tata Steel. / The beach at IJmuiden, with Tata Steel’s factories in the background.Foto: Gemeente Velsen

02 | 2016 11

Rond de jaren zeventig van de vorige eeuw begon een aantal gemeenten in de regio Amsterdam op regelmatige basis bijeen te komen om te overleggen over de invloed van hun beleid op ieders buurgemeenten. Dit gebeurde onder de naam: Informeel Agglomeratieoverleg Amsterdam (IAO). Wethouders raadpleegden elkaar en later werden ook de gemeenteraden jaarlijks betrokken. In de jaren tachtig ontstond daaruit het Regionaal Overleg Amsterdam (ROA); sinds 1992 Regionaal Orgaan Amsterdam genoemd. Begin jaren negentig werden de gespreksonderwerpen gevarieerder en kwam er een regionaal ruimtelijk plan voor de lange termijn. Het ROA werd de autoriteit om dit plan uit te voeren.

In de jaren negentig zijn er serieuze plannen geopperd om stadsprovincies te organiseren in de stedelijke gebieden van Nederland. Een dergelijke formele organisatievorm zou dan in de plaats zijn gekomen van het ROA, dat tot stand kwam via een gemeenschappelijke regeling. In 1995 zette een referendum een streep door deze plannen. Om verder te gaan met waar het ROA gebleven was, organiseerde de toenmalige burgemeester van Amsterdam, Schelto Patijn, een aantal debatten in zijn ambtswoning. Gemeenten, provincies, universiteiten en het bedrijfsleven waren vertegenwoordigd. Het resultaat was de nota Samen-werken in perspectief uit 1997. Amsterdam ging samenwerken met de grootste gemeenten rond de stad en de provincies NoordHolland, Flevoland en Utrecht via een netwerk, het Noordvleugeloverleg. Het belangrijkste onderwerp voor de Noordvleugel − exclusief Utrecht − was woningbouw: waar en hoe komen er 150 duizend extra woningen bij voor 2020, inclusief de bijbehorende infrastructuur, toen nog in het kader van VINEX. Vervolgens werd stapsgewijs toegewerkt naar serieuze samenwerking. Dit gebeurde eerst via een reeks Muiderslotconferenties; die van 2000 legde de basis voor een hernieuwde regionale samenwerking. Tussen 2001 en 2007 volgden een zevental Noordvleugelconferenties. Tijdens de vierde in 2005 werd besloten tot de oprichting van het Platform Bedrijfs en Kantorenlocaties Noordvleugel (PLABEKA), dat een regionaal beleid voor kantorenlocaties en bedrijventerreinen voert. Tijdens de zevende Noordvleugelconferentie is besloten om verder te gaan als ‘Metropoolregio Amsterdam’ en zijn de doelen tot

2040 vastgesteld. Deze zijn verwoord in het Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040 (2008). Deze langetermijnvisie is nog altijd de gezamenlijke, informele basis voor alle structuurvisies, het beleid van gemeenten en provincies in de MRA en de programma’s en projecten in de MRA. De MRA werkt met drie bestuurlijke platforms: Platform Ruimtelijke Ordening (PRO), Platform Regionale en Economische Samenwerking (PRES) en Platform Bereikbaarheid Metropoolregio Amsterdam (PBMA). Vandaag de dag wordt nog steeds gewerkt aan een enorme woningbouwopgave.

Stevige basisDe zoektocht naar ruimte voor wonen en werken is een rode draad in de regionale samenwerking en het regionale (politieke) debat. De metropoolregio groeit enorm. De MRA telt nu bijna 2,4 miljoen inwoners. Sinds 2011 zijn er zo’n 75 duizend inwoners bij gekomen. De bevolkingsgroei was daarmee twee keer zo groot als gemiddeld in Nederland. Verwacht wordt dat de bevolking in de MRA sterk zal blijven groeien; voor 2035 wordt een inwonertal van 2,9 miljoen voorspeld, een stijging van 20,6 procent. De woningopgave in de regio is daarmee enorm. Maar over waar, wat en hoe bouwen in de MRA is het laatste woord nog niet gesproken. Waar is welke vraag naar welk type woonmilieu en hoe sluit de MRA aan op die behoefte, kwantitatief en vooral kwalitatief? Politiek lastige kwesties zijn bijvoorbeeld: wat te bouwen in de Flevopolder, in Almere, en hoe te bouwen in de nabijheid van de luchthaven Schiphol. Hoe benutten we onze bereikbare plekken? Kunnen we bijvoorbeeld nog meer bouwen in bestaande stedelijke gebieden en dan bij voorkeur rond treinstations? Allemaal vragen die om een regionale afstemming vragen.

Samenwerken noodzakelijkDe afgelopen tien jaar is de wereld ingrijpend veranderd. De onzekerheid in veel economische sectoren is groot, met name in de logistieke, financiële en zakelijke dienstverlening. Veel ontwikkelingen houden niet op bij gemeente of provinciegrenzen. Op de woningmarkt moeten vraag en aanbod beter aansluiten. De CO2 uitstoot moet sneller worden teruggedrongen. Banen, vooral voor in het middelbaar onderwijs geschoolde mensen, verdwijnen door digitalisering en internationalisering. Het onderwijsaanbod en de vraag op de

>

5 Woningen in het Homeruskwartier, Almere. Dankzij de regionale samenwerking in de MRA zijn afspraken gemaakt over woningbouw: wat, waar en hoeveel woningen kunnen er in de regio bijgebouwd worden? / Houses in the Homerus Quarter, Almere. Thanks to the regional cooperation in the AMA, agreements have been struck about residential development: what, where and how many new homes can be built in the region?Foto: Adrienne Norman

6 Windsurfers op het IJmeer. In de Structuurvisie Amsterdam-Almere-Markermeer (RRAAM) zijn door het Rijk en de regio afspraken gemaakt over onder andere de ontwikkeling van het Markermeer en IJmeer. / Windsurfers on the IJmeer. In the Amsterdam-Almere-Markermeer Structural Vision (RRAAM), national government and the region have struck agreements about aspects such as the development of the Markermeer and IJmeer.Foto: Stella Marcé

5

6

7 De kaart Amsterdam bezoeken, Holland zien ver-leidt toeristen om naast Amsterdam ook de regio te gaan zien. / The ‘Visit Amsterdam, See Holland’ map entices tourists to go and visit the region as well as Amsterdam.Kaart: Amsterdam Marketing

arbeidsmarkt sluiten slecht op elkaar aan. De MRA vergrijst. In de agrarische gebieden kan de transitie naar steeds grootschaligere landbouw leiden tot een lagere recreatieve waarde van deze gebieden en afname van de biodiversiteit. De stad Amsterdam heeft te maken met een snelle groei van het aantal bezoekers, waardoor de aantrekkelijkheid voor bewoners en bedrijven kan afnemen. Al deze ontwikkelingen vragen om een regionale aanpak. En dit gebeurt ook: de overheden in de MRA hebben onlangs gezamenlijk de Ruimtelijk-economische Actie-Agenda 2016-2020 Metropoolregio Amsterdam (MRA Agenda) geschreven met tientallen concrete acties op het gebied van innovatie, wendbaarheid, verbondenheid, een betere leefkwaliteit, de transitie naar een schone economie, klimaatbestendigheid en in de eerste plaats: meer ruimte voor wonen en werken.

Slimmer werkenDe toekomstplannen van de MRA zijn duidelijk: een krachtige regio blijven die tot de Europese top behoort. De diversiteit van de regio is een succesfactor. Voor alle bevolkingsgroepen, en voor hoge, lage en middeninkomens, moet dan ook ruimte blijven in de MRA. En werk. De enorme toename van het aantal banen in de periode van 1980 tot 2015, zoals het Planbureau voor de Leefomgeving berekende, is ondanks de diverse crises toch maar mooi gerealiseerd. Slimmer werken, slimmer ontwerpen, slimmer met belangen en geld omgaan, nieuwe manieren vinden van financiering en regelgeving: dit maakt de regio sterker.

Resultaten regionale samenwerking

‘Slimme focus op het Rijk en Europa’

Wat heeft de regionale samenwerking in de MRA

opgeleverd? Een greep uit de resultaten van de

afgelopen jaren:

– Er zijn afspraken gemaakt over de regionale

programmering van woningbouw (hoeveel,

wat en waar bouwen we in de MRA?).

– De overheden van de MRA hebben via het

Platform Bedrijven en Kantoren afspraken

gemaakt over de hoeveelheid en de kwaliteit

van werklocaties.

– Dankzij gezamenlijke MRAonderhandelingen

heeft het Rijk miljarden geïnvesteerd in infra

structuur:

– de verbinding tussen Schiphol,

Amsterdam en Almere via de A1, A6

en A9 (SAA; 4 miljard);

– de spoorverbinding tussen Schiphol,

Amsterdam, Almere en Lelystad

(OV SAAL; 1,5 miljard);

– het Programma Hoogfrequent Spoor

(PHS) op drie verschillende corridors

door de regio.

– Diverse bereikbaarheidsknelpunten bij wegen

en in het openbaar vervoer zijn op de agenda

gekomen.

– Er is onderhandeld met het Rijk over gebieds

ontwikkeling, bijvoorbeeld over de Structuur-

visie Amsterdam-Almere-Markeermeer

(RRAAM). Er komen extra woningen en

arbeidsplaatsen, het Markermeer en het

IJmeer worden ontwikkeld tot een groot

natuur en recreatiegebied en de bereik

baarheid van Amsterdam en Almere wordt

verbeterd.

– In de Visie NZKG zijn havenontwikkelingen

in relatie tot de omgeving van het Noordzee

kanaal uitgewerkt.

– Er zijn afspraken gemaakt over de aanpak van

hinder rond luchthaven Schiphol.

– Amsterdam Bezoeken, Holland Zien is een

regionale marketingstrategie om de MRA als

één toeristisch gebied te promoten.

– Het gezamenlijk opgestelde Ontwikkelings-

beeld 2040 is een basis voor alle lange termijn

structuurvisies en het beleid van gemeenten

en provincies.

– Voor de korte en middellange termijn zijn

zestig acties vastgelegd in de Ruimtelijk-

economische Actie-Agenda 2016-2020

Metropoolregio Amsterdam (MRA Agenda).

“Wat de regionale samenwerking Zuid-

Kennemerland tot nu toe heeft opgeleverd is te

veel om op te noemen. Zo is de cofinanciering

voor MBO-aanvragen bij het landelijk RIF-fonds

voor ons Nova College prettig, en is de MRA

Deltaplan-aanpak voor internationale scholen

interessant voor een vestiging in de regio

Haarlem. Verder zijn we er trots op dat Haarlem

Valley de Startup Noord-Holland/Flevoland kan

gaan uitvoeren. Ik kijk uit naar de versterking

van de samenwerking met de uitvoering van

de MRA Agenda, vooral ook door dit te doen

met een slimme focus op het Rijk en Europa.

Overigens moeten we ons naast gezonde

internationale concurrentie vooral ook richten

op samenwerking en coalities met andere

regio’s in Europa en de wereld.”

Steef de Looze

regioambassadeur ZuidKennemerland

Plan Amsterdam12

8 Kantoren in Sloterdijk Centrum. Via het Platform Bedrijventerreinen en Kantoorlocaties gaan de MRA-partners gezamenlijk leegstand van kantoren en veroudering van bedrijventerreinen tegen. Plannen voor nieuwe werklocaties stemmen zij op elkaar af. / Offices in Sloterdijk Centre. The AMA partners are jointly tackling vacant office space and the modernisation of business parks via the Platform for Business Parks and Office Locations. The partners are coordinating plans for new work locations.Foto: Edwin van Eis

9 Illustratie van de actie voor een internationale vastgoedmarketingstrategie voor de MRA. De deel-regio’s maken vanuit de eigen aanwezige kwaliteiten gebruik van de naamsbekendheid van Amsterdam om internationale investeerders aan te trekken. / Illustration of the action for an international marketing strategy for real estate in the AMA. Based on their own qualities, the sub-regions take advantage of Amsterdam’s familiarity to attract international investors.Illustratie: Metropoolregio Amsterdam

1302 | 2016

7

8 9

Plan Amsterdam14

>

1 De Keukenhof in de Bollenstreek geniet inter-nationale bekendheid en is een van de toeristische trekpleisters van de MRA. / The Keukenhof country estate in the Bulb Region enjoys international fame and is one of the AMA’s major tourist attractions.Foto (uitsnede): Paul Haahr, Flickr

2 Het metropolitane landschap van duinen, veen-weiden, bossen en water draagt veel bij aan de aan-trekkelijkheid van de metropoolregio. Zoals het moeras - gebied van de Oostvaardersplassen, uniek in Europa. / The metropolitan landscape of coastal dunes, peat meadows, woodland and water contributes greatly to the metropolitan area’s allure, such as the wetlands of the Oostvaardersplassen nature reserve, which are unique in Europe.Foto: Astrid Van Wesenbeeck, Flickr

Economisch succes staat of valt met mensen. Hoe meer mensen in een regio willen wonen en werken, hoe beter het gaat. Het aantal mensen dat zich in Metropoolregio Amsterdam wil vestigen en het aantal bedrijven dat hier naartoe trekt, stijgt nog steeds. Daar zijn goede redenen voor.

Met Schiphol heeft de MRA het op drie na grootste Europese vliegveld binnen de regiogrenzen. In de komende jaren zal het vliegveld bij Lelystad de internationale bereikbaarheid nog vergroten. De haven floreert. De grootste omzet komt van fossiele brandstoffen, maar het Havenbedrijf is ook de motor achter het streven naar een circulaire, duurzame economie waarvoor de Westas (Havenbedrijf Amsterdam, Schiphol en Greenport Aalsmeer) het belangrijkste proefgebied is. De digitale connectiviteit is uitstekend. Denk bijvoorbeeld aan het internetknooppunt in het Science Park in Amsterdam, waar vele internationale bedrijven zich vestigen.

De historische steden Haarlem, Naarden, Volendam en Amsterdam en trekpleisters zoals de Zaanse Schans, het Muiderslot en het Noordzeestrand trekken miljoenen toeristen. Die toeristen bezoeken, net als de inwoners, in steeds grotere aantallen het metropolitane landschap; de duinen, de veenweiden, de Vechtplassen, de Oostvaardersplassen en de bossen van het Gooi dragen veel bij aan de aantrekkelijkheid van de metropoolregio.

Amsterdam is een magneet voor de jonge, internationaal georiënteerde, hoger opgeleide mensen die de basis van de economie vormen. Clusters van creatieve bedrijven vind je ook in Haarlem en in de Gooi en Vechtstreek. De 32 gemeenten van de metropoolregio bieden samen een grote verscheidenheid aan woonmilieus. Deze gemeenten werken met Stadsregio Amsterdam en de provincies NoordHolland en Flevoland aan het verbeteren van de internationale concurrentiepositie.

Internationaal aan de top met de Actie-Agenda 2016-2020door Remco Daalder [email protected]

Metropoolregio Amsterdam wil een internationaal concurrerende regio zijn.

Met compacte steden, een aantrekkelijk landschap en een perfect functio-

nerend infrastructureel netwerk dat de woon- en werkkernen met elkaar,

natuur- en recreatiegebieden en de rest van de wereld verbindt. Om dat

te bereiken zijn acties nodig. Acties die ervoor zorgen dat de bestaande

kwaliteiten beter worden benut en die uitnodigen tot experiment en

innovatie. De overheden in de MRA hebben een agenda gemaakt voor de

komende vier jaar met tientallen acties op ruimtelijk en economisch gebied.

1

2

3 De actiekaart van de MRA laat zien waar de bestuurlijke en ambtelijke aandacht de komende vier jaar op gericht is. / The AMA ‘action map’ pinpoints where governmental and official attention is focused for the next four years.Illustratie: Metropoolregio Amsterdam

Acties locatie specifiek / Location-specific actions

AMSTERDAMmetropoolregio

actiekaart

Regionale hotelstrategie herijken.

Ontwikkelen actieplan Leven Lang Leren.

Cultuur impuls geven aan de MRA.

Opslaan van hoogwaardig sloopmaterialen en aanbieden op een digitale marktplaats.

Regionaal plan uitwerken voor waterberging, -kwaliteit en verzilting.

Realiseren majeure verstedelijkingsopgaven.

Transformeren van bedrijventerreinen.

Verstedelijking intensiveren en transformeren.

Uitvoeren actieprogramma metropolitaanlandschap (veenweide).

Verkenning naar potenties Marker- en IJmeer.

Transformeren glastuinbouwgebied (globale aanduidiing van de opgave).

Knooppunten ontwikkelen langs PHS-corridors (prioritaire corridors Zaan en SAAL).

Knooppunten ontwikkelen.

Wegcapaciteit vergroten op traject A6-A1-A9.

Verbinding A8-A9 aanleggen.

Westas aanwijzen als pilotgebied circulaire economie tevens zoekgebied datacenters.

Aanwijzen van campuslocaties voor start-ups (indicatie).

Locaties aanwijzen voor huisvesting studenten, starters en expats (indicatie).

Binnenstedelijk intensiveren van woningbouw.

Intensiveren van bestaande industrieterreinen.

Uitvoeren actieprogramma metropolitaanlandschap (recreatief medegebruik).

Aanstellen van een landschapscurator.

Benutten kansen voor circulaire economie.

Opzetten van upcyclestation.

Opzetten van een pilot energiebesparing bij transformatie van bedrijventerrein.

Floriade benutten om innovaties te stimuleren.

Uitbereiden van knooppunt Schiphol Plaza.

Uitvoeren van Strategische Agenda Toerisme.

Legenda

Acties MRA-breed

realiseren majeure verstedelijkingsopgaven / realise major urbanisation tasks


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

transformeren van bedrijventerreinen / transform business parks


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

verstedelijking intensiveren en transformeren / intensify and transform urbanisation


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

uitvoeren actieprogramma metropolitaanlandschap (veenweide) / implement the metropolitan landscape action programme (peat meadows)


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

verkenning naar potenties Marker- en IJmeer / explore the potential of the Markermeer and IJmeer


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

transformeren glastuinbouwgebied (globale aanduiding van de opgave) / transform the glasshouse horticulture area (global designation of the task)


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

knooppunten ontwikkelen langs PHS-corridors (prioritaire corridors Zaan en SAAL) / develop

interchanges along the High-Frequency Rail Programme corridors (Zaan and SAAL)


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

knooppunten ontwikkelen / develop interchanges


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

metropolitaan fietsnetwerk tot stand brengen / establish a metropolitan cycling network


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

wegcapaciteit vergroten op traject A6-A1-A9 / increase road capacity on the A6-A1-A9 route


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

verbinding A8-A9 aanleggen / realise the A8-A9 link


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

westas aanwijzen als pilotgebied circulaire economie tevens zoekgebied datacenters / designate the West Axis as a pilot area for the circular economy as well as a potential location for data centres


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

aanwijzen van campuslocaties voor start-ups (indicatie) / specify campus locations for start-ups (indication)


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

locaties aanwijzen voor huisvesting studenten, starters en expats (indicatie) / specify locations for accommodation of students, starters and expats (indication)


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

binnenstedelijk intensiveren van woningbouw / intensify inner-city residential development


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

intensiveren van bestaande industrieterreinen / intensify existing industrial estates


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

uitvoeren actieprogramma metropolitaan landschap (recreatief medegebruik) / implement the metropolitan landscape action programme (recreational joint use)


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

aanstellen van een landschapscurator / appoint a landscape curator


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

benutten kansen voor circulaire economie / utilise opportunities for the circular economy.


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

opzetten van upcyclestation / establish an upcycling station


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

opzetten van een pilot energiebesparing bij trans-formatie van bedrijventerrein / Initiate a pilot project for energy savings during the transformation of business park


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

Floriade benutten om innovaties te stimuleren / utilise the Floriade to stimulate innovation


actiekaart





























Legenda

Acties MRA-breed

uitbreiden van knooppunt Schiphol Plaza / expand the Schiphol Plaza hub Naast de locatiespecifieke acties op deze kaart gaan de MRA-partners aan de slag met MRA-brede acties en met de uitvoering van de Strategische Agenda Toerisme. Voor een overzicht van alle acties, kijk op: www.mraagenda.nl / Besides the location-specific actions on this map, the AMA partners will be implementing AMA-wide actions and tackling the Strategic Agenda for Tourism. Visit www.mraagenda.nl for an overview of all the actions.

17

Plan Amsterdam18

Reageren op veranderingen Economisch succes nu betekent niet dat de toekomst er gegarandeerd zonnig uitziet. De wereldeconomie verandert steeds sneller en die veranderingen zijn soms onvoorspelbaar. Klimaatbestendigheid en vooral waterveiligheid spelen een steeds belangrijker rol als vestigingsfactor voor bedrijven. De circulaire economie rukt op. De reusachtige vliegvelden die in Istanbul en Dubai worden aangelegd, kunnen zo belangrijk worden als overstapluchthavens dat ze de positie van de Europese vliegvelden gaan bedreigen. Speelt de metropoolregio hier niet goed op in, dan kan ze razendsnel terrein verliezen op economisch gebied. Binnen de regio dreigt ruimtelijke tweedeling: door de grote vraag naar woningen in Amsterdam stijgen de koopprijzen daar zodanig dat bevolkingsgroepen die minder te besteden hebben – lager opgeleiden, studenten, ouderen – geen voet meer aan de grond krijgen. Dit soort ontwikkelingen vraagt op korte termijn om actie, als de MRA een inter

nationale speler wil blijven. En dat wil ze. Sterker nog: de MRA wil in Europa tot de top drie van stedelijke regio’s horen. In het rijtje van Londen en Parijs.

Dat willen we bereiken door flexibeler en wendbaarder te worden en snel en daadkrachtig in te spelen op internationale veranderingen. Door bestaande kwaliteiten beter te benutten en uit te nodigen tot experiment en innovatie.

Zeven ontwikkelrichtingenDe overheden in de MRA hebben een agenda gemaakt met bijna zestig acties op ruimtelijk en economisch gebied voor de komende vier jaar, met een doorkijk naar de komende tien jaar. Die agenda werd in januari 2016 vastgesteld en een paar weken later gepresenteerd tijdens het MRA congres in Haarlem, waar meer dan 800 deelnemers aanwezig waren. De sfeer was uitgesproken positief. Alle acht deelregio’s hadden een eigen delegatie samengesteld. Tijdens het congres maakten

4 De positie van Schiphol kan in gevaar komen door de reusachtige vliegvelden die worden aangelegd in Istanbul en Dubai. De MRA wil een internationale speler blijven en zal daarom in actie moeten komen. / Schiphol Airport’s position could be threatened by the gigantic airports that are being realised in Istanbul and Dubai. The AMA wants to remain an international player and will therefore have to take action.Foto: Sam Nabi, Flickr

4

02 | 2016 19

de delegaties onderling afspraken over de uitvoering van de acties. Gemeenten, provincies en organisaties gaan er samen mee aan de slag en rapporteren over de voortgang in de bestuurlijke platforms van de MRA. Een vliegende start.

Op welke terreinen zijn de inspanningen de komende jaren gericht? Er zijn zeven ontwikkelrichtingen:

1 Ruimte geven aan wonen en werken Van 2016 tot 2040 worden er 250.000 woningen bijgebouwd in de MRA. Dat gebeurt vooral binnenstedelijk, door verdichting en door transformatie en herstructurering van overbodige kantoren, bedrijventerreinen en een glastuinbouwgebied. Zo ontzien we het metropolitane landschap en komen we tegemoet aan de grote vraag naar stedelijk wonen. Woningen bouwen we vooral ook bij bestaande knooppunten van het openbaar vervoer, vooral langs de lijnen voor hoogfrequent spoor. Er blijven drie grote uitleglocaties: bij Almere, Amsterdam (IJburg2) en Haarlemmermeer. De partners in de MRA stemmen hun woningbouwplannen op elkaar af, zodat ook in de toekomst alle benodigde woonmilieus in de regio beschikbaar zijn. In het Noordzeekanaalgebied werken we aan een slimmere en duurzame zeehaven die inspeelt op mondiale veranderingen. De relatie tussen woningbouw en de luchthaven krijgt speciale aandacht. De MRA gaat met Schiphol een voorstel voor het Rijk maken, waarin zowel het vliegen als de woningbouw meer ruimte krijgen.

2 Slimmer en innovatiever werkenDe MRA wil startende ondernemers, kenniswerkers en studenten aantrekken door campusvorming, het bieden van geschikte huisvesting en door optimaal werkende internetknopen en datacenters. Daarnaast willen de MRApartners onderwijs en arbeidsmarkt beter op elkaar laten aansluiten. Ze gaan investeren in primair en voortgezet onderwijs en maken afspraken met het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen om het aantal werkleerplekken uit te breiden, bijvoorbeeld via het Techniekpact.

3 De leefkwaliteit verbeteren De belangrijkste reden dat mensen kiezen voor de MRA als plek om te wonen en te werken is dat het er prettig leven is. Dat moet ook in de toekomst zo blijven. Een slimme en innovatieve metropool heeft een bruisend cultureel leven nodig en aantrekkelijke landschappen die een breed scala aan recreatiemogelijkheden en natuurbeleving bieden. Wat cultuur betreft richten we ons op afstemming en versterking van het cultuuraanbod, onder meer door nieuwe culturele functies voor leegstaande monumenten te vinden. Voor het landschap maken we economisch sterke combinaties van recreatie, waterbeheer, voedsel en energieproductie en biodiversiteit. We ontwikkelen goede routenetwerken voor wandelen, fietsen en varen die de steden met de buitengebieden verbinden. Door lokale en regionale fietsroutes te verknopen ontstaat één metropolitaan fietsnetwerk.

>

5 De MRA-partners maken afspraken met het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen om het praktijkgericht technisch onderwijs beter te laten aansluiten op de arbeidsmarkt. / The AMA partners enter into agreements with the business community and educational institutions so that practice-oriented technical training dovetails more closely with the job market’s needs.Foto: Eelke, Flickr

6 Een slimme en innovatieve metropool heeft een bruisend cultureel leven nodig, zoals hier op het Leidseplein in Amsterdam. / A smart and innovative metropolis needs an effervescent cultural life, as found here at the Leidseplein in Amsterdam.Foto: Edwin van Eis

5 6

Plan Amsterdam20

4 Versnellen van de transitie naar een schone economie De MRA wil minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen. Wat duurzaamheid betreft zijn er vier prioriteiten: circulaire en biobased economie, verduurzamen van de gebouwde omgeving, uitbreiden en verknopen van warmte en koudenetten en verder ontwikkelen van manieren om het elektriciteitssysteem beter te benutten (smart grids). Acties die daarbij horen zijn het opstellen van een grondstoffenatlas, het gebruik van braakliggende terreinen voor de verbouw van biobased gewassen of voor de tijdelijke opslag van sloopafval (dat hergebruikt kan worden) en het beschikbaar stellen van locaties voor wind en zonneenergie.

5 Beter verbinden De agglomeratievoordelen van de regio worden nog onvoldoende benut. Dit kunnen we veranderen door het gevoel van nabijheid tussen de verschillende kernen te vergroten en het reizen binnen, van en naar de MRA makkelijker te maken. Samen met het Rijk verbetert de MRA de stedelijke bereikbaarheid, onder meer door onderzoek te doen naar een tweede ringweg om Amsterdam, naar uitbreiding van het Amsterdamse metronet en de IJmeerverbinding tussen Amsterdam en Almere. We pakken knooppunt Schiphol Plaza aan en er komt een regioregisseur die afspraken maakt met wegbeheerders, vervoerders en organisatoren van evenementen. Ook maken we een smart mobility

7 Vlakbij het centrum van Haarlem ligt de Haarlemmer Kweektuin. Hier werken vrijwilligers met de gemeente samen aan een ecologisch aangelegd stadspark, met duurzame bedrijven en horeca en educatie over natuur, milieu en een circulaire economie. / Close to the centre of Haarlem lies the Haarlem Nursery Garden, where volunteers are working with the municipal council on an ecological urban park, with sustainable businesses and catering alongside education about nature, the environment and the circular economy.Foto: Hanno Lans, Flickr

8 Illustratie van de actie voor één lijnennetkaart voor het regionale openbaar vervoernetwerk, waar-mee het makkelijker wordt om met het ov binnen, van en naar de MRA te reizen. / Illustration of the action for a single route map for the regional public transport network, thus making it easier to travel within, from and to the AMA by public transport. Illustratie: Jurjen Tjarks

9 Braakliggende terreinen, zoals in Westpoort, worden gebruikt voor de verbouw van tijdelijke gewassen. Deze worden verwerkt tot producten, bijvoorbeeld een stoel. / Undeveloped sites, like here in Westpoort, are being used for the cultivation of temporary crops. These are turned into products such as chairs.Foto: Gemeente Amsterdam

7

9 10

8

02 | 2016 21

agenda met aandacht voor open data, zelfrijdende voertuigen en elektrisch rijden.

6 Klimaatbestendig maken De regio moet klimaatbestendiger worden om een aantrekkelijke en veilige plek te blijven voor bewoners en bedrijven. We willen een flexibel en betrouwbaar watersysteem. De MRA werkt daarom aan de bescherming van vitale en kwetsbare infrastructuur tegen wateroverlast, en verbetert de crisisbeheersing bij overstromingen. We wijzen in de regio waterbergingslocaties aan. Groen speelt een belangrijke rol bij het lokaal opvangen van water. In steden is meer ruimte voor groen vooral op daken te vinden. Manifestaties zoals de Floriade 2022 zijn bij uitstek geschikt om innovaties voor waterbestendigheid te stimuleren en startups aan te trekken die hiermee bezig zijn.

7 Wendbaarder maken Snel handelen vereist flexibiliteit bij de woningbouw en bij de aanpak van grote infrastructurele projecten. Met flexibele bestemmingsplannen kunnen bedrijventerreinen en kantoorpanden sneller worden getransformeerd. Diversificatie van de economie maakt de regio minder kwetsbaar. Nieuwe bedrijven hebben vaak een voorkeur voor andere locaties dan gevestigde ondernemingen, dus ook die locaties moeten we kunnen aanbieden. Wendbaarder maken geldt ook voor de MRA zelf. De huidige structuur met werkgroepen, stuurgroepen en drie bestuurlijke platforms is onoverzichtelijk en staat een snelle besluitvorming in de weg. Als de MRA ruimte wil bieden aan experimenteren, improviseren en innoveren dan moeten we ook kritisch naar de eigen organisatie kijken.

De MRA in 2020 Stel je voor dat alle acties voorbeeldig worden uitgevoerd. Wat is er in 2020 dan bereikt? Metropoolregio Amsterdam is dan een duurzamere metropoolregio waar de transitie naar een schone economie in volle gang is. Dat leidt tot nieuwe bedrijvigheid, gericht op innovaties. Vele (inter)nationale startups en gevestigde bedrijven hebben zich in de MRA gevestigd, waardoor de werkgelegenheid sterk is toegenomen. Om de nieuwe medewerkers te huisvesten, is er een aanzienlijke hoeveelheid woningen en voorzieningen – scholen, detailhandel, wegen, groen – bijgekomen. Maar, ook bewoners die vanwege ziekte, ouderdom of gezinsuitbreiding moeten verhuizen, kunnen een geschikte woning in de MRA vinden. De kennis van medewerkers in de metropoolregio sluit aan op de vraag van bedrijven, via praktijkgericht technisch onderwijs. Niet alleen voor starters op de arbeidsmarkt, maar ook voor de al werkende generaties. Ook het aantal bezoekers is flink toegenomen. Dankzij beter openbaar vervoer, spreiding van evenementen en voldoende aanbod van accommodaties is er een goede balans tussen wonen, werken en recreëren.

Als we in 2020 op Schiphol landen, kunnen we constateren dat de luchthaven door de juiste investeringen en uitbreidingen zijn positie als belangrijke hub heeft weten te behouden. En met helder weer hebben we tijdens de daling van het vliegtuig het metropolitane landschap onder ons zien opdoemen: bedrijvige stedelijke kernen ingebed in een goed bereikbaar, afwisselend en imposant landschap. Dat contrast tussen steden en ommeland is wereldwijd gezien in 2020 een nog unieker selling point dan nu. In de verschillende ranglijstjes die dan de ronde doen in economische vakbladen worden Londen en Parijs op de voet gevolgd door Metropoolregio Amsterdam.

‘Oogst door MRA’

“De MRA Agenda heeft binnen onze regio

geleid tot meer betrokkenheid vanuit de colleges

en raden. En daarmee ook gestimuleerd te

denken op een hoger schaalniveau. Er zijn

prioriteiten gesteld, dat is ook een concreet

resultaat van de MRA Agenda en het congres.

Deze oogst hadden we zonder MRA-processen

nooit zo binnengehaald. Daarnaast kunnen

wij onze ambities met start-ups en campusont-

wikkeling in groter verband gaan organiseren.”

Rob Uijtjens

regioambassadeur Gooi en Vechtstreek

10 Het contrast tussen steden en het ommeland, met karakteristieke dorpen, is een unique selling point van de MRA. / The contrast between towns and cities and the surrounding countryside, with characteristic villages is a unique selling point for the AMA.Foto (uitsnede): Jeroen P.M. Meijer, Flickr

‘In 2020 is de MRA duurzaam en sluit de kennis van medewerkers aan op de vraag van bedrijven.’

Plan Amsterdam22

>

1 Vanuit de stadsregio wordt onder andere geïnvesteerd in infrastructuur en worden ov-concessies verleend. / The city region coordinates investment in infrastructure and grants public transport concessions.

Foto: Edwin van Eis

2 Stadsregio Amsterdam (blauw) is een informeel samenwerkingsverband van 15 gemeenten ten noorden en zuiden van Amsterdam. De stadsregio-gemeenten maken onderdeel uit van Metropool-regio Amsterdam (geel). / Amsterdam City Region (blue) is an informal cooperation comprised of 15 municipalities to the north and south of Amsterdam. The city region’s municipalities are a subsection of the Amsterdam Metropolitan Area (yellow).

De gemeente Amsterdam werkt op het terrein van ruimte, wonen, economie en verkeer en vervoer samen in twee regio’s: Stadsregio Amsterdam en Metropool regio Amsterdam. De stadsregio bestaat uit 15 gemeenten ten noorden en zuiden van Amsterdam. Het is een formeel samenwerkingsverband dat door het Rijk is aangewezen als Wet gemeenschappelijke regelingen plus (Wgr+) gebied. Door de status als Wgr+ gebied kan de stadsregio direct rijksgeld ontvangen voor verkeer en vervoer. In 2015 was dat 450 miljoen euro. Metropoolregio Amsterdam is een informeel samenwerkingsverband van 32 gemeenten ten noorden, oosten, zuiden en westen van Amsterdam én de provincies NoordHolland en Flevoland. De stadsregiogemeenten maken onderdeel uit van de metropoolregio.

Stadsregio AmsterdamIn de stadsregio zitten alle gemeenten aan tafel. Er is een algemeen bestuur, de regioraad, met raadsleden van de deelnemende gemeenten. Via een verdeelsleutel op basis van inwoneraantal wordt het aantal zetels per gemeente bepaald. De stadsregio heeft verder een dagelijks bestuur en er zijn overleggen van burgemeesters en wethouders voor algemene zaken, verkeer en vervoer, ruimte en wonen en economie. De Wgr+ is het kader voor de procedures in de stadsregio. Deze wet maakt het voor de regioraad mogelijk

om besluiten te nemen die gelden voor het hele gebied. De stadsregio heeft een ondersteunende ambtelijke organisatie waar ongeveer 120 mensen werken. Vanuit de stadsregio wordt geïnvesteerd in infrastructuur, worden ovconcessies verleend en afspraken gemaakt over de verdeling van sociale huurwoningen. Er is ook een programma en fonds voor de versterking van de regionale economie, dat voor een deel samenvalt met de economische samenwerking in de metropoolregio.

Metropoolregio AmsterdamDe metropoolregio is een samenwerking van deelregio’s; bij regionale overleggen zit meestal één wethouder namens een hele deelregio aan tafel. Er zijn drie overleggen van wethouders en gedeputeerden: voor ruimtelijke ordening, regionale economie en bereikbaarheid. Er is geen wettelijk kader voor de procedures, de afgelopen jaren is een eigen werkwijze ontwikkeld. De overheden in de metropoolregio stemmen alleen af en nemen dus geen besluiten. De colleges informeren hun gemeenteraden of Provinciale Staten over de samenwerking in de MRA, maar hebben geen speciale rol. Er werken ongeveer zestig medewerkers aan de MRAsecretariaten, programma’s en projecten, die ‘om niet’ beschikbaar zijn gesteld door de deelnemers. De gemeente Amsterdam, de provincies en de stadsregio leveren de meeste medewerkers.

Hoe werkt regionaal samen-werken in de MRA?door Marjolein Stamsnijder [email protected]

Metropoolregio Amsterdam kan de derde economische regio van Europa

worden. Om dat te bereiken moeten de 35 overheden in de MRA goed

samenwerken. Dat vergt inlevingsvermogen, transparantie, balans tussen

verschillende belangen en een strakke ondersteunende organisatie.

De afspraken worden vastgelegd in een convenant.

2302 | 2016

1

2

Plan Amsterdam24

Samenwerking anders organiserenIn december 2014 heeft de Tweede Kamer besloten dat Stadsregio Amsterdam zich moet omvormen tot een vervoerregio, wat betekent dat ze haar taken voor ruimte, wonen en economie moet afstoten. De burgemeester van Amsterdam heeft als voorzitter van de stadsregio het initiatief genomen om de metropoolregio te versterken. In een versterkte metropoolregio kan een deel van de samenwerking in de stadsregio ‘opgeschaald’ worden naar het niveau van de MRA. De MRA functioneert als één woningmarkt en als één arbeidsmarkt met Amsterdam als centrum. Daarom is de metropoolregio een beter passende schaal dan de stadsregio. Bovendien willen bestuurders dat de samenwerking transparanter, meer voorspelbaar en minder verkokerd wordt. Een samenwerkingsnetwerk op de schaal van de metropool leent zich daar beter voor dan een formele structuur zoals de Wgr+ gebieden.

De bestuurlijke regiegroep Versterking Samenwerking Metropool stelt voor een convenant te sluiten met bestuurlijke afspraken over de samenwerking vanaf 2017. De regiegroep staat onder leiding van burgemeester Van der Laan en bestaat uit burgemeesters, commissarissen van de Koning, wethouders en een gedeputeerde. In het convenant spreken de overheden af hoe zij met elkaar vergaderen en tot afspraken komen. En wanneer en hoe de gemeenteraden en Provinciale Staten betrokken worden. Daarbij richten ze een gemeenschappelijk bureau op dat ondersteunende

taken uitvoert. Voor de uitvoering van de MRA Agenda en het bureau wordt een bijdrage van anderhalve euro per inwoner per gemeente gevraagd. De provincies gaan volgens dit voorstel hetzelfde betalen als de grootste stad in hun gebied; de provincie NoordHolland betaalt straks dus even veel als Amsterdam. In de huidige situatie draagt een kleine groep overheden de kosten van de samenwerking in de MRA. De verwachting en hoop is dat gemeenten die nu niets betalen en niet aan tafel zitten zich in de nieuwe situatie meer eigenaar gaan voelen van het gemeenschappelijke samenwerkingsverband.

Verschillende soorten deelnemersHet verschil tussen de gemeenten in Metropoolregio Amsterdam is groot. De gemeente Amsterdam heeft ongeveer 835.000 inwoners; de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude ongeveer 5.500. De grootste gemeenten uit de metropoolregio hebben soms minder inwoners dan een Amsterdams stadsdeel. Maar alle deelnemende partijen hebben direct gekozen raden en staten. Daarom moeten alle gemeenten en provincies goed en op ongeveer dezelfde wijze geïnformeerd worden over de afstemming die plaatsvindt in de MRA. De provincies hebben hierbij een bijzonder rol; zij hebben hogere bevoegdheden dan de gemeenten. Een voorbeeld: op het terrein van ruimtelijke ordening kan de provincie als hogere overheid een inpassingplan maken. Dat is een provinciaal plan, waardoor het gemeentelijke plan voor een gebied vervalt.

3 Er zijn drie overleggen van wethouders en gedeputeerden in de MRA: voor ruimtelijke ordening, regionale economie en bereikbaarheid. Vanaf 2017 is de stadsregio omgevormd tot vervoerregio, gericht op de bereikbaarheid van de MRA. / There are three consultative platforms for aldermen and provincial deputies in the AMA: for spatial planning, the regional economy and accessibility. From 2017 the City Region will have been transformed into a Transport Region, focused on the AMA’s accessibility.Bron: Metropoolregio Amsterdam

3

2015 2017Platform

RuimtelijkeOrdening

PlatformRuimtelijkeOrdening

PlatformRegionaal

EconomischeStructuur

PlatformBereik-

baarheid

Voorzitters-overlegMRA 4

Agenda-commissie

LandschapVerstede-

lijking

Duurzaam-heid

AmstellandMeerlandenAmsterdam Zaanstreek

en WaterlandGooi en

VechtstreekZuid-Kennemer-land en IJmond

Almere en Lelystad

PlatformRegionaal

Economische structuur

PlatformBereik-

baarheid

Vervoerregio Noord-Holland Flevoland

Regiegroep

‘Metropoolregio Amsterdam kan zich ontwikkelen tot een global business hub. Om dat te bereiken moet er politieke aan-dacht zijn voor regionale opgaven.’

02 | 2016 25

Samenwerking in de metropoolregio vraagt voortdurend om inlevingsvermogen in de situatie van de andere deelnemers. Met 35 samenwerkende partijen en grote verschillen in omvang en opgaven is dat een uitdaging. Deze uitdaging wordt vergroot door dat raden en staten, bestuurders en ambtenaren verschillende opgaven en belangen hebben.

Raden en statenGrip krijgen en houden op regionale samenwerking is een actueel thema in veel gemeenteraden en Provinciale Staten. De raden hebben het gevoel te veel op afstand te staan bij regionale aangelegenheden en niet te kunnen sturen. Veel raadsleden hebben weerstand tegen gemeenschappelijke regelingen; ze vrezen dat de lokale democratie en de gemeentelijke bevoegdheden uitgehold worden door een lappendeken aan samenwerkingsverbanden. Tegelijkertijd leidt de informele samenwerking in de MRA soms ook tot ontevredenheid, omdat de in de loop der jaren ontwikkelde werkwijze niet altijd past bij de werkwijze van de raden en

staten. Het is een taak van wethouders om hun eigen raad te informeren over hun regionale activiteiten, maar dat gebeurt niet altijd naar tevredenheid van de raad.

In de voorstellen voor de versterkte samenwerking in de MRA zijn drie manieren uitgewerkt om raden en staten beter te betrekken. De eerste is het volledig transparant maken van alle regionale vergaderstukken. Hierdoor kunnen raadsleden, statenleden maar ook ambtenaren en burgers op een openbare website zien waar en wanneer vergaderd wordt, met welke stukken. Het is op deze manier niet meer mogelijk om informatie achter te houden. Via een termijnagenda kunnen raden en staten beter plannen. De tweede manier is het werken met een consultatieprocedure. Jaarlijks stuurt de regiegroep de jaarplannen en begrotingen van het regionale samenwerkingsverband naar alle raden en staten van de deelnemende overheden, met de vraag over welke programma’s, projecten en onderwerpen ze geconsulteerd willen worden. Deze onderwerpen leggen de bestuurders terug in de raden en staten tijdens de regionale onderhandeling. Tot slot is er het

>

4 Er zijn grote verschillen in omvang en opgaven tussen de MRA-gemeenten. Op de foto buurtschap Krommeniedijk in Krommenie, onderdeel van de gemeente Zaanstad. / There are considerable differences in size and priorities between the AMA municipalities. The photo shows the hamlet of Krommeniedijk in Krommenie, part of the Municipality of Zaanstad.Foto: Hanno Lans, Flickr

4

Plan Amsterdam26

5 De gemeenteraad van Amsterdam. Het voorstel voor een betere samenwerking in de MRA bevat maatregelen om raden en staten beter te informeren en te betrekken bij regionale onderwerpen. / Amsterdam City Council. The proposal for better cooperation in the AMA includes measures to improve the provision of information to municipal and provincial councils, and thus increase their involvement with regional issues. Foto: Alphons Nieuwenhuis

6 Zeeschip in de haven van IJmuiden. MRA-partners trekken als gesprekspartner op bij nationale en internationale onderhandelingen, bijvoorbeeld over de zeevaart. / Ocean-going vessel in the port of IJmuiden AMA partners serve as discussion partners in national and international negotiations about issues such as shipping.Foto: Johan Wieland, Flickr

7 Regionale opgaven verdienen politieke aandacht. Ontslagen bij bedrijven in Zuidas hebben gevolgen voor inwoners van MRA-gemeenten en de woning-markt in de regio. / Regional tasks deserve political attention. Redundancies at companies in Zuidas have consequences for inhabitants of AMA municipalities and the regional housing market.Foto: Edwin van Eis

5

6 7

02 | 2016 27

>

voorstel om raden en staten beter te informeren door hen vergaderstukken toe te sturen en bijeenkomsten en debatavonden te organiseren.

BestuurdersRegionale samenwerking is vergelijkbaar met de wijze waarop Nederland onderhandelt met buurlanden. Uiteindelijk is het alleen mogelijk patstellingen te doorbreken door deals te sluiten en belangen uit te ruilen. Een voorbeeld: het is lastig om regionale afspraken te maken over de bouw en verdeling van sociale huurwoningen zonder daar andere onderwerpen bij te betrekken. Sommige gemeenten willen geen sociale huurwoningen meer bouwen, zij gaan dat ook echt niet doen omdat de andere overheden in het regionale samenwerkingsverband dat graag willen.

Het opofferen van het eigen belang voor het hogere belang wordt vaak genoemd als succesfactor van regionale samenwerking. Maar voor bestuurders is dat erg lastig, zo niet onmogelijk om uit te leggen aan de gemeenteraad. Raadsleden zijn niet gekozen om het hogere belang te dienen. Daarom proberen bestuurders dit te voorkomen en sluiten zij deals en ruilen zij belangen uit. Om dat te kunnen doen hebben zij ruimte nodig van hun raden en staten én een bestuurlijke overlegtafel waar ze overeenstemming kunnen bereiken. Door afspraken te maken over een pakket aan investeringen in infrastructuur, wonen, economie en groen, lukt het om patstellingen te doorbreken.

AmbtenarenAmbtenaren bereiden regionale overleggen voor. In de MRA werken ambtenaren vanuit een dienstverband bij regionale organisaties, de provincies en gemeenten. Regioambtenaren zijn in dienst bij de vervoerregio, bij een van de deelregio’s zoals Gooi en Vechtstreek of bij het op te richten bureau Metropoolregio Amsterdam. Zij werken voor het grotere geheel en proberen alle kikkers in de spreekwoordelijke kruiwagen te houden. Provincieambtenaren werken ook voor het grotere geheel, maar die van NoordHolland niet voor Flevoland en viceversa. Tegelijkertijd hebben deze ambtenaren naast loyaliteit aan het MRAgebied ook taken in de noordelijke en oostelijke delen van de provincies. Provincieambtenaren kennen dezelfde spanning als provinciebestuurders. Er bestaat altijd de mogelijkheid om hogere bevoegdheden in te zetten.

Gemeenteambtenaren werken uiteindelijk om de belangen van hun eigen gemeente te dienen en de wensen van het eigen bestuur te realiseren. Door de grote verschillen tussen gemeenten in de metropoolregio zijn er ook verschillen tussen de gemeenteambtenaren die voor de MRA werken. Een ambtenaar in een heel kleine gemeente heeft soms ruimte, economie én verkeer in zijn werkpakket. Bij de gemeente Amsterdam is hetzelfde werkpakket verdeeld over vijf organisatieonderdelen.

Voor ambtenaren is het lastig om bestuurders te ondersteunen bij het sluiten van deals. Ambtenaren minimaliseren risico’s en opereren binnen de kaders

Amsterdam als verantwoordelijke hoofdstad

Burgemeester Van der Laan heeft in zijn inauguratie

speech Amsterdam als ́ verantwoordelijke hoofd

stad´ neergezet. In eerste instantie leidde dit tot

hulp aan krimpgemeenten zoals Heerlen, Sluis

en Delftzijl. Daarna is de term verantwoordelijke

hoofdstad gaan staan voor de houding van

Amsterdam in de regio, in Nederland, de EU en

de rest van de wereld. Voor de regio betekent

dit dat Amsterdam regiogemeenten helpt en

niet met hen concurreert. Zo trekt Amsterdam

gezamenlijk met Almere, Haarlemmermeer en

Amstelveen op bij de marketing van internationale

bedrijven. Het maakt niet uit in welke gemeente

van de metropoolregio deze bedrijven zich

vestigen. Een bedrijf in Haarlemmermeer kan net

zo goed een baan voor een inwoner van Almere

betekenen als een baan voor een inwoner van

Zaanstad. Deze gedachte past bij het principe van

de verantwoordelijke hoofdstad.

1 Inwoners van de metropoolregio reizen dagelijks naar Amsterdam om te werken. Op de foto station Bijlmer ArenA. / Inhabitants of the metropolitan area travel to Amsterdam daily for work. The photo shows Bijlmer ArenA station.Foto: Edwin van Eis

1

Plan Amsterdam28

van de eigen dienst, afdeling of project. Dit kan er in het meest extreme geval toe leiden dat vergaderingen zo voorbereid worden dat alle bestuurlijke ingewikkeldheden eruit gehaald zijn en de echte knelpunten toegedekt worden. Bestuurders lopen zo minder warm voor regionale overleggen, er valt immers niet meer te onderhandelen en ze mogen niets besluiten. Daardoor is het ook niet nodig de raad te informeren, want wat er gebeurt, is niet meer politiek. Regionale opgaven krijgen zo niet de politieke aandacht die ze verdienen. Dat is jammer, want inwoners van Amsterdam reizen dagelijks naar Schiphol om te werken of om te reizen. Ontslagen bij bedrijven in Zuidas hebben tot gevolg dat inwoners van Bloemendaal en Almere geen baan meer hebben. Dat kan effect hebben op de woningmarkt in ZuidKennemerland en Flevoland.

Metropoolregio Amsterdam kan zich ontwikkelen tot een invloedrijke regio die de belangrijkste economieën met elkaar verbindt: een global business hub. Om dat te bereiken moet er politieke aandacht zijn voor regionale opgaven. De overheden in de regio moeten samenwerken met elkaar én met het bedrijfsleven, de kennisinstellingen en maatschappelijke partijen.

Balans Regionaal samenwerken is balans houden tussen de wens van de raad om grip en transparantie, de bestuurlijke noodzaak om onderhandelingsruimte te hebben en een ambtelijke voorbereiding waarbij precies de juiste bestuurlijke keuzen op tafel gelegd worden.

Het voorstel voor de versterkte samenwerking in de metropoolregio is bedoeld om raden en staten beter te informeren en te betrekken. Om de ambtelijke organisatie zo in te richten dat doelen binnen bereik liggen en de balans tussen alle belangen bewaard blijft. En niet te vergeten om een overlegtafel te organiseren waar deals tot stand kunnen komen.

Nederland is een polderland: door te onderhandelen in wisselende verbanden met alle betrokken stakeholders kenden wij een Gouden Eeuw. De mondiale groei van stedelijke gebieden, de globalisering van de economie en de toenemende sociaaleconomische verschillen tussen gemeenten en gebieden vragen om een nieuwe manier van polderen. Alle partijen die iets kunnen bijdragen doen mee. Alle partijen die nodig zijn voor een oplossing worden betrokken. En de partijen die niet willen, doen niet mee. Deze werkwijze betekent een breuk met het verleden, waarin de oplossing voor regionale opgaven gezocht werd in structuur. De stadsprovincie is hier een voorbeeld van. De MRA kan het zich niet permitteren om over structuur te praten. We gaan samen aan de slag, in de polder en in de stad.

8 De overheden in de metropoolregio werken samen met kennisinstellingen, maatschappelijke partijen en het bedrijfsleven, zoals de glastuinders in Aalsmeer. / The government bodies in the metro-politan area cooperate with knowledge institutions, social organisations and the business community, such as the greenhouse market gardeners in Aals-meer.Foto: Gemeente Aalsmeer

9 Landelijk, vrijstaand wonen vlakbij de stad: zelfbouwkavels in Droomzone Driemond. / Rural, detached homes close to the city: self-build plots in ‘Dreamzone Driemond’.Foto: Alphons Nieuwenhuis

‘Doe-agenda’

“Ik voel een nieuw elan. We gaan een nieuwe

fase van samenwerking in, vanuit eigen kracht,

door – zoals wethouder Herrema (ruimtelijke

ordening, Almere) het formuleerde – van de

MRA Agenda een ‘doe-agenda’ te maken.

De leefkwaliteit van de inwoners van de MRA

moet erop vooruit gaan.”

Harry Zondag

regioambassadeur Flevoland

02 | 2016 29

8

9

Plan Amsterdam

Summary

30

Working together on Amsterdam the metropolisThe Amsterdam Metropolitan Area (AMA, known in Dutch as Metropoolregio Amsterdam or the MRA) is comprised of 32 municipalities, two provinces (North Holland and Flevoland) and the Amsterdam City Region. Some 2.4 million people, more than 14 per cent of the Netherlands’ population, live within the AMA. It is the country’s most robust economic region and the AMA also fares well on the international stage. Its most important strengths are the presence of many talented and entrepreneurial people, a great diversity of business activity, good infrastructure by land, air and water, excellent digital connectivity, the broad palette of living and working environments in historical cities, garden suburbs and new towns, and the highly varied and spectacular metropolitan landscape of sea, dunes, peat meadows and the freshwater lake of IJmeerMarkermeer. Within this constellation the city of Amsterdam exercises a magnetic pull.

Cooperation on the metropolitan scale was initiated more than 16 years ago. The government bodies are not merely interlinked, but work with knowledge institutions, inhabitants and businesses as well. This has achieved significant results, such as agreements about urbanisation within the AMA and Schiphol Airport’s accessibility. A common thread in regional cooperation is the search for space for living and working, because the metropolitan region is seeing considerable growth. There must be room for all sections of the population within the AMA in the future – as well as employment opportunities. Working smarter, designing smarter, managing interests and money more intelligently, finding new forms of funding and regulation – this all makes the region stronger.

The cooperation’s strength lies in its informal character. On a voluntary basis and in pursuit of shared interests, each partner’s experience and expertise is employed to strengthen the AMA’s international allure and raise a concerted voice in dealings with national government and Europe. Instead of focusing on differences between the subregions, it is the sum of the parts that is used to optimum advantage.

Maintaining an international lead with the Action Agenda 2016–2020The Amsterdam Metropolitan Area (AMA) wants to be an internationally competitive region. The number of people and businesses that want to base themselves in the AMA continues to grow. But economic success today offers no guarantee for the future. The government bodies within the AMA have therefore listed dozens of ‘actions’ in spatial and economic realms, classified under seven broad developmental thrusts:1 Provide space for living and working2 Work smarter and more innovatively3 Improve the quality of life4 Accelerate the transition to a clean

economy5 Improve connections6 Make the AMA climateresilient7 Make the AMA more versatile

If all the actions are implemented in an exemplary manner, then what will we achieve by 2020? By then the AMA will be a more sustainable metropolitan area where the transition to a clean economy is in full swing. This spawns new forms of innovationfocused business activity. Many (inter)national startups and established businesses will have established themselves in the AMA, markedly increasing employment. There are 250,000 new homes and a marked increase in amenities: schools, retail, roads, greenery. Inhabitants who have to move due to ill health, old age or expanding families are also able to find a suitable home within the AMA. The knowledge of employees meets the needs of businesses, thanks to practiceoriented technical training, and not just for those at the start of their careers but for generations who are already in work as well. Visitor numbers have also increased substantially. However, there is a healthy balance between living, working and recreation, thanks to better public transport, the staggering and dispersal of events, and adequate availability of accommodation. The AMA is climateresilient: there are locations for temporary water storage in the region and in towns and cities the rooftops are green. Schiphol Airport has retained its position as an important aviation hub.

With the implementation of the Action Agenda 2016–2020, the AMA is ensuring that

existing qualities are used to better advantage and is encouraging experimentation and innovation.

How does regional cooperation work within the AMA?In order to be a nationally and internationally successful region there must be political consideration for regional issues and tasks, and the government bodies within the AMA will have to cooperate effectively.

Regional cooperation is a challenge: the key is striking a balance between the diverse interests of councillors, municipal executives and civil servants. For municipal executives the only means of breaking through impasses is by striking deals and bartering with their interests, which means they need room for negotiation. Local councils are not elected to represent regionwide interests; they often feel they operate at arm’s length from regional questions and are in no position to influence them. Civil servants within the AMA operate within the framework of regional organisations, the provinces and municipalities. They endeavour to realise the wishes of their own executives, to minimise risks, and to operate within the framework of their own department or project. This can result in the wrong administrative choices being up for discussion, so regional tasks do not receive the political attention they deserve.

A new manner of consultation – albeit founded on the ‘polder model´ of consensusdriven decisionmaking – is called for. This involves the participation of all the parties who can contribute, or are necessary to finding a solution. The AMA’s government bodies have therefore enshrined new cooperative arrangements in a covenant. The aim is to inform and involve municipal and provincial councils more effectively, to structure the administrative apparatus so that goals are within reach and the balance between all the stakeholders is maintained, and last but not least to establish a consultative platform where deals can be hammered out. If all the parties in the rural polder and in the city put their shoulders to this wheel, then the Amsterdam Metropolitan Area can become the third most important economic region in Europe.

The Amsterdam Metropolitan Area

02 | 2016 31

Plan Amsterdam is een uitgave van Gemeente Amsterdam en is te downloaden vanaf www.amsterdam.nl/planamsterdam

Auteurs van dit nummer

Bart van der Heijden (1970)– Studeerde planologie/regionale en stedelijke planning aan de Universiteit van Amsterdam – Is teamleider team Metropool, Ruimte en Duurzaamheid– Werkte onder andere aan het Regionaal Verkeer en Vervoersplan (2004), regionale infrastructuurprojecten

A6A9 en OV SAAL (20032012), Ontwikkelingsbeeld 2040 (2008), Metropoolregio Amsterdam Duurzaam Bereikbaar (2008), Rijkregioprogramma AmsterdamAlmereMarkermeer (RRAAM, 20102013), de Gebiedsagenda Noordvleugel Rijkregio (2013) en de Regionale investeringsagenda OV (2014)

– Was betrokken bij diverse Noordvleugelconferenties (20032007) en MRA congressen (2009 en 2013)

Camiel van Drimmelen (1968)– Studeerde landschapsarchitectuur aan de Landbouwuniversiteit Wageningen– Werkt sinds 2008 bij de gemeente Amsterdam als hoofdplanoloog– Was van 2008 tot 2016 secretaris van Metropoolregio Amsterdam– Werkt als strategisch beleidsadviseur aan regionale ruimtelijke vraagstukken en wateropgaven

Sandra Langendijk (1971)– Studeerde politicologie aan de Universiteit van Amsterdam en journalistiek in Zwolle– Is projectsecretaris voor de Ruimtelijkeconomische ActieAgenda 20162020 Metropoolregio Amsterdam– Was (mede)eindredacteur van Structuurvisie Amsterdam 2040 en enkele uitwerkingen hiervan, zoals de wind

visie, de zonvisie en het strategisch plan– Is van 2008 tot medio 2015 betrokken geweest als redacteur en eindredacteur van Plan Amsterdam– Werkte ook mee aan diverse andere publicaties van de gemeente Amsterdam waaronder Rails; 43 jaar werken

aan het spoor in Amsterdam en Stop; 100 jaar verkeer regelen in Amsterdam

Remco Daalder (1960)– Studeerde in 1986 af als bioloog aan de Vrije Universiteit te Amsterdam– Werkt als strategisch beleidsadviseur bij de gemeente Amsterdam– Was projectleider voor de Ruimtelijkeconomische ActieAgenda 20162020 Metropoolregio Amsterdam en

voor de structuurvisie Amsterdam 2040, en waarnemend teamleider beleidsteam Stad– Won in 2014 de Jan Wolkersprijs voor het boek De Gierzwaluw (uitgeverij Atlascontact)

Marjolein Stamsnijder (1982)– Studeerde politicologie aan de Universiteit van Amsterdam– Is bestuursadviseur regio bij de gemeente Amsterdam– Werkt als projectleider ‘versterken van de samenwerking in de Metropoolregio’ aan het voorstel voor de

vernieuwde governance van de MRA– Was van 2008 tot 2014 programmamanager van het Forum Stedelijke Regio’s– Schreef in 2011 mee aan Stedelijke Regio’s, over informele planning op regionale schaal, red. (NAi Uitgevers)– Publiceerde in 2014 Regionaal Organiseren (Platform31/VNG)

Stadsbeeld 02/16Agenda Dieren 2015-2018

Investeren in het welzijn van Amsterdamse dieren Amsterdam wordt niet alleen bewoond door mensen, er leven ook zo’n 10.000 soorten dieren. Dat is veel, namelijk een kwart van de 40.000 diersoorten die in heel Nederland voorkomen. De stad groeit, een goede balans tussen mens en dier is dan ook belangrijk. Omdat dieren niet voor hun eigen belangen kunnen opkomen, investeert de gemeente Amsterdam 4 miljoen in het welzijn van Amsterdamse dieren. De Agenda Dieren 2015-2018: Een diervriendelijk Amsterdam is tot stand gekomen met als belangrijkste uitgangspunten: dierenwelzijn

bevorderen en dierenleed terugdringen. Dat geldt voor alle dieren in de stad: huisdieren, zwerfdieren, landbouwdieren, dieren die vrij leven, op kinderboerderijen of in de dierentuin. Sommige dieren geven overlast; de Agenda Dieren bevat ook maatregelen om die overlast te verminderen. De ambities van Amsterdam zijn vertaald naar concrete acties. Boven-staande infographic geeft weer waar de komende jaren de focus ligt.

Bart Beerlage, opsteller Agenda Dierenwww.amsterdam.nl/dieren

Illustratie: DSGN.FRM

plan amsterdam - metropoolregio amsterdam

Documents