piyanonun hikayesi
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Hayirsiz Sevgilisinden,Piyanonun Hikayesi
Burak ÖzsunaAmatör Yayinlar Dizisi / Baden-Avusturya
Dünyada başka hiçbir solo çalgı, piyanonun gücüne sahip değildir. Ve yeryüzünde O`nun gücüne bu denli asik olup da, üzerinde notalariyla dans edemeyen tek kisi benim muhtemelen.Bunun sebebi de benim. O`na ihanetten hükümlüyüm… Fakat bu suc, O`nu size anlatmama engel degil.Piyanosunu sadece rüyasinda calan ceyrek bir piyanistim… Yoktur benim gibi deli bu dünyada. Bunu yazarken, piyanomdan 1572 km. uzaktayim. Piyanist olamadan, piyanosuna olan askini haykiran notasiz bir avareyim.
Burak Özsuna, Baden-Avusturya
O, Benim…
O, Benim… Piyano`nun Tanimi Ilginc Bilgiler Kusagi Tarihsel Gelisimi Nasil Calisir? Cesitleri Pedal ve Islevi Soru ve Cevaplar Kaynakca
GündemGündem
Piyano`nun Tanimi
Tuşlu bir çalgı olan piyano; tuşlarına basıldığında, sahip olduğu karmaşık çekiçli mekanizma sayesinde tellere vurarak ses veren klavyeli bir enstrümandir.
Piyano kelimesi İtalyanca "Güçlü ve Hafif sesli klavsen (harpsikord) - gravicembalo col piano e forte" 'den gelir. Pianoforte olarak adlandırılması da bundandır.
Yapım biçimi ile duvar (konsol) ve kuyruklu (salon / konser / grand) adı verilen çeşitleri vardır. Atası, klavsenden en önemli farkı, tuşa basarken uygulanan kuvvete göre çıkan sesin şiddetinin de aynı yönde değişken olmasıdır. İlk tuşu La-0, son tuşu Do-8 olma üzere toplam 88 tuştan oluşur.
Piyano`nun Tanimi
Besteci Chopin,daha yumuşak sesli olmaları nedeniyle konsol piyanoları, kuyruklu konser piyanolarına yeğliyordu.
Merinos koyunlarının yününden yapılan keçelerin, çekiç kaplamalarında çok iyi sonuçlar verdiği tespit edilmistir.
Zamanla dış fiziksel etkenler ya da çalma yoğunluğu piyanoların ses ve performans kayıpları yaşamasına neden olmaktadır. Onarılmaları ve yeniden akord edilmeleri gerekir.
Dünyanın en iyi piyano akord (ayar) uzmanlarının büyük çoğunluğu GÖRME ENGELLIDIR.
Ilginc Bilgiler Kusagi
M. S. 1000 yıllarında,Guido d’Arezzo adında bir İtalyan bir tür müzik kutusunun üzerine uygulanmak için sürgülü bir köprü icat etti. Köprünün varlığından yararlanarak başka teller ve anahtarlar ekledi. Sonradan bu müzik aletinden klavye gelistirildi. Klavye’de ses, tellerin titreşimleriyle elde ediliyordu. Teller gergin yaylar durumundaydı ve bunların üzerindeki düzleştirilmiş pirinç bir pimle basınç uygulanılmaktaydı.
17. yüzyılda başka bir müzik aleti yaygınlaştı. Sözkonusu müzik aleti klavye’den daha büyüktü. Genellikle iki dizi anahtar düzeni vardı. Biçim itibarı ile büyük bir piyanoyu andırıyordu.
Tarihsel Gelisimi
Floransalı Bartolomeo Cristofori 1711 yılında, "Piyano e forte" (hem hafif hem kuvvetli çalınabilir) adlı yeni bir müzik aleti icat etti. Bu çalgı üzerinde hem hafif seslerin hem de kuvvetli seslerin çıkartılması olanaklıydı. Cristofori öldüğü 1731 yılına dek 20 civarında piyano üretti.
Tarihsel Gelisimi
Ilerleyen yillarda, Fransız Marius tokmaklı klavseni gelistirirken; Saksonyalı Silbermann ise, Schröter' in çekiç sistemini buldu ve Bach'ın da değerli öğütlerinden yararlanarak, klavyenin tüm ses genişliğinde eşit bir ötum elde etmeyi başardı.
Augsburg' da org yapımcısı Johann Anderas Stein (1728-1792) "Alman" veya "Viyana" usulü denen mekanizmalı piyanolar meydana getirdi. 1789'da Stein, ayrıntıları belirtmek için kullanılmakta olan dizliklerin yerine pedal koydu.
Tarihsel Gelisimi
Piyano, orgtan sonra en karmasik isleyis yapisina sahip enstrümandir.
Bir piyano, on bin adeti hareketli olmak üzere toplam 12 binin üzerinde parçadan oluşur.
Çift kişilikli bir enstrümandır. Bir noktadan anlattığınızı diğer yandan yalanlayabilir ya da tam tersi sese yankı şeklinde sesler vererek daha da coşkulayabilirsiniz.
Piyanonun ses alanı yedi sekizliden biraz fazladır. Klavyesinde 87 yarım ses vardır.
Verebildiği en pest ses 27,5hz frekanslı 'La' sesidir ve bütün piyanolarda bu sesi veren telin boyu 198cm kadardır. En tiz ses ise 4186hz frekanslı tanpere 'Do' sesidir. Bu sesi veren telin boyu 61cm kadardır.
Ilginc Bilgiler Kusagi
Piyanonun telleri çekiçle vurularak titreştirilir. Kuşkusuz olay bu kadar basit değildir. Parmağın tuşa basmasıyla birlikte, çok ince ayarlanmış bir sıra olay birbirini izler. Tele vurarak çekicin vuruşu yapar yapmaz telden ayrılması gerekir ki, telin titreşimini söndürmesin. Çekicin tele vurduktan sonra sıçramasını önlemek gerekir. Hemen, ikinci bir vuruşa hazır olmasına olanak sağlanır. Yani vuruş mekanizması hızla başlangıçtaki durumuna dönebilmelidir. Ayrıca seslerin birbirine karışmasını önlemek için, ard arda vuruşlar yapılırken, bir önce titreştirilen tellerin söndürülmesi lazımdır. Yani tuşa basınca ses başlamalı, bırakınca da kesilmelidir. Bütün bunları büyük bir incelikle yapabilen piyanonun mekanizmasıdır.
Nasil Calisir?
Piyanonun çekiç mekanizması: 1) Tuş, 2) Tuş ayarı, 3) Şövale, 4) Eşapman ayarı, 5) Eşapman kolu, 6) Cekiç kenar vidası, 7) Tekrarlama vidası,8) Cekiç sapı, 9) Tekrarlama kolu, 10) Cekiç başı, 11) Cekiç yakalayıcı, 12) Susturucu kiriş çatalı, 13) Susturucu kirişi, 14) Susturucu kaşığı, 15) Susturucu, 16) Tel, 17) Madenî plaka, 18) Zımba, 19) Akord çivisi, 20) Civi yatağı.
Nasil Calisir?
1. Duvar (Konsol) Piyanosu2. Elektro Piyano3. Hazırlanmış Piyano4. Kuyruklu Piyano5. Mekanik Piyano6. Pnömatik Piyano
Piyano Cesitleri
Duvar Piyanosu : Telleri ve armoni tablosu düşey olan piyanodur. Elektro Piyano : Rezonansı çalgının mekanizmasına dahil olan ya da
dışarıdan bağlanan yükselteçlerin sağladığı piyano. Hazırlanmış Piyano : Tellerinin arasına calgının tınısını değiştirecek
nesnelerin (çivi, tahta, maden ya da kauçuk parçaları) yerleştirildiği piyano Kuyruklu Piyano : Telleri ve armoni tablosu yatay olan piyano Mekanik Piyano : 1880’e doğru Amerika’da icat edilen otomatik
piyano(üzerinde dişler bulunan tahta bir silindir, bir zemberekle döndürülür ve çekiçleri hareket ettirir.)
Pnömatik Piyano : Pirinç ve cetvelin (Pan Flür denir) delikleri ile uyuşan karton bir rulonun deliklerinden çalgının içine hızla giren havanın basıncıyla çekiçlerin hareket ettiği otomatik piyano.
Pedal, piyanodan çıkan sesin sönmesine engel olan, tınlama süresini uzatan ve onu kuruluktan uzaklaştıran bir araçtır.
Piyanoda çalınan bir eser, pedal yardımıyla elde edilebilen daha farklı renk ve tınılarla zenginleştirilebilir ve daha etkili bir biçimdeyorumlanabilir.
Piyano Pedali ve Islevi
Armonik Pedal Mekanizmasi / Illustrasyon: Pierre Jolivet
Piyano Pedali ve Islevi
Piyanoda genel olarak iki pedal bulunur: Birinci pedal (sağ pedal) , ikinci pedal (sol pedal). Bugün kullanılan konsol piyanolarının çoğunda sadece bu iki pedal mevcut olmakla birlikte bazılarında bir de orta pedal (surdin, gece pedalı) bulunur. Bu pedalsabitleştirildiğinde susturucu görevi yapar ve sadece egzersiz amacıyla kullanılır. Bazı konser piyanolarında ortada üçüncü bir pedal daha bulunur.
Piyano Pedali ve Islevi
"Pedal sanatı ayağın nasıl konulacağını değil, nasıl çekileceğini bilmektir„ Albert Lavignac, Fransiz Kompozitör (1846-1916)
Piyano Pedali ve Islevi
Sağ pedal kullanıldığı zaman, tellerin üzerindeki surdin (ses söndürücü keçe) kalkarak sesin serbestçe titremesine olanak sağlar ve ses zenginleşir.
Sol pedal sol ayakla ve çoğu zaman sağ pedalla aynı anda kullanılır. Sol pedalla çok hafif ve yumuşak sesler elde edilebilir, bir fortenin ardından aniden pp çalma olanağı sağlar.
Bazi müzikologlar pedalin fazla kullanilmasinin, sadece teknik kusurları örtmeye hizmet ettigini savunurlar.
Yine de pedal, sağlayacağı zengin renk ve tını olanaklarınin yani sira, piyano calmanin tüm vücutla yapilmasi gerektiginin de bir sembolüdür.
Piyano Pedali ve Islevi
Soru ve Cevap
Kaynakca*
• Bu sunumda yer alan birebir alintilarin veya bilgilerin akademik calismalarda dogrudan kullanilmamasi, emege saygi acisindan kaynak sahiplerinden bilgi edinilmesi tavsiye olunur. Sunum tamamen amatör arastirmalarla ve genel amacli olarak hazirlanmistir. Ticari bir amaci yoktur. Burak Özsuna
Klasik Baskili Kaynaklar:
• Mehmet Kaygisiz, Müzik Tarihi / Kaynak Yayinlari - 2006• Gül Cimen, Piyano Egitiminde Pedal Teknigi / G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi
Cilt 21, Sayı 3 - 2001
Online / Dijital Kaynaklar:
• Harmonic Pedal• Habersarayi• Vikipedia • Keyf-I Müzik• Square Pianos