pismeno- trajanov forum 2011

8/2/2019 Pismeno- Trajanov Forum 2011.

1/12

SVEUILITE U ZADRUKOLEGIJ ANTIKA ARHEOLOGIJA APENINSKOG POLUOTOKAODJEL ZA ARHEOLOGIJU

CARSKI FORUMI U RIMU

TRAJANOV FORUM

SEMINARSKI RAD

MENTOR: Mr. sc. IGOR BORZISTUDENT: MARIJA IVI

Zadar,sijeanj 2011.


2/12

2

SADRAJ:

1.Uvod.......................................................................................................2

2.Car Trajan...............................................................................................3

3.Trajanov Forum.......................................................................................4

4.Bazilika Ulpija.........................................................................................5

5.Trajanov stup...........................................................................................6

5.1.Trajanova trnica..........................................................................6

6.Zakljuak.................................................................................................7

7.Prilozi......................................................................................................9

8.Popis literature.12


3/12

3

1.UVOD

Dolina to se prua podno breuljka Palatina,Eskvilina,Viminala i Kapitolina bila je odnajstarijih vremena prirodno mjesto sastanka okolnog stanovnitva. Izgradnjom velikogkanala Cloaca Maximae taj prostor hidrotehniki reguliran i ureen. Na zapadnoj strani trgana padini Kapitola nastaju hramovi Vestae i Concordiae, te prve Rostra. Forum je sa sjeverne

strane i june podune strane bio uokviren nizom duana tabernae veteres. Za politike idrutvene potrebe izgraene su prve bazilike: Portia, Fluvia Aemilia i Sempronia. SredinomII.st.pr.Kr. Forum se proiruje i poploava i poveuzuje s Viom Sacrum,a za Suline d iktaturegrade se i pregrauju Curia,Regia, Aedes Vestae. Na Kapitoliju nastaje monumentalniTabularium dravni arhiv. Cezar daje konaan oblik bazilici Emiliji,a Augustov zavrava

baziliku Juliju na suprotnoj strani trga. U toku iduih godina nastaju ostale graevine,mnogobrojni monumentalni slavoluci, kolone, statue bogova, careva i vojskovoa. Trgovakisadraji postepeno nestaju s Foruma i lociraju se na specijalizirane trgove u gradu: ForumBoarium,Forum Piscarium,Forum Cuppedinis i dr. U toku vremena forum postaje suvietijesan za potrebe velikog Rima, tako da ve Cezar zapoinje s izgradnjom novog kompleksaImeprijalnih foruma u neposrednoj blizini starog centra.

Forum Romanum bio je najstariji i najvaniji u gradu.Cezar je dodao jo jedan foru m46.god.pr.Kr.,a za njegovim primjerom poveli su se August,Vespazijan,Nerva i Trajan koji je

zaokruio izgradnju carskih trgova podigavi ih uz strminu bruljka Kvirinala.Cezar,August iVespazijan spojili su svoje trgove sa zavjetim hramovima,a Trajan je iao i dalje i dodao

baziliku, dvije knjinice, svoj stup i jedan hram.1

1Atlas arhitekture I, Werner Mller,Gunther Vogel; Milan Pelc , Zagreb, Golden marketing 253.str


4/12

4

2.CAR TRAJAN

Marko Ulpije Trajan rodio se oko 53. Godine u drevnoj koloniji Italiki u Hispaniji.Nakon niza

Italskih careva,Flavijevaca i Nerve,on je prvi koji potjee iz provincije,kao rezultat ubrzanognapretka djelotvorne romanizacije u najstarijim provincijama.Ta injenica nije predstavljala

veliko iznanaenje,nakon to je u Senat pritogao velim broj provincijalaca jo u dobaFlavijevaca,koji su nairoko dijelili Rimsko dravljantvo i latinsko pravo zapadnim

provincijama,pogotovo Hispaniji.Trajana e naslijediti jo jedan Hispanac,Hadrijan,nakonkojeg e doi Antonin Pije.

U jesen 97.tijekom jedne sveanosti na Kapitoliju Nerva je proglasnion Marka UlpijaTrajana,legata gornje Germanije, svojim posvojenim sinom i Cezarom.Neposredno nakon

posvajanja dodjeljuje mu tribunske ovlasti (tribunica potestas) i imenuje ga kolegom u

konzulatu za 98.godinu, tako da Trajan stvarno postaje suvladar.Na poetku iste godine Nervaumire i Trajan ga nasljeuje. Trajan iji je otac konzul,dosegao je najvie stupnjeve vojnekarijere.Njegov neosporan status vojnog zapovjednika i namjesnika uklonio je svaku opasnost

od osporavanja, tako da je on u Rim stigao tek u ljeto 99.godine,nakon to je osigurao pojaanje obrambenih linija na Rajni i Dunavu.Njagova vladavina koja je odlkovalaumjerenou,staloenou,razboritou,djelotvornou,realizmom i potovanjem tradicije.

Plinije mu je nakon to je 100.godine postao konzulom,posvetio znameniti Panegirik,u kojem je novog cara predstavio gotovo kao inkarnaciju idealnog vladara iji je dolazak odavno prieljkivan.Dok je koraao ulicama Rima,mnotvo se naroda tiskalo da bi ga vidjelo ilidokataknulo oekivajui uda i blagoslov. Godine 114. Senat mu je slubeno dodjelio naziv

najbolji(optimus) koji je ve bio na ustima svih,kao moralnu potvrdu njegove moi zasnovanena univerzalno poznatim zaslugama.

Trajan nije imao osvajakih pretenzija, nego je radije rijeavao probleme ureenja veosvojenih podruija.Tako je kako bi odbio moguu invaziju Daana na Panoniju i Meziju, ali ida im otme velike koliine zlata,organizirao dva velika pohoda,101.-102. i 105.-106.godine,

protiv njohovog kralja Decebala, mobilizirajui 80.000 legionara,porazio je kralja oduzevimu velike zalihe zlata, koje je ponio sa sobom u Italiju zajedno s 50.000 zarobljenika

pretvorenih u robove,te je osnovao novu provinciju Daciju(dananja Rumunjska). Godine106. Osvaja Petru, koja mu je otvorila vrata Crvenog mora, a nakon brinih priprema. 114-

godine krenuo je na Armeniju, pokorio Mezopotamiju 115. Te 116.osvojioBabiloniju,Ktesifont,Seleukiju, tri neprijateljske prijestolnice, stvarajui dvoje nove

provincije,Armeniju i Mezopotamiju.Krenu je i na Indiju,pokuao je slijediti primjerAleksandra Velikog,ali mu je pobuna idova u Kirenakiji, Egiptu i n Cipru pomutila planovei morao se vratiti. Umro je u Selinuntu u kolovozu 117. Njegovo tijelo preneseno je u

Rim,gdje je pokopano u temelju spomen-stupa koji mu je Senat podigao u sjeanje na pohod protiv Daana i postavio ga u sredite raskonog foruma nazvanog njegovimimenom,nasuprot Kvirinalu.

2

2Povijest 4.knjiga Rimko carstvo,Europapress holding, Zagreb, 2007. -563.str


5/12

5

3. TRAJANOV FORUM

Trajanov forum u Rimuje posljednje, najvee, najvelianstvenije i najouvanije zdanje od

zdanja napravljenih tijekom rimskog carstva. Izgradnja foruma je zapoeta 107. godine pozapovjedi cara Trajana, forum je zavren 143. godine.Budui da je bilo vrlo malo mjesta usreditu Rima za izgradnju ovako, po Trajanovoj zamisli, bombastinog projekta, mjestogradnje foruma je bilo izabran na podruju izmeu Augustovog i Cezarovog foruma, u blizinibrda Quirinal. Poto je mjesto bilo uzvieno, to Trajan ni u kojem sluaju, nije elio

prihvatiti, pa je skinuta zemlja u visini od 35 metara i poruene su sve kue koje su se nalazilena toj lokaciji.U toj uskoj dolini,koja je oteavala veze junog dijela grada sa sjeverim,Trajanov arhitekt Apollodorus iz Damaska izveo je velika terasiranja i kupiranja terena, te je

izgradio grandiozni sklop javnih graevina na prostoru ija veliina prelazi 60hektara.

Novi Trajanov forum je kvadroportik s dvije velike apside, na povrini 13 800m.

Petrobrodna baslika Ulpia naslanja se duom stranom na trg.Ovaj monumentalni kompleksproduuje se u osi prema zapadu dvijema bibliotekama u uvenom kolonom, te zavravahramom to ga je podigao Hadrijan u ast Trajana.Gigantske dimenzije i raskonaarhitektonska obrada ovih prostora pokazuje oite utjecaje kasnog helenizma

Struktura Trajanovog foruma :-otvorenog dvorita - u sredini njegova konjanika statua

-u forum se ulazi kroz slavoluk koji je bio inkorporiran u polukruni zid,sagraen 116.g, ima 3 prolaza

- na vrhu careva statua u bojnim kolima sa 6konja

- trjemovi sa strane sa eksedrama

-u poprenoj osi velika bazilika Ulpia - 2 apside i 5 brodova, bila je pokrivenaploama od pozlacene bronce, srednji brod podignut na 2 kata

-iza bazilike latinska i grka biblioteka-na samom kraju hram boanskom Trajan

Ispod dananjih cesta u Rimu, i do danas nije u potpunosti iskopan. Najbolje su sauvanidijelovi Trajanove trnice i Trajanov stup. Kroz Trajanov forum je kasnije i Mussoliniizgradio Via dei Fori Imperiali.


6/12

6

4.BAZILIKA ULPIJA

Basilika Ulpija je duguljasta zgrada koja je stajala okomito na sredinji dio Trajanovogforuma, i kroz nju se dolazi do Trajanovog hrama. Ime je dobila po srednjem imenu cara

Trajana. Ona je postala modanajvanija bazilika nakon , Aemilie i Julie. Sa svojim

izgradnju, velik diopolitikogivota preselila iz rimskog forumana na forum Trajana. To jeostalo sve do izgradnje bazilika Maxentius i Konstantina.

Prije svega to je bilo mjesto bili su rimski graani, od kojih su mnogi ivjeli u malimstanovima, mogli upoznati i imati potreban prostor za razgovor. Drugo znaanja stvar jemjesto gdje su ljudi mogli imati trgovine, banke i sudac. Na kraju je takoerznailo daimpresionirati posjetitelje te ih uvjeriti slave i moi Rimskog carstva i cara.

Bazilika Ulpia je bila sastavljena od velikog sredinjegbroda (dvorane) okruena dvostrukomgalerijom stupova, i prozorima na gornjem katu koji pustaju svjetlost u prostor. Podijeljena s

dva niza stupova i polukrunim apidama, po jedan na svakom zavretku.Ulaz u bazilikunalazi se najunoj strani.Na istoku i zapadu stajale su dvije identine exedre. Stupovi i zidovisu raeni od dragog klikera, 50 metara visok krov bio pokrivenpozlaenom broncom.Mnogoredova stupova, razdvajanja sa strane hodnicima su tradicionalni nain strukture zabazilike.Stupovi vieg kata su jonskog reda. Mnogi od stupova i dalje postoje na tommjestu,dan danas, iako je veliki broj sruen.Na sjeverozapadnojstrani su dvoja vrata koja vode na dvorite. Postojistup Trajana. Trajanov stup je okruen dvije knjinice, u kojoj izvor iz privatne arhive. Knjinice su stranjim zidom naslonjene na Baziliku Ulpiju.Jedna je bila knjiznica latinskimknjigama,a druga grkim.Kvadratnogoblika,neto nie od same bazilike.U pravokutnom

podrujuna veim zidovima bile su nie u kojoim su smjeteni regali. Na stranjimzidovima vjerojatno su bili idoli od mramora. Sjeverozapad obuhvaakompleks od Hram Divus Trajana i Diva Plutina. On je

bio izgraen nakon smrti Trajana do Hadrijana. Dio temelja bazilike nalazi se i danas usuvremenoj Fori Imperiali Via dei, glavni put izgraena za vrijeme vladavine BenitaMussolinija.Cijela konstrukcija je bila ukraena s ratnim plijenom i trofejima iz ratova sDacijom. Kasnije je sluila kao arhitektonski prototip Konstantinu kao osnova za izgled novihkranskih crkava.
http://en.wikipedia.org/wiki/Basilicahttp://en.wikipedia.org/wiki/Basilica_Aemiliahttp://en.wikipedia.org/wiki/Basilica_Juliahttp://en.wikipedia.org/wiki/Roman_Forumhttp://en.wikipedia.org/wiki/Basilica_of_Maxentius_and_Constantinehttp://en.wikipedia.org/wiki/Via_dei_Fori_Imperialihttp://en.wikipedia.org/wiki/Trunk_roadhttp://en.wikipedia.org/wiki/Benito_Mussolinihttp://en.wikipedia.org/wiki/Benito_Mussolinihttp://en.wikipedia.org/wiki/Benito_Mussolinihttp://en.wikipedia.org/wiki/Benito_Mussolinihttp://en.wikipedia.org/wiki/Trunk_roadhttp://en.wikipedia.org/wiki/Via_dei_Fori_Imperialihttp://en.wikipedia.org/wiki/Basilica_of_Maxentius_and_Constantinehttp://en.wikipedia.org/wiki/Roman_Forumhttp://en.wikipedia.org/wiki/Basilica_Juliahttp://en.wikipedia.org/wiki/Basilica_Aemiliahttp://en.wikipedia.org/wiki/Basilica


7/12

7

5.TRAJANOV STUP

Trajanov stup3

se nalazi izmeu dvije knjinice iza bazilike Ulpie i prije hram DivusTrajana.Stup je inauguriran u AD 113, to je 100 rimskih stopa (29,77 m), a sastojise od 18 mramornih blokova. Stupac se nalazi na kubnoj bazi, na uglovima su etiri orla koji

nose vijence. Tri strane su ukraene trofejima.Na vrhu stupca nalaziose kip Trajana,meutim bio izgubljen i zamijenjen likom apostola Petra.Stupac slui kao mjesto gdje je sahranjen Trajan, na ulazu udvoranu u veoj susjednoj sobi bio je pohranjen pepeo Trajana(117.godine). Reljefni prikazina traci koja su u 36 zavoja ovija oko trupa kolumne,a na njima je oko 2500 figura .Stup

izvjetava o Trajanovim borbama s Daanima (1011.-102.i 105.-106.godine).Do tada susamo slike priale o ratnim upjesima vojskovoa. Oko osovine od 200 metara dug i 90-125cmirok. Posveen je 18.svibnja 113.godine,raen u mramoru. Visina donjih reljefa 90cm,grnjih1,25m.To jepobjednika kampanja Trajana na tu temu. Prikazi slika rata, kako scenebitaka i vojnih mareva i izgradnju vojnih logora,cak Trajanov most naDunavu.Trajan pojavljuje samo oko 70 puta sve ukupno na 2500 podataka

o stupca. Izvorne boje stupa nije ostalo puno,tj.smatra se da je bio bojan. Umjetnikom

Trajanovog stupa smatra se isto njegov arhitekt Aplodor iz Damaska.

5.1. Trajanova trnica

Prijmer Rimske urbane arhitekture.El Mercado de Trajano (Mercatus Traiani) .Raene su od107.-110.godine,samatra se isto dijelom Apolodora.Imale su vie katova s duanima i

skaladita.Nalazi se na padini Kvirinala,a od foruma ih dijeli samo ulica.

Boni trijemovi zavravaju polukrunim eksedrama,prizemlje preko eksedre preuzimapolukruan oblik.Gornji dio je bio uvuen u brdo s hodnikom sprijeda.

3G. Hafner, Atena i Rim, Rijeka 1970. str.229


8/12

8

6.ZAKLJUAK

Rimski forum je danas prepun mramornih fragmenata, kolona i tlocrta. Samo uz

pomo mate moete doarati prijanji izgled foruma, koji je bio politiko, komercijalno isocijalno sredite starog Rima, simbolizirajui centar cijelog Carstva, koje se protezalo do

Grke, Sicilije i Kartage. Poari, barbari i graditelji u prolosti su zasluni za nestanak ovevelianstvene graevine, dok je Forum je ponovno iskopan u 19. st. U Rimu prije vie od2.000g. najpoznatiji trg u centru grada nazivao se Rimski forum (forum Romanum).To nije

bio obian trg, ve mjesto gdje su se Rimljani okupljali, njihovo drutveno i poslovnozborite.Rimski forum nalazio se u centru grada, okruen mnogim javnim zgradama,hramovima i trgovima, nedaleko od velikog amfiteatra Colosseuma .Dijelovi tih graevina isamog Rimskog foruma sauvani su do danas.Na Rimskom forumu, koji je bio sredite

javnog ivota, svakog dana su se sastajali rimski graani-trgovali, razgovarali o poslovima, opolitici, o vojnim pohodima itd.Gratiteljstvo Carskog razdoblja,moralo je na dostaojan i

moan nain pokazati gdje se odvijaju sve bitne stvari,za stanovnike grada Rima.Prema tomesljedei svoje predhodnike car Trajan je na dostojan nain izgradio forum koji nosi njegovoime.


9/12

9

7.PRILOZI:

Slika 1. Car Trajan

http://www.stoa.org/trajan/decor_img/forum2.gif

Slika 2. Proelje Bazilke Ulpije

http://www.znanje.org/i/i27/07iv09/07iv0909/ITALIJA-SLIKE/Basilica%20Ulpia%20Reconstruction.jpg
http://www.stoa.org/trajan/decor_img/forum2.gifhttp://www.stoa.org/trajan/decor_img/forum2.gifhttp://www.znanje.org/i/i27/07iv09/07iv0909/ITALIJA-SLIKE/Basilica%20Ulpia%20Reconstruction.jpghttp://www.znanje.org/i/i27/07iv09/07iv0909/ITALIJA-SLIKE/Basilica%20Ulpia%20Reconstruction.jpghttp://www.znanje.org/i/i27/07iv09/07iv0909/ITALIJA-SLIKE/Basilica%20Ulpia%20Reconstruction.jpghttp://www.stoa.org/trajan/decor_img/forum2.gif


10/12

10

Slika 3.Tlocrt Rimski foruma

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Map_of_downtown_Rome_during_t

he_Roman_Empire_large.png/300px-

Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.png

Slika 4. I Slika 5. Tloris Trajanovog foruma

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon/kanon_dziel_obrazy/rzym/forum_trajana_plan.j

pg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.png/300px-Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.pnghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.png/300px-Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.pnghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.png/300px-Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.pnghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.png/300px-Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.pnghttp://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon/kanon_dziel_obrazy/rzym/forum_trajana_plan.jpghttp://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon/kanon_dziel_obrazy/rzym/forum_trajana_plan.jpghttp://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon/kanon_dziel_obrazy/rzym/forum_trajana_plan.jpghttp://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon/kanon_dziel_obrazy/rzym/forum_trajana_plan.jpghttp://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon/kanon_dziel_obrazy/rzym/forum_trajana_plan.jpghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.png/300px-Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.pnghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.png/300px-Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.pnghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.png/300px-Map_of_downtown_Rome_during_the_Roman_Empire_large.png


11/12

11

Slika 6 .U pozadini Trajanovog stupa se nalazi Bazilika Ulpija,a s lijeve i desne strane dvije knjinice

http://www.stoa.org/trajan/decor_img/forum2.gif

Slika 7. Trajanov stup Slika 7.Prikaz detalja s Trajanovog stupa

http://t3.gstatic.com/images?q=tbn:LB0ng1bHk5_PxM:http://i485.photobucket.com/albums/rr219/

neverneverin/20.jpg&t=1
http://www.stoa.org/trajan/decor_img/forum2.gifhttp://www.stoa.org/trajan/decor_img/forum2.gifhttp://t3.gstatic.com/images?q=tbn:LB0ng1bHk5_PxM:http://i485.photobucket.com/albums/rr219/neverneverin/20.jpg&t=1http://t3.gstatic.com/images?q=tbn:LB0ng1bHk5_PxM:http://i485.photobucket.com/albums/rr219/neverneverin/20.jpg&t=1http://t3.gstatic.com/images?q=tbn:LB0ng1bHk5_PxM:http://i485.photobucket.com/albums/rr219/neverneverin/20.jpg&t=1http://t3.gstatic.com/images?q=tbn:LB0ng1bHk5_PxM:http://i485.photobucket.com/albums/rr219/neverneverin/20.jpg&t=1http://t3.gstatic.com/images?q=tbn:LB0ng1bHk5_PxM:http://i485.photobucket.com/albums/rr219/neverneverin/20.jpg&t=1http://www.stoa.org/trajan/decor_img/forum2.gif


12/12

12

POPIS LITERATURE :

Atlas arhitekture I, Werner Mller,Gunther Vogel; Milan Pelc , Zagreb, Golden

marketing, 1991.

Povijest 4.knjiga Rimko carstvo,Europapress holding, Zagreb, 2007.

G. Hafner, Atena i Rim, Rijeka 1970. (prijevod s njemakog)

B. Mili, Razvoj grada kroz stoljea I, kolska knjiga, Zagreb, 238-241.

http://www.stoa.org/trajan/introductory_essay.html 15.01.2011.
http://www.stoa.org/trajan/introductory_essay.htmlhttp://www.stoa.org/trajan/introductory_essay.htmlhttp://www.stoa.org/trajan/introductory_essay.html

pismeno- trajanov forum 2011

Documents