pietersburg konsentrasie kamp

29
Ter herinnering aan Jacobus Johannes Potgieter en al die onskuldige moeders en kinders wat in die Pietersburg konsentrasiekampkerhof begrawe lê Kopiereg © 1998 deur E. Swardt

Upload: sepheritoh01

Post on 18-Nov-2014

187 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: Pietersburg konsentrasie kamp

Ter herinnering aanJacobus Johannes Potgieter

en al die onskuldige moedersen kinders wat in die

Pietersburg konsentrasiekampkerhofbegrawe lê

Kopiereg © 1998 deurE. Swardt

Page 2: Pietersburg konsentrasie kamp

Inhoud

‘n Kort oorsig van die oorlog 3Oorsake van die oorlog 3Die ultimatum 3Die Boere offensief 3Boer suksesse 3Die Britse opmars 4Die tweede fase 4Die Britse antwoord 4Die konsentrasiekampe 4Vrede van Vereeniging 7

Soutpansberg kommando 8Die Noordelike grens 8Modderrivier tot Paardeberg 9Die stryd in Natal 10Generaal Christiaan Beyers en die stryd in die Noorde 11

Pietersburg konsentrasiekamp 13Oprigting 14Inbring van vroue en kinders 14Toestande in die kamp 14Verskuiwing van die kamp 16Bevolkings getalle in die kamp 16Sterftes in die kamp 17Die naamlys van sterftes 18Onaangetekende grafte 18Die kamp ná die oorlog 19

Ere rol 21Bronne 28

Graag wil ek my dank betuig aan die Pietersburg/Polokwane Plaaslike Oorgangsraadvir die hulp en bystand wat hulle aan my verleen het met die navorsing.

Page 3: Pietersburg konsentrasie kamp

‘n Kort oorsig van die oorlog

Oorsake van die oorlogSedert die ontdekking van goud aan die rand was die Transvaal oorstroom deurfortuinsoekers vanuit Europa. Swak toestande aan die rand het aanleiding tot baiegriewe gelei en verhoudings tussen President Paul Kruger en die “Uitlander” het gouversleg. Toe die Uitlanders begin aandring op stemreg in die Transvaal het PaulKruger sy voet neergesit. Die Uitlanders het die Transvaalse burgers in getalle oortrefen Paul Kruger het gevrees dat hulle die regering van die Transvaal sou oorneemindien hulle stemreg sou kry.

In 1895 het die Uitlanders in opstand gekom en ‘n poging tot ‘n militêre oorname wasdeur Jameson gelei, met die ondersteuning van Cecil John Rhodes, die Eerste Ministervan die Kaap Kolonie. Alhoewel deur die Transvaalse magte die opstand maklikonderdruk het, het sake daarna net versleg. Verskeie pogings tot vreedsameonderhandeling het daarna skipbreuk gelei. Milner was vasberade om alles in syvermoë te doen om seker te maak dat die ryk goudvelde van die Transvaal in Britanjese hande sou val.

Die ultimatumNadat onderhandelinge om stemreg aan die Uitlanders te verleen nie die gewensteresultate opgelewer het nie, het Lord Milner Britse magte na die Kaap Kolonie laatkom en sy magte op die grens met die Transvaal versterk. Paul Kruger het op 9Oktober 1899 ‘n ultimatum aan die Britse Koningin gestuur, waarin hy dit duidelikgestel het dat hy hierdie opbou van magte as ‘n daad van aggressie beskou en, indiendie magte nie onmiddellik terug getrek word nie, sal hy dit as ‘n verklaring van oorlogbeskou. Nadat Brittanje geweier het om verder oor die saak te onderhandel, is oorlogop 11 Oktober verklaar.

Die Boere offensiefDie Vrystaat het in bondgenootskap met die Transvaal opgetree. Die gesamentlikemagte het hulle aanval op vier verskillende fronte toegespits. Eerstens is magte na dienoordelike grense van die Transvaal gestuur om aanvalle vanuit Botswana enRhodesië af te weer. Tweedens is magte na Mafikeng gestuur om die Britse magtedaar buite aksie te stel. Volgens is groot hoeveelhede burgers na Kimberley gestuurom die stad van Kimberley te beleër en om die Britse magte vanuit die Suide te stuit.Laastens is ‘n groot mag na Natal gestuur om die opmars van Britse soldate vanafDurban te stuit. Die stede van Mafikeng, Kimberley en Ladysmith is deur die Suid-afrikaanse magte beleër, maar nie een van hierdie stede kon ingeneem word nie.

Boer suksesseBinne die eerste vier maande van die oorlog het die Boeremagte groot suksessebehaal. Nadat die Britse opmars vanuit die Kaap Kolonie die Boere by Belmont,Graspan en Modderrivier terug gedryf het, het die Boere ‘n geskiedkundigeoorwinning by die slag van Magersfontein behaal. In dieselfde week as die slag vanMagersfontein is die Britte by Stormberg en Colenso ook ‘n verpletterende neerlaagtoegedien.

Page 4: Pietersburg konsentrasie kamp

Die Britse opmarsNa die aanvanklike suksesse deur die Suid-afrikaanse magte het die Britte baieversterkings ingevoer. Die uiteindelike Britse magte was byna 450,000 man sterk,teenoor die ongeveer 55,000 burgers van die Transvaal en die Vrystaat. Met hierdiegeweldige oormag het die Britte eers die stede van Kimberley en Ladysmith bevry.Die Boere is ‘n baie gevoelige nekslag toegedien by die slag van Paardeberg, waarongeveer 4,000 burgers gevange geneem was. Ná die bevryding van Kimberley enLadysmith het die Britte hul opmars voortgesit en eers Bloemfontein en daarnaPretoria op 5 Junie 1900 beset.

Die tweede faseDie verlies van die Republieke se hoofstede het egter nie die oorlog tot ‘n eindegebring nie. Die Boere het hul taktiek verander en ‘n guerrillaoorlog begin voer. Diekommando’s het met meer ywer en deursettingsvermoë verder geveg. DieBoeremagte is baie meer beweeglik gemaak deur die groot treine waens agter te laaten die oorlog verder gevoer met net hul perde en hul Mausers. Die Boere het nouvanuit die huise geveg. Hulle het niks kos saamgedra wanneer hulle op hulstrooptogte uitgegaan het nie. Om so beweeglik as moontlik te bly het hulle slegs diewapens wat hulle kon dra saamgeneem op veldtogte en daarna weer na hul huise toeterug gekeer vir die aanvulling van ammunisie en kos.

Die Britse antwoordAan die einde van 1900 het die Britte het na ‘n plan begin gesoek om die oorlog tebeëindig. Die koste van die oorlog het nou in die miljoene begin hardloop en het ‘nverleentheid vir Brittanje word.

Kitchener het gereken dat hy die Boere se verskaffing lyne sou moes afsny as hy dieoorlog wou beëindig. Verder wou hy ook die moraal van die vegtende burgersafbreek. Sy plan was eenvoudig. Hy het die Boere van die plase verdryf deur die plaseaf te brand en die families bymekaar gemaak. As deel van sy plan het hy die swartesbewapen om die families op die plase aan te val en te plunder.

Die konsentrasiekampeDie Britte het aan hierdie families “beskerming” aangebied. Hulle het al die vroue enkinders bymekaar gemaak en hulle in konsentrasiekampe geplaas. Diekonsentrasiekampe is reeds in 1900 deur Veldmaarskalk Lord Roberts, toe die Britsehoofaanvoerder, gestig, en later deur sy opvolger, Generaal Lord Kitchener, uitgebrei.Konsentrasiekampe was orals oor die land opgerig. Kitchener het nie veel tyd gemorsmet die beplanning van die kampe nie. Rantsoene was minimaal en elke kamp het neteen doktor gehad.

Die eerste twee kampe was gestig deur ‘n militêre kennisgewing op 22 September1900, by Bloemfontein en Pretoria, om beskerming te verleen aan die families van dieBoere wat vrywillig oorgegee het. Daar was uiteindelik ongeveer 50 kampe, waarinongeveer 110,000 blankes en 107,000 swartes aangehou was. Siektes, in besondermasels, het in die kampe uitgebreek gedurende 1901 en aangesien daar onvoldoendedoktors en mediese hulp was, het die dodetal in die kampe skokkend hoog geraak. Diehoogtepunt in die dodetal was in Oktober 1901, toe daar 326 per duisend, per jaar in

Page 5: Pietersburg konsentrasie kamp

die Transvaalse kampe, en 401 per duisend, per jaar in die Vrystaatse kampeomgekom het.

Aanvanklik het Kitchener die konsentrasiekampe verdeel in vier klasse. Eerstens virdie families wat oorgegee het, of wat ingebring was vir beskerming, tweedens terbeskerming van die families wat as informante opgetree het, derdens vir diegene wiese plase as basis kampe deur die Britse magte gebruik was, en laastens vir diegene wiese plase as opslagplekke deur die Britte gebruik sou word.

Hierdie onderskeidings sou binnekort mee weggedoen word, en families van vegtendeBoere was ook ingebring en Boere wat self oorgegee het, is ook in die kampeaangehou.

Afsonderlike kampe was vir die swartes gehou. In sommige gevalle was swartbediendes toegelaat om by hulle werkgewers te bly, maar gewoonlik was hulle inlokasies langs die kampe aangehou. Swart mans het as arbeiders of wagte gewerk.

Toe Engeland berigte ontvang het van die omstandighede in die kampe, het Kitchenerdie berigte botweg ontken. Die Britse publieke opinie en ‘n verslag van ‘n kommissiewat deur die regering aangestel was, het sekere verbeterings in die administrasie vandie kampe afgedwing, en die oordrag van beheer oor die kampe van militêre hande nasiviele hande het ook gehelp. Altesame het ‘n geskatte 27,927 blankes, waarvan 1,676hoofsaaklik ouer mans, 4,177 vroue en 22,074 kinders onder 16 jaar, asook ongeveer14,154 swartes, gesterf as gevolg van die swak ligging, swak administrasie van diekampe, onvoldoende rantsoene en siektes.

Alhoewel menigte glo dat Kitchener sorgvuldig die mees afgryslike plekke uitgesoekhet om die kampe op te rig, is dit in die algemeen aanvaar dat nie veel dinkwerk in diebeplanning van die kampe ingegaan het nie en die ligging daarvan was glad niewerklik hoog op die lys van prioriteite gewees nie. Aanvanklik het die Britte gebruikgemaak van bestaande fasiliteite en geboue om huisvesting aan die gevangenisse teverskaf. Hierdie fasiliteite het gou onvoldoende geraak en die kampe moes verskuifword.

Soms het die keuse geval op ‘n plekkie wat uit die pad was en nie lastig vir die oorlogaktiwiteite sou word nie, maar die meeste van die tyd het die keuse op enige oop stukgrond naby aan ‘n spoorlyn geval.

Vele stories oor die swak ligging van die kampe is oorvertel. Die kamp by Standertonwas op die koudste moontlike plek op die dorp opgerig, reg langs die rivier watgewemel het van die muskiete. Baie ander kampe, soos Irene, Balmoral enMiddelburg, was ook op die winderigste en koudste moontlike plekke opgerig. DieMerebank kamp was weer reg bo-op ‘n moeras opgerig.

Die Britte het nie vir voldoende wasplek en toilet geriewe beplan vir die vinniggroeiende gaste lys van die kampe nie. Higiëniese omstandighede het vinnig agteruitgegaan en siektes het uitgebreek. Party kampe het geen wasplekke gehad nie en diedames moes soms in reënpoele bad.

Page 6: Pietersburg konsentrasie kamp

Die meeste mense was in wit en kakie tente gehuisves. In die meeste kampe was daar‘n tekort aan tente en ‘n aantal families moes saam geleef het, somtyds tot 20 mensein ‘n enkele tent. Wanneer mense in die kampe aangekom het, was hulle dikwels indie oopte gelos vir ‘n aantal dae, totdat tente vir hulle gevind kon word. Baie kampehet nie genoeg beddens gehad nie en mense moes op die grond geslaap het.

Kos rantsoene was totaal onvoldoende en baie het van honger gesterf. Die Britte hetdie plan uitgedink om die rantsoene van families, wie se mans steeds geveg het, metdie helfte te verminder, met die hoop dat dit hulle sou dwing om oor te gee. Die Brittehet al die gesonde beeste geslag om die Britse troepe te voer, en die gevangenisse indie kampe was gelaat met die siek en ongesonde vleis. Nadat mense in die Pietersburgkamp gekla het, is die vleis vervang met geblikte soutvleis. ‘n Hele aantal gevalle isaangemeld waar gebreekte glas en vishoeke in die geblikte vleis gevind is. Die soortvan ding is egter darem nie op ‘n groot skaal aangemeld nie. ‘n Moontlikeverduideliking hiervan is dat die mense terug in Engeland die kos in enkele gevallegesaboteer het om die verlies van geliefdes te wreek.

Die Britte het een doktor vir elke kamp aangestel. In party kampe moes een doktor nameer as 4,000 mense omsien. Hospitaal geriewe het glad nie bestaan nie. Die familiesvan die Boere wat steeds in die kommando’s was, is dikwels laer prioriteit gegeewanneer hulle mediese hulp moes kry. Die hospitale het gou ‘n reputasie van doodshuise gekry. Medisyne was totaal onvoldoende, en gerugte het somtyds die rondtegedoen dat die medisyne selfs vergiftig was. So het die jong Jacobus Potgieter, wat optienjarige ouderdom saam met sy moeder en 6 jonger broers en susters in diePietersburg kamp was, later oorvertel hoe hy met een geleentheid met opset ‘n bottelmedisyne laat val en gebreek het om te verhoed dat dit aan sy jonger sussie gegee konword.

Die lys van dorpe waar kampe opgerig was is soos volg:

Transvaal

Balmoral BarbertonBelfast HeidelbergIrene JohannesburgKlerksdorp KrugersdorpMeintjieskop (Pretoria) MiddelburgNylstroom PietersburgPotchefstroom StandertonVereniging Van der Hoven's Drift (Pretoria)

Vrystaat

Aliwal-Noord BethulieBloemfontein BrandfortHarrismith HeilbronKromellenboog KroonstadLadybrand NorvalspontOrange River SpringfonteinVredefort Winburg

Page 7: Pietersburg konsentrasie kamp

Natal

Colenso De Jagersdrift Eshowe Howick Isipingo Jacobs Ladysmith Mooi River Merebank (naby Durban) Pietermaritzburg Pinetown Wentworth (Durban)

Kaapkolonie

Oos Londen Kimberley Kubusi Mafikeng Port Elizabeth Volksrust Vryburg Uitenhage

Vrede van VereenigingDie Britse taktiek het die Boere uiteindelik op hul knieë gedwing. Ten April 1902 hetdie Suid-afrikaanse magte besluit om onderhandelinge met Brittanje aan die gang tesit om die oorlog te beëindig. Die leiers het by Vereeniging bymekaar gekom, waardie Engelse voorwaardes bespreek is. Op 31 Mei 1902 is die vredesooreenkomsuiteindelik onderteken en die Suid-afrikaanse republieke is onder Britse gesaggedwing.

Page 8: Pietersburg konsentrasie kamp

Soutpansberg kommando

Die Noordelike grensDie dag voor die uitbreek van oorlog was al die burgers van die Soutpansberg enomliggende gebiede bymekaar geroep en dit is aan hulle duidelik gestel dat sake metdie Britse regering sodanig versleg het dat oorlog sou kom tussen die Afrikaner en dieBritse. Die burgers het opdrag ontvang om die volgende dag op kommando te gaan.

Die regering van die Suid-afrikaanse Republiek het dit goed geag om ‘n kommandovan sowat 1,700 man na die noordelike grens te stuur om die Republiek te beskermteen ‘n aanval vanuit hierdie gebied. Generaal F Grobler het die bevel geneem oorhierdie kommando’s, wat van die Soutpansberg en Waterberg distrikte afkomstig was.

Generaal Grobler se opdrag was om die hele gebied skoon te maak van enigebedreiging van Britse troepe en alle spoor en telegraaf verbindings tot by Bulawayo tevernietig. Daar was egter nooit ten volle gehoor gegee aan hierdie opdrag nie, enGeneraal Grobler het hom slegs bepaal by die verdediging van die grense.

Op die oggend van 12 Oktober 1899 het die eerste skermutselinge by dieKrokodilrivier plaasgevind. Toe die Boere die Britte se kamp vanaf die rantjie op hulperde bestorm, was daar totale verwarring in die Britse kamp. Dit was moeilik om dievyand te sien tussen die ruie bosse, maar die Boere het tot reg in die middel van dievyand se kamp in gestorm. Die vyand het verward op vlug geslaan. Vier Britsesoldate is daar gedood en vele meer is gevange geneem. Daar was geen ongevalle aandie Boere se kant. Nadat die Britte gevlug het, het die Boere die perde gebuit wat dievyand agter gelaat het in hul haas om te vlug.

Die Boere het onmiddellik hul sukses opgevolg deur die vlugtende vyand te agtervolg.Die Britte het in die rigting van Tuli gevlug, om hul by die groter Britse mag vanKolonel Plummer te voeg. Op pad na Tuli het die vlugtendes by ‘n Britse patrolliemet ‘n ossewa aangesluit. Die Boere het hulle ingehaal en na ‘n kort bombardementhet die Britte na ‘n huis in die nabyheid gevlug. Die Boere het die ossewa, wat metkos gelaai was, gebuit.

Die Boere het die huis waarin die vyand skuiling gesoek het met kanonvuur gestook,totdat dit uitmekaar begin val het, waarop die vyand weer op vlug moes slaan.Aangesien dit toe al reeds laat in die dag was het die Boere besluit om dieagtervolging eers die volgende dag voort te sit. Nog nege waens, gelaai met kos enammunisie, tesame met die muile en osse is gebuit en deur die Boere terug na die laergeneem. Vier Britse soldate was swaar gewond. Geen ongevalle was aan die Boere sekant aangemeld nie.

Al die vyandige troepe in die omgewing het gedurende die nag na Tuli gevlug. DieBoere se spioene het die volgende dag die gebied deeglik gefynkam, maar kon geenvyandelike troepe in die gebied vind nie.

Die Soutpansberg kommando het die Britse magte aan die grens tot by Tuli teruggedryf, waar die Britte, onder die bevel van Kolonel Plummer onverhinderd gebly het.

Page 9: Pietersburg konsentrasie kamp

Toe die onmiddellike gevaar van ‘n aanval uit hierdie gebied afgeweer is, is dieSoutpansberg kommando in drie verdeel. Generaal Grobler het die bevel behou oor ‘nklein groepie wat agter gebly het om die grens te beskerm. Die ander het per trein nadie Suide gereis waar ‘n groot deel van die Soutpansberg kommando by Cronjeaangesluit het naby Kimberley, terwyl die res na Natal gegaan het om aan die gevegtedaar deel te neem.

Diegene wat aan die Noordgrens agtergebly het, het vir bykans ‘n jaar byna glad nieaktief aan die oorlog deelgeneem nie.

Modderrivier tot PaardebergDie Soutpansberg burgers het net betyds in die Kaap Kolonie aangekom om deel teneem aan die Slag van Modderrivier op 28 November 1899. Daar het die SuidAfrikaanse magte die eerste van ‘n reeks groot oorwinnings oor die Britse magtebehaal. Die Soutpansberg burgers het posisies ingeneem saam met Cronje se manne indie loopgrawe op die suidelike banke van die Rietrivier. Hulle het die strook tussenBosmansdrif en die plek waar die Rietrivier en die Modderrivier ontmoet het gedek.De la Rey het met ongeveer 800 Transvalers aan hulle regterkant, by diespooroorgang gelê. Sommige burgers het aan hulle linkerkant in die lang gras tussendie Rietrivier en die Modderrivier stelling ingeneem om die oorgang by Bosmansdrifte dek. Generaal Prinsloo en die burgers van die Oranje-Vrystaat het die gebied aandie westekant van De la Rey se manne gedek, vanaf die brug, tot by Rosmeadsdrif.Die perde was agter die manne in die skuiling wat die styl rivier banke verskaf hetversteek. ‘n Paar kanonne is agter die manne geplaas, aan die noordekant van dieRietrivier. Die res van die kanonne was langs die spoorlyn geplaas, om die oop gebiedvoor De la Rey te dek.

Vroeg die oggend van 28 November het die eerste skote geklap. Aanvanklik het dieBoere die oorhand gehad deur die Britte teen die grond vas te pen, maar later in diedag het die Britte daarin geslaag om by Bosmansdrif deur te breek. Na sononder hetGeneraal De la Rey opdrag gegee om terug te trek na die Magersfontein heuwels.

Nadat die Britte weer terug getrek het om kragte bymekaar te maak, het die Boere hulingegrawe by Magersfontein. Gedurende die veldslag wat daar plaasgevind het op 11Desember 1899, het die Soutpansberg kommando hul posisie baie dapper verdedig.Die hoof mag van ongeveer 2,500 man was in die loopgrawe, wat vanaf Mertonhaltevir ongeveer drie myl na oos, al langs die suidelike voet van die Magersfonteinkoppies, tot by ‘n lae heuwel, gegrawe was. Die Boere was goed versteek in dieloopgrawe. Die loopgrawe was tussen 60 en 200 tree voor die rif en een en ‘n halwetree tot twee tree diep. Daar was klein forte, wat goed gekamoefleer was, al langs dieloopgrawe gebou, vanwaar die Boere kon vuur op die vyand in enige plek in die helegebied voor hulle. ‘n Deel van die Soutpansberg kommando het in ‘n posisie bynateenaan die spoorlyn gelê. Dit was die plek waar Cronje verwag het dat die vyand souprobeer om deur te breek.

Die res van die Soutpansberg kommando was saam met die Klerksdorp enPotchefstroom kommando’s, met die hulp van ‘n klompie Vrystaters, op die regtervleuel, sowat 25 myl noord van die Modderrivier stasie en 3 myl vanaf die spoorlyn.Hulle lyne het in ‘n noordwestelike rigting gelê, met slegs ‘n paar loopgrawe en klein

Page 10: Pietersburg konsentrasie kamp

skanse. Daar was ongeveer 1,500 man op hierdie vleuel, onder die bevel van GeneraalAndries Cronje, die broer van Generaal Piet Cronje.

Op 10 Desember het die Britte die Soutpansberg kommando met kanonvuur gestook,sonder om enigeen te wond of te dood. Al die Boere het dapper in hul skuilings geblyen op die Britte gewag. Die volgende oggend het die Britte nog in die stik donker naKimberley begin op marsjeer, reg in die lokval in wat die Boere aan hul gestel het.Wat daarop gevolg het, is reeds in menigte boeke as ‘n geskiedkundige oorwinningvir die Boere beskryf.

Ongeveer om twaalf uur die middag het Cronje aan die Soutpansberg kommandoopdrag gegee om aan die linkervleuel, waar die Britte byna deurgebreek het, hulp tegaan verleen. Hulle het tot die linkervleuel se hulp gehaas en die vyand bestorm. Dieaanval was so effektief dat die vyand onmiddellik omgedraai en gevlug het. ‘nGrootskaalse terugval het onder die vyand begin. Hierdie dapper aanval het dieweegskaal sodanig in die Boere se guns geswaai dat die uiteindelike oorwinning baiegroot sou wees.

Na die slag van Magersfontein het die Britte by Modderrivier op versterkings gewag,voordat hulle weer hul opmars voort gesit het. Die Soutpansberg kommando het dieposisie by Scholsnek verdedig, maar die Britse mag van ongeveer 40,000 troepe waste veel vir die Suid Afrikaanse magte gewees en Generaal Cronje was teen 15Februarie 1900 genoodsaak om opdrag aan die Boere te gee om terug te trek.

Die Britte het die vlugtende Boere agterna gesit en op 18 Februarie by Paardebergvasgekeer. Daar is baie lede van die Soutpansberg kommando as krygsgevangenesgeneem en na St. Helena gestuur. Diegene wat ontsnap het, het vir ‘n kort tyd naSoutpansberg terug gekeer, voordat hulle weer by die gevegte in Natal gaan aansluithet.

Die stryd in NatalTerwyl ‘n gedeelte van die Soutpansberg kommando aan die gevegte by Modderrivieren Magersfontein deelgeneem het, het die res van die Soutpansberg kommando inNatal geveg. Op 13 Desember 1899 is die Soutpansberg kommando saam met dieBoksburg kommando na Boskop gestuur. By die aanskoue van die groot Britse maghet hulle egter terug geval en Boskop opgegee. Die Soutpansberg kommando hetdaarna baie dapper geveg in die Slag van Colenso op 15 Desember, waar die Britsemag ‘n groot knou toegedien is.

Net soos wat die geval was by Kimberley, was die Britse magte in Natal ook te grootvir die Suid Afrikaanse magte en moes hulle eweneens uiteindelik terugval. Na die valvan Bloemfontein en Pretoria, het die Soutpansberg kommando terug getrek en hulleby die magte in Warmbad aangesluit.

Generaal Christiaan Beyers en die stryd in die NoordeGeneraal Christiaan Frederik Beyers het in September 1900 die bevel geneem oor diehele gebied noord van die Pienaarsrivier. Hier was die burgers afgesny van enigekontak met die res van die Boeremagte. Die Soutpansberg kommando was besig omuitmekaar te val toe Generaal Beyers deur die regering daarheen gestuur. ‘n Grootaantal was reeds in Paardeberg gevangene geneem, terwyl vele aan die noordgrens

Page 11: Pietersburg konsentrasie kamp

byna glad nie aan die gevegte deelgeneem het nie. Ná Generaal Beyers se verskyningop die toneel was daar egter gou wesenlike verbetering te bespeur.

Beyers het aan die burgers gewys dat hy ‘n baie dapper man en ook ‘n uitstekendeleier was. Alhoewel hy nooit amptelike opleiding in die krygskuns ontvang het nie,het hy verstaan hoe om ‘n aanval te lei en hoe om die beste gebruik te maak van dieomgewing. Op 26 September 1900 het hy die burgers aangespoor tot nuwe hoogtesdeur die voorbeeld op die slagveld te stel gedurende ‘n aanval op die Britse kamp byPienaarsrivier.

Die Boere het in Warmbad weerstand teen die vyand gebied en hulle vir maande teruggehou. Uiteindelik het Paget in November na Pienaarsrivier terug getrek om kragte teherwin. Die Boere het Warmbad, in die Waterberg distrik, behou as voorstegevegsfront.

Paget het sy tweede veldtog na die noorde op 29 Maart 1901 begin. Hierdie keer hethy ‘n weermag van ‘n redelike sterkte gehad. Die Boere het nie veel weerstand gebiednie toe Paget die opmars van 170 myl vanaf die Pienaarsrivier na Pietersburg beginhet en op 8 april het Paget Pietersburg ingeval.

Op pad na Pietersburg het die Britte alles wat hulle hul hande op kon lê na Pretoriaterug gevat. Vroue en Kinders was na die konsentrasiekampe geneem en beeste wasna Pretoria geneem om aan die Britse weermag kos te verskaf. Alles wat hulle nie opdie treinwaens kon laai nie was dood gemaak of afgebrand. Huise, plase en landeryewas alles verwoes.

Colenbrander en Plummer is toe in beheer gelaat van die operasie om die res van dieNoord Transvaalse platteland op te ruim. Plummer het die lengte van dieOlifantsrivier beset om te keer dat die Transvaalse regering na die noorde konontsnap. Die Soutpansberg gebied was ‘n groot uitgestrekte gebied, onvriendelik enonbekend aan die Britte. Hulle magte was te min om die hele gebied te dek. Om sakevir hulle makliker te maak het hulle toe die swart stamme in die Noord Transvaalbewapen.

Toe die Britte Pietersburg ingeval en geplunder het, het hulle die vroue en kinders na‘n konsentrasiekamp geneem. Die Boere was te min om die sterk Britse mag te keer.By aanskoue van die oorweldigende Britse mag het baie burgers hul eie kommando’sverraai en na de vyand oorgeloop.

Op 30 April 1901 het die Britte by Heanertsburg met die Boere slaags geraak, waarnadie Boere na Wolkberg uitgewyk het om dáár hul basis op te rig.

Die Soutpansberg kommando het baie dapper geveg in baie moeilike omstandighede.Die gebied was baie groot om te verdedig en die mag het aanvanklik uit nie meer as400 burgers bestaan nie. Met die verloop van tyd is baie gevangene geneem, terwylbaie ander moeg vir die gevegte geraak het en na die Britte oorgeloop het. Teen Mei1902 was daar nog maar slegs ongeveer 60 burgers in die kommando oor.

Page 12: Pietersburg konsentrasie kamp

Maar net ‘n klein groepie van die kommando het perde gehad. Weens die perdesiektewat daardie tyd van die jaar baie straf geheers het, moes meer as die helfte van dieburgers te voet gaan.

Die oorlogstaktiek wat die Britte in hierdie gedeelte aan die dag sou lê het ook baiekritiek uitgebring. Om hul getalle aan te vul, het die Britte baie gebruik gemaak vandie plaaslike swart bevolking en van Boere wat oorgeloop het. Die sogenaamdeNational Scouts, wat bestaan het uit joiners, het aan die burgers probleme veroorsaak,aangesien hulle die gebied goed geken het. Die verskroeide aarde beleid en diewegvoering van die vroue na die konsentrasiekamp het die Boere ook sonder enigekos en skuiling gelaat. Dikwels het die Britse magte Boere summier doodgeskietnadat hulle in ‘n geveg oorgegee het, aangesien hulle sou reken dat dit te veel moeitesou wees om krygsgevangenes in bewaring te neem. Die Britte het die nie vegtendeplaaslike swart bevolking ook van gewere voorsien en hulle opdrag gegee om dieplase te plunder en die mense te verdryf.

Al hierdie probleme het egter net die handjievol burgers wat oorgebly het des te meervasberade gemaak

Tussen April 1901 en September 1901 is die gevegte hoofsaaklik suid van Pietersburggevoer. Die meeste van die tyd het die Britte die oorhand gehad aangesien hulle teveel in getalle was vir die handjievol Boere. Beyers het egter wel sommige suksessebehaal, soos byvoorbeeld die keer toe hy die trein tussen Potgietersrus enNaboomspruit met dinamiet laat ontspoor het en op ‘n geleentheid wat hy daaringeslaag het om ongeveer 700 beeste by die vyand naby Warmbad te buit.

In September 1901 het Beyers na Malipspoort terug geval, vanwaar hy die res van dieoorlog sy aanvalle geloods het. Die Boere het ‘n groot terugslag beleef toe VeldkornetTom Kelly na die Laeveld moes vlug. Beyers het met 200 berede man tot Kelly sehulp gegaan, maar Kelly het toe al reeds oor die Portugese grens gevlug en hom aandie Portugese oorgegee.

In Januarie 1902 het ‘n handjievol dapper Boere uit die Britte se aanhouding ontsnapen hulle by Beyers se kommando gevoeg. Dieselfde maand het Beyers met 40 mannedie konsentrasiekamp in Pietersburg bestorm en sowat 150 man bevry. Baie vanhierdie mans het egter weer na die Britte oorgeloop en die vyand gewaarsku teenBeyers se planne. Dit het veroorsaak dat Beyers se aanval op Pietersburg die volgendeoggend misluk het.

Nadat Beyers ‘n suksesvolle reis na die Laeveld uitgevoer het om hul kos aan te vul,het hy in Maart ‘n beleg op Fort Hendrina gedoen. Die Britte het egter daarin geslaagom Beyers se manne te verdryf. Die Britte het die vlugtende kommando agterna gesiten ‘n hele paar skermutselinge het plaasgevind. Die kommando het tot in dieWolkberg gevlug, waar hulle die Britte goed terug gedryf het.

By sy terugkeer na Malipspoort het Beyers die boodskap ontvang dat hy naVereeniging moes gaan om aan die vredesonderhandeling deel te neem. Gedurende syafwesigheid van die kommando het die Britte daarin geslaag om die oorblywendeBoere by Malipspoort te omsingel. Die gevegte het daar vir ‘n tyd voortgeduur, maarop 10 Mei 1902 is die laaste 61 burgers van die Soutpansberg kommando gevange

Page 13: Pietersburg konsentrasie kamp

geneem. Hierdie burgers is na die Umbilo krygsgevangenekamp in Durban geneem,waar hulle gehou was totdat hulle ná die vrede van Vereeniging weer vrygelaat is.

Page 14: Pietersburg konsentrasie kamp

Pietersburg konsentrasiekamp

OprigtingKort nadat Plummer in April 1901 in Pietersburg aangekom het, is die Pietersburgkonsentrasiekamp opgerig. Die kamp is op 11 Mei amptelik geopen. Die eerste sewesterfgevalle is ook reeds in Mei aangemeld. Hierdie kamp moes vir die heleSoutpansberg distrik nod van Marabastad dien. Persone suid van Marabastad is na dieNylstroom kamp gestuur.

Nie al die mense wat in die Pietersburg konsentrasiekamp aangehou was het almalvan hierdie omgewing gekom nie. Heelwat mense van Pretoria en ander plekke in dieTransvaal is in die kamp opgeneem. Daar is self ‘n persoon wat van so ver as dieKaapkolonie kom in die sterftelys aangeteken. Dit is waarskynlik dat hierdie personena die Noorde gevlug het en hier deur die Britte vasgekeer en gevange geneem is.Baie van die Soutpansberg distrik se mense is ook weer na Irene naby Pretoriagestuur.

Inbring van vroue en kindersOor die inbring van die vroue en kinders na die kamp word van die droewigsteverhale van die oorlog vertel. Plummer het die plaaslike swart bevolking met wapensvoorsien en hulle opdrag gegee om so veel mense as moontlik bymekaar te maak in nadie kamp te bring.

Hierdie mense het met ‘n vrye hand die weerlose vrouens en kinders op die plaseaangeval, gemoor en geplunder. In enkele gevalle het Generaal Beyers van die mansna die plase gestuur om die vroue te beskerm, maar die oormag swartes het hierdiemans gedwing om uiteindelik aan die Britte oor te gee en om beskerming vir hulfamilies teen die aanvalle te vra.

Waar daar nie mans was om die families te beskerm nie, is die plase afgebrand en dievroue moes met hul kinders, sonder klere en komberse die veld in vlug. Gevalle isaangemeld waar die mense rondgestamp was en met assegaaie in die bors gesteek is.Self gevalle van verkragting van die vroue is aangemeld. In een geval word vertel hoedat die vroue, kinders en siekes vir nege dae deur die swartes aangehou is voordathulle op waens gelaai is. Hulle was eers vir ‘n tyd deur die Laeveld gevoer, voordathulle uiteindelik na Pietersburg geneem is. Ander vroue het vertel hoe hulle per voetna Pietersburg moes vlug om vir beskerming teen die aanvalle by die Britte te vra.

Die wreedste verhale van die Britse optrede is ook van alle ander dele in die landvertel. In een geval is ‘n jong vrou wat skaars 24 uur gelede geboorte aan ‘n babageskenk het, met geweld uit die huis gejaag voordat die Britte die huis afgebrand het.Die Britse soldate het selfs die kombers wat haar moeder om haar wou draai om haarteen die koue te beskerm ru by haar afgeneem.

Toestande in die kampDie eerste 113 mense wat aan die begin van Mei 1901 ingebring was, was eers indorpshuise gehuisves. Na ongeveer een maand is hulle verskuif na die kamp teen ‘nsanderige bult, tussen die spoorlyn wat van Pietersburg na Pretoria loop, die

Page 15: Pietersburg konsentrasie kamp

Sterklooprivier en die hoofpad na Potgietersrus. Die kamp, met 300 tente, was metdoringdraad omring. Wagte het ‘n aantal blokhuise rondom die kamp beman om teverseker dat niemand maklik kon ontsnap nie.

Een groot tent was as hospitaal gebruik, nog ‘n tent was as stoorplek ingerig en eentent het as administratiewe kantoor diens gedoen. Later is nog vier groot tente ashospitale ingerig om die geweldige hoë aantal siekes te versorg. Daar was in totaalslegs 28 beddens in die hospitaal.

Een groot tent is ook as skool en kerk gebruik. Daar was op ‘n tyd meer as 600leerlinge met slegs 2 gekwalifiseerde onderwysers. Tien kampinwoners het ookbygestaan met die onderrig, wat alles in Engels plaasgevind het.

In elke tent het van 4 tot 6 families gewoon. Die tente was oud en stukkend en hetweinig beskutting verleen teen die koue wintermaande. Die meeste mense het diegeleentheid gehad om komberse en skoon klere bymekaar te maak toe hulle na diekampe gebring is nie. Die mense het dus erg gely.

Die lewe in die konsentrasiekamp was vol smart. Jacobus Potgieter het na die oorlogsy herinneringe van die dae in die kamp soos volg beskryf: “Ek onthou die smartlikedae, die dae van trane en die dae van geween. Ja, geen enkele dag – o ja, selfs bynageen enkele uur van ‘n enkele dag – gaan verby sonder dat jy die geween en geklaaghoor en ook die gebede van die dierbare moeders, broers en susters wanneer diekinders na die lyktent gedra word, terwyl andere met ‘n eselwa na die graf aangeryword.”

Die mense het aan vele siektes gely. Elke tent waar jy ingeloer het kon jy siek mensesien lê. Selfs volwassenes het gesterf van die masels. Die mense was magteloos. Alwat hulle kon doen was om te bid. Elke dag en nag het die mense tot die Here gebidom hul kinders te spaar.

Behalwe vir die tyd wat die mense gerou het, was daar baie min gewees om die mensein die kamp besig te hou. Die Boere wat die Britte goedgesind was toesig oor diekamp gehou het. Hulle het die vroue beveel om heel dag te werk. Die vroue moes dietente skoonmaak, om die tente uitvee en bossies rondom die tente in in die stratetussen die tente skoffel. Om die reënwater te keer het die vroue slote om die tentegegrawe. Die vroue wat geweier het om te werk is by die kantoor aangekla en dan nakampe buite die Transvaal weggestuur.

Die mans wat as krygsgevangenes aangehou was moes die harder hande arbeid verrighet. So het Jacobus Potgieter vertel hoe hy elke dag die dooies begrawe het. Hy heteke dag na die lyktent gegan om die name van die dooies op te neem. Die name hethy op ‘n stukkie papier geskryf en dit voor op die bors van die lyk met ‘n speldvasgesteek. Daarna het hy die name in sy sakboek geskryf en die lengte en breedtevan die lyke geneem en vir eke lyk ‘n graf gegrawe volgens sy grote. Dan het hy dienaam van die lyk op ‘n stukkie papier geskryf en dit in die oop graf gegooi. Wanneerdie lyke by die kerkhof aangekom het, het hy elke lyk in die graf geplaas.

Die rantsoene wat in die begin maande in die kamp voorsien was, was skokkend. Dievleis was baie maer en besmet met siektes. Die beesvleis was besmet met vuursiekte

Page 16: Pietersburg konsentrasie kamp

en die skaapvleis besmet met hartswater. Nadat die mense gekla het is die siek beesteen skape dood gemaak en begrawe. Die mense het daarna geblikte vleis gekry. Diemense het geen vars groente gekry nie.

Aan die begin was daar geen water in die kamp voorsien nie. Mevrou J.J. Coetzee hetvertel hoe die vroue water in die Sandrivier moes gaan skep en oor die treinspoor dra.Eendag het ‘n trein ‘n jong meisie wat water gedra het dood getrap. Later het dieBritte water voorsien met waens.

Vuurmaakhoud was eweneens ‘n groot probleem gewees. Mevrou Coetzee het vertelhoe eke tent slegs 2 stukke steenkool per dag gekry het om kos mee gaar te maak.Daar was geen hout of steenkool beskikbaar vir verhitting nie. Elke dag het daarwaens uitgegaan om hout te gaan haal. Die mense wat die hout gaan haal het kon dieeen helfte van die hout vir hul self hou, terwyl die ander helfte aan die ander mense indie kamp uitgedeel is. Hierdie waens het ook ‘n geleentheid geskep aan die burgersom te ontsnap.

Verskuiwing van die kampIn Januarie 1902 het ‘n groep van sewe mans ‘n geleentheid waargeneem om teontsnap. Hulle het een oggend saam met die waens gegaan wat hout gaan haal het.Hierdie sewe mans was: die twee broers Jacobus Johannes Potgieter (Kotie) enChristiaan Johan Potgieter (Krisjan), AJ Van Jaarsveld (Oom Albert), SJ de Beer(Sagrys), JH Venter (Jan), C Harmse (Stoffel) en W van der Gijft (Willie).

In sy navorsingstuk meld SJ Lee dat hierdie mans aan Generaal Beyers die beriggegee het om die kamp aan te val en die ander burgers ook te bevry. Dit is egter niewaar nie, aangesien die sewe mans die konsentrasiekamp op 18 Januarie verlaat en op24 Januarie eers by die kommando op Malipspoort aangesluit. Generaal beyers hetvroeg in Januarie sy vesting in Malipspoort verlaat om kos en voorraad te gaan soek.Sy reis na Warmbad en Nylstroom het niks opgelewer nie en hy en veertig burgers hettoe, op pad terug na sy wegkruipplek, die konsentrasiekamp by Pietersburg op 23Januarie aangeval.

Beyers het 150 man uit die Britse kamp bevry, nadat hy vir kampsuperintendentTucker en die Britse personeel vir ‘n nag aangehou het. Die volgende dag het hy ‘naanval op Pietersburg probeer, maar dit het skipbreuk gelei aangesien ‘n paar mannehulle verraai het en die Britte gewaarsky het.

Generaal Beyers se aanval het die Britte laat besef dat die kamp nie behoorlikbeskerm kon word nie en die aangehoudenes is eers na Colenso en daarna naPinetown verskuif.

Die vroue van die mans wat ontsnap het is na die Merebank konsentrasiekamp inDurban geneem. Die vrouens is met hul kinders in stinkende perdewaens gelaai. Diereis na Merebank het 7 dae geduur. Die kinders het baie siek geword in dievoortdurende reën. Hulle rantsoene is toe met die helfte verminder.

Page 17: Pietersburg konsentrasie kamp

Bevolkings getalle in die kampVolgens die opnames wat die Britte gemaak het, het die kamp se bevolkingsgetal inAugustus 1901 3,713 bereik. Getalle word aangegee slegs tot Januarie 1902, waarnadie kamp verskuif is. Aangesien enkele sterfgevalle egter nog steeds in Februarieaangeteken is, word aangeneem dat die kamp eers vroeg in daardie maand ten volleontruim was.

Na die sluiting van die vredesverdrag van 31 Mei 1902 is die kamp weereens ingebruik geneem om burgers wat vanaf die krygsgevangenekampe en anderkonsentrasiekampe na hul huise terug gekeer het te huisves. Daar is egter geenamptelike syfers bekend oor die bevolkingsgetalle gedurende hierdie tydperk nie.

Sterftes in die kampDie hoogste getal sterftes wat in een maand voorgekom het was 197 in Augustus,indien die datums in die naamlys getel word. Die Britse bronne dui 184 sterfgevalle

vir hierdie maand aan. Die verskil in die getalle aangedui is toeskryfbaar aan dieaantal grafte wat nie in die Britse rekords aangeteken is nie, soos verduidelik in dieafdeling oor onaangetekende grafte hieronder.

‘n Ontleding van die sterftelys dui ook dat kinders onder 16 ongeveer 80% van diesterftes uitmaak, terwyl vrouens bo 16 meer as 10% van die sterftes uitmaak. Diekindersterftekoers van die Pietersburg konsentrasiekamp in September was deurEmily Hobhouse aangedui as 1,212 per duisend per jaar, wat abnormaal hoog was.Hierdie syfer is byna vier keer so hoog as die syfer van 326 sterftes per duisend perjaar, wat deur Hobhouse aangedui was as die gemiddeld vir al die kampe in dieTransvaal. Indien die sterftes teen hierdie koers aangehou het, sou die helebevolkingsgetal in minder as tien maande uitgewis gewees het. Jacobus Potgietermeld dat hy tot sestien of sewentien kiste op een dag moes begrawe.

0

1000

2000

3000

4000

Mei1901

Jun1901

Jul1901

Aug1901

Sep1901

Okt1901

Nov1901

Des1901

Jan1901

Bevolkings getalle in die Pietersburg konsentrasiekamp

0

50

100

150

200

Mei

190

1

Jun

190

1

Jul 1

901

Au

g 1

901

Sep

190

1

Okt

190

1

No

v 19

01

Des

190

1

Jan

190

2

Fe

1902

Sterftes in die Pietersburg konsentrasiekemp

Page 18: Pietersburg konsentrasie kamp

‘n Totaal van 49 persone se adres word aangedui as “Burgerskamp, Pietersburg”, watdaarop aandui dat hulle in die konsentrasiekamp gebore is en daar gesterf het. 3 Vanhierdie persone se ouderdom, soos op die lys gemeld, dui egter daarop dat hullegebore is voordat die kamp gestig is. Daar was wél predikers en teologiese studente indie kamp, wat kinders gedoop het. Vyftien persone is begrawe sonder dat hullegedoop was.

Die naamlys van sterftesDie naamlys van sterfgevalle in die Pietersburg konsentrasiekamp wat hierby ingesluitis, is opgestel van verskeie bronne. Gedurende die oorlog het die Britte diesogenaamde “blouboek” opgestel waarin alle statistieke in verband met diekonsentrasiekampe aangeteken was. Ná die oorlog het die Assistent PlaaslikeMagistraat van Pietersburg, A.C. Hatfield hierdie bron gebruik om die naamlys vansterfgevalle op te stel, wat op 16 Desember 1908 uitgegee is met die geleentheid vandie onthulling van die gedenkteken op die begraafplaas deur Generaal C.F. Beyers.Datums van afsterwe, soos aangedui op die lys wat hierby ingesluit is, is hoofsaaklikvan hierdie bron geneem.

In 1972 het S.J. Lee ‘n opname van die grafstene gedoen. Hy het sekere verskilleuitgewys waar die sterfdatums wat op die grafstene voorkom verskil van die datumsop die sterftelys.. Albei datums word op die aangehegte lys aangedui.Geboortedatums word op die aangehegte lys aangedui slegs waar die datum gevind isop Lee se opname. Die leser kan egter in die meeste gevalle die geboortedatums bybenadering bereken deur te verwys na die ouderdom van die persone.

Jacobus Johannes Potgieter was vir ‘n tydperk as krygsgevangene in diekonsentrasiekamp aangehou. Gedurende hierdie tydperk het hy die lyke begrawe en aldie name in sy dagboek aangeteken. Datums van begrafnis, soos op die aangehegte lysaangedui, is hoofsaaklik vanuit hierdie bron geneem. Daar is gevalle waar diesterfdatum soos aangedui later is as die datum van begrafnis.

Die verklaring vir die verskille tussen die Britse datums en die datums van die anderbronne is moontlik dat die Britte somtyds agter geraak het met die administrasie ensterfte sertifikate is eers na die tyd uitgereik

Die spelling van name en vanne verskil in heelwat gevalle tussen die verskillendebronne hierbo genoem. Waar moontlik is die aangehegte lys met inligting van alhierdie bronne aangevul en spelling van name en vanne gekorrigeer.

Onaangetekende grafteVerskillende getalle word aangegee vir die totale sterfgetalle in die kamp. Die getalwat die Britte amptelik in hul blouboek aangeteken het is 631, terwyl die naamlys,wat in 1908 deur A.C. Hadfield vergelyk is met die register, 657 name insluit. S.J. Leehet in 1972 ‘n telling van die grafte uitgevoer en tot die slotsom gekom dat dienaamlys van 1908 ook nie volledig is nie. Lee se opname dui die name van 5 personeaan wat nie aangeteken is nie, maar hy meld wel dat daar vele ander grafte is wat niegrafstene gehad het nie, en daarom kon hy nie sodanige name insluit nie. JacobusJohannes Potgieter, wat ‘n opname van grafte vir die tydperk vanaf 1 Augustus tot 11Oktober 1901 gemaak het, werp effens lig op sommige van hierdie ongemerkte grafte,

Page 19: Pietersburg konsentrasie kamp

en hy dui ook 12 name aan wat nie in die naamlys opgeneem is nie. Die totalenaamlys van sterfgetalle in die konsentrasiekamp, soos wat hier aangegee sal word,bevat dus 674 name. Dit is egter moontlik dat daar nog ander name ook kon wees, watnooit opgeteken is nie.

Toe Lee sy opname van grafte in 1972 gemaak het, het hy een graf gevind waar driepersone waarskynlik reeds voor die amptelike opening van die kamp saam begrawe is.Die grafsteen van hierdie graf het aangedui dat die graf behoort aan Oom KootHarmse en twee kinders wat op 2 Desember 1899 daar begrawe was.

Hervestiging van die burgersNadat die oorlog op 31 Mei 1902 beëindig was, het die Britse regering begin om diegevangenisse van die konsentrasiekampe op hul plase te hervestig. Die Pietersburgkonsentrasiekamp is vir hierdie doel weer op 10 Augustus heropen. Diekrygsgevangenisse wat vrygelaat is, was ook na die konsentrasiekamp gebringvoordat hulle vry gelaat was. Voordat hulle kon gaan, moes hulle egter ‘n dokumentteken waarin hulle trou sweer aan die Britse ryk: “The bearer, JJ Potgieter has beenreleased from prison of war camp Umbilo on signing that he acknowledge terms ofsurrender and becomes a British subject.”

Daar was onmiddelik begin met die vrylating van die mense. Baie moes egter nog indie kamp agter bly totdat alle prosedures afgehandel kon word. In Desember 1902was daar nog steeds 194 mense in die kamp. Weeskinders is na die Irene kampgestuur. Die kamp is uiteindelik op 7 Februarie 1903 finaal gesluit verklaar deur dieBritse ryk.

Die kamp ná die oorlogNa die oorlog het die konsentrasiekampkerkhof die Afrikaners voortdurend herrinneraan die wreedheid van die oorlog. In 1908 is die kerkhof opgeknap en GeneraalBeyers het ‘n gedenknaald in die kerkhof onthul, waarop die volgende woordeverkyn:

TerGedachtenis

AanDe 650 Vrouwen en Kinderen

GestorvenIn het Concentratie Kamp

Van Mei 1901 tot Feb. 1902Edele Moeders en Dochters

Zy riepen niet; Zy klaagden niet;Zy verduurden; Zy lyden;

Zy kwynden weg als was voor de hitte hunner beproevingen;Zy stierven, maar met de woorde opde lippen tot man en zoon en volk.

“Blyft Getrouw”

Onthuld door Z.ed Gestr. Genl. BeyersOp 16 Dec. 1908

Page 20: Pietersburg konsentrasie kamp

Die kerhof is in 1938 weer opgeknap en ‘n groot plegtigheid is by die kerhof gehouom saam te val met die ossewatrek. Pietersburg se kultuurraad het daarna die kerkhofgereeld versorg, met die hulp van die Voortrekkers wat die gras geskoffel het. Diegrafte is toe met beton versterk en gemerk. Die Pietersburgse Feestekommitee het elkejaar ‘n kranslegging in die kerkhof gehou. Die toestand van die kerkhof het egter mettyd baie verswak. In 1956 het Raddslid Deetlefs byvoorbeeld die toestand van diekerhof as “betreurenswaardig” beskryf. Die verswelging van die kamp deur diestedelike ontwikkeling was “skrikwekkend”.

In November 1969 het die Stadsraad besluit om die oorskot van die gestorwenes indie kerkhof op te grawe en in ‘n gesamentlike grafkelder by die Suidelike ingang totPietersburg te begrawe. Hierdie besluit het gou baie kritiek uitgelok en SJ Lee het dievoortou geneem om die herstel en opknapping van die kerhof te bepleit. In Maart1972 het Lee sy baie volledige verslag gepubliseer, wat die deurslag gegee het tot diebehoud van die kerkhof. In Junie 1973 het die Stadsraad die besluit van 1969 herroepen om die restourasie aan die Suid-afrikaanse Raad vir Oorlogsgrafte oor te dra.

Vir tien jaar het daar egter niks gebeur aangaande die restourasie van die kerkhof nie.SJ Lee het die swak toestand van die kerkhof weereens onder die mense se aandaggebring. Die Historiese Komitee het die restourasie van die kamp met erns aangepaken baie organisasies byeen gebring om verbeterings aan te bring. By die ingang tot diekerkhof is waardige hekke opgerig, behoorlike omheining is aangebring en ‘nGedenkplein is opgerig, waar al die grafstene wat nog bestaande gebly het aangebringis, saam met ‘n gedenkplaat met die name van die gestorwenes.

Vandag word die kerkhof onderhou en goed versorg deur die Pietersburg/PolokwanePlaaslike Oorgangsraad.

Page 21: Pietersburg konsentrasie kamp

Ere rol

1. Paul PJ Vorster van Leydsdorp, ouderdom 12 jaar , Sterf 11 May 19012. Elizabeth H Marais nee Bekker van Haenertsburg, ouderdom 23 jaar , Sterf 14 May 19013. Naam onbekend Marais van Pietersburg, ouderdom 2 dae, Sterf 15 May 19014. Erasmus Vorster van Leydsdorp, ouderdom 5 maande , Sterf 22 May 19015. Frans J Haman van Grootplaats, Spelonken, ouderdom 64 jaar , Sterf 22 May 19016. Salome M Van Staden van Pienaarsnek, Straaipoort, ouderdom 1 jaar 8 maande , Sterf 25 May 19017. Anna S Muller van Louis Trichardt, ouderdom 2 jaar , Sterf 29 May 19018. Catrina W Alberts nee Venter van Welgevonden, Houtbosch, ouderdom 28 jaar , Sterf 04 Jun 19019. Maria MP Viviers van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 4 maande , Sterf 06 Jun 190110. Petronella CA Els van Louis Trichardt, ouderdom 2 jaar 7 maande , Sterf 06 Jun 190111. David E Combrink van Mahelaskop, Spelonken, ouderdom 23 jaar , Sterf 08 Jun 190112. Anna J Eloff van Louis Trichardt, ouderdom 7 jaar 6 maande , Sterf 08 Jun 190113. Naam onbekend Dohl van Mara, ouderdom 2 maande , Sterf 08 Jun 190114. George RF Moolman van Kareebos, Rhenosterpoort, ouderdom 13 jaar 6 maande , Sterf 09 Jun 190115. Caterina EF Bosch nee Moolman van Kareebos, Rhenosterpoort, ouderdom 36 jaar , Sterf 09 Jun 190116. Anna ME Oosthuizen van Zandfontein, Matala, ouderdom 17 dae, Sterf 10 Jun 190117. Cornelia F De Beer nee Coetzee van Zandfontein, Pretoria, ouderdom 28 jaar , Sterf 11 Jun 190118. Gerhardus P Pretorius van Louis Trichardt, ouderdom 13 jaar , Sterf 12 Jun 190119. Philippus C Potgieter van Rooipoort, Marabastad, ouderdom 1 jaar , Sterf 12 Jun 190120. Naam onbekend Van Der Berg van Louis Trichardt, ouderdom 2 dae, Sterf 12 Jun 190121. Johanna S Macdonald van Vrischgewaagd, Houtbosch, ouderdom 3 maande , Sterf 13 Jun 190122. Beatrice Badenhorst van Wegraakbosch, Haenertsburg, ouderdom 3 jaar 6 maande , Sterf 13 Jun 190123. Davis HJ Roux van Louis Trichardt, ouderdom 64 jaar , Sterf 14 Jun 190124. Leonard J Grobbelaar van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 8 dae, Sterf 14 Jun 190125. Annie Opperman nee Nel van Zandfontein, Louis Trichardt, ouderdom 23 jaar , Sterf 15 Jun 190126. Stephanus J Combrink van Machelaskop, Spelonken, ouderdom 25 jaar , Sterf 15 Jun 190127. Wilhelmina P De Bruin nee Vorster van Kalkbank, Malitiesland, ouderdom 22 jaar , Sterf 16 Jun 190128. Aletta S Olivier van Middagzon, Spelonken, ouderdom 4 jaar , Sterf 16 Jun 190129. Gert A Oelofse van Rooigrond, Spelonken, ouderdom 44 jaar , Sterf 17 Jun 190130. Francina S Botha van Louis Trichardt, ouderdom 18 jaar , Sterf 18 Jun 190131. Hester S Hattingh van Nooitgedacht, Laeveld, ouderdom 9 jaar , Sterf 18 Jun 190132. Dirk CJ Van Schalkwijk van Rondebosch, Houtbosch, ouderdom 2 jaar , Sterf 19 Jun 190133. Partick H Cloete van Louis Trichardt, ouderdom 10 jaar 6 maande , Sterf 19 Jun 190134. Peter F Van Greenen van Pretoria, ouderdom 15 jaar , Sterf 19 Jun 190135. Andries H Olivier van Bokfontein, Magaliesberg, ouderdom 7 jaar , Sterf 20 Jun 190136. Elsie JJ Theron nee Naude van Graskraal, Laeveld, ouderdom 45 jaar , Sterf 20 Jun 190137. Hendrina Dockrell van Elandshoek, Buffelsberg, ouderdom 3 jaar 6 maande , Sterf 20 Jun 190138. Carl J Van Schalkwijk van Pietersburg, ouderdom 5 maande , Sterf 20 Jun 190139. Philip VC Vorster van Kalkbank, Malitiesland, ouderdom 10 jaar , Sterf 21 Jun 190140. Salomina F De Jager nee Hames van Vlakfontein, Laeveld, ouderdom 50 jaar , Sterf 22 Jun 190141. David S Van Dyk van Louis Trichardt, ouderdom 3 maande , Sterf 22 Jun 190142. Martha L Van Der Berg nee Schutte van Louis Trichardt, ouderdom 37 jaar , Sterf 23 Jun 190143. Petrus J Van Rensburg van Doornfontein, Marabastad, ouderdom 3 jaar , Sterf 23 Jun 190144. Naam onbekend Van Der Gryp van Paardeplaats, Haenertsburg, ouderdom 3 maande , Sterf 24 Jun 190145. Aleda A Stolz van Rietvlei, Pretoria, ouderdom 7 jaar , Sterf 23 Jun 190146. Frederick C Grobler van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 56 jaar , Sterf 24 Jun 190147. Willem TJ Botha van Poortjie, Marabastad, ouderdom 45 jaar , Sterf 25 Jun 190148. Cornelius JJ Barkhuizen van Voetpad, Houtbosch, ouderdom 8 dae, Sterf 26 Jun 190149. Johannes WP Espach van Louis Trichardt, ouderdom 9 jaar , Sterf 26 Jun 190150. Peter A Wademan van Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar 6 maande , Sterf 26 Jun 190151. John C Van Staden van Pienaarsnek, Straaipoort, ouderdom 11 jaar , Sterf 28 Jun 190152. Frnas JJ Du Preez van Louis Trichardt, ouderdom 73 jaar , Sterf 27 Jun 190153. Lizzie, M Venter van Cyferfontein, Spelonken, ouderdom 2 jaar , Sterf 28 Jun 190154. Anna K Krige van Boschkoppies, Spelonken, ouderdom 2 jaar , Sterf 28 Jun 190155. Johanna M Eybers nee Oelofse van Boschkoppies, Spelonken, ouderdom 64 jaar , Sterf 28 Jun 190156. Dina G Henlen nee Fourie van Langverwacht, Spelonken, ouderdom 72 jaar , Sterf 28 Jun 190157. Neeltjie EP Potgieter nee Botha van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 67 jaar , Sterf 28 Jun 190158. Gysbert Venter van Dordrecht, Kaapkolonie, ouderdom 21 jaar , Sterf 29 Jun 190159. John H Botha van Waterval, Marabastad, ouderdom 50 jaar , Sterf 29 Jun 190160. Olof A De Meyer van Louis Trichardt, ouderdom 3 jaar , Sterf 29 Jun 190161. Sarel J De Meyer van Louis Trichardt, ouderdom 7 maande , Sterf 29 Jun 190162. Paul J Smith van Pretoria, ouderdom 1 maande , Sterf 30 Jun 190163. Christiaan Cloete van , Louis Trichardt, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 02 Jul 190164. Martha MDJ Rousseau van Russouw, Laeveld, ouderdom 2 jaar , Sterf 03 Jul 190165. Hendrik Van Graan van Roodepoort, Krugersdorp, ouderdom 23 jaar , Sterf 06 Jul 190166. Petrus J Scheepers van Vrischverwacht, Laeveld, ouderdom 61 jaar , Sterf 07 Jul 190167. Theunis J Van Der Schiff van Sterkstroom, Magatosberg, ouderdom 46 jaar , Sterf 07 Jul 190168. Jacobus D Venter van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 19 dae, Sterf 09 Jul 190169. Sesanna M Scholtz nee Viljoen van Roodepoort, Krugersdorp, ouderdom 35 jaar , Sterf 10 Jul 1901

Page 22: Pietersburg konsentrasie kamp

70. Hendrik J Peterse van Klipdam, Rhenosterpoort, ouderdom 7 maande , Sterf 10 Jul 190171. Pertus J Jacobs van Waterval, Marabastad, ouderdom 39 jaar , Sterf 11 Jul 190172. Christina WE Viljoen van Mapochsland, ouderdom 1 jaar 4 maande , Sterf 11 Jul 190173. Sessana MG Venter van Doornlaagte, Rhenosterpoort, ouderdom 9 maande , Sterf 12 Jul 190174. Chris JP Appelgrijn van Driefontein, Spelonken, ouderdom 6 jaar , Sterf 12 Jul 190175. Gerson, B Scholtz van Roodepoort, ouderdom 8 jaar , Sterf 12 Jul 190176. Martha, MA Botha van Poortjie, Marabastad, ouderdom 38 jaar , Sterf 13 Jul 190177. Theunis L Herbst van Schoongesacht, ouderdom 12 jaar , Sterf 14 Jul 190178. Susanna LCM Van Schalkwijk van Louis Trichardt, ouderdom 17 jaar , Sterf 14 Jul 190179. Gordon M Deetlefs van Houtboschberg, ouderdom 3 jaar 6 maande , Sterf 18 Jul 190180. Annie W Ogilvie van Pilgrims Rest, Spelonken, ouderdom 1 jaar 8 maande , Sterf 15 Jul 190181. Carl CL Erasmus van Pietersburg, ouderdom 2 jaar , Sterf 15 Jul 190182. Louisa MJ Van Rensburg van Houtboschberg, ouderdom 18 jaar , Sterf 16 Jul 190183. Francina E Ferreira van Schoemansdal, Louis Trichardt, ouderdom 52 jaar , Sterf 16 Jul 190184. Lucas W Albasini van Matomehoek, Koedoesrivier, ouderdom 7 maande 15 dae, Sterf 16 Jul 190185. Elizabeth E Botha van Wakkerstroom, Groot Spelonken, ouderdom 2 jaar , Sterf 17 Jul 190186. James N Ogilvie van Pilgrims Rest, Spelonken, ouderdom 9 jaar , Sterf 17 Jul 190187. Johanna CC De Waal van Vrischgewacht, Marabastad, ouderdom 1 jaar 2 maande , Sterf 18 Jul 190188. Jane J Marse van Rhenosterpoort, ouderdom 7 jaar 6 maande , Sterf 18 Jul 190189. Johannes M Van Der Berg van Louis Trichardt, ouderdom 14 jaar , Sterf 19 Jul 190190. Marthinus J Venter van Doornlaagte, Rhenosterpoort, ouderdom 63 jaar 6 maande , Sterf 19 Jul 190191. Willem JH Bezuidenhout van Rietvlei, Groot Spelonken, ouderdom 5 jaar , Sterf 20 Jul 190192. Jacobus P Breedt van Enkeldoorn, Houtbosch, ouderdom 12 jaar , Sterf 20 Jul 190193. Cornelius Lus van Haenertsburg, ouderdom 1 jaar 1 maande , Sterf 19 Jul 190194. Stephanus M Potgieter van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 1 jaar 2 maande , Sterf 21 Jul 190195. Hendrik J Hattingh van Nooitgedacht, Laeveld, ouderdom 20 jaar , Sterf 21 Jul 190196. Johannes A Breedt van Enkeldoorn, Houtbosch, ouderdom 14 jaar , Sterf 20 Jul 190197. Philip S Jacobs van Nooiensboom, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 9 maande , Sterf 21 Jul 190198. Magdalena E Venter nee Coetzee van Doornlaagte, Rhenosterpoort, ouderdom 64 jaar 9 maande , Sterf 21 Jul

190199. Wynand JJ Van Rensburg van Rietvlei, Spelonken, ouderdom 8 jaar , Sterf 21 Jul 1901100. Louis C Reed van Mooihoek, Laeveld, ouderdom 5 jaar 6 maande , Sterf 21 Jul 1901101. Elizabeth A Bezuidenhout van Rietvlei, Spelonken, ouderdom 1 jaar 3 maande , Sterf 22 Jul 1901102. Petrus J De Vaal van Vrischgewach, Marabastad, ouderdom 3 jaar , Sterf 22 Jul 1901103. Magdalena A Van Rensburg van Rustfontein, Spelonken, ouderdom 12 jaar , Sterf 22 Jul 1901104. Naam onbekend Callaghan van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 12 dae, Sterf 23 Jul 1901105. Peter J De Blanche van Benjamin, Spelonken, ouderdom 6 maande , Sterf 22 Jul 1901106. Elizabeth Moller van Bittervlei, Rhenosterpoort, ouderdom 18 jaar , Sterf 23 Jul 1901107. Daniel P Roux van Louis Trichardt, ouderdom 9 maande , Sterf 22 Jul 1901108. Carl S Du Preez van Bastionsrust, Malietsiesland, ouderdom 7 jaar , Sterf 23 Jul 1901109. Susan S Lordan van Louis Trichardt, ouderdom 2 jaar , Sterf 23 Jul 1901110. Maria C Grobbelaar van Goodhope, Spelonken, ouderdom 5 jaar , Sterf 23 Jul 1901111. Naam onbekend Bosch van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 2 maande 15 dae, Sterf 23 Jul 1901112. Willem A Van Niekerk van Driefontein, Groot Spelonken, ouderdom 1 jaar 9 maande , Sterf 23 Jul 1901113. Magareta J Van Schalkwijk van Ruigtevlei, Klein Spelonken, ouderdom 20 jaar , Sterf 24 Jul 1901114. Johanna B Espach van Louis Trichardt, ouderdom 1 maande , Sterf 24 Jul 1901115. Henry J Mijnhardt van Doornfontein, Johannesburg, ouderdom 17 jaar , Sterf 24 Jul 1901116. James J Scott van Middazon, Spelonken, ouderdom 2 jaar , Sterf 25 Jul 1901117. Anna S Dreyer van Louis Trichardt, ouderdom 2 jaar 9 maande , Sterf 25 Jul 1901118. Anna C Espach nee Van Zijl van Louis Trichardt, ouderdom 39 jaar , Sterf 25 Jul 1901119. Sesara ESJ Van Rensburg van Rietvlei, Spelonken, ouderdom 10 jaar , Sterf 25 Jul 1901120. Johannes FJ Van Rensburg van Rietvlei, Spelonken, ouderdom 6 jaar , Sterf 25 Jul 1901121. Helena G Breedt van Enkeldoorn, Houtbosch, ouderdom 15 jaar , Sterf 25 Jul 1901122. Johan H Macdonald van Rosendal, Laeveld, ouderdom 12 jaar , Sterf 25 Jul 1901123. Jacoba M Bronkhorst van Driefontein, Groot Spelonken, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 26 Jul 1901124. JS Smith nee Beukes van Schoemansdal, Magatosberg, ouderdom 21 jaar , Sterf 26 Jul 1901125. Theunis Snijman van Turffontein, Marabastad, ouderdom 1 maande , Sterf 26 Jul 1901126. Magdalena S Erasmus van Enkelbosch, Malietsieland, ouderdom 16 jaar , Sterf 26 Jul 1901127. Philippus L Van Schalkwijk van Ruigtevlei, Magatosberg, ouderdom 14 jaar , Sterf 26 Jul 1901128. Hester M Nel van Louis Trichardt, ouderdom 1 maande , Sterf 27 Jul 1901129. Rachael CE Olivier van Altijdmooi, Laeveld, ouderdom 7 jaar , Sterf 27 Jul 1901130. Mathijs J Potgieter van Klipdam, Rhenosterpoort, ouderdom 14 jaar , Sterf 27 Jul 1901131. Pertrus J Marx van Rhenosterpoort, ouderdom 9 maande , Sterf 27 Jul 1901132. Ella Raaths van Haasbult, Spelonken, ouderdom 10 maande 15 dae, Sterf 27 Jul 1901133. Aletta S Potgieter van Duivelskloof, Laeveld, ouderdom 2 maande , Sterf 27 Jul 1901134. Johannes J Viljoen van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 11 jaar , Sterf 27 Jul 1901135. Rudolph A Buitendach van Blinkwater, Houtbosch, ouderdom 2 jaar , Sterf 27 Jul 1901136. Johan H Olivier van Bloemtuin, Buffelsberg, ouderdom 2 jaar 9 maande , Sterf 28 Jul 1901137. Stephanus M Venter van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 3 jaar 9 maande , Sterf 27 Jul 1901138. Hendrietta WJ Dockrell van Elandshoek, Laeveld, ouderdom 5 jaar , Sterf 28 Jul 1901139. Peter H Venter van Diggersrest, Laeveld, ouderdom 15 jaar , Sterf 27 Jul 1901140. Jacoba W Goosen van Enkeldoorn, Houtbosch, ouderdom 19 jaar , Sterf 28 Jul 1901141. Marthinus J Botha van Mostertshoek, Noutbosch, ouderdom 8 maande , Sterf 28 Jul 1901142. Jacoba A De Necker van Benjamin, Spelonken, ouderdom 2 jaar , Sterf 28 Jul 1901143. Anna CC Bosch van Sterkstroom, Spelonken, ouderdom 1 jaar 2 maande , Sterf 28 Jul 1901

Page 23: Pietersburg konsentrasie kamp

144. Dirkje J De Jager nee Cronje van Pisangkop, Laeveld, ouderdom 49 jaar , Sterf 29 Jul 1901145. Dirk PJ Van Schalkwijk van Brandhoek, Houtbosch, ouderdom 2 jaar , Sterf 28 Jul 1901146. Marthinus J Venter van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 2 jaar , Sterf 29 Jul 1901147. Barend J De Jager van Kalkbank, Rhenosterpoort, ouderdom 10 jaar , Sterf 28 Jul 1901148. Magdalene C Lubbe van Veekraal, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 4 maande , Sterf 29 Jul 1901149. Ferdinant P Bezuidenhout van Eschtre, Houtbosch, ouderdom 3 jaar , Sterf 29 Jul 1901150. Gert vd B Grove van Eschtre, Houtbosch, ouderdom 1 maande 8 dae, Sterf 29 Jul 1901151. Willem F Lottering van Louis Trichardt, ouderdom 42 jaar , Sterf 28 Jul 1901152. Jan JP Van Wyk van Insect, Spelonken, ouderdom 8 jaar 6 maande , Sterf 29 Jul 1901153. Hendrik J Erasmus van Louis Trichardt, ouderdom 22 jaar , Sterf 30 Jul 1901154. Matilda, C Venter van Doornlaagte, Rhenosterpoort, ouderdom 6 maande , Sterf 29 Jul 1901155. Maria S Smith van Dieplaagte, Laeveld, ouderdom 2 jaar , Sterf 30 Jul 1901156. Jacobus F Promnitz van Houtboschdorp, ouderdom 1 jaar , Sterf 30 Jul 1901157. Rudolph PG Dreyer van Boomplaats, Laeveld, ouderdom 10 jaar , Sterf 30 Jul 1901158. Christiana WE Strijdom nee Viljoen van Derdepoort, Pretoria, ouderdom 27 jaar , Sterf 29 Jul 1901159. William A Marx van Zandrivier, Rhenosterpoort, ouderdom 2 jaar , Sterf 29 Jul 1901160. Erasmus J Oberholzer van Kleinwonder, Pienaarsnek, ouderdom 4 jaar 10 maande , Sterf 30 Jul 1901161. Johan D Dinkelman van Rietpot, Rhenosterpoort, ouderdom 4 jaar , Sterf 30 Jul 1901162. Heila M Botha van Buitenhaagvonden, Marabastad, ouderdom 3 jaar , Sterf 31 Jul 1901163. Johan H Hugo van Huisbokspuit, Laeveld, ouderdom 5 jaar 6 maande , Sterf 31 Jul 1901164. Adrian J Marais van Matebaskraal, Rhenosterpoort, ouderdom 11 maande , Sterf 30 Jul 1901165. Johanna HGD Van Schalkwijk van Rightevlei, Magatosberg, ouderdom 8 jaar , Sterf 30 Jul 1901166. Isabella W Van Niekerk van Houtbosch, ouderdom 6 maande , Sterf 31 Jul 1901167. Dederick J Hattingh van Nooitgedacht, Laeveld, ouderdom 52 jaar , Sterf 30 Jul 1901168. Anna M Hattingh van Nooitgedacht, Laeveld, ouderdom 15 jaar , Sterf 30 Jul 1901169. Cornelia F Erasmus van Laeveld, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 30 Jul 1901170. Martha L Van Der Berg van Louis Trichardt, ouderdom 6 jaar , Sterf 31 Jul 1901171. Cornelia F De Vaal van Vrischgewag, Laeveld, ouderdom 11 jaar , Sterf 31 Jul 1901172. Susanna PR Botha van Huisbokspuit, Laeveld, ouderdom 3 jaar , Sterf 31 Jul 1901173. Martha C Van Der Merwe van Waterval, Pietersburg, ouderdom 2 maande , Sterf 31 Jul 1901174. Gertruida H Swart van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 2 maande , Sterf 31 Jul 1901175. Catrina C Venter van Driefontein, Groot Spelonken, ouderdom 3 jaar , Sterf 31 Jul 1901176. Jacobus JH Esterhuizen van Enkeldoorn, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 4 maande , Sterf 01 Aug 1901177. David J De Vaal van Vrischgewag, Marabastad, ouderdom 5 jaar , Sterf 01 Aug 1901178. Johanna S De Meyer van Roodeput, Rhenosterpoort, ouderdom 1 jaar 9 maande , Sterf 01 Aug 1901179. Cornelus L Van Schalkwijk van Brandhoek, Houtbosch, ouderdom 18 jaar , Sterf 01 Aug 1901180. Sarel L De Fortier van Vaalpunt, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 10 maande , Sterf 01 Aug 1901181. John J Visser van Pisangkop, Laeveld, ouderdom 5 jaar , Sterf 01 Aug 1901182. Albertus Seegers van Rietpot, Rhenosterpoort, ouderdom 1 jaar 3 maande , Sterf 02 Aug 1901183. Johannes G Venter van Klipspruit, Houtbosch, ouderdom 11 maande , Sterf 01 Aug 1901184. Helena C Lottering van Louis Trichardt, ouderdom 2 jaar , Sterf 01 Aug 1901185. Marthinus J Venter van Weltevreden, Rhenosterpoort, ouderdom 6 jaar , Sterf 02 Aug 1901186. Hendrik LJ Bronkhorst van Welgevonden, Groot Spelonken, ouderdom 7 maande , Sterf 02 Aug 1901187. Marthinus W Van Wyk van Insect, Laeveld, ouderdom 1 jaar 6 maande , Sterf 02 Aug 1901188. Johannes Smith van Verzeerken, Magobaland, ouderdom 2 maande 15 dae, Sterf 02 Aug 1901189. Hermina Catrina Steyn van Magobaberg, ouderdom 11 jaar , Sterf 03 Aug 1901190. Jacobus N Appelgrijn van Middazon, Spelonken, ouderdom 32 jaar , Sterf 03 Aug 1901191. Martha MJ Smith nee Jacobs van Rietfontein, Houtbosch, ouderdom 26 jaar , Sterf 02 Aug 1901192. Anna CE OR ACAM Du Preez van Sterkstroom, Magatoberg, ouderdom 11 maande , Sterf 02 Aug 1901193. Susanna J Van Schalkwijk van Brandhoek, Houtbosch, ouderdom 2 jaar , Sterf 03 Aug 1901194. Pieter C Venter van Mooifontein, Rhenosterpoort, ouderdom 2 jaar , Sterf 03 Aug 1901195. Aletta S Venter van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 3 jaar , Sterf 03 Aug 1901196. William O'Leary van Rhenosterpoort, ouderdom 57 jaar , Sterf 03 Aug 1901197. Theodorus A Appelgrijn van Middagzon, Spelonken, ouderdom 4 maande , Sterf 03 Aug 1901198. Johan Johannes P Brummer van Tierkloof, Laeveld, ouderdom 13 jaar , Sterf 03 Aug 1901199. Cornelis J Van Rensburg van Doornfontein, Marabastad, ouderdom 1 jaar 7 maande , Sterf 04 Aug 1901200. Christina CM Venter van Driefontein, Spelonken, ouderdom 1 jaar 2 maande , Sterf 03 Aug 1901201. Martha C Lottering van Kalkhout, Pitersburg, ouderdom 10 jaar , Sterf 04 Aug 1901202. Andries H Potgieter van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 8 jaar , Sterf 03 Aug 1901203. Izak Van Der Merwe van Waterval, Buffelsberg, ouderdom 17 jaar , Sterf 04 Aug 1901204. Anna Viljoen van Derdepoort, Pretoria, ouderdom 3 jaar , Sterf 03 Aug 1901205. Hendrik W Botha van Hansfontein, Laeveld, ouderdom 4 jaar , Sterf 04 Aug 1901206. Carolina MA Nel van Luxmondy, Laeveld, ouderdom 2 jaar , Sterf 04 Aug 1901207. Dorothea C Rutven van Grijsappel, Laeveld, ouderdom 1 jaar 3 maande , Sterf 04 Aug 1901208. Hendrik C De Vaal van Vrischgewaagd, Marabastad, ouderdom 6 jaar , Sterf 04 Aug 1901209. Martha MM Verster van Doornspruit, Klein Spelonken, ouderdom 1 jaar 8 maande , Sterf 05 Aug 1901210. Peter J Collins van Rondefontein, Houtbosch, ouderdom 3 jaar 6 maande , Sterf 04 Aug 1901211. Cornelia JF Lubbe van Veekraal, Houtbosch, ouderdom 10 jaar 6 maande , Sterf 04 Aug 1901212. Anna S Smith van Rietfontein, Houtbosch, ouderdom 6 jaar 6 maande , Sterf 04 Aug 1901213. Nicolas J Grobler van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 18 dae, Sterf 05 Aug 1901214. Frans Petrus Van Wyk van Haenertsburg, ouderdom 2 jaar , Sterf 04 Aug 1901215. Maria M Van Der Gryp van Wonderboom, Houtbosch, ouderdom 11 maande , Sterf 05 Aug 1901216. Francina M Potgieter nee Degeven van Rooipoort, Pietersburg, ouderdom 19 jaar , Sterf 04 Aug 1901217. Anna MM Richard nee Rabi van Louis Trichardt, ouderdom 51 jaar , Sterf 04 Aug 1901218. Dirk JJ Suube van Lotsgrond, Haenertsburg, ouderdom 1 jaar 1 maande , Sterf 04 Aug 1901

Page 24: Pietersburg konsentrasie kamp

219. Petrus J Dreyer van Boomplaats, Laeveld, ouderdom 4 jaar , Sterf 04 Aug 1901220. Gideon A Olivier van Middagzon, Spelonken, ouderdom 1 jaar 6 maande , Sterf 05 Aug 1901221. Zacharias J Jonker van Enkeldoorn, Houtbosch, ouderdom 8 jaar , Sterf 05 Aug 1901222. Marageretha GL Van Schalkwijk van Brandhoek, Houtbosch, ouderdom 9 jaar , Sterf 05 Aug 1901223. Josef H Kelder van Vrischgewaagd, Laeveld, ouderdom 3 jaar , Sterf 06 Aug 1901224. Theodorus E Botha van Slaapkoppies, Laeveld, ouderdom 11 jaar , Sterf 05 Aug 1901225. Johannes Matys Roux van Louis Trichardt, ouderdom 2 jaar , Sterf 07 Aug 1901226. Dirk J Buitendach van Blinkwater, Houtbosch, ouderdom 3 jaar , Sterf 07 Aug 1901227. Carl H Buitendach van Blinkwater, Houtbosch, ouderdom 7 jaar , Sterf 07 Aug 1901228. Frantz Fehrns van Haenertsburg, ouderdom 11 maande , Sterf 07 Aug 1901229. Maria J Dockrell van Elandshoek, Laeveld, ouderdom 9 jaar , Sterf 07 Aug 1901230. Hester D Olivier nee De Jager van Vlakfontein, Laeveld, ouderdom 19 jaar , Sterf 07 Aug 1901231. Frederick J Macdonald van Vrischgewaagd, Laeveld, ouderdom 7 jaar , Sterf 07 Aug 1901232. Stoffelina S Moller van Bittervlei, Rhenosterpoort, ouderdom 14 jaar , Sterf 07 Aug 1901233. Anna JC Strijdom van Kalkfontein, Rhenosterpoort, ouderdom 5 jaar , Sterf 07 Aug 1901234. Maria Fransiena Hattingh van Boschhoek, Laeveld, ouderdom 11 jaar , Sterf 08 Aug 1901235. Willem Hendrik S Stroebel van Tierkloof, Laeveld, ouderdom 1 jaar 9 maande , Sterf 08 Aug 1901236. Frederick GA Wolmarans van Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar 6 maande , Sterf 08 Aug 1901237. James Van Wyk van Slaapkoppies, Laeveld, ouderdom 1 jaar 2 maande , Sterf 08 Aug 1901238. Louisa D Adendorff van Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar 4 maande , Sterf 08 Aug 1901239. Isabella W Van Niekerk nee Botha van Haenertsburg, ouderdom 27 jaar , Sterf 08 Aug 1901240. Frederick W Van Der Gryp van Wonderboom, Houtbosch, ouderdom 3 jaar , Sterf 08 Aug 1901241. Naam onbekend Du Plessis van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 1 dae, Sterf 09 Aug 1901242. Carl Nefki van Mooifontein, Laeveld, ouderdom 13 jaar , Sterf 09 Aug 1901243. Maria Lydia Van Der Gryp van Wonderboom, Houtbosch, ouderdom 5 jaar , Sterf 09 Aug 1901244. Willem T Botha van Schraalhaus, Laeveld, ouderdom 5 jaar , Sterf 09 Aug 1901245. Jacobus HC Lus van Haenertsburg, ouderdom 4 jaar , Sterf 10 Aug 1901246. Hester Jacoba Venter van Flipspruit, Houtbosch, ouderdom 5 jaar , Sterf 10 Aug 1901247. Johannes Arnoldus Breedt van Kleingenoeg, Pienaarsnek, ouderdom 8 maande , Sterf 10 Aug 1901248. Cornelia M Bosch van Kareebos, Rhenosterpoort, ouderdom 3 jaar , Sterf 10 Aug 1901249. Elsie M Duvenhage van Deput, Rhenosterpoort, ouderdom 23 jaar , Sterf 10 Aug 1901250. Susara M Rutven van Grijsappel, Laeveld, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 10 Aug 1901251. Catarina Willemiena Stroebel van Tierkloof, Laeveld, ouderdom 3 jaar 6 maande , Sterf 11 Aug 1901252. Francois BR Lotrie van Geen vaste adres, ouderdom 19 jaar , Sterf 10 Aug 1901253. Gert Johannes Lubbe van Veekraal, Houtbosch, ouderdom 18 jaar , Sterf 10 Aug 1901254. Susana CW Kelder van Vrischgewaagd, Laeveld, ouderdom 1 jaar 3 maande , Sterf 11 Aug 1901255. Johannes PH Botha van Boschkloof, Spelonken, ouderdom 13 jaar , Sterf 10 Aug 1901256. Grace T Smith van Pietersburg, ouderdom 13 dae, Sterf 11 Aug 1901257. Christoffel J Bosch van Pisangkop, Spelonken, ouderdom 34 jaar , Sterf 11 Aug 1901258. Lourens F Van Greunen van Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar 9 maande , Sterf 11 Aug 1901259. Johannes PH Snijder van Louis Trichardt, ouderdom 6 jaar , Sterf 11 Aug 1901260. Philip R Botha van Nooienstroom, ouderdom 8 jaar , Sterf 11 Aug 1901261. John Barcley van Leydsdorp, ouderdom 7 maande , Sterf 11 Aug 1901262. Patrick H Venter van Louis Trichardt, ouderdom 11 maande , Sterf 12 Aug 1901263. John D Wentzell van Kortfontein, Laeveld, ouderdom 5 jaar , Sterf 12 Aug 1901264. Cornelis J Bezuidenhout van Rietkolk, Marabastad, ouderdom 5 maande , Sterf 12 Aug 1901265. Johannes Hendrik Van Wyk van Slaapkoppies, Laeveld, ouderdom 3 jaar , Sterf 12 Aug 1901266. Thomas Cumming van Broedersdraai, Houtbosch, ouderdom 49 jaar , Sterf 10 Aug 1901267. Sannah Grobler nee Duvenhage van Cyferkuil, Rhenosterpoort, ouderdom 27 jaar , Sterf 12 Aug 1901268. Johannes F Petzer van Klerksdorp, ouderdom 1 jaar 5 maande , Sterf 12 Aug 1901269. Maria Magdalene Botha van Boschhoek, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 4 maande , Sterf 12 Aug 1901270. Gertrina Janitta J Van Wyk van Leydsdorp, ouderdom 4 jaar , Sterf 13 Aug 1901271. Susanna C Collins van Rondefontein, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 5 maande , Sterf 12 Aug 1901272. John Johannes P Botha van Waterval, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 7 maande , Sterf 12 Aug 1901273. Adolph Buys van Mara, ouderdom 1 jaar 4 maande , Sterf 12 Aug 1901274. Alwijn PB Bottman van Kortani, Laeveld, ouderdom 1 jaar 3 maande , Sterf 12 Aug 1901275. Willem M Van Niekerk van Haenertsburg, ouderdom 2 jaar , Sterf 13 Aug 1901276. Jacobus M Dames van Sterkspruit, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 6 maande , Sterf 13 Aug 1901277. Gert Cornelis Botha van Gemsbokspruit, Houtbosch, ouderdom 8 jaar , Sterf 13 Aug 1901278. Cornelia EA Van Der Gryp van Wonderboom, Houtbosch, ouderdom 1 jaar , Sterf 13 Aug 1901279. Maria ME Alberts van Welgevonden, Houtbosch, ouderdom 2 jaar , Sterf 13 Aug 1901280. Barent J Strydom van Derdepoort, Pretoria, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 13 Aug 1901281. Petronella D Bezuidenhout van Rietkolk, Marabastad, ouderdom 3 jaar , Sterf 13 Aug 1901282. Johan Dawid Voster van Platrand, Laeveld, ouderdom 4 jaar , Sterf 18 Aug 1901283. Catrina Magrieta Venter van Driefontein, Houtbosch, ouderdom 9 jaar , Sterf 15 Aug 1901284. Philip Cornelis Duvenhage van Louis Trichardt, ouderdom 11 jaar , Sterf 14 Aug 1901285. Peter George Muller van Afenshoek, Laeveld, ouderdom 9 jaar , Sterf 15 Aug 1901286. Jacoba Fiendriekie Venter van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 1 jaar 11 maande , Sterf 15 Aug 1901287. John H Louis Venter van Middagzon, Spelonken, ouderdom 1 jaar 11 maande , Sterf 15 Aug 1901288. Freddie Bekker van Mara, ouderdom 6 jaar , Sterf 16 Aug 1901289. Aletta S Welcome van Mara, ouderdom 1 jaar , Sterf 16 Aug 1901290. Anna SM De Necker nee Van Wijk van Louis Trichardt, ouderdom 46 jaar , Sterf 16 Aug 1901291. Pieter Johannes Potgieter van Wakkerstroom, Groot Spelonken, ouderdom 3 jaar , Sterf 16 Aug 1901292. Zacharias Johannes Harmsen van Rietfontein, Bloedrivier, ouderdom 5 jaar , Sterf 17 Aug 1901293. George Botha van Slaapkoppies, Laeveld, ouderdom 15 jaar , Sterf 16 Aug 1901

Page 25: Pietersburg konsentrasie kamp

294. Hendry R Collins van Luinsklip, Houtbosch, ouderdom 2 jaar 8 maande , Sterf 17 Aug 1901295. Anthony M Rousseau van Rossouw, Laeveld, ouderdom 3 jaar 6 maande , Sterf 18 Aug 1901296. Petronella E Van Schalkwijk van Rautenberg, Laeveld, ouderdom 4 jaar 10 maande , Sterf 18 Aug 1901297. Willem A Grobler van Pisanghoek, Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar , Sterf 17 Aug 1901298. Hendrik Willem Alberts van Welgevonden, Houtbosch, ouderdom 7 maande , Sterf 19 Aug 1901299. Philip L Van Niekerk van Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar , Sterf 19 Aug 1901300. Naam onbekend Grobler van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 19 dae, Sterf 19 Aug 1901301. Glandina M Van Jaarsveld van Lotsgrond, Houtbosch, ouderdom 2 jaar , Sterf 19 Aug 1901302. Anna D Jacomiena Lombaard van Klipspruit, Haenertsburg, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 19 Aug 1901303. John George Duvenhage van Louis Trichardt, ouderdom 6 jaar , Sterf 19 Aug 1901304. Johannes A Wentzel van Kortfontein, Laeveld, ouderdom 1 jaar 10 maande , Sterf 20 Aug 1901305. Maria Johanna Botha nee Minaar van Leeuwfontein, Pretoria, ouderdom 76 jaar , Sterf 20 Aug 1901306. Frans Jacobus Viljoen van Louis Trichardt, ouderdom 46 jaar , Sterf 20 Aug 1901307. Pieter Daniel Du Preez Roux van Magatosland, ouderdom 6 jaar , Sterf 20 Aug 1901308. HLL Van Der Berg van Poortjie, Marabastad, ouderdom 79 jaar , Sterf 20 Aug 1901309. Isabella Eliesabetha Du Preez van Bergplaats, Houitbosch, ouderdom 8 maande , Sterf 21 Aug 1901310. Maria JM Dockrell nee Vorster van Elandshoek, Laeveld, ouderdom 27 jaar , Sterf 20 Aug 1901311. Petrus (Pieter) Johannes Bosch van Louis Trichardt, ouderdom 4 jaar , Sterf 21 Aug 1901312. Johannes (Jan) George Cloete van Kareebos, Rhenosterpoort, ouderdom 5 jaar , Sterf 21 Aug 1901313. Christiana M Jones van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 2 dae, Sterf 21 Aug 1901314. Frederick Hendrik Gerhardus Hefer van Marabastad, ouderdom 2 jaar 9 maande , Sterf 22 Aug 1901315. Daniel Jacobus Pieterse van Driefontein, Spelonken, ouderdom 12 jaar , Sterf 22 Aug 1901316. Abraham J Viviers van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 8 maande , Sterf 22 Aug 1901317. Jacobus Johannes C Van Wyk van Onbekend, ouderdom , Sterf 22 Aug 1901318. Willem Adolph Faurie van Matebaskraal, Rhenosterpoort, ouderdom 10 maande , Sterf 22 Aug 1901319. Louis JC Alberts van Haenertsburg, ouderdom 1 jaar 7 maande , Sterf 22 Aug 1901320. Cornelia FH Knoetze van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 15 jaar 3 maande , Sterf 22 Aug 1901321. Petrus Philipus Potgieter van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 6 maande , Sterf 22 Aug 1901322. Magdalena Roux van Louis Trichardt, ouderdom 2 jaar , Sterf 22 Aug 1901323. Hermanus (Gebertus) Lombard van Duivelskloof, Laeveld, ouderdom 4 jaar 6 maande , Sterf 22 Aug 1901324. Nella T (Janleta) Lottering van Macabiesberg, Krokkedilrivier, ouderdom 32 jaar , Sterf 22 Aug 1901325. Petrus Buys van Mara, ouderdom 1 jaar 8 maande , Sterf 23 Aug 1901326. Petrus (Pieter) Willem Wentzel van Zwartkopjes, Laeveld, ouderdom 7 jaar , Sterf 23 Aug 1901327. Elizabeth Maria Harper van Geen vaste adres, ouderdom 14 jaar 6 maande , Sterf 24 Aug 1901328. Philippus C Eloff van Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar , Sterf 24 Aug 1901329. Cornelius H Vercueil van Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar 8 maande , Sterf 24 Aug 1901330. Frans Petrus Viviers van Sterkfontein, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 2 maande , Sterf 24 Aug 1901331. Cecilia A Du Toit van Wood River, Rhenosterpoort, ouderdom 4 jaar , Sterf 24 Aug 1901332. Walter McQ Ashton van Uitkijk, Laeveld, ouderdom 6 jaar , Sterf 24 Aug 1901333. Sina M Mitchell van Haenertsburg, ouderdom 2 jaar , Sterf 25 Aug 1901334. Hendrika F Peters van Pietersburg, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 25 Aug 1901335. Abrahamma C Viljoen van Weltevrede, Laeveld, ouderdom 17 jaar , Sterf 25 Aug 1901336. Frederick C Du Preez van Malietiesland, ouderdom 5 jaar , Sterf 26 Aug 1901337. Lawrens AS Du Plessis van Waterval, Marabastad, ouderdom 5 jaar 6 maande , Sterf 26 Aug 1901338. John J Du Toit van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 13 dae, Sterf 25 Aug 1901339. Andries PJ Lombaard van Haenertsburg, ouderdom 11 maande 15 dae, Sterf 25 Aug 1901340. Albertus SJ Van Jaarsveld van Haenertsburg, ouderdom 4 jaar , Sterf 25 Aug 1901341. Adriana C (Driena ) Bezuidenhout van Rietkolk, Marabastad, ouderdom 4 jaar , Sterf 27 Aug 1901342. Jan George Devenaar van Geluk, Magatosberg, ouderdom 37 jaar , Sterf 27 Aug 1901343. Christina HJ Wademan nee Devenaar van Pietersburg, ouderdom 20 jaar , Sterf 27 Aug 1901344. Ana M Potgieter van Zandfontein, Louis Trichardt, ouderdom 15 jaar , Sterf 27 Aug 1901345. Maria Willemiena C Brummer van Haenertsburg, ouderdom 1 jaar , Sterf 27 Aug 1901346. Petrus Johannes Snijman van Doornkraal, Pietersburg, ouderdom 2 jaar 3 maande , Sterf 28 Aug 1901347. Hester Maria Venter nee Venter van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 30 jaar , Sterf 28 Aug 1901348. Barent J Olivier van Nooifontein, Buffelsberg, ouderdom 5 jaar 8 maande , Sterf 27 Aug 1901349. Hester SL Beukes van Haenertsburg, ouderdom 9 maande , Sterf 27 Aug 1901350. Johannes H De Beer van Fredericksdal, Laeveld, ouderdom 1 jaar 11 maande , Sterf 27 Aug 1901351. Elisabetha M Van Wyk van Weltevrede, Houtbosch, ouderdom 7 jaar , Sterf 28 Aug 1901352. Johannes P Breedt van Klein genoeg, Pienaarsnek, ouderdom 3 jaar , Sterf 29 Aug 1901353. Cornelus Johannes F Bremmer van Stampblokfontein, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 3 maande , Sterf 29 Aug

1901354. Alwijn PB Snijman van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 3 maande , Sterf 29 Aug 1901355. Jeremiah Richards van Louis Trichardt, ouderdom 48 jaar , Sterf 29 Aug 1901356. Sannie C Potgieter van Doornhoek, Spelonken, ouderdom 2 jaar 7 maande , Sterf 28 Aug 1901357. Francina G Macdonald van Rosendal, Houtbosch, ouderdom 9 maande 15 dae, Sterf 30 Aug 1901358. Jacoba J Grobler van Cyferkuil, Rhenosterpoort, ouderdom 2 jaar 9 maande , Sterf 30 Aug 1901359. Susana JC Venter van Kalabasfontein, Houtbosch, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 31 Aug 1901360. Martha MM Lubbe van Veekraal, Houtbosch, ouderdom 6 jaar , Sterf 31 Aug 1901361. Louis M Combrinck van Spelonkwater, Spelonken, ouderdom 6 jaar , Sterf 31 Aug 1901362. Willem A Botha van Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar 3 maande , Sterf 31 Aug 1901363. Willem A Marais van Matebaskraal, Pietersburg, ouderdom 6 maande , Sterf 31 Aug 1901364. John N Bosch van Kareebos, Rhenosterpoort, ouderdom 8 jaar , Sterf 01 Sep 1901365. Willem J Snebbe van Haenertsburg, ouderdom 6 jaar , Sterf 01 Sep 1901366. Franz Eloff van Waterval, Magatosberg, ouderdom 5 maande , Sterf 01 Sep 1901367. Jacobus M Viljoen van Duivelskloof, Laeveld, ouderdom 7 jaar 10 maande , Sterf 01 Sep 1901

Page 26: Pietersburg konsentrasie kamp

368. Gerhardus P Brits van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 3 jaar , Sterf 02 Sep 1901369. Daniel JH Breedt van Enkeldoorn, Houtbosch, ouderdom 5 jaar , Sterf 02 Sep 1901370. Gerhardus Devenaar van Louis Trichardt, ouderdom 14 jaar , Sterf 02 Sep 1901371. David S Grobler van Pisangkop, Spelonken, ouderdom 3 jaar 8 maande , Sterf 02 Sep 1901372. Carl FP Schuardt van Pietersburg, ouderdom 7 jaar 6 maande , Sterf 02 Sep 1901373. Mara SE Lotz van Haenertsburg, ouderdom 16 jaar , Sterf 03 Sep 1901374. Jacoba JW Schaap van Pietersburg, ouderdom 2 jaar 3 maande , Sterf 03 Sep 1901375. Alwyn PB Naude van Christiaansrust, ouderdom 1 jaar 11 maande , Sterf 03 Sep 1901376. Janetta H Groblaar van Tafelklip, Houtbosch, ouderdom 13 jaar , Sterf 04 Sep 1901377. Appel CF Ternooy van Houtbosdorp, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 04 Sep 1901378. Johanna S Buitendach van Blinkwater, Houtbosch, ouderdom 16 jaar , Sterf 03 Sep 1901379. Philip S Jacobs van Cyferkuil, Rhenosterpoort, ouderdom 4 jaar , Sterf 04 Sep 1901380. Conrad J Van Der Berg van Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar 11 maande , Sterf 05 Sep 1901381. Bertha M Grobler van Rhenosterpoort, ouderdom 1 maande 14 dae, Sterf 05 Sep 1901382. Hendrik AP De Bruin van Hartebeesfontein, Marabastad, ouderdom 7 maande , Sterf 05 Sep 1901383. Johanna PM Potgieter nee Booysen van Pietersburg, ouderdom 20 jaar , Sterf 05 Sep 1901384. Alwyn Petrus J Boltman van Kortani, Laeveld, ouderdom 2 jaar 3 maande , Sterf 05 Sep 1901385. Hester M Venter van Kleinfontein, Spelonken, ouderdom 10 jaar , Sterf 05 Sep 1901386. Aletta LE Van Wyk van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 16 jaar , Sterf 06 Sep 1901387. Christiaan L Viviers van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 06 Sep 1901388. Magartha JM Viljoen van Duivelskloof, Laeveld, ouderdom 2 jaar , Sterf 06 Sep 1901389. Louis Potgieter van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 4 jaar , Sterf 06 Sep 1901390. Florence Schleichter van Haenertsburg, ouderdom 16 jaar , Sterf 07 Sep 1901391. Alida A Van Rooyen van Pietersburg, ouderdom 7 maande 15 dae, Sterf 07 Sep 1901392. Anna CM Jansen van Chaniespoort East, ouderdom 8 maande , Sterf 07 Sep 1901393. Hendrik J Du Toit van Woodriver, Rhernosterpoort, ouderdom 5 jaar , Sterf 08 Sep 1901394. Jacobus C Van Zyl van Bloemtuin, Rhenosterpoort, ouderdom 11 maande 15 dae, Sterf 07 Sep 1901395. David HJ Roux van Louis Trichardt, ouderdom 6 jaar , Sterf 08 Sep 1901396. Amercusia Cornelia Lotz van Haenertsburg, ouderdom 3 jaar 9 maande , Sterf 07 Sep 1901397. Hester J Kloppers van Doornspruit, Klein Spelonken, ouderdom 4 maande , Sterf 07 Sep 1901398. Joachim PJ Van Rensburg van Kleinfontein, Spelonken, ouderdom 3 maande , Sterf 08 Sep 1901399. Pieter JL Venter van Driefontein, Spelonken, ouderdom 6 maande , Sterf 08 Sep 1901400. Barbara J Grobler van Grobler, Spelonken, ouderdom 2 jaar , Sterf 10 Sep 1901401. David HJ Van Der Lith van Louis Trichardt, ouderdom 57 jaar , Sterf 09 Sep 1901402. Daniel J Venter van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 7 jaar , Sterf 10 Sep 1901403. Sesarah E Bosch van Kareebos, Rhenosterpoort, ouderdom 11 jaar 9 maande , Sterf 10 Sep 1901404. Neeltjie EP Botha nee Potgieter van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 35 jaar , Sterf 12 Sep 1901405. Alida S Roos van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 2 maande 19 dae, Sterf 12 Sep 1901406. Alida H Schleesher van Haenertsburg, ouderdom 19 jaar , Sterf 12 Sep 1901407. Hester M Combrinck van Spelonkwater, Spelonken, ouderdom 18 jaar , Sterf 12 Sep 1901408. Aletta Sophia Olivier van Middagzon, Spelonken, ouderdom 3 jaar , Sterf 12 Sep 1901409. Sybrandt C De Fortier van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 10 dae, Sterf 12 Sep 1901410. Stephanus AC Peterse van Driefontein, Spelonken, ouderdom 7 jaar , Sterf 12 Sep 1901411. Ragel CW Duvenhage van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 7 jaar , Sterf 13 Sep 1901412. Patric H Cloete van Louis Trichardt, ouderdom 14 jaar , Sterf 13 Sep 1901413. Willemiena Raaths van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 1 dae, Sterf 11 Sep 1901414. Maria J Swanepoel van Driefontein, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 9 maande , Sterf 14 Sep 1901415. Matheus J Pieterse van Driefontein, Spelonken, ouderdom 5 jaar , Sterf 13 Sep 1901416. Johanna Maria Cloete nee Pijpers van Louis Trichardt, ouderdom 31 jaar , Sterf 15 Sep 1901417. Pieter B Cloete van Louis Trichardt, ouderdom 3 maande , Sterf 16 Sep 1901418. Charles M Wienand van Haenertsburg, ouderdom 2 jaar , Sterf 16 Sep 1901419. Nicholaas J Wienand van Haenertsburg, ouderdom 8 maande , Sterf 16 Sep 1901420. Carolina Botha nee Whittaker van Louis Trichardt, ouderdom 28 jaar , Sterf 25 Sep 1901421. John Botha van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 4 dae, Sterf 16 Sep 1901422. Maria PJ Botha nee Botha van Boschkloof, Spelonken, ouderdom 57 jaar , Sterf 16 Sep 1901423. Hendrina Maria Pieterse van Driefontein, Spelonken, ouderdom 3 jaar , Sterf 17 Sep 1901424. Hendrik J De Bruine van Kalkbank, Rhenosterpoort, ouderdom 3 jaar , Sterf ong. 17 Oct 1901425. Neeltjie FP Botha van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 15 jaar , Sterf 17 Sep 1901426. Paulus Jacobus Roos van Palmietfontein, Pietersburg, ouderdom 2 jaar , Sterf 18 Sep 1901427. Daniel J Venter van Burgherkamp, Pietersburg, ouderdom 2 jaar , Sterf 18 Sep 1901428. Jacobus F Steyn van Hakdoorndraai, Rhenosterpoort, ouderdom 2 jaar , Sterf 19 Sep 1901429. Abel J Schoeman van Louis Trichardt, ouderdom 16 jaar , Sterf 19 Sep 1901430. Hendrik JJ Venter van Malitsisland, ouderdom 7 jaar 10 maande , Sterf 20 Sep 1901431. Theunis J Du Plessis van Waterval, Marabastad, ouderdom 9 maande , Sterf 21 Sep 1901432. Johannes H Boshof van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 1 maande 15 dae, Sterf 22 Sep 1901433. Louw G Botha van Louis Trichardt, ouderdom 5 jaar 6 maande , Sterf 23 Sep 1901434. Joseph CL Botha van Louis Trichardt, ouderdom 2 jaar , Sterf 23 Sep 1901435. Piet Buys van Mara, ouderdom 35 jaar , Sterf 23 Sep 1901436. Petrus J Alberts van Welgevonden, Houtbosch, ouderdom 2 jaar 6 maande , Sterf 23 Sep 1901437. Johanna HM Foort nee Muller van Louis Trichardt, ouderdom 53 jaar , Sterf 23 Sep 1901438. Johan (of John) Lotz van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 2 maande 3 dae, Sterf 24 Sep 1901439. Pieter S Grobler van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 2 maande , Sterf 23 Sep 1901440. Martha MM Venter van Zevenfontein, Spelonken, ouderdom 5 jaar 8 maande , Sterf 25 Sep 1901441. Cornelius S Beukes van Grijsappel, Laeveld, ouderdom 2 jaar , Sterf 25 Sep 1901442. Maria J Dreyer van Louis Trichardt, ouderdom 8 jaar , Sterf 25 Sep 1901

Page 27: Pietersburg konsentrasie kamp

443. Johannes S Smith van Pretoria, ouderdom 2 maande , Sterf 26 Sep 1901444. Maria L Walkenshaw van Aleengenoeg, Marabastad, ouderdom 6 jaar , Sterf 27 Sep 1901445. Eliza J Van Der Merwe van Waterval, Buffelsberg, ouderdom 3 jaar , Sterf 27 Sep 1901446. Aletta Sophia Potgieter van Doornspruit, Spelonken, ouderdom 3 maande , Sterf 27 Sep 1901447. Jacobus L Burman van Doornkraal, Pietersburg, ouderdom 19 jaar , Sterf 27 Sep 1901448. Jacomina E Van Der Lith van Het Recht, Buffelsberg, ouderdom 52 jaar , Sterf 28 Sep 1901449. Johanna C Nel van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 1 maande , Sterf 30 Sep 1901450. Hester MA Viljoen van Platrand, Laeveld, ouderdom 2 jaar 4 maande , Sterf 30 Sep 1901451. Marthinus J Helder van Vrischgewaagd, Laeveld, ouderdom 55 jaar , Sterf 01 Oct 1901452. Maria aS E Venter nee Rensburg van Kleinfontein, Spelonken, ouderdom 58 jaar , Sterf 01 Oct 1901453. Sannah Buys van Mara, ouderdom 1 jaar , Sterf 02 Oct 1901454. Martha Venter nee Van Wijk van Maletzisland, ouderdom 35 jaar , Sterf 03 Oct 1901455. Sesarah M Strydom van Wonderboom, Pretoria, ouderdom 9 jaar , Sterf 04 Oct 1901456. Anna EC Nayer van Masheitiesberg, Laeveld, ouderdom 10 maande , Sterf 04 Oct 1901457. Catrina F Peters nee Combrinck van Pietersburg, ouderdom 29 jaar , Sterf 03 Oct 1901458. Hester C Venter nee Potgieter van Driefontein, Spelonken, ouderdom 33 jaar , Sterf 04 Oct 1901459. Catrina E Schutte van Letabadrif, Laeveld, ouderdom 7 maande , Sterf 05 Oct 1901460. Naam onbekend Obeet van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 1 maande 21 dae, Sterf 07 Oct 1901461. Andries A Van Der Schijf van Louis Trichardt, ouderdom 9 jaar , Sterf 06 Oct 1901462. Francis Joubert van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 1 maande , Sterf 07 Oct 1901463. Anna Roos van Spitzkop, Rhenosterpoort, ouderdom 4 maande , Sterf 07 Oct 1901464. MJ Petzer van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 2 maande , Sterf 08 Oct 1901465. Rosalinda Hefer van Marabastad, ouderdom 9 maande , Sterf 09 Oct 1901466. Mattijs J Botha van Weltevrede, Rhenosterpoort, ouderdom 16 jaar , Sterf 09 Oct 1901467. John Hofmeyer van Goedgedacht, Rhenosterpoort, ouderdom 33 jaar , Sterf 10 Oct 1901468. Marthina JJ Du Preez nee Degenaar van Bastionsrust, Rhenosterpoort, ouderdom 23 jaar , Sterf 10 Oct 1901469. Louisa SM Van Der Walt van Bloedrivier, Marabastad, ouderdom 44 jaar , Sterf 12 Oct 1901470. Anna C Botha nee Fetzgerald van Schraalhaus, Laeveld, ouderdom 33 jaar , Sterf 12 Oct 1901471. Catherina M Vorster nee Bronkhorst van Nooitgedacht, Spelonken, ouderdom 35 jaar , Sterf 13 Oct 1901472. Hester JCC Grobbelaar van Louis Trichardt, ouderdom 1 jaar 3 maande , Sterf 13 Oct 1901473. Petronella M Van Schalkwijk van Rautenberg, Laeveld, ouderdom 10 jaar , Sterf 13 Oct 1901474. Jacobus P Kriel van Kalkbank, Maletzisland, ouderdom 4 maande 15 dae, Sterf 14 Oct 1901475. Hendrina J Van Der Walt van Bloedrivier, Marabastad, ouderdom 30 jaar , Sterf 15 Oct 1901476. Anna C De Beer van Exatre, Houtbosch, ouderdom 10 maande , Sterf 15 Oct 1901477. Andries H Potgieter van Wakkerstroom, Spelonken, ouderdom 11 maande , Sterf 16 Oct 1901478. Philip LV Nel van Ingomst, Pietersburg, ouderdom 7 maande , Sterf 16 Oct 1901479. Louis J Nel van Zoetfontein, Marabastad, ouderdom 17 jaar , Sterf 16 Oct 1901480. Bekker van Zoetfontein, Marabastad, ouderdom 7 maande , Sterf 16 Oct 1901481. Maria P Appelgrijn van Boschkloof, Spelonken, ouderdom 5 jaar , Sterf 17 Oct 1901482. Adrian Vis van Pietersburg, ouderdom 41 jaar , Sterf 17 Oct 1901483. Maria M Smith van Schilderkranz, Houtbosch, ouderdom 1 jaar 4 maande , Sterf 18 Oct 1901484. Johanna A Kruger van Turffontein, Hollandsdrift, ouderdom 6 maande , Sterf 18 Oct 1901485. Johannes H Bosch van Pisangkop, Spelonken, ouderdom 3 jaar 6 maande , Sterf 19 Oct 1901486. David J Peterse van Magatosberg, Spelonken, ouderdom 25 jaar , Sterf 21 Oct 1901487. Chrisina H Stemsman van Bloemfontein, Laeveld, ouderdom 1 jaar 8 maande , Sterf 21 Oct 1901488. Anna C Brink van Brinksrust, Rhenosterpoort, ouderdom 4 maande , Sterf 22 Oct 1901489. Catrina, F Jones van Goedehoop, Haenertsburg, ouderdom 2 jaar , Sterf 22 Oct 1901490. Anna S Vorster van Mashutesberg, Laeveld, ouderdom 3 jaar , Sterf 23 Oct 1901491. Wilhelmina P Grobler nee Du Preez van Schoemansdal, Louis Trichardt, ouderdom 63 jaar , Sterf 23 Oct 1901492. Magtild M Slabberts van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 2 maande , Sterf 24 Oct 1901493. Willem Strydom van Derdepoort, Pretoria, ouderdom 4 jaar 11 maande , Sterf 24 Oct 1901494. Benjamin Knight van Mara, ouderdom 4 jaar , Sterf 24 Oct 1901495. Duurs Buys van Mara, ouderdom 13 jaar , Sterf 25 Oct 1901496. Jacobus van Mara, ouderdom 2 jaar , Sterf 26 Oct 1901497. Hendrina W Venter van Voetpad, Houtbosch, ouderdom 2 jaar , Sterf 26 Oct 1901498. Hester JJ Grobbelaar nee Botha van Louis Trichardt, ouderdom 27 jaar , Sterf 27 Oct 1901499. Josephus JJ Van Rensburg van Rustfontein, Spelonken, ouderdom 16 jaar , Sterf 28 Oct 1901500. Cornelia JGJ Vorster van Nooitgedacht, Spelonken, ouderdom 1 jaar 5 maande , Sterf 28 Oct 1901501. Johanna H Jacobs van Geluk, Spelonken, ouderdom 11 jaar , Sterf 30 Oct 1901502. Anna M Schoeman van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 4 maande , Sterf 31 Oct 1901503. Gert Andries Oelofse van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 1 maande 14 dae, Sterf 03 Nov 1901504. Gesie Buys van Mara, ouderdom 60 jaar , Sterf 04 Nov 1901505. Johannes Hendrik L Voster van Nooitgedacht, Spelonken, ouderdom 4 jaar , Sterf 05 Nov 1901506. Cornelia Elisabeth Steyn van Burgerskamp, Pietersburg, ouderdom 5 maande , Sterf 05 Nov 1901507. Jacobus Armans H Colyn van Zoekmekaar, Spelonken, ouderdom 6 jaar , Sterf 06 Nov 1901508. Catrina R Oosthuizen nee Voslouw van Lodewyksvlei, Rhenosterpoort, ouderdom 77 jaar , Sterf 07 Nov 1901509. Rudolph Philip Page van Nooiensboom, Houtbosch, ouderdom 5 jaar , Sterf 07 Nov 1901510. Jacobus Adriaan Marais van Matebaskraal, Pietersburg, ouderdom 8 jaar , Sterf 07 Nov 1901511. Francina Susara E Ferus van Rietfontein, Houtbosch, ouderdom 3 jaar , Sterf 08 Nov 1901512. Jacob Pieter D Gruudleugh van Haenertsburg, ouderdom 4 jaar , Sterf 08 Nov 1901513. Magdalena MAH Olivier van Bloemfontein, Laeveld, ouderdom 4 jaar , Sterf 08 Nov 1901514. Cornelia F De Beer van Schraalhaus, Laeveld, ouderdom , Sterf 08 Nov 1901515. Michaal Andries Venter van Voetpad, Houtbosch, ouderdom 7 maande , Sterf 09 Nov 1901516. Susanna MAA Schnell nee Harmisun van Enkeldoorn, Houtbosch, ouderdom 26 jaar , Sterf 10 Nov 1901517. Jacobus F De Beer van Schraalhaus, Laeveld, ouderdom 27 jaar , Sterf 10 Nov 1901

Page 28: Pietersburg konsentrasie kamp

518. Maria De Beer nee Fetzgerald van Schraalhaus, Laeveld, ouderdom 27 jaar , Sterf 10 Nov 1901519. Gottfried J Lombaard van Duivelskloof, Laeveld, ouderdom 8 jaar , Sterf 11 Nov 1901520. Petronella Susara C Botes nee Venter van Onverwacht, Pietersburg, ouderdom 38 jaar , Sterf 10 Nov 1901521. A De La Rey, Sterf ong. 03 Aug 1901522. Anamagrieta De Jager, Sterf ong. 04 Aug 1901523. Anna Sophia Smith, Sterf ong. 05 Aug 1901524. Frans Visser, Sterf ong. 07 Aug 1901525. M (or HD) Olivier, Sterf ong. 08 Aug 1901526. Naam onbekend Combrink, Sterf ong. 11 Aug 1901527. Jacobus Pertus Botha, Sterf ong. 11 Aug 1901528. Roedolf Toerien, Sterf ong. 11 Aug 1901529. Alwyn Petrus Holdman, Sterf ong. 13 Aug 1901530. J Grobler, Sterf ong. 13 Aug 1901531. Naam onbekend Grobler, Sterf ong. 03 Sep 1901532. (C) Lus, Sterf ong. 05 Sep 1901533. Hendrik W Du Preez, Sterf ong. 05 Sep 1901534. Maria Rautenbach, Sterf ong. 05 Sep 1901535. Naam onbekend Grobler, Sterf ong. 06 Oct 1901536. Halbo Jacobs, Sterf ong. 26 Oct 1901537. Neeltjie EP Botha

Page 29: Pietersburg konsentrasie kamp

Bronne

Gepubliseerde bronne:Scholtz, GD: Generaal Christiaan Beyers en die stryd in die Noorde (Gedenkalbum)Pakenham, T: The Boer War (Ball, Johannesburg, 1979)Scholtz, GD: Generaal Christiaan Frederick Beyers (Voortrekkerpers, Johannesburg,1975)Doyle, AC: The Great Boer War (McClare, London, 1902)

Ongepubliseerde bronne:Potgieter JJ: ManuskripLee, SJ: ‘n kort geskiedkundige oorsigBeijers, Generaal C.F.: Korte Geschiedenis van de Konsentrasie-kampNational Monuments Council: List of burials in the Pietersburg Concentration Camp