phát triển tư duy cho học sinh qua hệ thống câu hỏi và bài tập hóa học các...
TRANSCRIPT
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
1/29
PHN I : M U
1. L DO CHN TI:
Tnh hnh gio dc hin nay cho thy trong nhiu nm qua ha hc
cng nh cc mn hc khc, ang gp phn tch cc vo vic nng cao cht
lng ton din ca trng ph thng. Tuy nhin mt s trng, ch mi
xt ring b mn ha hc, cht lng nm vng kin thc ca hc sinh vn
cha cao. Hiu qu dy v hc cha p ng c yu cu ca gio dc.
Mt s thy c hng hc sinh vo vic gii cc bi ton lm dng nhiu
php tnh phc tp vi cc gi thit cha tht ph hp vi thc t bin i
ha hc. iu hoc l bin hc sinh thnh th gii ton t quan tm n
cc kin thc, k nng c bn v tnh c th ca b mn, hoc l v tnh
to tm l hoang mang cho hc sinh v vn dng nhiu l thuyt bi tp
khng c trong chng trnh sch gio khoa. c bit vic pht huy tnh
tch cc t lc ca hc sinh, vic rn luyn v bi dng nng lc nhn
thc, nng lc gii quyt vn , nng lc t duy v kh nng t hc cacc em cha c ch ng mc. Vi thc t , nhim v cp thit t
ra cho ngi gio vin ni chung v gio vin ha hc ni ring l phi i
mi phng php dy hc, ch trng bi dng cho hc sinh nng lc t
duy sng to, gii quyt vn hc tp thng qua mi ni dung, mi hot
ng dy hc ha hc.
T nhng vn nu trn; vi mong mun lm tt hn na nhim vca ngi gio vin trong giai on hin ti ca t nc; mong gp phn
nh b ca mnh vo s nghip gio dc nh trng gp phn nng cao
cht lng gio dc, i mi phng php dy hc pht trin t duy cho
1
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
2/29
hc sinh, gip cc em t lc t mnh tm ra tri thc, to tin cho vic
pht trin tnh tch cc, kh nng t duy ca cc em cp hc cao hn cng
nh trong i sng sau ny; ti mnh dn chn ti Pht trin t duy
cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn tnhm Oxy-Lu hunh trng trung hc ph thng Trng Chinh .
ti chc chn s gip ti pht trin c chuyn mn v phng php
nghin cu trong hot ng dy hc ca mnh.
2. LCH S CA TI:
Qu trnh dy v hc ha hc trng ph thng trung hc.
3. MC CH NGHIN CU:
Vn pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp
ha hc ca nhm Oxy-Lu hunh trong chng trnh ph thng trung hc.
4. NHIM V V PHNG PHP NGHIN CU:
a) Nghin cu c s l lun ca ti v cc vn :
+ Hot ng nhn thc; cc hnh thc t duy ca hc sinh v vai
tr iu khin ca gio vin trong qu trnh dy hc trn quan im a hc
sinh vo v tr ch th ca hot ng nhn thc.
+ Nhng phm cht ca t duy; cc phng php t duy v vic
rn luyn cc thao tc pht trin t duy cho hc sinh qua ging dy ha
hc trng ph thng. nh gi cc trnh pht trin t duy ca hc
sinh.
b) Xy dng h thng cu hi v bi tp ha hc ph hp vi cc mc
ca trnh pht trin t duy ca hc sinh. Bc u nghin cu vic s
dng h thng bi tp nhm gip cho hc sinh lnh hi v vn dng kin
thc mt cch vng chc, pht trin nng lc t duy logic. T rn luyn
2
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
3/29
tnh c lp hnh ng v tr thng minh ca hc sinh.
c) Thc nghim s phm nh gi cht lng h thng bi tp v hiu
qu ca vic s dng chng trong ging dy ha hc.
5. GII HN NGHIN CU:
Chng trnh ban c bn ca mn Ha 10 trung hc ph thng
6. IM MI CA TI:
a) la chn, su tp c mt h thng cu hi v bi tp ha hc vi
mc ch rn luyn v pht trin t duy theo cc mc khc nhau :
Dng 1: Cu hi v bi tp theo trnh hiu bit, ti hin kin
thc.
Dng 2: Cu hi v bi tp theo trnh lnh hi vn dng kin
thc.
Dng 3: Cu hi v bi tp theo trnh lnh hi sng to.
b) Bc u nghin cu s dng h thng cu hi v bi tp ny rn
luyn v pht trin t duy cho hc sinh qua ging dy phn ha hc nhmOxy-Lu hunh trng ph thng trung hc bao gm :
+ S dng cu hi v bi tp l thuyt trong bi nghin cu ti liu mi.
+ S dng cu hi v bi tp trong gi n tp chng.
+ S dng cu hi v bi tp nng cao, bi dng hc sinh kh gii.
3
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
4/29
PHN II : NI DUNG
1. T DUY HA HC :
Trong ha hc khi cc cht phn ng vi nhau v d cht A tc dng
vi cht B ngi ta c th vit A + B = ... ; nhng khng phi l mt
php cng ton hc m l qu trnh bin i ni ti ca cc cht tham gia
to thnh cht mi. Qu trnh ny tun theo nhng nguyn l, quy lut,
nhng mi quan h nh tnh v nh lng ca ha hc; ngha l t duy
ha hc buc phi da trn quy lut ca ha hc. Cn da vo bn cht ca
tng tc gia cc tiu phn khi phn ng xy ra, nhng vn v nhng
bi ton ha hc rn luyn cc thao tc t duy, phng php suy lun
logic, cch t duy c lp v sng to cho hc sinh.
C s ca t duy ha hc l mi lin h gia cc qu trnh bin i
ha hc biu hin qua du hiu, hin tng phn ng. Trong xy ra
tng tc gia cc tiu phn v cng nh b ca th gii vi m (phn t,
nguyn t, ion, electron ...).
c im ca qu trnh t duy ha hc l c s phi hp cht ch,
thng nht gia ci bn trong v biu hin bn ngoi; gia vn c th v
bn cht tru tng. Tc l c mi quan h bn cht gia nhng hin tng
c th c th quan st c vi nhng qu trnh khng th nhn thy. Mi
quan h ny c m t, biu din bi cc k hiu, cng thc, phng trnh
... .
Nh vy bi dng phng php v nng lc t duy ha hc l bi
dng cho hc sinh bit vn dng thnh tho cc thao tc t duy v phng
php logic; da vo du hiu quan st c m phn on v tnh cht v
4
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
5/29
s bin i ni ti ca cht, ca qu trnh.
Cng cn phi s dng cc thao tc t duy vo qu trnh nhn thc
ha hc v tun theo nhng quy lut chung ca qu trnh nhn thc i t
trc quan sinh ng n t duy tru tng v n thc tin. Vi ha hc -mn khoa hc l thuyt v thc nghim - iu ngha l da trn c s
nhng k nng quan st hin tng ha hc, phn tch cc yu t cu thnh
v nh hng n qu trnh ha hc m thit lp nhng s ph thuc xc
nh tm ra nhng mi lin h nhn qu ca cc hin tng ha hc vi
bn cht bn trong ca n. T s xy dng nn cc nguyn l, cc hc
thuyt, nh lut ha hc ri li vn dng chng vo thc tin; nghin cunhng vn m thc tin t ra.
2. DU HIU CA S PHT TRIN T DUY HA HC :
Vic pht trin t duy ha hc cho hc sinh cn hiu trc ht l gip
hc sinh thng hiu kin thc mt cch su sc, khng my mc, bit cch
vn dng gii quyt cc bi tp ha hc, gii thch cc hin tng quan
st c trong thc hnh. Qua kin thc m cc em thu nhn c trnn vng chc v sinh ng.
T duy ha hc cng pht trin th hc sinh cng c nhiu kh nng
lnh hi tri thc nhanh v su sc hn; kh nng vn dng tri thc tr nn
linh hot, c hiu qu hn. Cc k nng ha hc cng c hnh thnh v
pht trin nhanh chng hn.
Nh vy s pht trin t duy ha hc ca hc sinh din ra trong qutrnh tip thu v vn dng tri thc, khi t duy pht trin s to ra k nng v
thi quen lm vic c suy ngh, c phng php; chun b tim lc cho hot
ng sng to sau ny ca cc em. T duy ha hc ca hc sinh pht trin
5
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
6/29
c cc du hiu sau :
+ C kh nng t lc chuyn ti tri thc v k nng ha hc vo
mt tnh hung mi.
+ Ti hin nhanh chng kin thc v cc mi quan h cn thit
gii mt bi ton ha hc. Thit lp nhanh chng cc mi quan h bn cht
gia cc s vt v hin tng ha hc.
+ C kh nng pht hin ci chung ca cc hin tng ha hc
khc nhau cng nh s khc nhau gia cc hin tng tng t.
+ C nng lc vn dng kin thc ha hc vo thc tin i sng.
y l kt qu tng hp ca s pht trin t duy. c th gii quyt tt
bi ton thc t; i hi hc sinh phi c s nh hng tt, bit phn tch
suy on v vn dng cc thao tc t duy nhm tm cch p dng thch hp;
cui cng l t chc thc hin mt cch c hiu qu phng n gii bi
ton .
3. VAI TR CA BI TP TRONG GING DY HA HC :
Trong gio dc hc i cng, bi tp l mt trong cc phng php
quan trng nht nng cao cht lng ging dy. i vi hc sinh, gii
bi tp l phng php hc tp tch cc. Mt hc sinh nu c kinh nghim
v t duy ha hc pht trin th sau khi hc bi xong phi cha va lng
vi vn hiu bit ca mnh, v ch yn tm sau khi t mnh vn dng kin
thc hc gii c ht cc bi tp. Qua m pht trin nng lc
quan st, tr nh, kh nng tng tng phong ph, linh hot trong ng iv lm vic c phng php.
Bi tp ha hc c cc tc dng ln sau :
a. Gip hc sinh hiu su hn cc khi nim hc. Hc sinh c th
6
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
7/29
hc thuc lng cc nh ngha, nh lut, cc tnh cht...; nhng nu khng
gii bi tp th cc em vn cha th nm vng v vn dng c nhng g
thuc.
V d khi kt thc bi ging nghin cu v H2SO4 gio vin c th sdng kiu bi tp nh sau gip hc sinh hiu su hn tnh cht ha hc
ca n:
Nhn xt vai tr ca H2SO4 v cn bng cc phn ng sau :
- H2SO4 + S SO2 + H2O.
- H2SO4 + Fe3O4 FeSO4 + Fe2(SO4)3 + H2O.
- FeS + K2Cr2O7 + H2SO4 Fe2(SO4)3 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + H2O.
gii bi tp ny, hc sinh phi n li kin thc v tnh cht chung
ca axit, c im ring ca H2SO4 long v c, cc loi phn ng v
phng php cn bng phn ng oxyha-kh. Qua cc em s nm chc
bi hc hn.
b. Bi tp m rng s hiu bit mt cch sinh ng, phong ph m
khng lm nng n khi lng kin thc ca hc sinh.
V d khi kt thc bi ging v iu ch axit nitric, gio vin c th
dng bi tp.
Khi c st nh (tia la in), axit nitric c to thnh trong nc
ma. Hy vit cc phng trnh phn ng xy ra; t gii thch cu tc
ng sau :
La chim lp l u b
H nghe ting sm pht c m ln
Qu trnh gii bi tp ny mt mt gip hc sinh n li kin thc v
vn dng kin thc vo thc t, mt khc qua h thy rng ha hc
7
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
8/29
khng phi l nhng khi nim kh hiu, xa vi m l rt thit thc.
c. Bi tp ha hc c tc dng cng c kin thc c mt cch thng
xuyn v h thng ha li cc kin thc hc.
V d khi n tp chng halogen c th s dng bi tp l thuyt :
T cc nguyn liu vi, mui n v nc vit phng trnh phn
ng iu ch cc cht sau : dung dch HCl; CaCl2; Na2CO3; CaOCl2; nc
Javel; NaClO3.
gii bi tp ny mt cch hon chnh hc sinh buc phi nm vng
tnh cht ha hc ca Cl2 v axit clohydric; nm vng phng php iu
ch Cl2 v HCl cng nh cc ha cht cng nghip quan trng cha clo.
d. Bi tp thc y thng xuyn rn luyn k nng k xo.
Ni chung trong khi gii cc bi tp, hc sinh t mnh rn luyn cc
k nng k xo cn thit nh lp cng thc, cn bng phng trnh phn
ng, tnh ton ha hc, lm th nghim. Nh thng xuyn gii bi tp, lu
dn cc em s nm chc l thuyt, vn dng thnh tho l thuyt vo thc
t ... .
e. Bi tp ha hc to iu kin t duy pht trin. Khi gii mt bi
tp, hc sinh bt buc phi suy l hay quy np, hoc din dch, hoc loi
suy.
f. Bi tp ha hc gp phn gio dc t tng cho hc sinh v gii
bi tp l rn luyn tnh kin nhn, tnh trung thc trong lao ng, hc tp;
tnh sng to khi x l cc vn xy ra. Mt khc bi tp rn luyn cho
hc sinh tnh chnh xc ca khoa hc v nng cao lng yu thch b mn.
4. BI TP CHNG OXY - LU HUNH LP 10 THPT:
DNG 1:
8
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
9/29
(Cu hi v bi tp theo trnh tm hiu, ti hin. Nhng cu hi v
bi tp dng ny gip hc sinh nh li, ti hin v m t c kin thc
tip thu. Mc t duy ca cc em y ch mi mc thp).
BI TP NH TNH :1) Tnh cht ha hc c trng ca oxy ? Vit phng trnh phn ng
minh
ha. Lm th no chng minh rng O3 c tnh oxyha mnh hn O2 ?
2) So snh s ging v khc nhau v tnh cht ha hc gia oxy v lu
hunh.
3) Tnh cht vt l v ha hc ca H2S. Vit phng trnh phn ng minh
ha.
Lu hunh c trong gang dng mui st sulfua. C th nhn ra s c mt
ca lu hunh bng giy tm mui ch nh th no ?
4) Ti sao khng th coi oxy lng v kh oxy l hai dng th hnh ?
5) Chn cu tr li ng trong s cc cu sau :
(a) iu kin thng oxy l kh khng mu, khng mi, nh hn khng
kh.
(b) Oxy tan tt trong nc.
(c) iu kin thng oxy l kh khng mu, nng hn khng kh, c mi
kh chu.
(d) Cu hnh electron ca oxy l 2s22p4.
(e) Oxy l cht oxyha mnh.
6) 1. Trnh by tnh cht ha hc ca axit sulfuric. Ly v d minh ha.2. C g khc bit (v tnh cht ha hc) gia axit sulfuric long v m
c
? Vit phng trnh phn ng minh ha.
9
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
10/29
7) Khi t chy cc cht (nh than; lu hunh; hydro; st ...) trong khng
kh
v trong oxy th trng hp no phn ng xy ra nhanh hn ? Ti sao ?
8) Cc cp cht no sau y l cc dng th hnh ca nhau :(a) O2; O3 (b) H2O; H2O2 (c) than ch; kim cng
(d) S do; S tinh th (e) SO2; SO3.
9) Vit phng trnh phn ng xy ra khi H2S tc dng vi cc dung dch
H2O2; KMnO4; NaOH; CuSO4. Nhn xt vai tr ca H2S trong cc phn ng
.
10) V sao coi SO2 l mt trong nhng kh ch yu gy nhim mi trng
?
11) Sc kh SO2 vo cc dung dch sau :
a. KMnO4 b. nc brom c. H 2S d. K 2Cr2O7/H2SO4
Hy m t hin tng c th quan st c. Gii thch.
12) V sao dung dch H2S lu ngy trong khng kh b vn c ?
13) Trnh by phng php thu kh SO2 khi iu ch trong phng th
nghim ? Lm th no bit c bnh cha kh y ?
14) Ti sao khi pha long H2SO4 th khng c nc vo axit ?
15) lm kh SO2; c th s dng nhng cht ht m no sau y :
H2SO4 c; CaO; P2O5; NaOH rn; CaCl2 khan ?
16) Vit cc phng trnh phn ng xy ra khi iu ch H 2SO4 t qung
pirit. Nu iu kin tin hnh cc phn ng trong cng nghip. Ti
sao khng dng nc m dng H2SO4 c hp th SO3 ?17) Trnh by phng php ho hc phn bit :
a. Cc dung dch mt nhn sau : HCl; H2SO4; Na2SO4; NaCl; NaNO3.
b. Cc dung dch mt nhn Na2SO4; Na2SO3; Na2CO3.
10
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
11/29
18) Hon thnh cc chui bin ha sau :
a. FeS
b. H2S SO2
c. FeS2 A B C B D E F G.
19) Cn bng cc phng trnh phn ng sau :
a. M2Ox + H2SO4(c) M2(SO4)3 + SO2 + H2O.
b. O3 + KI + H2O KOH + O2 + I2.
c. H2S + KMnO4 + H2SO4 K2SO4 + MnSO4 + H2O.
d. CuFeS2 + SiO2 + O2 Cu + SO2 + FeSiO3.
e. FeS2 + HNO3 NO + H2SO4 + Fe(NO3)3 + H2O.
20) Dng phng php ha hc trnh by cch tch bit cc kh ra khi cc
hn hp sau: a. O2; HCl; SO2. b. O2; Cl2; CO2. c. O2; CO2; H2S.
BI TP NH LNG :
21) Ngi ta cn iu ch 2 kg CuSO4. Trong hai trng hp : cho axit
Sulfuric tc dng vi ng v cho axit sulfuric tc dng vi ng oxit,
trng
hp no tiu hao nhiu axit hn ? Ti sao ?
Hng dn l lun t cc phng tinh khng cn tnh ton : trong
phn ng vi oxit, H2SO4 ch ng vai tr l axit (ton b lu hunh
trong axit trc phn ng chuyn sang mui); cn trong phn ng ving th axit sulfuric va l cht oxyha; va phi l mi trng (mt
phn lu hunh phi to ra SO2). Nh vy s dng Cu iu ch
CuSO4 th tiu hao nhiu axit hn.
11
O2
H2S H
2Cl
2O
2NaOH NaOH H
2SO
4
SO2
H2SO
4CuSO
4
Fe2O
3Fe
2(SO
4)
3Fe(NO
3)
3
SO3
H2SO
4H
2
CaSO3
Ca(HSO3)
2
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
12/29
22) Cho 855g dung dch Ba(OH)2 10% vo 200g dung dch H2SO4; lc b
kt
ta. trung ha nc lc ngi ta phi dng ht 125ml dung dch NaOH
25% (D = 1,28). Tnh nng % ca dung dch axit dng.23) Cho sn phm to thnh khi un nng hn hp gm 5,6g bt st v 1,6g
bt lu hunh vo 500ml dung dch HCl. Khi phn ng kt thc thu c
dung dch A v kh B.
a. Tnh thnh phn %(V) cc kh c trong B.
b. Ngi ta phi dng ht 125ml dung dch NaOH 0,1M trung
ha
dung dch A. Tnh nng mol ca dung dch HCl dng.
24) t chy hon ton 8,96 lt H2S (ktc) ri ha tan ton b sn phm
vo
68,75ml dung dch NaOH 25% (D = 1,28). Hi thu c mui g ? Tnh
nng
% ca cc cht trong dung dch thu c.
25) t chy hon ton 6,8g mt cht ngi ta thu c 12,8g SO2 v 3,6g
H2O. Xc nh cng thc ca cht em t. Kh SO2 to ra cho hp th
ht vo 50ml dung dch NaOH 25% (D = 1,28). Mui no c to thnh ?
Tnh nng ca n trong dung dch thu c.
26) Cho 50ml dung dch Fe2(SO4)3 tc dng vi 100ml dung dch Ba(OH)2.
Kt ta thu c sau khi lm kh v nung nhit cao th cn li 0,859g.
Cho nc lc cn li phn ng vi 100ml dung dch H2SO4 0,05M ri lykt ta em nung th cn li 0,466g. Gii thch cc hin tng xy ra; vit
cc phng trnh phn ng v tnh nng mol ca cc dung dch ban u.
27) S tng p sut nh hng nh th no n cn bng ca cc phn ng
12
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
13/29
sau :
a. H2 + Br2 2HBr.
b. 2NO + O 2 2NO2.
c. N2O4 2NO2.DNG 2 :
(Cu hi v bi tp theo trnh lnh hi v vn dng. gii bi tp
mc ny; hc sinh khng nhng phi nm vng kin thc tip thu
m cn phi s dng c cc thao tc t duy nh : phn tch, tng hp,
so snh bit cch vn dng cc kin thc hc vo tng tnh hung c
th ca bi tp. y mc t duy ca hc sinh t mc cao
hn)
BI TP NH TNH :
28) Gii thch tnh oxyha mnh ca oxy. Ly v d minh ha.
29) Chng minh rng H2S l mt axit. u l hp cht ca lu hunh;
nhng ti sao H2S ch c tnh kh cn SO2 va c tnh kh, va c tnh
oxyha ? Vit phng trnh phn ng minh ha.
30) Chng minh rng SO2 va c tnh oxyha; va c tnh kh. Vit
phng trnh phn ng minh ha.
31) C th s dng giy qu m phn bit cc kh SO2 v Cl2 c
khng ? Ti sao ? Chn mt thuc th phn bit chng. Vit phng
trnh phn ng.
32) Axit HCl v axit H2SO4 ging v khc nhau im no ? Ly v d minh
ha.
33) Da vo cu hnh v m in ca cc nguyn t oxy v lu hunh
hy gii thch cc s oxyha -2; +2 ca oxy v -2; +4; +6 ca lu hunh.
34) Bng phng php ha hc trnh by cch tch SO2 ra khi hn hp vi
13
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
14/29
SO3 (kh) v O2.
35) Lu hunh th hin tnh cht g khi tc dng vi kim loi; vi H 2; khi
chy trong khng kh; khi tc dng vi KClO3 ? Vit phn ng minh ha.
36) Ti sao nhng dng c bng bc hay ng b xn mu (ha en) khi lu trong khng kh c cha H2S ?
37) Trnh by hai phng php iu ch hydro sulfua t cc cht sau y :
lu hunh; st; axit clohydric.
38) Lm th no nhn ra s c mt ca tp cht BaCl2 trong mt mu
BaSO4 ?
39) V sao khi iu ch H2S ngi ta dng axit HCl m khng dng H2SO4
c ?
40) Phn ng no khng th xy ra :
(a) H2SO4 + NaCl. (b) H2SO4 + Na2SO3. (c) H2SO4 + Ca(NO3)2.
(d) HCl + K2SO4. (e) H2SO4 + Na2S.
41) Trnh by phng php tinh ch NaCl khi n c ln cc tp cht
Na2SO4; NaBr; MgCl2; CaCl2; CaSO4.
42) Nhn xt vai tr ca axit sulfuric trong cc phn ng sau :
a. H2SO4 + S SO2 + H2O.
b. H2SO4 + Fe3O4 FeSO4 + Fe2(SO4)3 + H2O.
c. FeS + K2Cr2O7 + H2SO4 Fe2(SO4)3 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 +
H2O.
d. CaCO3 + H2SO4 CaSO4 + CO2 + H2O.
Cn bng cc phn ng .43) Hon thnh cc phng trnh phn ng sau; v cho bit K2SO3 th hin
tnh cht g trong tng phn ng :
a. Cl2 + K2SO3 + H2O ? ; b. HCl + K2SO3 ?
14
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
15/29
c. Ba(OH)2 + K2SO3 ? ; d. K2SO3 + KMnO4 + H2SO4 K2SO4 +
?
44) Hon thnh cc s bin i sau :
a. KClO3 Fe3O4
KMnO4 O2 CuO
HgO P2O5
NO
b. FeS
H2S S SO2
SF6
45) Trnh by phng php phn bit :
a. Cc dung dch mt nhn NaOH; HCl; H2SO4 (ch c vi).
b. Cc dung dch mt nhn HCl; H2SO4; HNO3; Na2SO4; Ba(NO3)2
(c dng thm 2 ha cht).
Hng dn : S dng thm qu tm v dung dch AgNO3.
BI TP NH LNG :
46) Cn bng ca phn ng N2 + 3H2 2NH3 ; H 0 thay i nh
th
no nu : a. Tng nhit ?
b.Gim nng ca NH3 xung 2 ln ?
c. Gim th tch ca h xung 2 ln ?
Trnh by cc bin php k thut c s dng nng cao hiu sut
qu
trnh.
* Hng dn :
- Cc biu thc tnh tc cc chiu phn ng ti trng thi cn
15
(1)(2)
(3)
(4)
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
16/29
bng : vt = kt[N2][H2]3; vn = kn[NH3]2.
- Khi thay i th tch h th nng cc cht trong h tng ln 2
ln so vi trng thi cn bng. V vy tc cc chiu s l :
vt
= 8kt[N2][H2]3
; vn
= 4kn[NH3]2
. vt
= 8vt; vn
= 4vn .Nh vy tc ca c hai chiu u tng; nhng tc chiu thun
tng mnh hn, v vy cn bng phn ng b ph v, phn ng chuyn
dch theo chiu thun.
47) Cho hn hp kh SO2 v O2 vi t l mol tng ng bng 2 : 1 i vo
thp tip xc. Xc nh thnh phn phn trm (theo th tch) ca hn hp
kh thu c bit rng t l chuyn ha ca SO2 l 90%.
48) Cho 500ml dung dch A cha BaCl2 v MgCl2 tc dng vi 120ml dung
dch Na2SO4 0,5M (d) th c 11,65g kt ta. em nc lc c cn thy
cn li 16,77g cht rn khan. Tnh nng mol/lt ca cc cht c trong A.
49) Nhng mt thanh kim loi st vo 100ml dung dch cha CuSO4 1M v
H2SO4 long. Khi phn ng kt thc ly thanh st ra thy khi lng ca n
gim bt 0,52g so vi ban u.
a. Gii thch ti sao khi lng thanh st li gim ?
b. Gi s th tch dung dch khng thay i, tt c ng to ra u bm
vo thanh st; tnh nng mol ca cc cht c trong dung dch sau phn
ng.
Hng dn : tng khi lng Fe phn ng vi mui ng v axit vt qu
khi lng kim loi ng bm vo nn khi lng thanh st gim bt sau
phn ng.50) Khi trn ln 50ml dung dch Fe2(SO4)3 vi 100ml dung dch Ba(OH)2
ngi ta thu c dung dch A v kt ta B. Lc, sy, nung B trong khng
kh n khi lng khng i thy cn li 0,859g cht rn. Mt khc nu
16
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
17/29
cho A tc dng vi dung dch H2SO4 va th thu thm c 0,466g kt
ta na. Gii thch cc hin tng trn; tnh CM ca cc dung dch ban u.
DNG 3 :
(Dng cu hi v bi tp ny i hi hc sinh phi c c kh nngt duy nhanh nhy; khng nhng phi tng hp, so snh, phn tch, suy
lun m cn phi c s sng to. Do c th gip cho t duy ca cc em
pht trin mc cao)
BI TP NH TNH :
51) Ti sao ngi ta c th dng O3 st trng nc m khng dng O2 ?
52) Giy qu tm tm dung dch kali iodua ng sang mu xanh khi gp
ozon. Gii thch ti sao; vit phng trnh phn ng minh ha.
53) SO2 c th tc dng vi Cl2 khng ? H2SO4 c, nng c th tc dng
vi FeSO4 khng ? Ti sao ?
54) Sc kh SO2 vo dung dch nc vi trong th thy nc vi b vn c.
Gii thch ti sao. Tm hai cch khc nhau lm cho nc vi trong tr
li.
55) Nhng kh sau y c th cng tn ti trong cng mt bnh c khng
? Gii thch ti sao :
a. O2 v CO2. b. H2S v SO2. c. SO2 v O2. d. O2 v Cl2.
56) C hai ng nghim 1 v 2 u ng dung dch KI. Sc kh O 2 i qua
dung dch ng 1 v O3 qua dung dch ng 2. Nu hin tng, t so
snh tnh oxyha ca O2 v O3. Bng cch no nhn bit c sn phm
to ra ng nghim 2 ?57) T cc nguyn liu Zn; S; HCl hy vit cc phng trnh phn ng iu
ch H2S bng hai phng php.
58) Vit bn phng trnh phn ng iu ch trc tip H2SO4 t nhng cht
17
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
18/29
khc nhau. Nu cho rng axit H2SO4 l mt axit c tnh oxyha; cn axit
HCl ch l mt axit mnh c ng khng ? Ly v d minh ha.
59) B tc cc phn ng sau :
FeS2 + O2 (A) + (B)(A) + H2S (C) + (D)
(C) + (E) (F)
(F) + HCl (G) + H2S
(G) + NaOH (H) + (I)
(H) + O2 + (D) (J)
(J) (B) + (D)
(B) + (L) (E) + (D)
60) Hy phn loi cc phn ng sau v cn bng chng :
a. H2O2 H2O + O2. b. S + KOH K2SO3 + K2S +
H2O.
c. FeS + HCl FeCl2 + H2S. d. H2S + FeCl3 S + FeCl2 + HCl.
e. KClO3 KCl + O2. f. SO2 + Ca(OH)2 CaSO3 + H2O.
61) Trnh by phng php phn bit cc cht rn mt nhn : NaCl;
Na2CO3; Na2SO4; BaCO3; BaSO4 (ch c nc v CO2).
62) Hai n cht X v Y c th tc dng vi nhau to kh A c mi kh
chu. Nu t A trong O2 d thy to ra kh B c mi hc. A v B tc dng
c vi nhau to ra X. Khi cho X tc dng vi Fe nhit cao thu c
cht C; cho C tan trong dung dch HCl li thu c kh A. Tm X; Y. Vit
cng thc ca cc cht A; B; C.63) Trong s cc cht H2; CO; CO2; He; Cu; FeO; Fe2O3; Pt; Mg; N2; CH4,
cht tc dng trc tip c vi oxy l :
(a) H2; CO; Fe2O3; CH4. (b) H2; CO; Cu; FeO; Mg; CH4.
18
t0
t0
t0
t0
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
19/29
(c) H2; CO; He; FeO; N2. (c) CO; CO2; Cu; FeO; Pt; Mg.
(e) Khng c cht no c. (f) Tt c cc cht.
64) Lng SO3 cn thm vo dung dch H2SO4 10% thu c 100g dung
dch H2SO4 20% l :(a) 2,5g. (b) 8,88g. (c) 6,67g. (d) 24,5g. (e) Kt qu
khc.
BI TP NH LNG:
65) Cho ba kh X, Y, Z. t chy 1VX thy to ra 1VY v 2VZ (o cng
iu
kin). Bit X khng cha oxy; Z l kh to ra khi un nng lu hunh vi
H2SO4 c cn Y l mt oxit trong khi lng oxy nhiu gp 2,67 ln
khi
lng ca nguyn t to oxit. Vit cc phng trnh phn ng xy ra khi :
- t chy hn hp ba kh trn trong khng kh.
- t chy hon ton X v cho sn phm i qua dung dch NaOH,
H2SO4 c nng v HNO3 c nng.
- Cho tng kh Y, Z i qua dung dch Na2CO3 (cho bit axit tng
ng
ca SO2 mnh hn axit tng ng ca CO2).
66) Chia mt lng FeS thnh hai phn :
- Cho phn I tc dng vi dung dch HCl c kh A.
- t chy phn II trong O2 (va ) c kh B.
Hi c hin tng g xy ra khi :a. Trn hai kh A v B li vi nhau ?
b. Sc A vo dung dch Pb(NO3)2 ?
c. Sc B vo dung dch Ba(OH)2 cho n d ?
19
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
20/29
67) Cho phn ng sau : 2SO2(k) + O2(k) 2SO3(k) ; H 0
a. Cn bng s chuyn dch nh th no nu tng nhit ?
b. Cn bng s chuyn dch nh th no nu tng p sut bnh ln gp 2ln ?
c. Lm th no nng cao hiu sut qu trnh ?
68) Khi ha tan mt lng oxit ca kim loi M (ha tr II) bng dung dch
H2SO4 10% va c mt dung dch mui c nng 11,8%. Tm M.
69) Khi nung nng 25g mui ng sulfat ngm nc n khi lng khng
i ta c cht rn khan A. Cho A tc dng vi dung dch Ba(OH)2 d, lc
v nung kt ta trong khng kh n khi lng khng i th cn li 31,3g
cht rn. Xc nh cng thc ca mui dng.
70) Ha tan FeO trong H2SO4 c nng (va ) ta thu c dung dch A
v kh B. Bit 4/CHBd = 4.
a. Cho kh B ln lt tc dng vi dung dch KOH v dung dch Br2.
b. Cho A tc dng vi NaOH d, lc ly kt ta nung trong khng kh
n khi khi lng khng i c cht rn A1. Trn A1 vi bt Al d c
hn hp A2. Nung A2 (khng c khng kh) n phn ng hon ton th cn
li hn hp rn A3. Ha tan A3 bng H2SO4 c, nung li thy to ra kh
B. Gii thch, vit phng trnh phn ng ca cc bin i xy ra.
71) Trong mt bnh kn dung tch khng thay i cha a mol O2 v 2a mol
SO2 1000C v 10at (c mt xc tc V2O5). Nung nng bnh mt thi gian
ri
a v nhit ban u thy p sut trong bnh lc ny l P. Lp biu thc
tnh P v tnh t khi d ca hn hp sau phn ng so vi H2 theo hiu sut
phn ng (H). Hi P v d c gi tr trong khong no ?
20
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
21/29
Hng dn : Phn ng xy ra : 2SO2 + O2 2SO3
nu gi s mol O2 phn ng l x ( hiu sut phn ng H = x/a) th
gim s mol kh sau phn ng l x : tng s mol kh sau phn ng l:
3a - x = 3a Ha khi lng mol trung bnh ca hn hp sau phn ng:
M=Haa
a
3
160=
H3
160. t khi ca hn hp kh : d =
H3
80.
* Mt khc v 0 H 1 nn 80/3 d 40.
* Bnh kn khng thay i nn t phng trnh Mendeleev - Claperon
ta
c dung tch bnh : V =10
3aRT(lt). Vy p sut bnh sau phn ng :
P =aRT
RTHaa
3
)3(10
=3
10(3 - H). V :10 P 20/3.
72) Cho hn hp A gm FeS2 v FeCO3 (vi t l mol 1 : 1) vo bnh kn
cha khng kh vi lng gp i lng cn thit. Nung nng bnh mt
thi gian cc phn ng xy ra hon ton ri a v nhit ban u. Hi
p sut bnh thay i nh th no so vi ban u ?
Hng dn :* Cc phn ng xy ra : 4FeS2 + 11O2 2Fe2O3 + 8SO2
4FeCO3 + O2 2Fe2O3 + 4SO2
* D dng thy rng tng s mol kh mt i (11x + x) bng tng s
mol kh to ra (8x + 4x) nn nu nhit khng thay i th p sut khng
thay i.
73) Oxyha 2,184g bt st bng oxy khng kh ta c 3,048g hn hp cc
oxit (hn hp A). Chia A thnh hai phn bng nhau :
a. Cn bao nhiu lt H2 (ktc) kh hon ton cc oxit trong phn 1 ?
b. Ha tan hon ton phn 2 bng dung dch H2SO4 c, nng. Tnh
21
4x 11x 2x 8x
4x x 2x4x
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
22/29
th
tch kh SO2 to ra ?
Hng dn : * Om tham gia phn ng = 3,048 - 2,184 = 0,864g.
s mol electron oxy nhn ca st trong mi phn = .21 2. 16
864,0 =
0,054.
s mol electron H2 nhng cho ion st trong oxit = 0,054.
s mol H2 cn dng = 0,027.
* Tng s mol electron st nhng mi phn = .2
3
56
184,2=
0,0585.
s mol electron st nhng cho axit = 0,0585 - 0,054 = 0,0045.
Phn ng kh axit : eS 26
+
+
4+
S s mol SO2 to ra = .21
0,0045 =
0,00225.
74) Nung m gam hn hp A cha FeS v FeS2 trong bnh kn cha y
khng
kh (gm 20%O2 v 80%N2), n khi phn ng xy ra hon ton c chtrn B v hn hp kh C gm 84,77%(V)N2; 10,6%(V)SO2 v cn li l O2.
Ha tan B bng dung dch H2SO4 va , dung dch thu c cho tc dng
vi Ba(OH)2 d ri ly kt ta to ra nung nhit cao n khi khi
lng
khng thay i th c 12,885g cht rn E.Xc nh %(m) cc cht trong
hn hp A; tnh m.
75) Trong cng nghip ngi ta iu ch Na2SO4 t phn ng gia H2SO4
v NaCl. Khi un mt lng dung dch H2SO4 75% (khng d) vi NaCl
mt thi gian th thu c hn hp rn cha 91,48%Na2SO4;
4,79%NaHSO4; 1,98%NaCl; 1,35%H2O v 0,4%HCl.
22
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
23/29
a. Vit cc phng trnh phn ng xy ra.
b. Tnh t l phn trm NaCl chuyn ho thnh Na2SO4.
c. Tnh khi lng hn hp rn thu c t 1 tn NaCl.
d. Tnh %(m) mi kh v hi thot ra khi sn xut 1 tn hn hp rn.76) Mt dung dch c cha b mol H2SO4 ha tan va ht a mol Fe thu c
kh A v 42,8g mui khan. Nung lng mui ny khi khng c khng kh
n khi lng khng i th c hn hp kh B.
- Bit rng a : b = 2,5 : 6; tnh a v b.
- Tnh KKBd / .
77) Ly m gam hn hp bt Fe v S (vi t l mol =SFe nn : 2 : 1) em nung
trong iu kin khng c khng kh c hn hp A. Ha tan A bng dung
dch HCl d thu c 0,4g cht rn B, dung dch C v kh D. Sc kh D t
t qua dung dch CuCl2 d thy to ra 4,8g kt ta en.
a. Tnh hiu sut phn ng to thnh hn hp A (theo S v theo Fe). Tnh
m.
b. Cho C tc dng vi H2SO4 c nng, d. Tnh th tch kh thot ra iu
kin tiu chun.
23
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
24/29
PHN III : KT LUN
1. Nhn xt:
Qua kt qu thc t ging dy chng ti c mt s nhn xt sau :
1) H thng cu hi v bi tp c la chn trong cc bi ging l
ph hp. a s hc sinh hiu bi v tch cc tham gia vo cc hot ng
hc tp.
2) Hc sinh cc lp nm vng bi hn; kt qu im kim tra cao
hn. Khi phn tch kt qu kim tra v so snh chng ti nhn thy mc ti hin cng nh vn dng kin thc cao hn.
3) T l hc sinh t im kh, gii cc lp nhiu hn, c bic
khng kh hc tp si ni hn v bn kin thc chc hn, HS hiu su v
nh lu.
Nh vy ta c th kt lun c rng vic s dng hp l cc cu hi
v bi tp pht trin t duy trong ging dy ha hc vi nhng ni dung vbin php nu trn em li kt qu cao : hc sinh hng th hn trong hc
tp; kin thc thu nhn c chc chn hn, bn hn v c vn dng
sng to hn.
2. Kt qu:
Sau mt thi gian tm hiu v thc hin ti Pht trin t duy cho
hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh trng trung hc ph thng; chng ti thc hin c
nhim v ra nh sau :
1. Nghin cu c c s l lun ca ti.
24
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
25/29
2. Su tm, bin son c h thng cu hi v bi tp theo tng
mc ca qu trnh pht trin t duy ca hc sinh gm 77 bi chng
Oxy-lu hunh (Ha 10) ban c bn trong c bi tp nh tnh v bi tp
nh lng.3. Nghin cu s dng h thng bi tp ny xy dng gio n,
ging dy cc loi bi nghin cu ti liu mi v n tp; luyn tp.
4. Tin hnh dy thc nghim 4 gio n trn 7 lp
5. Chm c 925 bi kim tra nh gi hiu qu gi hc cc lp
v phn tch kt qu thu c.
Trn c s nhng kin thc; phng php nghin cu v kt qu thu
c trong thi gian ti chng ti s c gng tip tc xy dng, la chn
cu hi v bi tp cc dng cho cc chng nhm khc thuc chng trnh
ha hc trung hc ph thng. Da trn h thng bi tp ny tip tc son
k hn cc gio n nghin cu ti liu mi, gio n luyn tp n tp theo
hng pht trin t duy cho hc sinh. Phi hp s dng bi tp trc nghim
vi bi tp t lun trong ging dy kim tra nh gi hc sinh.Trn y ch l nhng kt qu nghin cu ban u trong mt khong
thi gian hn hp v kh nng bn thn cn hn ch; chc chn cn rt
nhiu thiu st. Chng ti rt mong nhn c kin nhn xt; gp ca
cc thy c gio v cc bn ng nghip cng vic ging dy ca ti sau
ny c thun li v t kt qu cao hn.
3. Phng hng :
- Tip tc xy dng, la chn cc dng bi tp p dng cc chng nhm
c bn ca chng trnh ha hc trung hc ph thng.
- S dng h thng bi tp ny tip tc son cc gio n nghin cu ti
25
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
26/29
liu mi; gio n luyn tp, n tp theo hng pht trin t duy, pht huy
tnh tch cc, t lc cho hc sinh.
- Phi hp s dng bi tp trc nghim vi bi tp truyn thng trong ging
dy kim tra nh gi hc sinh.
3. Kin ngh, xut:
Trong qu trnh ging dy ca bn thn, thng qua thc nghim s
phm v kinh nghim ca mnh ti xin c nu ra nhng kin ngh v
xut ca mnh nh sau:
1. Cc S cc Trng cn trang b dng c hc tp, trang thit b dy
hc, phng th nghim gip cho vic dy hc theo hng tch cc ha
pht huy tnh t lc hc tp ca hc sinh .
2. Vic thay sch gio khoa cng nn i hi s chn lc, gia cng s
phm, c kt nhng bi tp nh tnh v nh lng c logic bo m cc
yu cu ca s nhn thc ca hc sinh. Cc kin thc nn trnh by theo
trnh t sau: Hnh v minh ha, ngun gc lch s, v d, tin hnh th
nghim, quan st, kt lun, tnh cht c th, tng hp.3. Sch gio khoa vit cn cha r rng, gii quyt cc vn kh
trong kin thc ph thng, cha thu o lm cho vic dy v vic hc
tng i kh.
4. ngh gio vin khi kim tra bi c phi theo ng cu hi kim
tra c gi sn trong sch gio khoa , to iu kin cho hc sinh
to ra tm l chun b bi trc lc n lp, khng nn dng nhng cu hikhc sch gio khoa trnh mang tnh thch .
26
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
27/29
5. Gio vin nn bm st sch gio khoa v sch bi tp, trong vic
kim tra, ra thi to iu kin cho cc em bm st chng trnh hc
ph thng hn.
6. Ni dung kin thc trong sch gio khoa cn mang tnh cht dn tricha tp trung, v d khi nim nhm chc ca chng trnh ha 11 cm
gic nh b t qung, ht hng lm cho vic dy vic hc thiu s logc.
27
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
28/29
MC LC
PHN I : M U
1. L DO CHN TI
4. NHIM V V PHNG PHP NGHIN CU:
5. GII HN NGHIN CU:
6. IM MI CA TI
1
2
3
PHN II : NI DUNG
1. T DUY HA HC :
2. DU HIU CA S PHT TRIN T DUY HA HC :
3. VAI TR CA BI TP TRONG GING DY HA HC :
4. BI TP CHNG OXY - LU HUNH LP 10 THPT:
4
7
1315
PHN III : KT LUN 23
28
-
8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh
29/29
TI LIU THAM KHO1. Nguyn Duy i, Dng Tt Tn (1990),Bi tp ha hc lp 10, NXB Gio dc2. Nguyn Duy i, Dng Tt Tn (1998), Ha hc lp 10, sch gio vin NXB
Gio dc3. Nguyn Duy i, Dng Tt Tn (1990),Ha hc lp 10, NXB Gio dc4. Nguyn Duy i, Nguyn Tinh Dung, Trn Thnh Hu, Trn Quc Sn, Nguyn
Vn Tng (2000), Mt s vn chn lc ca ha hc, NXB Gio dc.5. Ng Ngc An (2003), Cc bi ton ha hc chn lc THPT phn ng oxy ha-
kh v in phn, NXB Gio dc.6. Dng Trng Bi, T Giang, Nguyn c Thm, Bi Gia Thnh (2000), Vt l
lp 10, NXB gio dc.7. B Chnh tr- ng cng sn Vit Nam (1997), Vn kin Hi ngh ln th 2-
Ban chp hnh trung ng kha VIII, NXB Chnh tr quc gia H Ni.
8. B Gio dc v o to (1995), tuyn sinh vo cc trng i hc, cao ngv trung hc chuyn nghip, NXB Gio dc .
9. B Gio dc v o to (2000), Hi ngh tp hun phng php dy hc hahc ph thng, H Ni.
10. B Gio dc v o to (1993), Ngh quyt Hi ngh ln th 4 Ban CHTWng cng sn Vit Nam kha VII v gio dc v o to, tip tc i mi snghip gio dc v o to, H Ni.
11. B mn phng php ging dy (nm hc 1999-2000) .Ging dy nhng chngmc quan trng trong gio trnh ha hc ph thng, Trng i Hc S PhmH Ni, Khoa Ha Hc.
12. Budryk.N.A, Ngi dch: o Trng Quang, Trn Hng Thy(1979), Nhngvn trit hc ca ha hc, NXB Gio dc .
13. Hong Ngc Cang (2002),Lch s ha hc, Nh xut bn Gio dc.14. PGS.TS.V Chp(2002), Phng php kim tra nh gi kt qu hc tp ha
hc, HSP Hu.15. Cuzmenco.N.E, Eremin.V.V, 2400 Bi tp ha hc, NXB Khoa hc k thut.16. L Th Kim Cc, L Vn Dng, V quang Mai, Trn Dng (1999), Phng
php dy hc v th nghim-Ha hc phi kim (Ti liu BDTX chu k 1997-2000), Trng HSP Hu.