) _..., .....

M~O CIA. NCHIATlfHAN VI~TvA

CHUALOt CHiNHTA.

NHA XUAT BAN THANH NIENHa NQi - 2000

vA-- " ,. ?

CHUA LOI CHINH TA

? - "" , At.

MEO CIA. NCHIA TlfHAN VIET. .

PHAN NGQC

Hai cong trlnh "MfO gidi nghia tit Him Vi¢("(cong b6 nam 1991) va "Chiiah~ichinli td' (congb6 narn 1982). sau mot rhoi gian di vao cuoc song.no da guip feh cho nhieu ngiroi, nhat la cho cac banhoc sinh. sinh vien va nhirng nguoi ham h9C hoi.nghicn ctru. Nay thee ycu diu ciia nhieu ban doc, toitap hop. SUa chua lai, in thanh quycn sach nay.

Toi nghi rang, trong hoan canh hien nay. motnguoi muon nghien ciru. lam viec co ket qua. ngoaiviec nam virng quan diem, lap tnrong va be? monkhoa hoc cua minh. phai biet vai ngoai ngu va sirdung tieng Viet thanh thao. Cuoc dOi qua ngan nguirna dieu phai h9C qua nhieu.

Do do, can co nhimg quyen sach meo de giupban doc dat duoc rnuc dfch rna khong mat qua nhieuthai gian va cong strc.

Quycn sach nay co hai noi dung:NQi dung thu nhat: Mea gidi nghia tic Han

Vi¢l. Nhu cac ban biet, ueng Viet co mot s6 tir HanViet d6 S9. Lam the nao dti hieu nghia cac lUay thucchuan, dung khong nhirng dung rna con hay? Di con

LO} N(H DAU

duong hoc fbi rae tirng chir. thi chtr Han minh dungmay Utm chi dung rna khong th~ hay. HIC la cai chirmlnh dung chi dien dc.lt diroc dieu mlnh muon noirna khong tao ncn duoc mot truong lien wang thii vinhu each dung chu cua Nguyen Du. NguyenKhuyen, Nguyen Tuan.

Chuycn de nay se giup ban lam chu mot nira sotir Han Viet ban can den. Ban se lam chu cac til aynhu nhimg con nguoi da rruroi narn den sach. Ban sethay tieng Viet rinh vi, te nhi va sau sac nhu the nao.N6 chi lam mot vice Hi gio! thieu cae quan h~ ngilnghia bang each qui no ra Thanh rong [hue. COnhimg quan he lich su rna fa c6 the thco doi motngan nam tnroc Cong nguyen. Co nhirng quan he vecau true do s\! doi l~p giira tir Han Viet voi tir thuanViet. Co nhirng quan he nay sinh do s,-!doi lap voicac tir dong nghia va phan nghia trong noi bo cac urHan Viet. Co nhirng quan h¢ nay sinh do SI! ket hopcua hai am tiet va vi trf tnroc sau cua chiing. Conhirng quan he gan chat vci van hoa Trung Hoa vaViet Narn. Chinh cac quan he ay tao ncn nhirng annrong rna nguoi Viet earn thay. nhirng khong ly giaiduoc. k~ ca nguoi thao chir Han. Boi vi vice 19 giaila cong viec cua ngfr nghia hoc hien dai. Cong trinhnay sc giup ban thirc nhan duoc ehfnh nhirng antuong rna mlnh van e6. Va khi tlurc nhan duoc, bansc hi6u tir Han Viet sau sac va dung tir Han Viet mot

lid u». thong 5-20()()TAc GIA

Dav la noi duns trona mot cuon sach toi viet_ . to e- .

cho giao vien va hoc sinh trong cac tnrong ph6thong. each viet gian di, ai doc cling hieu. N6 cobon phan: nhirng nhan xet rna dau: cac rnco chinhta: mot vai danh sach lam theo thong ke: nhirng kieubai tap ve chinh l~Lva cuoi cung la phan phu luc.

Toi hy vong quyen sach "MfO gidi nghk: t[{'Han Vif-t Wl chita {oi chill" ui" mang tinh ung dungnay se la cong cu hiru ich ella cac ban trong h9C l~pva lam viec hans ngay., e- ~

each chu dong. tao cho ngiroi doc nhfing an tuongtham my rna ban cho la can thict.

Noi dung thu hai: Nliiing bien pluip de lam de'chiia flii chin" td /lUI( each kltoa hoc.. .

? -ME0 CIAI NCHIA•

TUHAN VIET•

§1- Xet vc mat lich Slr. mot tir Han Viet la mottir dU<JC viet ra bang chir khoi vuong cua TrungQu6c. nhtrng lai phat am theo each phat am HanViet, ngiroi Viet van dung dti doc rnoi van ban vietbang chir Han. du do la cua ngiroi thin hay cuanguoi Viet. Xet vc chtr. thl chi co chii Han rnakhong co chi! Han Viet. Han Viet chi la mot eachphat am rieng cua nguoi Viet ve chir Han.

Khi chir Han vao nuoc ta mot each (> at tir (heky thir 1 tnroc Cong nguyen do ta hi noi thuoc vaonha Han. nguoi Viet va ngiroi Muong con la mot toenguoi chung. Ng6n ngif cua ho la tieng Viet-Muongchung rna khoa h9C da phuc hoi diroc. Nguoi Viet -Muong chung hie do tiep thu ticng Han thea eachpl1(j( elm uta lIgulri duong thai. chang khac gi ngtrciViet hoc ucng Phap thea each phat am cua nguoi

Phan thrr nhat

NGfJ'NGHIA TUHAN VI$T

I

AM TlJ1T HAN VI[::T LA GI

Phap, Nhung cling nhu ngiroi Viet noi tieng Phapkieu Viet, thl ngiroi Viet - MU0ng chung cling docvan ban Han voi nhirng sai lech ricng. Tinh hinh vanla nhir vay suot giai doan tu the ky I tnroc Congnguyen tai the ky VII. N6 d€ lai trong ca tieng Vietbin tieng Muong mot so tu dan lict (xern §18) rna tagoi la tirHan cd.

Sang the ky thu VII. nha Duong cai tri VietNam va ngiroi Viet lai doc chit Han theo am Duongc6 nhieu diem khac am Han c6. Ngon ngir hoc daphuc hoi lai duoc ngii am tirng tir dffi Han va dOiDuong, cho nen day khong con Iii chuyen gia thuyetkhoa h9C nira rna la chuyen xac thuc.

Nhirng til cuoi the ky thu VIII 6 Viet Nam batdau thai ky ur chu chi c6 quan he giay to voi TrungQuae rna thoi. Roi vao the ky thir X la thoi ky doclap hoan toan cho den cuoi the ky XIX, trir mot thOigian rat ngan hon hai muoi nam bi nha Minh do hovao dan the ky xv.

Tir khi nha nuoc tu chu ra doi thi yeu t6 van It!la cong cu quan trong nhat de xay dung nha mroc.Chir ay chi c6 the la chtr Han. Do do, viec hoc chi!Han ngay cang phat tricn. Boi vi chua co mot nhamroc nao hinh thanh thirc 51! rna lai khong dira vaochir viet. Nhirng cung voi dieu d6. xuat hien hai hicnurong cue ky quan trong.

§2- Mot la, su hinh thanh each phat am Han

12 MI;OGIAINGHIATLJHANVI~TVACH(!ALOICHiNHTA

Vi¢l. Truck het, d6 Hi each phat am cua am dOlDuong vt chir Han. N6 khac each phat am amoi diaphuong Trung Quoc, du iJ Bac Kinh, Han Khau,Thuong Hai hay Quang Chau, Di nhicn, each phatam nay thay d6i voi thai gian. boi VI voi thai gian cocai gi hi khong thay d6i dau? Nhung neu ta doichieu cac chu doc theo am Han Viet voi cac chtr doctheo am Duong rna ngon ngir hoc da phuc h6i thi sukhac nhau chi bieu 1<)6 phu am dau, am dem, rnakhong bieu hicn 6 phu am cuoi am tiet, a thanhdieu, con 6 van tuy eo khac nhau nhung khong to1611.Ket qua nguci Viet ngam tho Duong gan nhuLy Bach ngarn tho minh, va moi nguoi Viet eo motbo "Duong van" trong ruot.

§3- Hai la, do ticp thu chir Han va hoc chirHan, trong von tir nguoi Viet, so tir Han Viet ngaycang tang, dong thai tir von fir nay lai tao nen nhirngur Viet mal goi til tir Viet goc Han Viet. Ket qua Iafierlg Vift tach khoi lie'ng Muang. Nguoi Muong avimg mii non khong co van nr. Qua trinh Viet tachkhoi Muongbat dau vao the ky VIII eo th~ xem laket thiic khi nha Ly doi do den Thang Long vao dauthe ky XI. DOng thai, he thanh dieu cua tieng Vietco the eo su lac dong cua he thanh dieu Han- Vietlam eho n6 khac hin he thanh dieu Muong.

§4- Song ngiroi nghicn ciru ngon ngtr dt tlmrneo. quan tam tnroc he't khong phai tai mat lich sa

13NGlJ NGHiA TV HAN VI~T