Nng cao hiu qu dy hc chuyn HIROCACBON NO V HIROCACBON KHNG NO thng qua phn loi v phng php gii mt s dng bi tp

1

PHN I. M U

I. L do chn ti

Ho hc l khoa hc nghin cu cc cht, s bin i ca cc cht v ng dng ca chng. C th ni tt c cc vt cht tn ti xung quanh chng ta, hnh thnh nn c th chng ta u c cu to t nhng hp cht ho hc (chemical). Phn ln trong s l nhng hp cht hu c. C hng chc triu hp cht hu c khc nhau c phn thnh 2 loi: cc hirocacbon v dn xut ca hirocacbon (hay cn gi l hp cht hu c c nhm chc). Ha hc hyrocacbon l phn m u ca chng trnh ha hc hu c ph thng. Tt c nhng khi nim c bn, nhng l thuyt ch o ca chng trnh ha hc hu c ph thng u c trnh by khi qut trong chng i cng v ho hc hu c v c th hin trong cc bi ging v hirocacbon. V vy vic hiu r ni dung, kin thc c bn t gii quyt c cc bi tp v hirocacbon l nn tng, ng lc gip cc em hc sinh t tin, hng khi khi hc cc ni dung tip theo ca chng trnh ha hc hu c ph thng.

Tuy nhin s lng cc hirocacbon th nhiu trong chng trnh ph thng phn kin thc ny ch c phn phi trong 23 tit vi Ban KHTN v 20 tit vi Ban KHCB. Thi gian 1 tit hc ch thy v tr tm hiu nhng kin thc l thuyt hay gii quyt mt s bi tp cng c trong cc gi luyn tp t i. Thc t cho thy, nu ch dng li nhng gi hc chnh kho th phn ln cc em hc sinh u cm thy lng tng, i khi l khng hiu kp bi, khng lm c bi tp. Hay chnh xc hn, cc em b chong ngp trc mt khi lng kin thc s: t ng phn, danh php, cu to n tnh cht vt l, ho hc, ng dng v iu ch; t Ankan, Xicloankan n Anken, Ankaien v AnkinNu khng c s hng dn ca thy c, tt c s nh mt m bong bong i vi cc em.

Vy lm sao cc em c th hiu, nh v vn dng gii quyt tt cc tp nh lng? Trn tr vi cu hi ny, trong 3 nm hc va qua ti trin khai dy hc chuyn hirocacbon no v hirocacbon khng no theo hnh thc phn loi thnh tng dng bi tp, lu phng php gii cho tng dng bi c th. Trong mi dng c ch rn luyn cho hc sinh phng php lm bi thi trc nghim nhanh, gn v hiu qu nhm pht huy tnh tch cc sng to ca ngi hc. V quan trng hn gip cc em c ci nhn khi qut m su sc v Hirocacbon - loi hp cht hu c u tin ca chng trnh ph thng.

V nhng l do ti xin trnh by ti: Nng cao hiu qu dy hc chuyn HIROCACBON NO V HIROCACBON KHNG NO thng qua phn loi v phng php gii mt s dng bi tp

Nng cao hiu qu dy hc chuyn HIROCACBON NO V HIROCACBON KHNG NO thng qua phn loi v phng php gii mt s dng bi tp

2

II. Mc ch ca ti

- Nhm gip cho hc sinh c ci nhn h thng v l thuyt v bi tp ha hu c THPT c bit l phn hydrocacbon chng trnh hc k II lp 11, t to iu kin thun li cho qu trnh tip thu bi ging v cc kin thc ha hc, gp phn nng cao hiu qu ging dy trng ph thng.

III. Nhim v ca ti

- Nghin cu c s l lun v bi tp ha hc - Tm tt l thuyt, phn loi, h thng v xut phng php gii cc dng bi tp 2

chng hyrocacbon no v hirocacbon khng no. - Tm hiu thc trng dy v lm bi tp trng THPT. - Bc u nh gi hiu qu ca ti vi vic lnh hi kin thc ca hc sinh.

IV. i tng v Phm vi nghin cu

- Chng trnh ha hc THPT : chng trnh ha hu c 11, phn hirocacbon - Tt c cc hc sinh c lc hc trung bnh tr ln u c th tip cn v p dng phng php gii

V. Phng tin v phng php nghin cu

- Nghin cu, tham kho cc ti liu c lin quan - Tng hp, phn tch, xut phng php gii - a ra cc dng bi tp tiu biu minh ha sau c bi tp tng t - Trao i, iu tra thc t VI. K hoch nghin cu

- K hoch thc hin ti : ti bt u nghin cu t thng 9 nm 2007, c th nghim trong nm hc 2007-2008, 2008 -2009 v hc k II nm hc 2009 2010 ti cc lp khi 11 trng THPT Dng Qung Hm Vn Giang Hng Yn

- ti c t tng kt, rt kinh nghim vo thng 4 nm 2010.

Nng cao hiu qu dy hc chuyn HIROCACBON NO V HIROCACBON KHNG NO thng qua phn loi v phng php gii mt s dng bi tp

3

PHN II. NI DUNG Chng 1. C s l lun

Bi tp ha hc l mt dng bi lm gm nhng bi ton, nhng cu hi thuc v ha hc m trong khi hon thnh chng, hc sinh nm c mt tri thc hay k nng nht nh. V vy bi tp ho hc l phng tin cc k quan trng pht trin t duy hc sinh. Bi tp Ha hc gi vai tr rt quan trng trong vic thc hin mc tiu o to chung v mc tiu ring ca mn Ha hc. N va l mc ch, va l ni dung, li va l phng php dy hc hiu qu. L lun dy hc coi s dng bi tp l mt phng php dy hc c th, c hiu qu su sc c p dng ph bin v thng xuyn cc cp hc v cc loi trng khc nhau, c s dng tt c cc khu ca qu trnh dy hc: nghin cu ti liu mi, cng c, vn dng, khi qut ha h thng ha v kim tra, nh gi kin thc, k nng, k xo ca hc sinh. N l con ng dn dt hc sinh chim lnh tri thc v mang li cho cc em nim vui sng ca s pht hin, ca vic tm ra p s. Bi tp Ha hc l phng tin c bn dy hc sinh tp vn dng cc kin thc hc vo thc t i sng, sn xut v tp nghin cu khoa hc. Kin thc hc sinh tip thu c ch c ch khi s dng n. Phng php luyn tp thng qua vic s dng bi tp l mt trong cc phng php quan trng nht nng cao cht lng dy hc b mn. i vi hc sinh, vic gii bi tp l mt phng php hc tp tch cc Ho hc l mt mn khoa hc c th, c mt h thng cc bi tp c th c trng cho mn hc v trong mi bi c mt cch gii ring. Tuy nhin thng k chung li c nhng phng php gii bi tp ho hc sau y:

1- Phng php tnh theo cng thc v phng trnh phn ng 2- Phng php bo ton khi lng 3- Phng php tng gim khi lng 4- Phng php bo ton electron 5- Phng php dng cc gi tr trung bnh

Khi lng mol trung bnh Ha tr trung bnh S nguyn t C, H, trung bnh S lin kt trung bnh Gc hydrocacbon trung bnh S nhm chc trung bnh,

6- Phng php ghp n s 7- Phng php t chn lng cht 8- Phng php bin lun

Nm c cc phng php l yu cu cn thit tuy nhin c th gii quyt tt cc bi tp th hc sinh phi p ng nhng iu kin sau:

1. Nm chc l thuyt: cc nh lut, qui tc, cc qu trnh ha hc, tnh cht l ha hc ca cc cht.

Nng cao hiu qu dy hc chuyn HIROCACBON NO V HIROCACBON KHNG NO thng qua phn loi v phng php gii mt s dng bi tp

4

2. Nm c cc dng bi tp c bn, nhanh chng xc nh bi tp cn gii thuc dng bi tp no.

3. Nm c mt s phng php gii thch hp vi tng dng bi tp 4. Bit c mt s th thut v php bin i ton hc, s dng my tnh gii phng trnh

v h phng trnh bc 1,2, V tt c nhng iu trn ho hc THPT t ra cho cc thy c gio mt cu hi: lm th no gip hc sinh ca mnh c th hc tt ngay t nhng kin thc hu c u tin? Phi lm sao gip cc em khng b ri bi s lng hp cht khng l, khng b l thuc bi cch trnh by mt n v bi hc b cng ca sch gio khoa? gip hc sinh thot khi ma trn kin thc , gio vin cn phi phn ho hc hirocacbon thnh loi phn ng, cc dng bi tp chung v hng dn cc em phng php lm vi tng dng bi c th. Trong cc gi hc chuyn cn trnh trin khai kin thc lp li m tup bi ging trn lp v nh th chng khc no chng ta p mt a tr n li th thc n m n nh ra.

Chng 2. C s thc tin Thc t nhiu trng ph thng, do s tit ha trong tun t, phn ln dng vo vic ging bi mi v cng c cc bi tp c bn trong sch gio khoa. Bi tp gio khoa m rng v cc bi tp ton ch c cp mc thp. Khi c bi nhiu hc sinh b lng tng khng nh hng c cch gii, ngha l cha hiu r bi hay cha xc nh c mi lin h gia gi thit v ci cn tm. Hn na, vic i mi hnh thc kim tra nh gi t t lun sang trc nghim i hi hc sinh cng phi thay i cch hc v gio vin cng phi thay i cch dy: gim bt vic bin dn, bin i di dng, trnh by t m v tng cng nhng k nng nhn xt, nh gi nhng k nng gii quyt bi ton nhanh gn v vic nh hng cch gii ban u l v cng quan trng.

Chng 3. Cc bin php thc hin Khi dy chuyn ny, trc ht ti khi qut li cho hc sinh nhng kin thc l thuyt cn bn v ho hc hu c v cc hp cht hirocacbon coi l kin thc nn. Sau , ti phn thnh cc dng bi c th v hng dn hc sinh thc hin. mi dng c hai phn bi tp l bi tp mu trn lp v bi tp t luyn nng cao nh. Cui cng ti t chc kim tra nh gi kin thc, k nng ca hc sinh cui chuyn .

Nng cao hiu qu dy hc chuyn HIROCACBON NO V HIROCACBON KHNG NO thng qua phn loi v phng php gii mt s dng bi tp

5

I. KHI QUT KIN THC L THUYT I.1. THUYT CU TO HA HC : Ni dung : 1. Trong phn t cht hu c, cc nguyn t lin kt vi nhau theo ng ha tr v theo mt th t nht nh. Th t lin kt gi l cu to ha hc. S thay i th t s to nn cht mi. 2. Trong phn t hp cht hu c, cacbon c ha tr IV. Nhng nguyn t cacbon c th kt hp khng nhng vi nhng nguyn t ca cc nguyn t khc m cn kt hp trc tip vi nhau thnh nhng mch cacbon khc nhau (mch khng nhnh, c nhnh, mch vng). 3. Tnh cht ca cc hp cht ph thuc vo thnh phn phn t (bn cht v s lng cc nguyn t) v cu to ha hc (th t lin kt cc nguyn t) I.2. NG NG NG PHN : 1. ng ng : - ng ng l hin tng cc cht c cu to v tnh cht tng t nhau, nhng v thnh phn phn t khc nhau mt hay nhiu nhm CH2. Nhng cht c gi l nhng cht ng ng vi nhau, chng hp thnh mt dy ng ng. 2. ng phn : - ng phn l hin tng cc cht c cng CTPT, nhng c tnh cht ha hc khc nhau. I.3. CC LOI CNG THC HA HU C 1. Cng thc thc nghim : cho bit thnh phn nh tnh, t l v s lng cc nguyn t trong phn t. V d : (CH2O)n (n 1, nguyn dng nhng cha xc nh ) 2. Cng thc n gin : c ngha nh cng thc thc nghim nhng gi tr n = 1 3. Cng thc phn t : cho bit s lng nguyn t ca mi nguyn t trong phn t 4. Cng thc cu to : ngoi vic cho bit s lng nguyn t ca mi nguyn t trong phn t cn cho bit trt t lin kt gia cc nguyn t trong phn t. C nhiu loi CTCT khc nhau: CTCT khai trin, CTCT rt gn v CTCT rt gn nht Cc loi cng thc CTTN, CTG, CTPT trng hau khi gi tr n = 1.

5. Cng thc tng qut : cho bit thnh phn nh tnh cht c cu to nn t nhng nguyn t no, i vi CTTQ ca mt dy ng ng c th th cn cho bit thm t l nguyn t ti gin hoc mi lin h gia cc thnh phn cu to . Vic nm vng ngha ca mi loi cng thc ha hu c c vai tr rt quan trng. iu ny cho php nhanh chng nh hng phng php gii bi ton lp CTPT, dng ton c bn v ph bin nht ca bi tp hu c. Cc bi ton lp CTPT cht hu c nhn chung ch c 2 dng : - Dng 1 : Lp CTPT ca mt cht - Dng 2 : Lp CTPT ca nhiu cht. Vi kiu 1, c nhiu phng php khc nhau gii nh: tm qua CTG, tm trc tip CTPTKiu 2 ch yu dng phng php tr s trung bnh (xem phn tr s trung bnh). Nhng d dng phng php no chng na th cng vic u tin l t cng thc tng qut ca cht , hoc cng thc tng ng cho hn hp mt cch thch hp nht ,vic t cng thc ng chim 50% yu t thnh cng.

Nng cao hiu qu dy hc chuyn HIROCACBON NO V HIROCACBON KHNG NO thng qua phn loi v phng