petrol nedİr?

16
Arama Daire Başkanlığı PETROL NEDİR?

Upload: feng

Post on 10-Jan-2016

93 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

PETROL NEDİR?. Kapan Yapısal ve/veya stratigrafik. Örtü Kaya Geçirimsiz. Rezeruar Kaya Gözenekli ve geçirgen. Migrasyon Çatlak ve fay sistemleri. T. P. Gömülme >3500 m sediman. Kaynak Kaya Yüksek H ve organik C. PETROL SİSTEMİ. Ga z. Petrol. Kapanlanma. Örtü Kaya. Birikme. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

PETROL NEDİR?

Page 2: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

Kaynak KayaYüksek

H ve organik C

PTGömülme>3500 m sediman

KapanYapısal ve/veya stratigrafik

Rezeruar KayaGözenekli ve geçirgen

Örtü KayaGeçirimsiz

MigrasyonÇatlak ve fay sistemleri

PETROL SİSTEMİPETROL SİSTEMİ

Page 3: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

PETROL SİSTEMİPETROL SİSTEMİ

BirikmeBirikme

Ana KayaAna Kaya

GGöçç

OluOluşumum

120° F120° F120° F

350° F350° F350° FTürüm – Ana Kaya

Göç

Örtü Kaya

RezervuarKaya

Petrol

Su

Gaz

Kapanlanma

Page 4: PETROL NEDİR?

Arama Daire BaşkanlığıFosil Yakıtlar Nedir?

Fosil yakıtlara aynı zamanda hidrokarbon da denmektedir. Doğal hidrokarbonlar için kullanılan genel bir terimdir. Gaz, sıvı veya katı halde bulunabilir. Gaz Doğal gaz Sıvı Petrol Katı Kömür

Doğal GazKömürPetrol

Kimyasal olarak hidrokarbon: Hidrojen, Karbon ve değişik oranlarda mevcut iz elementlerden oluşur.

Page 5: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

Petrol Nedir?

Yunanca Petra “rock” ve Latince oleum “oil” sözcüklerinden türemiştir

Kimyasal ve görünüm olarak çok değişik şekilleri vardır.

Rengi koyu sarı, yeşil, haki, kahverengi, koyu kahverengi ve siyah olabilir.

Petrol’ün kalitesi API denilen bir ölçme birimi ile belirlenir. Gravite

büyüdükçe yoğunluk küçülmekte ve petrolün kalitesi yükselmektedir. Gravite

küçüldükçe yoğunluk artmakta ve petrolün kalitesi düşmektedir. API

gravitesi yükseldikçe petrol incelir (hafifleşir) ve kıymeti artar.

Petrol: yer altında doğal hali ile sıvı halde bulunan ve atmosferik koşullara maruz kaldığında da sıvı halde bulunan hidrokarbon karışımına denir.

Page 6: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

Petrol Nedir?

Petrol’ün Ağırlıklı Yüzdesel (%) Elementleri

Elementler Minimum MaksimumKarbon (C) 82.2 87.1

Hidrojen (H) 11.8 14.7

Sülfür (S) 0.1 5.5

Oksijen (O) 0.1 4.5

Nitrojen (N) 0.1 1.5

Diğer iz 0.1

°API = 141.5

Özgül Ağırlık (60°F) - 131.5

Page 7: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

Petrol’ün Ana Maddesi Nedir?

Petrol karasal veya denizel bitkilerden ya da hayvanlardan oluşmaktadır.

Yeryüzündeki toplam C miktarı 2,65*1020 gramdır. Bunun %82 si kayaçlar içerisinde %18 i ise organik karbon olarak kömür, petrol ve doğal gaz içerisindedir.

Organik maddenin korunmasına en uygun ortamlar içerisinde hızlı çökelim olan ve anaerobik (oksijensiz) taban koşullarına sahip ortamlardır.

Petrol genellikle çökel kayalar içerisinde bulunur.

Petrolü içerisinde bulunduran çökel kayalar geçirimsiz kayalarla örtülmüş ya da çevrelenmişlerdir

Petrol, jeolojik devirlerde oluşmuş bir fosil yakıttır. Milyonlarca yıl süren işlemler sonucunda oluşan petrol, bulunduğu yeri terkederek göçer, göçemeyeceği ortamlarda sıkışıp kalır. Buna petrolun kapanlanması denmektedir.

Page 8: PETROL NEDİR?

Arama Daire BaşkanlığıPETROLÜN HACMİ

•Sıvı petrolün hacmi 600F (yaklaşık 16 0C) de ve 1 atmosfer basınçta ölçülür ve varil cinsinden ifade edilir. 1 varil=159 litredir.

•Doğal gazın hacmi aynı koşullarda ft3 veya m3 cinsinden ifade edilir.

•Hacmi denetleyen faktörler sıcaklık, basınç ve petrolün içerisinde çözünmüş olan maddelerdir.

•Rezervuardaki petrol hacmi, petrolün tank içerisinde dinlendirilmesi ile % 6-8 oranında azalır.

Page 9: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

Petrolün 5 Temel Olmazsa Olmazı Nelerdir?

Petrol’ün oluşması için 5 temel olmazsa olmaz öge vardır:1. Organik maddece zengin kanak kaya olması2. Bu kaynak kayanın sıcaklık ve basınç ile yeterince ısıtılması3. Yeterli oranda gözeneklilik ve geçirgenliğe sahip bir rezervuar kaya olması4. Rezervuar kayayı örten geçirimsiz örtü kaya olması5. Kaynak kaya, rezervuar kaya vede örtü kayanın yapısal veya stratigrafik

olarak kapan oluşturması gereklidir.

Petrol’ün Oluşması için bu 5 temel ögenin geçirmesi gereken süreçler şunlardır:

1. Türüm: Organik maddenin ısı ile petrole dönüşmesidir.2. Göç: Oluşan petrol’ün rezervuar kayaya doğru yol almasıdır.3. Kapan: Petrol’ün rezervuar kayada uygun gözeneklilik ve geçirgenlik

ortamında boşlukları dolduracak şekilde yerleşmesidir.4. Korunum: Rezervuar’a yerleşmiş petrol’ün buradan gidebilmek için başka

bir yol bulamamasıdır. ÖGELER

• Kaynak Kaya

• Rezervuar Kaya

• Örtü Kaya

• Kapan

SÜREÇLER

• Türüm

• Göç

• Kapanlanma

•KorunmaÖGELER VEYA SÜREÇLERDEN BİRİ EKSİKSE HİDROKARBON KEŞFİ MÜMKÜN DEĞİLDİR!

Page 10: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

Petrol Sistemi

gözenek

Page 11: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

Petrol Sistemi Süreçleri

Petroleum System ProcessesPetroleum System Processes

24803

Petroleum System ElementsPetroleum System Elements

120° F120° F

350° F350° FGenerationGeneration

MigrationMigration

Seal RockSeal Rock

Reservoir RockReservoir Rock

OilOil

WaterWater

Gas CapGas Cap

EntrapmentEntrapmentAccumulationAccumulation

Source RockSource Rock

Page 12: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

GÖÇ (Migrasyon)

a.Birincil Göç: HC’nun anakayadan ayrılıp yakındaki gözenekli haznekayaya hareket etmesini kapsar.

b. İkincil Göç: HC’nun taşıyıcı gözenekli hazne kayadan kapana hareket etmesini kapsar.

Page 13: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

HAZNE KAYA ÖZELLİKLERİ

• POROZİTE VE PERMEABİLİTEYİ DÜŞÜREN ETKENLER Pekleşme (Sıkışma) Çimentolanma Diyajenez Ağır Hidrokarbon Kalıntısı

• POROZİTE VE PERMEABİLİTEYİ ARTTIRAN ETKENLER Erime (Dissolution) Çatlak Gelişimi Dolomitleşme

Page 14: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

KAPAN TİPLERİNİN GENEL SINIFLAMASI

Temel Kapan Tipleri:

1-Stratigrafik• Uyumsuzlukla ilgili• Sedimentolojik• Diyajenetik

2-Yapısal• Kıvrımla ilgili • Fayla ilgili • Diapirlerle ilgili

3-Hidrodinamik

Page 15: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

Petrol Toplama ve Üretim Teknikleri

•Medeniyet insanoğlunun ateşi bulması ve onu kontrol etmeyi öğrenmesi ile başladı•İlk yakıt odundu. •Bugün hala odun insanlığın enerji ihtiyacının %10 nu karşılamaktadır•Enerji ihtiyacımızın %80’nini fosil yakıtlardan karşılıyoruz. (petrol, doğal gaz, kömür) •Bunlar yenilenemez kaynaklar ve oluşumları 200 milyon mertebesindeki yıllarla mümkün•Kömür madencilği ve yüzey sızıntılarında petrol üreterek insanoğlu bu yakıtları yaklaşık 1000 yıldır kullanıyor(Fells, 1991)

Page 16: PETROL NEDİR?

Arama Daire Başkanlığı

Eski zamanlarda;

•Yüzeydeki kayalardan ve nehirlerden kazımak

şekli ile

•Battaniye türü bezleri petrol ile ıslatıp varillere

sıkmak sureti ile

•1745 de M.De la Sorbonnier Fransada ilk petrol

kuyusunu açmıştır

•1745 de Fransada ilk rafineri açılmıştır

•1847 de James Young İskoçyada Karbonifer

şeylerinden petrol üretmiştir

•1859 da Pensilvanyanın Oil Creek bölgesinde

“cable tool” yöntemi ile kazılan kuyulardan

petrol üretimi başlamıştır

•1859 yılının sonlarında 34 adet petrol şirketi 5

milyon $ değerinde aydınlatmak amaçlı

kullanılan gaz yağı ve petrol üretmekteydiler.

Petrol Toplama ve Üretim Teknikleri