PETROL KRİZİ

Öğrenci no: 2158353148

Hazırlayan :Alper D

URMUŞ

15 Ekim 1973 tarihinde Petrol İhraç Eden Arap Ülkeleri Birliğinin OAPEC Arap-israil savaşında ABD'nin İsrail ordusuna destek vermesine karşılık olarak ilan ettiği petrol ambargosudur. OAPEC, ABD ve savaşta İsrail’den yana tavır sergileyen ülkelere artık petrol ihraç etmeyeceğini bildirdi. Bununla beraber OPEC üyesi ülkeler dünya petrol fiyatlarını yükselterek ülkelerine giren kaynakları artırmaya karar verdiler.

Gelişmiş ülke sanayileri petrole bağımlı durumda olduğu için OPEC ülkelerinin önde gelen müşterileri durumundadır. 1973 yılında petrol fiyatlarındaki şaşkınlık verici artış ve 1973-74 dönemindeki borsanın çöküşü 1929 Krizinden sonra yaşanan en büyük krizdir. Stagflasyon (Ekonomideki durgunluk ve enflasyonun aynı anda yaşanması) krizi olarak da adlandırılır.

Gelişmiş ülke sanayileri petrole bağımlı durumda olduğu için OPEC ülkelerinin önde gelen müşterileri durumundadır. 1973 yılında petrol fiyatlarındaki şaşkınlık verici artış ve 1973-74 dönemindeki borsanın çöküşü 1929 Krizinden sonra yaşanan en büyük krizdir. Stagflasyon(Ekonomideki durgunluk ve enflasyonun aynı anda yaşanması) krizi olarak da adlandırılır.

OPEC OPEC, (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü) net petrol ihraç eden ve bilinen dünya petrol rezervlerinin üçte ikisini ellerinde bulunduran 13 ülkenin oluşturduğu bu konfederasyon dur.

4 Eylül 1960 tarihinde İran, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezüella tarafından ortak bir petrol üretimi ve fiyatlandırması politikası izlemek üzere Bağdat’ta imzalanan antlaşmayla kurulmuştur Örgüt’ün üyeleri: Cezayir, Endonezya, İran, Irak, Kuveyt, Libya, Nijerya, Katar, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Venezuela’dır. Örgüt’ün merkezi Avusturya’nın başkenti Viyana’dadır

ARAP PETROL AMBARGOSU:16 Ekim 1973’te OPEC bir varil petrolün fiyatını %70 arttırarak 5.11$’a getireceğini açıkladı.Ertesi gün petrol üreticileri ambargoya destek verdiler ve eğer politik ve ekonomik açıdan talepleri yerine getirilmezse üretimi de %5’ten başlayarak azaltıcaklarını açıkladılar.

ABD başkanı Nixon kongreden İsrail’e yardım amacıyla 2.2 milyar dolar istedi ve bu isteğe OPEC’ten derhal cevap geldi,Libya ABD’ye giden bütün petrol sevkiyatına ambargo koyacağını açıkladı.Ardından önce Suudi Arabistan,daha sonra diğer OPEC üyesi ülkeler ambargoya destek vereceklerini açıkladılar. (20 Ekim 1973).Daha sonra ABD’yle başlayan ambargo,Japonya ve Batı Avrupa ülkelerine özellikle Hollanda’ya kadar genişletildi.

PETROL KRİZİ

Öğrenci no:2158353168

Hazırlayan :Yunus Ö

KTEN

AMBARGONUN KISA VADELİ EKONOMİK ETKİLERİ

Ambargonun kısa dönemde etkileri çok çarpıcı olmuştur. Bir varil petrolün fiyatı yaklaşık 4 kat artarak 12$ seviyesine gelmiştir. Petrol fiyatlarındaki artış uzun süre batının endüstriyel güçleri altında ezilen ortadoğu ülkelerine çok önemli bir hammaddenin kontrolünü ve dolayısıyla gelirini kazandırdı.

Arap ülkeleri bu gücü Arap-İsrail savaşı için diğer ülkelere politik baskı kurmak amacıyla kullandıkları için bu duruma “petrol silahı” da denir. Bu diğer ülkeler özellikle ABD,İngiltere, Kanada,Japonya ve Hollanda’ydı. Diğer bir deyişle bu ambargo Arap ülkelerinin İsrail’e karşı izlediği dış politikayı, petrol fiyatlarını arttırma ve ihracatı durdurma tehditleriyle bu ülkelere de kabul ettirme stratejisiydi. Arap ülkeleri bu planlarını Avrupa ve Japonya’ya yapılan ihracatı %25 kısarak uyguladılar ancak yine de öngördükleri gibi bu ülkelerin dış politikalarında çok büyük değişiklikler aşamadı.

Batıda ise petrol şoku bir kaos ortamı yarattı.ABD’de satılan benzinin galonu Mayıs 1973’te 38.5 cent iken Haziran 1974’te 55.1 cent’e çıktı. . New York Borsası ise bu dönemde 97 milyar dolar değer kaybetmiştir..Eyalet yönetimleri halkı enerji tasarrufuna davet ettiler,mesela Oregon eyaleti yılbaşı ışıklandırmalarını ve daha sonra kutlamaları yasakladı.Başkan Nixon benzincilere Cumartesi akşamları ve Pazarları benzin satmayın isteğinde bulundu ve %90 oranında bu isteğe uyuldu.

Avrupa’ya uygulanan ambargo ise ülkeden ülkeye farklılık gösterdi.Avrupa Ekonomi Topluluğu üyesi Hollanda’ya tam ambargo uygulanırken,ABD’ye askeri üslerini kullandırmayan İngiltere ve Fransa petrol alımlarına kesintisiz bir şekilde devam ettiler.Kalan 6 ülkeye ise kısmi kesintiler uygulandı. İngiltere Almanya İtalya İsviçre ve Norveç Pazar günleri uçuş,sürüş ve denizcilik faaliyetlerini yasakladı,Hollanda fazla elektrik kullananları cezalandırma yoluna gitti,İsveç yakıt kullanımını kısıtladı.

Karne Uygulaması

Yokluğa çare olarak piyasadaki benzine karne uygulaması getirilecektir. Plakaları tek numarayla biten araç sahipler ancak ayın tek günlerinde benzin alabileceklerdir. Aynı durum çift numaralı plakalı araçlar için de geçerliydi.

Bazı ABD eyaletlerinde benzin satışı için üç renkli bayrak uygulaması yapılmıştır ; yeşil bayrak karnesiz satış, sarı bayrak karneyle satış, kırmızı bayrak ise benzinin bulunmadığını simgelerdi.