Periferik aksonal eksitabiliteyi etkileyen fizyolojik faktörler

Murat Zinnuroğlu

Temel fizyolojik durumlar

• Sinir kalınlığı• Farklı kaslar• Yaş/cinsiyet• Sıcaklık• Duyu/motor lifler• Elektrolit düzeyleri (K)

Aksonal uyarılabilirlik sinir kalınlığı/bölge olarak farklı mı?

EVET

•Dirsek uyarım-FKR kayıt•Dirsek uyarım-APB kayıt•Bilek uyarım-APB kayıt

•Membran depolarizasyonu•Uzun relatif refrakter period•Fanning-in•Azalmış supernormalite

•Dirsekte daha zor ulaşılabilirlik•Daha yüksek uyarı eşiği

•İnternodal uzunluk•Farklı bölgelerde değişebilir•Dirsekte daha uzun•Na-K pompa aktivitesi daha az•K ekstraselüler birikir•Depolarizasyon

•Azalmış IR (proksimalde)

FKR

APBFKR: drisek uyarımıMedian-el bilek uyarımı

• 3 uyarım ile benzer• Aksillada STDC artışı daha az

Krishnan AV, Lin CS, Kiernan MC. Nerve excitability properties in lower limb axons:evidence for a length dependent gradient. Muscle Nerve 2004;29:645–55.

• Alt ekstremite proksimal distal uyarım• TA, EDB, AbH kayıtlama• Proksimal uyarımla eşik, reobaz ve

supernormalitede azalma• Subnormalite ve RRP’de artış• Aksonal depolarizasyon sorumlu tutulmuş

Krishnan AV, Lin CS, Kiernan MC. Nerve excitability properties in lower limb axons:evidence for a length dependent gradient. Muscle Nerve 2004;29:645–55.

Kaslara/sinire göre farklılıklar var mı?

EVET

•SDTC farklı•Persistan Na kanalları farkı•Aynı sinirde distale doğru daha az miktarda ?

•Uyarı şiddeti median için daha fazla•Sinirin anatomik derin yerleşimi

•Hiperpolarizasyonla aktive olan IR’dan sorumlu HCN kanalları•Uzun sürelerde değil erken dönemde daha hızlı uyarılabilir•Ulnar kasların mediana göre daha aktif ve güçlü olması?

Yaş/cinsiyet farklılığı

• 60 gönüllü• Median motor uyarılabilirlik• 22-79 yaş

•TE farklılık yok

•Artmış IR

•Yaşla birlikte BKAP amplitüdü azalıyor•Akım şiddeti ve eşik artıyor

• 126 gönüllü• K/E: 65/61

• E: Yaşla SDTC artış• 40 yaş altı K/E

– STDC ve reobaz farklı– Sinir lif sayısı– Doku impedans farkı

Vücut ısısı etkili mi?

EVET

• >32 derece• Soğutma

– Ön kol ve kol medialinden– >2 saat– 8-10 derece

•Refrakterlik uzama•RRP’da koşullayan potensiyelde % 573 artış

•Latans uzaması•SDTC’da hafif dereceden artış (%18)

Serum potasyum düzeyleri etkili mi?

EVET

• 12 normal birey• Median motor uyarılabilirlik• 3 ölçüm: Aynı gün 2 saat ara ile, 2 hafta sonra

• Aksonal membran depolarizasyonu– Uzun RRP– Daha küçük supernormalite– Ted’da değişiklikler

İstemli kasılmalar sonrası uyarılabilirlik değişiyor mu?

EVET

• 1 dakika maksimum istemli kasılma sonrası

– 11 gönüllü– Eşik artışı– Supernormalite artışı– SDTC azalma– 10 dakika– Hemen ardından refrakterlikte artış– Aksonal hiperpolarizasyon– Na-K pompa aktivasyonu

Vagg et al, 1998

Duyu-motor lifler arasında farklar var mı?

EVET

Bostock H, Burke D, Hales JP. Differences in behaviour of sensory andmotor axons following release of ischaemia. Brain 1994;117:225±234.

Inward recitifcation(Ih) aktivasyonu

Duyu ve motor aksonların farkları

• Duyu lifleri• Yavaş inaktive olan persistan Na iletkenliği

– Daha uzun SDTC– Daha düşük reobaz

Nodera H, Kaji R. Nerve excitability testing and its clinical application to neuromuscular diseases. Clin Neurophysiol. 2006 Sep;117(9):1902-16. Epub 2006 Apr 24.

Duyu ve motor aksonların farkları

• Hiperpolarizasyon ile aktive olan IR kanalların daha fazla ekspresyonu

• Na-K ATPazın daha fazla aktive olması– Aktivite bağımlı iletim bloğu motor liflerde daha

fazla– Aktivite ilişkili hiperpolarizasyona daha az uyum– Geçici artmış eksitabilite (posttetanik parestezi)

Nodera H, Kaji R. Nerve excitability testing and its clinical application to neuromuscular diseases. Clin Neurophysiol. 2006 Sep;117(9):1902-16. Epub 2006 Apr 24.

İskemi ve uyarılabilirlik

Bostock H, Cikurel K, Burke D. Threshold tracking techniques in the study of human peripheral nerve. Muscle Nerve 1998;21:137–58. Nodera H, Kaji R. Nerve excitability testing and its clinical application to neuromuscular diseases. Clin Neurophysiol. 2006 Sep;117(9):1902-16. Epub 2006 Apr 24.

Nodera H, Kaji R. Nerve excitability testing and its clinical application to neuromuscular diseases. Clin Neurophysiol. 2006 Sep;117(9):1902-16. Epub 2006 Apr 24.

Sonuç

• Fizyolojik koşullarda çok fazla etken• Kontrol dışı etkenler • İnsan deneyleri• Fizyolojik koşulların birlikte etkinliği• Birçok klinik duruma ışık tutmakta