pepps motheong online lesson plan · pepps motheong online lesson plan 4 | sepedi mphato (8) kotara...

Pepps Motheong Online Lesson Plan

1 | SEPEDI MPHATO (8) KOTARA YA BOBEDI (2) BEKE YA BOŠUPA (7) THUTO YA BORARO (4)

Grade: 8 JM

Subject: Sepedi FAL diphošollo tša direto

Term: 2

Week: 6

Lesson: 3

Topic: Ditagi – Popego ya sereto

Duration: (45 hour activity and 1 hour homework)

Success Criteria:

Barutwana ba ka bontša mabokgoni a bona ge ba:

-kgona ge kwešiša gore sonete ya seisemane le ya sentariana di fapana ka tsela mang.

Barutwana ba kgona go kgetholla le go lemoga mehuta ya dikapoleleo tše di šomišitšwego mo

secreting go hlagiša molaetša wa sereto.

Barutwana ba kgona go bontšha le go fahlela ka ga mehuta marumokwano le go bontšha gore e

thuša bjang go hlagiša molaetša wa sereto.

Teacher input into the lesson:

Homework:

SEPEDI MPHATO WA SESWAI (8) KOTARA YA BOBEDI (2) BEKE YA BOTSELA (6) THUTO YA

BORARO (3)

SEHLOGO: DITAGI (DRUGS)



(Seswantšo go tšwa go Oxford Lebone Puku ya Moithuti mhpato wa 8 letl. 61)

Sereto(poem)

Theto ke mokgwa wo moreti(poet) a thšweletšago maikutlo le dikgopolo tša gagwe go rena babadi.

Moreti a ka itheta ka bogale bja gagwe/a tumiša selo seo se mokgahlago/a gopola ka bogale ba

babangwe/a sola ditiro tšeo di dirwago ke rena batho bj.bj.

Ela tlhoko diponagalo tša motheo wa sereto gore o tle o tšweletše mabokgoni a go sekaseka ka go

sekima le go sekena dikgopolo tša sona.

Diponagalo tša Sonete:

Sebopego

Se tšweletšwa ka methalotheto(verse), ditematheto(stanza) morumokwano(rhyme)

Diteng

Diteng tša sonete di arogantšwe ka diripa tše pedi.

Tšhwantšho: ke moo moreti a tšweletšago bothato gona. Mo soneteng ya Seisemane(English sonnet)

tšhwanšho e tšwelela methalathetong ye lesomepedi(12) mola ya Sentarina(Italian sonnet) tšhwantšho e

tšwelela go methaltheto ya seswai(8) ya mathomo.

Tirišo: ke mo moreti a rarollago bothata gona. Yona e tšwelela methalothetong ye mebedi ya mafelelo

go sonete ya seisemane mola go ya Sentariana e tšwelela methatlthetong ye tshela(6).

Morumokwano:

O tšwelela ge methatlotheto ya ditematheto e felela ka medumoya go swana.

Mehuta ya morumokwano:

Morumokwanobedi(rhyming couplet) o tšweletšwa ge methalotheto ye mebedi ya go latelana ya

sereto felela ka meduomo ya go swana.

Mohlala: Ba di badile dipuku bana ba batho

Ba di balatše gona go thuša mantho

Morumokwanoputla ke ge modumo wa mothaladi wa mathomo o kwana le modumo wa mothalotheto wa

boraro mola wa bobedi o kwana le wa bone.

Mohlala:

_______________ sona



_______________ ng

______________ tšona

______________ ng

Morumokwanokgaotši ke ge senoko se se tšwelelago mothalothetong wa pele se swana le sa

mothalatheto wa bone go lebeletšwe tematheto e tee:

Mohlala:

____________tše

___________ ana

__________ ng

_________ tše

Mošito:

Ke peakanyo ye e itšego ya medumo ya mantšu mo methalothetong. O ka tšweletšwa ka kgatelelo ya dinoko, telefatšo segalo le poeletšo.

Lebelo:

Le tšweletšwa ke ge methalotheto ye mengwe e balwa ka go akgofiša ye mengwe, e balwa ka go iketla ka baka la palo ya dinoko methalothetong ye e sa lekanego. Ge dinoko e le tše dintši o swanetše go bala

ka go akgofiša mola tše dinnyane o bala ka go iketla.

Dikapolelo

Tšwantšhanyo: ke papišo ya dilo tše pedi tšeo e sego ya khuta, e bonala kudu ka tirišo ya

mantšu a bjalo ka, nke, ka ka, wa, swana le.

Tšhwantšhišo: ke papišo yeo e khutilego, e tsebja ka tirišo ya lebopi la ke.

Mothofatšo: ke sekapolelo se se dirišago dilo tšeo di sa phelego o ka re di a phela gore mmadi

a utswege maikutlo le kgpolo.

Pheteletšo: Ke sekapolelo seo go fetelwetšago go gatelela tiro ye se itšego.

Tumelokganesi: ke mo go kopanywago dikgopolo/dilo tše pedi tšeo di ganetšanago/latolanago, bj.bj.



Sonete ya Seisemane: E na le methalatheto ye lesomenne, peakanyo ya ditematheto ke 4,4,4 le 2.

Diteng di tšweletšwa ke tshwantšho le tirišo. Tshwantšho e tšweletšwa ke methalotheto ye 12 mola

tirišo e tšweletšwa ke ye 2. E na le ditematheto tše tharo tšeo di tšwelešago morumokwanoputla.

Methalotheto ye mebedi ya mafelelo e rungwa ka senoko sa go swana. E tšweletša morumokwano ye

mebedi.

Bala sereto ka fase gomme o hlokomele tše di latelago:

Go kwešiša seo moreti a nyakago go se tšweletša

Tšhomišo ya dikapolelo polelong

Mokgwa wa mafoko

Methalo ya ditemana le ditiro tše di hlagišwago

Kgetho ya seswantšho, mošito, lebelo, le modumo.

Khuduego ya maikutlo

Go utulla tlhalošo ya setšweletšwa.

Araba dipotšišo tše di latelago.



1. Sereto se ke sa mohuta ofe wa sereto?

Ke sonete ya Seisemane(English sonnet)

Ke ka lebaka lang orealo?

Se na le ditemanatheto tše nne tšeo di beankantšwego ka tsela ye:

Temanatheto ya pele go fihla go ya boraro di na le methalotheto ye mene ye mene yeo e

tšweletšago bothata. Temanatheto ya bone e na le methalotheto ye mebedi yeo e

tšweletšago tirišo/tharollo ya bothata.

2. Se na le methalotheto le ditematheto tše kae?

Methalotheto ye lesomenne le ditemanatheto tše nne.

3. Ditematheto tšo sona di beakentšwe bjang?

4,4,4 le 2. Ditemanatheto tšetharo tša mathomo din al le methatlotheto ye mene ye meme

mola temanatheto ya bone e na le methalotheto ye mebedi.

4. Na ke ka lebaka lang moreti a bušeletša mantšu?

O nyaka sereto se e ba le mošito.

5. Hlaloša mothalotheto wa 11 le 12

Moreti o šupa gore a iphsine ka ge go sa le bose gobane kamohla wo mongwe nako ye

bjalo e ka se sa ba gona.

6. Ke seka poleleo sefe seo se šomišitšweng mothalothetong wa 11 le 12. +Fahlela

maemo a gago.

Ke sekapolelo sa mothofatšo. Dikgopolo tše pedi i a latolana. O bolela o ka re patše e a

phela ke motho.

7. Ke mohuta ofe wa morumokwano wa o tšwelelago seretng se? o tšweletše o be o

fahlele ka lebaka.

Morumokwanoputla methalothetong ye lesomepdi, mruomokwanopedi methalothetong ye

mebedi ya mafelelo.

8. Ke ditlabelo dife tšeo moreti a di šomišitšwego go tšweletša mošito seretong se?

Poeletšothomi,poeletšontšu, poeletšo tumanoši poeletšo ya seka foko.

9. Na maikutlo a sereti ke a mohuta mang go ya ka diteng tša sereto?

Ke manyami, o nyamišwa ke ka moo patše e senyago malapa a batho.

10. Tšweletša maikemišetšo a moreti gammogo le molaetša wo a ratago go o fihliša go

rena bjalo ka babadi.

Go bontšha ka moo patše e leng šoro ka gona go rena batho ka ge e bolaya batho, e ba

gafiša, e ba šwariša malwetši a kankere le a maswafo, bana ba lahlegelwa ke bokamoso

kabaka la yona.

11. Tsopola mohlala wa poeletšo o be o bolele gore ke ya mohuta mang?



Poeletšothomi: O

Poeletšo ya sekfoko: Sekafoko ke lefoko leo sekago lafelela)

Bangwe ba temathetong ya bobedi

Ge o šetše o fetile temathetong ya boraro

12. Hlaloša lentšu le bjalo ka ge le dirišitšwe:Malapa a tswalletšwe ka lebeka la gago.

Moferihli/o hlakahlakanya maphelo a batho

13. Akaretša sereto se ka dintlha tše nne(4) o di tšweletše mmepeng wo o latelago wa

monagano ka lenaneo le:

a) Kgopolo ya temana ya 1. Moreti o sola tlholego ya patše

b) Kgopolo ya temana ya 2. Ka moo patše e amago maphelo a rena ka gona

c) Kgopolo ya temana ya 3. Ka moo patše e senyago bokamoso bja bana ka gona

d) Kgopolo ya temana ya 4. Maikutlo a moreti ka patše

Dibopego le melao ya tšhomišo ya polelo

Mahlaloša go tee(synonyms): ke mantšu ao a hlalošago selo se se tee le ge a sa swane.

Mohlala: Ke a lwala- Ke a babja

Mosadi ke motlapa- Mosadi ke motšwafi/sebodu

Monna ke seroto – Monna ke sešomi

Maganetši (antonyms): ke matšu ao a ganetšago a mangwe/selo

Maina a barwa - Maina a barwedi

Mosadi wa bogale – Mosadi wa boleta

Monna wa seroto – Monna wa motlapa

Ba dumetše molato – Ba ganeditše molato

Mahlaodi:ke matšu ao a šomišwago go hlaola leina. Lehlaodi le ka fetola potšišo ye e nago

le mantšwana a: ofe, efe, dife, sefe le bjang. Lešupi le tšea hlogo ya leina ntle le maina a

legoro la- Go -bjalo ka: O dumetše go sepela. Go šoma go boima.

Mehlala:

Monna yo moso.

Setimela se setelele.

Legong le lekoto.

Pudi ye tshehla.



Mahlaodi a šomišwa gape go laetša tekatekanyo (comparison) ya leina.

Mehlala:

Ka maikhutšo re ile ra tšea leeto le letelejana ge ba gaMotsepe bona ba tšea le letelele. Tlou yena no

ile a tšea leeto le leteletelele. Motswala o ile a thabanyana, koko yena a thaba ge e le rakgolo yena o

ile a thaba kudukudu.

Sereto sa bobedi

Sonete ya Sentariana

Sebopego

Sebopego se tšweletšwa kamethalotheto ye lesomenne

Ditematheto ke tše pedi tšeo di beakantšwego ka mokgwa wo; tematheto ya pelr methalotheto ye

8 (seswai)

Tematheto ya bobedi methalotheto ye 6(tshela)

Setšweletšwa ke morumokwanokgaotši

Diteng

Diteng ditšweletšwa ke Tšhwantšhano le tirišo.

Tšhwantšho ke moo bothata b otšweletšago gona. Yona e tšweletšwa ke methalotheto se

seswai ya mathomo.

Tirišo ke moo bothata bo rarollwago gona, yona e tšweletšwa ke methalotheto ye 6 ya

mafelelo.



Araba dipotšišo tše di latelago:

1. Na sereto se ke sonete ya mohuta ofe wa sereto? Ke lebaka lang orealo?

Ke sonete ya sentariana; e arogantšwe ka ditemanatheto tše pedi tšeo mogo tšona

bothata bo tšweletšwago methalathetong ye seswai(8) , mola tharollo e tšweletšwago go

ye tshela(6) ya mafelelo.

2. Na sereto se se bolela ka eng?

Bjala

3. Ke mohuta ofe wa morumokwano wo o šomišitšwego mo seretong se? O laetše ka

maletere a alfabete.

Tšhwantšano

4. Na mošito seretong se o tšweleditše ka eng?

Morumokwanokgaotši abba,cddc, effe, gg.

5. Efa palo ya methalotheto ya sereto se.

14

6. Ditematheto tša sereto se di beakantšwe bjang?

Temanatheto ya pele methalotheto ye 8, ya bobedi methalotheo ye 6

7. Tšhweletša molaetša wa sereto se ka methaladi ye meraro.

Ke go bontšha ka moo bjala bo senyago ka gona.

8. Na maikutlo a sereti ke afe seretong se?

A lethabo/ manyami

Fahlela Karabo ya gago.




Grade: 8 JM

Subject: Sepedi FAL

Term: 2

Week: 6

Lesson: 4

Topic: Ditagi – Go bala le go kwešiša khathuni

Duration: (45 min and 1 hour homework)

Success Criteria:

Barutwana ba ka bontša mabokgoni a bona ge ba:

Kgona go sekima le go sekena khatuni ka go:

Lebelela mehuta ya difonte le bogolo bja tšona, hlogo le molaetša ya go thekga.

Ba lebelela tšhomišo ya maswao polelo (use of punctuation)

Kalo/peakanyo (arrangement)

Hlogo ya go Tanya šedi (a captivating heading)

Bohlokwa bja mmala (importance of the use of colour)

Dithekiniki tša polelo ya tšhumetšo(persuasive): polelo ya maikutlo, ya go tšea

lehlakore, polelo ya go hlohleletša/jabetša, kgethollo.

Mokgwa wo poleleo le diswantšho di tšhweletšago mehola le maitshwaro.

Go šomiša polelo ya dika, dikapolelo, poeletšo modumo, poeletšo ya mantšu gore

polelo ya bona e be le maikutlo.

Barutwana ba kgona go sekina le sekena dikgopolokgolo.

Barutwana ba kgona go hwetšamolatša wo ka pepeneneng le wo o khutilego/iphihlilego.

Teacher input into the lesson:

Provide explanatory notes on the technique used for study of cartoons. Provide explanatory

notes on languages conventions and structures used in cartoon language to help it carry its

meaning and message across.

Learner Activity:

Learners will have to learn the form and techniques used in the writing of a cartoon and how

cartoonists bring their message across. They have to read through a cartoon and then answer

question based on it. There are also language structures that they need to know and

understand in order to fully understand and enjoy cartoons. They also have to complete



language questions base on the language structures and conventions they have to learn for the

week.

Plenary Activity: once you are done with the weeks lesson the, look at what you have learnt

and write out what you Know, what you Understand and then also where else would you us the

Information you have learnt.

Homework:

Sekasekang khatuni ye e latelago ka go šomiša mekgwankgwana ya go bala ka go sekima

le go sekena go humana tlhathollo ya dikgopolo tša polelo dikamanong.

Ka morago gago bala araba dipotšišo tšeo di latelago.

1. Sekima/Lebelela ka go kitimiša mahlo diswantšhong tša ka godimo gomme o fe hlogo

yeo e ka swanelago khathuni ye.



2. Sekena dikgopol tšeo di tšweletšwago ke diboledi gomme o tšwelete kgopolo le

dikgopolotlaleletšo tša setšweletšwa.

3. Bapetša mantšu a diboledi, o bolele gore ke seboledi sefe seo e lego lekgoba la ditagi.

4. Na o bona seboledi se tla hwetša thošo kae?

5. Ge seboledi e setše e le mogwera wa gago na o ka se fa thušo efe?

6. Ke molaetša ofe wo mongwadi a ratago go o fihliša go rena bjalo ka babadi?

7. Hlaološa lentšu le ‘Lekgoba”.

8. Na ge o lebeletše dipolelo tšeo di tšweletšwago ke dibiledi ke polelo efe yeo e huduago

maikutlo?

Dibopego le melao ya tšhomišo ya polelo

Mahlaloša go tee(synonyms): ke mantšu ao a hlalošago selo se se tee le ge a sa

swane. Mohlala: Ke a lwala- Ke a babja

Mosadi ke motlapa- Mosadi ke motšwafi/sebodu

Monna ke seroto – Monna ke sešomi

Maganetši (antonyms): ke matšu ao a ganetšago a mangwe/selo

Maina a barwa - Maina a barwedi

Mosadi wa bogale – Mosadi wa boleta

Monna wa seroto – Monna wa motlapa

Ba dumetše molato – Ba ganeditše molato

Mahlaodi:ke matšu ao a šomišwago go hlaola leina. Lehlaodi le ka fetola potšišo ye

e nago le mantšwana a: ofe, efe, dife, sefe le bjang. Lešupi le tšea hlogo ya leina

ntle le maina a legoro la- Go -bjalo ka: O dumetše go sepela. Go šoma go boima.

Mehlala:

Monna yo moso.

Setimela se setelele.

Legong le lekoto.

Pudi ye tshehla.

Mahlaodi a šomišwa gape go laetša tekatekanyo ya leina (degrees of comparison).



Mehlala:

Ka maikhutšo re ile ra tšea leeto le letelejana ge ba gaMotsepe bona ba tšea le letelele. Tlou

yena no ile a tšea leeto le leteletelele. Motswala o ile a thabanyana, koko yena a thaba ge e

le rakgolo yena o ile a thaba kudukudu.

Ikgopotše malatodi le mahlalošegotee, o bale temana ye e latelago.

1. Efa mehlala ya malatodi ao a bopilwego diripeng tše di latelago tša polelo go tšwa

temaneng ya kagodimo.

a) Leineng

b) Lediri

c) Mahlaoding

d) Mahlathing

2. Efa mahlaloša go tee ao a bopilwego diripeng tše di latelego tša polelo.

Mohlala: mahlalošagotee ao a bopilwego maineng: Mosetsana/ngwanenyana.

a) Madiring

b) Mahlathing

c) Mahlaoding

3. Dingwalwaswana/ditumatshwano ke mantšu/ medumo ya go swana eupša e fapanago

ka tlhalošo. Lebeldiša mantsu ao a latelago:

Noka: Noka ya ka e bohloko

Mma o noka nama ka letswai.

Ngwala mantšwana a latelago ka mabaka a mabedi go swana le mo mohlaleng wa ka

godimo, o a diriše mo mafokong go bontšha/ laetša phpano ya ona. Fola, sola, lefa.

Bala dinoutso tše di latelago. Ithute ka diripa tša polelo o di tsebe,

mešongwana ya tšona e tla latela thutong ya bekeng ye e latelago.

Monna yo moso lemosadi yo mošweu ba swerwe, ba bofa ebile ba

bafolla morwalo wo mogolo wa dipatše le wo monnyane wa motsoko

wa bofara maabane. Lehono ba tla tšwelela kgorong ya tsheko.



DIBOPEGO LE MELAO TŠHOMIŠO YA POLELO

Mainagohle, mainaina, maina a go balega,maina a dilo tša go swarega,

mainakgopolo

MAFOKONOLO, DITATAMENTE, LEBJALE, LEFETILE

Mainagohle(collective nouns): ke maina a kakaretšo, a bolele ka dilo tša go swana ka go di

akaretša ka go sa šupe se tee ka leina la sona. Mohlala mogwera, yunibesithi

Mainaina(proper nouns) ke maina ao a `itiago motho goba selo thwii. Motho goba selo

se ka tsebega ka lona. Mohlala: Moitheri o ile yunibesithing, yenao tšwa motseng wa

Mankweng.

Maina a go balega: Ke maina ao a balegago ga bonolo, mohlala: tee, pedi, bj.bj.

Maina a dilo tša go swarega(concrete nouns): Ke maina a dilo tšeo o ka di bonago

wa ba wa di swara. Mohlala: puku,thelebišene bj.bj.

Mainakgopolo(abstract nouns): Ke maina a dili tšeo di tšwago kgopolong le pelong.

Mohlala lerato,tšhireletšo, kwelobohloko, lehufa, bj.bj.

Mainagokwa(compound nouns): Ke maina ao a bopilwego ka diripa tše fapafapanego tša

polelo, ao a ngwalwago e le lentšu le tee. Mohlala: bomohlokahlong, sehlwaseeme bj.bj.

Mainatharagano(complex nouns): Ke maina ao a bopilwego ka diripa tša polelo tša go feta

e tee. Mohlala: gomangkanna, sehlwaseeme.

Mašalathou(possessive pronouns): le leruo leo e lego la mmoledi goba la mmoledišwa. Le

gona le hlaloša leo e leogo la leloko. Mohlala: Polelo ye ke ya ka.

Mafokonolo(simple sentence): Ke mafoko ao a nago le lediri le tee.

Mohlala: Nakedi o bolela le Moitheri; Bakgalbje ba fihlile.

Ditatamente(statements): E ka ba lefoko le le kopapna le le kwagalago. Ke polelo yeo

beago taba ya go kwagala thwi. E ka ba dikgopolo tšeo di ngwadilwego fase.

Mohlala: O boletše therešo

Lebjale(present tense): Ke lebaka leo ditaba di diragalago le semeetseng, ka nako

yona yeo.

Mohlala: Mmirwa o tla tšea maikarabelo a go phethagatša ditoro tša Nakedi.

Lefetile(past tense): Ke lebaka leo ditaba di setše di diragetše, nakong ye efetilego. Go

dirišwa moselana wa ile. Madiri a mangwe a šomiša “tše” go bontšha lefetile.

Mohlala: Ba ile ba ya go nyakana le yena. Ba fihlile ; O boletše



Madiri ao a bontšhago kwano le sediri

Lefoko le le feletšego le na le tiro. Tiro yeo e tšweletšwa ke lediri. Yona tiro yeo e na le seo e se

dirago. Sona seo e se dirago e bitšwa sediri. Ke lebak leo go nago le kamano gare ga lediri le

leo sediri. Mohlala:

Batswadi ba tla ba hlokofatša.

Sediri lediri

Mašala(pronouns): Ke maina ao a emelago leina lefokong: yena,sona,lona bj.bj. gantši a

šomišwa ge motho a s nyake go boeletša seo go bolelwago ka sona. Mohlala:

Dithuto tša bona (bana)

Mašala a ka šoma bjalo ka sediri goba sedirwa

Sediri: Tšona (dikgomo) di a fula.

Sedirwa: Ba gobaditše bona (badiša).

Marui(lerui): ke lentšu leo le bontšhago gore selo ke sa motho yo momgwe goba selo se

sengwe.

Dithabe:

Thabe: ke sehlopha sa mantšu se se nago lediri, se tšweletša kgopolo.

Thabekutu: lefoko la tiro e tee. E tšweletša kgopolo e e feletšego. Monna o ja bogobe.

Thabeina: Sehlopha sa mantšu se ema sebakeng sa leina. Yo a dulago Mmotong o swele.

Thabehlaodi: Sehlopha sa mantšu se ema sebakeng sa lehlaodi sa šoma bjalo ka lehlaodi.

Ba swere monna yo ilego toropong.

Thabehlathi: Sehlopha sa mantšu se ema sebakeng sa lehlathi sa šoma go hlatha nako,

mokgwa le lefelo. O fihlile ge sekolo se etšwa.

pepps motheong online lesson plan · pepps motheong online lesson plan 4 | sepedi mphato (8) kotara...

Documents