Özgür Yazılımın Neresindeyiz?

Burak OĞUZ EMO Ankara Şubesi

Pencereleri Kapatın

ODTÜ - 15.04.2010

Başlıklar

Kamuda özgür yazılım

Özel sektörde özgür yazılım

Birey ve özgür yazılım

Özgür Yazılımın Ulasal Ekonomiye Katkısı

Özgür yazılım, bilişim sektörünün en önemli katma değerlerinden birisidir.

Hepimizindir, açıktır.

Bilgiye ulaşmak için sizden lisans ücreti istemez.

Geliştirmek için lisans ücreti istemez.

İstatistikler

Paket yazılım iç pazar büyüklüğü 2008 yılı için 900 milyon $ olarak belirlenmiş.

Peki bu 900 milyon $'ın ne kadarını açık kaynak kod çözümleri ile geri getirebilirdik? Ne kadarlık paket yazılım ithalatı yaptık lisanslara ne kadar ücret ödedik?

Kaynak: Bilgi Toplumu İstatistikleri, DPT, 2010

Peki Stratejilerimizin Durumu?

74 numaralı Bilgi Toplumu Stratejisi eylem maddesi.

“Kamuda Açık Kaynak Kodlu Yazılım Kullanımı”

Sorumlu kuruluş TÜBİTAK – UEKAE

Gerçekleşme başlangıç aşamasında

74 Numaralı Eylem Planı (I) - 2009

Eylem kapsamında yurutulen calısmalar sonucunda su bulgular elde edilmistir:

• Turkiye'de acık kaynak kodlu yazılım kullanımı, diğer ulkelerle karsılastırıldığında, belirgin bir sekilde geri değildir.

• Kamuda acık kaynak kodlu yazılım kullanımını tesvik edecek bir strateji, bilgilendirme ve bilgi birikimi mevcut değildir.

• Kamudaki mevcut bilisim uygulamalarının teknoloji bağımlı ve standart dısı olması acık kaynak kodlu yazılımlara gecis onunde onemli bir engeldir.

• Bilisim sektoru aktorleri acık kaynak kodlu yazılım alanına yeterince yatırım yapmamaktadır. Bu bulgularda kısa ya da orta vadede onemli bir değisiklik olmayacağı ongorulduğunden bu yondeki calısmalara ara verilmistir.

74 Numaralı Eylem Planı (II) - 2009

Kamuda acık kaynak yazılım kullanımını kapsayıcı stratejiler ve eylemler yerine tekil ornekler ve basarı hikayeleri uzerinden yurutmenin daha yerinde olacağı ve mevcut Eylem'in kaynak kısıtı ile ancak bu yonde bir calısma yurutulebileceği belirlenmistir.

Eylemde Karşılaşılan Sorunlar - 2009

Eylemin uygulaması kapsamında ortaya cıkan sorunlar soyle ifade edilebilir:

• Operasyonel sorunların temelinde kamuda acık kaynak kodlu yazılımların yaygınlastırılması icin bir strateji bulunmamasının yattığı belirlenmistir. Bu stratejinin gelistirilmesi kamu, sivil toplum orgutleri, akademi ve ozel sektor temsilcilerinin de dahil edilmesi ile katılımcı bir sekilde yurutulebilecek bir calısmadır. Bununla birlikte, boyle bir stratejinin olusturulması ardından hayata gecirilmesi asamasında gereksinim duyulacağı ongorulen kimi yontem ve aracların yasama gecirilmesine yonunde calısılmaktadır.

Eylem Çözüm Önerileri - 2009

1. Kamuda acık kaynak kodlu yazılımların kullanımı konusunda strateji olusturmak amacıyla katılımcı bir calısma yapılması gereklidir.

2. Kamuda acık kaynak kodlu yazılımların kullanımı konularında farkındalık, bilgilendirme, eğitim, arastırma, test ve kavram ispatı calısmaları yurutecek yetkinlik merkez(ler)i olusturulması gereklidir.

3. Kamu hizmetleri ve e-devlet uygulamalarının teknoloji bağımsızlığı ve standart uyumluluğunu izleyecek, bu konularda danısmanlık hizmetleri verebilecek bir yapı olusturulması gereklidir.

4. Bilisim sektoru aktorlerinin acık kaynak kodlu yazılım cozumlerini sunacak duruma gelebilmesi icin alınması gereken onlemler ve olusturulması gereken yapılar yukarıda sayılan cozum onerilerinin gerceklestirilmesi asamasında belirlenmeli ve bu gereklerin sağlanması yoluna gidilmelidir.

74 Numaralı Eylem Planı (I) - 2010

Yapılan tanıtım ve isbirliği çalısmaları sonucunda 2009 yılı Aralık ayı itibarı ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) ile kurumsal tümlesik bilisim sistemi çözümleri ve açık kaynak kodlu yazılım göçü planlaması ve gerçeklestirme konularında bir sözlesme imzalanmıs ve çalısmalara baslanmıstır.

Bu bağlamda sekillendirilen Ortaklasa Yazılım Gelistirme (OYa) platformunun üniversiteler, belediyeler, hastaneler ve internet kafeler örnekleri çerçevesinde yapılandırılmasına çalısılmaktadır.

74 Numaralı Eylem Planı (II) - 2010

Mayıs 2010 sonunda Ankara'da yapılması planlanan Pardus Zirvesi kapsamında;

1. Bir dizi Çalısma Grubu (ÇG) olusturulması,

2. Bu ÇG'lere atanacak bağımsız raportörlerin ihtisas alanlarında açık kaynak kodlu yazılımın mevcut durumu ve geleceğe dönük öneriler konusunda birer ön rapor hazırlaması,

3. Zirve sırasında toplanacak ÇG'lerde katılımcı bir metodoloji kullanılarak ön raporların değerlendirilmesi ve birer sonuç raporu olusturulması, çalısmaları yapılacaktır.

Sözkonusu sonuç raporlarının biraraya getirilerek Türkiye’nin açık kaynak kodlu yazılıma iliskin 2020 Yol Haritasının olusturulması planlanmaktadır.

74 Numaralı Eylem Planı (III) - 2010

Proje kapsamında yürütülecek üst seviye adımlar arasında yer alan, “TÜBİTAK bünyesinde teknik destek yapısının kurulması ve eğitim programlarının olusturulması” konusunda çalısmak üzere planlanan, kamuda açık kaynak kodlu yazılımların kullanımı konularında farkındalık, bilgilendirme, eğitim, arastırma, test ve kavram ispatı çalısmaları yürütecek bir yetkinlik merkezi olusturulması hususunda herhangi bir gelisme olmamıstır.

Peki Kamuda Özgür Yazılım?

42 kamu kurumunun, izletim sistemi lisanlarına 2003-2007 yılları arasında 28 milyon TL’yi an kın ödeme yaptığı belirlendi. 18 kamu kuruluP u maliyet dahi bildiremezken, yalnızca bir kamu kurulua unun GNU/Linux dağıtımı kullandığı saptandı. Sunucu iNletim sistemleri için GNU/Linux tabanlı tercihler sınırlı olsa da yapılırken, Pardus kullanımının yalnızca RTÜK ve Milli Savunma Bakanlığı Asker Alma Dairesi ile sınırlı kaldığı ortaya çıktı.

Kamuda Özgür Yazılım (II)

MEB Tam Maliyet Açıklayamadı

MEB’in 2007 yılsonu açıklamasına göre nternet erii imi İsa lanan okullarda 400 bin adet bilgisayarı bulunuyor. Bu ğalanda ciddi harcamacı bir kuruluW olarak görülen MEB’in Pardus ile ilgisi ise meslek liselerinde Açık Kaynak Kod Pletim Sistemi adlı bir dersi programa alması ve 4 bin 610 İilkö retim okuluna yalnızca CD üzerinde çalııabilen Pardus ğii letim sistemi göndermekle sınırlı kaldıı görülüyor.ğ

MEB, Microsoft ile yaptıı son anla ma da i letim sistemi ve ğ ş şofis uygulamasını 15$'a temin ediyor. Peki bu alımın ilerleyen dönemde kullanıcılar üzerindeki etkisi ve maliyeti hesaba katılıyor mu?

Kamuda Özgür Yazılım (III)

Kamu kurumlarının verdiği yanıtlara bakıldığında açık kaynak kodlu i7letim sistemi kullanımı önünde ilk etapta karü ıla� ılan temel sorunun; isletim sistemi yazılımının bilgisayar ya da donanım alımıyla birlikte düt ünülmesinden kaynaklandığı görülüyor.

Kurumlar donanımla birlikte yazılımı ediniyorlar. Bu nedenle ayrıca fatura düzenlenmediği için maliyetini dahi bilemedikleri il letim sistemleri lisansı konusunda, büyük ölçüde kullandıkları Windows dıs ında tercih olanakları olup olmadığını bile sorgulayamıyorlar.

Dolayısıyla kamu in letim sistemlerindeki ticari bağımlılığın yarattığı ekonomik ve diğer sorunları analiz edebilecek bir altyapıya dahi sahip bulunmuyor. Böyle bir veri tabanı olmadan bütüncül bir strateji geliy tirilmesi ise olanaksız görünüyor.

Kamuda Özgür Yazılım (IV)

DPT Bilgi Toplumu Dairesi Ba¼kanlığı, Pardus kullanımı konusunda kurumların tek tek bildirdiği gerekçelere benzer söylemleri kullanarak, zorlayıcı bir plan olmadığını, kurumların serbest bırakılması gerektiğini savundu.

TODAİ ise, Pardus kullanımının yaygınlai ması için ülke düzeyinde strateji ve politika geliı tirilmesine yönelik olarak fizibilite çalıe ması yapılması gerektiği uyarısında bulundu.

Sonuç

Takip edilemeyen işletim sistemi harcamaları

Önce bağımlılık sonra lisanslama

Donanıma bağımlı işletim sistemi tercihi zorunluluğunun oluşturulması

Özgür yazılımın gönüllüğe bırakılması

Gönüllülüğün ise malum bahanelerle sürekli arka plana atılması

Peki Özel Sektör?

Parmakla sayılacak özgür yazılım projesi

Özgür yazılım geliştiricilerinin haklarını savunacak STKların eksikliği

Özel sektörün özgür yazılımı kötüye kullanımı

Örnek: Apache Vakfı ve Apache Web Sunucu

http://news.netcraft.com/archives/web_server_survey.html

Birey ve Özgür Yazılım

Kişisel gelişim

Linus Torvalds ve hacker felsefesi

Hayatta kalma

Toplumsal fayda

Eğlence

Hacker Etiği – Pekka Himanen

Eric Raymond

Katedral ve Pazar

Son Söz

Öyle vaya böyle Pardus ve özgür yazılım.

Bunun için kamu, özel sektör, akademi, sivil toplum elele çalışması zorunludur.