pemelukan islam

7/26/2019 Pemelukan Islam

1/27

16 [JANUARI 2016]

PEMELUKAN ISLAM PASANGAN PERKAHWINAN

SIVIL: ISU BERBANGKIT

DAN CADANGAN PENAMBAHBAIKAN MENURUT

UNDANG-UNDANG MALAYSIA

(Conversion to Islam by Civil Marriage Spouses:Emerging Issues

and Suggestions for Improvement According to Malaysian Law)

Zuliza Mohd. Kusrin

[email protected]

Jabatan Syariah !akulti "en#a$ian I%lamUni&er%iti 'eban#%aan (alay%ia

)*000 +an#i Selan#,r.

Nurhidayah Muhammad Hashim

nurhi-2*@%alam.uitm.edu.my

Akademi "en#a$ian I%lam ',ntem,rari /AIS

Uni&er%iti ekn,l,#i (ara /Ui(

)0)30 Shah Alam.

Abstrak

Salah %atu k,n4lik erundan#an dalam undan#5undan# keluar#a di

(alay%ia yan# berlaku adalah emelukan I%lam %alah %e,ran# dariada

a%an#an erkahinan %i&il ke a#ama I%lam. (ereka berdean den#an i%u

dalam menentukan undan#5undan# keluar#a manakah yan# terakai ke

ata%nya dan mahkamah manakah memunyai bidan# kua%a menden#ar

ke%nya. Adakah mereka ma%ih terikat den#an undan#5undan# keluar#a

%i&il dalam menentukan erm,h,nan er7eraian tuntutan na4kah hak

en$a#aan anak dan harta u%aka8 Atauun adakah %elea% memeluk

a#ama I%lam undan#5 undan# dirinya bertukar keada undan#5undan#

I%lam yan# memb,lehkan tuntutannya dibuat berda%arkan undan#5undan#

keluar#a I%lam di mahkamah %yariah8 I%u kekeluar#aan yan#

dikate#,rikan %eba#ai undan#5undan# diri /personal law ini bukan %aha$a

b,leh men$e$a%kan eraduan rakyat malah turut memberikan ke%an

keada ke%u7ian a#ama I%lam di (alay%ia. (akalah ini bertu$uan

membin7an#kan beberaa i%u5i%u yan# melin#kari ke% emelukan I%lam

a%an#an erkahinan %i&il dan turut menaarkan beberaa 7adan#an

enyele%aian menurut eruntukan undan#5undan# keluar#a di (alay%ia.

'ANUN
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]


2/27

Pee!"ka# Is!a Pasa#$a# Perka%&'#a# S''!: Is" Berba#$k't

)a# Ca)a#$a# Pe#aba%ba'ka# e#"r"t U#)a#$-"#)a#$ Ma!a*s'a

29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim 1:

'ata kun7i; erkahinan memeluk I%lam bidan# kua%a mahkamah %yariah

undan#5undan# keluar#a

Abstract

One of legal conflicts in family law in Malaysia is conversion to Islam by

one spouse from a civil marriage. uch parties encounter several vital

issues! including which family law system and which court has the

"urisdiction to hear and decide their divorce proceedings and whether they

are still sub"ected to civil family law in determining the application for

divorce! maintenance! child custody and inheritance! or whether they are

sub"ect to Islamic law upon their conversion and their claims are to be

made at the yariah court. #hose family issues that are categorised under

personal law have a great impact on the unity of the society and alsoaffects the sanctity of Islamic law in Malaysia. #his article aims to

discuss some of the issues surrounding the case of conversion to Islam

and also suggests some solutions according to the provisions of family

law in Malaysia.

Keywords$ marriage! conversion to Islam! "urisdiction! shariah court!

family law

PENDAHULUAN

Si%tem erundan#an (alay%ia yan# terdiri dariada undan#5undan# %i&il

dan undan#5undan# I%lam meletakkan entadbiran hal ehal kekeluar#aan

I%lam di baah entadbiran kera$aan ne#eri. "embaha#ian bidan# kua%a

ini dieruntukkan den#an $ela% dalam "erlemba#aan "er%ekutuan melalui

Jadual - Senarai 2 bahaa erkara yan# melibatkan kekeluar#aan ,ran#

I%lam adalah dalam bidan# kua%a kera$aan ne#eri.1 (elalui eruntukan ini

1 Jadual 'e%embilan Senarai IIumur >abuan dan "utra$aya hukum %yarak dan

undan#5undan# diri dan keluar#a ba#i ,ran# yan# men#anut a#ama I%lam terma%uk hukum%yarak yan# berhubun#an den#an eari%an bera%iat dan tidak bera%iat ertunan#anerkahinan er7eraian ma% kahin na4kah en#an#katan ke%ahtara4an en$a#aan alan#e7ah milik dan amanah bukan khairat? =aka4 dan takri4 %erta en#aal%eliaan amanahkhairat dan a#ama elantikan eme#an# amanah dan emerbadanan ,ran# berkenaan den#anderma kekal a#ama dan khairat in%titu%i amanah khairat dan in%titu%i khairat I%lam yan#ber,era%i ke%eluruhannya di dalam ne#eri? adat (elayu? zakat 4itrah dan baitul mal atauha%il a#ama I%lam yan# %eumamanya? ma%$id atau mana5mana temat %embahyan# aamuntuk ,ran# I%lam eu$udan dan en#hukuman ke%alahan yan# dilakukan ,leh ,ran# yan#men#anut a#ama I%lam terhada erintah a#ama itu ke7uali berkenaan den#an erkara yan#terma%uk dalam Senarai "er%ekutuan? kean##,taan %u%unan dan tata7ara mahkamah %yariahyan# hendaklah memunyai bidan# kua%a hanya ke ata% ,ran# yan# men#anut a#ama I%lamdan hanya berkenaan den#an mana5mana erkara yan# terma%uk dalam eren##an ini tetaitidak memunyai bidan# kua%a berkenaan den#an ke%alahan ke7uali %etakat yan# diberikan,leh undan#5undan# er%ekutuan? men#aal en#emban#an d,ktrin dan keer7ayaan dalamkalan#an ,ran# yan# men#anut a#ama I%lam? enentuan erkara men#enai hukum dand,ktrin %yarak dan adat (elayu.


3/27

19 'ANUN [JANUARI 2016]

%emua erbi7araan ke% kekeluar#aan ba#i ,ran# I%lam berada di baah

bidan# kua%a mahkamah %yariah manakala ke% yan# melibatkan ,ran#

bukan I%lam dibi7arakan di mahkamah %i&il.+ila melibatkan dua bidan# kua%a yan# berbeza dalam beberaa

keadaan berlaku ertindihan bidan# kua%a antara dua mahkamah iaitu

antara mahkamah %i&il den#an mahkamah %yariah dalam memutu%kan

%e%uatu ke%. Se7ara a%a%nya i%u k,n4lik bidan# kua%a antara mahkamah

%yariah den#an mahkamah %i&il yan# ernah berlaku %ebelum ini

di%ele%aikan den#an adanya indaan keada "erkara 121/1A

"erlemba#aan "er%ekutuan ada tahun 1-992. "indaan ter%ebut yan#

bertu$uan meleraikan k,n4lik bidan# kua%a antara kedua5dua mahkamah

ter%ebut den#an $ela% mene#a%kan bahaa hal ehal yan# melibatkana#ama I%lam berada di baah bidan# kua%a ek%klu%i4 mahkamah

%yariah. en#an itu mana5mana a%an#an yan# men#hadai ma%alah

berkenaan i%u keluar#a dan tuntutan mun#kir $an$i berkahin na4kah

tertun##ak dan hak hadanah /memelihara tidak la#i b,leh membuat

erm,h,nan di mahkamah %i&il. 'eutu%an ini %ekali #u% memberikan

$aaan te#a% bahaa mahkamah %i&il tidak berhak la#i menden#ar dan

memutu%kan aa5aa ke% yan# melibatkan erkahinan ,ran# I%lam

%elea% indaan ter%ebut.

=alau ba#aimanaun tidak dina4ikan ma%ih la#i u$ud k,n4likerundan#an dalam undan#5undan# keluar#a di (alay%ia iaitu

berkenaan emelukan I%lam a%an#an erkahinan %i&il ke a#ama

I%lam. "a%an#an yan# ernah berkahin di baah erundan#an %i&il dan

kemudiannya %alah %e,ran# dariada a%an#an ter%ebut memeluk a#ama

I%lam mereka berdean den#an ma%alah undan#5undan# keluar#a

manakah yan# terakai ke ata% ke% mereka dan mahkamah manakah

yan# memunyai bidan# kua%a menden#ar erm,h,nan ke% ter%ebut8

(akalah ini bertu$uan untuk men#ua% i%u emelukan I%lam ,leh %alah

%e,ran# dari a%an#an

2 "erkara 121 'ua%a 'ehakiman "er%ekutuan.(aka hendaklah ada dua mahkamah tin##i yan# %etara bidan# kua%a dan tara4nya iaitu /a %atu di Ne#eri5Ne#eri anah (elayu yan# dikenali %eba#ai (ahkamah in##i (alayadan yan# memunyai e$abat enda4tarannya yan# utama di mana5mana temat di Ne#eri5Ne#eri anah (elayu yan# ditentukan ,leh Ban# di5"ertuan A#,n#? dan/b %atu di ne#eri Sabah dan Saraak yan# dikenali %eba#ai mahkamah tin##i di Sabah danSaraak dan yan# memunyai e$abat enda4tarannya yan# utama di mana5mana temat dine#eri Sabah dan Saraak yan# ditentukan ,leh Ban# di5"ertuan A#,n#?/7 /iman%uhkandan mana5mana mahkamah baahan yan# dieruntukan ,leh undan#5undan# er%ekutuandan mahkamah tin##i dan mahkamah baahan itu hendaklah menunyai aa5aa bidan#

kua%a dan kua%a yan# diberikan ,leh atau di baah undan#5undan# er%ekutuan./1A (ahkamah yan# di%ebut dalam !a%al /1 tidaklah memunyai bidan# kua%a berkenaanden#an aa5aa erkara dalam bidan# kua%a mahkamah %yariah.


4/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim 1-

erkahinan %i&il dan i%u erundan#an yan# berban#kit %eerti

enentuan %tatu% erkahinan enentuan eari%an harta dan

enentuan hak $a#aan dan a#ama anak5anak mereka menuruterundan#an di (alay%ia dan menaarkan beberaa 7adan#an

enambahbaikan berhubun# den#an i%u ini.

ISU PEMAKAIAN UNDANG-UNDANG KELUARGABERDASARKAN AGAMA PASANGAN

Seerti yan# dibin7an#kan %ebelum ini terdaat dua %i%tem undan#5

undan# yan# terakai di (alay%ia iaitu undan#5undan# I%lam dan undan#5

undan# %i&il. Undan#5undan# %i&il dilak%anakan %e7ara melua% dalam%emua a%ek undan#5undan# aam dan $u#a undan#5undan# er%endirian.

"en##ubalan %e%uatu ran# undan#5undan#nya dilak%anakan ada erin#kat

er%ekutuan dan memerlukan er%etu$uan dua erti#a ma$,riti "arlimen.

Undan#5undan# I%lam ula diayun#i ,leh kua%a %ultan dan kedudukannya

diletakkan di baah tadbir uru% kera$aan ne#eri ma%in#5ma%in#. +a#i ne#eri

yan# tidak memunyai %ultan %erta =ilayah "er%ekutuan 'uala >umur

"utra$aya dan >abuan entadbiran undan#5undan# I%lamnya terletak di

baah bidan# kua%a Ban# di5"ertuan A#,n#. i %amin# "erlemba#aan

yan# menyenaraikan bidan# kua%a yan# berbeza antara ne#eri den#an

er%ekutuan bidan# kua%a tererin7i mahkamah %yariah dieruntukkan

dalam beberaa %tatut yan# lain. Akta dan Cnakmen "entadbiran A#ama

I%lam menyenaraikan bahaa mahkamah %yariah terbaha#i keada ti#a

erin#kat iaitu mahkamah rendah mahkamah tin##i dan mahkamah

rayuan yan# memunyai bidan# kua%a ke ata% ,ran# yan# bera#ama I%lam

%aha$a. Seba#ai 7,nt,h Cnakmen "entadbiran A#ama I%lam /Ne#eri

Selan#,r 200* melalui Sek%yen 61 memeruntukkan bahaa mahkamah

tin##i %yariah hanya berkua%a menden#ar dan memutu%kan %emua tindakan

dan r,%idin# %emua ihak yakni ,ran# I%lam dan yan# berhubun#

den#an erkara;

1. "ertunan#an erkahinan ru$uk er7eraian embubaran

erkahinan /fasa%h nusyuz atau emi%ahan kehakiman

/fara& atau aa5aa erkara yan# berkaitan den#an erhubun#an

antara %uami i%teri.

2. Aa5aa eluu%an atau tuntutan harta yan# berban#kit dariada

mana5mana erkara yan# dinyatakan dalam %uberen##an /i.

*. Na4kah ,ran# tan##un#an ke%ahtara4an atau en$a#aan atau

$a#aan /hadanah budak5budak.

). "embaha#ian atau tuntutan harta %een7arian.


5/27


3. =a%iat atau alan# %ema%a marad'al'maut.

6. Alan# %ema%a hidu atau enyele%aian yan# dibuat tana bala%an

yan# memadai den#an an# atau nilaian an# ,leh %e,ran#

I%lam.

:. =aka4 atau nazar.

9. "embaha#ian dan eari%an harta bera%iat atau tak bera%iat.

-. "enentuan ,ran#5,ran# yan# berhak keada baha#ian harta

u%aka %e%e,ran# %i mati yan# bera#ama I%lam atau baha#ian5

baha#ian yan# keadanya ma%in#5ma%in# ,ran# itu berhak.

10. "en#i%ytiharan bahaa %e%e,ran# itu bukan la#i ,ran# I%lam.

11. "en#i%ytiharan bahaa %e%e,ran# yan# telah mati itu ialah %e,ran#

I%lam atau %ebaliknya ada ma%a kematiannya.12. "entadbiran ma%$id5ma%$id.

1*. "erkara5erkara lain yan# berkenaan den#annya bidan# kua%a

diberikan ,leh mana5mana undan#5undan# bertuli%.

"eruntukan %edemikian $ela% menun$ukkan bidan# kua%a mahkamah

%yariah adalah %an#at terhad hanya tertakluk ada ihak yan# bera#ama

I%lam %aha$a dan tidak memunyai bidan# kua%a ke ata% mereka yan#

bukan I%lam. +a#i ,ran# yan# bukan I%lam ula mereka tertakluk adaAkta (embaharui Undan#5Undan# /"erkahinan dan "er7eraian

/A(U yan# dierkenalkan ada tahun 1-:6 ba#i men#aal %elia uru%an

erkahinan dan $u#a uru%an %elea% er7eraian. "erkara ini dinyatakan

den#an $ela% dalam %ek%yen * A(U;

'e7uali %eba#aimana dieruntukkan den#an nyata %ebaliknya Akta ini

hendaklah diakai ba#i %emua ,ran# dalam (alay%ia dan ba#i %emua

,ran# yan# berd,mi%il di (alay%ia tetai tin##al di luar (alay%ia.

Jela%nya kedua5dua %et undan#5undan# ini membezakan ,ran# yan#

memakai undan#5undan# ter%ebut berda%arkan a#ama dan bukan keada

4akt,r lain %eerti ban#%a arna kulit dan %eba#ainya. Dleh %ebab itu

u$ud ma%alah aabila %alah %e,ran# dariada a%an#an atau kedua5

keduanya bertukar a#ama? %ama ada dariada bukan I%lam keada I%lam

atau /%ekiranya ada dariada I%lam keada bukan I%lam.

+erhubun# den#an uru%an erkahinan dan er7eraian %etia ,ran#

I%lam di (alay%ia tertakluk ada Undan#5undan# 'eluar#a I%lam ne#eri

ma%in#5ma%in#. Senarai ne#eri dan er%ekutuan dalam "erlemba#aan"er%ekutuan membezakan bidan# kua%a kedua5keduanya menyebabkan


6/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim 21

%etia ne#eri memunyai undan#5undan# I%lam ma%in#5ma%in#? yan#

terdiri dariada akta ba#i ilayah5ilayah "er%ekutuan atau enakmen

ba#i ne#eri5ne#eri ber$umlah 1) %tatut %emuanya.* =alau u$ud%e$umlah %tatut yan# banyak kebanyakan ne#eri di (alay%ia memunyai

eruntukan yan# hamir %ama den#an %edikit erbezaan dalam %truktur

dan emilihan erkataan dalam beberaa eruntukan %aha$a. Akta

Undan#5undan# 'eluar#a I%lam /=ilayah5ilayah "er%ekutuan 1-9)

"indaan 2006 /Akta *0* /AU'I %eba#ai meakili %emua %tatut yan#

di#una akai di (alay%ia.

I%u yan# kera ditimbulkan dan men$adi bahan erbin7an#an akar

undan#5undan# di (alay%ia ialah berkenaan den#an a%an#an yan#

a%alnya bukan I%lam dan berkahin menurut A(U dan kemudiannya%alah %e,ran# dariadanya atau a%an#an ter%ebut memeluk a#ama

I%lam. "er%,alannya %et undan#5undan# manakah yan# %eharu%nya

kaal %elia uru%an erkahinan dan er7eraian mereka %elea% memeluk

a#ama I%lam8 =alauun %e7ara $ela% dinyatakan A(U tidak terakai

keada ,ran# bera#ama I%lam namun be#itu dalam ke% ini terdaat

eruntukan bahaa en#e%ahan dikri er7eraian ata% ala%an memeluk

I%lam hendak meru$uk A(U. Eal ini dinyatakan den#an $ela% dalam

%ek%yen */* A(U iaitu;

Akta ini tidak b,leh diakai ba#i %e%e,ran# I%lam atau ba#i %e%e,ran#

yan# berkahin di baah Eukum Syarak dan tiada %e%uatu erkahinan

b,leh diua7arakan atau dida4tarkan di baah Akta ini $ika %alah %e,ran#

dariada ihak dalam erkahinan itu men#anut a#ama I%lam? tetai tiada

aa5aa $ua dalam %ek%yen ini b,leh diertikan %eba#ai men#halan#

%e%uatu mahkamah yan# di hadaannya %uatu eti%yen er7eraian telah

dibuat di baah %ek%yen

31 dariada memberi dikri er7eraian ata% eti%yen dariada %atu ihak

keada ihak yan# %atu la#i itu telah ma%uk I%lam dan dikri itu adalah

alau aa un undan#5undan# bertuli% lain yan# berlaanan %ah

terhada ihak keada erkahinan itu yan# telah ma%uk I%lam

%edemikian itu.

"ada ma%a yan# %ama undan#5undan# keluar#a I%lam

memeruntukkan bahaa enentuan mana5mana ,ran# bukan I%lam yan#

memeluk I%lam hendak diutu%kan ,leh mahkamah %yariah. "erkara ini

dinyatakan den#an $ela% dalam %ek%yen )6 AU'I;

/2 Jika %alah %atu ihak keada %e%uatu erkahinan bukan I%lammemeluk

* Akta Undan#5undan# 'eluar#a I%lam /=ilayah5ilayah "er%ekutuan 1-9) [Akta *0*] CnakmenUndan#5undan# 'eluar#a I%lam 'edah 1-9) 'elantan 1-9* (elaka 1-9* /Ne#eri J,h,r200* /Ne#eri Selan#,r 200* /Ne#eri Sembilan 1-9* "ahan# 1-9: "erak 1-9) "erli%2006 /"indaan 2009 "ulau "inan# 1-93 Sabah 200) Selan#,r 1-9) eren##anu 1-96.


7/27


a#ama I%lam maka erbuatan yan# demikian tidak b,leh den#an

%endirinya berkuat kua%a membubarkan erkahinan itu melainkan dan

%ehin##a di%ahkan %edemikian ,leh (ahkamah.

'edua5dua eruntukan ini %an#at $ela% bertentan#an antara %atu

den#an yan# lain. i %atu %udut A(U memeruntukkan bahaa

undan#5undan# ter%ebut khu%u% untuk ,ran# bukan I%lam %aha$a

manakala AU'I ula adalah untuk ,ran# bera#ama I%lam. "ada ma%a

yan# %ama A(U memeruntukkan bahaa undan#5undan# ter%ebut $u#a

memunyai bidan# kua%a memutu%kan erkahinan aabila %alah %e,ran#

dariada a%an#an memeluk I%lam yan# tidak %elari den#an eruntukan

dalam AU'I yan# men#khu%u%kan bahaa mahkamah %yariahmemunyai bidan# kua%a men#e%ahkan embubaran erkahinan kerana

berbeza a#ama. ',n4lik erundan#an yan# u$ud antara undan#5undan#

%i&il den#an undan#5undan# I%lam dalam i%u emelukan I%lam

memberikan imlika%i be%ar dan berteru%an dalam menentukan undan#5

undan# manakah yan# terakai dan mahkamah manakah yan#

memunyai bidan# kua%a menden#ar ke% %ebe#ini.

ISU BERBANGKIT AKIBAT K+N,LIK KETIDAKELASAN

UNDANG-UNDANG YANG TERPAKAI

Pe#$esa%a# Stat"s Perka%&'#a# S''! Sebe!" Pee!"ka# Is!a

ariada a%ek erundan#an %e7ara umum %e,ran# I%lam tertakluk ada

undan#5 undan# keluar#a I%lam dan berada di baah bidan# kua%a

mahkamah %yariah dalam %emua uru%an kekeluar#aan. Sek%yen ) AU'I

%eba#ai 7,nt,h memeruntukkan den#an $ela% emakaian Undan#5undan#

'eluar#a I%lam terhada ,ran# I%lam;

'e7uali %eba#aimana dieruntukkan den#an nyata %elainnya Akta ini

terakai ba#i %emua ,ran# I%lam yan# tin##al dalam =ilayah "er%ekutuan

dan ba#i %emua ,ran# I%lam yan# berma%tautin dalam =ilayah

"er%ekutuan tetai tin##al di luar =ilayah "er%ekutuan.

"eruntukan ini $ika di4ahami %e7ara literal menun$ukkan bahaa

aabila %e%e,ran# yan# a%alnya bukan I%lam dan kemudiannya memeluk

a#ama I%lam maka dia b,leh dian##a %e7ara aut,matik akan turut

tertakluk di baah undan#5undan# I%lam dan dibi7arakan di mahkamah

%yariah. Dleh itu %e#ala erkara berkaitan den#an undan#5undan#

keluar#a I%lam akan


8/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim 2*

turut terakai ke ata% %audara baharu ter%ebut.

"ada ma%a yan# %ama AU'I $u#a memeruntukkan bahaa %e%uatu

erkahinan akan terbubar aabila %alah %e,ran# dariada a%an#an

bertindak untuk murtad atau keluar dariada a#ama I%lam. Sek%yen )6

AU'I memeruntukkan;

/1 Jika %alah %atu ihak keada %uatu erkahinan itu murtad atau

memeluk %e%uatu keer7ayaan %elain I%lam maka erbuatan yan#

demikian tidak b,leh den#an %endirinya berkuat kua%a membubarkan

erkahinan itu melainkan dan %ehin##a di%ahkan %edemikian ,leh

mahkamah.

/2 Jika %alah %atu ihak keada %e%uatu erkahinan bukan I%lam

memeluk a#ama I%lam maka erbuatan yan# demikian tidak b,leh den#an

%endirinya berkuat kua%a membubarkan erkahinan itu melainkan dan

%ehin##a di%ahkan %edemikian ,leh mahkamah.

"eruntukan ter%ebut menun$ukkan bahaa %tatu% berlainan a#ama

akan men$adi %ebab %e%uatu erkahinan tidak terbubar den#an %endiri

tetai erlu di%ahkan ,leh mahkamah %yariah. Dleh itu aabila berlaku

ke% yan# melibatkan %alah %e,ran# dariada a%an#an bukan bera#ama

I%lam maka eruntukan ini b,leh di4ahami bahaa a%an#an yan#memeluk I%lam berhak untuk ke mahkamah %yariah men##unakan

%ek%yen )6 dan membubarkan erkahinan men##unakan kua%a

mahkamah %yariah.

Namun be#itu ke4ahaman umum ini tidak berlaku aabila A(U

memeruntukkan %ebaliknya. Sek%yen 31 A(U memeruntukkan bahaa;

/1 Jika %atu ihak keada %e%uatu erkahinan telah ma%uk I%lam ihak

yan# %atu la#i itu yan# tidak ma%uk I%lam b,leh memeti%yen untuk

er7eraian;

en#an %yarat bahaa tiada %e%uatu eti%yen di baah %ek%yen ini b,leh

di%erahkan %ebelum tamat tem,h ti#a bulan dari tarikh ma%uk I%lam itu.

/2 (ahkamah b,leh aabila membubarkan erkahinan itu membuat

eruntukan untuk i%teri atau %uami dan untuk na4kah emeliharaan

dan en$a#aan anak5anak dariada erkahinan itu $ika ada dan b,leh

men#enakan aa5aa %yarat ke ata% dikri embubaran itu %eba#aimana

yan# di4ikirkannya atut.

"eruntukan undan#5undan# keluar#a %i&il di (alay%ia menyatakan

bahaa berlainan a#ama tidak akan %e7ara aut,matik membubarkan

%e%uatu erkahinan yan# dilak%anakan %e7ara %i&il. "erm,h,nan untuk


9/27

2) 'ANUN [JANUARI 2016]

membubarkan erkahinan ter%ebut hanya b,leh dibuat ,leh ihak yan#

tidak memeluk a#ama I%lam ata% ala%an emelukan I%lam a%an#annya.

Seteru%nya A(U $u#a mene#a%kan hanya mahkamah %i&il %aha$a yan#b,leh membuat keutu%an %e%uatu erkahinan %i&il itu terbubar

atauun tidak. Sek%yen 9 A(U memeruntukkan;

ia5tia erkahinan yan# diua7arakan dalam (alay%ia %elea% tarikh

yan# ditetakan ke7uali erkahinan yan# tak %ah di baah Akta ini

hendaklah berteru%an %ehin##a dibubarkan

/a en#an kematian %alah %atu ihak? atau

/b en#an erintah %e%uatu mahkamah yan# memunyai bidan# kua%ayan# layak? atau

/7 en#an %uatu dikri yan# dibuat ,leh %e%uatu mahkamah yan#

berbidan# kua%a layak bahaa erkahinan itu adalah tak %ah.

"erkara ini di%entuh den#an te#a% ,leh hakim dalam ke% Ng wee

(ian ln )bdul *ahid dan eorang +agi [1--2] 2 M+, )23 yan#

diutu%kan dalam tahun 1--2. alam ke% N# lainti4 dan de4endan

kedua bera#ama +uddha berkahin men#ikut Drdinan "erkahinan Si&il

1-32. "ihak %uami /de4endan kedua kemudiannya memeluk a#ama I%lamdan mem,h,n keada (ahkamah Syariah +ukit (erta$am "ulau "inan#

untuk membubarkan erkahinan yan# dibuat %e7ara %i&il ata% ala%an

i%terinya tidak men#ikutnya memeluk a#ama I%lam. Satu n,ti%

di%amaikan keada %i i%teri ,leh ihak 'adi yan# memberitahu bahaa

beliau erlu hadir ke mahkamah %yariah untuk den#ar erm,h,nan

er7eraian ter%ebut.

Namun be#itu ihak 'adi telah membubarkan erkahinan ter%ebut

ata% ala%an lainti4 men,lak untuk men#ikut $e$ak %uaminya memeluk

a#ama I%lam. +erda%arkan keutu%an ter%ebut ihak i%teri mem4ailkandakaan di mahkamah tin##i %i&il untuk mendaatkan deklara%i bahaa

mahkamah %yariah tidak memunyai bidan# kua%a untuk membubarkan

erkahinan ter%ebut dan embubaran ter%ebut dian##a terbatal. "ihak

lainti4 mendaka bahaa dia berhak untuk membuat erm,h,nan

er7eraian melalui %ek%yen 31 A(U ata% ala%an emelukan I%lam

%uaminya. +erda%arkan erm,h,nan ini mahkamah tin##i %i&il

memutu%kan bahaa mahkamah %yariah tidak memunyai bidan# kua%a

untuk menden#ar dan membubarkan erkahinan %i&il ter%ebut kerana

%alah %e,ran# dariada a%an#an dalam erkahinan ter%ebut bukanbera#ama I%lam.

+e#itu $u#a dalam ke% hamala a-p athiyaseelan ln r.

,eyaganesh


10/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim 23

a-l /. Mogara"ag [200)] 2 M+, 2)1. (ahkamah tin##i %i&il dalam

en#hakimannya menyatakan bahaa;

0.although s. 12 of the Islamic 3amily +aw 43ederal #erritories5 )ct

6781 gives the syariah court power to confirm that the conversion to

Islam by either party to a non'Muslim marriage may dissolve the

marriage! this does not seem to be effective to terminate the marriage as

far as the other party is concern. #his is because by virtue of ss! 1 and 8

of the )ct! such marriage! if valid! shall continue until dissolved$ 4a5 by

the death of the parties! 4b5 by order of a court of competent "urisdiction

or 4c5 by a decree of nullity made by a court of competent "urisdiction.

Eal %edemikian berlaku kerana %ek%yen 31 A(U menyatakan

bahaa $ika %alah %atu ihak dariada erkahinan %i&il memeluk

a#ama I%lam ihak yan# tidak memeluk a#ama I%lam b,leh mem,h,n

untuk ber7erai den#an %yarat erm,h,nan ter%ebut dibuat %elea% tamat

ti#a bulan dari tarikh memeluk a#ama I%lam. Sek%yen ter%ebut $u#a

menyatakan bidan# kua%a mahkamah %i&il yan# b,leh membuat

eruntukan untuk na4kah %uami atau i%teri na4kah $a#aan dan

emeliharaan anak5anak %erta b,leh meletakkan aa5aa %yarat dalam

dikri ter%ebut.

P'%ak *a#$ Mee!"k Is!a T')ak Me#)a.at Ree)'

=alauun erm,h,nan untuk membubarkan erkahinan %i&il ter%ebut

men##unakan %ek%yen 31 A(U b,leh dibuat hanya ihak yan# tidak

memeluk a#ama I%lam diberi ruan# untuk membuat erm,h,nan ter%ebut.

'eadaan ini men$adi i%u be%ar yan# melibatkan keuayaan bertindak ba#i

a%an#an yan# memeluk I%lam. Undan#5undan# meletakkan bahaa

mereka ialah ihak yan# menun##u dan tidak b,leh men$adi ihak yan#

men#ambil tindakan. Eakikat yan# ter%irat melalui eruntukan ini ialah

ihak yan# memeluk a#ama I%lam %ebenarnya dina4ikan hak melalui

kua%a undan#5undan# untuk men#ambil tindakan membubarkan

erkahinan berda%arkan %ek%yen 31 ter%ebut. Eak mereka untuk keluar

dariada erkahinan yan# %edia ada men$adi tidak terelihara aabila

erm,h,nan melalui %ek%yen 31 ter%ebut tidak ber%i4at mandat,ri tetai

ber%i4at ilihan. Dleh itu terulan# keada ihak yan# tidak memeluk

a#ama I%lam %ama ada hendak membuat erm,h,nan atauun tidak.

'eadaan ini b,leh dilihat dalam ke% 9eswari :isuvalingam ln

;overnment of Malaysia [1--0] 1 M+, 96. "erayu telah berkahinden#an %i mati men#ikut ua7ara erkahinan adat Eindu dan

erkahinan


11/27


ter%ebut dida4tarkan di baah undan#5undan# %i&il iaitu A(U. "ihak

%uami kemudiannya memeluk a#ama I%lam. Sebelum kematiannya %i

%uami menerima en7en %eba#ai e%ara yan# berda4tar di baah Akta"en7en 1-90. Sean$an# tem,h %uami ma%ih hidu ihak i%teri

/erayu ma%ih kekal berada dalam a#ama Eindu dan tidak

men#emukakan aa5aa tindakan untuk membubarkan erkahinannya

di baah %ek%yen 31 A(U. Dleh %ebab ihak yan# tidak bera#ama

I%lam tidak membuat %ebaran# eti%yen untuk embubaran erkahinan

yan# ada ihak yan# memeluk I%lam tidak memunyai kaedah untuk

keluar dariada erkahinan ter%ebut men##unakan ala%an bertukar

a#ama. +ahkan mahkamah memutu%kan bahaa %i i%teri ter%ebut ma%ih

dian##a i%teri yan# %ah di %i%i undan#5 undan#. en#an ernyataankedudukan erkahinan ter%ebut %i i%teri berhak mendaat haknya

%eba#ai i%teri terma%uklah mendaat man4aat dariada ihak %uami

melalui en7ennya alauun ihak %uami telah memeluk I%lam

%ebelumnya. 'eadaan ini menun$ukkan bahaa harta enin##alan dan

an# en7en %i mati yan# bera#ama I%lam ma%ih dian##a hak a%an#an

yan# hidu dan diterima ,leh ihak yan# bukan I%lam %edan#kan

erkara ini berlaanan den#an undan#5undan# keluar#a I%lam.

'eadaan yan# %ama turut berlaku dalam ke% #an ung Mooi ln

#oo Miew Kim [1--)] * M+, 11:. alam ke% ini mahkamahmemutu%kan bahaa alauun ihak %uami %udah memeluk a#ama

I%lam beliau ma%ih bertan##un#$aab men$a#a keba$ikan hidu i%teri

yan# tidak bera#ama I%lam kerana tindakan embubaran erkahinan

tidak dibuat ,leh ihak yan# bukan I%lam. +ahkan dalam ke% ini turut

dinyatakan den#an $ela% bahaa dari %udut undan#5undan# mahkamah

berkua%a memerintahkan %uami membayar na4kah alauun dia telah

memeluk I%lam. "eruntukan yan# %edemikian telah menyekat dan

mena4ikan hak ihak yan# memeluk a#ama I%lam dariada mem,h,n

untuk ber7erai kerana %ek%yen 31 hanya memberikan ruan# keada ihakyan# tidak memeluk a#ama I%lam untuk men#emukakan erm,h,nan

er7eraiannya.

"enta4%iran %ebe#ini $u#a daat dilihat dalam ke%(edley lnMa"lis


12/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim 2:

telah memeluk a#ama I%lam. "ihak yan# menuntut dina%ihatkan

men#ikut i%terinya memeluk a#ama I%lam dalam tem,h ma%a -0 hari.

Surat itu $u#a menyebut bahaa $ika dia tidak berbuat demikian

hubun#an antara dia den#an i%terinya akan tamat men#ikut undan#5

undan# I%lam. "ihak yan# menuntut telah mem,h,n eri%ytiharan

bahaa kema%ukan I%lam i%terinya tidak menamatkan erkahinan

mereka. alam en#hakiman yan# dibuat hakim mahkamah tin##i %i&il

telah membuat keutu%an bahaa ernyataan 'adi +e%ar itu tidak akan

men$e$a%kan kedudukan ikatan erkahinan yan# %edia ada dan tidak

men#ubah %tatu% undan#5undan# %i&il %eba#ai undan#5 undan# yan#

memunyai bidan# kua%a ke ata% erkahinan ter%ebut.

=alauun a%a%nya %ek%yen * A(U men$ela%kan emakaian%ek%yen

31 hanya berlaku terhada ke% aabila %alah %e,ran# dariada a%an#an

memeluk a#ama I%lam. Eakikatnya eruntukan dalam A(U %ebenarnya

terakai ke ata% %emua uru%an berban#kit yan# timbul dariada

erkahinan yan# ada %eerti na4kah dan harta %ela#i erkahinan

ter%ebut dida4tarkan di baah A(U. alam ke% #an ung Mooi ln

#oo Miew Kim [1--)]

* M+, 11: yan# melibatkan i%u %e,ran# i%teri yan# telah ber7erai ata%

ala%an emelukan I%lam %uaminya ma%ih berhak untuk menuntut na4kahdi baah A(U. (ahkamah a#un# memutu%kan bahaa i%teri berhak

meneru%kan tuntutannya di mahkamah %i&il kerana A(U ma%ih terakai

ke ata% erkahinan %i&ilnya.

Eakim mahkamah a#,n# (,hamad zaiddin menyatakan;

In the conte=t of the legislative intent of s. > and the overall purpose of

the )ct! the respondent?s legal obligations under a non'Muslim marriage

cannot surely be e=tinguished or avoided by his conversion to Islam.

alam ke% Kung +im iew *an ln /hoong /hee Kuan [200*] 3

)ll Malayan @eview 260 (ahkamah in##i 'uala >umur memutu%kan

bahaa alauun terdaat er7an##ahan 4akta tentan# %tatu% I%lam

de4endan dan me%kiun de4endan %e,ran# I%lam kedudukan itu tidak

menyebabkan mahkamah tin##i tidak memunyai bidan# kua%a

menden#ar dan memutu%kan ke% ter%ebut. =alauun %ek%yen */* A(U

tidak terakai ke ata% ,ran# I%lam atau %e%e,ran# yan# berkahin

menurut undan#5 undan# I%lam namun dalam ke% ini de4endan e%t,/terhalan# dariada men##unakan identiti I%lamnya %emata5mata untuk

men#elak diri dariada bertan##un#$aab terhada erkahinannya

den#an lainti4. Eal ini


13/27


di%ebabkan de4endan men#aku bera#ama +uddha untuk memb,lehkan

erkahinannya dida4tarkan di baah A(U. indakan de4endan itu

menyebabkan dia terhalan# untuk men#i%ytiharkan dirinya %eba#ai

%e,ran# I%lam dan lari dariada tan##un#$aabnya di baah undan#5

undan# %i&il. 'eutu%an en#hakiman %edemikian berlaku kemun#kinan

di%ebabkan %ika %e%eten#ah ihak yan# 7uba men$adikan I%lam %eba#ai

ala%an untuk men#elak dariada tan##un#$aabnya.

Imlika%i dariada eruntukan %ek%yen 31 A(U ini ialah %ekiranya

tiada erm,h,nan dibuat untuk membubarkan erkahinan ter%ebut ata%

ala%an a%an#annya memeluk a#ama I%lam %audara baharu ter%ebut

ma%ih tertakluk ada tuntutan5tuntutan lain di baah A(U %eerti ke%

na4kah harta %een7arian dan $u#a en$a#aan anak5anak. Eal ini

bermak%ud %ek%yen 31 %ebenarnya telah mena4ikan hak %e%e,ran#

%audara baharu untuk men#amalkan undan#5undan# diri atau undan#5

undan# keluar#a yan# baharu ba#i dirinya iaitu Undan#5undan#

'eluar#a I%lam. Rentetan dariada itu %ek%yen 31 yan# di%,k,n# $u#a

den#an eruntukan %ek%yen

* dan %ek%yen 9 A(U %ebenarnya ma%ih la#i men#ikat %e%e,ran#

%audara baharu den#an undan#5undan# keluar#a %i&il kerana

tan##un#$aab %i&ilnya tidak akan terlu7ut den#an ala%an emelukan

I%lam.

Hak P'%ak B"ka# Is!a Me#"#t"t Na/ka% )a# Me&ar's' Harta+ra#$ Is!a

(enurut undan#5undan# erari%an I%lam %e%e,ran# bukan I%lam

terhalan# dariada meari%i aa5aa harta enin##alan %e%e,ran#

I%lam.=alau ba#aimanaun di (alay%ia dalam ke% emelukan I%lam

%alah %e,ran# dariada a%an#an erkahinan %i&il ihak yan# tidak

memeluk a#ama I%lam berhak meari%i harta enin##alan beka%a%an#annya yan# memeluk a#ama I%lam %ekiranya erkahinan %i&il

mereka ma%ih la#i belum terbubar %ema%a kematiannya.

Seerti dibin7an#kan terdahulu dalam ke% 9eswari :isuvalingam

ln ;overnment of Malaysia [1--0] 1 M+, 96 erayu yan# telah

berkahin den#an %uaminya /%i mati men#ikut ua7ara erkahinan

adat Eindu dan menda4tarkan erkahinan di baah A(U mendaat

an# en7en %uaminya yan# telah memeluk a#ama I%lam. =alauun

erayu tidak men#ikut %uaminya memeluk a#ama I%lam beliau tidak

ernah men#emukakan aa5aa rayuan untuk membubarkanerkahinannya di baah %ek%yen 31 A(U.

alam ke% ini mahkamah tin##i telah membuat keutu%an bahaa


14/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim 2-

erayu tidak berhak terhada en7en ter%ebut. =alau ba#aimanaun

aabila ke% dirayu mahkamah rayuan memutu%kan bahaa tiada bukti

yan# menun$ukkan erkahinan ter%ebut telah dibubarkan danerkahinan erayu den#an %i mati dian##a ma%ih kekal menurut

undan#5undan# erkahinan %i&il. "erayu berhak terhada an# en7en

ter%ebut kerana beliau terma%uk dalam de4ini%i balu dalam Akta "en7en

1-90 %eba#ai i%teri %i mati yan# ma%ih hidu dan erkahinan mereka

dian##a %ah menurut undan#5undan# erkahinan di (alay%ia.

'een##anan ihak yan# tidak memeluk a#ama I%lam untuk

mem,h,n membubarkan erkahinannnya di baah %ek%yen 31 A(U

$u#a ada kaitan untuk keentin#an eribadi. ,nt,hnya dalam ke%

Ce%ari tindakan balu yan# tidak ernah mem,h,n untukmembubarkan erkahinan Eindu den#an %uaminya telah

melayakkannya meari%i an# en7en %uaminya. 'eutu%an

en#hakiman yan# %edemikian $ela% bertentan#an den#an hukum

%yarak yan# mene#ah %e%e,ran# bukan I%lam untuk meari%i harta ,ran#

I%lam. alam I%lam harta %e%e,ran# I%lam yan# menin##al dunia tana

menin##alkan ahli ari% yan# bera#ama I%lam erlu di%erahkan ke baitul

mal.

+e#itu $u#a den#an uru%an melibatkan na4kah i%teri dalam ke%Kung

+im iew *an 4(5 ln /hoong /hee Kuan [200*] 6M+, 6. (ahkamahtin##i %i&il memutu%kan bahaa alauun %ek%yen */* A(U

menyatakan bahaa akta ter%ebut tidak terakai terhada %e%e,ran# yan#

bera#ama I%lam de4endan terhalan# dariada men##unakan dalihan

bahaa beliau telah memeluk a#ama I%lam ba#i men#elak

tan##un#$aab untuk memberikan na4kah di baah A(U. "erkara ini

turut dinyatakan den#an $ela% ,leh Eakim at,F !aiza amby dalam ke%

hamala) [200)] 2 M+, 2)1 %eerti dibin7an#kan terdahulu. alam

en#hakimannya beliau menyatakan;

0 #he fact that the husband had converted to Islam did not change the

status of their civil marriage contracted on A November 6778. #he

husband?s obligation under the Hindu marriage could not be

e=tinguished or avoided by his conversion to Islam. He further assets! BI

thin% Islam must not be used as escapism by non'Muslim men to run away

from their legal obligations which they contracted when they were non'

Muslims by merely changing their religion to Islam.C

Dleh %ebab mahkamah bere#an# bahaa erkahinan merekama%ih

dian##a %ah di baah undan#5undan# %i&il maka ,ran# yan# memeluk

) [200)] 2M+, 2)1.


15/27

*0 'ANUN [JANUARI 2016]

I%lam dina4ikan haknya untuk berkahin lain den#an a%an#an baharu

yan# bera#ama I%lam %elea% emelukan a#ama I%lam.

'e% Isabela Madeline @oy dan Ors ln arimah +ow )bdullah D

Ors3 [2003] 2M+, 321 ula meruakan ke% yan# melibatkan kerah%iaan

kema%ukan I%lam i%teri dariada %uaminya. alam ke% ini de4endan

ertama /i%teri ertama telah menin##alkan %uaminya yan# dikahini

men#ikut Undan#5undan# 'eluar#a Si&il. +eliau kemudiannya

memeluk a#ama I%lam tana en#etahuan %uaminya. e4endan ertama

kemudiannya berkahin den#an %e,ran# lelaki (u%lim. Suami

ertamanya kekal den#an a#ama bukan I%lamnya kemudian men#aku

%eba#ai %e,ran# duda dan kemudiannya berkahin den#an de4endan

kedua. Selea% kematian %uami ertama ter%ebut anak dariadaerkahinan %i&il de4endan ertama telah men4ailkan %aman terhada

de4endan ertama de4endan kedua dan lain5lain ata% i%u emindahan hak

milik harta ayahnya /%i mati. I%u yan# berkaitan den#an emelukan

I%lam ialah kerah%iaan emelukan I%lam de4endan ertama /i%teri ertama

telah menutu ruan# keada %uaminya /%i mati untuk men4ailkan

erm,h,nan er7eraian. Rentetan dariada itu erkahinan %uaminya

/%i mati den#an de4endan kedua tidak %ah kerana erkahinan den#an

de4endan ertama ialah erkahinan %i&il yan# ber%i4at m,n,#ami yan#

menyebabkan %uami /%i mati tidak berhak men#amalkan ,li#amimen#ikut erkahinan undan#5undan# erkahinan %i&il di (alay%ia.

Dleh itu emindahan harta %uami /%i mati keada de4endan kedua dan

anak5anaknya tidak %ah kerana men#ikut undan#5undan# erkahinan

%i&il erkahinan kedua itu dian##a tidak %ah.

Ket')akse!arasa# K0#/!'k Pe#$%ak'a# Berke#aa# Hak a$aa#A#ak )a# Pe#e#t"a# A$aa A#ak-a#ak

Satu la#i i%u berban#kit %elea% emelukan I%lam %alah %e,ran# dariadaa%an#an erkahinan %i&il ialah enentuan a#ama dan hak en$a#aan

anak5 anak /yan# ada ha%il dariada erkahinan %i&il. alam hal ini ibu

baa berkenaan beru%aha mendaatkan hak en$a#aan anak5anak ba#i

mema%tikan anak5anak mereka men#ikut a#ama anutan mereka. alam

ke% emelukan I%lam %ama ada ibu atau ayah %udah a%ti u$ud

en#hakiman dan hanya %atu ihak %aha$a akan mendaat hak $a#aan

terhada anak5anak ter%ebut.

(eru$uk Undan#5undan# 'eluar#a I%lam di (alay%ia %eba#ai

7,nt,h Akta Undan#5undan# 'eluar#a I%lam =ilayah "er%ekutuan 1-9)

/AU'I

3 /2003 2M+, 321.


16/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim *1

melalui %ek%yen 91 menyatakan bahaa hak en$a#aan anak5anak ke7il

yan# utama ialah ber%ama5%ama den#an ibu %ama ada %ema%a dalam

erkahinan mahuun bila berlaku embubaran erkahinan.=alauun ibu meruakan ihak yan# utama namun %ek%yen 92 ula

men$ela%kan tentan# %yarat kelayakan yan# erlu iaitu %i ibu me%tilah

bera#ama I%lam. Syarat kelayakan dilen#kakan la#i den#an eruntukan

%ek%yen 9* AU'I yan# men$ela%kan bahaa ibu akan hilan# hak

hadanah $ika tidak men#amalkan a$aran a#ama I%lam atau murtad. Eal ini

menun$ukkan bahaa %ekiranya ibu ter%ebut bukan bera#ama I%lam

maka ihak lain terma%uklah baa yan# bera#ama I%lam akan

diertimban#kan ,leh mahkamah untuk mendaat hak $a#aan terhada

anak5anak yan# ada. Aabila %atu ihak memeluk I%lam 7,nt,hnya baamemeluk I%lam dan ibu bukan I%lam maka eruntukan ini menun$ukkan

bahaa %eharu%nya baa akan mendaat hak $a#aan ter%ebut dan

bukanlah %i ibu. Namun be#itu dalam banyak ke% %i baa memeluk

I%lam dan mahkamah %i&il memberikan hak $a#aan keada %i ibu.

'eutu%an ini $ela% bertentan#an den#an undan#5undan# keluar#a I%lam

yan# ada.

"enentuan a#ama anak5anak kebia%aannya dien#aruhi ,leh

keutu%an hak hadanah. +erda%arkan keutu%an ke% mahkamah u$ud

ti#a endekatan berbeza dalam kalan#an ara hakim dalam menan#anii%u ini yan# %ekali #u% memberikan imak berbeza dalam menentukan

a#ama anak5anak. "ertama kanak5kanak ter%ebut %e7ara aut,matik

men$adi %e,ran# (u%lim den#an men#ikut a#ama baharu ibu atau

baanya yan# memeluk I%lam. 'edua ertukaran a#ama kanak5kanak

keada a#ama I%lam adalah tertakluk ada kebenaran dariada %alah %atu

ihak %ama ada ibu atau baanya atau en$a#anya. 'eti#a enentuan

a#ama kanak5kanak ter%ebut adalah tertakluk ada keizinan dariada

kedua5dua ibu baanya.

"erkemban#an ada en#hu$un# tahun 1--05an %elea% u$udnyaindaan Cnakmen "entadbiran Undan#5undan# I%lam 1--1 menyak%ikan

bahaa ihak mahkamah men#ambil endekatan bahaa izin %alah

%e,ran# ibu atau baa dierlukan untuk memb,lehkan %e%e,ran# kanak5

kanak menukar a#ama. "erkara ini dinyatakan den#an $ela% dalam

'aedah5kaedah "entadbiran "erundan#an I%lam /"emelukan A#ama

I%lam Dran#5,ran# +elum ea%a Selan#,r 1--1.6

6 'aedah5kaedah "entadbiran "erundan#an I%lam /"emelukan A#ama I%lam Dran#5,ran# +elumea%a Selan#,r 1--1 memeruntukkan;'aedah ). 'eizinan ibu baa atau en$a#a.

/1 ertakluk ada %ubkaedah /2 dan /) $ika %e%e,ran# belum dea%a memunyai baa diahendaklah mendaatkan keizinan bertuli% dariada baanya %ebelum b,leh memeluk a#amaI%lam./2 Jika ibu keada ,ran# belum dea%a itu telah dilantik men$adi en$a#anya dia hendaklahmendaat keizinan bertuli% dariada en$a#a itu /%elain baanya %ebelum dia b,leh memeluk


17/27


Sehin##a tahun 2000 banyak en#hakiman ke% %ebe#ini men#ambil

endekatan bahaa aabila %alah %e,ran# %ama ada ibu atau baa

memeluk I%lam a#ama anak5anak yan# berumur di baah 19 tahun yan#lahir dariada erkahinan %i&il adalah men#ikut a#ama baharu ibu atau

baanya iaitu a#ama I%lam. "endekatan ini berteatan den#an

eruntukan undan#5undan# dalam k,d Undan#5undan# 'eluar#a I%lam

terdahulu %ebelum berlakunya indaan %ekitar tahun 2000. ,nt,hnya

%ek%yen :0 Cnakmen "entadbiran "erundan#an I%lam Selan#,r 1-9- yan#

diman%uhkan menetakan berkenaan emelukan a#ama I%lam kanak5

kanak %eerti yan# berikut;

Jika ada %aat memeluk a#ama I%lam %e%e,ran# muala4 %ama ada lelaki

atau eremuan ada memunyai anak kandun# yan# belum men7aai

umur bali#h men#ikut Eukum SyaraF kanak5kanak itu adalah memeluk

a#ama I%lam ada %aat yan# %ama.

"endekatan ini daat dilihat antaranya dalam keutu%an ke%

:iswalingam ln :iswalingam: [1-90] 1 M+, *00 Nur )isyah u% bte

)bdullah 4commat5 )su%winder Kaur a-l a"han ingh ln Har"eet

ingh9 [2000] : M+, 3): dan #an ung Mooi ln #oo Miew Kim-

[1--)] *M+, 11:.alam ke% :iswalingam ln :iswalingam10 [1-90] 1 M+, *00

er7eraian berlaku antara a%an#an ter%ebut yan# berkahin men#ikut

ua7ara erkahinan adat Eindu ata% ala%an ihak %uami memeluk

a#ama I%lam. Ea%il erkahinan ter%ebut mereka dikurniakan ti#a ,ran#

anak yan# beru%ia 1- 16 dan 1) tahun. alam ke% ini mahkamah

memutu%kan bahaa a#ama anak5anak yan# beru%ia 16 dan 1) tahun

adalah men#ikut a#ama baharu ayahnya iaitu a#ama I%lam. alam

ke% Nedunchelian :


18/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim **

men#e%ahkan emelukan I%lam anak5anaknya yan# berumur di baah

19 tahun men#ikut a#ama baharu ibunya iaitu a#ama I%lam. (ahkamah

tin##i %i&il dalam keutu%annya mene#a%kan bahaa keutu%anmahkamah %yariah yan# memutu%kan a#ama kanak5kanak ter%ebut ialah

I%lam men#ikut a#ama ibunya adalah dibenarkan dan tidak dian##a

menyalahi eruntukan "erkara 12/) "erlemba#aan "er%ekutuan.

Selea% indaan dibuat keutu%an beberaa ke%5ke% %eteru%nya

menun$ukkan bahaa emelukan I%lam %alah %e,ran# dariada a%an#an

tidak %e7ara aut,matik men$adikan anak5anak ha%il erkahinan %i&il

yan# berumur di baah 19 tahun men$adi (u%lim. "r,%edurnya ialah

emelukan I%lam kanak5kanak ter%ebut erlu dida4tarkan %e7ara bera%in#an

dariada emelukan I%lam ibu atau baanya. Sekiranya ibu atau baanyayan# memeluk a#ama I%lam tidak menda4tarkan anak5anak mereka

%eba#ai memeluk a#ama I%lam a#ama anak5anak ter%ebut akan kekal

den#an a#ama a%alnya.

"eruntukan erundan#an baharu adalah %eerti yan# ter7atat dalam

%ek%yen 11: Cnakmen "entadbiran A#ama I%lam /Ne#eri Selan#,r 200*

yan# menyatakan kelayakan %e%e,ran# untuk men#anut a#ama I%lam

adalah %eerti yan# berikut;

+a#i mak%ud +aha#ian ini %e%e,ran# yan# tidak bera#ama I%lam b,lehmemeluk a#ama I%lam $ika dia %emurna akal dan


19/27

*) 'ANUN [JANUARI 2016]

tin##i dalam ke% Nedunchelian :.


20/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim *3

#he use of the singular word BparentC in both art. 6E415 of the 3ederal

/onstitution and . 7A4G5 O3 the )dministration of Islamic +aw 43ederal

#erritories5 )ct 67>> 4)ct AFA5 renders the consent of a single parentenough to validate the conversion of a minor to Islam. ection A of the

;uardianship of Infants )ct 4)ct >A65 on e&uality of parental rights did

not apply to the husband by virtue of s. 64>5 of the same as he was now a

Muslim.

alam ke% Shamala ini hakim memutu%kan bahaa lainti4 %e,ran#

anita bera#ama Eindu diberikan hak $a#aan harian terhada kedua5dua

anaknya yan# berumur ti#a tahun %eten#ah dan 10 bulan yan# bera#ama

I%lam %elea% dibaa memeluk I%lam ,leh ihak baa yan# bera#amaI%lam. Eakim $u#a memberikan hak emeliharaan %e7ara ber%ama

keada kedua5dua lainti4 dan de4endan yan# meruakan ibu dan baa

keada kanak5kanak ter%ebut dan turut memberikan hak laatan keada

de4endan yan# telah bera#ama I%lam. e4endan $u#a dierintahkan

membayar na4kah keada anak5anak ter%ebut. =alauun lainti4

mendaat hak $a#aan terhada anak5anak ter%ebut namun mahkamah

memutu%kan bahaa beliau tidak b,leh menukar a#ama anak5anak yan#

telah memeluk I%lam ha%il u%aha %i baa. (ahkamah $u#a men#in#atkan

beliau bahaa erintah $a#aan itu akan tamat $ika ada bukti yan# $ela%

bahaa lainti4 7uba memen#aruhi anak5anaknya keada a#ama %elain

I%lam.

'e% ini menun$ukkan ke%ukaran yan# dihadai ,leh hakim dalam

memutu%kan ke% hak emeliharaan anak yan# lahir dariada %ebuah

erkahinan bukan I%lam %elea% %alah %e,ran# ibu atau baa memeluk

I%lam dan men#i%lamkan %ekali anak5anak yan# ma%ih di baah umur.

'eutu%an ter%ebut meruakan %uatu keutu%an bi$ak yan# dibuat ,leh

Eakim at,F !aiza amby hik kerana keutu%an ter%ebut %ukar untuk

dibuat %en%iti4 dan mun#kin b,leh di%alahertikan /(ehrun Sira$ 2012.16

(,hamed Azam (,hamed Adil /201) %ema%a men#ula% keutu%anke% ini berandan#an bahaa keutu%an at,F !aiza ini berlanda%kan

undan#5undan# I%lam. =alau ba#aimanaun hakim tidak membuat

erin7ian berkenaan #ari% anduan yan# erlu diatuhi untuk

mema%tikan ibu yan# bukan bera#ama I%lam mematuhi laran#an yan#

diarahkan ,leh mahkamah1:.

Sebaha#ian en#ka$i undan#5undan# terma%uklah Gainul Ri$al dan

Nur Eidayah /200- berandan#an bahaa keutu%an yan# memutu%kan

a#ama anak5anak yan# beru%ia di baah 19 tahun men#ikut a#ama ihak

16 (ehrun Sira$ 2012. /onflict of +aws in /hild /ustody /ases. +an#i; Uni&er%iti 'eban#%aan(alay%ia.

1: (,hamed Azam (,hamed Adil 201).(enentuan )gama dan Ha% (en"agaan Kana%'%ana%Menurut


21/27


ibu atau baanya yan# bera#ama I%lam adalah bera%a%kan kedudukan

I%lam %eba#ai a#ama "er%ekutuan (alay%ia yan# berteatan den#an

hukum %yarak. "endaat yan# %ama diletakkan %eba#ai %alah %atu item

dalam Re%,lu%i 'linik Eukum Syarak Jabatan Syariah !akulti "en#a$ian

I%lam Uni&er%iti 'eban#%aan (alay%ia yan# diutu%kan ada 29 (ei

200-. Re%,lu%i ter%ebut men#ambil endaat yan# die#an# ,leh

mazhab Sha4ii. =alau ba#aimanaun re%,lu%i ter%ebut mene#a%kan

bahaa mahkamah %yariah berhak menentukan endaat mazhab mana

yan# hendak diutu%kan dalam erbi7araan ke% berkenaan %tatu% a#ama

anak5anak ter%ebut. Seteru%nya (uzakarah Jaatankua%a !ata (a$li%

'eban#%aan +a#i Eal Chal U#ama I%lam (alay%ia 'e59: yan#

ber%idan# ada 2*523 Jun 200- %ema%a membin7an#kan %tatu% a#amaanak baah umur %elea% %alah %e,ran# dariada a%an#an memeluk

I%lam memutu%kan bahaa;

1. Aabila %alah %e,ran# ibu atau baa memeluk I%lam a#ama anak

di baah umur $u#a adalah I%lam dan en$a#aan anak hendaklah

diletakkan di baah ibu atau baa yan# bera#ama I%lam.

2. Dleh yan# demikian aabila %alah %e,ran# dariada a%an#an /ibu

atau baa memeluk a#ama I%lam %tatu% a#ama ba#i anak baah

umur a%an#an adalah %e7ara lan#%un# bera#ama I%lam.*. "erkara 12/) "erlemba#aan "er%ekutuan yan# memeruntukkan

bahaa a#ama %e%e,ran# yan# di baah umur 19 tahun ditetakan

,leh ibu atau baa atau en$a#a yan# tidak erlu diinda.

'e% terkini iaituIndira ;andhi a-p Mutho ln(engarah ,abatan

)gama Islam (era% D Ors19 [201*] 3M+, 333 meruakan %alah %atu ke%

yan# memunyai rentetan yan# %ama den#an ke% Shamala dan

Suba%hini. alam ke% Indira en#i%laman keti#a5ti#a anak em,h,n

yan# berumur %atu tahun 10 tahun dan 11 tahun dibuat ha%il keizinandan u%aha ihak baa /de4endan tana dimaklumkan terlebih dahulu

keada %i ibu /em,h,n. e4endan memeluk I%lam ada 11 (a7 200-

di +aha#ian akah Jabatan A#ama I%lam "erak manakala

en#i%laman anak5anaknya dilakukan ada

2 Aril 200-. 'emudiannya de4endan mem,h,n erintah $a#aan

%ementara dariada (ahkamah in##i Syariah I,h. "em,h,n

kemudiannya membuat %emakan kehakiman di (ahkamah in##i Si&il

I,h yan# antara lain mem,h,n %atu deklara%i bahaa %i$il emelukan

I%lam yan# dikeluarkan ata% nama anak5anaknya adalah terbatal dantidak %ah kerana ber7an##ah

19 [201*] 3M+, 333.


22/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim *:

den#an %ek%yen 106/b Cnakmen "entadbiran A#ama I%lam "erak 200)

dan $u#a %ek%yen 3 dan 11 Akta "en$a#aan 'anak5kanak 1-61. "em,h,n

$u#a mem,h,n %uaya "erkara 12/) "erlemba#aan "er%ekutuan diba7aber%ama den#an "erkara 9/2 "erlemba#aan men#enai hak ke%amarataan

ibu dan baa. "em,h,n %eteru%nya membuat %atu deklara%i bahaa

kanak5kanak ter%ebut tidak memeluk a#ama I%lam %e7ara %ah menurut

undan#5undan#.

"ertikaian berlaku antara kedua5dua ihak dan i%u tentan# hak

kebeba%an diri %erta bidan# kua%a mahkamah yan# berkelayakan

memutu%kan ke% di$adikan %eba#ai %en$ata utama dalam

memertahankan hu$ah ma%in#5 ma%in#. 'e% ini menyak%ikan hakim

mahkamah %i&il telah membuat keutu%an memihak keada em,h,ndan men#i%ytiharkan emelukan I%lam kanak5kanak ter%ebut ber7an##ah

den#an undan#5undan#. a4%iran hakim antara lain menyebut bahaa

keutu%an ihak berkua%a a#ama dalam membenarkan men#akui dan

men#e%ahkan enukaran anak5anak untuk bera#ama I%lam adalah tidak

memunyai keab%ahan dari %udut undan#5 undan#. Eal ini demikian

kerana "erkara 11 "erlemba#aan "er%ekutuan yan# menyatakan hak ba#i

%etia ,ran# untuk men#anut dan men#amalkan a#amanya telah

dilan##ar. alam ke% ini mahkamah menyatakan bahaa "erkara 11

%eatutnya diba7a ber%ama5%ama den#an "erkara 3/1 men#enai hakkebeba%an diri dan "erkara */1 yan# meru$uk a#ama lain b,leh

diamalkan di mana5mana baha#ian "er%ekutuan.

"endekatan hakim dalam ke% ini $u#a menun$ukkan bahaa

beberaa n,rma antaraban#%a dan hak a%a%i manu%ia men$adi a%ek

yan# erlu diutamakan melan#kaui eruntukan "erkara 12/)

"erlemba#aan "er%ekutuan Akta "en$a#aan 'anak5kanak 1-61 dan

ta4%iran %ek%yen -6 dan 106 Cnakmen "entadbiran A#ama I%lam "erak

200). Dleh itu ata% da%ar ban#%a a#ama dan $antina tindakan de4endan

menukar a#ama anak tana kebenaran i%teri dian##a melan##ar "erkara9/2 "erlemba#aan ter%ebut. Jela%nya hakim telah memberikan ta4%iran

yan# melan#kaui $an#kaan kerana tidak menyentuh tentan# eruntukan

"erkara 12/) "erlemba#aan "er%ekutuan yan# dita4%irkan dalam ke%5ke%

lain bahaa keizinan %alah %e,ran# dariada a%an#an %ama ada ibu

atau baa %aha$a memadai untuk memb,lehkan kanak5kanak ter%ebut

memeluk a#ama I%lam.

Jika dianali%i% ta4%iran keada "erkara 12/) "erlemba#aan

"er%ekutuan %erta eruntukan undan#5undan# I%lam yan# terdaat di

ne#eri5ne#eri adalah lebih berteatan dalam memutu%kan i%u men#enaienentuan %tatu% a#ama kanak5kanak di baah umur. Eal ini demikian

kerana erkara 12/) tentan# eruntukan khu%u% terhada a#ama ba#i

%e%e,ran# yan# di baah umur 19 tahun ditetakan ,leh ibu baaatau en$a#anya. Sebaliknya


23/27


dalam ke% ini ta4%iran yan# diberikan hakim lebih melihat keada a%ek

kebeba%an diri %e7ara menyeluruh keada diri %e%e,ran# terma%uk

dalam menentukan %tatu% a#ama kanak5kanak di baah umur.un Abdul Eamid (,hamad mantan 'etua Eakim Ne#ara

(alay%ia %ema%a men#ula% ke% Indra Hhandi menyatakan bahaa

en#hakiman ke% ter%ebut erlu membuat ertimban#an menurut hukum

%yarak kerana terdaat i%u %en#keta undan#5undan# /conflict of law.

=alauun mun#kin keutu%annya akan %ama tetai erlu diberikan

ertimban#an. (enurut un Abdul Eamid ru$ukan keada


24/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim *-

kedua5dua ihak %uami i%teri mendaat remedi di mahkamah. "endekatan

ini di%,k,n# ,leh ramai en#anali%i% erundan#an terkini %eerti N,,r

Aziah Aal dan N,ra Abdul Eak /200-.!,rum yan# layak untuk membi7arakan ke% ter%ebut a$ar

dikekalkan keada mahkamah %i&il. "endaat ,leh Gainul Ri$al dan

Nurhidayah yan# men7adan#kan %uaya mana5mana ihak %eharu%nya

dibenarkan memilih untuk men#ambil tindakan den#an membuat

erm,h,nan embubaran di mahkamah %yariah %eerti yan# diamalkan

dalam %i%tem erundan#an di ne#ara +runei aru%%alam dian##a tidak

ber%e%uaian den#an k,ntek% %i%tem kehakiman dan bidan# kua%a antara

mahkamah %i&il den#an mahkamah %yariah di (alay%ia. Eal ini demikian

kerana dari a%ek %truktur dan bidan# kua%a mahkamah di (alay%ia%ekiranya mahkamah %yariah men$adi 4,rum yan# layak untuk

membi7arakan ke% %edemikian akan menyebabkan erubahan %truktur

bidan# kua%a mahkamah yan# erlu dibuat melalui r,%edur indaan

"erlemba#aan dan lazimnya akan melibatkan ma%a yan# a#ak lama

%edan#kan i%u ertukaran a#ama ini meruakan %uatu i%u k,ntem,rari

yan# erlu di%ele%aikan %e#era.

+erkenaan kebimban#an %e%eten#ah ihak bahaa erbi7araan yan#

berlan#%un# dalam mahkamah %i&il akan memin##irkan emakaian

undan#5 undan# I%lam terhada ihak I%lam. (uhamed Azammen7adan#kan a#ar ke% %edemikian %eharu%nya diutu%kan dalam

4,rum kha% %eerti Jaatankua%a 'ehakiman yan# ditubuhkan ,leh

(a$li% Ra$a5Ra$a untuk membi7arakan ke% kekeluar#aan yan#

melibatkan ihak berlainan a#ama. i%arankan $u#a a#ar %k, bidan#

kua%a $aatankua%a ter%ebut tidak hanya terhad keada mahkamah %i&il

atauun mahkamah %yariah %aha$a tetai melan#kaui i%u5i%u lain yan#

rele&an kerana tu$uan enubuhannya adalah untuk memutu%kan k,n4lik

erundan#an yan# berlaku di ne#ara kita. Ahli yan# di7adan#kan

men#an##,tai $aatankua%a ter%ebut ialah mereka yan# ari4 dalam kedua5dua bidan# iaitu undan#5undan# I%lam dan undan#5undan# %i&il

terma%uklah hakim dari mahkamah %i&il dan mahkamah %yariah.

'eu$udan r,#ram Sar$ana (uda Undan#5undan# %e7ara erbandin#an

yan# ditaarkan di Uni&er%iti I%lam Antraban#%a (alay%ia /UIA( dan

Uni&er%iti Sain% I%lam Antaraban#%a (alay%ia /USI( melahirkan ara

#raduan yan# memunyai latar belakan# %erta kemahiran dalam bidan#

undan#5undan# erbandin#an. Dleh itu kemahiran m,dal in%an ter%ebut

akan meny,k,n# elak%anaan $aatankua%a ter%ebut. Sy,r menubuhkan

$aatankua%a kha% ini $u#a kelihatan %elari den#an andan#an unAbdul Eamid (,hamad mantan 'etua Eakim Ne#ara (alay%ia yan#

melihat i%u yan# melibatkan k,n4lik erundan#an erlu men#ambil kira

undan#5undan#


25/27

)0 'ANUN [JANUARI 2016]

%i&il dan $u#a undan#5undan# I%lam a#ar ihak yan# terlibat berua% hati

den#an erbi7araan yan# di$alankan.

Sudah %amai ma%anya ihak kera$aan men#ambil endekatan te#a%dalam menyele%aikan kemelut ini kerana $ika ma%alah ini dibiarkan

tana enyele%aian yan# k,nkrit bukan %aha$a menimbulkan ma%alah

keada rakyat elba#ai kaum dan a#ama di (alay%ia bahkan yan# lebih

entin# memberikan imak ne#ati4 keada a#ama I%lam %eba#ai a#ama

ra%mi ne#ara.

RUUKAN

Abdul Eamid (,hamad 201*. Eak A%a%i; "eranan dan !un#%i dari "er%ekti4"erlemba#aan (alay%ia. 'erta% ker$a dalam !,rum Eak A%a%i Se$a#at.

An$uran (a$li% Uni&er%iti I%lam (alay%ia /(UI( den#an ker$a%ama

Jabatan 'ehakiman I%lam (alay%ia /JA'I( E,tel (arri,t "utra$aya.

Akta (embaharui Undan#5undan# /"erkahinan dan "er7eraian 1-:6.

Akta "en7en 1-90.

Akta "en$a#aan 'anak5kanak 1-61.

Akta Undan#5undan# 'eluar#a I%lam /=ilayah5ilayah "er%ekutuan 1-9) "indaan

2006 /Akta *0*.

Cnakmen "entadbiran A#ama I%lam /Ne#eri Selan#,r 200*.

Cnakmen "entadbiran A#ama I%lam "erak 200).

Cnakmen "entadbiran "erundan#an I%lam Selan#,r 1-9-.

Cnakmen "entadbiran Undan#5undan# I%lam 1--1.

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam 'edah 1-9).

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam 'elantan 1-9*.

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam (elaka 1-9*.

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam /Ne#eri J,h,r 200*.

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam /Ne#eri Sembilan 1-9*.

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam "ahan# 1-9:.

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam "erak 1-9).

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam "erli% 2006 /"indaan 2009.

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam "ulau "inan# 1-93.


26/27



29 'ANUN /1 Zuliza Mohd. Kusrin dan Nurhidayah Muhammad Hashim )1

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam Sabah 200).

Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam Selan#,r 1-9).Cnakmen Undan#5undan# 'eluar#a I%lam eren##anu 1-96.

Ce%ari Ki%u&alin#am lwn H,&ernment ,4 (alay%ia [1--0] 1M+, 96.

Eamid Ju%,h 1--1. #he (osition of Islamic +aw in #he Malaysian /onstitution

with pecial @eference to the /onversion /ase in 3amily +aw. 'uala

>umur; ean +aha%a dan "u%taka.

htt;LL .ukm.myL%yariahLRe%,lu%iLre%,lu%iM20anakM20muala4.d4. /iak%e%

ada 1- Jun 201*.

Indira Handhi aL (uth, lwn "en#arah Jabatan A#ama I%lam "erak Dr% [201*]3M+, 333.

I%abela (adeline R,y dan Dr% lwn Sarimah >, Abdullah Dr% [2003] 2M+, 321.

'aedah5kaedah "entadbiran "erundan#an I%lam /"emelukan A#ama I%lam Dran#5

,ran# +elum ea%a Selan#,r 1--1.

'hairani Eu%in dan (,hd. al5Adib Samuri 201*. 'erah%iaan 'ema%ukan

I%lam; I%u Undan#5undan# +erkaitan 'e%5ke% "emelukan I%lam Saudara

+aru di (alay%ia dlm. "r,%idin# ',l,kium Antaraban#%a Si%azah

"en#a$ian I%lam /'AS"I 201*. +an#i; !akulti "en#a$ian I%lam Uni&er%iti'eban#%aan (alay%ia.

'un# >im Sie =an /" lwn h,,n# hee 'uan [200*] 6M+, 6.

(ehrun Sira$ 2012. /onflict of +aws in /hild /ustody /ases. +an#i; Uni&er%iti

'eban#%aan (alay%ia.

(,hamed Azam (,hamed Adil 201). (enentuan )gama dan Ha% (en"agaan

Kana%'%ana% Menurut


27/27

)2 'ANUN [JANUARI 2016]

N,,r Aziah (,hd. Aal hildF% Ri#ht t, Reli#i,n in (alay%ia; An D&er&ie

dlm.IKIM +aw ,ournal -;1 2003.

N,ra Abdul Eak 200-. A r,%%5+,rder (arria#e; Ri#ht% ,4 a =i4e a4ter

i&,r7e in the 7a%e ,4 ,n&er%i,n t, I%lam under the (alay%ian !amily

>a. 'erta% ker$a 6th. A%ian >a In%titute ,n4eren7e E,n# ',n# 2-5*0

(ei 200-.

Nur Ai%yah Suk bte Abdulah /7,mmat A%ukinder 'aur aLl Sa$han Sin#h ln

Ear$eet Sin#h [2000] :M+, 3):.

"edley lwn (a$li% U#ama I%lam "ulau "inan# [1--0] 2M+, *0:.

Shamala aL Sathiya%eelan lwn r. Jeya#ane%h aLl . (,#ara$a# [200)] 2 M+,

2)1. (ahkamah tin##i %i&il.

an Sun# (,,i lwn ,, (ie 'im [1--)] *M+, 11:.

e, Cn# Euat lwn 'adi "a%ir (a% 'elantan (a$li% A#ama I%lam [1--0] 2M+, 229

Ki%alin#am lwn Ki%alin#am [1-90] 1M+, *00.

Gainul Ri$al Abu +akar dan Nur Eidayah (,hd Ea%him 'edudukan 'eba$ikan

dan Eak Anak +ukan I%lam aabila Ibu atau baa (emeluk I%lam;

"endekatan "erundan#an Syariah dan "erlemba#aan (alay%ia dlm.

hariah +aw @eport

* 200-.

pemelukan islam

Documents