PEMBELAJARAN AKSES

KENDIRISELF-ACCESS LEARNING (SAL)

UNIT TEKNIK DAN VOKASIONAL ( VOTEK )Jabatan Pendidikan Terengganu

September 2002

Pembelajaran Akses Kendiri (PAK) ialah satu program yang memberi murid akses kepada tempat, bahan, bimbingan, stail dan tempoh masa belajar. Murid belajar secara kendiri melalui penggunaan bahan pembelajaran dan memilih aktiviti pembelajaran sendiri serta menilai dan memantau kemajuan mereka sendiri. Dengan ini murid mempunyai autonomi dan bertanggungjawab dan berdikari ke atas pembelajaran mereka.

Takrif PAK

tempat

bahan

bimbingan

stail

masa

AKSES

Konsep

PEMBELAJARAN

Program PAK adalah satu pendekatan pembelajaran yang berpusatkan murid dan pembelajaran berlaku atas daya usaha murid sendiri. Murid mempunyai akses kepada sumber pembelajaran dan mereka mempunyai autonomi dan bertanggungjawab ke atas pemerolehan pengetahuan dan kemahiran sendiri.

Konsep

Berpusatkan murid

Keperluan murid

Kemampuan murid

Matlamat murid

Perancangan murid

KENDIRI

Terarah kendiri

Penaksiran kendiri

Akses kendiri

Tempo kendiri

ASAS PAKASAS PAK

Pendapat Sumbangan

1. Murid perlu pro-aktif dalam proses pembelajaran

2. Murid tidak seharusnya pasif (hanya memberi respon kepada rangsangan guru).

3. Murid berautonomi ialah murid yang berinisiatif untuk merancang dan melaksanakan program pembelajaran sendiri.

(Autonomy 2000 Paper Catering for Individual Learning Styles by Fitzerald,Morral and Morrison)

(Boud, 1998; Kohonen, 1992; Knowles, 1975)

(Gardner dan Miller, 1996)

Pemikiran baru dalam bidang pendidikan mendapati bahawa murid boleh bertanggungjawab terhadap pembelajaran mereka sendiri. Hal ini membawa kepada peranjakan mod pengajaran dan pembelajaran berpusatkan gurukepada pembelajaran kendiri.

•Menggalakkan murid berinteraksi sesama sendiri

•Mewujudkan persekitaran yang memberi peluang murid menguji kemampuan sendiri

•Membantu murid menyedari pelbagai strategi pembelajaran

•Melatih murid belajar sendiri

•Membimbing murid di mana perlu

•Mengenal pasti keperluan sendiri

•Mengenal pasti kebolehan sendiri

•Menetapkan matlamat sendiri

•Mengenal pasti masa pembelajaran sendiri

•Menyediakan pelan pembelajaran sendiri

TANGGUNGJAWAB

Guru Murid

FASILITATOR JURULATIH

KAUNSELOR

PERANANGURU

Pelaksanaan PAK di Malaysia

• 1990: Projek rintis di 10 buah sekolah rendah. (Bahasa Inggeris)

• 1995: Projek rintis di 10 buah sekolah menengah. (Bahasa Inggeris)

LATAR BELAKANG

Tujuan Program PAK

Memotivasikan murid ke arah murid berautonomi Menghasilkan individu bestari

self-directed ;

self-paced ; self-access ; self-assessed.

Pembelajaran Akses Kendiri (PAK) ialah satu program yang memberi murid akses kepada tempat, bahan, bimbingan, stail dan tempoh masa belajar. Murid belajar secara kendiri melalui penggunaan bahan pembelajaran dan memilih aktiviti pembelajaran sendiri serta menilai dan memantau kemajuan mereka sendiri. Dengan ini murid mempunyai autonomi dan bertanggungjawab dan berdikari ke atas pembelajaran mereka.

Takrif PAK

tempat

bahan

bimbingan

stail

masa

AKSES

Konsep

T

E

M

P

A

T

Bilik Khas

Sudut PSS

Ruang

PUSAT PAKPUSAT PAK

Konsep Am Pusat PAK

Sebuah bilik khas untuk:

• Menyimpan bahan-bahan pembelajaran secara sistematik;• Murid belajar pelbagai mata pelajaran tanpa diselia; dan• Murid belajar secara individu, berpasangan atau berkumpulan.

Pusat PAK sebagai sebuah tempat yang dapat:

• Menyediakan persekitaran yang selesa dan menarik;

• Menyimpan bahan dan peralatan pembelajaran;

• Memberi peluang kepada murid untuk menjalankan pembelajaran yang berkesan;

• Mempamerkan carta maklumat dan hasil kerja murid; dan

• Berfungsi sebagai pusat pengajaran dan pembelajaran, kemahiran dan amali

Pusat PAK

• mudah dikunjungi murid• senang diawasi guru/pentadbir

LOKASI

SUSUN ATUR

• sesuai & memudahkan (bilik/ruang / sudut / laluan/pusat mudah alih)

• ceria• menggalakkan kunjungan murid• selesa, kondusif• tidak formal• bebas tekanan

REKA BENTUK

KRITERIA PUSAT PAK

Bentuk/Jenis Pusat PAK

Bilik Khas PAKSudut PAK di PSS

Sudut di ruang laluan, ruang legar, kantin sekolah, dll.

Pusat Mudah Alih

PENGGUNAAN BILIK

• tempahan bilik melalui guru PSS

• bacaan• komputer• audio / visual• permainan• bekerja• pameran • lembaran kerja

PELBAGAI SUDUT UNTUK:

• teratur / kemas• mudah digerakan

PERABOT

• sesuai• kondusif• ceria

ENVIRONMEN

BILIK KHAS PAK

Contoh Bilik Khas PAKContoh Bilik Khas PAK

7 8

6

6

6

10

9

5

4

5

4

5

3

2

11

112

12

Sebuah bilik PAK yang lengkap perlu mengandungi kriteria-kriteria berikut:

1. meja guru 2. sudut perbendaharaan kata 3. sudut tatabahasa 4. tempat duduk murid 5. rak buku (bahan bacaan) 6. komputer

7. video 8. perakam kaset 9. sudut penulisan10. sudut mendengar11. sudut lisan / perbualan12. rak – untuk menempatkan bahan

lisan

• waktu rehat• luar jadual persekolahan

MASA PENGGUNAAN

• terancang• sistematik

SUSUNANBAHAN

PENYIMPANAN BAHAN

• dalam kotak• dalam almari

• bangku• tikar• kusyen

JENIS PERABOT

• guru mata pelajaran• guru PSS• guru bertugas

PENGAWASAN

PUSAT PAK DALAM

PSS

 

Contoh Sudut PAK di PSSContoh Sudut PAK di PSS

1. sudut permainan2. sudut realia (benda maujud)3. sudut kreatif4. sudut komputer5. sudut poster6. sudut hasil murid7. sudut lembaran kerja8. pusat sumber9. meja guru

     

     

89

6 5

7

3

2 1

4

Pusat Mudah Alih Pusat Mudah Alih

Pusat PAK Bergerak• dalam kotak• atas troli

Penggunaan• dalam bilik darjah• luar bilik darjah

Contoh Pusat PAK Mudah AlihContoh Pusat PAK Mudah Alih

lembaran kerja

kotak / bakul mudah alih

• Persekitaran pembelajaran fleksibel, selesa, tanpa tekanan

• Mudah akses kepada bahan pembelajaran dan bantuan fasilitator

• Pilihan bahan dan aktiviti pembelajaran yang luas

• Belajar secara bersendirian / kumpulan

• Belajar mengikut kadar dan kemampuan individu

• Kemudahan mentaksir pencapaian sendiri

CIRI-CIRI PAK

Pembelajaran Akses Kendiri (PAK) ialah satu program yang memberi murid akses kepada tempat, bahan, bimbingan, stail dan tempoh masa belajar. Murid belajar secara kendiri melalui penggunaan bahan pembelajaran dan memilih aktiviti pembelajaran sendiri serta menilai dan memantau kemajuan mereka sendiri. Dengan ini murid mempunyai autonomi dan bertanggungjawab dan berdikari ke atas pembelajaran mereka.

Takrif PAK

tempat

bahan

bimbingan

stail

masa

AKSES

Konsep

BAHAN PAK

Bahan bercetak

Bahan bukan cetak

Hasil kerja murid

Bahan multimedia

Boneka

Lembaran kerja

Buku bacaan/rujukan

Bahan bercetak Majalah/akhbar/jurnal

Peta/Poster

Koleksi soalan ujian/peperiksaan

Bahan bukan cetak Bahan audio visual

Permainan

Perisian pendidikan

Bahan multimedia Alat perisian mengarang

Cakera padat

Cakera padat audio-video

Tulisan: esei, sajak, puisi, kajian ringkas

Hasilan murid Lukisan

Kraf tangan

Realia

Boneka Pentas bonek

Pelbagai boneka

PENGURUSAN BAHAN PAK

Penyimpanan

Sistem Pengesanan

Penyenggaraan

(Kod Klasifikasi)

(Stok/inventori)

(Tempat letak)

Bahan Hasilan Guru• lembaran kerja• kaset• video

Bahan Autentik• majalah• kaset• video• cakera padat

Bahan Bercetak• buku kerja• buku rujukan• majalah• kad bacaan

LEMBARAN KERJA

DETIL DALAMLEMBARAN KERJA

DETIL DALAMLEMBARAN KERJA

sumber bahan

tujuan

penyediabahan

tajukkod

arahan

tugasanreka bentuk&

ilustrasi

jawapan

Sistem KodSistem Kod

 

Kemahiran Jenis Lembaran Kerja Bilangan salinan

L 1 / 2 Belajar / Latihan 001 / 04

Aras / Warna No. siri

Kod warnaKod warna

Biru 3 Cemerlang

Merah 2 Sederhana

Hijau 1 Mudah

Kod B. Inggeris Kod B. Melayu

G Grammar T Tatabahasa

L Listening B Bacaan

V Vocabulary KK Kosa Kata

S Speaking L Lisan

R Reading PB Peribahasa

W Writing P Penulisan

Kod Klasifikasi bagi Bahasa Inggeris dan Bahasa Melayu

Reka Bentuk dan Ilustrasi

6

Hadapan Belakang

9 Penyedia Bahan

3Tujuan

Sumber Bahan

7

Format Lembaran KerjaFormat Lembaran Kerja

Kod klasifikasiKod klasifikasi 1

Tajuk 2

4Arahan: 1. 2.

Tugasan 5

Jawapan

8

Penyedia bahan

Penyenggaraan BahanPenyenggaraan Bahan

Penyenggaraan bahan-bahan PAK merangkumi cara penyimpanan dan penyusunan bahan-bahan atau peralatan PAK untuk menjamin ketahanan dan jangka hayatnya.

a. Bahan Bercetaki. Lembaran Kerja

• Disusun mengikut sistem kod warna dan aras-aras iaitu dari yang mudah kepada yang susah• Disusun di dalam kotak (browser boxes)• Kotak-kotak dilabel mengikut kemahiran• Dibalut dengan plastik (laminate) untuk ketahanan / keselamatan

ii. Buku / majalah / surat khabar• Disusun di sudut bacaan• Disusun di atas rak

b. Bahan Bukan Bercetaki. Pita Kaset / Video / Cakera Padat

• Disusun di atas rak• Disusun secara menegak supaya mudah dikenal pasti tajuk

c. Cara-cara menyimpan: pita kaset / video / cakera padat

Antara contoh menyimpan pita kaset / video / dan cakera padat ialah:• Pita kaset / video dan lembaran kerja disimpan di rak atau kotak berasingan• Pita kaset / video / cakera padat dan lembaran kerja disimpan di dalam sampul plastik di rak• murid mengenal pasti lembaran kerja yang dikehendaki dan berjumpa dengan guru mereka untuk

mendapatkan pita kaset / video yang berkaitan. Ini adalah untuk mengelakkan daripada kehilangan pita kaset / video / cakera padat.

Stok dan InventoriStok dan Inventori

• Bahan dan peralatan di pusat PAK direkodkan secara sistematik dan tersusun.

• Inventori untuk peralatan PAK berpandukan kepada sistem inventori di perpustakaan dan pejabat.

PERSEDIAAN MURID

Orientasi kepada prasarana PAK

Kesedaranmurid

Perkembanganmurid

Orientasi Murid

Kemahiran Belajar

Ujian Penentuan Aras

Perkembangan Murid

Kemahiranmerujuk

Analisis keperluan Rekod

kerja

Penyediaan kontrak

PERSEDIAAN MURID

Persediaan murid

Persediaan murid

Aktiviti Persediaan Murid

membiasakan diri dengan kemudahan di pusat PAK

merekodkan kemajuan / perubahan sikap diri dalam fail / buku log

mengetahui bahan yang terdapat di pusat PAK

faham tentang prosedur menjalankan aktiviti di pusat PAK

mengetahui di mana bahan-bahan disimpan di pusat PAK

Tujuan Orientasi Murid

Bagaimanakah Menjalankan Orientasi Murid ?Bagaimanakah Menjalankan Orientasi Murid ?

• Secara sistematik • Berperingkat • selama dua minggu sebelum murid masuk sendiri ke pusat PAK

Guru melatih murid tentang kemahiran asas belajar.

Murid menjalankan beberapa aktiviti di pusat PAK bersama-sama guru.

Murid menjalankan aktiviti PAK bersendirian.(Peranan guru semakin berkurangan

murid meneroka pembelajaran alternatif ini.)

Langkah-Langkah Orientasi

Kuiz

• soalan tentang bahan yang disediakan dan lokasi bahan dalam pusat PAK

Kuiz

• soalan tentang bahan yang disediakan dan lokasi bahan dalam pusat PAK

Senarai Semak

• mengandungi maklumat tentang pusat PAK dan bahan-bahan yang terdapat di dalamnya

Senarai Semak

• mengandungi maklumat tentang pusat PAK dan bahan-bahan yang terdapat di dalamnya

Aktiviti Orientasi

Murid

Aktiviti Orientasi

MuridJejak Pusat PAK

• murid menjalankan aktiviti di dalam pusat PAK mengikut arahan yang disediakan

• murid membiasakan diri di Pusat PAK selepas menjalankan aktiviti di atas

Jejak Pusat PAK

• murid menjalankan aktiviti di dalam pusat PAK mengikut arahan yang disediakan

• murid membiasakan diri di Pusat PAK selepas menjalankan aktiviti di atas

Orientasi Murid

Kemahiran Belajar

Ujian Penentuan Aras

Perkembangan Murid

Kemahiranmerujuk

Analisis keperluan Rekod

kerja

Penyediaan kontrak

PERSEDIAAN MURID

Persediaan murid

Persediaan murid

Aktiviti Persediaan Murid

Kemahiran Merujuk

Kemahiran Merujuk

Katalog

Murid merujuk kepada katalog untuk mencari bahan pembelajaran

Katalog

Murid merujuk kepada katalog untuk mencari bahan pembelajaran

Indeks

Murid merujuk bahagian indeks buku untuk mencari bahagian yang relevan

Indeks

Murid merujuk bahagian indeks buku untuk mencari bahagian yang relevan

Kamus/Ensiklopedia

Murid mencari makna perkataan dalam kamus/ensiklopedia

Kamus/Ensiklopedia

Murid mencari makna perkataan dalam kamus/ensiklopedia

Internet

Murid mencari maklumat daripada internet dengan menggunakan enjin carian yang sesuai

Internet

Murid mencari maklumat daripada internet dengan menggunakan enjin carian yang sesuai

Telesidang

Murid mengenal pasti dan berbincang dengan pakar secara virtual

Telesidang

Murid mengenal pasti dan berbincang dengan pakar secara virtual

Orientasi Murid

Kemahiran Belajar

Ujian Penentuan Aras

Perkembangan Murid

Kemahiranmerujuk

Analisis keperluan Rekod

kerja

Penyediaan kontrak

PERSEDIAAN MURID

Persediaan murid

Persediaan murid

Aktiviti Persediaan Murid

Ujian Penentu ArasUjian Penentu Aras

• Tujuan ?

Untuk menentukan tahap kemahiran dan aras pembelajaran murid;

• Bila ?

Dijalankan sebelum murid mula masuk ke pusat PAK;

• Tugas guru ?

Memantau dan membuat rumusan tentang kemajuan murid untuk memastikan kesediaan murid maju ke tahap yang lebih tinggi.

Pentaksiran Informal•Pemerhatian guru•Interaksi guru - murid

Pentaksiran Informal•Pemerhatian guru•Interaksi guru - murid

Pentaksiran Formal•Ujian penempatan•Rekod/buku log

Pentaksiran Formal•Ujian penempatan•Rekod/buku log

Pentaksiran Kendiri•Murid taksir diri sendiri (Bertujuan untuk menguji kemahiran dan pengetahuan)

Pentaksiran Kendiri•Murid taksir diri sendiri (Bertujuan untuk menguji kemahiran dan pengetahuan)

Pentaksiran Alternatif(menentukan kesediaan murid sama ada telah bersedia ke tahap yang lebih tinggi)

Pentaksiran Alternatif(menentukan kesediaan murid sama ada telah bersedia ke tahap yang lebih tinggi)

Pentaksiran Progresif

Pentaksiran berkala

Pentaksiran Progresif

Pentaksiran berkala

Jenis Ujian Penentu ArasJenis Ujian

Penentu Aras

PERKEMBANGAN PERKEMBANGAN MURIDMURID

Kontrak Pembelajaran

Analisis Keperluan

Rekod Kerja

Proses Perkembangan MuridProses Perkembangan Murid

Timbulkan kesedaran murid tentang strategi

meningkatkan pembelajaran mereka

sendiri melalui PAK

Timbulkan kesedaran murid tentang strategi

meningkatkan pembelajaran mereka

sendiri melalui PAK

Jalankan analisis keperluan

Jalankan analisis keperluan

Kenal pasti jenis seseorang murid

Kenal pasti jenis seseorang murid

Kenal pasti cara terbaik murid belajar

Kenal pasti cara terbaik murid belajar

Orientasi Murid

Kemahiran Belajar

Ujian Penentuan Aras

Perkembangan Murid

Kemahiranmerujuk

Analisis keperluan Rekod

kerja

Penyediaan kontrak

PERSEDIAAN MURID

Persediaan murid

Persediaan murid

Aktiviti Persediaan Murid

PERKEMBANGAN MURIDPERKEMBANGAN MURID

Analilsis keperluan Kontrak

Rekod kerja

Analisis KeperluanAnalisis Keperluan

Sediakan kontrak pembelajaran untuk- pastikan pelaksanaan pembelajaran- wujudkan iltizam murid

5

Guru dan murid sediakan program pembelajaran murid

4

Tetapkan sasar yang realistik- perlu dicapai dalam tempoh yang ditetapkan

3

Susun keperluan mengikut keutamaan- ditentukan bersama oleh guru dan murid

Tentukan keperluan murid- gaya pembelajaran- kekuatan/kelemahan murid

1

2

Kontrak PembelajaranKontrak Pembelajaran

Dengan ikatan kontrak ini, murid bertanggungjawab ke atas

pembelajaran yang perlu disempurnakan.

Murid menetapkan matlamat pembelajaran mereka sendiri;

Menjelaskan dan membina pernyataan matlamat

pembelajaran;

Menyediakan rancangan pembelajaran, menyatakan jenis

tugasan dan tempoh menyempurnakannya; dan

Murid memperakui kontrak pembelajaran.

Rekod KerjaRekod Kerja

• Murid dilatih untuk menyimpan rekod kerja sendiri;

• Rekod kerja mencatatkan bilangan bahan/aktiviti yang telah dilengkapkan mengikut kemahiran/pengetahuan;

• Rekod kerja boleh membantu murid mentaksir kemajuannya sendiri;

• Rekod kerja boleh membantu guru memantau kemajuan kerja murid; dan

• Rekod kerja boleh membantu guru memsatikan perkembagan murid mengikut hala tuju yang ditetapkan.

PEMBELAJARAN AKSES KENDIRI

Berpusatkan murid

Amalan kemahiran belajar

Tanpa tekanan

Tempat

Bahan

Bantuan fasilitator

Stail

Masa

BERAUTONOMI

Terarah kendiri

Tempo kendiri

Penaksiran kendiri

Keperluan kendiri

Matlamat kendiri

Perancangan kendiri

TERIMA KASIH

JURULATIH UTAMA ( KHSR )

Jabatan Pendidikan TerengganuSeptember 2002