pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

14
PELAJAHAN BASA BALI SEMESTER GENAP TAHUN AJARAN 2013/2014 SMK N 2 DENPASAR SISWA KELAS XI BIDANG STUDI BASSA DAERAH BALI

Upload: imade-juliadi-supadi

Post on 22-Jun-2015

2.226 views

Category:

Education


19 download

DESCRIPTION

WIRASAN CERPEN BASA BALI + TES

TRANSCRIPT

Page 1: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

PELAJAHAN BASA BALISEMESTER GENAP TAHUN

AJARAN 2013/2014

SMK N 2 DENPASARSISWA KELAS XI

BIDANG STUDI BASSA DAERAH BALI

Page 2: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

WIRASAN CERPEN BASA BALI

Page 3: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen
Page 4: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

WIRASAN CERPEN

• cerpen Bali puniki wantah sinalih tunggil karya sastra Bali anyar mawangun prosa sane ceritanyane cutet. Nyiritayang kahuripan tokohnyane wantah akidik. Nenten jangkep kadi ring novel. Punika sane mawinan cerpen puniki sering kabaos satua bawah utawi cerita cutet. Dadosnyane, cerpen Bali punika wantah karya sastra Bali anyar mawangun gancaran sane ceritanyane cutet.

Page 5: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

WIRASAN CERPEN

Patut kuningin, Kasusastraan Bali kabinayang dados susastra Bali purwa (tradisional) miwah susastra Bali anyar (modern). Kasusastran Bali purwa marupa karya-karya sastra sane sampun wenten saking dumun minakadi gancaran ,tembang Miwah sloka-sloka palawakia. Raris sajeroning kasusastran Bali anyar wenten karya sastra marupa puisi miwah prosa .

Page 6: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

Teks Cerpen Bali GEDE OMBAK GEDE ANGIN

Dauh kalih sampun ayat. Manis sebengnyane, melengis rambutnyane.kalis sasuahanyane nyerekis panganggone. Sarung kromo warni barak ati , kuaca blacu putih masanding ambed poleng warna warni tridatu ngaput awakipung Made gewar, ancun nyujur warung wawu makinkinang pacang mabukak , ring bucun bale banjare.“kopi sik !” egar sada nyengking , ngungkulin pisan somah Ni Nyoman Coblonge mulang raos ring Dadong Tumpuk ane , sedek bungkut nguntul ungkat – ungkit ngupinin api antuk semprong ring cangkem paone . Kumantos makakalih kembung pipin anake odah kemuk – kemuk kadi dongkang pacang nyimbuhin .

Page 7: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

Wawu agerosan kopine sane kebus makedus kainem , tan pasangkan macempleng malih Made Gewar raos , “ Roko tih !” . Andus rokone masepuk ngipuk ngumpung makilit maklelatan sareng andus kopine ngasap – asab kolong warunge , ngusap nyusup kolongan Made Geware .Sinambi tan surud – surud nglepus – nglepusin andus roko sane kantun atugel , Made Gewar mamargi ngelod kanginan nglintangin bencingah nyujur jaba pura Dalem Gede . Kali otonan manahnyane duangin wenten klecan malih apisan , ring rahina panyimpenan cedan patoyan nemonin Anggara Kasih Tambir , tigang rahina sane sampun lintang .

Page 8: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

“Da manyapatan nyen !! , da macapatan nyen !!” . Sabilang wenten anak liwat mapapas , Made Gewar ngorahin mangda ipun nenten kacapatin . Meh – meh wenten sawatara ping limolas ipun macempleng asapunika . Sawatara apanimpungan saking pura Dalem , pedih Made Gewar nyengkingan anak istri sareng kalih , sedek makutu makekes kekesan ring sor tarune ageng .“Semengan suba makutu , sing tawanga ada tajen ?” lulune apa sampatang jumah ! Tidong – tidong tua” . Kenten ngrumuk nguel Made Gewar , tumuli ngencolang nglanturang pamargi .Ngilis pisan kapiragi suaran botohe umung mabiayuhan , ngetohang bobot kliab kawentenan ayam – ayame sane kagecel antuk para pakembare makembaran .

Page 9: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

“ Cok – cok – cok , gasal – gasal – gasal , tluda – luda – tluda , biing – biing , dapang – dapang – dapang , nah – nah – nah payu seket , seket ringgit , nah seket ringgit . “ Aaaaahhhh.” Kenten makuus kadi kuwungan ombak segara kidul , kantos apanimpungan kapirangi dengkak dengkik bebotohe sane ketah sapunika ring kalangan tajen utawi branangan .Kajengah – jengah Made Gewar agia pacang nebus kalah – kalahanipune kantos neren ping tiga . Gede ombak gede angin. Slokane punika sampun rumaket pisan ring saparilaksana sang kinucap bebotoh , asapunika taler I Made Gewar . Motor ipit sane tan lami katumbas duk ipun menang ring pangrebongan , dibi sorene sampun kaadol mudah – mudah , anggen ipun maklecan malih mangkin nandang jengah .

Page 10: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

Sampun ancang tajeg Ida Sang Hyang Surya , ngas marantaban ambu peleh para bebotohe , madukan sareng ambun minyak kayu putih lan minyak adas I dagang ubad , macampuh ambun sate penyu metu saking andus pemanggangan , nglikub kantos ngebekin kalangan tajene . Tan akidik bebotohe bangkes – bangkes . Panes jagate makentak – entak . tangkah I Made Gewar bilih – bilih . Bekel pecak i nuni semeng kantun limang atus ringgit , kantun wantah pasasur ringgit . dekin muan ipun kadi surya kemkem gulem , jengah ngahngah kadi kanyahnyah .

Page 11: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

Ganti pacang katandes , kantos sampun galah tukang kambare pacang agia ngelebang nyam kekembarane , Made Gewar polih musuh lawan ipun matoh , ngetohang ayam papak ireng pasasar ringgit duaning katantang polih ngapit antuk botoh sane negak tan doh saking ipun .Tan wenten apanginangan ayame ngeleb makakalih , nungkruk nylempoh ayam papak ireng , tan mresidayang bangun malih . Sinarengan bebotohe mabriuk: “aaaaa” . Botoh sane ngetohang ayam sangkur masuryak , sane ngetohang ayam papak makesiab . Ping tiga sampun ceenge nyilem ring pasone , karuntutin suaran kajar , “moooonnggg”. Kenten suarane ayam papak ireng sampun kaon . kabejek jinahe sasur ringgit antuk Made Gewar .kaentungan ring sang kaajak matoh,agia cepeng kacangkwak kadi wenara nyangkwak woh-wohan .

Page 12: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

Srayang-sruyung kadi layangan kirangan angin, made gewar matilar saking kalangan tajene,tan bina kadi prajurit matatu emag makiring saking kalangan siat. Jelepah-jelempoh nglintangin selag-selagan bebotoh sane kantun bek jenek ring jaban pura daleme . mabudi pisan ipun simpang ka warung numbas wdang,reh seduk bedaknyane kalintang nangin kawangdeang duaning jinah ipune telas kedas,.Ancun-ancun jua ipun nglintangin bale banjar sane ebek antuk botoh cekian, sane wenten sawatara limang pacekan. Ring tlajakan baten bunute sayan makueh anak istri cerik lingsir magegesan makutu matipi-timpi sinambi ngerembugangindik ilen-ilen calonarang sane pacang kawatenag wengine nyanan….Punggelan cerpen Gede Ombak Gede Angin

Pakaryan Made Suarsa.

Page 13: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

TUGASNO PERTANYAAN JAWABAN SKOR

1.Sapasira tokoh utama ring cerpen baduur?

Betul:20

2.Cerpen baduur nganggen bahasa napi?

Betul:20

3.Nilai napi sane prasida kaambil saking cerpen baduur?

Betul:20

4.

Napi tegesnyane gede ombak gede

angin?

Betul:20

5

Anak sane seneng matajen kabaos

napi?

Betul:20

Page 14: Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen

Tugas

KIRI KANAN1. Sapa sira tokoh baduur!

Ln tegarang suratang punapi karakter tokoh soang-soan?

2. Ring sor singgih Basa, basa sane keange ring cerpen nika basaBali napi, tegarang selehin ring sajeroning lengkara utawi cirri-cirinnyane!

1. Napi suksman murdan satua ring baduur!

2. Sesuluh napi sane prasida keambil utawi kepolihang ring satua inucap?