KPSS2016

Türkiye ve Dünya ile İlgili

GENEL, KÜLTÜREL ve GÜNCELSOSYOEKONOMİK KONULAR

KPSSGenel YetenekGenel Kültür

konu anlatımlıpratik bilgiler

sınavlara en yakın

özgün sorular ve açıklamaları

çıkmış sorular ve açıklamaları

29.Eğitimde

yıl

Lise ve Ön Lisans Adayları İçinPegem AkademiSınav Komisyonu;

2014 KPSS’yePegem Yayınları

ile hazırlanan adayların,100'ün üzerinde soruyu

kolaylıklaçözebildiğini

açıkladı.

Komisyon

KPSS GENEL, KÜLTÜREL VE GÜNCEL SOSYOEKONOMİK KONULAR KONU ANLATIMLI KİTAP

ISBN 978-605-318-169-9

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

© Pegem Akademi

Bu kitabın basım, yayın ve satış haklarıPegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”

1. Baskı: Eylül 2015, Ankara

Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan

Kapak Tasarımı: Gürsel AvcıBaskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti.

İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/AYenimahalle/ANKARA

(0312 394 55 90)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 13987

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www.pegem.netE-ileti: pegem@pegem.net

SUNU

Değerli Adaylar;

Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testinde önemli bir yer tutan “Türkiye ve Dünya ile İlgili Genel, Kültürel ve Güncel Sosyoekonomik Konular” kapsamındaki 6 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıyla hazırlanmış-tır.

Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getiril-miş olup 5 ana bölümden ve testlerden oluşmaktadır. Kitapta ele alınan bölüm başlık-ları şunlardır:

1. Bölüm: Uluslararası Kuruluşlar, Dünyada ve Türkiye’de Güncel Sosyal ve Siyasal Olaylar

2. Bölüm: Dünyada ve Türkiye’de Ekonomi Kuruluşları Ekonomik Gelişmeler3. Bölüm: Türkiye’de ve Dünyada Güncel Kültür ve Sanat Olayları4. Bölüm: Dünyaya ve Türkiye’ye İlişkin Genel Kültür Bilgileri5. Bölüm: Dünyaya ve Türkiye’ye İlişkin Coğrafi BilgilerKarma Testler ve Çıkmış Sorular

Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şe-kilde ele alınmasına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim, şekil, şemalarla somutlaştırılmasına, tablolar, grafik ve etkinliklerle akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir. Kitaba en güncel bilgiler eklenmeye çalışılmıştır.

Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen PEGEM AKA-DEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanlarına ve öğrencilerimize teşekkürü bir borç biliriz.

Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve öne-rileriniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle pegem@pegem.net aracılığıyla paylaşınız.

Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, meslek hayatınızda başarılar.

Komisyon

İÇİNDEKİLER

Sunu ............................................................................................................................iii

1. BÖLÜM Uluslararası Kuruluşlar, Dünyada veTürkiye’de Güncel Sosyal ve Siyasal Olaylar

ÇALIŞMA ANAHTARI .................................................................................................. 3SORU TİPLERİNİN ANALİZİ VE I. BÖLÜME HAZIRLIK............................................. 3A. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM)................................................................................ 6

1. BİRLEŞMİŞ MİLLETLERİN ÖRGÜT YAPISI .................................................. 62. BM İLİŞKİLİ VE YARDIMCI KURULUŞLAR ................................................... 6

B. NATO (KUZEY ATLANTİK PAKTI) .......................................................................... 8C. AVRUPA BİRLİĞİ (AB) ............................................................................................ 8

1. AVRUPA BİRLİĞİNİN KRONOLOJİSİ ........................................................... 92. AB’YE ÜYE ÜLKELER ................................................................................... 93. AB’NİN TEMEL ORGANLARI VE KURULUŞLAR ....................................... 104. AB’NİN RESMİ DİLLERİ ............................................................................... 115. MAASTRİCHT KRİTERLERİ ........................................................................ 116. KOPENHAG KRİTERLERİ ........................................................................... 117. BOLOGNA SÜRECİ NEDİR? ....................................................................... 128. AB ÖĞRENİM PROGRAMLARI ................................................................... 129. TÜRKİYE – AB MÜZAKERELERİ ................................................................ 12

D. AVRUPA KONSEYİ .............................................................................................. 13E. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ (AİHM) ................................................ 14F. AGİT (AVRUPA GÜVENLİK İŞ BİRLİĞİ TEŞKİLATI)............................................. 14G. EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (EİT): .............................................................. 14H. G-20 ÜLKELERİ.................................................................................................... 14İ. G-7 ÜLKELERİ ....................................................................................................... 15J. E-7 ÜLKELERİ ....................................................................................................... 15K.OECD (EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ VE KALKINMA ÖRGÜTÜ) .................................. 15L. KARADENİZ EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (KEİ) .......................................... 16M. D-8 ÜLKELERİ (GELİŞMEKTE OLAN 8 İSLAM ÜLKESİ).................................... 16N. İSLAM İŞ BİRLİĞİ TEŞKİLATI (İTT) ..................................................................... 16O. PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER ÖRGÜTÜ (OPEC) ........................................ 16P. TÜRKİYE’NİN ÜYE OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLAR .......................... 16R. TÜRKİYE’NİN KURUCU OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLAR ................. 17S. DÜNYA DEVLET BAŞKANLARI VE BAŞBAKANLARI ......................................... 17T. TÜRKİYE ÖZELİNDEKİ OLAY VE GELİŞMELER ................................................. 18GÜNCEL BİLGİ BANKASI ......................................................................................... 21

vi

2. BÖLÜM Dünyada ve Türkiye’de Ekonomi Kuruluşları ve Ekonomik Gelişmeler

ÇALIŞMA ANAHTARI ................................................................................................ 23SORU TİPLERİNİN ANALİZİ VE II. BÖLÜME HAZIRLIK.......................................... 23A. DÜNYA EKONOMİSİNİN ÖNEMLİ KURULUŞLARI VE

EKONOMİK GELİŞMELER ................................................................................... 261. BRETTON WOODS SİSTEMİ ...................................................................... 262. DÜNYA BANKASI (WB) ............................................................................... 263. ULUSLARARASI PARA FONU (IMF) ........................................................... 264. DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ (WTO) ............................................................ 265. PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER ÖRGÜTÜ (OPEC) ................................ 276. EKONOMİK KALKINMA VE İŞ BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ( OECD) ........................ 277. ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ (ILO) ............................................... 278. ASYA KALKINMA BANKASI (AKB) .............................................................. 279. AFRİKA BİRLİĞİ (AFB) ................................................................................ 2710. KUZEY AMERİKA SERBEST TİCARET BÖLGESİ (NAFTA) .................... 2811. ASYA - PASİFİK EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ (APEC) ...................................... 2812. ŞANGAY İŞ BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ .................................................................. 2813. EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ TEŞKİLATI (EİT) .................................................. 2814. DÜNYA EKONOMİK FORUMU (WEF) ....................................................... 2815. DÜNYA SOSYAL FORUMU ....................................................................... 2916. EURO BÖLGESİ ÜLKELERİ ...................................................................... 2917. EURO KULLANMAYAN ÜLKELER ............................................................ 2918. ULUSLARARASI KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARI VE TÜRKİYE .............................................................................................. 29

B. TÜRKİYE EKONOMİSİNİN ÖNEMLİ KURULUŞLARI VE EKONOMİK GELİŞMELER .................................................................................. 30

1. BANKACILIK FAALİYETLERİ ...................................................................... 302. MERKEZ BANKASI ...................................................................................... 303. BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (BDDK) .............. 304. HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI: .......................................................................... 305. SERMAYE PİYASASI KURULU (SPK): ...................................................... 306. RTÜK ( RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU ): .................................. 317. REKABET KURUMU (RK) ........................................................................... 318. BİLGİ TEKNOLOJİLERI VE İLETİŞİM KURUMU (ESKİ ADI: TELEKOMÜNİKASYON KURUMU) ............................................................. 319. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (EPDK) .................................. 3110. KAMU İHALE KURUMU (KİK) .................................................................... 3111. ŞEKER KURUMU (ŞK)............................................................................... 3112. TÜTÜN VE ALKOLLÜ İÇKİLER PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (TAPDK) ..................................................................................... 32

BİLGİ BANKASI ......................................................................................................... 32

vii

3. BÖLÜM Türkiye’de ve Dünyada Güncel Kültür ve Sanat Olayları

ÇALIŞMA ANAHTARI ................................................................................................ 33SORU TİPLERİNİN ANALİZİ VE III. BÖLÜME HAZIRLIK......................................... 33A. TÜRKİYE’DE KÜLTÜR VE SANAT ...................................................................... 35

1. UNESCO DÜNYA MİRASLARI .................................................................... 352. TÜRKİYE’YE GERİ GETİRİLEN SANAT ESERLERİ ................................... 363. TÜRKİYE’DEKİ KİMİ ANTİK KENTLER VE BULUNDUKLARI ŞEHİRLER ................................................................................................... 374. TÜRK BASIN TARİHİ ................................................................................... 375. TÜRKİYE MÜZECİLİK TARİHİ ..................................................................... 386. TÜRK MÜZİĞİNİN KURUCULARI ............................................................... 387. KLASİK TÜRK MÜZİĞİ (SANAT MÜZİĞİ) .................................................... 398. TÜRK EDEBİYATINA DAİR BİLGİLER ......................................................... 399. TÜRK TİYATROSUNUN GELİŞİMİ .............................................................. 3910. TÜRK SİNEMASININ GELİŞİMİ ................................................................. 4011. TÜRK RESSAMLAR VE ESERLERİ .......................................................... 41

B. DÜNYADA KÜLTÜR VE SANAT .......................................................................... 421. ÜNLÜ RESSAMLAR VE ESERLERİ ............................................................ 422. SİNEMA ........................................................................................................ 423. NOBEL ÖDÜLLERİ ...................................................................................... 46

GÜNCEL BİLGİ BANKASI ......................................................................................... 46

4. BÖLÜM Dünyaya ve Türkiye’ye İlişkin Genel Kültür Bilgileri

ÇALIŞMA ANAHTARI ................................................................................................ 49A. SPOR OLAYLARI BİLGİ BANKASI ....................................................................... 49B. DÜNYADA “İLK”LER ............................................................................................. 52C. DÜNYANIN “EN”LERİ ........................................................................................... 53D. DÜNYA ÜZERİNDEKİ ÖNEMLİ BOĞAZLAR VE KANALLAR .............................. 54E. DÜNYADA ÖNEMLİ GÜNLER .............................................................................. 55F. TÜRKİYENİN İLKLERİ VE TÜRKİYE BİLGİ BANKASI ......................................... 55G. 2015 YILI KAYBETTİKLERİMİZ ............................................................................ 57

5. BÖLÜMDünyaya ve Türkiye’ye İlişkin

Coğrafi Bilgiler

UZAY ......................................................................................................................... 61Güneş Sistemi .................................................................................................. 61Gezegenlerin Sıralanışı .................................................................................... 61Cüce Gezegenler ............................................................................................ 62Güneş ............................................................................................................... 62Güneş Sistemindeki İç Gezegenler .................................................................. 62Güneş Sistemindeki Dış Gezegenler ............................................................... 63Asteroit Kuşağı ................................................................................................. 63

viii

Plüton .......................................................................................................... 63Hubble ........................................................................................................ 63James Webb Uzay Teleskobu (JWUT) ...................................................... 64Venüs .......................................................................................................... 64Andromeda Galaksisi .................................................................................. 64Voyager 1 .................................................................................................... 64Yuri Gagarin ................................................................................................ 65

DÜNYA ...................................................................................................................... 65En Yüksek Nokta - Everest Tepesi, Nepal ........................................................ 65Dünyanın Merkezine En Uzak Nokta - Chimborazo Dağı, Ekvator .................. 66En Uzun Sıradağlar - And Dağları, Güney Amerika ......................................... 66En Derin Nokta - Mariana Çukuru, Büyük Okyanus ......................................... 66En Derin Mağara - Krubera Mağarası, Rusya .................................................. 66Kara Üzerindeki En Alçak Nokta - Lut Gölü ..................................................... 67Dünyanın En Issız Adası - Bouvet Adası, Norveç ............................................ 67Dünyanın En Düz Yeri - Uyuni Tuz Gölü, Bolivya ............................................ 67En Yüksek Kullanılabilir Göl - Titicaca Gölü, Bolivya ........................................ 67En Derin Sondaj Kuyusu - Sakhalin I, Rusya .................................................. 67En Çok Yağış Alan Yer – Cherrapunjee, Hindistan ......................................... 68En Kurak Sıcak Çöl - Atacama Çölü ............................................................... 68Denize Kıyısı Olmayan En Kalabalık Yer – Etiyopya ........................................ 68En Büyük Uçurum - Thor Dağı, Kanada .......................................................... 68En Soğuk Yerleşim Yeri - Oymkyakon, Rusya ................................................. 69En Rüzgârlı Yer - Commonwealth Körfezi, Antarktika ..................................... 69Dünyada Yerleşimin Olduğu En Sıcak Yer - Dallol, Etiyopya .......................... 69En Yüksek Şelale - Angel Şelalesi, Venezuela ............................................... 69En Yüksek Dağ Geçidi - Marsimik La, Hindistan .............................................. 70En Büyük Tatlısu Gölü - Superior Gölü ............................................................. 70En Uzun Kıyı Şeridi - Kanada ........................................................................... 70En Büyük Vadi - Büyük Kanyon, Amerika ........................................................ 70En Küçük Nehir - Roe River, Montana Amerika .............................................. 71Okyanuslardan En Uzak Nokta - Xinjiang, Çin ................................................. 71En Uzun Nehir - Nil Nehri, Afrika ...................................................................... 71En Yüksek Yol - Aucanquilcha Maden Yolu, Şili .............................................. 71En Derin Maden Kuyusu – Tau Tona Madeni, Güney Afrika Cumhuriyeti ........ 72Dünyanın En Derin Buzul Çukuru- Bentley Buzul Altı Çukuru, Antarktika ....... 72Dünyadaki En Soğuk Yer - Dome Fuji Dağı, Antartika ..................................... 72Dünya’nın En Kuzeyindeki Kara Parçası - Kaffekluben Adası ........................ 72Dünyanın Üzerinde Yerleşim Bulunan En Uzak Yeri - Tristan Da Cunha ......... 73İnsan Yerleşiminin Bulunduğu En Yüksek Yer - La Rinconada, Peru ............... 73Tabandan Doruk Noktasına En Yüksek Dağ - Mauna Kea, Hawaii ................. 73En Derin Göl - Baykal Gölü, Rusya .................................................................. 73En Çok Zaman Diliminde Toprağı Bulunan Ülke - Fransa ............................... 74Suların Altında Kalması En Olası Ülke – Maldivler .......................................... 74En Şişman Nüfus - Nauru ................................................................................ 74Mercan Kaplama Yollar - Guam ....................................................................... 74Adam Başı 350 Koyun - Falkland Adaları (BK) ............................................... 74Dünyanın En Eski Egemen Devleti - Mısır ....................................................... 75En Çok Göl Bulunan Ülke - Kanada ................................................................. 75Nüfus Yoğunluğu En Az Olan Ülke - Moğolistan ............................................. 75

ix

Üzerinde Daimi Nehir Bulunmayan Ülke - Suudi Arabistan ............................. 75En Genç Nüfusa Sahip Ülke - Nijerya .............................................................. 76Nüfusu En Hızlı Azalan Ülke - Ukrayna ............................................................ 76En Çok Vatandaşı Yurt Dışında Yaşayan Ülke - Malta ..................................... 76Dünyanın En Küçük Ülkesi - Vatikan ................................................................ 76Küçük Ülke – Monaco ...................................................................................... 77Balta Girmemiş Ormanlarla Kaplı Ülke - Surinam ........................................... 77Neredeyse Hiç Ağaç Bulunmayan Ülke - Haiti ................................................ 77Tarım Faaliyeti Yürütmeyen En Büyük Ülke - Singapur .................................. 77En Çok Dilin Konuşulduğu Ülke - Papua Yeni Gine ........................................ 78En Eğitimli Ülke – Rusya .................................................................................. 78Çöl Ülkesi - Libya ............................................................................................ 78Barışta İlk Sıra ve Son Sıra - İzlanda, Irak ....................................................... 78En Fazla Ormana Sahip Ülke – Rusya ............................................................ 79Dünyanın En Büyük Afyon Üreticisi - Afganistan ............................................. 79En Fazla Mahkûma Sahip Ülke – ABD ............................................................. 79En Geniş Ülke - Rusya ..................................................................................... 79Dünyanın Kişi Başına Düşen Geliri En Yüksek Ülkesi - Lüksemburg .............. 80En Kalabalık Şehir - Tokyo, Japonya ................................................................ 80En Büyük Çöl - Büyük Sahra, Afrika ................................................................ 80En Büyük Ada – Grönland ................................................................................ 80En Büyük Kıta - Asya ...................................................................................... 81En Büyük Göl - Hazar Gölü ............................................................................. 81En Yüksek Baraj - Nurek Barajı, Tacikistan ...................................................... 81En Büyük Volkan Patlaması - Tambora Dağı, Endonezya .............................. 82En Uzun Asma Köprü - Akashi Kaikyo, Japonya ............................................ 82En Derin ve En Uzun Demir Yolu Tüneli - Seikan Tüneli, Japonya .................. 82En Büyük Deprem - Şili .................................................................................... 82Dünyanın En Büyük Ekonomisi - ABD ............................................................ 83Dünyanın En Zengin Petrol Yataklarına Sahip Ülkesi - Suudi Arabistan ......... 83En Çok Petrol Üreten ve Tüketen Ülkeler - Rusya, ABD .................................. 83En Fazla Ülkeye Sahip Kıta - Afrika ................................................................. 83Su Altındaki En Uzun Demir Yolu Tüneli-Manş Tüneli, İngiltere - Fransa ....... 84Dünyada En Çok Konuşulan Dil - Mandarin (Çince) ........................................ 84Dünyanın En Uzun Kanalı - Panama .............................................................. 84En Çok Komşu Ülke Sınırına Sahip Ülke - Çin ................................................. 84Dünyanın En Uzun Binası - Burj Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri ..................... 85Dünyanın En Büyük Yanardağı - Tamu Massif, Pasifik Okyanusu ................... 85En Fazla Volkan Bulunan Ülke - Japonya ........................................................ 85Dünyanın En Alçak Yerleşim Yeri-Calipatria, Kaliforniya ................................. 86Güneş Sisteminin En Yüksek Dağı - Olimpos Dağı, Mars .............................. 86Dünyanın En Uzun Kesintisiz Sınırı: ABD - Kanada Sınırı ............................... 86Dünyanın En Küçük İnsanları - Pigmeler ......................................................... 86Yaşayan En Büyük Hayvan - Mavi (Gök) Balina .............................................. 87Dünya’nın En Sıcak Yeri - Ölüm Vadisi, ABD ................................................... 87Dünyanın İlk Hayvanat Bahçesi- Londra Hayvanat Bahçesi ........................... 87En Uzun Demir Yoluna Sahip Olan Ülke-ABD .................................................. 88Dünyanın En Uzun Taş Köprüsü - Uzunköprü, Edirne ..................................... 88Dünyanın En Uzun Tren Yolcuğu-Hindistan ..................................................... 88Dünyanın En Eski Kült Yapılar Topluluğu - Göbeklitepe, Şanlıurfa .................. 88

x

Dünyanın İlk Treni - İngiltere ............................................................................ 89En Pahalı Yapı - ISS ......................................................................................... 89Dünyanın En Uzaktan Çekilmiş Fotoğrafı-Soluk Mavi Nokta ........................... 89En Dayanıklı Canlı - Tardigrad ......................................................................... 90

Uzay Boşluğu .............................................................................................. 90Hava Kirliliği ................................................................................................ 901 Gün .......................................................................................................... 90Dünya Yüzeyi .............................................................................................. 90Uydu Çöplüğü ............................................................................................. 91Meteor Yağmuru ......................................................................................... 91Armstrong Limiti .......................................................................................... 91Yıldırım ....................................................................................................... 91Dinozorlar .................................................................................................. 92Dünyadaki Su Dağılımı ............................................................................... 92Antarktika .................................................................................................... 92Okyanus Canlıları ....................................................................................... 92Köpek Balığı Saldırısı ................................................................................. 93Volkanizma ................................................................................................. 93İlk Canlılar ................................................................................................... 93Dünya’nın Çekirdeği ................................................................................... 93

Dünyanın Yedi Harikası .................................................................................... 94Babil’in Asma Bahçeleri - Irak ..................................................................... 94Zeus Heykeli - Yunanistan .......................................................................... 94Rodos Heykeli - Yunanistan ........................................................................ 94İskenderiye Feneri - Mısır ........................................................................... 95Kral Mausollos’un Mezarı (Halikarnas Mozolesi) - Türkiye ......................... 95Artemis Tapınağı - Türkiye ......................................................................... 95Keops Piramidi - Mısır ................................................................................ 96

Yeni harikalar ................................................................................................... 96Dünya’nın En Uzun Boğazı - Tatar Boğazı ....................................................... 96Dünyanın En Yaşlı Ağacı-Metuşelah ................................................................ 96

TÜRKİYE ................................................................................................................... 97İlk Nüfus Sayımı-1927 ...................................................................................... 97En Büyük Ada – Gökçeada, Çanakkale ........................................................... 97En Küçük Yüz Ölçümüne Sahip Olan İl - Yalova .............................................. 97En Büyük Yüz Ölçümüne Sahip Olan İl - Konya .............................................. 98En Az Nüfusa Sahip Olan İl - Bayburt .............................................................. 98En Büyük Kaldera - Nemrut, Bitlis .................................................................... 98En Büyük Şelale - Ciro Şelalesi, Artvin ............................................................ 98En Yaşlı Ağaç - Koca Katran Ağacı, Elmalı, Antalya ........................................ 99En Uzun Tünel - Ovit Tüneli, Rize (İkizdere - İspir) .......................................... 99Akçelik Tüneli ................................................................................................... 99En Fazla Ada Olan İl - Balıkesir ....................................................................... 99En Fazla Ülke ile Komşu Olan İl - Iğdır .......................................................... 100En Az - En Fazla Komşusu Olan İller ............................................................. 100En Fazla Sınır Kapısına Sahip Olan İl-Edirne: .............................................. 100En Küçük Komşu Ülke-Nahcivan .................................................................. 100Yüz Ölçümü Türkiye’den Büyük Olan Tek Komşu Ülke - İran ........................ 101En Çok Yetiştirilen Meyve - Sebze ................................................................. 101En Büyük Kanyon - Ulubey Kanyonu, Uşak ................................................... 101

xi

En Uzun Köprü - Çatalan Köprüsü, Adana ..................................................... 101İzmit Körfez Köprüsü ya da İzmit Asma Köprüsü ..................................... 102

Türkiye’nin En Büyük Barajı - Atatürk Barajı, Fırat Irmağı .............................. 102Türkiye’nin En Yüksek Barajı - Deriner Barajı, Çoruh Irmağı ......................... 102

Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi ....................................... 102En Fazla Kara Yolu Ağına Sahip Olan İl - Konya ............................................ 103En Eski Metro - Tünel, İstanbul ...................................................................... 103Türkiye’ye En Yakın Yunan Adası - Sisam ..................................................... 103En Uzun Havaalanı Pisti - Şanlıurfa ............................................................... 103En Büyük Meydan - Kayseri ........................................................................... 104

Bolu Kent Meydanı .................................................................................. 104En Yüksek Bina - Sapphire ........................................................................... 104İlk Uluslararası Uçak Seferi - Ankara, Atina ................................................... 104En Yüksek İl Merkezi, Erzurum ...................................................................... 105En Yüksek Köy - Kapıköy, Van ....................................................................... 105En Derin Göl - Van Gölü ................................................................................. 105Cumhuriyet Tarinin En Büyük Depremleri ..................................................... 105Mavi Bayrak .................................................................................................... 106İlk Petrol Sondajı - Mardin .............................................................................. 107Traverten Set Gölü - Otlukbeli Gölü, Erzincan ............................................... 107İlk Su Altı Millî Parkı - Gökçeada .................................................................... 107En Uzun - En Derin Mağara - Isparta ............................................................. 107

CEVAPLI TEST - 1 .................................................................................................. 108CEVAPLI TEST - 2 .................................................................................................. 110CEVAPLI TEST - 3 .................................................................................................. 112CEVAPLI TEST - 4 .................................................................................................. 114CEVAPLI TEST - 5 .................................................................................................. 115CEVAPLI TEST - 6 .................................................................................................. 117CEVAPLI TEST - 7 .................................................................................................. 119CEVAPLI TEST - 8 .................................................................................................. 121CEVAPLI TEST - 9 .................................................................................................. 124ÇIKMIŞ SORULAR .................................................................................................. 127KAYNAKÇA ............................................................................................................. 133

"Bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir.""Bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir."

SOKRATESSOKRATES

ULUSLARARASI KURULUŞLAR, DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE GÜNCEL SOSYAL VE SİYASAL OLAYLAR

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM)

NATO (KUZEY ATLANT İK PAKTI)

AVRUPA BİRLİĞİ (AB)

AVRUPA KONSEYİ

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ (AİHM)

AGİT (AVRUPA GÜVENLİK VE İŞ BİRLİĞİ TEŞKİLATI)

EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (EİT)

G-20 ÜLKELERİ

G-7 ÜLKELERİ

E7 ÜLKELERİ

OECD (EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ VE KALKINMA ÖRGÜTÜ)

KARADENİZ EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (KEİ)

D-8 ÜLKELERİ (GELİŞMEKTE OLAN 8 İSLAM ÜLKESİ)

İSLAM KONFERANSI ÖRGÜTÜ (İKÖ)

PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER ÖRGÜTÜ (OPEC)

TÜRKİYE’NİN ÜYE OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLAR

TÜRKİYE’NİN KURUCU OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLAR

DÜNYA DEVLET BAŞKANLARI VE BAŞBAKANLARI

TÜRKİYE ÖZELİNDEKİ OLAY VE GELİŞMELER

BÖLÜM İÇİN GÜNCEL BİLGİ BANKASI

20146

2012-

2010-

2008-

2006-

20146

2012-

2010-

2008-

2006-

ULUSLARARASI KURULUŞLAR, DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE

GÜNCEL SOSYAL VE SİYASAL OLAYLAR

ÇALIŞMA ANAHTARI

KPSS’de 6 sorunun geldiği “Genel, Kültürel ve Güncel Sosyoekonomik Konular” adlı çalışma alanının ilk bölü-münü “Uluslararası Kuruluşlar, Dünyada ve Türkiye’de Güncel Sosyal ve Siyasal Konular” olarak belirledik. Geçmiş yıllarda çıkan sınav sorularına göre oluşturulan konu başlıkları ve konu içeriğini kendi içinde alt baş-lıklara bölerek konunun daha kolay anlaşılmasını sağ-lamaya ve konunun başında çıkan sınav sorularının analizine dayanan “soru tiplerini”ni vurgulamaya çalış-tık. Bu soru yapılarını konu içeriği ile ilişkilendirmeniz sınavda sizin için büyük bir avantaj sağlayacaktır.

1. BÖLÜM

SORU TİPLERİNİN ANALİZİ VE I. BÖLÜME HAZIRLIK

1. SORU TİPİ : “(X) toplantısı/konferansı/etkinliği hangi ülkede ya da hangi şehirde düzenlenmiş-tir?”Bu sorunun NATO, AB, DTÖ, Dünya Sosyal Forumu, EXPO Fuarı gibi daha çok uluslararası kuruluşların toplantı yerleriyle (ülke ve şehir düzeyinde) ya da top-lantı yıllarıyla ilişkili olması beklenir. Şunu da vurgula-yalım; soru, sınavın gerçekleşeceği yıldaki bir toplan-tıya ilişkin bilgiyi isteyebileceği gibi (2016 KPSS için 2016 yılı gelişmeleri), önceki birkaç yıl ya da sonraki yıllara ilişkin bilgiyi de isteyebilir.

kpss Çıkmış soru

NATO Devlet ve Hükûmet Başkanları Zirvesi Mayıs 2012 tarihinde aşağıdaki ülkelerin hangisinde düzenlenmiştir? A) JaponyaB) Amerika Birleşik DevletleriC) Güney KoreD) İsveçE) Türkiye

kpss Çıkmış soru

Haziran 2012 tarihinde düzenlenen Dün-ya Ekonomik Forumu Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Avrasya Zirvesi’ne ev sahipliği yapan şehir aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bağdat B) Bakü C) İstanbul

D) Davos E) Kahire

4

2. SORU TİPİ : “(X) toplantısına/konferansına/et-kinliğine hangi ülkeler katılmıştır ya da hangi ül-keler söz konusu oluşumdan ayrılmıştır?”

Bu soru tipi güncel gelişmelere göre oldukça farklı bi-çimde oluşturulabilir. Örneğin Kyoto’yu imzalamayan ülke, Kyoto’dan imzasını çeken ülke, bir birliğe belli bir yılda katılan ya da birlikten ayrılan ülke sorulabilir.

kpss Çıkmış soru

2008 yılında bağımsızlığını ilan eden Balkan ülkesi aşağıdakilerden hangisi? A) SırbistanB) MakedonyaC) KosovaD) HırvatistanE) Bosna-Hersek

3. SORU TİPİ: “(X) anlaşmasını en son imzalayan ya da imzalamayan ülke, bir birliğe en son katılan ülke, en çok ihracat yapan ülke…”

Bu soru tipinde “en son, ilk” gibi önem taşıyan bilgi-leri kullanmak gereklidir. AB’ye en son üye olan ülke, Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülke gibi bilgilerin istenmesi beklenir.

kpss Çıkmış soru

Kyoto Protokolü ile ilgili aşağıdaki ifa-delerden hangisi yanlıştır? A) Genel olarak AB üyesi ülkeler tarafın-

dan desteklenmektedir.B) Protokolü en son imzalayan ülkeler

ABD ve Avustralya’dır.C) İklim değişikliklerini ve bu değişik-

liklerin canlılar üzerindeki olumsuz etkilerini önlemek amacıyla düzen- lenmiştir.

D) Sera gazı emisyonlarının azaltılması-na yönelik yükümlülükler içermektedir.

E) Ülkelerin emisyon ticareti yapmasına olanak sağlamaktadır.

4. SORU TİPİ: “(X) kurumunun başkanı ya da (X) ülkesinin başbakanı, cumhurbaşkanı kimdir?” soru tipi de bizi ilgilendiren önemli yapılardan biridir. Buna da-yanarak, AB Başkanı'ndan NATO Başkanı’na, UNES-CO İyi Niyet Elçisinden İran Cumhurbaşkanı’na kadar geniş bir yelpazenin taranması ve bilinmesi yararlı olur.

kpss Çıkmış soru

Aşağıdakilerden hangisi Mayıs 2007’de Fransa Cumhurbaşkanı seçilmiştir? A) Jacques ChiracB) Jean-Marie Le PenC) Ségolène RoyalD) Nicolas SarkozyE) Valéry Giscard d’Estaing

kpss Çıkmış soru

Avrupa Merkez Bankası Başkanı aşağı-dakilerden hangisidir?A) Ben BernankeB) Mario DraghiC) Paul WolfowitzD) Rodrigo de RatoE) Dominique Strauss-Kahn

5. SORU TİPİ: “Aşağıdakilerden hangisi (X) kuru-luşunun çalışma alanlarından biridir / değildir?” ya da “Hangisi (X) kuruluşunun alt çalışma birim-lerindendir / değildir?”.

Bu soru tipine yönelik bir hazırlık, örneğin BM’nin ya da AB’nin ve bağlı diğer büyük kuruluşların alt kuruluşla-rına, kuruluşların tam adlarına ve kısaltmalarına, baş-kanlarına kadar sürecek bir hazırlığı gerektirmektedir.

kpss Çıkmış soru

Aşağıdakilerden hangisi Birleşmiş Milletler’e bağlı kuruluşlardan biri değildir?

A) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)

B) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşki-latı (OECD)

C) Dünya Sağlık Örgütü (WHO)

D) Kalkınma Programı (UNDP)

E) Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)

5

6. SORU TİPİ: “Türkiye’nin karşılıklı olarak belli bir anlaşma imzaladığı ülke ya da imzaladığı bir anlaşmanın adı, yılı”dır.

Bu soru tipine hazırlık için Türkiye’nin imzaladığı ulus-lararası anlaşmalar, sözleşmeler, bunların kimlerle gerçekleştiği konusunda bilgi edinmek gerekir.

kpss Çıkmış soru

12 Mayıs 2010 tarihinde Türkiye ile imzalanan bir anlaşmayla 30 günü geç-meyen seyahatlerde ve 180 gün içeri-sinde 90 günü aşmayacak şekilde vize uygulamasını karşılıklı olarak kaldıran ülke aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rusya B) Yunanistan C) Brezilya

D) Almanya E) İran

7. SORU TİPİ: “Belli bir konuda çalışma yürüten uluslararası kuruluşların adları, başkanları, mer-kezleri, toplantıları ve gelişme seyirleri.”

AB’den NATO’ya, IMF’den DB’ye, UNESCO’dan ILO’ya kadar çok sayıda uluslararası kuruluşa dair bilgi edinmek bu soru tipini yapabilmenin gereğidir.

kpss Çıkmış soru

II. Dünya Savaşı sonrasında kurulan, “Bretton Woods İkizleri” olarak da anı-lan uluslararası ekonomik kuruluşlar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Milletler Cemiyeti – Birleşmiş Milletler

B) Dünya Bankası – Uluslararası Para Fonu

C) Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Anlaşma-sı – Dünya Ticaret Örgütü

D) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü – G-20

E) Avrupa Ekonomik Topluluğu – Avrupa Birliği

8. SORU TİPİ: “Türkiye’nin üye olduğu ya da kuru-cu üye olduğu uluslararası kuruluşlar ve bu kuru-luşların üyeleri" hakkında bilgi içeren sorular.

Bu soruyu yapabilmek için Türkiye’nin üye olduğu uluslararası kuruluşlara dair bilgileri, tabloları dikkatle incelemenizi öneririz.

kpss Çıkmış soru

I. Birleşmiş MilletlerII. Batı Avrupa BirliğiIII. İslam Kalkınma BankasıIV. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü

Türkiye, yukarıdaki kuruluşlardan hangile-rinde kurucu üye olarak yer almıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve III

D) I, III ve IV E) II ve III

9. SORU TİPİ: “Dünyadaki ve Türkiye’deki herhan-gi bir konuda, internet teknolojisinden kentleşme-ye, eğitim oranlarından Güneş sistemi gezegenle-rine kadar” çok geniş bir alandan gelebilecek 1 soru hemen her sınavda gelmektedir. Bununla ilgili bütün bilgileri böyle bir kitapta sunmak imkansız olduğu gibi Türkiye ve dünyayla ilgili “ilk”lerin ve “en”lerin bilgisini edinmek yararlı olabilir.

kpss Çıkmış soru

Şubat 2013’te istifa ederek Vatikan’da, 600 yıldan bu yana istifa eden ilk papa olma özelliğini taşıyan papa aşağıdakilerden hangisidir? A) 16. BenediktusB) 2. İoannes PaulusC) 11. PiusD) 13. LeoE) 16. Gregorius

kpss Çıkmış soru

Güneş sisteminin en büyük gezegeni aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) Jüpiter B) Satürn C) Uranüs

D) Neptün E) Mars