pedİyatrİk obezİteye...

73
PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAŞIM Yrd.Doç.Dr A.Gülsen Ceyhun PEKER Dr.Zeynep BAYRAKTUTAR AÜTF Aile Hekimliği

Upload: others

Post on 21-Feb-2020

11 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

PEDİYATRİK OBEZİTEYE

YAKLAŞIM

Yrd.Doç.Dr A.Gülsen Ceyhun PEKER

Dr.Zeynep BAYRAKTUTAR

AÜTF Aile Hekimliği

Page 2: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Pediyatrik Obezite

• Çocukluk çağının en sık görülen kronik hastalıklarından

biri

• Çocuk ve ergenlerde %25-30 (alarm!!!)

• Erişkin dönemde obez olanların 1/3’ünde obezite

çocukluk çağında başlamıştır.

Page 3: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Denizli bölgesinde yapılan araştırmada çocuklarda fazla tartının %15, obezitenin %5.

• Kayseri’de 7-17 yaş grubu çocuklarda fazla tartı %15.4, obezite %3.9

Pamukkale Üniversitesi T›p Dergisi 2008;1:1-4.

J Pediatr Endocrinol Metab 2008;21:827-36.

JClin Res Pediatr Endocrinol 2010;2:159-63.

Page 4: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Doğu Anadolu bölgesinde:

• Fazla tartı erkek çocuklarda %10.9, kızlarda %11.4,

• Obezite erkek çocuklarda %2.1, kızlarda %2.3

Page 5: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Batı Karadeniz bölgesinde 6-17 yaş grubunda fazla tartı %10.3, obezite %6.1

• Konya’da 9-14 yaşta obezite oranı %5.3

• Kocaeli bölgesinde ise obezite %7.3 iken, fazla tartılı oranı %11.8

Int J Clin Pract 2008;62:1033-8.

Gülhane Tıp Dergisi 2011;53:170-6.

Pediatr Int 2011;53:231-5.

Page 6: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

TANIM (DSÖ)

Obezite: Sağlığı bozacak ölçüde vücutta anormal veya aşırı

yağ birikmesi

Page 7: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Vücut Yağ Dokusu Ölçümü

• DOĞRUDAN ÖLÇÜM

• Vücut dansitesi hesaplanması

• Toplam vücut suyunun hesaplanması

• Toplam vücut potasyum ölçümü

• DEXA

• İmpedans ölçümü

• İletkenlik saptanması

• Görüntüleme (CT, MRI)

• DOLAYLI ÖLÇÜM (Antropometrik ölçümler)

• VKİ (vücut kitle indeksi)

• RT (boya göre tartı)

• Cilt kıvrım kalınlığı ölçümü

• Bel çevresi

Page 8: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Değerlendirme Ölçütü

• Obezitenin en pratik yorumu boya göre ağırlık yüzdesidir.

• Boya göre ağırlık ideal ağırlığın %90-%110 arasında olmalıdır.

• %110-120 arasında ise fazla tartılı,

• %120 üzerinde ise obezite,

• %140 üzerinde ise morbid obezite olarak tanımlanır.

• Altın standard olarak kullanılan diğer indeks ise vücut kitle indeksidir (VKİ).

Page 9: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

18 Yaşın üzerinde;

• VKİ: 18.5 -24 Normal değer

• VKİ: 25-30 fazla tartılı

• VKİ: >30 obezite

• Ancak çocuklarda yaş ve cinse göre hazırlanmış persentil

tablosuna bakılması gerekir.

Page 10: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Değerlendirilen Yaş İçin:

• Zayıf: VKI < 5 p

• Normal: VKI 5 – 85 p

• Fazla kilo: VKI 85 – 95 p

• Obez: VKI ≥ 95 p

• Morbid obez : VKI ≥ 99 p

Barlow SE and the Expert Committee. Expert committee recommendation regarding the prevention, assessment, and treatment of

child and adolescent overweight and obesity: summary report. Pediatrics 2007;120:S164-S192.

Page 11: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

VKİ Değerlendirmede Yeterli mi ???

• VKİ bazen total vücut yağını tam olarak yansıtmayabilir.

• Bu nedenle bel çevresi, sol orta kol çevresi ve boyun çevresinin

ölçülmesi santral obezite hakkında fikir verebilir.

• Bir adolesanda VKİ yüksek, bel çevresi düşük olabildiği gibi tersi de

olabilmektedir.

• Bel çevresi yaş ve cinse göre 90. persentili geçiyorsa santral obeziteyi

gösterir ve Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) metabolik

sendrom kriterleri içinde temel ölçüttür.

deMoraes ACF, Fadoni RP, Ricardi LM, et al. Prevalance of abdominal obesity in adolescents: a systematic review. Obes Rev 2011;12: 69-

77.

Page 12: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Ülkemiz için bel çevresi, boyun çevresi, sol orta kol

çevresi persentil ve eşik değerleri Hatipoğlu N ve

Mazıcıoğlu MM tarafından yayınlanmıştır.

• Boyun çevresinin eşik değerini ;

• Prepubertal dönem erkeklerde 29 cm, kızlarda 28 cm,

• Pubertal dönemde erkeklerde ve kızlarda 31 cm olarak

belirlemiştir.

Hatipoglu N, Ozturk A, Mazicioglu MM, Kurtoglu S, Seyhan S, Lokoglu F.Waist circumference

percentiles for 7 to 17 year-old Turkish children and adolescents. Eur J Pediatr 2008;167:383-9.

Page 13: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Vücutta yağ dokusunun fizyolojik olarak en yüksek olduğu

2 dönem:

1. Süt çocukluğu %28

2. Prepubertal %25

Page 14: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Fazla kilolu çocuk →% 40 ergenlikte kilolu

• Fazla kilolu çocuk→ 1/3 erişkin obez

• Kilolu ergenler → % 75- 80 erişkin obez

Page 15: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Obez kalınan süre ↑ → morbidite ve mortalite oranı ↑

• En riskli yaşlar ; ilk 1 yaş

5-6 yaş

ergenlik

Page 16: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

NEDENLER

• Genetik

• Çevresel

• Ebeveyn obezitesi

• Aktivite yetersizliği

• Beslenme

• Psikolojik

Page 17: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Anne ve babanın her ikisi birden şişman ise çocuklarında

obezite görülme ihtimali % 80’dir.

• Ebeveynlerden sadece biri şişman olduğunda çocuğun

obez olma ihtimali %40’a düşer.

Arslanoğlu İ. Cocuk ve ergenlerde şişmanlık sorunu ve yaklaşım. Türk Pediatri Arşivi 2009;44:115-9.

Page 18: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

OBEZİTE

ENDOJEN OBEZİTE

• Endokrin Hastalıklar

• Merkezi Sinir Sistemi Hastalıkları

• Sendromlar

EKZOJEN OBEZİTE

Page 19: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

ENDOJEN OBEZİTE- 1

Endokrin hastalıklar

•Cushing; Hipertansiyon, stria (+)

•Hipotiroidi

•Büyüme hormon eksikliği

•Puberte prekoks

•PKOS( Polikistik Over Sendromu)

•Psödohipoparatiroidizm

•İnsulinoma

Merkezi sinir sistemi hastalıkları

•Hipotalamik tümör

•Cerrahi girişim

•Travma

•Kemoterapi sonrası

İlaçlar ve hormon tedavileri

•Steroidler, antipsikotikler, antidepresanlar, antiepileptik, serotonin antagonistleri

Page 20: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

ENDOJEN OBEZİTE- 2

Sendromlar

•Prader Willi sendromu; Neonatal santral hipotoni,Tipik yüz bulguları,Hipogonadizm,Mental

retardasyon, Global gelişim geriliği, aşırı yeme ve santral obezite

•Bardet-Biedl sendromu

•Laurence – Moon Biedl

•Turner sendromu

•Carpenter sendromu

Page 21: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

EKSOJEN OBEZİTE

• Obezitenin nedeni çoğunlukla aşırı yemek yemeye

bağlıdır ve bu tip obeziteye ekzojen obezite veya basit

obezite denir.

• Ekzojen obezitesi olan çocukların boyları da yaşıtlarına

göre uzundur.

• Endojen obezite veya patolojik obezite de kısa boy

eşlik eder.

Page 22: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Obezitenin Komplikasyonları

Metabolik Problemler

• Bozulmuş açlık glukozu: açlık plazma glukozu: 100-125

mgr/dl

• Bozulmuş glukoz toleransı: oral glukoz tolerans testi

(OGTT) 120. dk kan şekeri 140-199 mgr/dl

• İnsulin direnci: HOMA-IR> 3.16 HOMA IR: Açlık kan şekeri (mg/dl) X Açlık insülini (micruU/ml): 405 (işlem sabit

değeri)

• Tip 2 Diabet: OGTT 120.dk kan şekeri > 200 mgr/dl

• Hiperglisemik hiperosmolar sendrom

Page 23: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Metabolik Sendrom (10-16 Yaş Arası IDF Kriterleri)

• Bel çevresinin 90. persentil üzerinde olması temel kriterdir

• Aşağıdaki 4 kriterden en az ikisinin eklenmesi gerekir

• Açlık plazma glukozu >100 mgr/dl veya tanı almış Tip 2 DM

• Trigliserid düzeyi >150 mgr/dl

• HDL-K düzeyi <40 mgr/dl

• Kan basıncı: sistolik >130 mmHg, diastolik >85 mm/Hg

Page 24: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Dislipidemi

• Hipertrigliseridemi >150 mgr/dl

• Hiperkolesterolemi >200 mgr/dl

• Düşük HDL-K <40 mgr/dl

• Yüksek LDL-K >130 mgr/dl

Page 25: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Kalp-Dolaşım

• Varis

• Ödem

• Kardiak büyüme

• Hipertansiyon

• Sol ventrikül kitlesinde artma

• Endotel disfonksiyonu

• Karotid intima media kalınlığında artma (ateroskleroz)

Page 26: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

İskelet Sistemi

• Omurga disk sorunları

• Aseptik nekroz (Perthes)

• Taban çökmesi

• Eklem yüzeyinde aşınma

• Femoral epifiz kayması

• Meniskus

• Osteoporoz

• Kırıklar

• Tibia vara (Blount hastalığı)

• Bel – ayak - bacak ağrıları

• Yürüme problemleri

Page 27: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

İmmün Sistem

• Enfeksiyona yatkınlık

• Otoimmun hastalıklar

• Bazı kanser türlerinde artış

Page 28: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Solunum Sistemi

• Akciğer kapasitesinde azalma (Pickwick sendromu)

• Hipoksi

• Uyuklama

• Tıkayıcı uyku apnesi

• Horlama

• Astım olasılığında artma

Page 29: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Sindirim Sistemi

• Diş ve dişeti sorunları

• Reflü

• Ülser

• Dispepsi

• Kabızlık

• Karaciğer yağlanması

• Safra taşı

• Kolanjit

Page 30: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Deri

• Pişikler

• İntertrigo

• Ekzema

• Kıl dibi iltihabı

• Striae rubra

• Akantoz

• Tag

• Aşırı terleme

Page 31: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Ruhsal ve Sosyal Sorunlar

• Özgüven eksikliği

• Olumsuz vücut algısı

• Depresyon

• İntihar

• Sigara, alkol ve uyuşturucu kullanma

• Tek başına kalma

• Sosyal ayrımcılık

• Öğrenme / Hafıza sorunları

• DEHB (Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu)

Page 32: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Endokrin Sorunlar- 1

• Büyüme hormonu bazal ve uyarılı düzeyinde azalma

• Prolaktin düşüklüğü, serbest T3 ve TSH düzeyinde artma (leptin TRH artışı yapar)

• Hashimoto tiroiditi, 25.OHD düzeyinde azalma, parathormon artışı

• Total testosteron ve SHBG azalışı, serum estrojen artışı

(yağ dokusunda aromataz aktivitesiyle), kortizol döngüsünde artma

Page 33: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Endokrin Sorunlar- 2

• Gömülü penis, mikropenis, jinekomasti, kemik yaşında

ilerleme

• Kızlarda erken ergenlik, erkeklerde pubertal gecikme,

infertilite

• PKOS, dismenore, hiperinsulinemi

• Metabolik sendrom, tip2 diyabet

• Anormal vazopressin regulasyonu, serum NE artışı,

serum endorfinlerde artma (mutlu görünüm)

Page 34: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Vitamin-Mineral Eksiklikleri

• D vitamini

• B12 vitamini

• Demir

• Çinko eksikliği

Page 35: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Renal Sorunlar

• Enüresis

• Mikroalbuminüri

• Hipertansiyonun etkileri

• Böbrek taşı

• Kronik böbrek yetmezliği

•Nörolojik Sorunlar • Psödotümor serebri

Page 36: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Farmakolojik Sorunlar

• İlaç dozu ayarlanması zor olabilir

• Ayrıca obezlerde emilim, dağılım ve atılımla ilgili

farklılıklar gözlenmiştir

Page 37: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Perioperatif Sorunlar

• Hastanın evden sağlık kuruluşuna ve operasyon odasına

taşınmasında sorunlar

• Akciğer-kalp sorunları nedeniyle operasyon zorluğu

• Yara iyileşmesinde problemler

Page 38: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Toplumsal-Ekonomik Sorunlar

• İş gücü kaybı

• Sağlık harcamalarında artış.

Page 39: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

SONUÇ

• Sonuç olarak çocuklardaki obezite, vücut ağırlığından

bağımsız olarak erişkin sağlığının olumsuz etkilenmesine,

tip 2 diyabetin erken yaşlara kayması ile son dönem

böbrek yetmezliği gibi komplikasyonların erkene

kaymasına ve bunlara bağlı olarak doğumda beklenen

yaşam süresinin kısalmasına neden olmaktadır.

Page 40: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAŞIM Yakınma: Şişmanlık

Öykü:

•Yakınma süresi, obezite başlangıç yaşı

•Beslenme alışkanlıkları (Anne sütü, Başvuru dönemindeki

beslenme, Aile bireylerinin beslenmesi)

•Aktivite durumu

•Büyüme modeli

•Puberte bilgisi

•Eşlik eden hastalık / yakınma varlığı, ilaç kullanımı

•Okul başarısı, çevre ile iletişimi

•Ailede benzer durum öyküsü

Page 41: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Fizik Bakı- 1

• Kan basıncı ölçümü

• Aksilla ve boyunda akantozis nigrikans

• Böğür, karın ve uylukta stria

• Tırnakta ve genital bölgede fungal enfeksiyonlar

• Göz dibi muayenesi

• Pubertal evre bulgularının muayenesi unutulmamalıdır

Page 42: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik
Page 43: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Fizik Bakı- 2

• Mikropenis

• Jinekomasti

• Hirsutismus

• Guatr varlığı

• Mental gelişim

• Ekstremite bulguları

• Bacaklarda eğrilik

• Yürüme bozukluğu

• Polidaktili

Page 44: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Laboratuar

• Açlık kan şekeri

• İnsülin

• Lipid profili

• AST, ALT

• Karaciğer yağlanması için ultrasonografi

Page 45: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Tedavi stratejileri

• I. Diyet

• II. Fiziksel Aktivite

• III. Psikolojik Destek

• IV. Komplikasyonların Tedavisi

• V. Toplum Eğitimi

Page 46: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Eksojen obezite tedavi

• Nutrisyonel dengenin sağlanması

- Alınan kalorinin kısıtlanması ve yeme alışkanlıklarının

düzeltilmesi

- Harcanan kalorinin arttırılması (egzersiz)

• Davranış modifikasyonu

• Farmakolojik tedavi

• Cerrahi tedavi

Page 47: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Diğer Tedavi Seçenekleri- 1

• Enerji tüketimini arttıran ilaçlar

• Efedrin

• Tiroid hormonu

• Besinlerin emilimini azaltan ilaçlar

• Orlistat: GİS’de lipaz inhibitörü

• Enerji alımını azaltan ilaçlar

• Fenfluramin: Serotonin ve dopamin salınımını uyarır

• Sibutramin: Serotonin ve NE reuptake’ini bloke eder

• İnsülin salgı ve etkisini değiştirenler

• Metformin

• Somatostatin

Page 48: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Diğer Tedavi Seçenekleri- 2

• Bitkisel ilaçlar; yararı olabileceği ileri sürülse de kesin bir

yorum yapılamamaktadır.

• Yoga, meditasyon, hipnoz, akupunktur???

• Cerrahi:

Laparaoskopik gastrik banding

Roux-en-Y gastrik bypass (RYGB)

Page 49: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Vaka

• 14 yaşında kız hasta

• Yakınma: Şişmanlık

Anamnez:

• Bebekliğinden beri, son 2 –– 3 yıldır daha belirgin

Beslenme alışkanlıkları, aktivite durumu

• Öğün alışkanlığı: İyi değil ve tek yönlü beslenme eğilimi

var

• Büyüme modeli : Yaşıtlarına göre hep iri

• Yaklaşık 3 yıl önce başlayan puberte bulguları

Page 50: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Eşlik eden hastalık / yakınma varlığı

Arada baş ağrısı

• Okul başarısı, çevre ile iletişimi

Bu yıl sınav sonuçları kötü

Ders çalışmak istemiyor

Okula gitmek istemiyor

Arkadaşları ile iletişimi bozuldu

Çok sinirli, huysuz

• Ailede benzer durum öyküsü

Anne ve baba şişman

Babada Tip II diabet

Page 51: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Fizik bakı bulguları

• Antropometrik değerler

• Ağırlık > 97 p

• Boy 90 p

• Boya göre ağırlık % 160

• VKİ > 95 p

• Hedef boy 90 p

• Puberte: Evre 4, mens: 3 ay önce

• Stria ( bacaklarda, karın – bel bölgesinde )

• TA: 130/90 ( > 95p Anlamlı hipertansiyon) Tümer ve ark. Blood pressure nomograms for children and adolescents in Turkey.

Page 52: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Ayırıcı Tanı 1

• A. Ekzojen Obezite

• B. Endojen Obezite

Page 53: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Ayırıcı Tanı 2

• Ekzojen obezite ( alınan enerji > harcanan enerji )

Büyüme modeli, Beslenme modeli

• Cushing dışlanmalı; Hipertansiyon, Stria

• Aile öyküsü nedeniyle hiperinsülinemi - insülin rezistansı

açısından değerlendirilmeli

• Lipit taraması, KCFT

Page 54: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Tedavi

• Ne yapalım?

A. Diyet

B. Egzersiz

C. Diyet+ egzersiz

D. Farmokojik tedavi

E. Sevk

Page 55: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Olgu Sunumu

• Yedi yaşında, kız

• Şikayet: halsizlik, boğazda yanma, baş ağrısı ve

göğsünde rahatsızlık

• Anamnez: Son birkaç gündür boğazında yanma olduğu

ancak yaklaşık iki aydır göğsünde bir rahatsızlık

tanımladığı annesinden öğrenildi.

Page 56: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Hasta özellikle koştuğunda, göğsünde, elini sternum

üzerine koyarak yaygın olarak tarif ettiği bir acıma, ağrı

hissi olduğunu belirtti.

• Annesi, kendi annesinde hipertansiyon ve diyabet

haricinde kardiyovasküler hastalığı olan birey olmadığını,

ancak kızının zaman zaman belirttiği göğüs ağrısı

şikayetinden dolayı kaygılı olduğunu belirtti.

Page 57: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Boy: 125 cm (%50p)

• Kilo: 32.5 kg (%90p)

• VKİ: 20.73

• Orofarenks hiperemik

• Burun mukozası ödemli ve hiperemik

• Boyunda bilateral 1 cm’den küçük, multipl mobil, sınırları

duzenli ve dokunmakla hassas lenfadenopati saptandı

• Kalp sesleri olağandı, ek ses ve üfürüm saptanmadı

• Periferik nabızlar açıktı, solunum sesleri olağandı

Page 58: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Öncelikle viral üst solunum yolları enfeksiyonuna ikincil miyalji düşünüldü.

• Ancak göğüs ağrısının eforla ortaya çıkması, iki aydır olması ve annesinin bu konuda endişeli olması nedeniyle hasta 5 dakika dinlendirilip her iki koldan tansiyonu ölcüldü ve EKG’si çekildi.

• EKG: normal

• Tansiyonu yaşına uygun manşonla sağ koldan 180/120 mmHg, sol koldan 180/125 mmHg olarak saptandı.

Page 59: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Kullandığı ilaç- yakın zamanda tükettiği yiyecek ve

içecekler: Herhangi bir özellik yok

• 5 dakika dinlenme sonrası:

Sağ kol ölçümünün 180/120 mmHg olması üzerine yaş ve

cinsiyete göre hesaplanmış persentil eğrisinden sistolik

kan basıncı 99. persentil+55 mmHg, diyastolik kan

basıncı 99. persentil+40 mmHg (evre 2 hipertansiyon)

olarak değerlendirildi.

• Hastaya ve annesine çocukluk çağı hipertansiyonu

hakkında bilgi verilerek tetkik ve tedavisinin düzenlenmesi

amacıyla bir üst basamağa yönlendirildi

Page 60: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Yönlendirilen merkezde:

• EKO, EKG ve eforlu EKG : normal

• Primer açık açılı glokom (PAAG) yok

• Böbrek ve Batın USG normal

• Hemogram: normal

• AKŞ 93 mg/dl,

• BUN 23 mg/dl, kreatinin 0.5 mg/dl

• ALT 21 IU/L, AST 26 IU/L

• Total kolesterol 207 mg/dl, trigliserid 172 mg/dl, VLDL 34 mg/dl

• Kortizol ve ACTH düzeyi normal

• TFT normal

• Sedimantasyon 16 mm/h

• ASO 107 IU/ml

• CRP 0.226 mg/dl

• Ayrıntılı inceleme amacıyla çocuk hastanesine yatırıldı.

Page 61: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Böbrek doppler USG’de sağ tarafta çift böbrek saptandı.

Böbrek MR-anjiografisinde herhangi bir darlık

saptanmadı.

• Göz hastalıkları konsültasyonunda patoloji tespit edilmedi.

“Hedef organ hasarı ve renal patoloji olmayan evre 2

esansiyel hipertansiyon” olarak değerlendirilen hastaya

2.5 mg/gun amlodipin başlandı.

• BMI >%95 persentil

• Trigliserid 284 mg/dl, total kolesterol 222 mg/dl, HDL 43.9

mg/dl, LDL 121.3 mg/dl saptanması nedeniyle

endokrinoloji konsültasyonu yapıldı.

Page 62: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Dekzametazon supresyon testi: normal

• Kan şekeri / insülin oranı 3.4

• HOMA-IR indeksi 73.5 (insülin direnci)

• Metabolik sendrom olarak değerlendirilip

850 mg 2x1/2 metformin başlandı.

• Ayrıca aile katılımlı yaşam tarzı değişiklikleri ile ilgili

gerekli eğitimler verilip tuzsuz diyet ve egzersiz önerisi

yapıldı.

• İzlemde kan basıncı istenilen düzeyde bulunarak taburcu

edildi.

Page 63: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Hasta, ailesiyle birlikte tetkik sonuçları ile aile hekimine

başvurdu.

• Düzenli olarak aylık takiplerle hastanın diyet uyumu

değerlendirildi ve tuzsuz yeme alışanlığı sağlandı.

• Günlük aldığı besinlerin lif oranının yüksek, yağ oranının

dengeli olması yönünde besin değişimleri ve menü

oluşturulması konusunda farkındalık oluşması sağlandı.

Page 64: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

• Haftada en az 3 gün, en az 1 saat olacak şekilde farklı egzersiz

alternatifleri planlandı.

• Düzenli kan basıncı ölçümünün önemi konusunda bilgi verildi.

• Tanıdan 6 ay sonraki fizik muayenede

• boy 132 cm (75p)

• ağırlık 30 kg (75p)

• VKİ 17.2 kg/m2

• bel çevresi 61 cm

• kalça çevresi 74 cm

• tansiyon arteriyel 100/60 mmHg

• Tuzsuz diyete uyan hastanın egzersiz planına da uyduğu

belirlendi.

• Hastanın takipleri devam etmektedir.

Page 65: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Obezitenin Önlenmesi- 1

• Obezitenin önlenmesinde bireysel ve toplumsal

yaklaşımlar gerekmektedir.

• Toplumsal olarak okullarda atıştırma biçiminde

beslenmenin kaldırılıp mutfak düzenine geçilmesi ve kolalı

içeceklerin yerine, ayran, yoğurt verilmesi, meyva satışı

önem kazanmıştır.

Page 66: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Obezitenin Önlenmesi- 2

• Toplumun spor yapabileceği alanlar oluşturulmalıdır.

• Televizyon ve yazılı medyada yanıltıcı ve yönlendirici gıda

reklamları engellenmelidir.

Page 67: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Obezitenin Önlenmesi- 3

• Gebelikte aşırı kilo almama, diyabetin doğru kontrolü,

sigara içilmemesi, gebelik kontrolü, SGA veya LGA

doğumun engellenmesi önemlidir.

• Yine İkinci Dünya Savaşı sırasında gebe olan ve

gebeliğinin ilk iki trimestrinde ağır açlık yaşayan gebelerin

doğan çocuklarında, 8 yaşında iken obezite sıklığı iki kat

fazla bulunmuştur.

Page 68: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik
Page 69: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Obezitenin Önlenmesi- 4

• Postnatal dönemde ise, anne sütünün ilk 6 ay tek başına

verilmesi

• Kalorili mamaların verilmemesi

• Normal beslenmeye geçilince şeker ve nişasta yerine

meyva, sebze,protein verilmesi, yağlı et, kızarmış patates,

yağlı-kavrulmuş gıdalar, mayonez ve ketçaptan uzak

durulması

Page 70: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Obezitenin Önlenmesi- 5

• Günde 2 meyve 5 sebze porsiyonu düzenine geçilmesi,

sabah kahvaltısının atlanmaması

• Yemek porsiyonlarının küçültülmesi, enerji ve früktozlu

içeceklerin alınmaması

• Dışarıda yeme alışkanlığının azaltılması, bol su içilmesi

Page 71: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Obezitenin Önlenmesi- 6

• Hafta sonları alışveriş yerine doğa gezintileri

• Televizyon ve bilgisayarla günde 2 saatten fazla vakit

geçirilmemesi

• Televizyon ve bilgisayarların yatak odasından kaldırılması

• Uyku süresinin 8 saatten kısa olmaması

• Kilo konusunda çocuğun baskı altına alınmaması ve

sorunun birlikte çözümü için ortak hareket edilmesi önemli

noktalardır.

Page 72: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Fiziksel aktivite

• Maksimal kalp hızının % 60 – 80’i

• Preadolesan dönemde:

• 6 – 8 kcal / kg / gün

• Arada sıvı

• Kısa süreli aktivite atakları ( maks. 20 dk )

• Adolesan dönemde

• Haftada en az 3 kez, en az 20 dk (30-60dk),

• Ağırlık bindirici egzersiz ( koşu ) ( ağırlık kaldırma yok )

Page 73: PEDİYATRİK OBEZİTEYE YAKLAùIMailehekimi.medicine.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/581/2015/02/Pediyatrik...Pediyatrik Obezite •Çocukluk çağının en sık görülen kronik

Sonuç

• Obezitenin erken dönemde önlenmesi erişkin yaşlardaki

komplikasyonların azalması ve yaşam kalitesinin

artmasının yanında ekonomik/sosyal yükün azalması

açısından da büyük önem taşımaktadır.

• Önemli olan obeziteyi iyi tedavi etmek değil obeziteden

korunmaktır.