www.syntra-ab.be

Pedagogische sessie

Lesgeven aan volwassenen

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

• Wat is een volwassenen?• Levenslang leren• Soorten leren bij volwassenen

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

Wat is een volwassenen?

• Juridisch: “iemand zelfstandig, die zonder hulp van anderen kan handelen”

• Didactiek: “ouder dan 21, leerplicht gepasseerd en een tijd uit het formele leren zijn”

Weinig wetenschappelijk onderzoek…

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

Levenslang leren?• Leren• Van volwassenen (25-64 jaar)• Na de initiële opleiding

Doel?“Meest competitieve en kennisgebaseerde

economie ter wereld worden.”

QUIZ

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

OPDRACHT: Quiz / test-je-kennis

• Schrijf in de 1ste kolom wat jullie denken.

• Schrijf in de 2de kolom het juiste.

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

1) Hoeveel % van de bevolking tussen 25 en 64 jaar volgt in 2012 onderwijs/vorming volgens de doelstelling van Europa (Lissabon, 2000)?

2) Hoeveel % van de 25- tot 64-jarigen volgde in 2009 ook effectief onderwijs/vorming?

12,5 %

7,4 %

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

3) Hoeveel % van de 25- tot 64-jarigen volgde in 2005 onderwijs/vorming?

4) Koplopers in Europa zijn Scandinavië. Met hoeveel % gemiddeld?

5) Oost- en Zuid-Europa hangen laatst aan de staart met hoeveel % gemiddeld?

9,1 %

35 %

5 %

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

6) Onderwijs of vorming volgen is gerelateerd aan persoonskenmerken. Als werkende en hooggeschoolde vrouw heb je de meeste kans. Hoeveel keer meer dan een gemiddelde Vlaming?

7) In Vlaanderen hebben we ook een plan ‘Geletterdheid’. Hoeveel procent heeft nog geletterdheidproblemen in 2012?

4,5 x

15 %

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

LEREN?

Geen of spontaan leren Bv. In het dagelijkse leven

ERKEND DIPLOMA

Volwassenenonderwijs Bv. CVO, HOKT, HBO, BE…

GEORGANISEERD

Volwasseneducatie (of formeel leren) Bv. VDAB, werkgever…

BEWUST

Informeel leren Bv. Internet of media

Ja?

Ja?

Ja?

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

OPDRACHT: Lees de 2 cases.

• Welke soort van leren/educatie/onderwijs? En waarom?

• Bij welke organisaties of instelling kunnen deze volwassenen terecht?

www.syntra-ab.be

I. Inleiding

LEREN?

Geen of spontaan leren

ERKEND DIPLOMA

Volwassenenonderwijs

GEORGANISEERD

Volwasseneducatie

BEWUST

Informeel leren

Ja?

Ja?

Ja?

Cases: 1, 2, 3 en 8

Cases: 4, 5, 6 en 7

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken van volwassen leerders

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken

OPDRACHT: Sneeuwbalmethode= De theorie destilleren op basis van eigen praktijkervaringen, a.d.h.v. 4 kernwoorden.

1. Individueel: Geef één positieve en één negatieve ervaring.

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken

1. Geef één positieve en één negatieve ervaring.

Wat kunnen we zeggen over volwassenen hun:– Ervaring– Motivatie– Maatschappelijke positie– Leervermogen

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken

OPDRACHT: Sneeuwbalmethode

1. Individueel: Geen één positieve en één negatieve ervaring.

2. Per twee: Geef drie positieve en drie negatieve ervaringen

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken

2. Geef drie positieve en drie negatieve ervaringen.

Wat kunnen we zeggen over volwassenen hun:– Ervaring– Motivatie– Maatschappelijke positie– Leervermogen

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken

OPDRACHT: Sneeuwbalmethode

1. Individueel: Geen één positieve en één negatieve ervaring.

2. Per twee: Geef drie positieve en drie negatieve ervaringen

3. Klassikaal: Wat zijn de vaststellingen?

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken

3. Klassikale vaststellingen

Wat kunnen we zeggen over volwassenen hun:– Ervaring– Motivatie– Maatschappelijke positie– Leervermogen

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Ervaring

Werken

Leven

Leren

Werkervaringen…

• Rijkdom• Vermindert

flexibiliteit• “Ik heb ooit een

klant gehad…”

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Ervaring

Werken

Leven

Leren

Levenservaringen…

• Geen tabula rasa• Stellen eisen• Positief of negatief• “Ik heb drie

kinderen gehad, wat weet zij nu van opvoeden!”

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Ervaring

Werken

Leven

Leren

Leerervaringen…

• Grote verschillen!• Hindert: Falen,

angst en onzekerheid

• Of stimuleert: doorleerders

• Bestaande referentiekaders en routine

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Ervaring

OPDRACHT: ReflectieDuid met + (meestal), ± (soms) of – (zelden) aan wat van toepassing is op jouw doelpubliek.

WERK LEVEN LEREN

Ondernemers die…

Ouderen die…

Jongeren die…

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken

3. Klassikale vaststellingen

Wat kunnen we zeggen over volwassenen hun:– Ervaring– Motivatie– Maatschappelijke positie– Leervermogen

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Motivatie

Intrinsiek Extrinsiek Extrinsiek Intrinsiek

Schaamte, schuld en

zelfwaarde

Straf, beloning en verwachting

Relevantie en betekenis

Plezier, passie en interesse

Verplichting > MOETEN Vrijwillig > WILLEN

Ik heb geen diploma…

HooggeschooldeAttest vernieuwen?

Beroepsmatig innoveren

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken

3. Klassikale vaststellingen

Wat kunnen we zeggen over volwassenen hun:– Ervaring– Motivatie– Maatschappelijke positie– Leervermogen

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Maatschappelijke positie

Leren ≠ centraal

Ontsporen

Verantwoordelijk-heidsgevoel

Grote zelfstandigheid

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Maatschappelijke positie

Schuldgevoelens

Zekerheid willen

Oordelend en smaak ontwikkeld

Familiale, financiële en

huishoudelijke verplichtingen

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Maatschappelijke positie

Expliciete verwachtingen

Eist respect voor ervaring

Wil samenwerkenBehoefte aan bevestiging

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Maatschappelijke positie

OPDRACHT: Lees cases opnieuw

• Welke expliciete verwachtingen hebben ze?• Wat hindert mogelijk het leren?• Wat stimuleert mogelijk het leren?

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken

3. Klassikale vaststellingen

Wat kunnen we zeggen over volwassenen hun:– Ervaring– Motivatie– Maatschappelijke positie– Leervermogen

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Leervermogen

Beter• Intrinsieke motivatie• Timemanagement• Diepgaander leren• Gedisciplineerder• Steun aan/van klasgenoten

Minder• Flexibel• Selectiever• Reactietijd• Onthouden van (veel) betekenisloze

leerstof• Verkeerde linken / veralgemeningen• Beperkte leerstrategie

www.syntra-ab.be

II. Kenmerken: Samenvatting

Ervaring• Werk• Leven• Leren

Motivatie• Intrinsiek – Extrinsiek• Moeten – Willen

Maatschappelijke positie• Leren ≠ centraal• Schuldgevoelens• Expliciete verwachtingen

Leervermogen• Compenseren mindere

cognitieve vaardigheden

www.syntra-ab.be

III. Gevolgen

In de praktijk

www.syntra-ab.be

III. Gevolgen

OPDRACHT:Woordspin

Verzamel belangrijke tips voor de les in een mindmap

www.syntra-ab.be

III. Gevolgen

OPDRACHT:Woordspin

Verzamel belangrijke tips voor de les in een mindmap

www.syntra-ab.be

III. Gevolgen

OPDRACHT: SchemaHoe kan je rekening houden met de cursisten tijdens je lessen?

Betrekken bij…• • • •

Zelfstandig laten bij…• • • •

www.syntra-ab.be

III. Gevolgen

OPDRACHT: ChecklistVerzamel belangrijke tips, rekening houdend met de 4 onderdelen.

www.syntra-ab.be

III. Gevolgen

De taal in de klas is…

De instructies zijn…

De leerstof bevat…

De werkvormen zijn…

www.syntra-ab.be

V. Synthese

Opdracht: Incidentmethode.Één situatie gestructureerd bespreken en van daaruit tips/conclusies geven.

• Lees de casus die het beste bij jou past.• Wat is het probleem?• Hoe zou je dat oplossen?• Formuleer twee tips.

www.syntra-ab.be

IV. Leren met Kolb

• Leercyclus• Leer- en onderwijsstijlen

www.syntra-ab.be

IV. Leren met Kolb: Leercyclus

www.syntra-ab.be

IV. Leren met Kolb: Leer- en onderwijsstijlen

OPDRACHT: Zelfreflectie

• Maak de leer- of onderwijsstijlentest.

OPDRACHT: Praktijkopdracht

• Ga nu in hoeverre dit klopt voor jou(w leven).

www.syntra-ab.be

V. Conclusie

Teach what you preach

www.syntra-ab.be

V. Conclusie

OPDRACHT: Sorteeropdracht

De voorbije sessie werden verschillende werkvormen (= opdrachten) gebruikt. Welke werkvorm past het beste bij elk onderdeel van de leercyclus van Kolb?

www.syntra-ab.be

V. Conclusie

• • •

• • •

• • •

• • •

Concreet doen

Observeren en

reflecteren

Theorie overdenken

Actief experiment

www.syntra-ab.be

V. Conclusie

• Quiz• Sorteeropdracht• Mindmap /

woordspin• Schema

• Checklist

• (Zelf)reflectie• Vragenlijst• Incidentmethode

• Praktijkopdracht

Concreet doen

Observeren en

reflecteren

Theorie overdenken

Actief experiment

www.syntra-ab.be

Nog vragen?

Bedankt voor uw aandacht!