pe-korini pollonekoriniyombomapepápetopa …1 pe-korini pollonekoriniyombomapepápetopa...

63
1 PE-KORINI Pollone KORINI Yomboma Pepá PE Topa Sirimu Bokumu Pollone I Pepá Topa Sirimumunga Ungu-Pulu Mare Ungu-pulu talo inia yakondo gomo 676 kinia 754 kinia molemo kanani. ‘ “U-Korini” nilimulu pepámo Pollone u topa sipale pe oli mare omba purumu kinia ya “Pe-Korini” nilimulu pepá akumu kolea-awili Korini moloringi Karasinga yomboma kinia Korini lierimu kolea Akaya poropinji moloringi Karasinga yomboma kinia pepá topa sirimu.’ ningu pilielemele (Pe-Korini 2:13, 7:5 kanani). Ye marene Korini yombomando kolo toko ninguli: “Pulu Yemonga ungu-sikama mane sikimulu. Pollone kolo topa nimba kinjilimú. Pollo yu Yesusini “Nanga kongonomo sende-pu.” nimba lipa mundorumu ye se mólo.” niringi-na pilipale Pollone i pepámo topa sirimu. Pollone sika waltikele kolo mele torumu. “Ombó.” nimba wale se nimba taltorumu-na-kolo umbuna mare wendo omba yu pumbá serimu aulkamo pipi sirimu kinia naa purumu. “Kolo tambo.” nimba naa nirimu-na-kolo ‘Yunga ungumu yomboma naa piliangi.’ niringi yemane yu “Ombó.” nimbale naa orumumunga “Yu kolo toli yemo. Yunga ungumu naa piliangi.” niringi. Akumunga ungu mare Pollone nirimu mele Pe-Korini kolomongo- awili 1-7 molemo. Kolomongo-awili 8-9tolo sukundu Korini yomboma kolea Judia disiriki Karasinga yomboma liku tapondon- gendo kou-mone mare liku maku toko moloringimunga Pollo yu nondopa omba limbamonga “Welea liku maku toko pora siengi.” nirimu.

Upload: others

Post on 31-Dec-2019

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

1

PE-KORINIPollone KORINI Yomboma Pepá PE TopaSirimu Bokumu

Pollone I Pepá Topa Sirimumunga Ungu-Pulu MareUngu-pulu talo inia yakondo gomo 676 kinia 754 kinia

molemo kanani.‘ “U-Korini” nilimulu pepámo Pollone u topa sipale pe

olimare omba purumukinia ya “Pe-Korini” nilimulu pepáakumu kolea-awili Korini moloringi Karasinga yombomakinia Korini lierimu kolea Akaya poropinji moloringiKarasinga yomboma kinia pepá topa sirimu.’ ningupilielemele (Pe-Korini 2:13, 7:5 kanani).

Ye marene Korini yombomando kolo toko ninguli:“Pulu Yemonga ungu-sikama mane sikimulu. Pollonekolo topa nimba kinjilimú. Pollo yu Yesusini “Nangakongonomo sende-pu.” nimba lipa mundorumu ye semólo.” niringi-na pilipale Pollone i pepámo topa sirimu.Pollone sika waltikele kolo mele torumu. “Ombó.” nimbawale se nimba taltorumu-na-kolo umbuna mare wendoomba yu pumbá serimu aulkamo pipi sirimu kinia naapurumu. “Kolo tambo.” nimba naa nirimu-na-kolo‘Yunga ungumu yomboma naa piliangi.’ niringi yemaneyu “Ombó.” nimbale naa orumumunga “Yu kolo toliyemo. Yunga ungumu naa piliangi.” niringi. Akumungaungu mare Pollone nirimu mele Pe-Korini kolomongo-awili 1-7 molemo.

Kolomongo-awili 8-9tolo sukundu Korini yombomakolea Judia disiriki Karasinga yomboma liku tapondon-gendo kou-mone mare liku maku toko moloringimungaPollo yu nondopa omba limbamonga “Welea liku makutoko pora siengi.” nirimu.

Page 2: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 1:1 2 PE-KORINI 1:1Pe kelepa kolomongo-awili 10-13 sukundu Juda ye

mare kolo toko mane sili yemando Pollone nimbale:“Na Yesusini “Nanga kongonomo sende-pu.” nimba lipamundorumu ye se sika molio. Ono molemelena sikaombó. Ombole Yesusini “Nanga kongonomo sende-pu.”nimba lipa mundorumu yemomoliomonga seko kinjilim-ili yema sika iri topo makorombo.” nirimu. Pollo yu sikamolorumu mele ungu-pulu se “1. aposel” molemo.

Pollone Yesusi Karasinga kongonomo andopa sender-imu kinia umbuna awisili yu-kinia wendo orumu, aku-manga ungu awisili ya Pe-Korini molemo. Kanu unguma4:8-9, 6:4-5, 7:5, 11:16-33 molemo.

Ya ungu-pulumu pora nikimu.

Kolomongo-Awili 1-7Yesusini “Nanga Kongonomo Sende-Paa.”

Nimba Lipa Mundorumu Yema PuluYemone Kongono Sirimu Mele Pollone

Nimba Sirimu Unguma1:1-2

Pollone Pepá Tombando Pulu Polopa Torumu Unguma1 Na Pollo, Pulu Yemone na nimba taltorumu-na Karasi

Yesusini “Nanga kongonomo sende-pu.” nimba lipamundorumu yemo, na kinia olionga ⸤Karasinga ungumupilieli⸥ genu Timoti pea molopole i pepámo topo sikiru.

Pulu Yemonga yombo talape kolea-awili Korinimolemelema kinia, Pulu Yemonga yombo kake selimakolea Akaya poropinji sukundu koleamanga palimolemele yombomanga pali i pepámo ono topo sikiru.

Page 3: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 1:2 3 PE-KORINI 1:62 Olionga Lapa Pulu Yemo kinia Ye-Awili Yesusi Kara-

sitolone ono we kondo kolko, ‘Ono konopu pe nipili takaleko molangi.’ niengili.

1:3-11Pollone Pulu Yemo Kinia “Ange.” Nirimu Ungumu

3 Olionga Ye-Awili Yesusi Karasinga Pulu Yemomolemo, yunga Lapamolemóla, aku yemo yu kondo kololiulu-pulumu pelemo Lapamo, yu ⸤olio-kinia umbunamawendo olemo kinia⸥ ‘Konopu enge nimba pe nipilimolangi.’ nimba lipa tapondolemo Pulu Yemola, yukape nimbu imbi ambolopo paka tondamili. 4 Yu, olio-kinia umbunama wendo olemo kinia ‘Ono konopu engenimba pe nipili molangi.’ nilimú Pulu Yemo. ‘U olio-kinia umbunama wendo olemo kinia Pulu Yemone olio‘Konopu enge nimba pe nipili molangi.’ nimba lipatapondolemo mele yombo mare umbunama wendo ombákinia aku siku ‘Konopu enge nimba pe nipili molangi.’ningu manda liku tapondonge.’ nimba yuni olio u akusipa lipa tapondolemo.

5 ⸤Olione yomboma manda lipu tapondopo ‘konopuenge nimba pe nipili molangi.’ ⸥ nimulúmunga pulumui-sipa: Karasi u mindili norumu mele kiniá olio yan-dopa mindili nombo molemolo, aku sipala ⸤Pulu YemoneKarasi lipa tapondopa ‘Konopu enge nimba pe nipilimolopili.’ nirimu⸥munga olio ‘konopu enge nimba penipili molangi.’ nimba lipa tapondolemo. 6 Olio mindilinombo umbunama melemolo kinia ‘Ono konopu engenimba pe nipili molko, mindili nolemolá aulkana wendoongo, molko kondonge aulkana pungí aku lipa tapon-doli ulumu ono kinia pepili.’ nimbu aku sipu mindilinombo umbunama melemolo. Pulu Yemone olio ‘konopuenge nimba pe nipili molangi.’ nilimúmunga olio kelepoenge nimbu molemolo kinia kanu ulumuni olione ‘ono

Page 4: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 1:7 4 PE-KORINI 1:10-11konopu pe nimba enge nipili molangi.’ nimbu mandalipu tapondolemolo kanu-kinia olio mindili silimili kiniamolemolo mele ono aku siku mindili silimili kinia onokepe konopu tondolo mundupa enge nipili taka leko mo-longela. 7 Olio pilielemolo, ‘Ono-kinia umbuna se ombákinia kuru mondolemele mele siye naa kolko enge ningukuru mondoko molongela.’ nimbu tondolo mundupukuru mondokomolo. ‘Ono olio kinia kopu sepo molopo,mindili pea nolemolo mele ono olio kinia kopu sepomolopo pea konopu enge nimba pe nipili molemolola.’nimbu pilipuli ‘Ono aku siku molonge.’ nimbu tondolomundupu kuru mondolemolo.

8 Ango-keme, ya kolea Esia poropinji na-kinia um-bunama sika wendo orumumele ‘Onomimi siku piliangi.’nimbu siembo. Ulu-umbuna awilimane na liltimu-kulu‘Na paa kolombonje.’ konopu lierindu. 9 Sika nangakonopu sukundu kote senderimu pilipuli ‘ “Kolopili.”nikimunje.’ konopu lepole ‘Kolombo.’ konopu lierindu.Aku-sipa na-kolo Pulu Yemonga kongono senderindu-munga umbuna kanuma wendo orumu kinia ‘ ‘Nangaengemone na Pulu Yemonga kongonomo selio.’ konopunaa leambo.’ nimba aku ulumu wendo orumu. PuluYemo, yombo kololima ‘Lomboroko ola molangi.’ nilimúyemo, yunga engemonga mindi nane kongono ima selio.10-11Kanu uluwendo orumumuni na kolombo serindu-na-kolo ya nikiru Pulu Ye akumuni na sepa konde liltimu.Aku sipala pe na-kinia umbuna aku sipa se wendo ombákinia lipa tapondopa na wendo limba. ‘Pe-pe-kepe, onone‘Pollo lipu tapondamili.’ ningu nanga Pulu Yemo mawasendengemonga umbunama aku sipa kelepa wendo ombákinia Pulu Yemo yuni na sika alieli lipa tapondopa ‘Un-guri naa sepili.’ nimba wendo limba.’ nimbu tondolomundupu pilipu molio. Yombo awisilini nanga ningu

Page 5: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 1:12 5 PE-KORINI 1:15Pulu Yemo mawa seko ‘Lipa tapondopili.’ ningí kinia pili-pale mawa senge mele sendepa na sepa kondomba kiniayombo awisilini pilku kanokole Pulu Yemondo ninguli:“Ange. Pollo kinia ⸤yu kinia pea mindili nongi yema⸥ likutapondonumu papu senu.” ningí.

1:12—2:4Pollo Konopu Topele Topa Korini Naa Purumumunga “Kolo

Naa Torundu.” Nirimu Ungu Se12 Na andopo selio mele konopumuni pilipuli ‘Ungu

serinduma pali sepo kondorundu. Walte sepo naa kin-jerindu.’ nimbu pilielio mele ono manda nimbu sikiru-manga konopu sikiru. Na ono-kiniamolorundu kinia PuluYemone kanopa ‘kake seli uluma’ nimba kanolemomamindi konopuna pepa, na konopu talo naa pepili ono-kinia sumbi sipu molopo ulu mare serindu mele pilipuli‘Molopo kondorundu.’ nimbu pilipu konopu sikiru. Akuuluma konopumuni pilipuli serindu kinia ma-koleanapilipa kondoli ulu sene na lipa naa tapondorumu. PuluYemone na we kondo kolopale lipa tapondorumumungana aku sipu andopomolorundu. 13-14 I pepá topo sikirumuono kanoko sundungí unguma topo naa sikiru. Onomanda kanoko ungu-pulumu sumbi siku pilingí meletokoro. ‘Ono pilku sangi.’ konopu lekero mele i-sipa: Sikau na serindu mele awisili ono mare pilku sundulimili-na-kolo ‘olionga Ye-Awili Yesusi ombá walemo wendo ombákinia ⸤ono lipu tapondorundumunga molko kondolemelemele⸥ pilipuli nimbu para sipu konopu sipu kape nimbúmele aku siku kiniá onone pali na sepo molio mele pilkuliyomboma anju anju ningu siku konopu siku kape niengi.’konopu lekero.

15 ⸤Nane ono pe manda kape nimbú mele, onone kiniána kape ningí mele,⸥ ‘Sika aku siku senge.’ nimbu tondolomundupu kuru mondopole ‘Ono wale talo-siku konopu

Page 6: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 1:16 6 PE-KORINI 1:22peanga pepili molangi.’ nimbu nane “Ono molemelena uombó.” nirindu kanumu. 16 Na konopumuni pilierindumele i-sipa: ‘Kolea Masedonia poropinji pumbúndu u onomolongena ombole, pe Masedonia pumbú. Pe Masedoniamundupu kelepo ono molongena kelepo yando ombókinia onone na kolea Judia disiriki “Pu.” ningí.’ konopulierindu. 17-18 “Aku sembó.” nirindu mele konopumuninaa pilipuli we nirinduye? Na “I sembó. I sembó.”nimbu, nimbu panjiliu mele mana-yombomane konoputalo pepili ulu se naa sengendo kolo toko “Semolo.” nil-imili mele na aku sipu naa niliu. Ungu se sembondo “Sikasembó.” niliu. Naa sembondo “Sika naa sembó.” niliu.Pulu Yemone konopu topele-mapele naa topa sika nilimúmele nane i paa sika nikiru: Ulu se “Mólo.” nimbúndu “E.”nimbu, “E.” nimbúndu “Mólo.” nimbu, sere lepo paa naaniliu.

19 Na keme Saillas keme Timoti keme olione onomoloringina ombo Pulu Yemonga Malo Yesusi Karasingasemanemo topo sirimulu, kanu yemone “Sika.” nim-bando “Mólo.” naa nimba, “Mólo.” nimbando “Sika.”naa nilimú, paa mólo! Yuni “Sembó.” nilimú mele paasika alieli selemomonga ⸤na yunga kongonomo sendeliyemone niliu ungumanga kolo se naala pelemo⸥. 20 PuluYemone “I-sipu sembó. I-sipu sembó.” nimba, nimbapanjerimu kanu uluma sika wendo ombá pulu yemoKarasi yu kanumu. Akumu pilipuli ⸤Pulu Yemongaungumu yomboma nimbu sipuli⸥ Karasinga imbi pilipulepole “Imu sika sembá.” nimbuli aku sipu Pulu Yemongaimbi ambolopo paka tondolemolo. 21 Na kepe onokepe Pulu Yemone enge silimú-na Karasi kinia tondolomundupu kopu sepo molemolo. ⸤ ‘Olio yunga kon-gono sendangi.’ nimba⸥ Pulu Yemone olio nimba tal-topa, 22 ‘ ‘Olio yunga yomboma molemolo.’ nimbu pil-

Page 7: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 1:23-24 7 PE-KORINI 2:2iamili.’ nimba olionga konopuna sukundu Pulu Yemoyuni ‘Nanga’ nimba imbi topa, ‘Olione pilipuli ‘ ‘Olio sikayunga yomboma.’ nimba, nimba taltorumu. Pe sikayunga mélema pali olio simba.’ nimbu piliamili.’ nimbaiseli-u yungaMinimu ‘olionga konopunamolopili.’ nimbasirimu. ⸤Mélse kou awili pulimú kinia ‘Liemili.’ nimbuli‘Kanu mélemo taltolemo yombomone ‘Pe kou pali kamuongo singí.’ nimba piliepili.’ nimbuli mélemo we liepiliu kou-mone koltalo mele sipuli yando olemolo, aku sipamele.⸥

1:23—2:4Korini Yomboma Moloringina Pollo Welea Naa Purumu-

munga Ungu-Pulumu (1:12—2:4 pali)23-24 ⸤Na “Ombó.” nimbuli naa orundumu kolo torundu

liemu⸥ Pulu Yemone nanga konopuna kanopa kolotorundu mele mona nimba para sipili. Aku-na-kolo kolonaa tokoro. Nane ono umbuna se naa simbundu kolea-awili Korini kelepo welea naa orundu. ‘Onone ‘Karasingaungumu sika.’ ningu kurumondolemelemonga ‘Ono kurumondokomolangi.’ nimbu na ononga ye awilimumolopo,ono nokambo.’ manda naa nimbú. Ono kuru mon-dolemele ulu akumuni ono enge ningu molemelemonga‘Ono konopu siengi.’ nimbu ono pea tapu topo kongonoselemolo. Akumu Pulu Yemo mangilku pilkuli “Pollo naaorumumunga pulumu nimba sikimumu sika nikimunje?”ningu mangilielemolánje yuni “Sika nikimu.” nilka.

21 Akumunga, na nanu konopumuni pilipuli nimbu

pilierindu mele i-sipa: ‘Na ono molongena kelepo ombowale talo-sipu umbuna simbú kinia manda naa sembá.’konopu lepole naa orundu. 2Nane ono molongena omboumbuna se silka kinia konopu kiri panjiku molemolánje

Page 8: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 2:3 8 PE-KORINI 2:7pe yombo nawene na konopu simbú unguma sendelkaye?Na ombómonga ono konopu umbuna pepili molemolánjepe na konopu simbú uluma nambi seko liku tapondole-moláye? ⸤Nane ono umbuna simbú kinia ono konopuumbuna pepili molkole aku siku konopu simbú unguse manda naa selemolá.⸥ 3 Aku sipu pilipuli ‘Ono ukonopu topele toko molangi. Pe na ombó kinia oliokonopu sipu konopu seluna pupili molamili.’ nimbunane ‘umbuna simbúma u piliangi.’ nimbu pepá se utopo sirindu kanumu. Na pilkiru, ‘Na konopu siliu kiniaono kepe konopu silimili. Konopu naa siliu kinia onokonopu naala silimili.’ konopu lekero. 4 Sika nane onopepá se topo sirindu kinia ⸤ono u seko moloringi melepilipuli⸥ pepá tombondo na kameléna paa mindili sepakonopu umbuna sepili kola sepo molopole pepámo topoono sirindu. ‘Mindili siembo.’ nimbu naa sirindu. ‘ ‘Naneono konopu paa lakopa mondolemo.’ ningu piliangi.’nimbu topo sirindu.

2:5-11‘Yombo SeneOno SepaKinjimbaKinia ‘Mania Pupili.’ Ningu

Siye Kolangi.’ Nirimu Ungu Se5 Aku-sipa na-kolo ⸤andi Korini ye sene sepa kinjerimu

kanu⸥ yemone umbuna se sirimu aku umbunamo nanaa sirimu. Aku ulu umbunamo ono sirimu, onongayombo marene aku umbunamonga mindili noringi. Nanetondolo mundupu naa nimbúndu ⸤ “Ono pali mindilinoringi.” naa nikiru.⸥ “Mare mindili noringi.” nikiru.6 Yombo awisilini kanu yemo sepa kinjerimumunga⸤mane siku⸥ mindili siringi kanumumandamele. 7Mandakene pe kiniá yu mindili siringi kanumu ‘yu umbuna paaawili sene yu paa topa mania mundumba.’ ningu, kiniá‘Undupa kanopili.’ ningu mindili siringi mele mundukukelko yuni ulu-pulu-kiri serimumu ‘Mania pupili.’ ningu

Page 9: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 2:8 9 PE-KORINI 2:13

siye kolko yu kondo kolko, konopu peanga liepili ungumare sengi liemu papu. 8Akumunga, ‘Yu paa sika konopumondolemele mele piliepili paa ningu siengi.’ nimbutondolo mundupu mawa sekero.

9 U nane ono pepá topo sirindumunga pulumu i-sipa:‘Naneonomandamanjipu, “Saa.” niliumele ononepilkulialieli pilku liku selemele molo mólonje, piliambo.’ nimbukanu pepámo topo sirindu. 10 Kanu yemone sepa kinjer-imu ungumu onone ‘Mania pupili.’ ningu siye kolkomelemele nane kepe ‘Mania pupili.’ nimbu siye kolkorola.Kanu yemone siye kolombo ulu se sika sepa kinjerimuliemu koronga ‘Mania pupili.’ nimbu siye kolondu. Onokondo kolopo lipu tapondopo Karasi kanopamolopili siyekololio. 11 ‘⸤Kurumanga nokoli⸥ Setenenga tondolomoneolio topa mania naa mundopili. ⸤Karasi kinia tondolomundupu molamili.⸥’ nimbu aku sipu olio seko kinjil-imili yombomane seko kinjilimili unguma ‘Mania pupili.’nimbu siye kolamili. Setenene olio ⸤Karasinga yombomamolemolomonga⸥ kondi topa ‘Topo mania mundambo.’nimba ungu selemoma pali pilielemolo kanumu.

2:12-13

Pollo Toroas Taonondo Pumbale Taitasi Naa Kanorumu-munga Konopuna Umbuna Serimu Ungumu (7:5-7 kinia pea)

12 U na Karasinga semane peangamo topo simbunduToroas taonondo purundu kinia Ye-Awilimuni na akunakongono manda sembó aulkamo lipa sumbi sinderimumele mona lierimu kanorundu. 13 Aku-na-kolo nangagenu Taitasi akuna naa ⸤omba⸥ molorumu koropo kele-pole nanga konopumu peanga naa lierimu-kulu Toroasyombomando “Molaa.” nimbu mundupu kelepo Masedo-nia poropinji purundu.

2:14-17

Page 10: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 2:14 10 PE-KORINI 2:17Karasinga Kongono Senderingi Yema Yunga Tondolomone

Enge Ningu Moloringi Ungu Se14 ⸤Sika na konopu peanga naa lierimu⸥-na-kolo Pulu

Yemone alieli olio ⸤Yesusini ‘Yunga kongonomo sende-paa.’ nimba lipa mundorumu yema⸥ lipa tapondolemo,olio umbuna se wendo olemo kinia Karasinga ton-dolomone enge nimbu molopo, Pulu Yemo yunga talapeyomboma konopu sipumolemolo, akumunga nane yundu“Ange.” nikiru. Pulu Yemone olio lipa tapondole-momonga Karasi yu molemo mele ungu sembama palisemane topo silipu andolemolo. I ungumu muna tolemo,koleamanga pali pilku manda sendelemele. 15 Karasingamuna peangamo tolemo-na Pulu Yemone olio aku sipamele muna peangamo tolemo pilielemo. Aku munapeanga tolemomo yombomanga pali, mindili nolemoláaulkana wendo ongo molko kondonge aulkana pulim-ili yombomanga kepe mindili nongo molko kinjingíaulkana pulimili yombomanga kepe, suku-singina munatolemo. 16 Aku-sipa na-kolo aku munamone ungu talonilimú. Mindili nonge aulkana pulimili yombomane⸤Karasinga semane peangamonga⸥ munamo pilielemelekinia lupendi tolemo. Kanu munamo ono ⸤mini pali⸥kolonge ulu-pulumu pelemomonga aku sipa lupenditolemo. Molko kondonge aulkana pulimili yombomane⸤semane peangamonga⸥ munamo pilkuli, ono kondemolko kondoko mindi pungí ulu-pulumu pelemo mu-namo pilielemele. Pe yu-mele-mele pilingí. ⸤Karasingasemane peangamone yombo mare molko kondonge ulu-pulumu papu silimú-na-kolo yombo mare molko kin-jingí ulu-pulumu silimú⸥ akumunga ⸤Karasinga semanepeangamo andopa topa simba⸥ kongonomo nawenemanda sembaye? ⸤Oliolio manda mólo.⸥ 17 Ye awisiliniselemele mele olio aku sipu naa selemolo kanumu. Pulu

Page 11: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 3:1 11 PE-KORINI 3:3Yemonga ungumu mimi siku naa ningu kolo toko bisinisimele seko kou-mone awisili limili mele olio aku sipu naaselemolo. Pulu Yemone olio i kongonomo silimúmungaKarasi kinia pea sere lepo molopo olionga konopu sumbisipa pepili Pulu Yemone kanopa molopili yunga ungumayomboma nimbu silimulu.

3Kolomongo-Awili 3Karasini Lipa Mundorumu Yema Pulu Yemone Pe

Nimba Panjipa Mi Lierimu Ungu Kondemonga KongonomoSendelemele. Aku Ungu Kondemo Olandopa; Ungu UmuManiandopa Mele Ungu Se

3:1-6Pulu Yemone Ungu KondeMi Lepa Nimba PanjerimuUngu-

munga Kongono Sendeli Yombomanga Ungu Se1 ⸤Aku-sipa na-kolo ‘aku sipu selio’ nikiru akumu⸥ nane

kelepo pulu polopo nanu kape nimbu nanga imbimunanu lipu ola mundumbu sekeroye? Molo yombo mareneselemelemele pilipuli sembondo ‘Na sepomoliomele onopiliangi.’ nimbu ‘Yombo sene pepá tondopili.’ nimbumembo ombo ono lipu ora simbuye? Molo pepá aku silise onone ‘Na lipa tapondopili.’ ningu na pepá membopumbu yomboma lipu ora simbumu manda toko singíye?2Namoliomele yomboma lipa ora silimú pepá akumu onoKorini Karasinga yombonane konopumondoliomamindi.Namolio mele ‘kanamili.’ ninguli yombomane ono Koriniyomboma kambu mele toko pilielemele. 3 Ono Karasinipepá topa mundorumu molemele mele we-yombomanekanolemele. Nane kongono selio akumuni Karasini kanupepámo torumu. ⸤Aku-sipa na-kolo⸥ pepá kanuna penjol-lone ungu se naa torumu; konde molemo Pulu Yemonga

Page 12: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 3:4 12 PE-KORINI 3:7Minimuni kanu pepámo torumu. Pulu Yemone yunga kinikou-paratolonga imbi topaMosisi sirimumele senga pepánaa torumu; ono yombomanga konopuna torumu.

4 Aku sipu nikirumunga pulumu i-sipa: Karasini nangakonopuna ungu nimba silimú-na pilipuli ‘Pulu Yemonena sika ‘yunga kongonomo sendani.’ nimba, nimba tal-torumumu mundupa naa kelepa i kongono seliomo lipatapondopa engemo silimú. Kongonomo nanga mólo.’nimbu pilipuli aku sipu konopu talo naa pepili tondolomundupu nikiru. 5 I kongono seliomo ‘Nanga engemonemanda selio.’ paa manda naa nimbú. Na tondolo senaa pelemo. Pulu Yemo yuni na enge silimú-na nanei kongonomo manda selio. 6 Pulu Yemone nimba pan-jipa mi lierimu ungu kondemonga kendemande-yemo‘molani.’ nimba yuni enge silimú-na molio. Aku ungukonde nimba panjipa mi lierimumu u ⸤Mosisi molopiliPulu Yemone Isirele yomboma ungu-mane sipa kounaola⸥ imbima topa ⸤ “Saa.” nimba,⸥ nimba panjipa milierimumele mólo; ungu konde nimba panjipa mi lierimuakumu Pulu Yemonga Minimuni “Wendo omba pepili.”nirimu. Pulu Yemone u Mosisindu “Yomboma ungu-mane si.” nimba yu nimba sirimu ungu kanumane yombomini pali kolonge ulu-pulumu silimú; aku-na-kolo ⸤PuluYemonga⸥ Minimuni olio konde molopo kondopo mindipumulú ulu-pulumu silimú.

3:7-18Pulu Yemone Pe Nimba Panjipa Mi Lierimu Ungu Konde-

monga Tondolomonga Ungu Se (3:1-18 pali)7 Pulu Yemone kou-paratolonga ungu-mane topa ⸤Mo-

sisi⸥ sirimu ungu-mane akumane yombo molko kinjikumindi pungí aulkamo akisinderimu, aku-na-kolo ⸤kanuungu-manema⸥ wendo orumu kinia Pulu Yemonga ton-dolo pa sélimu kinia wendo orumu. Kanu tondolo pa

Page 13: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 3:8 13 PE-KORINI 3:11sélimu Mosisinga kumbikeremo aki torumu kinia, enakanolemele kinia mongoma takele selemo mele Isireleyombomane yunga kumbikeremo kanoringi kinia onongamongoma takele serimu-na manda naa kanoringi. Aku-sipa na-kolo pe ⸤wale mare omba purumu kinia⸥ kanu⸤Mosisinga kumbikerena⸥ pa serimumu pora nirimu.Kololi ulu-pulumu perimu ungu-manema wendo orumukinia aku sipa tondolo pa sélimu kinia wendo orumuliemu 8 ⸤pe kiniá yombo konde molko kondoko mindipuli ulu-pulumu pelemo Pulu Yemonga⸥ Minimuni silimúmélemo-kinia wendo olemo tondolo pa sélimu paa olan-dopa tondolo naa pumbaye? ⸤Paa pumbá.⸥ 9 ‘Yombomaseko kinjilimilimunga mindili nangi.’ nimba kongonoselemo mélemo méle tondolo se pea wendo orumu liemukiniá yomboma ⸤lipa tapondopa⸥ ulu-pulu-kirima siyekolopa ono sumbi sindilimú kongono selemo mélemoméle tondolo se pea wendo okomo méle tondolo akumupaa olandopa naa pumbaye? ⸤Paa pumbá.⸥ 10 Kiniáwendo okomo tondolo pa seli akumu paa lakopa tondolopa seli olandopamo. U wendo orumu tondolo pa seliakumu paa maniandopa. Akumu unguri mólo mele. 11 Pe⸤PuluYemonemulú Sainaina ola unguumunimbapanjipami lepa ungu-mane sirimu unguma⸥ pora nimbándowendo orumu unguma tondolo pa sélimu-kinia wendoorumu liemu kiniá ungu konde nimba panjipa mi lekemoungumu pora naa nimba, pepa mindi pumbá ungumu-kinia wendo okomo tondolo pa sélimu paa olandopa naapulimúye?

3:12—4:6

Pulu Yemone Pe Nimba Panjipa Mi Lierimu Ungu Kon-demonga Kongono Sendeli Yemane Pipili Naa Kolko KongonoSelemele Mele Ungu Se (3:1—4:6 pali)

Page 14: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 3:12 14 PE-KORINI 3:1712 Pe kiniá, ‘Pulu Yemone ungu konde nimba pan-

jipa mi lekemomonga kongonomone yomboma paa sikalipa tapondopa kondolemo, aku ungu kondemo sikapora naa nimbá.’ nimbu tondolo mundupu kuru mon-dopole, ‘Yomboma pali piliangi.’ nimbu pipili naa kolopomona nimbu silipu andolio. 13 Na Mosisini serimumele naa selio. ‘Na kumbikerena pa selemomo kum-bulupa pora nimbá sekemo mele Isirele yombomane naakanangi. ‘Tondolo pa serimu mele we selemo.’ ningupiliangi.’ nimba Mosisini mulu-maminia se lipa yungakumbikeremo pipi sirimu. 14 ⸤Mosisini yunga kumbiker-emo pipi sirimu⸥-na-kolo Isirele yombomanga konopumamélsene pipi sirimu mele we silimú. Yandopa yan-dopa kiniá kepe Mosisini yunga kumbikerena pipi sirimumulu-maminiamo Isirele yomboma-kinia we lemómongaPulu Yemonga ungumu pilingí pilipa kondolimu ono-kinia naa pepili Pulu Yemone nimba panjipa mi lierimuungu umunga unguma molemo bokumu we kambu tokokanoko ungu-pulumu naa pilku molemele. Yombo sene‘Karasinga yombo semolambo.’ nimba yu-kinia kopu sekomolembele kiniamindi Karasinimulu-maminiamowendolindilimúmunga Isirele yomboma kinia we lemó mulu-maminiamo wendo naa purumu. 15 Paa sika yandopayandopa kiniá walemonga kepe Mosisini torumu bokunamolemo unguma kanoko kambu tolemelema pilielemelekinia mulu-maminia kanumuni ononga konopuma weaki tolemo. 16 Aku-sipa na-kolo yombo se konoputopele topa Ye-Awilimu molemona pulimú kinia ⸤Ye-Awilimuni⸥ mulu-maminia kanumuyombomonga konop-una wendo lindilimú, ⸤Mosisi Pulu Yemo molorumunapumbándo mulu-maminiamo kumbikerena wendo lipapurumumele⸥. 17Ye-Awilimu yuMini kanumu. Pe yombose Ye-Awilimunga Minimu kinia kopu sepa molemo

Page 15: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 3:18 15 PE-KORINI 4:2yombomo ⸤ ‘Pulu Yemo molemona pumbu molambo.’nilimú kinia⸥ mélsene yu manda pipi naa silimú.⸤Ungu-manema molo kololi ulu-pulumu molo ulu-pulu-kirimu, akumanga sene yu manda naa nokopa, mandapipi naa simba.⸥ 18 Akumunga, olio ⸤Karasingayomboma⸥ pali mélsene kumbikerema aki topa pipinaa silimúmunga olionga kumbikerema kariyápa melegilipa Ye-Awilimunga tondolo pa sélimunga mini-manasélimu akuna pelemomo yomboma lipu ora silimulukanolemele. Aku sipu sepo molamili yunga tondolo pasélimu olio-kinia pepa olandopa olandopa tondolo pumbaselepa pulimú kinia olio kepe yu-mele au lepo yu sepamolemo mele olandopa olandopa manda manjipu selepopulimulu. Ye-Awilimu yu Minimu, akumuni aku ungumuselemo.

4Kolomongo-Awili 4Yesusini Lipa Mundorumu-na Yunga Kongono Sendelemele

Yema Ma-ne Seli Mingima Mele Molemelemonga Ungu Se1 ⸤Pulu Yemone ungu konde nimba panjerimumu olan-

dopa, akumunga tondolo pa sélimu olandopa, yombomaaku sipa lipa tapondolemo⸥ akumunga, Pulu Yemonena kondo kolopa ⸤ ‘Sepo kondambo.’ nimba⸥ i semanepeangamo andopo topo siliu kongonomo sirimumungapilipuli ⸤umbunama wendo olemo kinia⸥ ‘Siye sekemo.Kongonomo keleambo!’ naa niliu. 2 Lopi seko seli ulumakinia, pipili seli uluma kinia, koronga lipu bulu sirindu.Kolo toli uluma naa sepo, Pulu Yemonga ungumu topelenaa tolio. Pulu Yemone kanopa molopili ‘Yombomanepali ononga konopumane pilkuli na Pulu Yemonga kon-gonomo sendelio mele kanokole ‘Sika sumbi sipa selemo.’ningu piliangi.’ nimbu nane ungu sikamo mona nimbu

Page 16: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 4:3 16 PE-KORINI 4:7para siliu. 3 Molo semane peangamo topo siliu kiniasika mélsene pipi simba kinia naa piliengi liemu molkokinjingí koleana pulimú aulkana pulimili yomboma akuselemo. 4 Ye nokoli Karasimu yu paa Pulu Yemo nonesélimumolemo. ‘Karasinga tondolo pa sélimunga semanepeangamonga pa sendélimu naa kanangi. ⸤Kanokole onowe kondo kolopa ‘Lipu tapondambo.’ nilimú ye nokoliKarasimu kanoko pilingí kene naa kanangi.⸥’ nimba yama-koleamo nokolemo pulu ye ⸤kolo toli kuru Setene⸥yuni ‘Karasi sika.’ ningu kuru naa mondolemele yombo-manga konopumane pilingí aulkamo pipi sindilimú kiniasika naa kanolemele.

5 ‘Na ye peangamo molio.’ nimbu semane topo naasiliu kanumu. Nane nimbuli: “Yesusi, ⸤Pulu Yemone‘olio nokopa kondomba ye se lipu mundumbu.’ nimbataltorumu ye nokoli⸥ Karasimu yu Ye-Awilimu. Yesusininando “Sei.” nirimu mele sepo, na ono ⸤KarasingaKorini yomboma⸥nga kendemande-yemo molio.” niliu.6Akumunga pulumu i-sipa:“Kolea simbulu tolina pa sepili.” nirimu ⸤kinia

ma-koleana pa serimu⸥ kanu Pulu Yemo yuniolionga konopuna sukundu pa senderimu.

‘Olione ‘Pulu Yemonga tondolo pa sélimuniKarasinga kumbikerena pa selemo.’

nimbu piliamili.’ nimba aku serimu.7 Aku-sipa na-kolo ma-ne selemele mingi, ⸤akuma

yombomane kanokole konopu naa mondolemele mingi,⸥akumanga sukundu yombomane ononga méle peangakou olandopa pulima panjilimili aku sipa mele i mélepeanga nikirumu olio kangi pange seli yema-kiniapelemo. Aku selemomonga yombomane kanokole ‘Itondolo paa peanga olandopa na-kinia pelemomo nangatondolo se mólo. Pulu Yemo yunga tondolomo mindi

Page 17: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 4:8 17 PE-KORINI 4:13-14pelemo.’ ningu pilingí. ⸤Na ma-ne seli mingi kir-imu mele molio-na kanokole na kape naa ningí, akumupeanga.⸥ 8 Alieli-alieli, koleamanga pali, na-kinia um-bunama wendo olemo-na-kolo akumuni na kamu topamania naa mundulimú; wale marenga na sembó melekonopumuni pilipu sunduliu-na-kolo nanga konopumukamu kiri lepa sepa sembambu naa silimú; 9 nanga opa-toumane na seko kinjingí selemele-na-kolo Pulu Yemonena mundupa naa kelielemo; onone na tolemele-na-kolona kamu toko naa kondolemele. 10 Yesusi toringi kolo-rumu mele alieli na ‘Mindili nongo kolani.’ ningu na sekokinjiku nanga kangimu tolemele-na-kolo naa kolopo wekonde molio kanu ulumuni Yesusi kamu naa kolorumu,we kondemolemomele lipa ora silimú. ⸤Na tolemele kiniaYesusini na lipa tapondolemomonga konde molio akumuYesusi konde naamolkanje namanda naa lipa tapondolkakanumu.⸥

11 Akumunga pulumu i-sipa: Na konde molio yemoneYesusinga kongonomo sendeliomonga yombomane natoko kondonge selemele kinia nanga kangikundu kololiulu-pulumu pelemomonga kolka-na-kolo naa kolopo wekonde molio akumunga nanga kangimuni ‘Yesusi kondemolemo mele piliangi mona liepili.’ nimba lipa orasilimú. 12 Akumunga, ⸤kongono seliomonga⸥ kololiulu-pulumu na-kinia kongono selemo-na-kolo ⸤ ‘Mindilinombo kolondu liemu unguri mólo.’ nimbu semanepeangamo andopo topo siliumunga⸥ konde mololi ulu-pulumu ono-kinia kongono selemo.

13-14 U ye sene nirimu, Pulu Yemonga bokuna molemomele i-sipa:“ ⸤ ‘Pulu Yemone sika na lipa tapondopa

umbuna selemo mele wendo limba.’ ⸥nimbu kuru mondopole

Page 18: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 4:15 18 PE-KORINI 4:18aku sipu nirindu.”

nirimu mele nane aku sipu kuru mondopole yombomanimbu siliu. ‘Ye sene Ye-Awili Yesusi kolorumu kiniatopa makisinderimu ye akumuni na kepe ono kepe olioYesusi kinia pea topa makisindipa yu molemona lipamemba pumbá.’ nimbu pilipuli ⸤kololi ulumu kiniakondemololi ulumu-tolonga ungumu aku sipu⸥ pipili naakolopo andopo nimbu siliu. 15 Na-kinia aku sipa um-bunama wendo olemo akumu ono ⸤Karasinga yomboma⸥lipa tapondombando wendo olemo. ‘Pulu Yemone wekondo kololi ulumuni anju anju pumba yombo awisili lipatapondolemo-monga yombo awisili olandopa olandopaPulu Yemo kinia “Ange.” ningu yu kape ningu imbiambolko paka tondangi.’ nimba ⸤aku ulu umbunama na-kinia wendo olemo⸥.

4:16—5:10Yesusini Lipa Mundorumu-na Yunga Kongono Sendelemele

Yema Siye Naa Kolko Kongono Tondolo Munduku Selemele-monga Ungu-Pulu Se

16 Aku ⸤selio ulumuni ono aku sipa lipa tapondolemo,na kinia ono kinia olio aku sipa ulu peangama wendoombá mele⸥ pilipuli ⸤umbunama na-kinia wendo olemokinia⸥ ‘Apa, siye sekemo. Kongonomo keleambo!’ nimbukonopuna umbuna pepili naa molio. Sika nanga kangimukololemo-na-kolo alieli mini konoputolo konde pumbamindi pelemo. 17 Aku seliomonga pulumu i-sipa: Na-kinia umbuna wendo olemoma yu ungu awili se mólo;yu wale laye-kolo wendo olemo. ‘Kanu ulu umbunamanePulu Yemo tondolo pa sélimu kinia molemona pumbu yukinia pea aku kolea paa peangana molombolo aulkamoakisindilimú.’ pilipuli ‘I ulumu paaméle tondolo awilimu;umbuna wendo olemoma pe nilimú.’ nimbu pilielio.18 Akumunga, na mongomone kanolio mélema ‘Mimi

Page 19: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 5:1 19 PE-KORINI 5:5sipu kanambo.’ naa niliu; naa kanolio méle kanuma‘Paa kanamboa!’ nimbu molio. ‘Mongomone kanoliomélema pora nimbá. Naa kanolio mélema alieli lepamindi pumbá.’ nimbu pilipuli ‘Umbuna na-kinia wendoolemo akuma ulu pe nilima.’ niliu.

55:1-10Mulu-Koleana Gilimú Ulkamanga Molomolomonga Ungu-

Iku Se (4:16—5:10 pali)1 Aku sipu pilipu molemolo mele nikirumunga ⸤ungu-

pulu se i-sipala:⸥ Olio pilkimulu, olionga ya mana-kangimu, serele-ulkamo mele, sukundu molemolo.Akumu purumba sikisingí kinia Pulu Yemone ⸤ulka⸥konde se ‘Olio molamili.’ nimba sepa wamolemomo oliosimba, kanu ulkamo mana-yombomane takolemele kanusili ulka se mólo. Kanumu mulu-koleana alieli gilipamindi pumbá ulkamo. Akumu olio pilielemolo. 2 ⸤Pe akusipa ulkana sukundu molomolo⸥-na-kolo iseli-u ya ma-koleana i ulkana molopole, ‘⸤Olio sukundu molomolo⸥ulka kondemo ⸤Pulu Yemone⸥ paa pakondopili!’ nimbuyakala kolopo konopuna kola sepo molemolo. 3 ‘Akumu⸤wale-pakoli mele⸥ pakondomba kinia pe we-wenaa molomolo.’ nimbu pilipuli kiniá ⸤aku sipu sepomolemolo.⸥ 4 Olio i serele-ulkana molopole ‘Mulu-maminia se naa pakopo we molemolo.’ nimbu pilipu‘Mulu-koleana ulkamo pakámola!’ nimbu umbuna kolopokonopuna kola sepo molemolo kanumu. ‘Kiniá pakopomolemolo kangimu kulupu, topo eltamili.’ nimbu akusipu naa nikimulu. ‘I kangi kolombamo konde molopamindi pumbamone aki topa, topa mania mundumba.’nimbu ‘Olionga mulu-koleana gilimú kangimu pakamili.’nimbu molemolo. 5 Pulu Yemo yuyu ‘Olio konde molopa

Page 20: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 5:6-7 20 PE-KORINI 5:10mindi puli kangima pakangi.’ nimba olio iseli-u lipasumbi sindipale, ‘ ‘Pe molonge nikiru mele paa sikamolonge.’ ningu piliangi.’ nimba iseli-u ⸤yunga⸥ Minimuolio sirimu. ⸤Mélse kou awili pulimú kinia ‘Liemili.’nimbuli ‘Kanu mélemo taltolemo yombomone ‘Pe koupali kamu ongo singí.’ nimba piliepili.’ nimbuli mélemowe taltondopili u kou-mone koltalo mele sipuli yandoolemolo aku sipa mele.⸥

6-7 Pe kiniá, ⸤ ‘Pulu Yemone olio Minimu sirimu,yu kinia pea molemolo.’ nimbu pilipuli, ‘Pulu Yemonenirimu mele sika wendo ombá.’ nimbu pilipuli⸥ na-kinia umbunama wendo olemo kinia siye naa kolopoalieli konopu tondolo pupili molio. Sika pe wendo ombámele konopumuni mindi pilipuli ‘Paa sika wendo ombá.’nimbu tondolo mundupu kuru mondolio. Mongomonekanopole ‘Sika lepomo.’ nimbu naa kanolio. ‘Na ya mana-kangimunga sukundu molopole Ye-Awilimu kinia yungakoleana pea naa molembolo.’ nimbu pilielio. 8 ⸤Aku-sipa na-kolo⸥ nane u nikiru mele kelepo nikirula: ⸤Um-bunama wendo olemo kinia kepe pe wendo ombá melepilipuli⸥ siye naa kolopo konopu tondolo pupilimolio. ‘Namana-kangimu iseli-u mundupu kelepo Ye-Awilimungakoleana pumbu yu kinia pea molembolánje paa peanga.’konopu lepo molio. 9 Akumunga, ma-koleana kangimukinia molondu liemu, molo ma-koleana ulkama kiniasulu sepo molondu liemu Ye-Awilimuni kanopa peangapilielemo unguma sembondo mindi konopu kimbu sipumolio. 10 Karasini olio kote sendepa pilimba kinia aulkasenga lupa pumbá yombo se naa molemo. Olio pali yungakumbikerena pumbu gilimulu. Akumu pilipuli aku sipu‘Ye-Awilimuni kanopa peanga pilielemo unguma sambo.’nimbu pilipu molio. Pe yunga kotena gilimulu kinia u yama-koleana kangima kinia molopole olio sepo kondoru-

Page 21: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 5:11 21 PE-KORINI 5:13mulu molo sepo kinjerimulu mele pilipa apurupale mélekalomba.

5:11—6:2Olio Pulu Yemo Kinia Kelepo Konopu Seluna Pupili Molo-

molomonga Ungu Se11 Akumunga, ⸤ ‘Kotena gilimulu.’ nimbu pilipu⸥ Ye-

Awilimu kinia pipili kolopo lipu awi siliumele pilipuli ‘⸤naKarasinga kongonomo sendeli yemo molopo niliu melekinia, Karasini olio pe molopo naa kinjimulú aulkamo ak-isinderimu mele kinia, aku ungutolo⸥ yombomane ‘Sika.’ningu kuru mondangi.’ nimbu paa tondolo mundupunimbu siliu. Na konopumuni pilipu uluma sepo moliomele ⸤yombo marene pilku sunduku kolo tolemele-na-kolo⸥ Pulu Yemone sumbi sipa kanolemo. ‘Ono kepenane selio mele onone kanoko konopumane pilkuli ‘Akuungumu sika.’ ningu piliengi liemu peanga.’ nimbupilkiru.

12 I ungu nikiru akumuni ‘Onone na ‘ye peangamo’ningu piliangi.’ nimbu ‘nanga imbi olandopa molopili.’nimbu kelepo naa nikiru, mólo. ‘Onone na selio melekanoko peanga pilku, ‘⸤Pollone selemo mele ye marenekanoko sunduku yunga ungu-bulkundu kolo toko nindil-imili mele yombomane naa pilku,⸥ yu sika molemo melepilingí kinia peanga.’ ningu manda anju anju konopusiku ningu singí aulkamo lipu ora siembo.’ nimbu nikiru.‘Yombomarene yombo senga konopunamolemomelemonaa kanoko, mongomane kangimu mindi kanoko peangapilku yu kape ningu yunga imbi ambolko paka tondokoungu nilimili mele na aku siku kanokole kolo toko nilimiliyemandomandapundu tokoungu sikamaremandaningusiengi.’ nimbu i unguma nikiru. 13 ⸤Kanu yemane namolio nilimilimele aku sipu⸥ sika na amu tondu liemu akumandala. Pulu Yemonga kongonomo sendembondo aku

Page 22: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 5:14 22 PE-KORINI 5:18sipu amu topo molio. Molo na konopu sumbi sipa pepili⸤kongono sepo⸥ molondu liemuono lipu tapondombondoaku sipu ⸤sepo⸥ molio.

14 Karasini na konopu mondolemo mele pilipuli i kon-gonomo manda mundupu naa kelepo, ⸤ ‘Yombo marenena kanoko kiri pilingí kinia unguri mólo.’ nimbu,⸥we ambolopo molio. Na pilielio: Ye selumu yombo-manga pali kolondorumu akumunga olio pali kolorumu-lula. ‘Akumu sika serimu.’ nimbu tondolo mundupukuru mondopole, yuni na paa lakopa konopu mondopaleaku sipa senderimu mele pilipuli ‘I kongono seliomo naasendu liemu manda naa sembá.’ nimbu kongonomo wesepo molio. 15 Aku-sipa na-kolo olio yombomanga palinimba we naa kolondorumu. ‘Olio ⸤Karasinga⸥ kondemolemolo yomboma oliolio sepo molomolo mele konop-umane pilipu naa molamili. Olionga nimba kolondopalomboropa ola molorumu yemo mindi pilipu molopoyu kanopa peanga pilimba uluma mindi sepo molamili.’nimba yuni olionga nimba aku senderimu.

16 Aku sipu pilipuli na u Karasinga unguma naapilipu konopu topele naa topole mana-konopumunipilipu yomboma apurorundu mele lupa; kiniá aku sipuyomboma naa apuruliu. Konopu-umu perimu kinia sika uKarasi kepe aku sipu apurupu, yu molorumu mele pilipusundorundu, aku-na-kolo kiniá yu aku sipu pilipu naaapuruliu. 17 Akumunga, yombo se Karasi kinia kopu sepamolemo kinia Pulu Yemone kanu yombomo ‘Yu yombokondemo molopili.’ nilimú, yu sika yombo kondemomolemo. U sepa kinjipa molorumu uluma kamu maniapurumu. Kiniá ulu kondema ⸤yu-kinia⸥ wendo olemo.18 I ulu kondema pali Pulu Yemone mindi selemo. Oliou yu-kinia opa-tou molorumulu mele ‘Kiniá aku sipu naamolamili. Olio kinia yu kinia konopu seluna pupili mo-

Page 23: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 5:19 23 PE-KORINI 5:21lamili.’ nimba Karasi olio sirimu akumu-mambele olio yu-kinia konopu seluna pupili kopu sepo manda molemolo.Aku sepale ‘yomboma yu-kinia opa-tou molemele melemunduku kelko na-kinia konopu seluna pupili kopu sepomanda molamili.’ nimba ⸤Pulu Yemone⸥ aku kongonomona sirimu. 19 Olio Pulu Yemo-kinia aku sipu konopuseluna pupili kopu sepo manda molemolomonga pulumui-sipa: Karasini olionga nimba senderimumunga PuluYemone olio mana-yomboma-kinia yu-kinia opa-tou naamolopo konopu seluna pupili kopu sepomandamolomoloaulkamo lipa sumbi sinderimu. Aku senderimumungaPulu Yemone yombomanga ulu-pulu-kirima mundupakelepa, ‘aku seko kinjeringimunga kote naa sendembo.’nirimu. Pe ‘Yomboma-kinia na-kinia konopu selunapupili kopu sepo manda molamili.’ nimba Pulu Yemone“Kanu ungumu yomboma ningu siengi.” nimba akukongonomo na sirimu. 20Na aku sipa nimba taltopa kon-gonomo sirimumunga na Karasinga kere-pundu mandalepomolopo yuni nando “Yomboma nindei.” nilimúmeleunguma andopo yomboma nimbu sindiliu. Akumu i-sipamele: Pulu Yemo yuni ‘Ono i-siku i-siku sangi.’ nimbandonando “Nindei.” nirimu mele andopo nindiliu. Pe kiniánane Karasinga kere-pundu nimbu taltopomolopo yungakolali sepo ono paa tondolo mundupu mawa sepole “PuluYemo kinia opa-tou molemele mele munduku kelko yukinia konopu seluna pupili sere leko manda molangi.”nikiru. 21Ulu-pulu-kiri se naa serimu yemo Pulu Yemone‘Kanu yemone olionga ulu-pulu-kirima lipa tapondopamepili.’ nimba yu sirimu. Aku serimu-kulu yu sikaulu-pulu-kiri seli ye se none serimu. Pulu Yemone akuserimumunga olio Karasi kinia pea kopu sepo molopolePulu Yemone olio kanopale ‘Yombo sumbi nilima.’ nimbakanolemo.

Page 24: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 6:1 24 PE-KORINI 6:46

1 Na Pulu Yemo kinia kongono kopu sepo molopoleya nindu ungu kanumunga ungu se pea ono tondolomundupu nimbú sekero: “Ono Pulu Yemone we kondokolopale ⸤ono lipa tapondopa sepa kondorumu ulukanumu⸥ ‘We naa serimu. Serimu ulumu we mania naapupili.’ niengi. ⸤U ono we kondo kolopale lipa tapon-dorumu kinia moloringi mele kiniá aku sikula molangi.Konopu topele tokoulu-pulupeangamanaa sekomolongekinia manda naa sembá.⸥” nikiru. 2 Aku nikirumungaungu se Pulu Yemone nimbale:“Nane ono we kondo kolombo serindu walemo

wendo orumu kiniaononga ⸤ungu niringima⸥ pilierindu.

Ono mindili nolemolá aulkana wendo lipuna-kinia pea molko kondonge aulkana

lipu mondombo walemo wendo orumu kiniaono lipu tapondorundu.”

nirimu. Nane ono paa nimbu sikiru: Piliame! ⸤PuluYemone nirimu wale akumu paa kiniá.⸥ Kiniá PuluYemone yomboma we kondo kolomba walemo. KiniáPulu Yemone yomboma lipa tapondopa, mindili nolemoláaulkanawendo lipa yu-kinia peamolko kondonge aulkanalipa mondomba walemo.

6:3-13Pollone Karasinga Kongono Senderimumunga Mindili No-

rumu Mele Ungu Se3 ‘Nanga kongonomo mania naa pupili, ungu-taka naa

tondangi.’ nimbu yombomane na kanoko kiri pilkuungumu naa pilku lingí ungu se naa selio. 4Akumu mólo.‘Yombomane na kanokole ‘Pulu Yemonga kendemande-yemo molio.’ ningu piliangi.’ nimbu aku selio. Na-kiniaungu mare wendo olemo kinia selio mele kanokole ‘Yu

Page 25: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 6:5 25 PE-KORINI 6:8sika Pulu Yemonga kendemande-yemo.’ ningu pilingíuluma i-sipa:

⸤Umbunama⸥ na⸤-kinia wendo olemo kinia ‘Siyesekemo.’ naa nimbu⸥ tondolo mundupu molio;

ulu umbuna lupa lupama na-kinia wendo omba,na seko kinjilimili uluma wendo omba,na mindili nombo molio uluma wendo olemo.

5 ⸤Wale marenga⸥ onone na kopene toko,⸤wale marenga⸥ ka siku,⸤wale marenga⸥ yombomane pali na-kinia mumindili

kolko ru ningu lisiku sukundu sukundu ongo makutoko na seko pipili kondolemelela.

Na kála-sepo kongono sepo,⸤wale marenga⸥ uru naa pepo,⸤wale marenga⸥ gelene kolopo moliola.

6 ⸤Yombomane na kanokole ‘Pulu Yemonga kendemande-yemo molemo.’ ningu pilingí mele i-sipala:⸥

Na ungu kake selima sepo,pilipa kondoli peangamo ambolopo,konopu tambu nipili molopo,yomboma kondo kolopo sepo kondolio;na Mini Kake Sélimu kinia kopu sepo molopo,yomboma konopu mondolio ulu akumu kolo naa topo

paa sika konopu mondolio;7 sika-unguma nimbu,

Pulu Yemonga engemone kongono selio;yomboma opa sengendo ele tolo mélema ki ekendo

ekendo ingi siku ambololemele mele na aku sipu ulusumbi nilima ambololio;

8 yombo marene nanga imbimu ambolko paka tondoko,marene nanga imbimu toko mania munduku;marene nanga ungu-bulkundu nindiku,marene na kape nilimili.

Page 26: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 6:9 26 PE-KORINI 6:13Kongono sikama sumbi sipu selio-na-kolo nando “Kon-

gonomo nu kolo toko sekeno.” nilimili;9 yombomane na kanoko imbi silimili-na-kolo “Pea mo-lamili.” naa ningu, bulu silimili.

Wale mare ‘Paa kolkoro.’ konopu lelio-na-kolo kondepumbu we molio.

⸤Na selio mele kanoko kiri pilkuli ‘Munduku kelkokonopu topele tani.’ ningu⸥ pultane tolemele-na-kolo na toko naa kondolemele.

10 Na alieli konopu kiri awisili pelemo-na-kolo ‘Akumu yusepili.’ nimbu konopu sipu molio;

koropamo molio-na-kolo yombo lupama ‘Yombo-kamakoma molangi.’ nimbu aulka se akisindiliu;

méle seluri kepe naa taltolio-na-kolo méle paa awisililupa-lupama taltolio.

⸤ ‘Yombomane na kanokole ‘Yu sika Pulu Yemongakendemande-yemo molemo.’ ningu piliangi.’ nimbu akusipu sepo molio.⸥

11 Korini yomboma, nane ungu se lopi naa sepo, palionondo nimbu para sikiru. Nane ono paa lakopo konopumondolio. 12Nane ono ‘Kondo naa kolopo siye kolambo.’paamanda naa niliu-na-kolo onone na ‘Kondo naa koloposiye kolamili.’ nilimilu⸤munga konopu seluna naa pupilimolemolo⸥. 13 Lapalini ononga bolangomando nilimilimele kiniá nane ‘Ono nanga bolangoma.’ nimbuli onondoi-sipu nikiru: ‘Nane ono konopu awili sepomondoliomeleonone na aku siku konopu awili seko mondangi.’ nimbunikiru.

6:14—7:1

Karasinga Yomboma Pulu Yemonga Ulka Kake SélimuMolemelemonga Ultukundu Molemele Yomboma Kinia SelunaKopu Seko Naa Molangi Ungu Se

Page 27: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 6:14 27 PE-KORINI 6:1714 Karasinga yomboma ‘Karasi sika’ ningu kuru naa

mondolemele yomboma-kinia seluna kopu seko naa an-doko, kopu seko kongono naa seko, bisinisi kopu sekonaa sangi. Ulu-pulu-kirima kinia ulu sumbi nilima kinialiku sere leko manda kongono sengeleye? Pa sélimukinia simbulu tolimu kinia olo nambi seko kopu sekomolongeleye? ⸤Akumu paa manda mólo⸥ kene ⸤selunakopu seko naa molangi.⸥ 15 Karasi kinia kurumanganokoli sepa kinjeli ⸤Setene⸥ kinia konopu seluna pupilimolembeleye? Karasinga ungumu pilielemele yombomakinia Karasinga ungumu naa pilielemele yomboma kiniakonopu selu-sipa pelemoye? 16 Pulu Yemo molemo ulka-tembelemonga ulka suluminia kake selina kuru koyongemélema manda mengo pungu popo tongeye? Olio, kondemolopa mindi puli Pulu Yemonga suluminia kake sélimumolemolo, yu olio-kinia molemo kanumu. ⸤Yu-kinia akusipu molemolo⸥monga ungu se Pulu Yemone u nirimukanumu. Yuni nimbale:“Na nanga yomboma kinia seluna kopu sepo molopo,

ononga suku-singina molopo ono pea andomolo.Na ononga Pulu Yemo molombo;

ono nanga yomboma molonge.”nirimu. 17 ⸤Ya nikiru⸥ akumunga‘Ye-Awilimuni nimbale:

“⸤Ultukundu yomboma kinia, we-mélema anjikukape ningu popo tolemele yomboma kinia,⸥

ono-kinia seluna naa molko, munduku kelkopungu kolea senga lupa molo-pangi.”

“Kalaro mololi mélema ⸤ultukundu yombomaneanjiku popo tolemele mélema⸥ kinia

ulu-pulu-kiri pelemo mélema kinia kanumanaa ambolko,

aku mélema kinia ungu se naa saa.”

Page 28: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 6:18 28 PE-KORINI 7:3“Naa ambolonge kinia nane

“Molamili waa.” nimbu ono yando limbu.”18 “Na ononga Lapamo molombo,

ono nanga bolangoma molonge.Na Pulu Yemo, mélemanga pali engemo

pelemo yemone aku sipu nikiru.” nirimu.’kanumu.

71 Nanga konopu mondolio ango-keme, Pulu Yemone

⸤yunga yombo molonge yomboma⸥-kinia aku sipa nimbapanjerimu unguma ono-kinia na-kinia pelemomongapilipuli, kangikundu kepe konopu kinia minitolokondokepe kalaro mondolemo uluma mundupu kelepo, PuluYemo kinia pipili kolopo lipu awi sipuli ulu kake selisikama sepo molamili.

7:2-16Korini Karasinga Yomboma Kinia Ulu-Pulu-Kiri Se Peri-

mumu Pe Konopu Topele Toko Kanoko Kiri PilieringimungaPollo Paa Konopu Sirimu Ungu Se

2 Onone ⸤kelko⸥ na konopu awili seko mondayo! Nane⸤ononga⸥ yombo se sepo naa kinjipu, ‘Yombo se sepakinjepili.’ nimbu ungu se naa sepo, kolo topo yombosenga mélema toropo naa lipu, aku uluma naa serindu.3 Aku-na-kolo aku nikiru ungu kanumuni nane ‘Ononeseko kinjengi.’ nimbúndu naa nikiru. ⸤Aku-sipa na-kolo ononga yombo se sepo naa kinjerindu kene nanambi semu-na liku bulu sikimiliye?⸥ Nane u onondonindu mele i-sipa: “Nane ono paa tondolo mundupukonopu mondoliomonga ono konopu mondolio mele ulusene manda topa mania naa mundumba kololi ulumunikepe, we konde molopole umbuna se wendo ombá ulusene kepe, ono konopu mondopo ‘kopu sepo molemolo

Page 29: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 7:4 29 PE-KORINI 7:7mele molamili.’ nimbu molio aulkamo manda pipi naasimba.” nirindu. Nane ono aku sipu konopu mondo-liomonga “Seko kinjikimili.” naa nilka. 4 Nane onondonikirumu ‘Pilkunaa sundungí. Ulumapali sumbi siku sekokondonge.’ nimbu tondolo mundupu kuru mondopoleonondo sumbi sipu nikirumu. ‘Onone selemele meleyomboma piliangi.’ nimbu ono paa olandopa kape nimbusemane topo siliu. Ulu-umbuna awisili wendoolemokiniaonomolemelemele pilipuli na paa konopu awili-sepo sipukonopu tondolo olandopa pupili molio.

5 ⸤Aku sipumolio⸥monga pulumu ⸤niembo:⸥ Una koleaMasedonia poropinji pumbuli, ⸤ono Korini yombomamolko kinjeringi mele pilipuli⸥ konopu peanga naapepili kanga-kolte kepe manda naa molorundu. Na-kinia ulu-umbuna lupa lupama wendo orumu. Yombo-mane na-kinia opa mele seko angelema awisili niringi;konopuna sukundu umbuna sepa mini-wale purumu-namanda naa molorundu. 6 Aku-sipa na-kolo Pulu Yemoneyombo paa konopu umbuna pepili molemelema ‘konopupeanga pepili molangi.’ nilimú kanu Pulu Yemone na‘konopu peanga pepili molopili.’ nirimu kinia Taitasi namolorunduna orumu akumunga na konopu peanga pepilimolorundu. 7 Akumu sika na-kolo yu na molorundunaorumu akumuni mindi Pulu Yemone na ‘konopu peangalepo molambo.’ ni naa nirimu, mólo. Ono Korini yombo-mane Taitasi yu ‘konopu peanga lepa molopili.’ niringiakumuni PuluYemonena ‘konopupeanga lepomolambo.’nirimula. Taitasini nando ⸤ono seko molemele melenimba sirimu pilipuli na konopu paa olandopa sirinduuluma i-sipa:⸥ “Na kanamilila!” ningu waka kolko, nau seko kinjiku, na seko konopu kiri panjinderingi melemunduku kelko, kelko konopu topele toko ono na-kinia‘konopu seluna pupili kopu sepo manda molamili.’ ningu

Page 30: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 7:8 30 PE-KORINI 7:11konopu awisili kimbu siringi mele nimba sirimu pilipulina konopu paa awili-sepo sirindu.

8 Nane pepá u topo mundorundumu kanokole onosika umbuna serimu-na-kolo akumumandala, ⸤nane pepátopo sirindu mele pilku seringimunga⸥ wale kanga-kolteono konopu umbuna pepili moloringi akumu ungurimólo. Sika nane pepá topo ono sirindumuni ono walekanga-kolte mindili noringi kinia pilipuli kondo serimu-na-kolo 9 kiniá na konopu sikiru. Nane ono umbunasirindu akumunga konopu naa sikiru. Ono umbunasirindu akumuni ono konopu topele tondorumu aku-munga na konopu sikiru. Pulu Yemo yuni ‘Ulu-umbunaakumu ono-kinia wendo opili.’ nirimu-na nane pepátopo sirindu akumuni ono kanga-kolte kepe sepo naakinjerindu. 10Ono Pulu Yemone umbuna silimú akumuni‘Ono seko kinjilimili mele kanoko kiri pilku konopu topeletoko, mindili nolemolá aulkana wendo ongo, yu-kinia peamolko kondonge aulkana pangi.’ nimba lipa mondolemo-na akumu peanga, unguri mólo. Aku-sipa na-kolo manawendo olemo ulu-umbuna akumane kololi ulu-pulumuwendo olemo. 11 Ono pilkuli, i Pulu Yemone silimú um-buna akumuni ulu peanga lupa-lupama ono-kinia wendoolemomonga papu silimú mele mimi siku pilku molangi.Umbuna akumuni ulu peanga lupa-lupama ono-kiniawendo olemo mele i-sipa:U we moloringi-na-kolo topele toko kiniá ‘Unguma mimisipupilipu, ulu-pulu-kiri se olio-kinia naa pepilipaa sumbi sipu molamili.’ ningu selemele ulumu kinia,yombomane ono kolo toko ⸤ “Seko kinjilimili.” ⸥nilimili unguma ono mongo toko ningíndupopenge seko selemele ulumu kinia,⸤ononga ye sene sepa kinjilimú kinia⸥

Page 31: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 7:12 31 PE-KORINI 7:13onone pipili kolko yu iri tolemele ulumu kinia,‘⸤Ye sene sepa kinjerimu kinia unguri naa sepowe molorumulumunga Pulu Yemone olio

“seko kinjikimilimungamongo likimili kene mindili nangi.” nimbá.’ ningu⸥mini-wale munduku molemele ulumu kinia,‘Olio ⸤Pollo kelepo⸥ kanámola. ⸤Yu kinia⸥konopu sere lepo molamiliya.’ningu molemele ulumu kinia,ye sene sepa kinjilimú kinia onone tondolo mundukuyu liku sumbi silimili ulumu kinia,⸤sepa kinjilimú yemo⸥ ‘Sepa kinjilimumunga pundu top-ili.’ningu tondolo munduku selemele ulumu kinia,kanu ulu peanga selemelemane ulu-pulu-kiri ono-kiniapemumu onone naa ambolongi mele lipa ora sipa, aku-munga mongo se wendo ombá kinia ono-kinia “Pundutangi.” nimbámongo se naa pekemomele lipa ora silimú.

12 Akumunga, sika ono umbuna sirimu pepámo naneu topo sirindu-na-kolo ‘Ye sene sepa kinjerimu.’ nimbupilipuli kanu pepámo topo naa sirindu. ‘Kanu yemoneyombo se sepa kinjerimu.’ nimbu pilipuli topo naasirindula. Yombo talonga manjipu pepá topo ono naasirindu. ‘Onone na paa lakoko konopumondolemelemelePulu Yemo kanopa molopili onono paa pilku kondangi.’nimbu kanu pepámo ono topo sirindu. ⸤Pepá topole “Nesepa kinjerimu yemo-kinia sangi.” nirindu mele pilkusumbi siku seringi kanu ulumuni onone na konopu paalakoko mondolemele mele lipa ora silimú.⸥ 13 Akumunga⸤nane ono kanu pepámo topo sirindu kinia kanokolemoloringi mele kanoko kiri pilku konopu topele toko,seko kondoringi mele pilipuli⸥ na konopu peanga pepilimolorundu.

Page 32: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 7:14 32 PE-KORINI 8:1Aku-sipa na-kolo akumunga mindi konopu peanga

pepili konopu sipu naa molorundu. Taitasi konopu awili-sepa kimbu sipale ono moloringina orumu kinia ononepali yu liku tapondoringimunga Taitasi yu konopu peangapepili molorumu akumu kanopole na konopu paa olan-dopa sirindu. 14 Sika u Taitasi pilipa molopili ono kapenirindu ungu kanuma yu pumba kanorumu kinia ‘Paa sikanimu.’ nimba kanorumumunga na pipili naa kolorundu.U onondo ungu nirindu unguma paa sika nirindu melepe Taitasi pilipa molopili ono kape nirindu ungumu akusipa sikala. 15 Taitasi ono moloringina orumu kinia onomini-walemundukupipili kolko ‘Papuonu. Peamolamili.’ningu, yuni ungu nirimu mele liku awi siku pilku likuseringi mele kanorumu mele kiniá kelepa pilipale onokondo kolopa olandopa konopu mondolemo. 16 Kiniá napilkiru, ‘Onone uluma pali sumbi siku seko kondonge.’nimbu tondolo mundupu kuru mondopole na konopusipu molio.

Kolomongo-Awili 8-9Pollone Karasinga Korini-Yombomando“Kolea Judia Disiriki Karasinga Yombo

Molemelema Kou-Mone Siengi Liku MakuTangi.” Nirimu Ungu Se

88:1-15“Kolea Judia Disiriki Moloringi Karasinga Yombomanga

‘Kou-Mone Lipu Tapondopo Siemili.’ Ningu, Pilku Liku PopengeSeko Liku Maku Tangi.” Nirimu Ungu Se

1 Manda, ango-keme, kiniá ⸤ungu se lupa niembo⸥:‘Masedonia poropinji Karasinga yombo talapemolemelema pali Pulu Yemone we kondo kolopa lipa

Page 33: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 8:2 33 PE-KORINI 8:7tapondorumu-na molemele mele ono piliangi.’ nimbu yanimbu sikiru: 2 Kanu yomboma-kinia umbuna awisiliwendo orumu, paa mindili noringi ulumane ono ⸤‘Molko kondongenje molo molko kinjingínje.’ nimba⸥manda manjerimu kinia ono paa awili-seko konopusiku moloringi. Ono paa koropa pupili moloringi-na-kolo ⸤ ‘Karasinga yombo talape mare mélema mólotolemoma⸥ onone kou-mone mélema lipu tapondoposiemili.’ ningu kou-mone awisili pilku liku popengeseko siringila. 3 Onone seringi mele ⸤kanopole⸥ nane‘Ono Korini yomboma piliangi.’ nimbu para siembo.Masedonia poropinji yombomane ‘Kou-mone simulú.’niringi mele sikuli, pe kelko mare pea olandopa likusiringila. Onone onono konopumane pilkuli 4 na paatondolo munduku mawa seko ninguli: “Pulu Yemongayombo kake seli ⸤kolea Judia disiriki molemelema koleamarenga Karasinga⸥ yombomane kou-mone liku makutoko singí sekemele olione kepe pea lipu tapondoposiemili.” niringi. 5 Aku niringi kinia pilipuli ‘Onone kou-mone singí.’ nimbu pilierindu-na-kolo onone aku sikumindi naa seringi. Ono onono u Ye-Awilimu sikuli, pemindi Pulu Yemone “Saa.” nirimu ungu se pilipu naneonondo nirindu unguma konopu talo sepa naa pepili ‘Paapilipu lipu samili.’ ningu sumbi siku seringila.

6 ⸤Masedonia poropinji yombomane aku sikuseringimunga pilipuli⸥ ono Korini yombomane ⸤Judiadisiriki yomboma⸥ we kondo kolko liku tapondoringiulumu pulu polko seringi kinia ‘Taitasini ono kou-moneliku maku tonge mele lipa tapondopili.’ nimbu onomoloringina “Pu.” nimbu lipu mundorundu mele ‘Akusiku liku tapondonge ulumu kamu pora nipili.’ nimbuyu kelepo ono molemelena lipu mundumbu sekero.7Onone ‘Samili.’ nilimili ulumapali paa tondolomunduku

Page 34: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 8:8 34 PE-KORINI 8:10olandopa selemele kanumu. Karasinga ungumu ‘Sika.’ningu kuru mondongendo paa olandopa kuru mondokosiye naa kololemele. ‘Aku sipu pilipu molemolo meleyomboma piliangi.’ ningu taka leko naa nilimili. Tondolomunduku yomboma ningu silimili. Ono paa awili-sepa pilipa kondoli pepili Pulu Yemonga ungumu pilkumolemele. Konopu talo naa pepa kolo toli ungu se ono-kinia naa pepili ‘Pulu Yemonga ungumu paa olandopapilipu sepo molamili.’ nilimilila. (Nane ono pulu polopokonopu mondorundumunga) onone na paa olandopakonopu mondolemelela. Aku uluma olandopa selemelemele kiniá aku siku ‘Yomboma lipu tapondopo kou-monesiemili.’ nilimili ulu peanga akumu kepe olandopa sangi.

8 Ya ono Korini yombomane “Sangi.” nikiru akumuono tondolo mundupu mane sipu naa nikiru. ‘OnoKorini yombomane konopu mondolemele mele akumupaa sika selemelenje manda manjipu piliambo.’ nimbu‘Yombo marene yombo lupama kondo kolko ‘paa liputapondamili.’ nilimili mele piliangi.’ nimbu, nimbusikiru. 9 Olionga Ye-Awili Yesusi Karasini ono we kondokolopale serimu mele ono pilielemele. Yuni méle awisilikande-kandema taltorumu-na-kolo yuni ‘Ono lipu tapon-dambo.’ nimbale yu ye-koropamo molorumu. ‘Na koropapumbá kinia ono méle awisili kande-kandema taltonge.’nimba ononga nimba yu ‘koropamomolambo.’ nimba ye-koropamo molorumu.

10 ⸤Kou-mone liku maku toko singí⸥munga nane sengemele pilkirumele niembo: ‘U kalia-ingimunga ono ⸤ ‘Liputapondamili.’ ningu⸥ kou-mone mare pulu polko likumaku toringi kanumu kiniá kamu liku maku toko porasiengi.’ nikiru. Koleamanga pali yombomane pe ‘Liputapondamili.’ niringi-na-kolo ono Korini yombomanekumbi leko ‘Lipu tapondamili.’ ningu, kumbi leko kou-

Page 35: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 8:11 35 PE-KORINI 8:15mone liku maku toringila. 11 Aku kene u liku tapondon-gendo konopu siku kumbi leko ‘Lipu tapondamili.’ niringimele kiniá aku siku pilkuli kou-mone yu-mele-mele am-bolko molemelema mimi siku pilku kamu kou-monesingíma liku maku tangi. 12 Yombo sene ‘Yomboma paalipu tapondambo.’ nimbale yuni taltolemo mélemangaméle mare konopu sipa lipa yomboma lipa tapondopasilimú kinia yuni silimú mélema Pulu Yemone kanopapeanga pilielemo. ⸤Yombo sene ‘Lipu tapondambo.’ nil-imú kinia⸥ Pulu Yemone yundu “Nu kou-mone kiniamélema naa taltolenoma liku si.” naa nilimú kanumu.

13 Nane ‘Yombo mare mindili nolemelema mindili naanongo, mindili naa nolemelema mindili nangi.’ nimbunaa nikiru. ‘Nane ono pali mélema manda selu sikutaltangi.’ nimbu nikiru. 14 Kiniá ononga we taltolemelemélema mólo tolemo yomboma liku tapondonge. Kanukinia pe walte ono mélema mólo tomba kinia ononekiniá liku tapondoko mélema sikimili yombomane méleawisili taltokole ono liku tapondonge kinia manda selusiku molonge. 15 ⸤Manda selu siku seko molongemonga⸥ungu se Pulu Yemonga bokuna molemo. Akumu i-sipa:‘⸤Yomboma kere-langi mana liku maku toringi kinia⸥

awisili liltingima tondolo olandopa naa taltoringi;kanga seko liltingima mólo naa torumu.

⸤Awisili liltingima kepekanga seko liltingima kepe⸥ manda serimu.’

nimba bokuna molemo kanumu.8:16—9:5

Pollone “Taitasi Kinia Ye Talo Kinia OnoKorini-Yombomane‘Kou-Mone Taltolemelema Pungu Li-Pangi.’ Nimbu OnoMolemelena Lipu Mundumbu Sekero.” Nirimu Ungu Se (8:1pulu polko kanou)

Page 36: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 8:16 36 PE-KORINI 8:2016 Nane ‘Ono kondo kolopo lipu tapondambo.’ nimbu

pilielio mele Pulu Yemo Taitasinga konopuna molorumu-munga Taitasini ‘Ono kondo kolopo lipu tapondambo.’nimba pilipa molemóla, akumunga Pulu Yemo-kinia“Ange.” nikiru. 17 ⸤Taitasi aku sipa pilipa molemomonganane yundu nimbuli: “Korini yomboma molemelenapungu, yomboma liku tapondoko “Kou-mone singímakamu liku maku tangi.” pungu ni-pou.” ⸥ nikiru kiniapilipale konopu sipa ‘Paa aku sipu se-pumbu.’ nikimu.Yuni yuyu konopumuni pilipa ‘Paa aku sipu sambo.’nimba pilipa molemo akumunga ⸤nane aku sipu PuluYemo-kinia “Ange.” nikiru⸥.

18-19 Olionga genu se “Taitasi kinia pea kopu sekopangili.” nimbu lipu mundukuru, semane peangamoandopa topa silimúmunga aku yemo Karasinga yombotalapemane pali ‘Yu sepa peanga silimú.’ ningu kapenilimili yemo. Kanu yemo nimbu taltopo lipu munduku-rumunga ungu-pulu se pea pelemóla. Kou-monema lip-uli ⸤Jerusallemendo⸥ simulundu membo pumulú kiniaKarasinga yombo talapemane pali kanu yemo ningu tal-tokole “Olio kinia pea kopu seko pangi.” niringi. Akuniringi pilipuli yu onoKorini yombomamolemelena “Pu.”nimbu yu lipu mundukuru. Kanu kondo kolopa ⸤lipatapondoli⸥ kongonomo ‘YombomaYe-Awilimu kape ningíkinia yunga imbimu ola molomba.’ nimbu ‘Paa samili.’nimbu molemolo. ‘Olione ‘Ono paa lipu tapondamili.’nimbu molemolo mele kepe kanangi.’ nimbu kanu kou-monema membo pumulú. 20 ‘Onone kou-mone awisililiku tapondoko singíma olione lipuli ⸤Jerusallememembopumulú kinia kou-mone siringi⸥ yombomane ⸤ ‘Olionekou sepo sembambu sirimulu.’ ningu⸥ ‘olionga ungu-bulkundu nindiku iri naa tangi.’ nimbu ⸤olionga genuono kanoko peanga pilku kape nilimilimu kinia pea kopu

Page 37: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 8:21 37 PE-KORINI 8:24sepo andamili⸥.’ nikiru. 21 ‘I kondo kololi kongonomosemolo kinia Ye-Awilimuni ‘Seko kondokomele.’ nimbakanopili.’ nimbu kanu kou-mone singíma mimi sipunokombo sekero. Aku-sipa na-kolo akumu mindi mólo.‘Yombomane kepe sekemolo mele kanokole ‘Seko kon-dokomele.’ ningu kanangila.’ nimbu ⸤ ‘Kanu genumu peasamili.’ nikiru⸥.

22 Olionga genu se ‘Olo kinia pea kopu seko pangi.’nimbu lipu mundukurula. Kanu yemone wale aw-isili kongono tondolo mundupa mimi sipa serimu melekanorundu. Kiniá kepe ‘Korini yombomane paa sika kou-mone liku tapondoko singí.’ nimba tondolo mundupapilipale “Ono molemelena paa pambo.” nimba molemo.

23 Taitasi lipu mundukuru aku yemonga ungu se i-sipamolemóla: Yuni na kinia pea kopu sepo Pulu Yemongakongonomo andopo sepo ononga kongonoma sendelem-bolo yemo. Genungulu ongeletolonga ungu se pea nikiru:Olo Karasinga yombo talapemane “Ono Korini yombomamolemelena pale.” ningu liku mundukumili yetolonekongono selembele sengelemonga Karasi kape ninguyunga imbi ambolko paka tondolembele. 24 Aku kene‘Pollone olio selemolo semolo mele Karasinga yombotalapema nimba sipa olio kape nilimú mele yombo talapelupamane ‘Paa sika aku siku molemele.’ ningu kanangi.’ningu yomboma konopu mondolemele mele i ye yopokoongema paa kanangi liku ora siengi.

9Kolomongo-Awili 9

Pollone Korini Yombomando “Karasinga Yombo Kolea JudiaDisiriki Molemelema Gelene Paa Kololemele Kene Liku—Tapon-doko Méle Mare We Siengi.” Nirimu Ungu Se

Page 38: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 9:1-2 38 PE-KORINI 9:51-2 Ono Korini yombomane tondolo munduku ‘⸤Ju-

dia disiriki yomboma⸥ paa lipu tapondamiliya!’ ningumolemele mele pilieliola. Liku tapondongendo sekomolemele mele ⸤Karasinga yombo⸥ kolea Masedoniaporopinji molemele yomboma konopu sipu semane toposipu ⸤ono Korini yomboma⸥ kape nimbuli nirindumuni,kolea Akaya poropinji lemó ⸤kolea-awili Korini⸥ yombo-mane u kalia-ingimunga kinia yandopa kepe ‘Lipu tapon-dopo mélema siemili.’ ningu nokoko moloringi meleMasedonia yombomando nimbu sirindu kinia pilkuli ‘Ko-rini yombomane selemele mele manda manjipu samili.’ningu ono awisilini mélema singí uluma selemelela, aku-munga, Pulu Yemonga yombo konopu kake seli ⸤koleaJudia disiriki molemelema koleamanga pali Karasingayombomane⸥ liku tapondoko we singí kou-monemaliku maku toko molemele ⸤mele ono Korini yombomapilielemele⸥monga ono ungu ⸤awisili⸥ pepána naa toposimbú kinia mandala. 3-4 Aku-sipa na-kolo na ombókinia Masedonia poropinji ye mare pea omulu liemuono ⸤Korini yomboma⸥ne kou-mone singíma kamu naaliku maku tongi liemu nane kape nimbu onone selemelemele yomboma semane topo sirindu mele pilipuli paapipili kolombo. Ono ⸤Korini yomboma⸥ kepe pipili ko-longe. Akumunga pilipuli, ‘na ono molongena ombókinia yomboma kape nimbu semane topo sirindu melepaa sika aku siku sangi. Yombomane ‘Pollone kolo to-rumu. ⸤Yuni Korini yomboma we kape nirimu.⸥’ ningunaa piliangi. ⸤Kou-mone limbu ombóma sika liku makutoko pora siengi.’ nimbu olionga⸥ genu ye ⸤yopoko⸥kanuma ono molemelena lipu mundukuru. 5 ⸤ ‘Na kiniaono Korini yomboma kinia olio pipili naa kolamili.’ ⸥nimbu ⸤olionga⸥ genu ⸤ye yopoko⸥ndo tondolo mundupunimbuli: “Na u naa pambo ono kumbi leko pungu, Korini

Page 39: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 9:6 39 PE-KORINI 9:8yomboma liku tapondoko, singí kou-mone liku makutolemelema kamu likumaku toko taltokomolangi wambokene onomolemelena liku tapondangi kumbi leko pangi.”nimbu lipu mundukuru. Pe “Simulú.” ningu panjeringimele kamu liku maku tokole na nokoko molangi ombókinia pilkuli konopu pe nipili yomboma liku tapondongekou-mone awisili na pilku liku popenge seko singí. ⸤Kamunaa taltoko nokokomolangi ondu liemu ‘Pollone olio kou-takisi tomoloma omba likimu. Olionga mélema olioliowe taltopo kolea Judia disiriki yomboma naa silimolánjepapu.’ ningu⸥ konopu kiri panjiku singí kinia manda naasembá. Aku sipu nimbu pilipuli na u naa wambo oliongaye genupili-pokondo “Ono liku tapondangi paa.” nimbulipu mundukuru.

9:6-15Kaliana Kere-Langi Umbu Awisili Mundulimulu Kinia Kere-

Langi Awisili Yando Lipu Taltolemolola, Akumunga Ungu-PuluSe (Kolomongo-awili 8-9 palimunga ungu se.)

6 ⸤ ‘Kou-mone pilku liku popenge seko siengi.’ nimbu⸥nikirumunga ungu-pulumu niembo piliangi. Yombo sekere-langi koltalo umbu tolemomone kere-langi koltalolipa nolemo; kere-langi awisili umbu tolemo yombomoneawisili lipa nolemo. 7 Yombomane yomboma liku tapon-doko mélema konopu siku sumbi siku silimili akumaPulu Yemone kanopa konopu mondolemo kene onoyomboma yu-mele-mele konopumane pilkuli ‘Kou-monei-sipu yomboma lipu tapondopo siemili.’ ningu pilkulisiengi. Konopu kiri panjiku naa siengi. ‘Naa silimolá-na-kolo yombomane “Siee!” ningu tondolo mundukumawa sekemelemonga sikimulu.’ ninguli singí kiniamanda naala sembá. 8 Pulu Yemone ono méle paaawisili manda simba taltoko manda sendenge, alieli⸤konopu pe nimbá uluma kinia, kongono senge uluma

Page 40: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 9:9 40 PE-KORINI 9:11kinia, mélema⸥ mólo tombama pali manda sipa mandasendemba kene ⸤konopu kimbu naa siku yomboma likutapondoko mélema siengi.⸥ ‘Onone liku tapondoli ulupeangama pali manda sendangi.’ nimba aku sembá. 9Akuulumungaungu se PuluYemongabokunamolemo, akumui-sipa:‘⸤Yombo sene kaliamanga kere-langi awisili

umbu tolemo mele yombo peanga sene⸥yombo koropama lipa tapondopa

méle awisili andopa moke sepa silimú;pe aku sipa kondo kolopa

sepa kondolemo ulu peangamaalieli pepa mindi pumbá,

⸤Pulu Yemo pilipa molomba⸥.’nilimú kanumu.

10 ‘Kere-langi umbu tolemo yemone kere-langi umbutopili.’ nimba umbuma silimú ⸤Pulu Ye⸥mo, yuni we-yomboma ‘kere-langi lupa lupama nangi.’ nimba silimúPulu Yemola, yuni ‘Onone yomboma liku tapondangi.’nimba méle paa awisili simba. Onone kondo kolopa sepakondoli ulu peangama senge kinia ‘Olandopa olandopasangi.’ nimba lipa tapondopa mélema simba. Yombokere-langi umbu tolemo kinia kere-langi awisili tolemomele ono kinia aku sipa wendo ombá. 11 ‘Alieli, yombomamélema mólo tomba kinia onone kanu yomboma likutapondoko méle awisili pilku liku popenge seko siengi.’nimba ⸤Pulu Yemone⸥ ono méle awisili simba kiniaonone ononga genali méle awisili manda singí. Kanu-kinia olione ⸤Karasinga Judia disiriki yomboma⸥ liputapondopo, ono ⸤Korini yombomane⸥ méle awisili pilkuliku popenge seko singíma lipu membo pumbu simulúkinia aku siku genali liku tapondongemonga genalini PuluYemo kinia “Ange.” ningí.

Page 41: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 9:12 41 PE-KORINI 9:1512 Onone aku siku Pulu Yemonga yomboma liku tapon-

doko mélema singí ulumu sengemonga ulu talo wendoombá. Aku senge kinia yomboméle mólo tolemomamólonaa topamanda sembá. Aku-sipa na-kolo akumindimólo.Aku sengemonga yombo awisilini ⸤Pulu Yemo kinia⸥“Ange.” ningu yu kape ningíla. 13 Ono ⸤Korini yombo-mane⸥ ⸤Judia disiriki⸥ yomboma ⸤aku siku⸥ liku tapon-doko mélema singímunga kanokole ⸤we-⸥yombomaneono sika Karasinga yomboma molko, yunga semanepeangamo sika pilku likuli yunga unguma pilku likusengena panjiku senge mele kepe, ononga mélemangaawisili Judia yombomakinia yombo lupa lupamapali kiniapilku liku popenge seko liku tapondoko moke seko singímele kepe, mona lemba kanokole Pulu Yemo kape ninguimbi ambolko paka tondonge. 14 Akumu kanokole ningí-muni, Pulu Yemone ono ⸤Korini yomboma⸥ we kondokololemo mele akumu paa olandopa we kondo kololemomele kanokole Pulu Yemo kinia ungu ningí kinia ono paakonopu mondoko Pulu Yemo ononga mawa sendenge.15 Pulu Yemone méle paa peanga olandopa we sirimuakumu olione yomboma nimbu simulundu perelemoloakumu Pulu Yemo kinia paa awili sepo “Ange.” nikimulu.

Kolomongo-Awili 10-13

Korini Yombomanga Ye Marene PollongaUngu-Bulkundu Ninderingi Kinia KoriniYombo Wemane Pilkuli ‘Sika.’ Konopu

Lieringi-Kulu Pollone Yu Molopa NirimuMele ‘Sumbi Siku Piliangi.’ Nimba, Nimba

Sirimu Ungumu

Page 42: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 10:1 42 PE-KORINI 10:410

Kolomongo-Awili 10Ye Marene ‘Pollone Sepa Kinjilimú.’ Niringimunga Pilipale

Pollo Yu Serimu Mele Pepá Torumu Ungu Se1 Kiniá nane ungu se ‘Paa piliangi.’ nimbu, nimbu

sikiru. Nimbu simbundu Karasi yu kála naa sepa pangunimba taka lepa molopa yunga imbimu ‘ola naa molopili.’nimba molorumumele na aku sipu nimbumolopole, ‘ononimbu simbú ungumu paa mimi siku piliangi.’ nimbu,nimbu sikiru. ⸤Ye marene nanga ungu-bulkundu nindikuninguli:⸥ “Pollo yu ono ⸤Korini yomboma⸥ kinia peamolemele kinia pipili kolopa ono unguma sumbi sipamane naa silimú, na-kolo ono-kinia naa molopa koleasenga lupa molopale, pipili naa kolopa unguma tondolomundupa nimba silimú.” nilimili. 2 ⸤Aku siku nilim-ili mele pilipuli⸥ ‘Aku siku naa ningu konopu topeletangi.’ nimbu, ono tondolo mundupu mawa sekero.Molo konopu topele naa tongi liemu “⸤Pollo senga lupamolopale mindi olio unguma pipili naa kolopa tondolomundupa nilimú.” nilimili mele⸥ ono molemelena omboono-kinia molopole ungu mare pipili naa kolopo paatondolo mundupu ono mane simbú. Onone “Pollo sepamolemo uluma mana-uluma mindi selemo. Karasinikanopa peanga pilielemo uluma naa selemo.” nilimilimele aku siku ningu molangi ondu liemu na paa sikapipili naa kolopo ono tondolo mundupu mane simbú⸤kene ‘Aku siku naa ningu, konopu topele tangi.’ nimbu,ono mawa sekero⸥. 3 Na sika ma-koleana ⸤we-yombomapea⸥ molio-na-kolo ⸤Karasinga opa sembondo⸥ mana-yombomane konopumane pilkuli opa selemelemele lupa,na aku sipu konopumuni pilipuli opa naa selio. 4 Naopa sembondo ma-koleana yombomanga opa selemelemélema lipuli opa naa selio. Pulu Yemonga opa seli méle

Page 43: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 10:5 43 PE-KORINI 10:10enge nilima lipu ambolopo, akumane opa-toumanga opa-pala tondoloma topo ungu tolio. 5 Kolo toko angelemanilimili unguma topo mania mundupu, Pulu Yemongaunguma pilingí aulkamo pipi silimú ungu aku silima sepokinjipu, yombomanga konopu lemele unguma ⸤ ‘Opa-touma.’ nimbu⸥ ka sipu, ‘Yomboma ononga konopumaneKarasinga unguma mindi piliangi.’ niliu. 6 ⸤Ono Koriniyomboma kepe,⸥ ‘Ono yombo-wemane ⸤konopu topeletoko⸥ nane “Saa.” nikiru ungumupilku liku sekomolongekinia kanopole nanga unguma ‘naa pilimulú.’ ningu pilkumokoli senge yomboma ⸤ombo⸥ mindili nangi simbú.’nimbu nokopo molio.

7 Yombomane ulu selemelema kanongendo mimi sikukanangi. Ne ye sene ‘Na Karasinga yemo molio.’ konopuliemu liemu ‘Na Karasinga yemo molio mele Pollo kepeaku sipa mele Karasinga yemo molemóla.’ konopu liepili.⸤ ‘Yu yuyu mindi Karasinga yemo molio.’ konopunaa liepili.⸥ 8 Nane kongono selioma Ye-Awilimuni‘Sani.’ nimba na namba sirimu akumu Ye-Awilimuni ‘Onokonopu tondolo pupili molangi liku tapondani.’ nimbana nimba taltopa nambamo sirimu. “ ‘Ono molko kin-jangi.’ nieni.” nimba na nimba taltopa nambamo naasirimu. Aku sipa serimumunga nanga imbimuwallo-kolteambolopo paka topo kape niliu-na-kolo aku seliomongana pipili naa kolombo. 9 ⸤ “Ye-Awilimuni “ ‘Ono molkokinjangi.’ nieni.” nimba na nambamo naa sirimu.”nikiru⸥ akumu pilkuli, ‘Nane pepá topo ono siliu akuma‘ ‘Olio pipili kolopo mini-wale mundamili.’ nimba pepátopa sikimu.’ ningu naa piliangi.’ nimbu aku sipunikiru. 10 Sika ye marene ninguli: “Pollone pepá topasipale olio iri topa ungu tondolomare nilimú-na-kolo oliomolemolona olemo kinia kanopole ‘Yu we-ye se. Imbinaa mololi ye se. Ye marene ungu-mane sumbi siku

Page 44: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 10:11 44 PE-KORINI 10:14silimili mele yu aku sipa ungu-mane naa silimú.’ nimbukanolemolo.” nilimili. 11Aku siku nilimili yema ono i-sikupiliangi: ‘Na ono-kinia seluna naa molopo, kolea sengalupa molopole nane pepá topo pipili naa kolopo tondolomundupumane siliu mele kinia, onomolemelena ombolemane simbú mele kinia, paa selu-sipamo. ⸤Ya pepá topopaa tondolo mundupu mane sikiru mele ombole manesimbú.⸥’ ningu piliangi.

12 Ye marene ‘Olio ye peangama.’ ningu onono imbiambolko paka toko kape nilimili mele na aku sipu sembókinia paa manda naa sembá. Kanu yemane ono ononokonopumane pilkuli ‘Olio i-sipu i-sipu semolo kinia yepeangama molomolo.’ ningu pilkuli aku siku selemele.Ono onono selemelemele kanoko konopumane pilku apu-rukuli ‘Olio ye peanga olandopama.’ ningu pilielemele.Aku selemele yema pilipa kondoli naa peli yemane lawaseko selemele⸤monga na ono onono kape nilimili mele nananu aku sipu kape nilkanje paamanda naa selka⸥. 13Aku-na-kolo na nanu nanga imbi walu lipu ola mundupukape naa nimbú. ‘Na nanu imbi ambolopo paka topokape niembo.’ nimbu Pulu Yemone na nimba taltopa‘Kongono sani.’ nimba sirimumelemindi pilipuli na nanuimbi ambolopo paka topo kape nimbú. Pulu Yemonena ‘kongono sani.’ nimba sirimu kongonomo kinia ono⸤Korini⸥ yomboma-kinia kongono selio akumu kepe kon-gono selumu. 14 Pulu Yemone ‘Na kongono sani.’ nimbanamba sirimu aku nambamone ono ⸤Korini yomboma⸥pali kepe nokolemo akumunga nane ono moloringinakumbi lepo ombo Karasinga semane peangamo toposirindu kinia Pulu Yemone na kongono “Sei.” nimbasirimumu mundupu kelepo kongono se lupa lawa seponaa serindu ⸤akumunga na nanu imbi papu ambolopopaka tolio⸥. Ono moloringina ombo semane peangamo

Page 45: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 10:15 45 PE-KORINI 10:18naa topo silkanje aku sipu Pulu Yemone na kongonosirimu semundupu kelkanje na nanu imbi ambolopo pakatolio mele paa manda naa selka. ⸤Aku selkanje lawaselka-na-kolo na lawa naa selio. Andi ye mare molemeleakumane mindi lawa selemele.⸥ 15 Na nanu kape nimbuimbi lipu ola munduliu akumu Pulu Yemone na kongono“Sei.” nimba sirimu kongonomo seliomonga mindi akuselio. Yombo marene kongono selemelemonga nangaimbi ambolopo paka naa tolio. Nane ‘Wendo ombá kiniapeanga.’ konopu lekero mele i-sipa: ‘Ono ‘Sika.’ ningukuru mondolemele mele olandopa pumbá kinia nane onomane sipu kongono selio uluma tondolo pumba awilisepa pepili.’ konopu lekero. ‘Aku-na-kolo aku sipu ono-kinia kongono sembó kinia Pulu Yemone na kongonosirimumu mundupu kelepo kongono se lupa naa sambo.’konopu lekero. 16 Kanu-kinia kongono ono-kinia seliomotondolo pumba awili sepa pemba kinia na ono molemelekolea anjukundu semane peangamo manda pumbu toposimbú, kanu-kinia ye marene andoko ungumu ningusiringi koleana naa pumbuli nimbúmuni, kanu yemanekongono u selemelemonga nane nanga imbi ambolopopaka naa tombo.

17 Aku-sipa na-kolo ⸤Pulu Yemonga bokuna ungu semolemo mele pilipu semolo kinia peanga. Akumu i-sipa:⸥‘Yombo sene ‘Yombo senga imbi ola molopili.’

nimu liemu ‘Ye-Awilimunga imbimu mindiola molopili.’ nimba ambolopa paka tondopili.’

⸤nimba bokunamolemo.⸥ 18Yombo sene kongono selemomele kanopa apurupa yu yunga imbimu ambolopa pakatomba yombomo Pulu Yemone kanopale ‘I kongonomopapu semu. Yu yombo peangamo.’ nimba kape naanilimú, mólo; Ye-Awilimuni yombo se molopa kongono

Page 46: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 11:1 46 PE-KORINI 11:3selemo mele kanopa apurupale yundu ‘Yombo peang-amo.’ nimba kape nilimú yombomo mindi sika imbi olamolemo.

1111:1-15

Pollone Kongono Serimu Mele Kinia, Ye Marene Kolo Toko“Karasini Lipa Mundorumu-na Kongono Sekemolo.” NiringiYemane SeringiMele Kinia “Selu SipaMólo.” NirimuMele UnguSe (10:1-18 kinia pea)

1 Na ungu se nimbu kinjimbu kinia siye kolonge kiniapeanga. Ungu se nimbu kinjimbu sekero akumu nimbukinjambo kene siye kolangi. 2 ⸤Nane aku sipu mawasekeromonga pulumu i-sipa:⸥ Pulu Yemone yombomanimba taltopa ‘Yu mindi liku awi siku pilku molko, yelupa senga unguma naa pilku lombili paa naa pangi.Ye se lupa lombili pungí kinia paa kanopo kiri pilipukonopu kiri panjimbu.’ nimba molemo mele na aku sipupilipu molio. ⸤Korini yomboma,⸥ nane ‘ ‘Ono Karasingaambomo mindi molangi.’ nimbu simbú.’ nimbu, nimbupanjerindu. ‘Ambo-wenepo se ye se kinia naa pepale yepulimú mele ono aku siku ye se kinia naa peko ambo-wenepo mele molkole Karasi kinia pangi.’ nimbu ‘yusimbú.’ nimbu pilipu molorundu mele molio. 3 ‘⸤Karasikinia mindi pangi.’ nimbu molio⸥-na-kolo nane pilkiru,‘Wambiye kolo toli uluma pali pilielemomone u ambo Ipukiyongo nimba kolo topa kondi topa peké tondorumukinia pilipa lipa lombili pumba lo liltimu mele ono akusiku ye marene kondi toko peké tondonge kinia onongaungumu pilkuli ningímuni, ‘Olio Karasinga yombo kakeselima mindi.’ ningu yu kuru mondoko yunga ungumumindi pilku liku seko moloringi mele munduku kelko

Page 47: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 11:4 47 PE-KORINI 11:8konopu topele tokole, ye lupamane kondi tongema lom-bili pungu lo lingínje.’ nimbu mini-wale mundupu molio.4Ye sene lupa onomolemelena omba, nane Yesusi-nga se-manemo topo siliu mele naa topa silimú, yuni ‘Yesusingasemanemo topo sikiru.’ nimbale ye senga lupa semanemotopa silimú kinia onowepilku likumolemele. Molo ‘Mini.’nilimili akumu se lupa, ono u Mini Kake Sélimu liltingiakumu mólo, se lupa, akumu ononga konopuna pumbamolemo kinia ‘We molopili.’ ningu kamu limili. Moloye marene kolo toko “Semane peangamo topo sikimulu.”nilimili kinia nane semane peanga sikamo ono toposirindu semanemo munduku kelko kanu yemane tokosilimili semanemomindi ‘Semanepeangamo.’ ningu, takaleko pilku limili ⸤kene ungu se nimbu kinjimbu kinia weniembo siye kolangi⸥.

5 Nane pilkiru, ‘Kanu yema ono ‘Sika Karasini “Nangakongonomo sende-paa.” nimba lipa mundorumu yemamolemolo.’ nilimili kanu yemando ‘Olionga ungu-manesili ye awilima.’ nilimili, kanu yemanga na maniandopanaa molio.’ konopu lekero. 6 Sika na ungu-manema mimisipu simbú mele sukuli se naa serindumunga ⸤Karasingaungumu⸥ mane sipu kinjiliunje-na-kolo na ⸤Karasinga⸥unguma paa mimi sipu pilielio. Ono mane siliu kiniaunguma mimi sipu pilielio mele alieli ono lipu ora siliu.

7 Pulu Yemonga semane peangamo ono topo simbundu‘Nanga imbimu mania molopili.’ nimbu “Aku sekerokongonomonga méle kalangi.” naa nirindu. ‘Nangaimbimu ambolopo paka naa tambo. Ononga imbimaambolopo paka tondambo.’ nimbu aku serindu. Naneaku sipu serindu ulu akumu ulu-pulu-kiri se serindumolo ungu-mane se pulua torunduye? 8 Ono lipu tapon-dopo Karasinga kongonomo sendepo molorundu kiniaKarasinga yombo talape marene kou-mone liku tapon-

Page 48: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 11:9 48 PE-KORINI 11:12doko siringi akumu ‘Karasinga yombo talapemanga kou-mone wa lipu ono Korini yomboma lipu tapondorundunone sekemo.’ nilka. 9 Na ono-kinia molopo kongonoserindu kinia na mélse mólo torumu kinia nanga genupilikoleaMasedonia poropinji molko oringi kanumanemindina liku tapondoko méle mólo torumuma pali mengoongo na siringimunga ono Korini yombomando “Na likutapondoko mélema siee.” nimbu ono umbuna se naasirindu. ‘Na onondo “Liku tapondaa.” nimbu umbuna sepaanaa simbú.’ nimbupilierindumele kiniá kepe aku sipupilipuli ‘Ono na liku tapondangi.’ nimbu umbuna se pe-pe-kepe paa naa simbú.

10 Na aku sipu “Sika selio mele sembó.” nimbutondolo mundupu nimbu panjikiru mele paa mi lepoKarasinga ungu-sikamo na-kinia pelemomonga paa sikanikiru. ‘Nane ⸤ono Korini yomboma molemele⸥ koleaAkaya poropinji koleamanga pali andopo semane peang-amo topo simbú kinia “Kou-monene topo toko liee.” naanimbú.’ nikiru akumu paa sika nikiru. Aku sipu nananu kape nikiru mele mania naa pumbá. 11 ⸤ ‘Onongakou-mone naa limbu.’ nikiru akumu nambi semu-nanikiruye⸥? Nane ono konopu naa mondoliomonga akusipu nikiruye? Paa mólo! Na ono paa konopu mondoliomele Pulu Yemone pilielemo. 12 ⸤ “Méle kalaa.” paanaa nimbú akumunga pulumu i-sipa:⸥ Ye mare onongaimbima ambolko paka toko ‘Yombomane olionga ungumapilkuli ‘Olione kongono selemolo mele kinia Pollone kon-gono selemo mele kinia selu-sipa. ⸤Yu kinia olio kiniapea Karasini lipa mundorumu yema molopo, kongonoselemolomonga méle kalólimu limulú.⸥’ ningu kanangi.’ningu selemele mele ‘Paa naa sangi. Yombomane kanuyemanga ungu kolo tolima paa naa piliangi.’ nimbuli ‘Akusiku ningu pilingí aulkamo pipi siembo.’ nimbu ⸤kanu

Page 49: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 11:13 49 PE-KORINI 11:16yemane “Kongono sekemolomonga méle kalaa.” nilimilimele nane paa naa nimbu, na yomboma lipu tapondopoKarasinga kongonomo sendeliomonga⸥ méle kalólimunaa liu mele pe kepe paa naa limbu.

13 Aku siku selemele yemane ‘Yombomane ‘OlioKarasini lipa mundorumu yema molemolo.’ ningukanangi.’ ningu kolo toko andoko Karasini lipamundorumu yemane kongono selemele mele ono akusiku manda manjiku andoko kongono seko molemele.14 Aku selemele mele kanokole konopu kimbu sikunaa molangi. ⸤Kurumanga nokoli⸥ Setenene kepe⸤yomboma kondi tombando⸥ yu sika molemo meletopele topa ‘Mulu-koleana angello se pa selina molemomele molambo.’ nimba aku sipa manda manjipa selemokanumu. 15 ⸤Setenene aku sipa selemo liemu⸥ yuniselemo mele yunga kongonomo sendeli kendemande-yema ‘Yombomane olio kanokole ‘Ye sumbi nílimungakongonomo sendeli kendemande-yema molemolo.’ningu kanangi.’ ningu aku siku manda manjiku kolotoko senge kinia kanokole konopu awisili kimbu naasiengi. Pe ononga aku selemelemonga méle kalólimulingímu papu lingí.

11:16-33Pollo Karasini “Kongono Sende-Pu.” Nimba Lipa Mundo-

rumu Kongonomo SendembandoMindili NorumuMele Ungu Se(11:1 pulu polko kanani)

16 Nane u nindu mele kelepo nikiru. ‘Nane nimbukinjimbu kinia, nimbu kinjambo siye kolangi.’ nindukanumu. ⸤Aku sipu ya kamu nimbú kinia⸥ ‘Pollo yu unguaroma topa nimba amu tokomo.’ ningu naa piliangi. Molonane nanga imbimu nanu ambolopo paka topo nimbukinjimbu kinia ‘Pollo yu amu tokomo.’ sika ningu piliengiliemu, manda, ⸤andi kape ningu onono imbima ambolko

Page 50: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 11:17 50 PE-KORINI 11:21paka tolemele yemanga unguma taka leko pilku likumolko ‘Amu tokomele.’ naa nilimili mele⸥ nanga ungumaaku siku taka leko pilku molko ‘Amu tokomo.’ naalaniengi. 17 Nane ‘Na ye awili peangamo.’ nimbu aku sipunimbu kinjimbu kinia Ye-Awilimunga kongonomo sendeliyombo sene nilka mele naa nimbú. Amu toli ye sene nilkamele na nanu imbi ambolopo paka topo nimbu kinjimbu.18Ma-koleana yombomane ononga imbima ambolko pakatolemele mele ye awisilini aku siku selemelemonga naaku sipu nanga imbimu nanu ambolopo paka topo kapenimbú. 19Ono ‘amunaa topo pilipu kondoli peli yombomamolemolo.’ ⸤konopu lemele-na-kolo⸥ amu tolemele yema‘amuwe tangi.’ ningu siye kolko taka leko pilkumolemele.20 Ye marene ono ka-mele siku mindili siku nokolemele,molo ononga kongonomo “sendaa.” nilimili, molo ononingu pangu siku ononga mélema we limili, molo onopeké tondoko kolo tolemele, molo ‘Olio ye peanga aw-ilima molemolo. Ono yombo kirima molemele.’ nilimili,molo ⸤ ‘Olionga unguma paa piliangi. Olio paa lombiliwangi.’ ningu tondolo munduku kara pungu⸥ ono laruwatolemele kinia kepe, ono ⸤Korini yombomane⸥ aku sikuselemele yema pali ‘Aku siku sangi.’ ningu siye kolko ‘Yepeangama. Papu selemele.’ ningu ononga unguma takaleko pilku molemele. 21 ⸤Kanu yema⸥ onone selemelemele na ono ⸤Korini yomboma⸥-kinia molorundu kiniaaku sipu selka-na-kolo na enge naa perimu-kulu ‘Aku sipusambo.’ naa nirindu akumu lawa serindu mele kiniá akusipu sepo kinjerindu mele paa pipili kolopo nimbu parasikiru.

Aku-sipa na-kolo ye sene yu molemo mele kinia yu-kinia uluma wendo olemo mele kinia pipili naa kolopatondolo mundupa nimba para silimú liemu na kepe mo-lio mele kepe na-kinia ulu wendo olemoma kepe pipili

Page 51: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 11:22 51 PE-KORINI 11:25naa kolopo tondolo mundupu sumbi sipu nimbu sim-bula. Kiniá ya nikiru ungumu amu úngu langopo nikiru.⸤Ye marene onono kape ningu, seko molemele meleyomboma ningu silimili mele nane ono-kinia keru-kurulipu na nanu kape nimbu sepomoliomele nimbu siembo.⸥22 Andi ye kanuma Ipuru yemaye? Na Ipuru yemola.

Kanu yema Isirele yemaye? Na Isirele yemola.Kanu yema ⸤pulu-pulu anda-kolepa⸥ Eporayamone

kalopa liltimu yemaye? Na Eporayamone kalopaliltimu yemola.

23 Kanu yema Karasinga kongonomo sendelikendemande-yemaye? Ono Karasinga kongonomo

sendelemele maniandopa mele; na Karasinga kon-gonomo paa olandopa sendeli yemo molio.

(Ya ⸤na nanu imbi ambolopo paka topo kape nimbu⸥nikiru mele na konopu naa peli ye se amu topo nikiru.)

Na Karasinga kongonomo kála-sepo awili-seposerindula.

Na wale olandopa ka-ulkana perindu.Na wale paa awisili kopene toringi mindili norundu

mele kanu yema topo mania munduliu.Wale awisili na pondeanga kolorundu.

24 Juda ye nokólimane na ⸤walte walte ningu ka siku na‘Olandopa llo sepili.’ ninguli⸥ ka-pultane wane paonotene nani ningu toringi, aku walema lipa sere lepa se-pakara.25 Wale yopoko ⸤Romo-yemane⸥ na kopene toringi;

walte ⸤Juda yombomane⸥ na ‘kolambo.’ ningu kounitoringi;

wale yopoko na sipina andorundu kinia topa bultupakamu kiri lierimu; walte sipi se aku serimu kiniana nomu-kusana sukundu ipulieli tangoli wale taloperindu;

Page 52: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 11:26 52 PE-KORINI 11:2926 ulka senga wale awisili naa pepo, kolea lupa lupamangaawisili pelepo mindi andorundu;

andorundu kinia wale marenga pondeanga na nonapurundula;

wale marenga wa noli yemane na tokomélema wa lingíseringila;

wale marenga nanga ⸤Juda⸥ yombomane na tongeseringi;

wale marenga Juda yombo talape ultukundu yombo-mane na tonge seringila;

wale marenga taonomanga na tonge seringi;wale marenga na kolea ku lielina andorundu kinia na

pondeanga koleana nombá serimu;wale marenga nomu-kusana na nona wangorundula;wale marenga ye marene kolo toko ‘Olio Karasinga

yema molemolo.’ ninguli nanga kongonoma pipisindingí seringila.

27 Kongonoma kála-sepo umbunama membo andoposepo,

kongono serindumunga wale awisili uru naa pepo,wale awisili gele sepa no nonowale sepa sepili molopo,wale awisili kere-langi naa nombo we pepo,wale awisili ali serimu kinia wale-pakoli pakombo se

naa lierimu-kulu alini paa kolorundu.28 Akumumindi mólo. Umbuna mare pea na-kinia wendoolemo. Akuma i-sipa:

Alieli nane Karasinga yombo talapema nokombondokonopu paa awisili kimbu siliumunga na konopunaumbuna awisili pepili molio.

29 ⸤Karasinga⸥ yombo se yu enge nimba molemo melepora nilimú kinia na kepe ⸤yu-kinia kondo kololiomonga⸥konopu tondolo pupili naa molio.

Mélsene ⸤Karasinga⸥ yombo se kondi tolemo kinia

Page 53: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 11:30 53 PE-KORINI 12:1yuni kuru mondolemo mele mundupa kelepa sepakinjilimú kinia na paa kameléna mindili selemo.

30 Na nanu imbi ambolopo paka naa tombo kinia ononenanga ungumu naa pilku lingí liemu, manda, nanga im-bimu kape nimbu ambolopo paka tambo! Aku-sipa na-kolo ‘Nanga imbimu kape nimbu ambolopo paka tambo!’nimbuli méle marene na topa mania mundulimú kiniana enge se naa pelemo mele lipa ora silimú kanu méle-manga nanga imbimu ambolopo paka tombo. ⸤ ‘Na engepaa pelemo. Na imbi paa molemo. Na pilipa kondolipaa pelemo.’ nimbu pilipuli nanu kape naa nimbú.⸥31 Ye-Awili Yesusinga Lapa Pulu Yemo, yunga imbimualieli ambolopo paka tondomolo kinia paa peanga, yuniungu ya nikiruma ‘Kolo tokomo.’ manda naa nimbá.32 Kolea-awili Damasikas ⸤na purundu kinia⸥ ye nokolikingi Aretasinga kolea nokondorumu ye awilimuni ‘Ami-yemane na ka siengi. Damasikas pala kerepuluna nokokogiliangi.’ nirimu-na nokoko gilieringi. 33 Aku-sipa na-kolo ⸤pala kerepuluna nokoko gilieringimunga⸥ nangagenupili marene na wale-basiketena lakilkuli ka mokotoko liku palana ultu mundoringi. Aku seringimungakanu ye awilimuni na ka simba serimumu ‘Ka naa sipili.’nimbu kowa purundu.

1212:1-10monga(12:1-6) PolloUru-KaimaSepaKanopaleUnguTondoloMare

Awisili Pilierimu Kinia (12:7-10) Mélsene Yunga Kangina To-rumu Semanemo (11:16-33 kinia pea)

1Nanenanukapenimbunanga imbimunanuambolopopaka tokoro mele mundupu naa kelepo paa ambolopopaka tombola. Aku naa sembó kinia seko kinjilimili nimbusimbú nikiru mele naa pilingí. Aku sembó kinia sika sepo

Page 54: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 12:2 54 PE-KORINI 12:6kinjimbu, na nanu imbi ambolopo paka topo kape nimbúulumuni sika ono kinia na kinia olio naa lipa tapondomba-na-kolo ⸤nanga imbimu ambolopo paka topo nanu kapenimbu ungu se pea niembo⸥. Ye-Awilimuni uru-kaimamele sipa ungu lopi sepa perimu ungu mare na nimbasirimumanga ungu mare ⸤na nanu kape nimbu⸥ niembo.

2 Karasinga ye se kanopo imbi siliu, kanu yemo kalia-ingi tene-po omba pupili u Ye-Awilimuni yu lipa sin-jipa memba mulu-kolea awi-suku-singi mulu-kolea sengasukundu memba purumu. Aku yemo kangi pali membapurumu molo minimu mindi memba purumunje, na naapilielio. Pulu Yemone mindi yuyu pilielemo. 3-4 Kanuyemo, Pulu Yemonemulu-kolea paa peangana lipa sinjipamemba purumu mele na pilkiru, ⸤aku-na-kolo⸥ akumukangi pali memba purumu molo minimu mindinje, nanaa pilkiru. Pulu Yemone pilielemo. Kanu yemoneungu mare pilierimu kanu unguma ⸤ ‘Yomboma piliangi.’ninguli⸥ yombomane ningíndu perelemolá. ‘Yombomanenaa ningu siengi.’ ningu mi tolemele unguma pilierimu.

5Ye se aku sipa ulu se serimu ⸤nikiru⸥ yemonga imbimuambolopo paka tondopo kape nindimbu-na-kolo nangaimbimu ambolopo paka topo kape naa nimbú. ‘Nangaimbimu ambolopo paka tambo.’ nimbuli na tondolo senaa pelemo mele kinia umbuna na-kinia wendo olemomele kinia mindi nimbu sipu imbi ambolopo paka tombo.6Molo nane sika nanu kape nimbu nanga imbi ambolopopaka tolkanje, sika ungumamindi nilkamonga na amu toliye se naa molka. Aku-sipa na-kolo ⸤Pulu Yemone uru-kumbuni lipa ora sirimu, na mélema kanorundumunga⸥nanu kape nimbu nanga imbi ambolopo paka tolkanjemanda naala selka kene nanga imbimu ambolopo pakanaa tombo. ⸤Na-kinia aku sipa uluma wendo orumu melemindi⸥ yombomane pilkuli nanga imbimu ambolko paka

Page 55: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 12:7 55 PE-KORINI 12:10tondoko na liku awi silimolánje manda naa selka. Nawe sepo molopo ungu nimbu siliuma mindi pilkuli namoliomele sumbi sikupilingí kinia peanga. ⸤Andi yemaneononga imbima kape ningu ambolko paka tolemele melepaa naa sembó.⸥

7 Pulu Yemone na mulu-koleana memba pumba naméle paa peangama lipa ora sirimu kanorundumunga⸤na paa kara pulka-na-kolo Pulu Yemone⸥ Na ‘karanaa pambo.’ nimba nanga kangikundu mindili nombomolombomélse sirimu. Akumélemo ⸤kurumanga nokoli⸥Setenenga kendemande sene ‘Na mindili nambo.’ nimbaalieli mindili silimú. ⸤Pulu Yemone⸥ ‘ ‘Na nanu yeawilimu molio.’ konopu naa leambo.’ nimbale na-kinia ‘aku sipa umbuna wendo opili.’ nirimu. 8-9 ‘Ye-Awilimuni na lipa tapondopa umbuna kanumu wendolindepili.’ nimbuwale yopoko yu tondolomundupumawaserindu-na-kolo yuni ⸤umbunamowendo naa lipa⸥ nandonimbale: “Yombo se tondolo naa pelemo kinia nangatondolomone yu enge paa olandopa pelemomonga nanenu we kondo kololio ulumuni nu manda moloni.” nirimu.⸤Yuni aku sipa nirimu⸥munga na tondolo naa peli yemomoliomonga na nanga imbimu ambolopo paka tombondokonopu siliu. ⸤Tondolo naa pepili moliomonga Karasingatondolomo na-kinia pepa na nokolemo-na pilipuli akusipu selio.⸥ 10 Na Karasinga kongonomo sendeliomonga

kuru tolemo molo kangi pange-mange selemo molokonopu enge naa pelemo kinia kepe,

na seko kinjiku ungu-taka tondoko seko pipili kon-dolemele kinia kepe,

na-kinia umbuna awisili wendo olemomonga mindilinolio kinia kepe,

yombomane na konopu kiri panjikuli ‘Na umbunamawendo opili.’ ningu na seko kinjiku mindili silimili

Page 56: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 12:11 56 PE-KORINI 12:12kinia kepe,

na konopuna umbunama sepa peanga naa pepili moliokinia kepe,

aku sipa umbunama wendo-wendo olemo kinia na ton-dolo se naa pelemo kinia, ⸤Karasinga tondolomo na-kiniapepa na nokolemo⸥monga tondolo pupili moliomongakonopu peanga lepo ‘Kanu uluma wendo opili.’ nimbumolio.

12:11-21Pollone “Karasinga Korini Yomboma Karasinga Ungumu

Kuru Mondolemele Mele Siye Naa Kolko Kamu Kuru MondokoMolangi.” Nirimu Ungu Se (11:1 pulu polko kanani)

11 ⸤ ‘Nanga imbimu ola molopili.’ nimbu nanu kapenimbu kanu ungu nikirumu⸥ manda naa sepili, nimbukinjipu amu tokoro-na-kolo onone ‘Na sambo.’ ninguulku tokomele-na aku sekero. ⸤Andi yemane na ningukinjeringi kinia ono piliangi ono Korini yombomane⸥ na‘ye peangamo.’ ningu kape nindilimolánje papu. Aku-sipa na-kolo kape naa ninderingimunga na nanu kapenimbu imbi ambolopo paka tombo. Na sika imbi naamolemo yemo-na-kolo andi yema “Olio Karasini “Nangakongonomo sende-paa.” nimba lipa mundorumu yepeanga awili olandopama molemolo.” nilimili yemangana ye mania se naa molio, akumunga onone na aku sikukape nindilimolá. 12 Karasini “Nanga kongonomo sende-paa.” nimba lipa mundorumu yemane selemele mele ‘naono-kinia molopole ⸤ ‘Na aku sili ye se molemo.’ ningukanangi.’ nimbu⸥ yuni lipamundorumuyemane selemelemele nane aku sipu ulu mare serindu. Na mindili nombokongono paa lakopo serindu umbunama ‘We meambo.’nimbu siye naa kolopo tondolo mundupu molopole, PuluYemone mindi manda ulu-tondoloma selemo mele ulu-tondolo awisili lupa-lupama sepo, yombomakanokole paa

Page 57: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 12:13 57 PE-KORINI 12:18mini-wale mundulimili ulu-tondoloma serindu kanumu.13Nane Karasinga yombo talape mare kinia serindu meleolandopa, ono Korini Karasinga yombo talapemo kiniaserindu mele maniandopaye? Ulu selu mindi yombo ta-lape lupama-kinia serindu, ono Korini yombo talapemo-kinia naa serindu, akumu kongono senderindumungaono umbuna sipu ⸤ “Méle kalaa.” naa nirindu.⸥ Onoumbuna aku sipu naa sirindumu lawa serindu-na-kololawa serindumunga na-kinia konopu kiri naa panjiku, siyekolangi.

14 Kiniá na ono molemelena wale yopoko-sipu ombósekero-na-kolo ombole ono umbuna se si⸤pu “Mélemasiee.” ni⸥mbúndu naa ombó. Na ononga mélemayakala kolopo limbundu naa ombó. Na ono konopumondopo kanombondo ombó. Bolangomane anupili la-pali pe liku tapondongendo mélema naa taltondolemele;anupili lapalini bolangoma liku tapondongendo mélemataltondolemele kanumu. 15 Aku sipu, nane ‘Ono liputapondambo.’ nimbu konopu sipu nanga mélema onosimbú, na nanu kepe ono simbú. Nane ono konopu awili-sepo mondoliomonga onone na laye-kolte seko konopumondonge kinia peangaye?

16 Akumu sikanje na-kolo nane ono umbuna se naasirindu. Aku-na-kolo ⸤ononga ye marene ‘Pollone olio⸥umbuna we sikimu. Yu ⸤méle naa kalolemolomonga⸥kou-mone wa limbando nimba pangu sikimu. ⸤Yombomalipa tapondombando “Siee.” naa nikimu.⸥’ nilim-ili. ‘Kondi toli ulu-pulumu Pollo-kinia pelemo.’ nil-imili. 17 Akumu nambi semu-na nilimiliye? Nane yemare ono molemelena “Paa.” nimbu lipu mundorundukanumu “Ononga mélema wa lindangi paa.” nimbu lipumundorunduye? 18Nane u Taitasi “Ono molemelena paapu!” nimbu tondolo mundupu lipu mundorundu kinia

Page 58: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 12:19 58 PE-KORINI 12:20olionga genu se “Taitasi kinia kopu seko pale.” nimbulipu mundorundula kanumu. Pe Taitasi ono moloringinaombale ono nimba pangu sipa mélema wa liltimuye?Taitasi kinia oltonga konopu selu-sipa pepili kongononaa selemboloye? Oltone ulu selemboloma selu-sipu naaselemboloye?

19 I pepá topo sikirumu ‘ ‘ ‘Yuni selemo mele sumbisipa selemo.’ ningu piliangi.’ nimba topa sikimu.’ ningupilielemeleye? ⸤Paa mólo!⸥ Pulu Yemo pilipa molopili inikiru: ‘Karasini “Ni.” nilimú mele niliu. Nanga yombokonopu mondolio yomboma, nane ulu selioma pali onolipu tapondopo konopu tondolo pupili molonge ulumamindi selio.’ nikiru. ⸤Akumu kolo naa tokoro, PuluYemone pilielemo.⸥ 20 Na onomolemelena ombo kanom-bondo laye-kolte mini-wale pukumu. ‘Na ono moleme-lena ombó kinia ono ‘Olio molopo kondomolomongakanopa peanga piliepili.’ konopu lemele mele yombose naa kanombo.’ nimbu pilieliomonga aku sipa mini-wale pukumu. ‘Onone ‘na ye peangamo’ konopu leko ‘Nakanamili.’ ningu pilielemelemele ombó kinia na kanokole‘Yu aku sipa naa molemo.’ ningu kanonge kinia mandanaa sembá.’ nimbu pilieliola. ‘Ombo kanombo kinia ononambolka uluma seko molongenje.’ nimbu pilieliomongamini-wale pukumu.‘Ono angelema ningu,⸤seko kondoko méle peangama taltolemele⸥ yombomakiniakonopu kiri panjiku,popenge seko mumindili kolko,yomboma kondo kolko liku naa tapondokoono onono yu-mele-mele nokoko,yombomanga ungu-bulkundu nindiku,andoko kolo toko yomboma semane toko siku,

Page 59: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 12:21 59 PE-KORINI 13:1kála seko,anju yando unguma naa pilku konopu selumu naa pepiliuluma yu-mele-mele seko sembambu siku,ulu-kiri aku sipama seko paa molko kinjingí kinia kanom-bonje.’ nimbu pilieliomonga na mini-wale pukumu.21 ⸤Ono molemelena ombo kanombomonga ungu se peapelemóla.⸥ ‘Ono molemelena kelepo ombó kinia onokanoko molangi nanga Pulu Yemone na sepa pipili kon-domba. U ulu-pulu-kiri seringi yombomane seko kin-jeringi mele kanoko kiri naa pilku konopu topele naatoringi liemu ulu aku sipa mele se na-kinia wendo ombá.Amboma kinia yema kinia wapora toringi uluma kinia,ye naa pungu ambo naa lili yombomaulu-kirinale seringi uluma kinia,aku siku ulu-kirima mindi sengendo yakala kolkokonopu kimbu siku andoko seringi uluma kinia,aku siku seko kinjeringi ulu kanuma kanoko kiri pilkukonopu topele naa toringinje. U seringi mele we sekomolemelenje.’ nimbu pilipu na mini-wale mundupu mo-lio. Sika aku siku seko molangi ondu liemu kanopole naono-kinia konopu umbuna sepili kola sembó.

1313:1-10Pollone Karasinga Korini Yomboma Kamu Liepi Liepi Topa,

Molonge Mele Tondolo Mundupa Mane Sirimu Ungu Mare1 Kiniá na wale yopoko-sipu ono molemelena ombó

sekero. ⸤Ombo sembomonga ungu se Pulu Yemongabokuna nilimú mele i-sipa:⸥‘Yomboma pilku molangi yombo sene yombo se

ungu se sepa kinjerimu mele nimba simba kiniayombo kanumuni sepa kinjimba mele

yombo talone molo yopokone kanokole

Page 60: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 13:2-3 60 PE-KORINI 13:5yu sembá mele manda ningu singí kinia mindi

ungumu pilku‘Yombomone sika sepa kinjerimu.’ ningu piliangi.⸤Yombo selumuni mindi nimba simba kinia

naa piliangi.⸥’⸤nimba molemo⸥ kanumu. 2-3 ‘Karasini nanga kerenaungumu nimba silimú molo mólonje?’ ningu pilku “Likuora si.” nilimilimunga nane u wale talo-sipu ono kiniaombo molopole liepi-liepi topo “Sembó.” nirindu melekiniá kelepo aulka suluna molopole liepi-liepi topo nikir-ula: U ulu-pulu-kiri seringi yomboma kinia, we-yombo lu-pama⸤ne pe kiniá kepe ulu-pulu-kiri selemele yomboma⸥kinia kepe, se mundupu naa kelepo ⸤ ‘Ono pali mindilinangi.’ nimbú.⸥ “⸤Ulu-pulu-kiri selemele yombomakinia⸥ sembó.” nikiru mele sembó kinia kanoko pilkuli‘Karasi yuni enge pepili ono nanga kerena mane simba.’ningu kanonge. ‘⸤Seko kinjilimilimunga⸥ mane simbandoenge naa pepili mane naa simba.’ ningu kanonge. 4 Sika uyu enge se naa perimu kinia unju-perana uku toko pan-jeringi kolorumu-na-kolo Pulu Yemonga engemone yukonde molemo. Na yu-kinia kopu sepo molembolomongayu u enge se naa pepili molorumu mele na enge se naapepili moliola, na-kolo na ono molemelena ombó kiniaKarasi pea kopu sepo molombolomonga Pulu Yemongatondolomo na-kinia pepili ono tondolo mundupu manesimbú.

5 Ono yu-mele-mele onono ononga konopuma apurukupilkuli, ‘Olio ⸤ ‘Karasi sika. Yunga ungumu sika.’ ⸥ nimbukuru mondopo molemolonje. Molo mólonje.’ ningupiliangi. Onono yu-mele-mele paa mimi siku piliangi.‘ ‘Karasi Yesusi ononga konopumanga molemo.’ ningupilielemele.’ konopu lekero. Molo aku siku manda man-jiku pilkuli ‘ ‘Sika.’ nimbu kuru naa mondopo molemolo.’

Page 61: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 13:6 61 PE-KORINI 13:10ningu piliengiye? 6 ⸤Se i-sipu konopu lekerola⸥ ‘Na⸤kongono selio mele⸥ mimi siku kanoko pilku apurukuli‘Na sika Karasini “Nanga kongonomo sende-pu.” nimbalipa mundorumu yemo molio.’ ningu kanangi.’ konopulekero. 7Na Pulu Yemo kinia ungu nimbuli, ‘Onone unguse seko naa kinjangi liku tapondou.’ nimbu mawa selio.‘ ‘Na Karasini “Nanga kongonomo sende-pu.” nimba lipamundorumu ye se molemo.’ ningu kanangi.’ nimbu akusipu yu mawa naa selio. Akumu unguri molo. ‘Ononena kongono selio mele kanoko apurukuli ‘Yu kolo toliyemo.’ níngi liemu mandala na-kolo onone ulu sumbinilima mindi seko molangi.’ konopu lekero. ⸤ ‘Aku sekomolonge kinia paa peanga.’ konopu lekero.⸥ 8 Naneungu-sikamo topo mania mundumbu aulka se naa lemó.Ungu-sikamo alieli lepa mindi pumbá uluma mindi ⸤liputapondopo⸥ sembó.

9 Ono enge pepili molemelemonga na ‘ono mindilinangi.’ nimbu tondolo mundupu mane simbú enge senaa pelemo kinia konopu sipu molio. Akumunga, ‘PuluYemone ono Karasinga yomboma olandopa olandopasumbi siku molko kamu sumbi siku molonge tondolomoono sipili.’ nimbu yu aku sipula mawa sendepo molio.10 ‘Ye-Awilimuni ‘Na yunga kongonomo sendani.’ nimbaono tondolo munduku molonge nambamo na sirimu akunambamone ono molemelena ombole nane ono tondolomundupu mane naa siembo.’ nimbu na kolea sulunamolopole i pepámo ono topo sipu ⸤ ‘olandopa olandopasumbi siku molangi⸥.’ nikiru. Ye-Awilimuni ‘Ono molkokinjingí kongonomo sani.’ nimba na nambamonaa sirimukanumu.

13:11-14

Pollone Pepámo Topa Pora Simbando Torumu Unguma

Page 62: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

PE-KORINI 13:11 62 PE-KORINI 13:1411 Manda, nanga ango-keme, pepá manda tambo kene

“Ono molaa.” nikiru. Ono ‘olandopa olandopa yombosumbi nilima molamili.’ ningu aku siku molonge ulumatondolo munduku seko, nane ono “Sangi.” nikiru melepilku liku seko, konopu seluna pupili manda selu sikumolko, taka leko kopu seko molangi. ⸤Aku siku sekomolonge⸥ kinia Pulu Yemone ono konopumondopa, “Onokonopu seluna pumbapenipili taka lekomolangi.” nilimúyemo ono-kinia molomba.

12 Pulu Yemonga yombo kake selima molemelema‘Genupili.’ ningu ono onono anju yando kangulku kondokolko “Manda molemeleye?” niengi. 13 Pulu Yemongayombo kake seli ya molemelemane pali “Ono mandamolemeleye?” nikimili.

14 Ye-Awili Yesusi Karasini ono pali we kondo kolopamolopili molko, Pulu Yemone ono pali konopu mondopamolopili molko, Mini Kake Sélimu ono-kinia pali kopusepa molopili molangi. (Aku sipa sepili.)

⸤Aku pea nikiru.⸥

Page 63: PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa …1 PE-KORINI PolloneKORINIYombomaPepáPETopa SirimuBokumu PolloneIPepáTopaSirimumungaUngu-PuluMare Ungu-pulutaloiniayakondogomo676kinia754kinia

63PULU YEMONGA UNGU KONDEMO

The New Testament in the Andelale Dialect of the Umbu-UnguLanguage of Papua New Guinea

Nupela Testamen long tokples Umbu-Ungu Andalale long NiuginiCopyright © 1998 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Umbu-Ungu Andelale (Umbu-Ungu)Dialect: AndelaleTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2012-10-04PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 11 Jan 2020 from source files dated 11 Jan20209fc3d58a-5325-55b3-ba6b-701bb0030e5e