patlamadan korunma

ERF GZLEMENEMEKL BA MFETTTUDEV YNETM KURULU BAKANI

PATLAMADAN KORUNMA DOKMANI

PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLKELERNDEN ALIANLARINKORUNMASI HAKKINDA YNETMELK MADDE:10

PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLKELERNDEN ALIANLARINKORUNMASI HAKKINDA YNETMELK MADDE: 6

PROSESProses admlar ve/veya aktivitelerin tanmlanmas

Bu tanmlama patlamadan korunma iin nemli olan btn bilgileri iermelidir.

Dizayn ve operasyonel verilerin bir tantm (scaklk, basn,hacim, hammadde miktar retilen i, dnel hz, i ekipmanlar),

KMYASAL MADDELERKMYASAL MADDELERN GVENLK PARAMETRELER

Parlama (Flash) Noktas: Kendi kendine Tutuma Noktas Patlama Limitleri; LEL -UELKaynama noktas: Younluk: Buhar Younluu:Buhar Basnc:

PATLAMA RSKNN DEERLENDRLMES

PATLAMA RSKNN DEERLENDRLMES

Normal ilemler srasndaki tehlikeler

lem veya rnde deiiklii halinde tehlikeler.

Temizlik srasnda oluabilecek riskler

Arza halinde tehlikeler

TS 3491 EN 60079-10

PATLAYICI GAZ ORTAMLARINDA KULLANILAN ELEKTRK CHAZLARI N GENEL KURALLAR BLM 10:

TEHLKEL BLGELERNSINIFLANDIRILMASIPATLAYICI ORTAM OLUABLECEK YERLERN SINIFLANDIRILMASI

PATLAYICI ORTAM OLUABLECEK YERLERN SINIFLANDIRILMASIAma:Snflandrma, patlayc gaz ortamlarnn meydana gelebilecei yerlerde, cihazlarn bu ortamda emniyetle kullanlabilmesini temin etmek zere, cihazlarn seilmesini ve montajn kolaylatrmak amacyla, gaz gruplarn ve scaklk snflarn dikkate alarak, ortamn analiz edilmesi ve snflandrlmas metodudur.

PATLAYICI ORTAM OLUABLECEK YERLERN SINIFLANDIRILMASITehlikeli blge inde cihazlarn yaplmas, kurulmas ve kullanlmas iin zel tedbirlerin alnmasn gerektirecek miktarlarda patlayc gaz ortam bulunan veya bulunmas beklenen blge.

Tehlikesiz blgeinde cihazlarn yaplmas, kurulmas ve kullanlmas iin zel tedbirlerin alnmasn gerektirecek miktarlarda patlayc gaz ortam bulunmayan veya bulunmas beklenmeyen blge.

TEHLKE BLGELER*

BLGE PATLAYICI ORTAMIN ORTAYA IKMA HTMALPATLAYICI ORTAMIN DEVAMLILIIBLGE 0/20Srekli Uzun Sreli,Sk Sk BLGE 1/21Ara Sra Normal alma artlar BLGE 2/22 htimal Dok Ksa Sre

TEHLKE BLGELER*

BOALMA KAYNAKLARIPatlayc gaz ortam oluacak ekilde atmosfere yanc gaz, buhar veya svnn boalmaya balad nokta veya yer.TEHLKEL BLGE HESAPLAMASINDA KRTERLER

Boalma dereceleriPatlayc gaz ortamnn oluma skl ve ihtimalinin azalan srasna gre aada listelenen temel boalma derecesi vardr:a) Srekli derece,b) Ana derece,c) Tali (ikincil) derece.TEHLKEL BLGE HESAPLAMASINDA KRTERLER

Srekli boalma derecesi veren kaynaklar

a) Sabit bir at tanknda bulunan ve atmosfere kalc havalandrmas olan yanc bir svnn yzeyi,

b) Atmosfere devaml olarak veya uzun srelerle ak olan yanc bir svnn yzeyi (su/ya ayrcs gibi).

PATLAYICI ORTAM OLUABLECEK YERLERN SINIFLANDIRILMASITEHLKEL BLGE HESAPLAMASINDA KRTERLER

ANA BOALMA DERECES VEREN KAYNAKLARa) Normal almada yanc madde yaymas beklenen pompa, kompresr ve vana keeleri,b) Kaplarda bulunan ve normal almada su tahliye edilirken atmosfere yanc madde yaymas mmkn olan su tahliye noktalar,c) Normal almada atmosfere yanc madde yaymas beklenen numune alma noktalar,d) Normal almada atmosfere yanc madde yaymas beklenen tahliye vanalar, havalandrma vanalar ve dier aklklar.


Tali boalma derecesi veren kaynaklara) Normal almada yanc madde yaymas beklenmeyen pompa, kompresr ve vana keeleri,b) Normal almada yanc madde yaymas beklenmeyen flanlar, balantlar ve boru balant paralar,c) Normal almada atmosfere yanc madde yaymas beklenmeyen numune alma noktalar,d) Normal almada atmosfere yanc madde yaymas beklenmeyen tahliye vanalar, havalandrma vanalar ve dier aklklar.


GAZIN VEYA BUHARIN BOALMA HIZIBoalma hz ne kadar yksek olursa tehlikeli blgenin yaylma snr da o kadar byk olur.

Boalma hznn kendisi de aadaki parametrelere baldra) Boalma kaynann geometrik ekliBu husus boalma kaynann fiziksel zelliiyle ilgilidir, ak yzey, kaak yapan flan gibi

b) Boalma hareket hzBelli bir boalma kayna iin, boalma hz boalma hareket hz ile doru orantl olarak artar. PATLAYICI ORTAM OLUABLECEK YERLERN SINIFLANDIRILMASI

C) YounlukYaylan karmdaki yanc gaz veya buhar younluu arttka boalma hz da ykselir.d) Yanc svnn uuculuuBu husus esas olarak buhar basncna ve buharlama ssna (entalpi) baldr. Buhar basnc bilinmiyorsa, kaynama noktas veya parlama noktas rehber olarak alnabilir. Parlama noktas ne kadar dk olursa kuan yaylma snr da o kadar byk olur. e) Sv scaklBuhar basnc scaklkla artar, bylece buharlamadan dolay boalma hzn ykseltir.

PATLAYICI ORTAM OLUABLECEK YERLERN SINIFLANDIRILMASI

ALT PATLAYICILIK SINIRI (LEL)Belirli bir yaylma hacmi iin, LEL ne kadar dk olursa tehlikeli blgenin yaylma snr o kadar byk olur. % 15 LEL deerine sahip amonyak boalmas ak havada hzla dalr ve bundan dolay patlayc gaz ortamnn snrlar ihmal edilebilecek kadar kk olur.PATLAYICI ORTAM OLUABLECEK YERLERN SINIFLANDIRILMASI

HAVALANDIRMA

Normal olarak havalandrma arttka kuan yaylma snr klr. Havalandrmaya mani olan engeller kuan yaylma snrlarn arttrabilir. PATLAYICI ORTAM OLUABLECEK YERLERN SINIFLANDIRILMASI

GAZIN VEYA BUHARIN BOALDIKTAN SONRAK BAIL YOUNLUU

Eer gaz veya buhar havadan nemli lde hafifse yukarya doru hareket eder. Eer nemli lde arsa zemin seviyesinde birikir. Kuan yatay yaylma snr zemin seviyesinde artan bal younlukla artar, kaynan yukarsnda azalan bal younlukla artar.PATLAYICI ORTAM OLUABLECEK YERLERN SINIFLANDIRILMASI

RNEK HESAPLAMAYAYILMA ZELLKLER:

Yanc madde Metan gazBoalma kayna Boru balantsMetann molekl ktlesi: 16,05 (kg/kmol)EN 60079-10 RNEK HESAPLAMA

EN 60079-10 RNEK HESAPLAMAAlt patlayclk snr, (LEL): % 5Alt patlayclk snr (LELm): 0,416x 10 -3 x M x LELv = 0,033 kg/m3 Boalma derecesi: TaliEmniyet faktr, (k): 0,5Boalma hz, (dG/dt)max : 1 kg/s

Havalandrma zellikleriAk hava durumuAsgari rzgr hz: 0,5 m/sSalanan hava deiimi says, C > 0,03 /sKalite faktr (havalandrmann verimlilii), f :1Ortam scakl; t 15 C (288 K)Scaklk katsays (T/293 K) 0,98

EN 60079-10 RNEK HESAPLAMA

Asgari volumetrik temiz hava ak hz:

(dV/dt)min = 59,3 m3/s


Teorik Vz hacminin tahmin edilmesi:


Kalclk Sresi (Alan ierisinde)

t = 123 s


Havalandrma:Havalandrma iin kullanlabilirlik seviyesi verilmitir;yi: Havalandrma pratik olarak srekli mevcuttur.Orta: Havalandrmann normal almada srekli mevcut olmas beklenir. Ancak seyrek ve ksa sreli kesinti olabilir.Kt: yi veya orta standardn karlamayan havalandrmadr, fakat yine de kesintilerin uzun srelerle olumas beklenmezEN 60079-10 RNEK HESAPLAMA

Hacim KarlatrmasVz< 0,1 Yksek havalandrma (VH) 0,1 V0 Dk havalandrma (VL)

V0:3600 m3 Vz:2000 m3 Yani;0,1


Boalma DerecesiHavalandrmaYksekOrtaDkKullanlabilirlik DerecesiyiOrtaKtyiOrtaKtyi, Orta veya KtSrekliZONE 0 NE TehlikesizZONE 0 NE ZONE 2ZONE 0 NE ZONE 1ZONE 0ZONE 0 + ZONE 1ZONE 0 + ZONE 1ZONE 0AnaZONE 1 NE TehlikesizZONE 1 NE ZONE 2ZONE 1 NE ZONE 2ZONE 1ZONE 1 + ZONE 2ZONE 1 + ZONE 2ZONE 0 VEYA ZONE 1TaliZONE 2 NE TehlikesizZONE 2 NE TehlikesizZONE 2ZONE 2ZONE 2ZONE 2ZONE 0 VEYA ZONE 1

Patlayc Zone ByklVz= 2000 m3 Vz =4 R/32000 =4 R/3R= 7,8 m yarapnda zone bykl bulunmaktadr.


TEHLKE BLGELERAk Havada Bulunan, Sabit atl Fakat Yzer Tavan Olmayan Yanc Sv Depolama Tank. a = Havalandrma aklklarndan 3 m,b = atnn 3 m zerinde,c = Tanktan yatay olarak 3 m.

*

TEKNK NLEMLER

Patlamann nlemesikameKapal sistemTehlikeli atmosfer oluumunu nlemeAteleyici kaynaklardan kanmaGaz alarm sistemleriAcil durum ekipmanlar

TEKNK NLEMLER

Patlamann etkisini hafifletmePatlamaya dayankl ekipmanPatlama bastrmaPatlamann yaylmasn nleme,kaz ve alarm

ORGANZASYONEL NLEMLER:

letme talimatlarEkipmanlarn kullanm talimatlar,Ekipmanlarn bakm talimatlar,stihdam edilen kiilerin becerileriEitimalma izin sistemi yleyse, nasl organize edildii,

ORGANZASYONEL NLEMLER:

Tehlikeli blgede seyyar i ekipmanlarnn kulanm kurallarKiisel koruyucu donanmNasl bakm, denetim ve kontrol sistemi organize edilmesiTehlikeli yerlerin nasl iaretlendiiPersonelin grev, yetki ve sorumluklarnn belirlenmesi

TEEKKRLERERF GZLEMENEMEKL BA MFETTTUDEV VAKFI YN.KRL.BK

*Patlamann nlemesiletmede patlama nleme stratejisi olarak nleyici tedbirler tamamen veya ksmen temel alnr. Tehlikeli atmosferden veya ateleme kaynaklarndan kanma- Bu nlemler uygulama iin detayl olarak tanmlanm olmaldr. (Bak 3.1,3.2)Azaltmaletme, azaltma nlemleri ile korunacaktr, onlarn doal, operasyonun tarz ve yer tanmlanm olmaldr. (bak 3.3)PCE nlemlerEer PCE nlemleri patlama koruma stratejisinin paras ise, olarn doal, operasyonun tarz ve yer tanmlanm olmaldr. (bak 3.4)*Patlamann nlemesiletmede patlama nleme stratejisi olarak nleyici tedbirler tamamen veya ksmen temel alnr. Tehlikeli atmosferden veya ateleme kaynaklarndan kanma- Bu nlemler uygulama iin detayl olarak tanmlanm olmaldr. (Bak 3.1,3.2)Azaltmaletme, azaltma nlemleri ile korunacaktr, onlarn doal, operasyonun tarz ve yer tanmlanm olmaldr. (bak 3.3)PCE nlemlerEer PCE nlemleri patlama koruma stratejisinin paras ise, olarn doal, operasyonun tarz ve yer tanmlanm olmaldr. (bak 3.4)*Organizasyonel nlemler:alma alan ve aktivitesi iin (ne) iletim talimatlar retilmelidir;istihdam edilen kiilerin becerilerinden emin olmak iin Ne admlar atlmaldr;eitimin ierii ve skl ( ve katlmclar)tehlikeli blgede seyyar i ekipmanlarnn kulanm kurallarEmin olmak iin ne admlar atlmaldr kio iilerin sadece uygun koruyucu elbiseler giymesiletmede bir alma sisteminin olup olmad, eer yleyse, nasl organize edildii,Nasl bakm, denetim ve kontrol sistemi organize edildiiTehlikeli yerlerin nasl iaretlendiiEer bu noktalarla ilgili olarak formlar mevct ise, patlama koruma dokmanna bal rnekler olmaldr. Tehlikeli yerlerde kullanlacak izin verilmi seyyar alma ekipmann bir listesi ilitirilmelidir. Operasyonun tipine ve boyutuna bal olarak detaylarn seviyesi ve risk derecesi iermelidir.

*Organizasyonel nlemler:alma alan ve aktivitesi iin (ne) iletim talimatlar retilmelidir;istihdam edilen kiilerin becerilerinden emin olmak iin Ne admlar atlmaldr;eitimin ierii ve skl ( ve katlmclar)tehlikeli blgede seyyar i ekipmanlarnn kulanm kurallarEmin olmak iin ne admlar atlmaldr kio iilerin sadece uygun koruyucu elbiseler giymesiletmede bir alma sisteminin olup olmad, eer yleyse, nasl organize edildii,Nasl bakm, denetim ve kontrol sistemi organize edildiiTehlikeli yerlerin nasl iaretlendiiEer bu noktalarla ilgili olarak formlar mevct ise, patlama koruma dokmanna bal rnekler olmaldr. Tehlikeli yerlerde kullanlacak izin verilmi seyyar alma ekipmann bir listesi ilitirilmelidir. Operasyonun tipine ve boyutuna bal olarak detaylarn seviyesi ve risk derecesi iermelidir.

patlamadan korunma

Documents