PASTRIMI, DEZINFEKTIMI DHE

STERILIZIMI

Fitore Fazliu

Dr. Earle Spaulding

• “Ju mund të pastroni pa dezinfektim, por nuk mund të dezinfektoni pa pastrim”

2

Standardet praktike sipas klasifikimit te Spaulding’ut per pajisjet e kujdesit shendetesor

• Kritike – pajisjet qe hyjne ne ind normalisht steril apo ne sistemin vaskulare apo permes te cialve qarkullon gjaku, duhet te jene sterile

• Gjysem-kritike- pajsijet qe kontaktojne membrnat mukozale apo lekuren që nuk është intakte, kerkojne proces te dezinfektimit ( nivel i larte i dezinfektimit) qe i mbytë të gjithë mikroorganizmat dhe nje numer te madh te sporeve bakteriale.

• Jo-kritike :pajisjet qe jane ne kontakt vetëm me lekurën intakte që kërkojnë nivel të ulët të dezinfektimit.

Pajisjet kritike

• instrumentet dhe pajisjet kirurgjike

• kateteret venoz qendror

• kateteret kardiak

• kateteret urinare

• implantet

Pajisjet gjysem-kritike• Endoskopët

• Pajisjet per mbeshtetje respiratore

• Pajisjet e anestezionit

• Laringoskopi

• Sondat endokavitare

• Tonometri

Pajisjet jo-kritike• Tensiometri• Stetoskopi• EKG• Patericat• Binaret e krevatit• Mobiliet• Muret• Dyshemeja, etj

Pastrimi

• Pastrimi – larja apo largimi i “mbeturinave” te dukshme ( sic jane gjaku, peshtyma , fecesi dhe sekrecionet tjera trupore).

• Redukton sasine e lendeve organike qe kontribuojne ne perhapjen e bakterieve apo viruseve mirepo nuk i mbyte ato.

Pastrimi-vazhdim• Ne mënyrë :

Manuele përmes friksionit ( pastrim me brushë) ujit me presion

Mekanike apo automatike përmes pastruesve ultrasonik, larëses-dekontaminues, larëses-dezinfektuese dhe larëses –sterilizues

Koncentrimi i deterxhentit

Perberja e deterxhentit

Temperatura e larjes

Faktoret qe ndikojne ne pastrim

Koha e kontaktit me deterxhentin

Veprimi mekanik

Siperfaqja qe duhet pastruar

Pastrimi i mjedisit• Mjedisi ku qendron pacienti ndihmon ne

transmisionin e bakterive dhe viruseve:

Permes kontaktit direkt

• Permes duarve te personelit shendetesor

• Siperfaqet e kontaminuara e rrisin mundësinë per transmision te bakterieve dhe virusëve ne mes pacienteve

Siperfaqet qe preken me shpesh ne dhomen e pacientit

• Konsiderohen jo-kritike • Duhet te pastrohen dhe dezinfektohen rregullisht• Përfshijnë:• Binaret e shtratit• Zilja për thirrje• Telefoni• Telekomanda e televizionit• Karrika• Komodina• Celesi i ndezjes se dritave• Pajisjet respiratore apo sistemet IV etj

Mbrojtja personale e stafit shendetesor

• Gjate pastrimit te instrumenteve mjekesore te kontaminuar duhet veshur:

• Mantil me menge te gjata• Syze mbrojtëve• maske • dorëza• kapelë

Dezinfektimi

• Eliminon apo mbytë shumicën e bakterive, disa viruse dhe disa këpurdha.

• është proces kohe-mvarës

• Niveli i dezinfektimit –i lartë, intermediar apo i ulët

• Spitalet duhet perdorur produktet e aprovuara nga EPA për të arritur nivelin e dëshiruar të dezinfektimit

Llojet e dezinfektimit• Dezinfektim i nivelit të lartë: I shkatërron të

gjithë mikroorganizmat, përvec nje numri të madh të sporeve bakteriale.

• Dezinfektim Intermediar: inaktivizon Mycobacterium tuberculosis, bakteriet vegjetative, shumicën e viruseve dhe këpurdhave, jo edhe sporet bakteriale.

• Dezinfektim i nivelit të ulët: mund t’i mbysë shumicën e bakterieve, disa viruse dhe këpurdha, nuk i mbytë mikroorganizmat rezistent si bacili i tuberkulozit apo sporet bakteriale.

Dezinfektimi -vazhdim• Të zbatohen rekomandimet e prodhuesit

për dezinfektim efektiv dhe për të shmangur dëmtimin e pajisjeve mjekësore

▫ Përdorimi i diluimit korrekt!

▫ Aplikimi korrekt i kohës së kontaktit

▫ Aplikimi i temperaturës korrekte

Dezinfektantët e regjistruar ne EPA• Të jenë të etiketuar si:• Nivel i lartë• Nivel intermediar• Nivel i ulët• Duhet te kenë shkallën e aprovimit ▫ Aprovimi i limituar, p.sh. I mbyt Hepatitis B dhe

HIV por nuk është e aprovuar për sporet. • selektimi i dezinfektantit –në bazë të asaj cka

deshironi të arrini ▫ Dezinfektimi mjedisit vs pajisjeve mjekësorewww.epa.gov/oppad001/chemregindex.htm

Dezinfektuesit kimik

• Alcool-i• Klorina dhe komponimet e saj• Formaldehidi• Glutaraldehidi• Peroksidi i Hidrogjenit• Jodofori• Ortho-phthalaldehyde (OPA)• Acidi Peracetik• Acidi Peracetik plus peroksidi i hidrogjenit• Fenolikët• Komponiet kuaternare të amoniakut

Agjentët inaktivizues te ndryshem

• Germicidet e ndryshme

• Metalet si Mikrobicide

• Radiacioni Ultraviolet (UV)

• Pasterizimi

Sterilizimi

• Arrihet përmes:

• Avullit• Nxehtësisë së thatë• Ethylene Oxide • Acidit Peracetik• Avujve të hidrogjen peroxidit • Glutaraldehyde (koncentrime me te larta dhe kohë

më e gjatë e ekspozimit sesa te niveli i lartë i dezinfektimit)

Sterilizimi me avull - Autoklavi• Arrihet përmes ngrohjes rapide dhe penetrimit të

mirë ▫ Kohë e shkurtër e ekspozimit (<20 min)but▫ Pa toksicitet për punetorët ▫ E lirë ▫ Mund të dëmtojë instrumentet delikate• Pajisjet që sterlizohen duhet të jenë ▫ Të pastruara nga gjaku dhe materiet tjera

organike ▫ Te paketuar ne mënyrë që avulli të mund të

depërtojë

Cikli rapid apo ‘Flush’-sterilizimi

• Duhet të përdoret vetëm kur është e nevojshme

▫ pajisjet e sterilizuara duhet perdorur menjëherë

▫përdoret për te plotësuar nevojat për instrumentë shtesë

Monitorimi i sterilizimit• Indikatorët mekanik

• Indikatorët kimik

• Indikatorët biologjik

Ruajtja e pajisjeve të sterilizuara• Mbrojtja e sterilizimit deri në

përdorim

▫ Mbrojtja nga pluhuri, lagështia

▫ Transporti vetëm në paketime të mbyllura duke e ruajtur integritetin e paketimit

Shendeti primar…