paspallÁs - sociedade galega de historia natural · 2018. 10. 3. · paspallÁs 47:2 a revista...

PASPALLÁSBoletín divulgativo da Sociedade Galega de Historia Natural www.sghn.org

Nº 47, abril 2010

2,50 EUROgratuíto socios

Crise, quen dixo crise?

Ordeación do territorio

As Brañas de Dodro ameazadas

Lobos e cabalos




Lobos e cabalos

PASPALLÁS boletín divulgativo da S.G.H.N.

PASPALLÁS 47:2

A revista PASPALLÁS é o boletín divulgativoda Sociedade Galega de Historia Natural(S.G.H.N.) e financiase única e exclusivamentecoa aportación das cotas dos seus socios, nonadmitindo subvencións ou publicidade.

O PASPALLÁS agradece o envío de orixinais para a súa publicación.Os textos débense enviar en formato electrónico en Word Perfect ou Word, sen

marcadores nen tabulacións ou distintos tamaños de letra.Como referencia, cada páxina leva 400 palabras e unha fotografía/debuxo de

resolución mínima 1400x1000, preferiblemente en cor e formato jpg.O galego será o normativo e os nomes científicos respectarán as normas de

Nomenclatura, figurando con ano e autor.

Neste número

Editorial Crise, Quen dixo crise? Xunta Directiva da SGHN 3

Ordeación do Territorio SGHN 4

Os nomes das aves. Anatidae III Silverio Cerradelo Gómez 7

Forcarei e Cerdedo, terra maltratada Santiago Bas López 2

As brañas de Dodro ameazadas SGHN 4

Solicitude de información de Lucanidae Marcos Méndez (GTLI) 20

Lobos e Cabalos, lexislación e “civilización” Santiago Bas López 22

Rexistros de Réptiles no interatlas 1985-2004 R. Silvar et allii 24

Distribución e fenoloxía do xénero Trichius Xosé Lois Rey Muñiz 26

Rexistros de Anfibios no interatlas 1985-2004 González et allii 28

A edición electrónica do PASPALLÁS é a toda cor. Os socios que o queiranrecibir en cor, seralles enviado por correo electrónico (entre 1,5 e 4 Mb dependendodo número) e tamén o recibirá en papel como sempre. Se queres aforrar papel,indicanolo e só será enviado por correo electrónico.

PASPALLÁSRevista divulgativa da SGHN e

do medio natural galego.Fundada en 1981

As opinións expresadas,(agás a Editorial) non sonnecesariamente as da súa

Xunta Directiva Xeral.

EditorXosé Lois Rey Muñiz

ColaboradoresMoisés Asensi CabirtaSantiago Bas LópezSilverio Cerradelo GómezSerafín González PrietoMarcos MëndezGonzálo Mucientes SandovalCarmiña Noya ReyAlejandro Ocampo LorenzoXosé Lois Rey MuñizÁlvaro Rodríguez PomaresCalros Rodríguez SilvarXabier Prieto Espiñeira

Foto portada“Canaveiras do Río Ulla”Xosé Lois Rey Muñiz

Os artigos publicados nestarevista, citaranse:

Autor, ano, título do artigo.Paspallás, Boln. Divulg. Soc.gal. Hist. nat. nº epaxinación.

Data Publicación30/04/2010I.S.S.N. 1132-0567D.L. C 1590/91

SGHNApdo. de Correos nº 33015780 Santiago de Compostela

Tfno./Fax 981 [email protected] www.sghn.org

MaquetaciónXosé Lois Rey Muñiz

ImprimeArtes Gráficas QuintánsVilagarcía de Arousa

EDITORIALCRISE, QUEN DIXO CRISE?

Levamos xa bastante tempo vivindo por riba das nosasposibilidades ecolóxicas e económicas.

Respecto ás posibilidades ecolóxicas a meirande parte dasociedade aínda non se decatou, ou non quere decatarse, pero osdatos obxectivos da pegada ecolóxica reflicten con manifestaclaridade que precisaríamos varias Galicias para suministrar osrecursos que consumimos e absorber os residuos que xeramos.

Respecto ás posibilidades económicas, o estoupido daburbuxa especulativo-inmobiliaria e do modelo de crecementolevou a moitos a poñer (á forza) os pés na terra, pero dende logonon a todos. Unha mostra máis que evidente disto son boa partedos nosos políticos que seguen empecinados en despilfarrar cartospúblicos contra a natureza.

Vaise comezar o desdoble da autovía do Morrazo, quequedou obsoleta antes da inagurar por primeira vez, cunsdesmontes salvaxes que parcelan á fauna e destruen a paisaxe;canto custa facer as cousas ben á primeira?

Os concellos e outras administracións públicas enchen deluces edificios, rúas e estradas a todas horas da noite,despilfarrando enerxía (cartos, petróleo, producción de CO2...).Non é preciso estar a escuras, pero noutros paises máis ricoscertas iluminacións atenúanse ou apáganse en horarios de poucaafluencia de persoas. Outro exemplo: alguén sabe por qué apotencia media das farolas en España é o doble das instaladas enAlemaña?

Malia a crise, os proxectos de paseos fluviais ou marítimosabsurdos, caros e daninos para o patrimonio natural semellannon tener fin e agora o Ministerio de Medio Ambiente queregastar máis de dous millóns de euros en destruir os canaveiraisdo río Ulla, en vez de limpar o entullo, erradicar as especiesinvasoras, etc.

O modelo de desenvolvemento económica eecolóxicamente insustentable segue a ser continuamentesubvencionado (regadío en A Limia, concentracións parcelarias,cultivos de eucaliptos e piñeiros,...), sen que isto sirva para amellora do nivel e calidade de vida da poboación rural, erradicaros incendios forestais ou mellorar a situación da nosa flora efauna autóctona máis ameazadas.

A crise económica emprégase como doble coartada contraa natureza: para esquilmar aínda máis os minguados recursosnaturais, coa excusa de favorecer o emprego ou o crecementoecónomico, e para non adicar cartos á conservación da natureza.

Mentres tanto, a S.G.H.N. continúa e continuará a súa loitaa prol do patrimonio natural galego. Sempre coa túa inestimableaxuda como socio: o teu gran contribúe ó graneiro para intentarconter isto e que quede testimoñado nestas páxinas.

PASPALLÁS 47:3

PASPALLÁSBoletín divulgativo da Sociedade Galega de Historia Natural www.sghn.org

Nº 47, abril 2010

2,50 EUROgratuíto socios




Lobos e cabalos




Lobos e cabalos

Ordeación do Territorio en Galicia

PASPALLÁS 47:4

Os antecedentesO apartado 4.1.1 do DOTG sinala que: “dáse cumprimento ao

mandato previsto na Lei 10/1995, de 23 de novembro, de Ordenación do territoriode Galicia”, que contempla ás Directrices de Ordenación do Territoriocomo o elemento central do conxunto de instrumentos territoriais.

A Lei 10/1995 toma como punto de partida a Carta Europeade Ordenación do Territorio adoptada en Torremolinos en 1983 polaConferencia Europea de Ministros responsables da Ordenación doTerritorio (CEMAT).

Procede pois, en primeiro lugar, preguntar por qué asDOTG non expoñen os motivos polos que a Xunta de Galiciatardou exactamente 14 anos en dar cumprimento ó mandatodunha LEI DE GALICIA tan trascendental PARA GALICIAcomo a Lei 10/1995, máxime tendo en conta que, a súa vez, ditaLei acumulaba xa 12 anos de retraso con respecto á CartaEuropea de Ordenación do Territorio.

Boa parte dos graves problemas, algúns (case) irresolubles, ósque teñen que enfrontarse agora Galicia e as DOTG (por exemplocrecementos difusos e desconectados dos núcleos existentes oudesenvolvementos con moi baixa densidade) simplemente non existíanou eran varios ordes de magnitude menores hai 26 anos. Agoratémonos que laiar por non asumir a tempo as iniciativas europeasavanzadas para un desenvolvemento sostible, ¿aprenderemos do nosoerro para non repetilo no futuro?.

A análise do DOTG:Diagnose da situación actual

Os apartados relativos ós obxectivos específicos e á diagnoseda situación actual considéranse axeitados nas súas liñas xerais, perodetéctanse serios déficits de información en aspectos da maiorimportancia como, por exemplo, análises comparativas da situaciónactual en Galicia coa doutras rexións europeas de tamaño, poboaciónou características xeográficas semellantes sobre (entre outras):a. Densidade de infraestruturas lineais de transporte (autoestradas,autovías, estradas, ferrocarril convencional e de alta velocidade) tantopor superficie (km/100 km2) como por poboación (km/1.000habitantes).b. Densidade de infraestructuras portuarias (pesqueira, comercial,deportiva, portos exteriores) por lonxitude do litoral (número/100km de costa) e por poboación (número/100.000 habitantes).c. Densidade de infraestruturas aeroportuarias por superficie(número/10.000 km2) e poboación (número/100.000 habitantes) etráfico de pasaxeiros e mercadorías por aeroporto.d. Densidade de infraestruturas de producción (número e potencia)e distribución (km) enerxéticas por superficie e poboación.e. Porcentaxe da poboación con acceso a redes de distribución de

auga potable e de depuración deaugas residuais. Porcentaxe dapoboación e dos ecosistemasacuáticos para os que estágarantido o cumprimento dasesixencias da Directiva Marcosobre Auga dentro do prazoestablecido por ésta.f. Densidade de espaciosnaturais protexidos (%superficie; hectáreas/1.000habitantes) e de zonas verdesnos espacios urbanos (m2/habitante).g. Densidade, por superficie epoboación, de auténticositinerarios peonís, como os darede de sendeiros europeos decurto e gran percorrido(absolutamente diferentes dosnosos “paseos” fluviais,marítimos ou lacustres que estántan urbanizados e artificializadoscomo as beirarúas das cidades).

A información previaCarecendo da

imprescindible información debase sinalada no punto anterior:a. Semella díficil, senónimposible, que as DOTG poidanadaptarse, por exemplo, áEstratexia Territorial Europea(1999) e á Carta de Leipzig sobreCidades Europeas Sostibles(2007).b. As intencións das DOTG de“Crear un potente sistema deinfraestruturas de transporte parapersoas e mercancías“, desenvolver“unha sólida rede de Alta Velocidadeferroviaria integrada cun bo sistemade portos, aeroportos e autoestradas”e “Garantir que o 80% da poboaciónse sitúe a menos de 10 minutos dunhaVía de Altas Prestacións (VAP)”

pasado 23 de decembro de 2009, a SGHN presentou unha serie dealegacións, comentarios e suxerencias ó “Documento de Inicio doprocedemento de Avaliación Ambiental Estratéxica das Directrices

de Ordenación do Territorio de Galicia” (en adiante DOTG), sometido neseintre a un proceso de información pública por parte da Xunta de Galicia.

O

PASPALLÁS 47:5

semellan contradictorias co desexode “acadar unha mobilidade sostible” emoi fácilmente poderían levar áhipertrofia dalgunhas infraestructurasxa claramente sobredimensionadasen Galicia como aeroportos, portosexteriores e, en determinadas zonas,estradas. Dita hipertrofia, moinegativa xa en si mesma, seríaademáis a expensas de non atenderoutras necesidades máis urxentes(mobilidade realmente sostible;cumprimento Directiva Hábitats eDirectiva Marco Auga; recuperaciónde espacios naturais degradados) e acosta dunha maior destrucción dapaixase e os espacios naturais que,sobre o papel, se pretendenconservar.

O positivoConsidéranse axeitadas, e

merecedoras de potenciar ó máximoposible, as liñas estratéxicas de:a. Favorecer a compacidade,harmonizar o desenvolvemento dascidades e previr a urbanizacióndifusa.b. Fortalecer os núcleos tradicionaise promover a rehabilitación ereutilización tanto das construcciónsexistentes como dos espazosdegradados ou abandonados parareducir a presión sobre zonas aíndanon transformadas polaurbanización.

Análise demográficaBótase en falla unha análise

demográfica con proxeccións a varioshorizontes temporais e detalladapara, alomenos, as sete grandescidades, as vilas do sistema urbanointermedio e as vilas dos nodos parao equilibrio do territorio. Sen ditaanálise non semella posible deseñarunha estratexia realista, xustificada esostible para o “sistema de asentamentos”da poboación.

A ordenación das zonasurbanas en proceso demetropolización queda á espera doscorrespondentes Plans Territoriais

Integrados. Tendo en conta aexperiencia de que entre a Lei 10/1995 e as DOTG pasaron 14 anos,esta indefinición e moi preocupantepor canto:a. Hai dúbidas demográficasrazoables da necesidade real de ditoproceso de metropolización.b. Nas zonas intermedias das dúasextensas áreas metropolitanascontempladas (eixos Vigo-Pontevedra e A Coruña-Ferrol)existen espazos de interese natural(humidais, redes fluviais, potenciaisáreas boscosas, paisaxessobranceiras) e agrícola que correnserio risco de quedar sepultadosbaixo o cemento e o asfalto.

InfraestructurasA política seguida ata o

momento de creación de parquesempresariais tivo a parte positiva deagrupar as actividadespotencialmente molestas e facilitar adotación de servicios (saneamento,depuración, emerxencias, etc.) e aparte negativa de que,lamentablemente, os criterios paraescoller estás áreas non foron osidóneos ambientalmente e, nalgúnscasos, tampouco economicamente ávista do reducido grao de ocupación.Ademáis, ata agora a forte creaciónde solo empresarial e paraactividades económicas nonconseguiu evitar a proliferación denaves industriais de todo tipo nomedio de zonas agrarias, forestais ouresidenciais. Polo tanto, as DOTGdeberían establecer unha políticaríxida de prohibición absoluta deconstruir naves industriais(especialmente as adicadas ó sectorsecundario) fóra de polígonos ouáreas industriais, e fomentaractivamente a transferencia dasactuais a estas áreas de soloempresarial.

O r g a n i z a c i ó nadministrativa

O “Impulso de iniciativas de

Apóstasepoloabandono dotren decercanías,cando estaopciónserviría parareducir tráficodas estradas,producción deCO2 eaccidentes detráfico. Énecesarioplantexar nofuturo unhaestación noaeroporto daLavacolla eorganizar otráfico aéreo,especializandoou eliminandoaeroportospararacionalizaros custes deinfraestructurase vos nosaeroportos,agoradeficitarios esubvencionados


PASPALLÁS 47:6

cooperación entre concellos, para quea suma de diferentes municipios moiinterrelacionados permita aumentaro seu rango urbano e abordarproxectos e solucións que non sonposibles desde a óptica local de cadaun deles por separado” debería deir un paso máis aló. Éimprescindible plantexarse unhareorganización administrativaprofunda, meditada e seria parareducir a estructura (que non osmedios) da AdministraciónLocal, concentrando concellosnalgunhas bisbarras eeliminando estruturasintermedias anteriores ásComunidades Autónomas,como as obsoletas e ineficacesDeputacións. A SGHN entendeque este tema está directamenterelacionado coa ordeación doterritorio, pois son estasadministacións as que terían

que implementar, en boamedida, as DOTG. De nadaservirá establecer uns criteriosde ordenación do territorio, seas administración locaiscarecen dos recursos técnicos,humanos e económicos para osdesenvolver e facer cumprir.

Domesticar anatureza

No apartado “A Rede deÁreas Recreativas e CorredoresVerdes”, a posibilidade deaproveitar recursos ambientaiscorre o serio risco deconverterse nun plan deurbanización difusa das áreasmáis sensibles ambientalmente“...praias, espazos forestais, zonasde montaña, encoros, áreas conabundantes recursos cinexéticos episcícolas, espazos libres concapacidade para desenvolveractividades recreativas e deportivas,etc...Para aproveitar estasoportunidades é preciso desenvolverinfraestruturas, deseñar sistemas derelación e vinculación cos núcleos dacontorna e evitar problemas dedeterioro, ocupación ilegal e usosincontrolados”.

A porta traseiraMalia a obriga establecida

ó respecto polo artigo 4 da Lei10/1995, as DOTG adolecen deinconcreción nalgúns dos seuscontidos máis importantes:a. Formulación, a partir dosdistintos elementos das políticassectoriales, de propostas de


SGHN

ordenación do territoriodestinadas a reorientar ou, noseu caso, regular as actuacionespúblicas e privadas.b. Delimitación das áreas deprotección que quedensustraídas ó desenvolvementodas actividades urbanas, para serdestinadas á preservación ouexplotación dos recursosnaturales, atendendo ó seuvalor cultural, social oueconómico e establecendo aprioridade de dito destino.c. Fixación dos criterios para alocalización e execución dasinfraestruturas e equipamientosde carácter comunitario, rexionalou subrexional.d. Sinalamento das condiciónsa que deban someterse aspropostas de desenvolvementourbán, industrial, terciario ouagrícola, en función dasdispoñibilidades dos recursosenerxéticos, hidráulicos e desaneamento correspondentes.e. Non establecen os contidosmínimos nin os prazos máximospara a elaboración dosProgramas Coordinados deActuación (PCA) paraacompañar ós Plans TerritoriaisIntegrais, e tampouco para aredacción dos Plans deOrdenación do Medio Físico(POMF) que establecerán asdeterminacións e actuaciónsnecesarias para a ordenación exestión dos recursos naturais nasÁreas Estratéxicas deConservación.

A consecuencia directadestas carencias e inconcreciónsserá unha proteccióninsuficiente do PatrimonioNatural en xeral, e de espaciossobranceiros e ameazados polapresión urbanística enparticular, moi especialmentena faixa litoral.

Basureiro “reconvertido” en Vilagarcía de Arousa. Neste concello hai non menos de tres grandes basureirosespallados polo seu territorio, sobre zonas de captación de auga ou neste caso , xusto detrás está a Illa de Cortegada,parte do Parque Nacional das Illas Atlánticas. Foto: Xosé Lois Rey Muñiz

PASPALLÁS 47:7

Revisión dos nomes galegos de aves - IX

Familia Anatidae III

PENTUMEIRO COMÚNMelanitta nigra

Parrulo pentumeiro foi o nome propostopor C. Pedreira López e X. M. Penas Patiño en1977-1978, na lista patrón de aves de Galicia (23).Utilizouse nas guías de aves destes autores e noutraspublicacións ornitolóxicas (1, 4, 5, 11, 12 e 17;nalgunha, parrulo pentumeiro común). Nalgunhapublicación recolleuse pato pentumeiro (2 e 26).Pentumeiro común foi proposto en 1999 notraballo de M. A. Conde Teira (27). Empregousenalgunhas publicacións ornitolóxicas recentes (9,13 e 18). Noutras publicacións recentes recibiu onome de pentumeiro (14, 15 e 16). M. A. CondeTeira e T. A. Vidal Figueroa propuxeron adenominación de pato negro en 1991 (25). Nabibliografía ornitolóxica, os nomes portugueses sonpato-negro e negrola (2, 4, 9, 20, 26, 35 e 36).

M. C. Ríos Panisse rexistrou as seguintesvoces vivas no galego falado para se referirespecificamente a Melanitta nigra: can de marzo

(escrito con s para marcar o seseo), en Sardiñeiro;capela, en Camariñas; dianteatrás, en Cedeira;o castelanismo gallinera (escrito con “j”, paramarcar a gheada; en correcto galego seríagaliñeira), en Espasante; pato, en San Cibrao,Muros, Cambados, Bares, Ézaro, Pontedeume,Caminha, Caión, Burela, Portonovo, Portosín,Sardiñeiro, Vilanova de Arousa, Rianxo, AsFigueiras, Carril, Ribeira e Escarabote; pato demar, en Cambados e Miño; pato do mar, en Mera,Espasante e O Grove; pato marino, en Muxía eCaión; pato mariño, en Camariñas, e vendiñeira,en Muxía (22). F. Bernis Madrazo rexistrouvendumeira nas costas da provincia da Coruña(26). A. Pérez Cid rexistrou o nome pato do maren Marín e M. J. Pérez Alonso pato negro enGoián, referidas tamén a esta especie (30). F.Bernis Madrazo cita ademais o nome portuguésde pato-de-mar (26).

O Dicionário da língua galega de I. AlonsoEstravís (1995), da editorial Sotelo Blanco, inclúea entrada capela, que nunha das acepciónsidentifica con Melanitta nigra; na entrada pato,

Continuamos coa publicación, por capítulos, do libro deSilverio Cerradelo “Os nomes das Aves de Galicia. Este artigocompleta os nomes da familia Anatidae.

Pentumeiro común Foto: Álvaro Rodríguez Pomares

PASPALLÁS 47:8

unha acepción identifica esta voz con parrulo econ Melanitta nigra, e achega como variantes destaentrada as denominacións pato-mariño, pato-do-mar e pato-de-mar, que se poderían referir a estaespecie.

Nos outros diccionarios consultadosaparecen as denominacións xenéricas apuntadas enA. platyrhynchos.

Desde o punto de vista semántico, M. C.Ríos Panisse explica que o nome de “can demarzo” ten que ver coas voces que emiten estespatos, que lembran cans, e con que o mes de marzoé a época do ano na que se ven pola costa galegaen migración cara ao Norte; “dianteatrás” faireferencia á forma de voar destes patos nos seusbandos, pois van cambiando á rolda os postos dediante; o castelanismo “gallinera” (en correctogalego, “galiñeira”) tamén estaría relacionado cobalbordo que arman estes paxaros nos bandos;“capela” tal vez faga referencia a forma dosbandos, como o campanario dunha capela; efinalmente non encontra unha orixe para adenominación “vendiñeira” (22). M. A. CondeTeira cuestiona se o nome xenérico de“pentumeiro”, citado por X. M. Penas Patiño enMalpica, recollido tamén alí por F. Bernis Madrazocomo “vendumeira”, non terá relación con“bandumeira”, de bando (27). O nome“vendiñeira”, recollido por M. C. Ríos Panisse,podería ter tamén relación con “vendumeira” e“pentumeiro”. Os modificadores “mariño” ou“do mar” indican que se trata dunha especie mariña,que o normal é velo no mar; “negro” e “negrola”aluden á súa plumaxe, totalmente negra como oacibeche. Sobre a motivación semántica de “pato”,véxase Anas platyrhynchos.

En relación coa escolla do nome estándar,algúns comentarios sobre pato/parrulo aparecenen Aythya ferina. M. A. Conde Teira e T. A. VidalFigueroa propuxeron pato negro en 1991, tiradoda lista portuguesa de Sacarrâo e Soares de 1979(25).

As voces pato e parrulo están recollidasna literatura (véxase Anas platyrhynchos).

PENTUMEIRO DE Á BRANCAMelanitta fusca

Parrulo mourelo foi o nome proposto porC. Pedreira López e X. M. Penas Patiño en 1977-1978, na lista patrón de aves de Galicia (23).Utilizouse na segunda guía de aves destes autorese recolleuse ou utilizouse tamén noutraspublicacións ornitolóxicas (2, 5, 11, 12 e 17). F.Bernis Madrazo recolle pato mourelo (26).

Pentumeiro de á branca foi a denominaciónproposta en 1999 por M. A. Conde Teira (27) etamén se empregou nalgunhas publicaciónsrecentes (14, 15 e 16). Nalgunha publicaciónutilizouse pentumeiro fosco (4). Noutraspublicacións empregouse pentumeiroespeculado (9, 13 e 18). Na bibliografíaornitolóxica, os nomes portugueses son pato-fusco(2 e 36) e negrola-d’asa-branca (35).

Aínda que esta anátida é máis rara que aanterior, é posible que ás veces reciba popularmenteas mesmas denominacións, xa que son dous patosmariños bastante parecidos.

O Dicionário da língua galega de I. AlonsoEstravís (1995), da editorial Sotelo Blanco, inclúeas entradas apuntadas en Melanitta nigra.

Nos outros diccionarios consultadosaparecen as denominacións xenéricas apuntadas enA. platyrhynchos.

Semanticamente, os modificadores “de ábranca”, “especulado” ou similares apuntan acaracterística mancha branca que ten no espello dasás e que o diferencia das outras especies do xénero;os modificadores “mourelo”, “fosco” e similares,ou o nome “negrola”, aluden á súa plumaxe,totalmente negra como o acibeche. Sobre amotivación semántica de “pato”, véxase Anasplatyrhynchos; sobre “pentumeiro”, véxase Melanittanigra.

En canto á escolla dun nome estándar, onome “pentumeiro de á branca” foi preferidopor M. A. Conde Teira ao portugués “pato fusco”,por este nome describir pouco os trazos da especie(27). Algúns comentarios sobre pato/parruloaparecen en Aythya ferina.

As voces pato e parrulo están recollidasna literatura (véxase Anas platyrhynchos).

PENTUMEIRO CARETOMelanitta perspicillata

Petumeiro careto foi o nome proposto en1999 no traballo de M. A. Conde Teira (27). Tenseempregado en publicacións ornitolóxicas recentes(9, 13, 14, 16 e 18). Na segunda guía de aves de X.M. Penas Patiño e C. Pedreira López utilizouseparrulo pentumeiro americano (5). Nalgunhapublicación ornitolóxica utilizouse pentumeiroamericano (4). Na bibliografía ornitolóxica, onome portugués é negrola-de-lunetas (35).

En comparación coas dúas especiesanteriores, esta ave é de presencia en extremoesporádica en Galicia, mais os comentarios podenser os mesmos no referente aos nomes xenéricospopulares.


PASPALLÁS 47:9

O Dicionário da línguagalega de I. Alonso Estravís(1995), da editorial SoteloBlanco, inclúe as entradasapuntadas en Melanitta nigra. Nosoutros diccionarios consultadosaparecen as denominaciónsxenéricas apuntadas en A.platyrhynchos.

Os modificadores“careto” e “de-lunetas”apuntan as característicasmanchas brancas que ten nacabeza e que o diferencian dasoutras especies do xénero; omodificador “americano” aludeá súa área de distribuciónorixinaria, de onde proceden osescasos exemplares que se venalgunha vez na Europa; o nome“negrola” alude á súa plumaxe,totalmente negra como oacibeche. Sobre a motivaciónsemántica de “pato”, véxaseAnas platyrhynchos; sobre“pentumeiro”, véxase Melanittanigra.

As voces pato e parruloestán recollidas na literatura(véxase Anas platyrhynchos).

ÉIDER COMÚNSomateria mollisima

Éider foi o nomeproposto por C. Pedreira Lópeze X. M. Penas Patiño en 1977-1978, na lista patrón de aves deGalicia, e tamén o proposto en1991 e 1999 por M. A. CondeTeira e T. A. Vidal Figueroa (25e 27). Empregouse nas dúasguías de aves de X. M. PenasPatiño e C. Pedreira López enoutras publicaciónsornitolóxicas (1, 2, 4, 5, 9, 11,13, 14, 16, 17 e 18; nalgunha,éider común). Na bibliografíaornitolóxica, o nome portuguésé ’ider (2, 35 e 36).

É un pato mariño donorte da Europa, de aparicióninvernal máis ben rara enGalicia, e non se lle coñecennomes populares galegos.

No Dicionário da línguagalega de I. Alonso Estravís(1995), da editorial SoteloBlanco, aparece a entradaéider , definida como “avepalmípede, parecida ao pato,cuxa penuxe, chamada edredón,é utilizada para enchimento decobertores, acolchados, etc.”.

Nos outros diccionariosconsultados aparecen asdenominacións xenéricasapuntadas en A. platyrhynchos.

F. Bernis Madrazo cita aLockwood e comenta que adenominación “éider” recólleseen moitas linguas europeas dodanés eider, termo que designaesta especie, que por súa veztranscribe foneticamente overnáculo islandés aeôur (26).

ÉIDER REAL Somateria spectabilis

Éider real foi o nomeproposto en 1999 no traballo deM. A. Conde Teira (27).Empregouse nalgunhapublicación ornitolóxica recente(9 e 18). Na bibliografíaornitolóxica, o nome portuguésé ’ider-real (35).

É unha especie depresencia extremadamente raraen Galicia e non se lle coñecendenominacións populares, nonsendo a xenérica.

No Dicionário da línguagalega de I. Alonso Estravís(1995), da editorial SoteloBlanco, aparece a entrada éider,defina como “ave palmípede,parecida ao pato, cuxa penuxe,chamada edredón, é utilizadapara enchimento de cobertores,acolchados, etc.”. Nos outrosdiccionarios consultadosaparecen as denominaciónsxenéricas apuntadas en A.platyrhynchos.

Sobre a orixe da voz“éider”, véxase Somateriamollisima . “Real” é uncualificativo engadido ao nome

xenérico de moitas aves para asidentificar como especies, que ásveces ten relación cunha certabeleza ou vistosidade na súaforma ou nas súas cores, comoprobablemente sexa o caso destepato mariño.

PATO RABEIROClangula hyemalis

Pato rabeiro foi o nomeproposto en 1999 no traballo deM. A. Conde Teira (27). Taménse empregou nalgunhaspublicacións ornitolóxicasrecentes (9, 13, 14, 16 e 18). Nasegunda guía de aves de X. M.Penas Patiño e C. Pedreira Lópeze nalgunha outra publicaciónutilizouse o nome de parrulorabudo (5, 11 e 12). Nalgunhapublicación apareceu co nomegalego de havelda, posiblementepor confusión coadenominación castelá (4 e 17).Na bibliografía ornitolóxica, osnomes portugueses son pato-de-cauda-afilada e pato-rabilongo (2, 35 e 36).

É unha especie depresencia moi rara en Galicia enon se lle coñecendenominacións populares, nonsendo a xenérica.

Nos diccionariosconsultados aparecen asdenominacións xenéricasapuntadas en A. platyrhynchos.

Os cualificativos“rabeiro”, “rabudo” e similaresfan referencia ao rabo tan longoque ten esta anátida encomparación con outros patosmariños. Sobre a motivaciónsemántica de “pato”, véxaseAnas platyrhynchos.

En relación coa escolladun nome estándar, M. A.Conde Teira propuxo patorabeiro para substituír o deparrulo rabudo, xa que patorabudo foi proposto para Anasacuta en 1991 e podería haberconfusión (25 e 27).


PASPALLÁS 47:10

As voces pato eparrulo están recollidas naliteratura (véxase Anasplatyrhynchos).

MERGO GRANDEMergus merganser

Mergo trullo foi o nomeproposto por C. Pedreira Lópeze X. M. Penas Patiño en 1977-1978, na lista patrón de aves deGalicia (23). Utilizouse nas dúasguías de aves destes autores erecolleuse ou utilizouse taménnalgunha outra publicaciónornitolóxica, mesmo recente (1,2, 4, 5 e 17). Mergo grande foia denominación proposta en1999 por M. A. Conde Teira(27). Tamén se ten empregadoen publicacións recentes (9, 13,14, 15, 16 e 18). Na bibliografíaornitolóxica, o nome portuguésé merganso-grande (2, 35 e36).

É unha especie depresencia moi rara en Galicia enon se lle coñecendenominacións populares, nonsendo a xenérica.

No Diccionario galego-

castelán de X. L. Franco Grande(1968), da editorial Galaxia,aparece a entrada mergodefinida de maneira moiinespecífica (ave palmípedeque ten a cabeza parda), peroben podería estar facendoreferencia as especies do xéneroMergus.

No Diccionario de usoscastelán-galego de X. M. FreixedoTabarés e F. Álvarez Carracedo(1984), da editorial Akal,aparece a voz castelá mergoidentificada coas galegasmergo e corvo mariño.

No Dicionário da línguagalega de I. Alonso Estravís(1995), da editorial SoteloBlanco, aparece a entradamergo, nunha acepciónreferida a corvo mariño e noutraa ave palmípede que ten acabeza parda (que ben poderíaestar facendo referencia asespecies do xénero Mergus).

No Gran DiccionarioXerais da Lingua Galega (2000),de varios autores, aparece aentrada mergo (como galega eestándar) definida e identificada

como Mergus serrator.En canto á etimoloxía e a

semántica, a denominación“mergo” vén do latín mergus eestá relacionada co hábito demergullarse (e tamén oportugués “merganso”),actividade que fan con moitafrecuencia as especies destexénero; “grande” fai referenciaao tamaño, pois é a especie máisgrande das tres.

MERGO CRISTADOMergus serrator

Mergo cristado foi onome proposto por C. PedreiraLópez e X. M. Penas Patiño en1977-1978, na lista patrón deaves de Galicia, e tamén en 1991e 1999 por M. A. Conde Teira eT. A. Vidal Figueroa (23, 25 e27). Utilizouse nas guías de avesde X. M. Penas Patiño e C.Pedreira López e noutraspublicacións ornitolóxicas (1, 2,5, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 e18). Nalgunha publicaciónutilizouse mergo común (4).Na bibliografía ornitolóxica, onome portugués é merganso-


Mergo cristado Foto: Álvaro Rodríguez Pomares

PASPALLÁS 47:11

Silverio Cerradelo Gómez

RESUME DOS NOMES TRATADOS

PENTUMEIRO COMÚN Melanitta nigraPENTUMEIRO DE Á BRANCA Melanitta fuscaPENTUMEIRO CARETO Melanitta perspicillataÉIDER COMÚN Somateria mollisimaÉIDER REAL Somateria spectabilisPATO RABEIRO Clangula hyemalisMERGO GRANDE Mergus merganserMERGO CRISTADO Mergus serratorMERGO PEQUENO Mergellus albellusMALVASÍA AMERICANA Oxyura jamaicensis


de-poupa (2, 35 e 36).É unha especie de

presencia bastante rara enGalicia e non se lle coñecendenominacións populares, nonsendo a xenérica.

No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande(1968), da editorial Galaxia, noDiccionario de usos castelán-galego deX. M. Freixedo Tabarés e F.Álvarez Carracedo (1984), daeditorial Akal, e no Dicionário dalíngua galega de I. Alonso Estravís(1995), da editorial SoteloBlanco, aparecen as entradasxenéricas apuntadas en Mergusmerganser. No Gran DiccionarioXerais da Lingua Galega (2000), devarios autores, aparece a entradamergo (como galega eestándar) definida como “avepalmípeda (Mergus serrator) queten a cabeza parda, cunhapequena crista tesa, e o peteirolongo e serrado”.

Sobre a etimoloxía emotivación semántica de“mergo”, véxase Mergusmerganser; “cristado” ou “de-poupa” fan referencia á cristaou periquito característicodesta especie; “común” porque,aínda sendo unha ave rara, dastres especies é a máis común dever nalgún inverno.

MERGO PEQUENOMergellus albellus

Mergo pequeno foi onome proposto por C. PedreiraLópez e X. M. Penas Patiño en1977-1978, na lista patrón deaves de Galicia, e tamén en 1991e 1999 por M. A. Conde Teira eT. A. Vidal Figueroa (23, 25 e27). Utilizouse nas dúas guías deaves de X. M. Penas Patiño e C.Pedreira López e recolleuse ouutilizouse tamén noutraspublicacións ornitolóxicas (1, 2,4, 5, 9, 13, 14 e 18). Nabibliografía ornitolóxica, onome portugués é merganso-

pequeno (2 e 35).É unha especie que

aparece moi raramente enGalicia e non se lle coñecendenominacións populares, nonsendo a xenérica.

No Diccionario galego-castelán de X. L. Franco Grande(1968), da editorial Galaxia, noDiccionario de usos castelán-galego deX. M. Freixedo Tabarés e F.Álvarez Carracedo (1984), daeditorial Akal, e no Dicionário dalíngua galega de I. Alonso Estravís(1995), da editorial SoteloBlanco, aparecen as entradasxenéricas apuntadas en Mergusmerganser. No Gran DiccionarioXerais da Lingua Galega (2000), devarios autores, aparece a entradamergo (como galega e estándar)definida e identificada comoMergus serrator.

Sobre a etimoloxía emotivación semántica de“mergo”, véxase Mergusmerganser ; “pequeno” faireferencia ao tamaño, pois é aespecie máis pequena dos tres.

MALVASÍA AMERICANAOxyura jamaicensis

Malvasía americanafoi o nome proposto en 1999 notraballo de M. A. Conde Teira(27). Utilizouse tamén nalgunhapublicación ornitolóxica (14).Noutras publicacións

chamóuselle malvasíacaribranca (9 e 18). Nabibliografía ornitolóxica, onome portugués é pato-rabo-alçado-americano (18 e 35).

É unha especie depresencia extremadamente raraen Galicia e non se lle coñecendenominacións populares.

Nos diccionariosconsultados non se atoparondenominacións específicas paraesta ave.

J. Corominas e J. A.Pascual explican que“malvasía” é o nome romanceda cidade grega Monembasía, eque as famosas cepas de videirasque hai en Cataluña, orixinariasdaquela terra, chámanse así. Talvez haxa unha relación similarentre o nome da especie europea(Oxyura leucocephala), taménchamada malvasía, e a súapresencia en Grecia. Ocualificativo “rabo-alçado” faireferencia á característicaposición vertical do rabo destaanátida; “americana” indica a súaárea orixinaria de distribución;“caribranca” alude á cor brancadas meixelas do macho. Sobre amotivación semántica de“pato”, véxase Anasplatyrhynchos.

PASPALLÁS 47:12

Forcarei e Cerdedo, terra maltratada

Hai doce anos que transito con frecuencia polos montes dos municipiosde Cerdedo e Forcarei (Pontevedra), quédanme a man e disfruto moito das suas paisaxes de terrabrava, da súa vegetación e da fauna.

Sendo unha comarcamaravillosa, lamento ter quefalar aquí do mal trato quereciben os seus montes dende aadministración pública. Por talmotivo vou expor aquí , de xeitobreve, os feitos que eu en persoaconstatei, o que puiden ver cosmeus ollos, para que cada unsaque as súas conclusións. (Onúmero de cada apartado écorrelativo co da súa localizaciónno mapa).

1-Anos 1991-1992Non recordo ben se foi no

ano 1991 ou 1992, de aquelanon tomei nota, cando unhaqueima de enormes dimensións(véxase o mapa) arrasou aladeira sur da Serra do Cando-Seixo, cuberta de matogueiramadura. Aquel día noninterviron nin hidroavións ninhelicópteros. Parece ser que, deaquela, as matogueiras eran aovella negra dos montes. Hoxeen día cambiaron as cousas?.

2-Anos 1997-1998En dous anos o monte

Outeiro Grande, situado entreForarei e Codeseda, sufre nadamenos que sete queimascontroladas experimentais.Quedou pelado e, inda hoxe,

non se recupera. As queimaspuiden velas dende a estrada,supoño que fixeron máis, noncreo que eu coincidira entodas…

3-Ano 1999Unha queima

“controlada” no monte dePardesoa (Forcarei)escapouselles das mans.Arderon máis de 50 hectáreasde matogueiras en territorios delobos, teixón, gato bravo,gataformelas, etc.

4-Anos 2003 a 2008Repetidas queimas

controladas no entorno de

Carballás (Cerdedo) en terrenosen forte pendente, moi expostosá erosión.

5-Anos 1998 a 2006Un veciño capta

subvencións, para encher depiñeiros sete dos oito pasteiroscomunais de Forcarei.Subvencións que, teoricamenteeran para “frondosas”, servenpara enriquecer a un únicoveciño a conta da destruccióndo hábitat de lagarteiros, lebres,perdices e gataformelas conmonocultivos de piñeiros.Algúns pasteiros tiñan máis de50 hectáreas. Resulta curioso,que despois dean subvenciónse axudas para desbrozar(chámanlle limpar) os montes dematogueiras e abriren pastos,pero é así.

6-Anos 2005 a 2008A ladeira occidental da

serra do Seixo-Cando sufrebrutais desbroces para abrirpastos en forte pendente senque ninguén o impida. Hai quedicir que dita serra é un L.I.C.orientado, triste coincidencia, á

Zona de desbroce Foto: Santiago Bas López

Mapa da zona. O nº corresponde co indicado no texto.

PASPALLÁS 47:13

Forcarei e Cerdedo, terra maltratada

Santiago Bas Ló[email protected] .es

protección de matogueiras.

7-Verán do 2008Unha queima devora

unhas 40 hectáreas de montebaixo na xa maltratada ladeiraoccidental do Seixo ante apasividade da cuadrilla e dohelicóptero, que non o atallaronnun vello cortalumes (só habíaherba). Descoñezo os motivosde tal deixadez e inda hoxe nono entendo. Tampouco oentendín aquel día, no queasistín atónito a tan tristeespectáculo.

8-Outono do 2008 – inverno2008/2009

A asociación de veciñosde Presqueiras, con axudadunha subvención, desbroza amatarrasa unha extensión decase un quilómetro cadrado naladeira oriental da serra doSeixo, entrando incluso noslímites do L.I.C. Xustifican odesbroce cunha repoboación dePinus sylvestris e nogueiras(!).Crerán que as nogueiras vancrecer en plena serra a 800 mde altitude? Ou será, paravariar, unha táctica para encher

o monte de piñeiros, comasempre. Denunciei o feito na propiaconsellería de Medio Rural,poñendo énfasis en quedestruían o hábitat do gandoextensivo (vacas e cabalos),xabaríns, unha forte poboaciónde coellos, lebres, as derradeirasperdices da provincia (dendeentonces non atopei rastrodelas), era zona de cría dezorros, de gataformelacincenta, cazadeiro de águiacobregueira e de tránsito decorzos e lobos entre outrascousas.

A resposta non se fixoesperar, o xefe do distritoforestal 16 contestoume a travésdo xefe de servicio, Jesús de laFuente. Expóñovola aquí paraque quede claro. Pero para quequede máis claro expoño taménalgunha foto de dita“actuación”. O triste é que nasfotos non se ven os centos detoneladas de terra fértil que, contoda seguridade, se perderon porerosión. Tal vez teña razónaquel amigo meu, que dicía: osmontes se recuperarán candodeixen de dar subvencións.

A últimainformación que recibínera que na zona dedesbroce, posteriormentepechada, quedaronatrapados varios corzos ecabalos. Dos corzos nadamáis se soubo e coscabalos xurdeu aintención de quedarsecon eles por parte dosperceptores dassubvencións, compredicir que esta zona era oabrigo natural de vacas ecabalos nos días detemporal, téndose querefuxiar agrora en zonasmenos axeitadas.

Erosión por escorrentería Foto: Santiago Bas López

Repoboación el liña Foto: Santiago Bas López

PASPALLÁS 47:14

As Brañas de Dodro ameazadas por un proxecto do Ministerio de Medio Ambiente

Historia do ProxectoAtramitación do proxecto

encetou en nadal de 2003.O título orixinal do proxecto era“Parque lineal en la ribera del ríoUlla en los Términos Municipalesde Dodro y Padrón”, maquilladoagora como “Actuaciones medioambientales en la ribera del río UllaTérmino Municipal de Dodro (ACoruña)”.

A “Dirección General deCostas” mudou en ”DirecciónGeneral de Sostenibilidad de laCosta y del Mar”.

Pese ós cambios sinaldos,nada mudou no proxectoorixinal nen na mentalidade dosxestores da Dirección General,

agora supostamente de“Sostenibilidad de la Costa y delMar”. Así a distribución dos2.136.946,21 euros dopresuposto base de licitación(realizado o 29-05-2006)a. Movementos de terras: 8,87%.b. Pavimentación: 65,83 %.c. Equipamiento e mobiliariourbano: 18,27 %.d. Sinalización: 3,77 % (incluemonolito e placa por 7.710,55euros).e. Revexetación: 2,01 %.f. Servizos afectados: 0,01%.g. Varios: 0,55 %.h. Seguridade e saude: 0,68 %.

Un proxecto da Demarcación de Costas en Dodro, ameaza ó 3% da

poboación mundial da subespecie iberooccidental da escribenta dascanaveiras

O pasado 9 de febrero de 2010, a SGHN presentou perante o Ministerio de Medio Ambiente, yMedio Rural y Marino, as aleagaciósn ó Estudo de Impacto Ambiental (E.I.A.) do proxecto 20060677COS,“Actuaciones medioambientales en la ribera del río Ulla Término Municipal de Dodro (A Coruña)”. Debido ó innecesariodo proxecto e ós gravísimos danos medioambientais, a SGHNsolicitou ó Ministerio unha Declaración deImpacto Ambiental negativa e desestime totalmente a realización deste proxecto.

Se se pretendedestinar o 96,74 %do presuposto amovementos deterras, mobiliariourbano, etc, é lícitoconsideralo unproxecto deu r b a n i z a c i ó n /a x a r d i n a m e n t odunha ribeira fluvialdentro do dominiopúblico marítimo-terrestre

Vista das brañas no verán Foto: Serafín González Prieto

PASPALLÁS 47:15

Problemas nonabordados

Non se adica un sócéntimo á resolución dosproblemas ambientais reais doLIC ES1140001 “SISTEMAFLUVIAL ULLA-DEZA” porexemplo:a. Eliminación de entullos evertedeiros incontrolados.b. Depuración completa dasaugas residuais, evitando osvertidos directos que aíndapersisten de residuos fecais óscursos de auga da zona.c. Erradicación de especiesexóticas invasoras (p. ex. o visónamericano Neovison vison, ou asfanerógamas Crocosmia xcrocosmiiflora e Phytolaccaamericana) que hipotecan aconservación de especiesautóctonas amenazadas.

Resume de Alegacións- Non se adica un só

céntimo á resolución dosproblemas ambientais reais.

- O EIA falta á verdade óafirmar que “los aficionados a losdeportes náuticos no disponen en lasproximidades de ningúnembarcadero que dé servicio a lasembarcaciones recreativas y demásdeportes náuticos en general y quepermita el embarque ydesembarque”, porque, comodemostran as fotografías doSIGPAC, nos últimos 10,5 kmdo río Ulla hai tresembarcaderos: en Pontecesures(6,7 km augas arriba), en Valga(1,6 km augas arriba) e xuntoás Torres do Oeste en Catoira(3,0 km augas abaixo).

O EIA falta á verdade óafirmar que “no existen zonasdotadas de mobiliario urbano yequipamiento de ocio y recreo”,porque no propio T.M. deDodro e nas inmediacións da“Zona 2 de actuación”(a 1,1 kmde distancia por pistas e estrada)

existe un área recreativa,ademáis doutra en Padrón.

- Nos labores de “Despejey desbroce” proxectadas, a únicapreocupación aparente dosredactores do plan é queo“conjunto de labores de desbroce ydespeje del terreno” non afecte “alos ejemplares forestales presentes enel ámbito de estudio”, peroIÑORA A IMPORTANCIAE C O L Ó X I C ATRASCENDENTAL DAVEXETACIÓN NONFORESTAL PARA ACONSERVACIÓN DEFORMACIÓNS VEXETAIS EESPECIES DE FLORA EFAUNA RARAS OUAMEAZADAS.

- Respecto á ”Sendapeatonal” proxectada:a. As súas característicasconstructivas nos terreospertencentes ó deslinde doDominio Público MarítimoTerrestre (DPMT), é decir, napráctica totalidade do seutrazado, serían magnificas paraunha beirarúa nunha zonaurbana, pero resultanINAXEITADAS EDESPROPORCIONADASpara unha senda nun LIC.- Anchura de 3,04 m.- Sección de firme de 28 cm deespesor (“sub-base granular de 10cm de espesor, solera de hormigónHM-12,5 de 10 cm de espesor, capade mortero de cemento 1:4 de 4 cmde espesor, solado con pizar rairregular de 4 cm de espesor”).- “Bordillo de granito de 25 x 1 2cm, con la cara superior serrada y elresto a corte natural”.b. “Se diseñó un recorrido quecontara con el mayor atractivo visualposible con su traza lo máspróxima posible al río Ulla sinocupar terrenos pertenecientes alD.P.M.T. y paralela por tanto a susmárgenes” , con una “cotamínima de rasante a 4 mrespecto del nivel del mar

(nivel máximo de pleamar registradoen el ámbito de estudio)” a costade:* Un maior impacto sobre asribeiras e a chaira deasolagamento, con afecciónsagravadas sobre a flora e fauna.* Un maior custe demantemento posterior, porqueserá inevitablemente deterioradapolas inundacións recurrentes nazona, cando as enchentas doUlla e os seus afluintes nesteespacio natural coinciden coaspleamares.

A ÚNICAA L T E R N A T I V AECOLÓGICA EE C O N O M I C A M E N T ESENSATA (máxime nunproxecto da Dirección Generalde Sostenibilidad de la Costa ydel Mar, adscrita ó Ministerio deMedio Ambiente y Medio Ruraly Marino) sería PIONIZARcomo camiños de terras, aspistas da concentraciónparcelaria máis próximas ócauce nas zonas de actuación,pistas que, practicamente,carecen de utilidade agrícola(como recoñece o propio

proxecto “...Sus fincas en otrotiempo se vieron sometidas a unaprovechamiento agrícola y ganadero,pero en la actualidad, en su granmayoría se encuentran prácticamenteabandonadas”).

Como consta nasrespostas recibidas durante otrámite de consulta sobre

O proxecto non é de“ A C T U A C I Ó N SAMBIENTAIS” nunLIC,e o emprego destestermos no seu título econtido, é un enganoós cidadáns quebordea a falsidade endocumento público.


PASPALLÁS 47:16

decisión de evaluación deimpacto ambiental, estasobservacións xa foronrealizadas pola SGHN e foronabsolutamente iñoradas polaDemarcación de Costas deGalicia, que tamén desprezou asobservacións e recomendaciósmoi similares realizadas polaDirección Xeral deConservación da Naturaleza(Consellería de MedioAmbiente e DesenvolvementoSostible, Xunta de Galicia) noseu informe do 15-01-2008:“Los mayores impactos del proyectose derivarán de: 1) Apertura deaccesos ahora inexistentes o noadecuados para el tránsito devehículo a motor y loscorrespondientes aparcamientos. 2)Construcción de pasarelas o sendasde nueva creación, que discurriránpor zonas ahora inaccesibles o dedifícil acceso, no siendo conveniente,desde el punto de vistamedioambiental, el acceso de personasa estas zonas. 3) La totalmodificación del terreno natural enlas zonas previstas para la ubicaciónde aparcamientos, zonas deesparcimiento y, muy especialmente,la playa fluvial proyectadas, cuyaconstrucción es desaconsejable desdeel punto de vista medioambiental yde conservación del espacio naturalprotegido. 4) Construcción delpantalán y de sus accesos,desaconsejable también desde elpunto de vista medioambiental. Porello, debe minimizarse la posibilidadde acceso con vehículos a motor a lazona en cuestión; debe evitarse elacceso incontrolado de visitantes a laszonas de marisma, favorecido por laconstrucción de las pasarelasproyectadas y, en general, debeevitarse la molestia a las distintasespecies de aves presentes en lazona...”“...considerando la exclusión delmismo de los elementos ar ribaindicados y un replanteo de lassendas proyectadas, de tal forma que

no supongan la ocupación de nuevoster renos y discur ran porinfraestructuras ya existentes.”- A construcción da “Playafluvial y zona de ocio, recreo ydeportiva” proxectada seríaecoloxicamente moiprexudicial, socialmenteinnecesaria e economicamenteinxustificada, tendo en contaque:a. Emplazaríase na súatotalidade sobre un hábitatprioritario para a conservaciónda escribenta das canaveirasiberooccidental, Emberiza

schoeniclus lusitanica , avecatalogada como en perigo deextinción tanto no libro Rojo delas Aves de España como noCatálogo Galego de EspeciesAmeazadas.b. Degradaría irreversiblementeo lugar no que se realizou a cartaobservación homologada paraEspaña de avetoro lentiginosoBotaurus lentiginosus (González etal. 2008).c. A praia fluvial similarconstruida na marxe esquerdado Ulla (Concello de Valga) tenun uso mínimo ou nulo,seguramente pola proximidadeás praias marítimas da ría deArousa (por ex. 12 km ás de

Rianxo) e ó menos a duaspiscinas públicas: enPontecesures e Catoira(véxanse fotografías doSIGPAC).

- Coa creación dunhapraia fluvial na zona, o proxectocae na imprudencia para aseguridade das persoas ópromover:a. Que menores e adultoscamiñen descalzos nun hábitatcon presencia de víbora galegaVipera seoanei, aumentandoabsurdamente o risco detrabadas accidentais. Aínda só

porque o propio inventario defauna do EIA sinala a súapresenza, este risco debera sercoñecido polos redactores doproxecto.b. O baño nun treito de río confortes cambios de nivel e caudalprovocadas polo encorohidroeléctrico dePortodemouros situado augasarriba. A advertencia deste riscofaise constar nun cartel(“Atención. Salto hidráulico.Variaciones de nivel y cota”)situado na praia fluvialconstruida hai uns anos polamesma Demarcación de Costasna marxe esquerda do río(Concello de Valga; ver


Praia fluvial en Valga (marxe esquerda río Ulla). Construida pola Demarcación de Costasen Galicia. Foto: Serafín González Prieto

PASPALLÁS 47:17

fotografía da páxina esquerda).

- No referente ó“Observatorio para aves”, aíndaque sobre o papel se seguironcriterios lóxicos para oemprazamento (“sitio elegido porsu idoneidad para su ubicación”) ediseño (“será colocado tras unapantalla de vegetación con la que serevegetará la entrada, la cual permitaocultar a los usuarios en el momentode acceso a dicho edificio... se elevará2 m sobre el terreno para conseguiruna mayor visibilidad”), narealidade non é así:a. As árbores existentes en leirasparticulares a ambas beiras dapista reducen o ángulo de visiónunicamente ó que permite oespacio aberto pola propia pista.b. De nada servirá “la pantallade vegetación con la que se revegetarála entrada” para “ocultar a losusuarios” xa que entre eles e “lasaves que se sitúen a tiro de

prismáticos” plantexase aconstrucción da senda peonil ea instalación dunha mesainterpretativa. Ademáis, 400 maugas arriba do observatorio,preténdese construir unamarradeiro e calisquercoñecedor da zona sabe que otrasego de embarcacionesdeportivas pouco respetuosas, éunha das principais molestias ásaves acuáticas nesa zona. Comoconsta nas respostas recibidasdurante o trámite de consultasobre decisión de avaliación deimpacto ambiental, estasobservacións foron realizadaspola SGHN e coincidensensiblemente coas realizadaspor SEO/BirdLife e co indicadopola Dirección Xeral deConservación da Naturaleza(Consellería de MedioAmbiente e DesenvolvementoSostible, Xunta de Galicia) noseu informe do 15-01-2008: “la

ubicación prevista para elobservatorio de aves no parece ser lamás adecuada, en base a los planossuministrados”.

Posto que todas estasobservacións foron iñoradaspola Demarcación de Costas deGalicia, ¿pensan acaso os seusresponsables que saben máis deaves cas asociacións con máislonga traxectoria no estudo,conservación e divulgación dasaves en Galicia e en España, quexuntas acumulan case un séculode experiencia?

- A reproducción daEscribenta das canaveirasiberooccidental (Emberizaschoeniclus lusitanica) na zona,denominada unhas vecescarrizais do Ulla e outras Brañasde Dodro ou de Laíño, é bencoñecida e está recollida nasprincipais publicaciónsornitolóxicas, sobre avesniñificantes en xeral e sobre esta


Vista das praias fluviais Foto: SIG PAC

PASPALLÁS 47:18

especie en particular, dosúltimos 15 años (S.G.H.N.,1995; Purroy, 1997; Martí y DelMoral, 2003; Atienza, 2006, asícomo outros informes).

Tras analizar adocumentación recibida para otrámite de consulta sobredecisión de avaliación deimpacto ambiental, a Sección deOrnitoloxía da SGHN concluiuque o proxecto afectaría grave eirreversiblemente á Escribentadas canaveiras iberooccidental,Emberiza schoeniclus lusitanica, avecatalogada como en perigo deextinción tanto no librobermello das aves de Españacomo no Catálogo Galego deEspecies Ameazadas, nas dúaszona de actuación: A Zona 1entre los puntos referenciadosnos planos como “0+300" y“0+800" (puntualmente taménentre “0+900” e “1+100”).b. A Zona 2 de forma continuaentre os puntos referenciadosnos planos como “0+300” e“1+500” e de modo discontinuoentre este último e “2+100”.

As afeccións seríantanto pola destrucción físicairreversible dun hábitat deniñificación e invernada moifavorable (e escaso a nivel galegoe penínsular), como poloincremento de tránsito epresencia humana na zonadebido ás intervenciónsprevistas (...La creación de este tipode actuaciones al aire libre, permitecrear una red de sendas que posibilitael acceso hasta zonas de un granatractivo visual a las que eramaterialmente imposible acceder hastaahora).

Advertidos desteimpacto polas respostas deSGHN, SEO/BirdLife eVerdegaia durante o trámite deconsulta sobre decisión deavaliación de impacto ambiental,para o EIA os promotores doproxecto consideraron “necesaria

la elaboración de un estudio defauna, basándose principalmente endos especies de aves, el escribanopalustre (Emberiza schoeniclus) y elcarricerín cejudo (Acrocephaluspaludicola)” que encargaron en2009 á ConsultoraMedioambiental BIOSFERA,S.L., a cal concluiu que “durante

el seguimiento de dichas especies enun ciclo biológico, se ha determinadoque la presencia del escribanopalustre como del carricerín cejudo esprácticamente nula.”

Respecto ó estudo daConsultora MedioambientalBIOSFERA, S.L. e dacordo coainformación facilitada para opresente trámite de informaciónpública do EIA cabe resaltarque:* Non consta que os seusredactores tiveran experienciaprevia nen coa zona nen coasespecies consideradas.* FALTA Á VERDADE óafirmar que se realizou “elseguimiento de dichas especies en unciclo biológico” posto que o traballode campo realizouse en menosde 5 meses obviando periodosclave na bioloxía da especie xaque só se adicaron 7 xornadas aprospeccións ornitolóxicas“entre el 18 de junio y el 11 denoviembre“.* FALTA Á VERDADE óafirmar que as “estaciones de

escucha se diseñaron específicamentepara constatar la presencia depoblaciones reproductoras deescribano palustre (Emberizaschoeniclus)... siguiendo lasrecomendaciones metodológicasestablecidas en el primer censonacional de escribano palustre(Atienza, 2005)” pois para este

primeiro censo nacional, asdatas “fueron entre el 20 de abril yel 5 de junio, aunque se recomendóllevarlas a cabo en el mes de mayo”(ATIENZA, 2006). É decir, aépoca das mostraxes realizadaspola consultora (18 de san xoanó 11 de santos) é pouco axeitadadacordo cos principais expertosnacionais e internacionais naespecie.* Polo exposto no puntoanterior, non extraña que aincapacidade dos autores paradetectar a especie nasxunqueiras do Ulla durante atempada de cría de 2009contraste sobremaneira cosresultados obtidos polo mellorcoñecedor da subespecie enEspaña, que en 2009 censou nazona 10 parellas reproductorasque representan arredor do 3%da poboación mundial(MARTÍNEZ SABARÍS, 2009).Este autor, ademáis, anelou nazona 3 Emberiza schoenicluslusitanica o 25-07-2009, comoconsta na base de datos da


Vista das brañas no inverno Foto: Serafín González Prieto

PASPALLÁS 47:19

Oficina de Especies Migratorias(Ministerio de Medio Ambiente,y Medio Rural y Marino).* Non sorprende que foranincapaces de detectar apresencia da folosa acuática(Acrocephalus paludicola) pois, dexeito absurdo e arbitrario, osredactores complicaronenormemente a dificultadeintrínseca das prospeccións daespecie (o paseriformemigratorio máis raro en Europa)ó realizar tan só 3 visitas dentrodo período no que se concentrao 85% dos rexistros da especieen España (do 11 de agosto ó29 de septiembre (ATIENZAet al., 2001). Ademáis, nonrecurriron ó anelamento, queproporcionou o 62% das citasda especie en España entre1965 y 1998 (ATIENZA et al.,2001). Na base de datos daOficina de Especies Migratorias(MINISTERIO DE MEDIOAMBIENTE, Y MEDIORURAL Y MARINO) rexistraunha folosa acuática aneladanas xunqueiras do Ulla o 15-08-2009 por Emilio MartínezSabarís.- O SEU RIGOR É MÁIS CACUESTIONABLE, pois citaalgunha especies deP R E S E N C I ASIMPLEMENTE IMPOSIBLE(limpafontes alpino Mesotritonalpestris) e sinala como migrantesa especies que ocupanregularmente a zona non sódurante os pasos migratorios,senón tamén en invernada (p.ex. a aguia peixeira Pandionhaliaetus). Ademáis, na taboaresume da páxina 38 do EIAresulta sorprendente queconfundan pombas domésticascon pombas bravías Columbalivia , que atribuan a Laruscachinnans en lugar de Larusmichahellis as gaivotaspatimarelas que observaron,que na zona onde detectan máis

merlos acuáticos Cinclus cinclus(34 aves) rexistren menosfolosas dos xuncos (Acrocephalusschoenobaenus) (22 aves), ou quenon detecten ningún exemplarda tartaraña das xunqueirasCircus aeruginosus, de presenciaregular en ambos pasos einvernada, ou que foranincapaces de detectar nen unhasóa das abondosas zurrascasRallus aquaticus.

Conclusións1. O proxecto non responde aunha demanda social nenmunicipal. O informe técnicodo Concello de Dodro (remitidoo 14-05-2007) indica “Lasactuaciones proyectadas no seencuentran previstas en elplaneamiento vigente en elAyuntamiento de Dodro”.2. O proxecto falta á verdade óafirmar que:a. Tratase de “actuacionesambientales”, pois non consignanen un céntimo de euro áresolución dos problemasambientais reais do lugar de

REFERENCIAS CITADASAtienza, J.C., Pinilla, J., Justribó, J.H. (2001). Migration andconservation of the aquatic warbler Acrocephalus paludicola in Spain.Ardeola 48, 197-2008.Atienza, J. C. 2006. El escribano palustre en España. I CensoNacional (2005). SEO/BirdLife. Madrid.González, S., Couto, A., Freán, M., Álvarez, I. (2008). Avetorolentiginoso Botaurus stellaris. En: Observaciones de aves raras enEspaña, 2006. Comité de Rarezas de la SEO. Ardeola 55 (2): 266.Martí, R., Del Moral, J.C. (Editores) (2003). Atlas de las AvesReproductoras de España. Dirección General de Conservación de laNaturaleza - Sociedad Española de Ornitología. Madrid.Martínez Sabarís, E. (2009). A escribenta das canaveiras(Emberiza schoeniclus lusitanicus): Identificación, bioloxía eimportancia dos carrizais do Ulla (Dodro, A Coruña) para a especie.Conferencia en “Jornada sobre a Escribenta das canaveirasEmberiza schoeniclus lusitanicus. Conservación e Xestión”. Pazo deLestrove (Dodro, A Coruña), 28 de noviembre de 2009. SociedadeGalega de Ornitoloxía.Purroy, F.J. (Coord.) (1997). Atlas de las Aves de España (1975-1995). SEO/BirdLife. Lynx Edicións, Barcelona.S.G.H.N. (1995). Atlas de Vertebrados de Galicia. Tomo II. Aves.Ed. Consello da Cultura Galega. Santiago de Compostela.

interés comunitario ES1140001“Sistema fluvial Ulla-Deza”, noque se realizaría íntegramente,e toda a inversión previstadestinaríase a urbanizar/axardinar a ribeira fluvial dentrodo dominio público marítimo-terrestre dunha zona de esteiro.b. “Los aficionados a los deportesnáuticos no disponen en lasproximidades de ningúnembarcadero” e que “no existenzonas dotadas de mobiliario urbanoy equipamiento de ocio y recreo”.3. O apartado faunístico doEIA do proxecto realizousecunha metodoloxía incorrecta eé incompleto, sesgado emanifestamente erróneo paradiversas especies devertebrados.4. O proxecto afectaría de xeitograve e irreversible á escribentadas canaveiras Iberooccidental,Emberiza schoeniclus lusitanica, avecatalogada en Perigo deExtinción no Libro Bermellodas Aves de España e noCatálogo Galego de EspeciesAmeazadas.


SGHN

PASPALLÁS 47:20

Solcitude de axuda sobre os Lucanidae Galegos

En Galicia hai cincoespecies de Lucanidae(Coleoptera): Dorcusparallelepipedus L., Lucanus cervusL., Platycerus spinifer Schauffus,Pseudolucanus barbarossaFabricius y Sinodendroncylindricum L. (www.aegaweb./inventario). Alomenos dúasdelas, D. parallelepipedus y L.cervus, están presentes nas catroprovincias galegas (Fig. 1; Tabla1), namentras que P. spinifer estápresente en menos de 15cuadrículas de 10 x 10 km(GTLI, datos non publicados)e para P. barbarossa e S.cylindricum só existen unhaspoucas citas (López Vaamondeet al., 1993; GTLI, 2003, 2006).

No caso de P. barbarossa,de afinidades mediterráneas(GTLI, 2003) e de S. cylindricum,moi xunguido ós faiais (GTLI,2006), non é esperable unhagrande amplitude na súadistribución galega. Pero para asrestantes especies de Lucanidae,é moi probable que estasituación reflicte simplemente afalla de prospeccións, máis caunha escaseza real.

O “Grupo de Trabajosobre Lucanidae Ibéricos(GTLI)” da SociedadEntomológica Aragonesa(SEA) solicita a axuda dosentomólogos e naturalistasgalegos para obter unha visiónmáis precisa da distribución dosLucanidae en Galicia. O GTLIagradecería o envío de citasrecentes ou antigas de calquerLucanidae observado enterritorio galego, procedentes deobservacións de campo, de

A principios deste ano, o GTLI e a SGHN acordaron intercambiaras súas bases de datos sobre a Familia Lucanidae en Galicia, co obxetode ampliar o número de rexistros destas especies. Dentro destacolaboración en pro desta Familia de coleópteros, participaremos noenvío de mostras biolóxicas.

Platycerus spinifer

Lucanus cervus

Fot

os: X

osé

Lois

Rey

Muñ

iz

coleccións privadas ou darevisión de colecciónspúblicas, así como debibliografía recente ouantiga con citas deLucanidae en territoriogalego. Se as citas teñenalto interese entomolóxico,o GTLI anima porsupuesto á súa publicaciónpor parte dos autores.

Do mesmo xeito, o GTLIsolicita a axuda dosentomólogos e naturalistasgalegos na recollida de materialxenético de L. cervus. Basta conrecoller tres patas de calquerexemplar que se atope morto emetelas en alcohol 95%. Pódesesolicitar un protocolo derecollida escribiendo unhamensaxe ó enderezo decontacto do GTLI.

Gracias anticipadas polavosa axuda.

ReferenciasGTLI 2003. Distribución dePseudolucanus barbarossa (Fabricius1801) (Coleoptera, Lucanidae) enla Península Ibérica. Bol. S.E.A.32: 257-266.GTLI 2006. Sinodendroncylindricum (Linnaeus, 1758)(Coleoptera, Lucanidae) en lapenínsula Ibérica: distribución ydatos biológicos. Bol. S.E.A. 38:383-389.López Vaamonde, C.; PinoPérez, J. J.; Devesa Regueiro,S. & Martínez Fernández, A.1993. Sinodendron cylindricum(Linneo, 1758) y Pseudolucanusbarbarossa (Fabricius, 1801) enGalicia (Coleoptera: Lucanidae).Boln. Asoc. esp. Ent. 17: 349-350.

Pseudolucanus barbarossa

PASPALLÁS 47:21

Enderezo: Marcos Méndez, Área de Biodiversidad y Conservación, Universidad Rey Juan Carlos,c./ Tulipán s/n., 28933 Móstoles (Madrid).Tfno: 91-4888249, correo electrónico: [email protected]áxina web: http://entomologia.rediris.es/gtli

Provincia Localidades Cuadrículas Localidades CuadrículasA Coruña 7 7 80 34Lugo 5 4 43 31Ourense 6 5 13 13Pontevedra 17 14 46 24 Total 35 31 182 102

Dorcus parallelepipedus Lucanus cervus

Taboa 1. Número de localidades e cuadrículas de 10 x 10 km ocupadas por Dorcus parallelepipedus eLucanus cervus en Galicia (datos disponibles polo GTLI a xaneiro de 2010).

Este proxecto de colaboración entre o GTLI e a SGHN vai permitirincrementar a información dispoñible destas especies en Galicia, por estemotivo, animámosche a colaborar no proxecto enviado as mostras queatopes e no caso dos datos, envianos unha copia dos mesmos á Secciónde Entomoloxia da SGHN ou remítenos os datos directamente e nósfarémosllos chegar á GTLI.

A Familia Lucanidae forma parte do proxecto do Atlas de Insectos deGalicia, que con máis retraso do debido, esperamos que finalmente poidaver a luz este ano e xa foi obxecto de dous avances, en 1991 co Voceiro deDivulgación nº 6 e en 1995 no Paspallás nº 16, no que se recollían partedas citas coñecidas nese momento polo autor.

Sección de Entomoloxía da SGHN

Solcitude de axuda sobre os Lucanidae Galegos

Mapa de Lucanus cervusMapa de Dorcus parallelepipedus

PASPALLÁS 47:22

Lobos e cabalos, lexislación e “civilización”

A historia que vos vou relatar non é un conto de ciencia ficción, ninunha novela. É unha realidade, unha esperpéntica realidade, que me aconteceu a min en primeira persoarecentemente, que quero relatar aquí, para que tomedes nota e non vola esquezades o ano que ven.

Potro “Buxato” de seis meses de idade, no Acibal o 10/11/09, comido polos lobos Foto: Santiago Bas López

Dende hai un ano teñovarias “bestas”(poni galego demonte), eses cabalos bravos, quealegran e dan vida aos nososmontes, colaborando tamén amanter a súa biodiversidade,gracias a eles hai máis insectos,paxaros, coellos, lobos, etc.

Ata hai poucos días tiña envarias greas catro eguas, trespotros de dous anos, unha de un,e tres de varios meses (nacerancatro, pero a finais de abril o lobomatounos un).

Neste mes de novembrodéronnos moito traballo, poisunha e outras, en variasocasións, baixaron ás aldeas, ásveigas, e había que devolvelas ómonte. Nunha desas ocasións aégoa vella baixou (acompañadadunha potra de dous anos e unpotro de seis meses) e romperonunhas viñas. Pecháronas,pasaron día e medio cerradas, nobaixo dunha vella casiña, cheo

de trastos, sen luz natural, senherba nin auga. Ó recollelas, avella caeu de puro cansancio eestrés, e xa non se ergueu.Metímola así no remolque e asíchegou á campa onde a ceibamos( polas viñas paguei 200 euros).Media hora despois parecíarecuperada, estaba alegre etornamos tranquilos á casa.

Ó día seguinte a vellamorreu; facíase de noite e nonpoidemos separar o potriñopequeno. Cando volvín ó díaseguinte, o potriño estabadevorado polos lobos, sóquedaba o esqueleto e a cabeza;da nai comeron parte dunha patatraseira. A potra de dous anosliscara e non a atopamos.

Chamei á Garda Civil, paradar parte e solicitar unha desasaxudas, que da a Xunta deGalicia. Remitíronme óSEPRONA e estes á delegaciónde Medio Ambiente pois ao

SEPRONA xa non lle compete.O día seguinte á primeira horaestaba chamando a MedioAmbiente.

Conseguín falar con eles omesmo día mentres ía de viaxe aGranada, a un congreso.Pedíronme a localización exactados restos e algún dato máis.Volveron chamarme aínda catroveces máis ao longo de variosdías (entre o 11 e o 18 denovembro), para concretar ainformación, que precisabanpara o seu informe.

Entre tanto, a patrulla doSEPRONA enterouse doasunto. Falaron en tonoameazador co presidente da nosaasociación cabalar e despois,telefonicamente, conmigo,cando eu xa estaba de volta deGranada.

Afirmaron que o informede Medio Ambiente eranegativo(!), que non os mataron

PASPALLÁS 47:23

Lobos e cabalos, lexislación e “civilización”

Pegada de lobo Foto: Santiago Bas López

Santiago Bas Ló[email protected] .es

os lobos(!), que si eu sabía máisque os técnicos..., entonces otécnico era eu(!), entonces, pararematala preguntoume: como sechamaba? -Quén? -O lobo.

Tamén tiven que oir varias“perlas cultivadas” máis. Pararono carro cando lles dixen, que eunon era ningún técnico, que medoctorei en bioloxía e que levotres anos facendo un seguimentoaos lobos no sul da provincia dePontevedra.

Contraatacou decíndomeque, por lei, tiña que contratar epagar un transporteespecializado, para retirar osrestos do monte. Non sería oprimeiro, coñezo varios casos,que por solicitaren a axudativeron que pagar o tranporte edespois recibir a negación de ditaaxuda (dito sexa de paso, axudaque raras veces conceden).

Botei as contas:-200 euros polas viñas.-100 euros : o valor de

mercado (nos curros) do potromorto.

- X euros (?) polo transporte,calculo que non baixaría de 100euros en calquer caso.

-Perdas (total): un mínimo de400 euros

-Beneficios: A día de hoxe (5/3/2010) recibín contestación daConsellería de Medio Rural,consistente nun requerimento desubsanación de defectos dedocumentación. Reclamándomeun documento.

Documento reclamado.Copia das follas do libro daexplotación gandeira en queaparezan os animais afectados,así como as datas de alta e baixadestes na explotación.Todossabemos o que é unhaexplotación gandeira, algoincompatible ca liberdade quegozan os ponis de monte.Fun ó diccionario e resulta que,

gando significa literalmente:conxunto de bestas mansas quepacen e andan xuntas.As nosasnon son mansas, son bravas, sunos únicos cabalos bravos quequedan no mundo.

O resultado é que asbestas salvaxes, os cabalosrealmente de monte, os ponisgalegos bravos, que dan decomer aos lobos (un 80-90% dasúa dieta), quedan fóra dacobertura da Xunta por nonestaren en explotaciónsgandeiras, senon no monte. Seríaa primeira vez que pagan por un“miserable potro marxinadodeses que tanto molestan”...Sencomentarios.

Tomei entonces a decisiónde ir á delegación da Xunta enPontevedra, para informarme dedita lei relativa ó transporte.

Dixéronme claramente,que segue vixente ao 100% anormativa das “vacas tolas”. Nomonte non pode quedarningunha carroña, ningunha preaen toda Europa, nin unmiligramo.

Está claro:Nesta “civilización”

europea non hai lugar para oslobos, nin para boitres nin paraosos, moito menos para cabalosde monte que, por certo, son os

únicos cabalos realmentesalvaxes que quedan nesteplaneta (os demais soncimarróns).

A estes cabalos índa llesagardan tempos peores, poispara este ano, a mal chamadaConsellería de Medio Ruralpretende impoñernos unha novanormativa consistente en quetemos que por un microchip acada cabalo ou potro, pagandodo noso peto 15 euros polomicrochip máis 25 polo traballo.Ás perdas habituais haberá queengadir eses 40 euros, máisoutros tantos das campañas desaneamento que virán detrás domicrochip e unha morea detrámites burocráticos para todosos besteiros e asociaciónscabalares.

En poucas palabras: québeneficio van deixar estescabalos cuxos potros semalvenden?

Dito de outra maneira: sequerían cargarse o equinoextensivo (hai unhas 24.000cabezas por toda Galicia) e atradición dos curros, mellor nono poden facer. Por avariciososvan asfixiar a galiña dos ovos deouro.

PASPALLÁS 47:24

Rexistros de Réptiles interatlas 1985-2004

Aínda que a publicación do primeiro Atlas de Vertebrados de Galiciar realizouse no ano 1991, arecollida de datos rematou nos anos 1985-1986. Durante este período e o inicio do AVG-II no ano2005, adicado exclusivamente ós anfibios e réptiles, seguíronse a recoller diversos datos sobre os anfibiose réptiles galegos que quedaron rexistrados nos cadernos de campos de varios naturalistas. Este tipo deinformación sempre é moi valiosa, xa que é un rexistro notarial que aporta información de grandeinterese.

Preséntanse nestas páxinas os rexistros de réptiles recollidos entre ambolosdous atlas.

Orde Familia Especie Data UTM10X10 Concello Provincia Colaborador

Chelonii Bataguridae Mauremys leprosa 25/05/2003 29TNG55 As Neves Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Chelonii Bataguridae Mauremys leprosa 25/05/2003 29TNG55 As Neves Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Chelonii Emydidae Emys orbicularis 03/04/1999 29TNG36 O Porriño Pontevedra Xabier Prieto Espiñeira

Chelonii Emydidae Trachemys scripta 29/07/2002 29TNH59 Betanzos A Coruña Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Anguidae Anguis fragilis 12/10/1990 29TNJ84 Cedeira A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Anguidae Anguis fragilis 17/04/1992 29TPG69 Barco de Valdeorras Ourense Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Anguidae Anguis fragilis 01/05/1992 29TPH40 Quiroga Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Anguidae Anguis fragilis 29/05/1999 29TPH57 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo



Squamata Anguidae Anguis fragilis 13/06/2004 29TPJ23 Cervo Lugo Moisés Asensi Cabirta

Squamata Anguidae Anguis fragilis 04/07/2004 29TPH03 Taboada Lugo Moisés Asensi Cabirta

Squamata Anguidae Anguis fragilis 04/07/2004 29TPH03 Taboada Lugo Moisés Asensi Cabirta

Squamata Anguiidae Anguis fragilis 20/05/2001 29TNH58 A Lama Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Anguiidae Anguis fragilis 04/08/2002 29TPJ30 A Pastoriza Lugo Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Anguiidae Anguis fragilis 27/04/2003 29TNH61 Lalin Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Anguiidae Anguis fragilis 13/06/2004 29TPJ23 Cervo Lugo Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Colubridae Coronella austriaca 28/07/1997 29TNH79 Monfero A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Colubridae Coronella austriaca 31/07/1998 29TPG78 A Veiga Ourense Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Coronella austriaca 14/07/2001 29TNJ51 Ferrol A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Colubridae Coronella austriaca 27/07/2003 29TPH74 Cervantes Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Coronella girondica 29/03/1997 29TMH93 Carnota A Coruña Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Coronella girondica 06/05/1998 29TPH54 Cervantes Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Coronella girondica 06/02/2004 29TPH77 Negueira de Muñiz Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Squamata Colubridae Malpolon monspessulanus 13/06/1999 29TPH67 Negueira de Muñiz Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Squamata Colubridae Malpolon monspessulanus 16/06/2002 29TPG08 Esgos Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Colubridae Malpolon monspessulanus 17/09/2002 29TPG09 Esgos Ourense Moisés Asensi Cabirta

Squamata Colubridae Malpolon monspessulanus 08/06/2003 29TNH40 Cerdedo Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Squamata Colubridae Malpolon monspessulanus 08/06/2003 29TNG39 Pontevedra Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Squamata Colubridae Malpolon monspessulanus 08/06/2003 29TNG39 Pontevedra Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Colubridae Malpolon monspessulanus 07/06/2004 29TMH22 Rianxo A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Squamata Colubridae Malpolon monspessulanus 08/06/2004 29TMH22 Rianxo A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Squamata Colubridae Natrix maura 27/03/1994 29TNJ62 Valdoviño A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Colubridae Natrix maura 29/03/1997 29TMH93 Carnota A Coruña Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Natrix maura 16/05/1998 29TPG69 Petín Ourense Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Natrix maura 15/04/1999 29TPH67 Negueira de Muñiz Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Squamata Colubridae Natrix maura 04/06/1999 29TPH56 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo



Squamata Colubridae Natrix maura 02/02/2003 29TNH22 Catoira Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Colubridae Natrix maura 30/05/2004 29TNH86 Sobrado A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Squamata Colubridae Natrix natrix 23/06/1991 29TNJ70 A Capela A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Colubridae Natrix natrix 18/04/1992 29TPH60 Rubiá Ourense Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Natrix natrix 15/03/1997 29TPH74 Cervantes Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Natrix natrix 13/06/1999 29TPH56 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Squamata Colubridae Natrix natrix 28/06/1999 29TPH58 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Squamata Colubridae Natrix natrix 10/10/1999 29TNH68 Abegondo A Coruña Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Natrix natrix 23/06/2002 29TNG48 Fornelos de Montes Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Colubridae Natrix natrix 08/06/2003 29TPH04 Guntín Lugo Moisés Asensi Cabirta

Squamata Colubridae Natrix natrix 25/04/2004 29TNG14 A Guarda Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Squamata Colubridae Rhinechis scalaris 17/04/1992 29TPG79 Valdeorras Ourense Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Rhinechis scalaris 25/07/1997 29TNG99 A Peroxa Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Colubridae Rhinechis scalaris 06/05/1999 29TPH77 Negueira de Muñiz Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Squamata Lacertidae Iberolacerta monticola 05/07/1997 29TPH74 Cervantes Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Iberolacerta monticola 30/05/2004 29TNH86 Sobrado A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Iberolacerta monticola 13/06/2004 29TPJ31 Mondoñedo Lugo Moisés Asensi Cabirta

PASPALLÁS 47:25

Calros Rodríguez Silvar, Xabier Prieto Espiñeira, Alejandro Ocampo Lorenzo,Gonzalo Mucientes Sandoval, Moisés Asensi Cabirta, Xosé Lois Rey MuñizApdo. de Correos nº 303; 36600 Vilagarcía de Arousa (Pontevedra)

Rexistros de Réptiles interatlas 1985-2004


Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 23/07/1988 29TPJ40 A Pontenova Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 18/04/1992 29TPH70 Rubiá Ourense Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 22/03/1995 29TNH69 Abegondo A Coruña Calros Rodríguez Silvar


Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 01/03/1997 29TPH54 Becerreá Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 09/03/1997 29TPH18 Cospeito Lugo Xabier Prieto Espiñeira


Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 29/05/1999 29TPH57 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo




Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 10/02/2002 29TNG76 Gomesende Ourense Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 28/03/2004 29TPG13 Oimbra Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 25/04/2004 29TNG14 A Guarda Pontevedra Moisés Asensi Cabirta


Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 20/06/2004 29TPH00 Carballedo Lugo Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 04/07/2004 29TPH03 Taboada Lugo Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Lacerta schreiberi 04/07/2004 29TPH03 Taboada Lugo Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Lacertidae Podarcis bocagei 04/11/1990 29TPJ20 Abadín Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Podarcis bocagei 06/10/1991 29TMH98 Camariñas A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Lacertidae Podarcis bocagei 18/04/1993 29TNH29 Carballo A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Lacertidae Podarcis bocagei 18/04/1993 29TNH29 Carballo A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Lacertidae Podarcis bocagei 02/02/1995 29TNH59 Sada A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Lacertidae Podarcis bocagei 03/04/1999 29TNG36 O Porriño Pontevedra Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Podarcis bocagei 03/04/2001 29TPH58 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo




Squamata Lacertidae Podarcis bocagei 16/06/2002 29TPG28 Montederramo Ourense Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Podarcis bocagei 14/12/2003 29TNG14 A Guarda Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Podarcis bocagei 17/05/2004 29TMH87 Camariñas A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Podarcis hispanica 29/03/1997 29TMH93 Carnota A Coruña Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Podarcis hispanica 25/07/1997 29TNG99 A Peroxa Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Podarcis hispanica 03/04/1999 29TNG36 O Porriño Pontevedra Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Psammodromus algirus 25/07/1997 29TNG99 A Peroxa Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Psammodromus algirus 25/07/1997 29TPH00 Carballedo Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Psammodromus algirus 08/03/1998 29TPG29 Monforte de Lemos Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Psammodromus algirus 17/07/1999 29TPH01 O Saviñao Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Psammodromus algirus 18/08/2002 29TNG73 Lobios Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Lacertidae Psammodromus algirus 09/03/2003 29TMH93 Carnota A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Psammodromus algirus 09/03/2003 29TMH93 Muros A Coruña Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Lacertidae Timon lepidus 01/05/1986 29TNH22 Vilagarcía de Arousa Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Timon lepidus 01/06/1990 29TNJ84 Cedeira A Coruña Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Lacertidae Timon lepidus 01/04/1995 29TPG07 Allariz Ourense Calros Rodríguez Silvar

Squamata Lacertidae Timon lepidus 20/05/1999 29TPH67 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Squamata Lacertidae Timon lepidus 13/06/1999 29TPH67 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Squamata Lacertidae Timon lepidus 08/06/2003 29TNH83 Antas de Ulla Lugo Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Timon lepidus 08/06/2003 29TNH83 Antas de Ulla Lugo Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Lacertidae Timon lepidus 08/02/2004 29TNH08 Ponteceso A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Timon lepidus 15/08/2004 29TNH10 O Grove Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Squamata Lacertidae Timon lepidus 15/08/2004 29TNG19 O Grove Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Lacertidae Timon lepidus 26/09/2004 29TPG29 A Teixeira Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Squamata Scindidae Chalcides striatus 17/07/1988 29TNJ82 Moeche A Coruña Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Scindidae Chalcides striatus 23/07/1988 29TPJ40 A Pontenova Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Scindidae Chalcides striatus 18/04/1992 29TPH60 Rubiá Ourense Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Scindidae Chalcides striatus 17/04/1993 29TPH27 Castro de Rei Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Scindidae Chalcides striatus 06/06/2000 29TPH56 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Squamata Scindidae Chalcides striatus 17/04/2003 29TMH93 Carnota A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Squamata Scindidae Chalcides striatus 11/05/2003 29TMH88 Camariñas A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Squamata Viperidae Vipera seoanei 04/08/1991 29TPH29 Abadín Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Viperidae Vipera seoanei 09/05/1993 29TMH93 Muros A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Viperidae Vipera seoanei 21/09/1997 29TPJ11 Muras Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Squamata Viperidae Vipera seoanei 12/05/1998 29TNH59 Sada A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Squamata Viperidae Vipera seoanei 19/04/1999 29TPH67 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo


Squamata Viperidae Vipera seoanei 04/06/2000 29TNG59 Avión Ourense Calros Rodríguez Silvar


Squamata Viperidae Vipera seoanei 18/04/2002 29TNH16 Santa Comba A Coruña Gonzalo Mucientes Sandoval

Squamata Viperidae Vipera seoanei 17/08/2003 29TNH42 A Estrada Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

PASPALLÁS 47:26

Data Rexistro Concello Provincia Altitude Cuadrícula UTM Leg.20/06/1993 Avión Ourense 644 29TNG59 X.L. Rey13/07/1993 Avión Ourense 656 29TNG59 X.L. Rey23/06/1996 Beariz Ourense 650 29TNH60 X.L. Rey28/07/2002 Vila de Cruces Pontevedra 112 29TNH54 X.L. Rey25/05/2003 Neves, As Pontevedra 472 9TNG55 X.L. Rey01/05/2005 Salvaterra de Miño Pontevedra 272 9TNG35 X.L. Rey12/06/2005 Bolo, O Ourense 481 29TPG58 X.L. Rey08/07/2007 Trasmiras Ourense 690 29TPG15 X.L. Rey

Taboa de Rexistros

Distribucion e fenoloxía do xénero Trichius (Cetoniidae, Coleopera) en Galicia

Trichius fasciatus Foto: Luis Pablo Torrella Allegue

IntroducciónTanto en Galicia como na

Península Ibérica están citadasdúas especies de Trichius, unescarabello que lembra a unhaavespa pola coración negro/marelo dos élitros. Trátase deescarabellos florícolas, nonespecialmente comúns e quesoen detectarse sobre as floresdas que se alimenta o adulto.

Situación TaxonómicaO xénero Trichius pertence

á familia Cetoniidae(Coleoptera) e estárepresentado no Holártico condoce especies, das cales catrohabitan Europa (BARAUD1992). Trichius zonatus Germar,

1831 está considerado comounha subespecie de Trichiusrosaceus Voët, 1769 porBARAUD; outros autores oelevan a rango de especie e asía consideran BAGUENA eMICÓ & GALANTE.

DistribuciónTrichius fasciatus está

presente dende as IllasBritánicas ata o Caucaso; naPeninsula Ibérica os rexistrosabranguen o norte da PenínsulaIbérica, dende os Pirineosorientais ata Lugo, onde a citaBAGUENA 1967, sen precisarlocalidad exacta.

Trichius zonatus presentaunha distribución penínsular

máis ampla: Zona nororiental,norte de Portugal, sistemacentral e norte do sistemabético. Como Trichius rosaceusestá presente en toda Europa eNorte de África, exceptoBalcanes. BAGUENA o cita entoda Galicia, excepto Lugo,concretando unicamente unhacita en Carballiño (Ourense).

No mapa adxunto pódesecomprobar os rexistroscoñecidos en Galicia,espallados basicamente polamitade sur da comunidadegalega, e que indican unhapresencia mínima do 2,2% doterritorio, expresada encuadrículas UTM de 10x10 km.Non se representa Trichius

Trichius zonatus Foto: Xosé Lois Rey Muñiz

PASPALLÁS 47:27

Distribucion e fenoloxía do xénero Trichius (Cetoniidae, Coleopera) en Galicia

fasciatus ó non dispor de rexistrosdetallados.

MorfoloxíaTrichius fasciatus é algo

maior (10-14mm) ca T. zonatus(7-11 mm). As manchas elitraisson moi variables e poden levara confusión na súaidentificación, aínda que afranxa basal negra continua nosélitros é bastante constante enT. fasciatus. Como caractertaxonómico emprégase aescotadura da arista externa dastibias intermedias (BAGUENA,1967) e a forma dos parámeros(BARAUD, 1992).

Historia NaturalOs adultos de ambas

especies son f lorícolas. Apresencia ó longo do ano émaior en T. fasciatus, dende maioa outubro, cun máximo en xullo-agosto, segundo a bibliografía

(MICÓ & GALANTE 2002).T. zonatus vai dende maio aagosto, cun máximo en xuño-xullo (MICÓ & GALANTE2002). Os datos para Galiciadesta segunda especie van do 1de maio ó 28 de xullo, o que seaproxima ó apuntado por MICÓ& GALANTE para o resto daPenínsula Ibérica. Os datos dealtitude están comprendidosentre os 27 metros na zona doBaixo Miño, ós 690 metros nointerior ourensán.

As larvas son xilofagas,máis específica de faiais no casode T. fasciatus e máis xeralista enT. zonatus. A meirande parte doshábitats onde foi localizadaTrichius zonatus corresponden aripisilvas ou zonas próximas aestas. Os adultos de T. Zonatusmostran preferencia porumbelíferas e rosáceas (MICÓ

Xosé Lois Rey MuñizApdo. de Correos nº 303;36600 Vilagarcía de Arousa

EN FB MZ AB MA XÑ XU AG ST OU SA NAFenoloxía de Trichius zonatus en Galicia

& GALANTE 2002),caprifoliáceas (GALANTE,1982) e tamén orquídeas(SAHUQUILLO &CORTIZO, 2009).Ameazas

Non se coñecenproblemas de conservaciónespecíficos.Categoría UICN para Galicia:DD (datos insuficientes).

AgradecementosA Pablo Torrella Allegue

pola fotografía de Trichiusfasciatus.

BibliografíaBAGUENA CORELLA, L.1967. Scarabaeoidea de lafauna ibero-balear y pirenaica.CSIC. Madrid. 576 pp.BARAUD, J. 1992 ColéopteresScarabaeoidea d’Europe. Faunede France78 FederationFrançaise des Sociétés deSciences Naturelles. 888 pp.GALANTE, E. 1982Contribución al conocimientode los escarabeidos florícolas dela provincia de Salamanca (Col.Scarabaeoidea). Boln. Asoc.Esp. Ent. 5:151-160MICÓ, E. & GALANTE, E.2002. Atlas fotográfico de losescarabeidos florícolas íbero-baleares. Argania Editio.Barcelona. 81 pp.SAHUQUILLO BALBUENA,E. & CORTIZO AMARO, C.2009 Las Orquídeas de Galiciay su polinización. Quercus274:38-43UICN. 2001. Categorías yCriterios de la lista roja de laUICN: Versión 3.1. Comisiónde Supervivencia de Especiesde la UICN. UICN, Gland,Suiza y cambridge, ReinoUnido, ii + 33 pp.

MJ PJ

MH PH

MG NG PG

Orde: Coleoptera Cobertura (%)

Familia: Cetoniidae Datos non repetidos

Especie: Trichius zonatus Germar, 1831

Rexistro bibliográfico Rexistro directo

2,2

8

PASPALLÁS 47:28

Aínda que a publicación do primeiro Atlas de Vertebrados de Galiciar realizouse no ano 1991, arecollida de datos rematou nos anos 1985-1986. Durante este período e o inicio do AVG-II no ano2005, adicado exclusivamente ós anfibios e réptiles, seguíronse a recoller diversos datos sobre os anfibiose réptiles galegos que quedaron rexistrados nos cadernos de campos de varios naturalistas. Este tipo deinformación sempre é moi valiosa, xa que é un rexistro notarial que aporta información de grandeinterese.

Preséntanse nestas páxinas os rexistros de anfibios recollidos entre ambolosdous atlas.

Rexistros de Anfibios interatlas 1985-2004


Anura Alytidae Alytes obstetricans 04/11/1990 29TPJ20 Abadín Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Anura Alytidae Alytes obstetricans 06/05/1999 29TPH67 Negueira de Muñiz Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Anura Alytidae Alytes obstetricans 20/05/1999 29TPH67 Negueira de Muñiz Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Anura Alytidae Alytes obstetricans 01/04/2001 29TPG05 Sandiás Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Alytidae Alytes obstetricans 12/02/2002 29TNH06 Mazaricos A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Alytidae Alytes obstetricans 17/03/2002 29TPH58 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Anura Alytidae Discoglossus galganoi 31/03/1991 29TPJ20 Abadín Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Anura Alytidae Discoglossus galganoi 01/07/1995 29TNH29 Malpica de Bergantiños A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Anura Alytidae Discoglossus galganoi 26/10/1998 29TPH58 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo




Anura Alytidae Discoglossus galganoi 23/09/2001 29TMH90 Ribeira A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Anura Alytidae Discoglossus galganoi 27/06/2002 29TMH87 Muxía A Coruña Gonzalo Mucientes Sandoval

Anura Alytidae Discoglossus galganoi 09/03/2003 29TMH93 Carnota A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Alytidae Discoglossus galganoi 14/12/2003 29TNG14 A Guarda Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Anura Alytidae Discoglossus galganoi 25/04/2004 29TNG14 A Guarda Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Anura Alytidae Discoglossus galganoi 12/12/2004 29TNH50 Cerdedo Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Anura Bufonidae Bufo bufo 30/04/1995 29TPH59 A Pontenova Lugo Calros Rodríguez Silvar

Anura Bufonidae Bufo bufo 08/03/1998 29TPG29 Castro Caldelas Ourense Xabier Prieto Espiñeira

Anura Bufonidae Bufo bufo 30/10/1998 29TPH47 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo





Anura Bufonidae Bufo bufo 01/04/2001 29TPG05 Sandiás Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Bufonidae Bufo bufo 12/02/2002 29TNH06 Mazaricos A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Bufonidae Bufo bufo 02/02/2003 29TNH22 Catoira Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Bufonidae Bufo bufo 06/04/2003 29TNH21 Vilagarcía de Arousa Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Bufonidae Bufo bufo 03/11/2004 29TNG83 Lobios Ourense Gonzalo Mucientes Sandoval

Anura Bufonidae Bufo bufo 04/11/2004 29TNG83 Lobios Ourense Gonzalo Mucientes Sandoval

Anura Bufonidae Bufo calamita 25/03/1989 29TPJ20 Abadín Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Anura Bufonidae Bufo calamita 30/10/1998 29TPH57 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo


Anura Bufonidae Bufo calamita 20/05/1999 29TPH67 Negueira de Muñiz Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo





Anura Bufonidae Bufo calamita 20/05/2001 29TNH58 A Lama Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz




Anura Bufonidae Bufo calamita 27/06/2002 29TMH87 Muxía A Coruña Gonzalo Mucientes Sandoval

Anura Bufonidae Bufo calamita 30/06/2002 29TPG48 Manzaneda Ourense Moisés Asensi Cabirta

Anura Bufonidae Bufo calamita 11/05/2003 29TMH88 Camariñas A Coruña Moisés Asensi Cabirta


Anura Bufonidae Bufo calamita 03/11/2004 29TNG83 Lobios Ourense Gonzalo Mucientes Sandoval

Anura Discoglossidae Discoglossus galganoi 27/05/2001 29TNH59 A Lama Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Discoglossidae Discoglossus galganoi 09/03/2003 29TMH93 Muros A Coruña Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Discoglossidae Discoglossus galganoi 12/12/2004 29TNH50 Avión Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Hylidae Hyla arborea 15/06/1986 29TNH86 Sobrado A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Hylidae Hyla arborea 30/05/1993 29TNH59 Abegondo A Coruña Xabier Prieto Espiñeira

Anura Hylidae Hyla arborea 23/03/1994 29TNH59 Sada A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Anura Hylidae Hyla arborea 27/03/1994 29TNJ62 Valdoviño A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Anura Hylidae Hyla arborea 25/08/2002 29TNH48 Carral A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Hylidae Hyla arborea 30/05/2004 29TNH86 Sobrado A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Hylidae Hyla arborea 20/06/2004 29TPH31 Pobra de Brollon Lugo Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Pelobatidae Pelobates cultripes 17/05/1986 29TNH10 O Grove Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Anura Pelobatidae Pelobates cultripes 01/04/2001 29TPG05 Sandiás Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

PASPALLÁS 47:29



Anura Ranidae Pelophylax perezi 01/05/1986 29TNH22 Vilagarcía de Arousa Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Pelophylax perezi 15/06/1986 29TNH86 Sobrado A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Pelophylax perezi 01/06/1989 29TNH59 Sada A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Anura Ranidae Pelophylax perezi 21/03/1992 29TMH98 Laxe A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Anura Ranidae Pelophylax perezi 22/03/1992 29TNH69 Abegondo A Coruña Calros Rodríguez Silvar


Anura Ranidae Pelophylax perezi 30/05/1993 29TNH59 Abegondo A Coruña Xabier Prieto Espiñeira


Anura Ranidae Pelophylax perezi 20/05/1999 29TPH67 Negueira de Muñiz Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Anura Ranidae Pelophylax perezi 01/04/2001 29TPG05 Sandiás Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Pelophylax perezi 08/04/2001 29TNG46 Salvaterra de Miño Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Pelophylax perezi 30/06/2002 29TPG48 Manzaneda Ourense Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Pelophylax perezi 02/02/2003 29TNH22 Catoira Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Pelophylax perezi 06/04/2003 29TNH21 Vilagarcía de Arousa Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Pelophylax perezi 06/04/2003 29TNH22 Catoira Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Pelophylax perezi 25/05/2003 29TNG55 As Neves Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Pelophylax perezi 25/05/2003 29TNG56 Arbo Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Pelophylax perezi 08/06/2003 29TPH04 Guntín Lugo Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Pelophylax perezi 25/04/2004 29TNG14 A Guarda Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Pelophylax perezi 17/05/2004 29TMH87 Camariñas A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Pelophylax perezi 30/05/2004 29TNH86 Sobrado A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Pelophylax perezi 30/05/2004 29TNG78 Ribadavia Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Pelophylax perezi 30/05/2004 29TNG93 Calvos de Randin Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Pelophylax perezi 20/06/2004 29TPH31 Pobra de Brollon Lugo Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Pelophylax perezi 23/07/2004 29TPH16 Outeiro de Rei Lugo Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Rana iberica 15/06/1986 29TNH86 Sobrado A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Rana iberica 26/04/1992 29TPJ12 Muras Lugo Calros Rodríguez Silvar

Anura Ranidae Rana iberica 20/09/1992 29TNH89 Aranga A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Anura Ranidae Rana iberica 24/10/1993 29TNJ80 Monfero A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Anura Ranidae Rana iberica 01/08/1998 29TPJ11 Ourol Lugo Calros Rodríguez Silvar

Anura Ranidae Rana iberica 20/01/1999 29TPH67 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo





Anura Ranidae Rana iberica 25/08/2002 29TNH48 Carral A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Rana iberica 27/04/2003 29TNH61 Lalin Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Rana iberica 08/02/2004 29TNG58 Avión Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Rana iberica 28/03/2004 29TPG13 Oimbra Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Rana iberica 04/07/2004 29TPH13 Taboada Lugo Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Rana iberica 28/11/2004 29TNG49 A Lama Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Rana iberica 28/11/2004 29TNG59 A Lama Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Rana iberica 12/12/2004 29TNH50 Cerdedo Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Anura Ranidae Rana temporaria 01/05/1986 29TNH22 Vilagarcía de Arousa Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Rana temporaria 02/09/1995 29TPJ10 Muras Lugo Calros Rodríguez Silvar

Anura Ranidae Rana temporaria 01/10/1998 29TPH47 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo





Anura Ranidae Rana temporaria 30/06/2002 29TPG48 Manzaneda Ourense Moisés Asensi Cabirta

Anura Ranidae Rana temporaria 14/07/2002 29TPH43 Triacastela Lugo Xosé Lois Rey Muñiz




Anura Ranidae Rana temporaria 30/05/2004 29TNH86 Sobrado A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Urodela Salamandridae Chioglossa lusitanica 26/02/1990 29TNJ70 Monfero A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Urodela Salamandridae Chioglossa lusitanica 31/10/1993 29TNJ70 Monfero A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Urodela Salamandridae Chioglossa lusitanica 15/07/1999 29TNG79 O Carballiño Ourense Calros Rodríguez Silvar

Urodela Salamandridae Chioglossa lusitanica 03/06/2000 29TNG59 Avión Ourense Calros Rodríguez Silvar

Urodela Salamandridae Chioglossa lusitanica 16/06/2000 29TPH58 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Urodela Salamandridae Chioglossa lusitanica 25/08/2004 29TNG74 Entrimo Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

PASPALLÁS 47:30

Gonzalo Mucientes Sandoval, Xabier Prieto Espiñeira, Alejandro Ocampo Lorenzo,Calros Rodríguez Silvar, Moisés Asensi Cabirta & Xosé Lois Rey MuñizApdo. de Correos nº 303; 36600 Vilagarcía de Arousa (Pontevedra)



Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 01/08/1998 29TPJ11 Ourol Lugo Calros Rodríguez Silvar

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 01/11/1998 29TPH67 Negueira de Muñiz Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo


Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 24/05/2000 29TPH57 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo


Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 12/05/2001 29TNH10 Meis Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 12/02/2002 29TNH06 Mazaricos A Coruña Moisés Asensi Cabirta

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 14/07/2002 29TPH34 Láncara Ourense Moisés Asensi Cabirta

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 02/02/2003 29TNH22 Catoira Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 06/04/2003 29TNH21 Vilagarcía de Arousa Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 27/04/2003 29TNH61 Lalin Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 08/02/2004 29TNG58 Avión Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 07/03/2004 29TPH57 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 04/07/2004 29TPH03 Taboada Lugo Moisés Asensi Cabirta

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 12/12/2004 29TNH50 Cerdedo Pontevedra Moisés Asensi Cabirta

Urodela Salamandridae Lissotriton boscai 12/12/2004 29TNH50 Cerdedo Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Urodela Salamandridae Lissotriton helveticus 30/04/1995 29TPH59 A Pontenova Lugo Calros Rodríguez Silvar

Urodela Salamandridae Lissotriton helveticus 12/03/1999 29TPH58 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo







Urodela Salamandridae Lissotriton helveticus 12/02/2002 29TNH06 Mazaricos A Coruña Moisés Asensi Cabirta


Urodela Salamandridae Lissotriton helveticus 09/11/2002 29TPG87

Carballeda de

Valdeorras Ourense Gonzalo Mucientes Sandoval



Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 01/05/1992 29TPH40 Quiroga Lugo Xabier Prieto Espiñeira

Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 21/03/1993 29TNJ62 Ferrol A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 12/12/1994 29TNH79 Monfero A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 30/10/1998 29TPH57 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo


Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 20/05/1999 29TPH77 Negueira de Muñiz Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo






Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 16/06/2002 29TPG28 Montederramo Ourense Moisés Asensi Cabirta

Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 27/04/2003 29TNH61 Lalin Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 08/02/2004 29TNG58 Avión Ourense Xosé Lois Rey Muñiz




Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 28/03/2004 29TPG23 Oimbra Ourense Xosé Lois Rey Muñiz

Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 05/10/2004 29TNH59 Sada A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 03/11/2004 29TNG83 Lobios Ourense Gonzalo Mucientes Sandoval

Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 04/11/2004 29TNG83 Lobios Ourense Gonzalo Mucientes Sandoval

Urodela Salamandridae Salamandra salamandra 12/12/2004 29TNH50 Cerdedo Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Urodela Salamandridae Triturus marmoratus 27/02/1994 29TNJ52 Ferrol A Coruña Calros Rodríguez Silvar

Urodela Salamandridae Triturus marmoratus 27/10/1998 29TPH57 A Fonsagrada Lugo Alejandro Ocampo Lorenzo



Urodela Salamandridae Triturus marmoratus 01/04/2001 29TPG05 Sandiás Ourense Xosé Lois Rey Muñiz


Urodela Salamandridae Triturus marmoratus 27/04/2003 29TNH61 Lalin Pontevedra Xosé Lois Rey Muñiz

Urodela Salamandridae Triturus marmoratus 04/07/2004 29TPH03 Taboada Lugo Moisés Asensi Cabirta

PASPALLÁS 47:31

A SGHN é unha asociación legalmenteinscrita no Rexistro Nacional deAsociacións co nº 584.918, inscrita norexistro de Entidades de carácterambiental da Comunidade Autónoma deGalicia co nº 2009/0110 e co número AO/C-000/382 no Rexistro de AsociaciónsCulturais Galegas.

Delegación das Mariñas Apdo. de correos nº 31 [email protected] Sada

Delegación de Ferrol Méndez Núñez, 11 Apdo. de correos nº 35615401 Ferrol 15480 Ferrol [email protected]/Fax. 981 352820

Delegación de Ourense Rúa Jesús Soria, 23-2º Apdo. de correos nº 212 [email protected] Ourense 32080 Ourense

Delegación de Pontevedra Apdo. de correos nº 303 [email protected] Vilagarcía de Arousa

Santiago Sánchez Freire, 50-56, entreplanta D Apdo. de Correos nº 33015706 Santiago de Compostela 15780 Santiago de Compostela [email protected]./Fax 981 52 58 53

Sección Astronomía e Méndez Núñez, 11 Apdo. de correos nº 356 [email protected]ón Lumínica 15401 Ferrol 15480 Ferrol

Sección de Entomoloxía Apdo. de correos nº 303 [email protected] Vilagarcía de Arousa

Sección de Herpetoloxía Apdo. de correos nº 303 [email protected] de Hérpetos (AVG-II) 36600 Vilagarcía de Arousa

Sección de Ornitoloxía Apdo. de Correos nº 33015780 Santiago de Compostela

Sección Vertebrados Méndez Núñez, 11 Apdo. de correos nº 356Mariños 15401 Ferrol 15480 Ferrol [email protected]

A Sociedade Galega de HistoriaNatural (S.G.H.N.). Fundada en 1973, é«unha asociación independente ecientífica, dedicada ó estudio, divulgación,conservación e defensa da natureza e domedio ambiente, que non tén na súaactuación fins lucrativos» (Art. 5º dosEstatutos).

¿Onde estamos?

Servicios e actividadesServicio de Biblioteca

Ferrol: De luns a venres de 9:30 a 13:30 horas ede 16:30 a 20:30 horas. Perto de 2.000 volumes eincluída no circuíto de bibliotecas especializadasde Galicia. Servicio de préstamo.Santiago: De luns a venres de 19:30 a 21:30. Máisde 2.000 volumes especializados sobre naturezagalega.Defensa e ConservaciónParticipamos en diversas campañas como Cleanthe World, realizamos alegacións a proxectos quepoidan afectar negativamente ó medio ambientee colaboramos con outras entidades a favor damellora da xestión dos recursos naturais.Tamén participamos na Custodia do Territorio através da propiedade de terreos na lagoa deSobrado dos Monxes para condicionar aconservación da zona...Federación de BuceoA SGHN pertence á Federación Galega de Buceoe tramitamos o carnet dos socios.

Museo de Historia Natural (Museo da Natureza)Situado en Ferrol e comesmo horario dabiblioteca destaDelegación.Para concentar visitascon grupos ou foradeste horario (sógrupos), pódesexestionar nestaDelegación.Censos de AvesInvernantesDurante o mes de xaneiro de cada ano. Para participar ou iniciarte, ponte encontacto coa túa delegación.Atlas de HérpetosPonte en contacto coa Sección de Herpetoloxía.Atlas de InsectosPonte en contacto coa Sección de Entomoloxía.PublicaciónsVisita a nosa web www.sghn.org, onde se relacionan as mesmas

Calamar xigante (Architeuthix dux) no Museo

¡COLABORA CONNOSCO!O labor da SGHN precisa da colaboración dos seus socios e simpatizantes, tanto nos labores

administrativos, coma nas actividades. Suxire, propón, aporta as túas inquedanzas na túa Delegación,na túa vila ou en calquera das Seccións existentes. Calquera aportación é benvida e necesaria.

¡FAITE SOCIO! ¡Apoia a labor da SGHN en defensa da Natureza Galega!Cubre e envía unha fotocopia desta ficha ó apdo. nº 330, C.P. 15780 de Santiago de Compostela.Se domicilias o pago dos recibos, entrega unha copia no teu Banco / Caixa de Aforros.

Apelidos: Nome:DNI: Data de nacemento*:No caso de socios familiares indicar o nome da segunda persoa.Apelidos: Nome:DNI: Data de nacemento:Enderezo:Localidade: Código Postal: Provincia:Correo electrónico: Teléfono:Área/s de interese: Anelamento de Aves Astronomía e Contaminación Lumínica Entomoloxía Herpetoloxía Vertebrados Mariños Ornitoloxía Outras: __________________________

Categoría de Socio (riscar no : ⌧) Xuvenil (ata 18 anos) 15,00 EURO/ano Estudiante (ata 25 anos) 22,50 EURO/ano Numerario 30,00 EURO/ano Familiar** (dúas persoas no mesmo domicilio) 45,00 EURO/ano Protector (aboar dunha soa vez o equivalente a 50 cotas de numerario) 1.500,00 EURO/

ano

PAGO DAS COTAS:- A mellor opción é que indiques ó teu Banco/Caixa que realice un ingreso automático na nosa conta,na data que queiras do 1º trimestre anual (solicítanos o nº de conta), xa que así aforramos os custesde emisión de recibo, que pode chegar a ser o 5% da cota. (lémbrate de informarnos desta opción ea data elixida).- A segunda opción é a domiciliación bancaria, para elo cumprimenta os datos que se piden a continuación.- Son posibles outras opcións como o Xiro Postal ou a entrega en man, pero as desaconsellamos.

Sr. Director do Banco/Caixa:Sucursal nº en (localidade)Prégolle que admita os recibos que no sucesivo lle remita ó meu nome a Sociedade Galega de HistoriaNatural e os cargue a miña conta nº __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __***Atentamente.Sinatura Data:

A S.G.H.N. usará estes datos exclusivamente para os propios fins organizativos e cumprindo a Lei Orgánica15/1999 de 13 de nadal, de Protección de Datos de Carácter Persoal. Estes datos non serán transmitidosa terceiros salvo nos casos imprescindibles por obriga legal ou funcionamento interno. Dacordo coa Lei,poderá exercer dos dereitos de acceso, cancelación, rectificación e oposición, mediante escrito á S.G.H.N.* Imprescindible indicar a data de nacemento ó estar limitadas algunhas categorías de socios pola idade.** Indicar o nome, idade e DNI das dúas persoas*** Por favor, indicar os vinte díxitos do código da conta.

Boletín divulgativo da Sociedade Galega de Historia NaturalApdo. nº 330

15780 SANTIAGO DE COMPOSTELAwww.sghn.org e-mail: [email protected]

“O planeta ofrece canto o home precisa, pero non canto o home cobiza”Mohandas Karamchand Gandhi (1869-1948)

paspallÁs - sociedade galega de historia natural · 2018. 10. 3. · paspallÁs 47:2 a revista...

Documents