Doc. dr sci. Željka Cvijetić

Pojava simptoma u drugim organskim sistemima neovisno o lokalizaciji primarnog tumora (metastaza)

Učestalost 7-15% Godinama može prethoditi Tm-u Klinička slika ovisi o vrsti tumora (SCLC,

ginekološki Tm, Ca pankreasa) Tm luči: kortikotropin ACTH, antidiuretski hormon

i dr Paraneoplastički sy uzrokuju i proteini iz Tm

(faktori rasta, citokini, IL, prostglandini, AFP, enzimi)

Tm luči: peptidne hormone, prekursore hormona, Proteinski kompleksi: kahetin i TNF Antitijela-Eaton-Lambertov mijastenični sy,

senzorne neuropatije

Endokrinološke pojave Neurološke pojave Hematološke pojave Renalne pojave Dermatološke pojave Gastrointestinalne Druge (febrilnost, laktična acidoza,

hipertenzia, artritis, vaskulitis, amiloidoza...)

Endokrinološke pojave-radioimunoesej određivanje hormona

Neovisnost hormonske sekrecije o normalnim regulatornim mehanizmima (razni testovi)

Peptidi mogu biti biološki neaktivni-nepostojanje paraneoplastičnog sy

Ektopičko sekrecija: ACTH/Cushing sy, ADH/Siadh Sy, Atrialni natriuretski peptid (ANP), PGE1, PGE2-parathormonu sličan peptid, hipokalcemia,

hipofosfatemična osteomalacija, kalcitonin (udružena sa fosfaturiom, glikozuriom,povišena AP..),

Placentarni laktogen, hormon rasta, GH-RH, prolaktin, tireotropne supstance (poz test na trudnoću, akromegalija, hipermetabolički sy)

Lučenje somatomedina insulinu sličnog faktora rasta-rezultat je hipoglikemija

Ektopična sekrecija kalcitonina (Ca medulare štitne žlijezde, ređe dojke)

Tm ćelija sintetizuje molekulu ACTH i prouzrokuje Cushingov sy

Big ACTH-proopiokortin sa 4 sekvence Metodama IHH se mogu dokazati u Tm

ćelijama Kl slika: hipokalemia, hiperglikemia, edemi,

mišićna slabost ili atrofija, hipertonija, gubitak težine

Druge osobine Cuschinga-rijetko prisutne Kod Ca bronha-mikrocelularni,

feokromocitoma, neuroblastoma, medularni ca štitne žlijezde, a ređe kod Ca želuca, gušterače, jajnici, PVU,

Povećano je lučenje arginin vasopresina, što dovodi do retencije vode i hiponatremije

Kl slika: edemi, porast tj težine, opšta slabost, poremećaj mentalnog statusa,do somnolencije, psihotično ponašanje, koma

Odrediti na u serumu, hipoosmolarnost plazme a hiperosmolarnost urina, i natriureza

Javlja se kod 4-9% SCLC, a ređe kod Ca prostate, jajnika, gušterače, limfomi..

Liječenje-smanjenje unosa tekućine, liječenje osnovne bolesti, ponekad i hipertoničan NaCl , furosemid..

Simptomi zbog samog Tm, ili metastaza, ili pritiska... Paraneoplastičke promjene se javljaju u 10%, ne

nestaju u potpunosti nakon uklanjanja tm Subacutna cerebralna degeneracija, subakutna

motorna neuropatija, dermatomiozitis (nekroza mišićnih vlakana), polimiozitis, optički neuritis

Poremećaj u neuromuskularnoj transmisiji: mijastenični sy, Eaton-Lambertov sy, (uraditi elektromiogram)

Etiologija-autoimuna reakcija At i tumorskih Ag, a to oštećuje nervno tkivo

Najčešća je senzorna neuropatija (oštećenje perif.nerva) i subacutna cerebralna degeneracija (afekcija mozga9

Plazmafereza plazme i cerebrospinalnog likvora i primjena kortikosteroida

Abnormalnosti u vezi sa sve tri loze, te u koagulacijskim mehanizmima: eritro (kod Wilmsov tm, sarkomi), granulo (želudac, pluća, gušteraća), trombocitoza (lučenje faktora rasta)

Anemije Granulocitopenija Trombocitopenija Hiperkoagulabilnost, DIC, nebakterijski

trombotski endokarditis, Trombophlebitisi Liječenje-heparinska terapija,

niskomolekularni heparin,

Oštećenje glomerula-proteinurija, nefrotski sy, (Mb Hodgkin), amiloidoza (kod multiplog mieloma), i nefrogeni diabetes insipidus kod leomiosarkoma

Biopsija kože kod dermatoloških pojava: acanthosis nigricans, multipla seboroična hiperkeratoza (lučenje TGF-alfa) (Ca želucai GIT), eritemi

Gastrinom uzrokuje Zollinger-Ellisonov sy (izlučuje se gastrin)

Karcinoidi:izlučuju niz peptida s hormonalnim djelovanjem, te serotonin i stvara razne kl slike

Liječenje: blokatori H2, poliHT, INF, octreotid, Javljaju se i enteropatije sa gubitkom proteina,

malapsorpcija, hepatopatija, anoreksija, kaheksija i abnormalnosti okusa

Liječenjem primarnog tumora povlače se i simptomi

Ostale pojave:>temp, laktička acidoza, hipertenzija, povišenje amilaza, amiloidoza, pulmonalna osteoartropatija, palmarni fascitis, artritis, vaskulitis...

DM kao faktor rizika za pojavu cancera DM kao paraneoplastični sy

Jatrogeni DM

Povišena razina inzulina u krvi je već ranije povezana s pretilošću te američki znanstvenici vjeruju da je upravo inzulin poveznica između pretilosti i raka dojke.

U istraživanju je sudjelovalo 835 žena oboljelih od raka dojke i 816 zdravih ispitanica iz kontrolne skupine.

Pokazalo se kako žene s najvišom razinom inzulina u krvi imaju 1,5 puta veći rizik obolijevanja od raka dojke u odnosu na žene kod kojih je izmjerena najniža razina inzulina.

Rizik obolijevanja je bio 2,4 puta veći kod ispitanica koje nisu uzimale hormonsku nadomjesnu terapiju, objavio je Journal of the National Cancer Institute.

Laboratorijska testiranja su već pokazala da inzulin stimulira rast stanica raka dojke.

Rizik za rak je bio najveći u prvim godinama nakon početka terapije inzulinom, no suprotno uvriježenom mišljenju nije se dodatno povećavao paralelno s produženim uzimanjem inzulina.

Istraživači na temelju toga zaključuju kako dijabetes sam po sebi nije uzrok raka.

U embrionalnom razvoju-podstiču rast autokrinim i parakrinim mehanizmima

Ovo može biti slučaj i u tumorskim bolestima

IGF se veže za receptore

Carcinom bronha-4-6% u mikrocelularnom, a samo 0,4-2% u ostalih Ca pluća

Feokromacitom, neuroblastom, medularni karcinom štitnjače, karcinoid

Ređe kod: Ca jednjaka, želudca, gušterače, tanko crijevo, jajnika, vrata maternice

Patohistološka analiza tumora pokazala je mikrocelularni tip ćelija

GEP-PNET tumori-expresija somatostatinskih receptora

Funkcionalni GEP-PNET može da luči inzulin (17%), gastrin (15%), ili rijetke vrste hormona kao što su VIP (2%), glukagon (1%) serotonin (1%), somatostatin itd koji mogu da dovedu do diabetesa

Klinička slika Cushinga Radioimunoesej-određivanje ACTH Test supresije kortikosteroidima i

stimulacije sa CRH u 80% pokaže autonomnu ACTH sekreciju

Kvocijent ACTH u donjem petroznom sinusu/ACTH u perifernoj krvi u 95-100% upućuje na porijeklo ACTH

Hirurško uklanjanje tumora i njegovih metastaza

Hemioterapija Radioterapija Biološka i hormonska terapija Blokada adrenalne kortikalne produkcije

(aminoglutetimid i u kombinaciji sa metyraponom uz mineralokortikoide i kortikosteroide

Kortikosteroidi premedikacija za većinu citostatika

Operacija (pankrasa 90%) Zračenja regije pankrasa Citostatici:L-asparaginaza, Citarabin,

Streptozotocin, Nitrozourea (pankreatitisi do nekroze pankreasa)

Vrijedosti od 7-10 mmol Učestalost DM kod Carcinoma dojke

28% Najveći broj pacijentica ima povišen

BMI (preko 60%), povišene vrijednosti holesterola i trglicerida

Povišen krvni pritisak Manji broj pacijenta koji uzimaju

insulinsku terapiju Pojava DM neposredno prije

dijagnostikovanja tm (1-3god)

Dokazano je da se mijenja odgovor tumorske ćelije (rezistencija na citostatike) zbog povišene vrijednosti glukoze u krvi, i naknadno promjene ekspresije thioredoxin-interacting proteina

Postavlja se pitanje da li povečanim unosom glukoze hranimo pacijenta ili tumor?

Prevencija-nepoznanice Tretman karcinoma reguliše i glikemiju Uznapredovali stadiji bolesti: hipo

glikemija-tumor potrošač glucoze, ali i hiperglicemija-lučenje ACTH

Pravilna regulacija diabeta-dobra saradnja endokrinologa i onkologa