pampasiglang gawain
DESCRIPTION
tungkol kung paano sinasalit ng maayos ang atimg wika.TRANSCRIPT
Dokumento na panulat sa Linggwistika
Mga ngalang ng mga nag-ulat:
G. Owen Lava
Bb. Gladys Flores
Bb. Lourdes Coper
Bb. Chelsea Rodil
Bb. Rodelyn Jabian
CED03-401P
G. Jayson Cruz
Pampasiglang Gawain:
Snf, Game na ba kayo?
1. Ang mga salitang-ugat, panlapi at ponema na may kahulugan ay tinatawag na ________?Sagot: Morpema
2. Ang alpabeto at patnubay ng ispelling ng wikang Filipino ay makikita sa kautusang pangkagawaran. Blg. ____ S____ ng Agosto 6, 1987?Sagot: Blg. 81 s.1987
3. Ang sumulat ng kauna-unahang talasalitaan sa tagalog noong 1813 at may pamagat na “ ang vocabulario dela lengua tagatala”Sagot: Padre Pedro de San Buenaventura
4. Kailan nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang proklamasyon na naglilipat ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa mula Marso 29 – Abril 13 sa Ika-13 – 19 ng Agosto taon taon.Sagot: Setyembre 23, 1955
Layunin:
“A pen without ink is just a long stick, a pen without nothing written on it is only a sheet and letter without prose is just only a jargon” - Pangkat anim.
Lektura:
Ponolohiya- maka-agham na pag-aaral ng mga ponema.
Ponetika- AGHAM NG WIKA NA NAG-AARAL SA TAMANG PAGBIGKAS NG MGA SALITA AT TUMATALAKAY KUNG PAANO NAGSASALITA ANG TAO.
Ponemiko- estraktura at kabuoan ng mga tunog.
- wastong pagsama-sama ng mga indibidwal na tunog o segment sa pagbuo ng mga salita upang mas maiintindihan at lubos na maunawaan ang kahulugan ng salita.
MGA ANTAS NG WIKA
PORMAL
pambansa
Pampanitikan
di-pormal
Lalawiganin
Kolokyal
Balbal
2 uri ng trankripsyon
ponetikong transkripsyon
lahat ng tunog makahulugan man o hindi.
hindi lahat ng tunog na binigyan ng kaukulang simbolo ay makahulugan/ponemiko.
lahat ng tunog makahulugan man o hindi.
hindi lahat ng tunog na binigyan ng kaukulang simbolo ay makahulugan/ponemiko.
ponemikong transkripsyon
lahat ng makahulugang tunog o kinikilalang ponema ang isang wika ay binibigyan ng kaukulang simbolo.
pahilis na guhit o virgules //
Tuldik na paiwa (‘) Impit tunog
midyas at pinal
(h) Impit na pahinga na salita o glottal na pasutsot
hulihan
(ng) o (ђ) 2 simbolo na kumakatawan sa isang ponema.
/./ Pagpapahaba ng patinig.
Pagkatapos ng mahabang patinig.
Di-makahulugang ponema/di-nagkokontrast na ponema/malayang nagpapalitan/ponetiko:
Malayang nagpapalitan o mga ponemang di nagkokontrast (ponetiko)
Pareho ang pagbigkas maliban sa isang ponema at walang pagbabago sa kahulugan.
Pares ng mga salita na nagtatagpuan ng mga magkaibang ponema.
Pares ng mga salita na nagtatagpuan ng mga magkaibang ponema.
Magkatulad na kagiliran ngunit hindi nakaapekto nakapagpapabago sa kahulugang taglay ng mga salita.
Ang malayang nagpapalitan:
Ito ay nagpapalitan ng ponema ay karaniwan ng nagaganap sa mga ponemang patinig na /i/ at /e/ gayon din sa /o/ at /u/.
Ayon sa talakay nina Santiago at tiangco, ponema sa kategoryang ito ay maaring ipalit sa posisyon ng ibang ponema nang hindi magbabago ang kahulugan ng salita.
Pares minimal:
ay dalawang salita (isang pares ng salita) na halos magkaparehas ang bigkas (naiba lang sa e.g.,isang titik) subalit magkaiba ang kahulugan.
pares ng salita na magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad na magkatulad sa bigkas maliban sa magkatulad na posisyon.
Karaniwang ginagamit ang pares minimal sa pagpapakita ng pagkakaiba ng mga tunog ng magkahawig ngunit magkaibang ponema.
Ang salitang pala 'shovel' halimbawa ay nagbabago ng kahulugan sa sandaling ang /p/ ay palitan ng /b/ bala 'bullet'
Halimbawa:
Pala:Alab Kape:Kafe
Gulong-bulong
lanta-kanta
Dali-tali
Gabe-gabi
Uso-oso
Ang glottal na pasara o impit na tunog:
Glottal- ang bilang ng mga katinig ay naging 16 sa halip na 15 lamang dahil sa ponemang glottal na pasara. Sa matandang balarila, gaya ng mabanggit na, ay tinatawag ito na impit na tunog.
Limang punto ng artikulasyon:
1. Panlabi- ang ibabang labi ay dumidiit sa labing itaas. /p, b, m/.
2. Pangngipin- ang dulo na dila ay dumidiit sa loob ng mga ngiping itaas. /t, d, n/.
3. Panggilagid- sa ibabaw ng dulong dila ay lumalapit o dumidiit sa punong gilagid. /s, l, r/.
4. Velar (pangngalangala)- ang ibabaw ng punong dila ay dumidiit sa velum o malambot na bahagi ng ngalangala. /k, g, n/.
5. Glottal- ang mga babagtingang pantinig ay nagdidiit o naglalapit at hinaharang o inaabala ang presyon ng papalabas na hininga upang lumikha ng paimpit o pasutsot na tunog. /?, h/.
6 na paraan ng artikulasyon:
Pasara Pakatal
Pailong Malapatinig
Pasutsot
Pagilid
“ang tahimik na paglalandi ay Lengguahe ng katawan dahil naiparating ang matunog na pahayag at malakas na pahiwatig ng saloobin’’ - Owen Lava
PAGSUSULIT:
1. AGHAM NG WIKA NA NAG-AARAL SA TAMANG PAGBIGKAS NG MGA SALITA AT TUMATALAKAY KUNG PAANO NAGSASALITA ANG TAO.
2. wastong pagsama-sama ng mga indibidwal na tunog o segment sa pagbuo ng mga salita upang mas maiintindihan at lubos na maunawaan ang kahulugan ng salita.
3. Ano ang 2 uri ng Trankripsyon? At pagkakaiba nito.
4. Ito ay nagpapalitan ng ponema ay karaniwan ng nagaganap sa mga ponemang patinig na /i/ at /e/ gayon din sa /o/ at /u/.
5. pares ng salita na magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad na magkatulad sa bigkas maliban sa magkatulad na posisyon.
6-10 Magbigay ng 5 punto ng artikulasyon.
11-15 Magbigay ng 6 na paraan ng artikulasyon.