page 11 22 70

8
ug{'kg]{ s'/f p7fpg yfNof] . of] p;sf] csf]{ å}w rl/qsf] gd"gf lyof] . cl3Nnf] ;+ljwfg;efn] u/]sf] b'O{ j6f sfd Pp6f b]znfO{ ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqdf kl/0ft / bf];|f] jt{dfg /fi6«klt– pk/fi6«kltsf] lgjf{rg lyP . ToxL ;efn] u/]sf] Pp6f lg0f{o ;+3Lo u0ftGqnfO{ rflxF dfg]sf] / csf]{ sfd /fi6«klt lgjf{rgnfO{ rflxF gdfg]sf] cj:yf b]lvof] . of] lgodfjnL klg ToxL ?kdf jif{ !% c+s @$ ;Tofu|x ;fKtflxs @)&) ;fn kmfu'g @@ ut] laxLaf/ (March 6, 2014) k[i7 * d"No ¿= !).– ;Tofu|x SATYAGRAHA WEEKLY ;fKtflxs /fi6«kltsf] xf] eg]/ ;+ljwfgn] eg]sf] 5 – g/x/L cfrfo{ /fi6«kltdf Pdfn]sf] cgfjZos /8fsf] ;+ljwfg;ef ;~rfng lgodfjnL g} agfpg ;Sg' ePg, lsg < lgodfjnLsf w]/} s'/fx? ;ls;s]sf 5g\ . Joj:yflksf ;+;b\sf] lgodfjnL t xfdLn] klxnf] r/0fdf ;ls;s]sf 5f+} . To;nfO{ 5fk]/ ;a}sf] xftdf k'¥ofpg] sfd eO/x]sf] 5 . ;+ljwfg;ef lgodfjnLsf w]/} sfd ;lsP/ To;nfO{ ?h' u/]/ clGtd ?k lbg] sfd afFsL xf] . To; aLrdf Ps b'O{ j6f ljifox?df dtfGt/x? b]lvPsf 5g\ . k|dfl0fs/0f s:n] ug] { eGg]df oqf] ljjfb lsg < xfdLn] ljjfb u/]sf] eGbf klg ;+ljwfg, lgodfjnL / k|dfl0fs/0f P]gdf /x]sf] Joj:yfx?df cln cln km/s h:tf] b]lvof] . To;nfO{ ldnfP/ Jojl:yt u/]/ n}hfg' k5{ eGg] Pp6f ljrf/ cfPsf] 5 . csf]{ s'/f] k|dfl0fs/0f ug]{ ljifo ;+ljwfg n]lv;s]kl5 ug]{ xf] To;}n] o;nfO{ kl5 ldnfpFbf klg x'G5 . clxn]nfO{ oyfjt?kdf hf/L u/f+} eGg] ljrf/ 5 . tL b'O{ ljrf/df 5nkmn ubf{ clxn] g} of] ljifonfO{ 6'+Uofof] eg] kl5 of] ljifon] ;do lnFb}g, clxn] g} b'O{ rf/ lbg nufP/ eP klg u/f}+ / ;xdlt eO;s]sf s'/fx?nfO{ ToxL aLrdf ;Dkfbg / ?h' klg u/f+} eg]/ sfd eO/x]sf] 5 . o;}sf] nflu s]xL ;do yKg cfu|x u/]sf xf+} . x6nfOg M Clif wdnf av]8f lems]/ hgtfn] lbPsf] ;do lsg km]l/ nDAofpFb} x'g'x'G5 < hgtfn] lbPsf] ;doaf6 kl5 x6\g vf]h]sf] xf]Og, xfdL Jojl:yt g} ug{ nfu]sf 5f}+ . lgodfjnL agfpg ;fdfGotof Ps dlxgf rflxG5 eGg] s'/f ePsf] lyof] . t/ xfdL ;s];Dd l56f] agfp eg]/ yf]/} ;do lnFb} cfPsf 5f}+ . clxn] yk]sf] ;do @& lbg eof], ca xfdL yKb}gf} + . ca ;xdlt geP k|lqmofaf6 eP klg 6'+UofpF5f} . clxn];Dd xfdLn] dtbfg gu/f+}, ;s];Dd ;xdltd} u/f+} eg]/ ;do nufPsf] xf] . Pdfn]n] t sf+u|];sf] sf/0f lgodfjnL ag]g eg]sf] 5 lg < Pdfn]n] To:tf] eg] h:tf] nfUb}g . afFsL k[i7 ^ df ;Tofu|x 8]:s÷ ;+j}wflgs JofVofcg';f/ ;+;b\n] kfl/t u/]sf s'g} klg P]gnfO{ /fi6«kltn] k|dfl0ft u/]kl5 To;n] cf}krfl/s sfg'gL dfGotf kfpF5 . ;+ljwfgd} :ki6 pNn]v ePsf] k|fjwfg xf] of] . t/ crDd s] x'Fb}5 eg] ltg} /fi6«fWoIfn] ;+ljwfgnfO{ rflxF k|dfl0fs/0f ug{ gkfpg] ePsf 5g\ . Pdfn]n] clxn] p7fPsf] lsrnf] cg';f/sf] Joj:yf xf] of] . oBlk ca o;df dtbfg eP/ 6'+uf] nfUg]5 / /fi6«kltnfO{ of] kbLo x}l;otaf6 k|fKt x'g] sfd ;'lDkOg] 5 . s]xL :jfy{j; Pdfcf]jfbL klg Pdfn];Fu ldn]sf] cj:yfn] of] Tolt ;xhrflxF x'g] 5}g t/ cGt/f{li6«o d'No, dfGotf / k/Dk/fcg';f/ klg c? P]gsf] k|dfl0fs/0f x'g] k|fjwfg ;d]tn] cGttM ;+ljwfgsf] k|dfl0fs/0f /fi6«klt cyf{t\ /fi6«fWoIfaf6} x'g] lgodfjnL kfl/t x'g] l:ylt b]lvPsf] 5 . Pdfn]n] ;efWoIfnfO{ k|dfl0fs/0f ug{ lbg'kg]{ dfu p7fP/ ;+ljwfgsf] lgodfjnL lgdf{0f sfo{ g} cj?4 u/]kl5 t}klg o;sf] s'lT;t dg;fo km]l/G5 ls eGb} Tof] lgodfjnLdfly 5nkmn ug{ !) lbgsf] Dofb ylkPsf] 5 . p;n] of] av]8f glems]sf] eP d+unaf/ g} ;efn] lgodfjnL kfpg] lyof] / ;f] cg';f/ To;sf] sfd z'? eO;Sg] lyof] . t/ cgfjZos?kn] ;+ljwfgsf] k|dfl0fs/0f ;efWoIfaf6 x'g'kg]{ eGg] c8fg /fv]/ p;n] lgodfjnL th'{df ug{ sfo{bnsf] sfdnfO{ g} 7Kk kf¥of] . klxn] k'/fgf] ;+ljwfg;efn] agfPsf] /fi6«kltnfO{ lrlGbg eGb} cfPsf] p;n] Tof] ;efeGbf cl3 agfOPsf] lgodnfO{ rflxF x'ax' nfu" cfof] . Tof] ;ef h;/L rn]sf] lyof], To;}u/L of] ;ef klg rNg'k5{ eGg] 5}g eGb} cfPsf] of] bnn] of] laGb'df rflxF ToxL ;ef rn] h;/L rNg'k5{ eGg yfn]sf] 5 . eGg yfn]sf] dfq} xf]Og, To;nfO{ c8fg agfP/ ;+ljwfg lgdf{0fsf] sfdnfO{ g} cj/f]w k'¥ofpg yfn]sf] 5 . h;nfO{ Pp6f bn, Pp6f ljifo / c8fgrflxF b'O{ k|sf/sf] eGg] ?kdf g} a'em\g'k/]sf] 5 . ;efWoIf ;ef ;~rfngsf] clwsf/L dfq xf] . p;sf] kbLo sfd eg]sf] Tof] ;efdf s]–s] lg0f{o eP, To;nfO{ x'ax'?kdf ;DalGwt lgsfodf k'¥ofpg] sfd dfq x'G5 . pbfx/0fsf nflu Pp6f s'g} klg ljifosf] P]gnO{ lng ;lsG5 . Tof] P]g kfl/t ug]{ sfd ;ef;b\sf] xf] eg] o;/L kfl/t eof] x} eGg] sfd ;efWoIf jf ;efd'vsf] . Tof] kfl/t ePsf] s'/fnfO{ /fi6«fWoIfaf6 nfndf]x/ cyf{t\ k|dfl0fs/0f ePkl5 dfq To;n] /fHosf] sfg'gsf] x}l;ot k|fKt ub{5 . ;efWoIfdf Pp6f P]gnfO{ t cf}krfl/s ?k lbg] x}l;ot bf];|f] ;efdf bf];|f] 7fpFdf k'u]kl5 g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ Pdfn] /fi6«kltlj?4 lsg o;/L xft} wf]P/ nfUb}5 eGg] /x:o emg\ emg\ uDeL/ aGb} uPsf] 5 . lgjf{rgsf] kl/0ffd cfpg yfn] nuQ} /fi6«kltsf] lgjf{rg dfu ug{ yfn]sf] of] bnn] ToxL afu] {lgªdf u[ x dGqfno / ;/sf/df ;dfg x}l;ot kfof], ;+ljwfg;efsf] cWoIf lnof] / ljifo 6' +luPsf] elgof] . t/ ca km]l/ p;n] ;+ljwfgsf] k|dfl0fs/0fdf c? ;fdfGo P]g hlt klg /fi6«kltn] x}l;ot kfpg' x'Gg egL ;+ljwfg lgdf{0fs} k|lqmofnfO{ cj?4 ug] {df plqPsf] 5 . /fi6«klt gePsf] a]nf agfOPsf] lgodnfO{ cfwf/ agfP/ /fi6«fWoIfsf] x}l;otaf6 b]zsf] ;+ljwfg h:tf] ljifonfO{ k|dfl0fs/0f ug] { sfdaf6 jl~rt ug{ vf]lh/x]sf] 5, h;n] /fi6«fWoIfdfly olt 7"nf] cfqmd0f lsg eGg] k|Zg v8f u/]sf] 5 . afFsL k[i7 ^ df ;+ljwfgn] cGo P]g hltsf] klg x}l;ot gkfpg] l:ylt Ps bzs nfdf] ;z:q o'4 lj;h{g ub}{ zflGtk"0f{ /fhgLltdf k|j]z u/]sf] elgPsf] g]skf– dfcf]jfbLsf g]tf tyf sfo{stf{df o'4sfnLg wªwªL cem} oyfjt /x]sf] 5 . o;sf] kl5Nnf] lzsf/ ag]sf 5g\– g]kfnL sf+u|]; hfh/sf]6sf lhNnf ;ldlt ;b:o ljgaxfb'/ l;+x . g]skf–dfcf]jfbLsf sfo{stf{n] o'4sfndf h:t} hgdfg;df 8/–qf; km}nfpg] dg;fon] wfs–wDsL;lxt g]tf l;+xdfly b'Jo{jxf/ u/]sf 5g\ . lhNnfsf vug]sf]6 uflj;df u/]sf] ;fdflhs sfo{jfkt dfcf]jfbL sfo{stf{n] pgLdfly o:tf] b'Jo{jxf/ u/]sf x'g\ . j}B dfcf]jfbLsf] h+unL rl/q nfdf] ;dob]lv Pdfn] nufutsf jfdkGyL bnn] ;DxfNb} cfPsf] jg tyf e"–;+/If0f dGqfnodf o;k6s g]kfnL sf+u|];sf] xftdf k'u]kl5 jg sd{rf/LaLr efubf}8 z'? ePsf] 5 . dx]z cfrfo{ jgdGqL eP/ dGqfno k'u]kl5 jg ;lrjb]lv /]Gh/;Ddsf sd{rf/Lx?sf] efubf}8 z'? ePsf] xf] . r'/] If]qsf] 9'+uf lul6\6sf] 7]Ssfk6\6fdf l8Pkmcf]b]lv ;lrj;Ddsf] ;DnUgtf dGqL cfrfo{n] 5f]6f] ;dodf g} km]nf kf/]sf 5g\ . pgn] jg sd{rf/Lsf] ldnf]dtf] ePsf] hfgsf/L kfpgf;fy r'/] If]qdf 9'+uf lul6\6hGo qmz/ p3f]usf] sf/f]jf/ g} lxhf] a'wjf/af6 aGb u/fOlbP . To;}u/L ax';/f]sf/ jg kl/of]hgfaf6 Pdfn] lgs6 /x]sf] jg pkef]Qmf dxf;+3 tyf s]xL JolQm nflu Ps s/f]8 eGbf a9Lsf] kl/of]hgfsf] sfd lbPsf] klg >f]tsf] bfjL 5 . nfu'cf}ifw / ljleGg ck/fwdf k6sk6s h]n k/]sf s[ i0f e§, elth /lj elgg] /ljg e§nufot ;'b'/klZrdsf] Pp6f ;d'x u'08fubL{ / dfgj t:s/Ldf ;+nUg /x]sf] /]s8{ k|x/L;Fu 5 . t/, crDd s] 5 eg] pgLx?nfO{ jl/i7 k|x/L clws[tx?n] g} ;+/If0f lbPsf sf/0f tLgsf] dgk/L emg\ emg\ a9\bf] 5 . tL b'j} hgf snfsf/ la/fh e§sf efO{ x'g\ . e§sf efOåo nufot bh{g a9L ;'b'/klZrdsf o'jfx? dfgj t:s/Ldf ;+nUg ePsf] /]s8{ x' Fbfx' Fb} / cfkm\g} afFsL k[i7 ^ df jgdf ;lrjb]lvsf sd{rf/Lsf] efubf}8 afFsL k[i7 ^ df lx/f]sf efO{x?sf] tf08j jl/i7 k|x/L clws[ taf6} ;+/If0f afFsL k[i7 ^ df

Upload: -satyagraha-weekly

Post on 31-Mar-2016

226 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

सत्याग्रह साप्ताहिक नयाँ अंक

TRANSCRIPT

Page 1: Page 11 22 70

ug{'kg]{ s'/f p7fpg yfNof] . of] p;sf]csf]{ å}w rl/qsf] gd"gf lyof] . cl3Nnf];+ljwfg;efn] u/]sf] b'O{ j6f sfd Pp6fb]znfO{ ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqdfkl/0ft / bf ]; | f ] jt{dfg /fi6 «klt–pk/fi6«kltsf] lgjf{rg lyP . ToxL ;efn]u/]sf] Pp6f lg0f{o ;+3Lo u0ftGqnfO{rflxF dfg]sf] / csf] { sfd /fi6«kltlgjf {rgnfO{ rflx F gdfg]sf ] cj:yfb]lvof] . of] lgodfjnL klg ToxL ?kdf

jif{ !% c+s @$ ;Tofu|x ;fKtflxs @)&) ;fn kmfu'g @@ ut] laxLaf/ (March 6, 2014) k[i7 * d"No ¿= !).–

;Tofu|xSATYAGRAHA WEEKLY

;fKtflxs

/fi6«kltsf] xf] eg]/ ;+ljwfgn] eg]sf] 5– g/x/L cfrfo{

/fi6«kltdf Pdfn]sf] cgfjZos /8fsf];+ljwfg;ef ;~rfng lgodfjnL g} agfpg;Sg' ePg, lsg <

lgodfjnLsf w]/} s'/fx? ;ls;s]sf5g\ . Joj:yflksf ;+;b\sf] lgodfjnL txfdLn] klxnf] r/0fdf ;ls;s]sf 5f+} .To;nfO{ 5fk]/ ;a}sf] xftdf k'¥ofpg]sfd eO/x ]sf ] 5 . ; + ljwfg;eflgodfjnLsf w]/} sfd ;lsP/ To;nfO{?h' u/]/ clGtd ?k lbg] sfd afFsL xf] .To; aLrdf Ps b'O{ j6f ljifox?dfdtfGt/x? b]lvPsf 5g\ .k|dfl0fs/0f s:n] ug]{ eGg]df oqf] ljjfb lsg <

xfdLn] ljjfb u/]sf ] eGbf klg;+ljwfg, lgodfjnL / k|dfl0fs/0f P]gdf/x]sf] Joj:yfx?df cln cln km/s h:tf]b]lvof] . To;nfO{ ldnfP/ Jojl:yt u/]/n}hfg' k5{ eGg] Pp6f ljrf/ cfPsf] 5 .csf]{ s'/f] k|dfl0fs/0f ug]{ ljifo ;+ljwfgn]lv;s]kl5 ug]{ xf] To;}n] o;nfO{ kl5ldnfp Fb f k lg x ' G5 . clxn ]nfO {oyfjt?kdf hf/L u/f+} eGg] ljrf/ 5 .tL b'O{ ljrf/df 5nkmn ubf{ clxn] g}of] ljifonfO{ 6'+Uofof] eg] kl5 of] ljifon]

;do lnFb}g, clxn] g} b'O{ rf/ lbg nufP/eP klg u/f } + / ;xdlt eO;s]sfs'/fx?nfO{ ToxL aLrdf ;Dkfbg / ?h'klg u/f+} eg]/ sfd eO/x]sf] 5 . o;}sf]nflu s]xL ;do yKg cfu|x u/]sf xf+} .

x6nfOg M Clif wdnf

av]8f lems]/ hgtfn] lbPsf] ;do lsgkm]l/ nDAofpFb} x'g'x'G5 <

hgtfn] lbPsf] ;doaf6 kl5 x6\gvf]h]sf] xf]Og, xfdL Jojl:yt g} ug{nfu ]sf 5f } + . lgodfjnL agfpg;fdfGotof Ps dlxgf rflxG5 eGg] s'/fePsf] lyof] . t/ xfdL ;s];Dd l56f]agfp eg]/ yf]/} ;do lnFb} cfPsf 5f}+ .clxn] yk]sf] ;do @& lbg eof], caxfdL yKb}gf}+ . ca ;xdlt geP k|lqmofaf6eP klg 6'+UofpF5f} . clxn];Dd xfdLn]dtbfg gu/f+}, ;s];Dd ;xdltd} u/f+}eg]/ ;do nufPsf] xf] .Pdfn]n] t sf+u|];sf] sf/0f lgodfjnL ag]geg]sf] 5 lg <

Pdfn]n] To:tf] eg] h:tf] nfUb}g .afFsL k[i7 ^ df

;Tofu|x 8]:s÷ ;+j}wflgsJofVofcg';f/ ;+;b\n] kfl/t u/]sf

s'g} klg P]gnfO{ /fi6«kltn] k|dfl0ft u/]kl5To;n] cf}krfl/s sfg'gL dfGotf kfpF5 .;+ljwfgd} :ki6 pNn]v ePsf] k|fjwfg xf]of ] . t/ crDd s] x' Fb }5 eg] ltg}/fi6«fWoIfn] ;+ljwfgnfO{ rflxF k|dfl0fs/0fug{ gkfpg] ePsf 5g\ . Pdfn]n] clxn]p7fPsf] lsrnf] cg';f/sf] Joj:yf xf]of] . oBlk ca o;df dtbfg eP/ 6'+uf]nfUg]5 / /fi6«kltnfO{ of] kbLo x}l;otaf6k|fKt x'g] sfd ;'lDkOg] 5 . s]xL :jfy{j;Pdfcf]jfbL klg Pdfn];Fu ldn]sf] cj:yfn]of] Tolt ;xhrflxF x'g] 5}g t/ cGt/f{li6«od'No, dfGotf / k/Dk/fcg';f/ klg c?P]gsf] k|dfl0fs/0f x'g] k|fjwfg ;d]tn]cGttM ;+ljwfgsf] k|dfl0fs/0f /fi6«kltcyf{t\ /fi6«fWoIfaf6} x'g] lgodfjnL kfl/tx'g] l:ylt b]lvPsf] 5 .

Pdfn]n] ;efWoIfnfO{ k|dfl0fs/0f ug{lbg'kg]{ dfu p7fP/ ;+ljwfgsf] lgodfjnLlgdf{0f sfo{ g} cj?4 u/]kl5 t}klg o;sf]s'lT;t dg;fo km]l/G5 ls eGb} Tof]lgodfjnLdfly 5nkmn ug{ !) lbgsf]Dofb ylkPsf] 5 . p;n] of] av]8f

glems ]sf ] eP d +unaf/ g } ;efn ]lgodfjnL kfpg] lyof] / ;f] cg';f/To;sf] sfd z'? eO;Sg] lyof] . t/cgfjZos?kn] ;+ljwfgsf] k|dfl0fs/0f;efWoIfaf6 x'g'kg]{ eGg] c8fg /fv]/p;n] lgodfjnL th'{df ug{ sfo{bnsf]sfdnfO{ g} 7Kk kf¥of] . klxn] k'/fgf];+ljwfg;efn] agfPsf] /fi6«kltnfO{lrlGbg eGb} cfPsf] p;n] Tof] ;efeGbfcl3 agfOPsf] lgodnfO{ rflxF x'ax' nfu"

cfof] . Tof] ;ef h;/L rn]sf] lyof],To;}u/L of] ;ef klg rNg'k5{ eGg] 5}geGb} cfPsf] of] bnn] of] laGb'df rflxFToxL ;ef rn] h;/L rNg'k5{ eGgyfn]sf] 5 . eGg yfn]sf] dfq} xf]Og,To;nfO{ c8fg agfP/ ;+ljwfg lgdf{0fsf]sfdnfO{ g} cj/f]w k'¥ofpg yfn]sf] 5 .h;nfO{ Pp6f bn, Pp6f ljifo /c8fgrflxF b'O{ k|sf/sf] eGg] ?kdf g}a'em\g'k/]sf] 5 .

;efWoIf ;ef ;~rfngsf] clwsf/Ldfq xf] . p;sf] kbLo sfd eg]sf] Tof];efdf s]–s] lg0f{o eP, To;nfO{ x'ax'?kdf;DalGwt lgsfodf k'¥ofpg] sfd dfqx'G5 . pbfx/0fsf nflu Pp6f s'g} klgljifosf] P]gnO{ lng ;lsG5 . Tof] P]gkfl/t ug]{ sfd ;ef;b\sf] xf] eg] o;/Lkfl/t eof] x} eGg] sfd ;efWoIf jf;efd'vsf] . Tof] kfl/t ePsf] s'/fnfO{/fi6«fWoIfaf6 nfndf]x/ cyf{t\ k|dfl0fs/0fePkl5 dfq To;n] /fHosf] sfg'gsf]x}l;ot k|fKt ub{5 . ;efWoIfdf Pp6fP]gnfO{ t cf}krfl/s ?k lbg] x}l;ot

bf];|f] ;efdf bf];|f] 7fpFdf k'u]kl5 g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ Pdfn] /fi6«kltlj?4 lsg o;/L xft} wf]P/ nfUb}5 eGg] /x:o emg\ emg\ uDeL/ aGb} uPsf] 5 .lgjf{rgsf] kl/0ffd cfpg yfn] nuQ} /fi6«kltsf] lgjf{rg dfu ug{ yfn]sf] of] bnn] ToxL afu]{lgªdf u[x dGqfno / ;/sf/df ;dfg x}l;ot kfof],;+ljwfg;efsf] cWoIf lnof] / ljifo 6'+luPsf] elgof] . t/ ca km]l/ p;n] ;+ljwfgsf] k|dfl0fs/0fdf c? ;fdfGo P]g hlt klg /fi6«kltn] x}l;ot kfpg'x'Gg egL ;+ljwfg lgdf{0fs} k|lqmofnfO{ cj?4 ug]{df plqPsf] 5 . /fi6«klt gePsf] a]nf agfOPsf] lgodnfO{ cfwf/ agfP/ /fi6«fWoIfsf] x}l;otaf6 b]zsf];+ljwfg h:tf] ljifonfO{ k|dfl0fs/0f ug]{ sfdaf6 jl~rt ug{ vf]lh/x]sf] 5, h;n] /fi6«fWoIfdfly olt 7"nf] cfqmd0f lsg eGg] k|Zg v8f u/]sf] 5 .

afFsL k[i7 ^ df

;+ljwfgn] cGo P]g hltsf] klg x}l;ot gkfpg] l:ylt

Ps bzs nfdf ] ;z:q o'4 lj;h{g ub} {zflGtk"0f{ /fhgLltdf k|j]z u/]sf] elgPsf] g]skf–dfcf]jfbLsf g]tf tyf sfo{stf{df o'4sfnLg wªwªLcem} oyfjt /x]sf] 5 . o;sf] kl5Nnf] lzsf/ag]sf 5g\– g]kfnL sf+u|]; hfh/sf]6sf lhNnf ;ldlt;b:o ljgaxfb '/ l; +x . g ]skf–dfcf ]jfbLsfsfo{stf{n] o'4sfndf h:t} hgdfg;df 8/–qf;km}nfpg] dg;fon] wfs–wDsL;lxt g]tf l;+xdflyb'Jo{jxf/ u/]sf 5g\ . lhNnfsf vug]sf]6 uflj;dfu/]sf] ;fdflhs sfo{jfkt dfcf]jfbL sfo{stf{n]

pgLdfly o:tf] b'Jo{jxf/ u/]sf x'g\ .

j}B dfcf]jfbLsf] h+unL rl/q

nfdf] ;dob]lv Pdfn] nufutsf jfdkGyL bnn] ;DxfNb} cfPsf] jgtyf e"–;+/If0f dGqfnodf o;k6s g]kfnL sf+u|];sf] xftdf k'u]kl5 jgsd{rf/LaLr efubf}8 z'? ePsf] 5 . dx]z cfrfo{ jgdGqL eP/ dGqfnok'u]kl5 jg ;lrjb]lv /]Gh/;Ddsf sd{rf/Lx?sf] efubf}8 z'? ePsf]xf] . r'/] If]qsf] 9'+uf lul6\6sf] 7]Ssfk6\6fdf l8Pkmcf]b]lv ;lrj;Ddsf];DnUgtf dGqL cfrfo{n] 5f]6f] ;dodf g} km]nf kf/]sf 5g\ . pgn] jgsd{rf/Lsf] ldnf]dtf] ePsf] hfgsf/L kfpgf;fy r'/] If]qdf 9'+uf lul6\6hGoqmz/ p3f]usf] sf/f]jf/ g} lxhf] a'wjf/af6 aGb u/fOlbP . To;}u/Lax';/f]sf/ jg kl/of]hgfaf6 Pdfn] lgs6 /x]sf] jg pkef]Qmf dxf;+3tyf s]xL JolQm nflu Ps s/f]8 eGbf a9Lsf] kl/of]hgfsf] sfd lbPsf]klg >f]tsf] bfjL 5 .

nfu'cf}ifw / ljleGg ck/fwdf k6sk6s h]n k/]sfs[i0f e§, elth /lj elgg] /ljg e§nufot;'b'/klZrdsf] Pp6f ;d'x u'08fubL{ / dfgj t:s/Ldf;+nUg /x]sf] /]s8{ k|x/L;Fu 5 . t/, crDd s] 5 eg]pgLx?nfO{ jl/i7 k|x/L clws[tx?n] g} ;+/If0f lbPsfsf/0f tLgsf] dgk/L emg\ emg\ a9\bf] 5 . tL b'j} hgfsnfsf/ la/fh e§sf efO{ x'g\ . e§sf efOåo nufotbh{g a9L ;'b'/klZrdsf o'jfx? dfgj t:s/Ldf ;+nUgePsf] /]s8{ x'Fbfx'Fb} / cfkm\g}

afFsL k[i7 ^ df

jgdf ;lrjb]lvsf sd{rf/Lsf] efubf}8

afFsL k[i7 ^ df

lx/f]sf efO{x?sf] tf08j

jl/i7 k|x/L clws[taf6} ;+/If0f

afFsL k[i7 ^ df

Page 2: Page 11 22 70

sf=lh=b=g+= !$@÷)%%÷%^, uf]=x'=sf=b=g+= !$@÷)^#÷^$ *laxLaf/, kmfu'g @@, @)&)

k|sfzs÷k|wfg;Dkfbs M ;Ltf/fd 9'+u]n, ;Nnfxsf/ M g/]Gb|axfb'/ >]i7, Joj:yfks M g/f]h cof{n, sfof{no M gof“afg]Zj/, sf7df8f}+, kmf]g M $$*%$*@,)!–@@(^@)# kf]=j=g+= @!%!), E-mail : [email protected], d'b|0f M PS;k|]; sn/ k|]; k|fln a'4gu/, ;Dkfbs M /fh]z ;fksf]6f

;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

skf]{/]6 O{Zj/ a:g]t– ;]js ;'bfdf

rL/ s'df/ a}/fuL em'l;nsf] aNn aNn h'/]sf] nugdf afwf Jojwfgsf] s'/}gu/f}+ . sGofbfgsf] ;fOtdf xft yfk]s} a]nf b'nxL elgPsL Pdfn]Zj/L ss{z :j/dflrRofpg yflng\– …d bfg lbOg] j:t' xf]Og . d]/f] gfd Pdfn]Zj/L xf]Og . d txf/fxf/Lsf] Pdfn]Zj/ . yf]/} tn dfly k/]/ dfq} d]/f] gfd Pdfn]Zj/L /flvPsf] xf] .?kdf h];'s} eP klg ;f/df t d Pdfn]Zj/ x"F . k'?if x'F . of] a'9f]sf] :jf:gL aGgd cfPsf] xf]Og . bfg lng] d x"F .Ú ljr/f em'l;n lhNn, jfNn ÛÛ

ptf b'nxL kIfsf elgPsfx? lrRofpg yfn]– …xfdL b'nxL kIfsf xf]Og x]Kg]xf]Og . ;Ddfghgs kl/l:ylt agfOPg eg] of] ljjfx x'Fb}g . oxfF sGofbfg klgx'Fb}g, b'nxf j/0f klg x'Fb}g . lnËsf] cfwf/df lje]b klg x'Fb}g . of] s'g} k/Dk/futljjfx xf]Og . of] t xf/fxf/Lsf] x}l;otsf] aLrdf ;Fu} a:g] ;Demf}tf;Dd xf] .Ú

o;/L lrRofpg]df bL3{/f]uL d't'jf sfG5fb]lv lnP/ emNn';Dd t 5Fb} lyP .;aeGbf 7"nf] cfjfhdf s/fpg]dfrflxF ev{/} dNn o'4 k5fl/P/ ljl5Kt ePsf z+s/ /O{Zj/x? lyP . To:tf] cj:yf b]v]/ em'l;nn] lnP/ uPsf kl08tu0fn] ;f]w]– …xf]Og,cflv/ ljjfxkl5 Pj+ jif{df ;+ljwfg gfd u/]sf] :j:y lzz' hGdfpg] s'/f] 5 . xfd|fem'l;n t ue{wf/0f ug}{ ;Sb}gg\ lsgls pgL kSsf k'?if x'g\ . uef{wfg u/fpg dfq;Sb5g\ . ca xf/fxf/Lsf] k'?ifaf6 aRrf hGd]nf t <Ú To:tf] ;'g]kl5 t Pdfn]Zj/Lb]jL kIfw/x? emg} kf] lrRofpg yfn]– …sxfFsf] aRrf k]6df af]Sg' <Û cgfyfnoaf6aRrf NofP/ wd{k'q agfpg] xf] . ;a}sf] /fd|f] /fd|f] c+z ldnfP/ a'gfpg'kg]{ pm+6 h:tf]aRrf b'O{ hgfsf] dfq ldngaf6 ;Dej 5}g . /Xof] s'/f of}gfgGbsf], xfd|L egf+} jf xfd|fegf}+ Pdfn]Zj/ pkm{ Pdfn]Zj/L k|foM dfly g} x'G5, slxn] sfxL+ cf}krfl/s ;df/f]xx?df>LdtLsf ?kdf k|:t't eOlbG5 . of] a'9f] em'l;nn] dfGg} k5{ .Ú

o;/L slyt b'nxL kIfaf6 av]8f lgl:sP/ nugsf] ;fOt laTg} nflu;Sof] .yk cfkt cfOk¥of] . cl3;Dd hlGts} ;f]d/;sf] g;fdf …eGb]lvnfO{ eGb]lvnfO{Úub}{ u/]sf z]/] t ax'nfpg kf] yfn] . pm s/fpg yfNof], …b'nfxf t d kf] Û of]em'l;nnfO{ t o;f] cufl8 ;f/]sf] ;Dd xf] . y/L y/Lsf b'nxL shfP/ 3/ ;DxfNg]o;sf] cg'ej} 5}g . vf]O{ o;nfO{ x6f . olb cf}krfl/s?kdf ljjfx g} ul/xfNof]eg] klg o;n] afFsL sfd ug{ kfpFb}g . b'nxLsf] zLn tf]8\g] sfd t o;n] ug}{kfpFb}g . ;fFrf] tfnf / sf]/f{ 808f af]s]sf daf6 lgo'Qm kfFr ;ft hgf kfn]n]o;nfO{ lgu/fgL u5{ . xf]Og eg] d of] ljjfx x'g lbGg .Ú

otf b'nxLsf] lrRofO{ / b'nxL kIfsf] srsr ptf cfkm\g} hlGtaf6 7"nf]av]8f . ljr/f em'l;n /GylgP . b'nxL kIfsf ndL dfs'g]tkm{ o;f] x]/]sf], pm klgcs}{ af]nL kf] af]N5 t . em'l;nnfO{ efpGg ef], yfldg;Sg' ef] . a]xf]zdf aa{/fP–…e}uf] Pdfn]Zj/LnfO{ d Pdfn]Zj/ g} dfG5' . ljjfx xf]Og eg] xf]Og . ;Demf}tf g}u5'{ . aRrf st}af6 vf]h]/ wd{k'q agfpg] eP ToxL ;xL .Ú

em'l;nsf] of] af]nLkl5 Pdfn]Zj/L b]jL / pgsf cfkmGt zfGt eP . ;Demf}tf?kLl;Gb'/ em'l;nsf] xftaf6 l;pFbf]df xfNg tof/ eP . z]/] k'gM ;f]d/;df dUg eP .dgdg} uDb} lyP, …kVnf;\, tFnfO{ sxfF 5f]8\5' / ÛÚ

o;/L aNn leq\ofPsL …b'nxLÚ sf] 3'D6f] p3fg]{ ;do cfof] . ;'xfu/ftsf] ;dodf3'D6f] p3fbf{ / b]lvG5 Tof] b'nxLsf] cfwf d'xf/df h'Fuf 5 eg] cfwf efurflxF d'nfod;'Gb/Lsf] em}+ 5 . d'xf/ h];'s} xf];\ eg]/ z/L/sf] cGo efu a8f] dfg dgf]an u/]/ p3fbf{t em'l;n em08} a]xf];\ ePsf . ToxfF b]lvof]– cfkm\gf] eGbf dha't ch+usf] k'?if c+u /;fy;fy} lrQfsif{s :qL of}gfË Ps ;fy . ca em'l;nnfO{ cfkt k/]sf] 5– efuf}+ ls;'D;'Dofpm Û gvfp eg] lbgel/sf] lzsf/, vfpmF eg] sfG5f afpsf] cg'xf/ Û

gvfpmF eg] lbgel/sf] lzsf/,vfpmF eg] sfG5f afpsf] cg'xf/ Û

j;Gt rf}w/L ;Ddflgt uf}zfnfdf OGe]i6d]G6sf] P6LPdg]kfn OGe]i6d]i6 a}+sn] uf}zfnfdf P6LPd zfvf ;~rfng u/]sf] 5 . a}+ssf] @*

cf}+ jflif{sf]T;j tyf dxflzj/fqLsf] cj;/df && cf}+ zfvf sfof{no vf]n]sf] a}+sn]hgfPsf ] 5 . pQm P6LPdzfvfsf] pb\3f6g kz'klt ;]jfljsf; sf]ifsf ;b:o ;lrj 8f=uf]ljGb 6G8gn] u/]sf lyP . a}+ssfxfn;Dd $$ zfvf sfof{no 5g\eg] sl/a ̂ nfv u|fxs k'u]sf 5g\ . a}+ssf] r'Qmf k'FhL rf/ ca{ ?k}ofF 5 eg] s'n lgIf]k&@ ca{ ?k}ofF /x]sf] hgfOPsf] 5 . a}+sn] xfn;Dd %@ ca{ ?k}ofF shf{ ;fk6 u/]sf]hgfPsf] 5 . a}+sn] g]kfn 6]lnsdsf] kf]:6–k]8 ;]jfsf] /sd e'QmfgL, g]kfn 6]lnsdsf]lk|k]8 df]afOn ;]jfsf] l/rfh{, kmf]gsf] lan e'QmfgL, g]kfn 6]lnsdsf] PdkLcf]P;;]jf, Pg;]nsf] lk|k]8 tyf kf]:6k]8sf] /sd e'QmfgL, a|f]8lnªsf] jfO{kmfO{ ;]jfsf] /sde'QmfgL, so'PkmPS; tyf lau e'ldh l;g]dfsf] l6s6 vl/b, l8;xf]d ;]jfsf]l/rfh{nufotsf ;]jf k|bfg ub}{ cfPsf] 5 .

PgcfO{;L Plzofsf] ;fwf/0f;ef ;DkGg;fljssf] a}+s ckm Plzof g]kfn lnld6]8 tyf PgcfO{;L a}+s Pscfk;df ufleP/

ag]sf] PgcfO{;L Plzof a}+ssf] !^ cf}+ jflif{s ;fwf/0f ;ef lj/f6gu/df ;DkGg eof] .pQm ;fwf/0f ;ef b'a} a}+s ufleP/ PsLs[t sf/f]jf/ z'? u/]kl5sf] klxnf] xf] . ;efn]a}+ssf] cfj @)^(÷&) sf] d'gfkmfaf6 @) k|ltzt gub nfef+z :jLs[t ug]{ lg0f{o

u¥of] . pQm cfjdf a}+ssf] lgIf]k #(=(! ca{, shf{ nufgL #!=%% ca{ tyf v'b gfkmf^$=@! s/f]8 /x]sf] lyof] . ;fwf/0f;efdf ;+:yfks z]o/wgL ;d'xtkm{af6 hulbzk|;fbcu|jfn, lqnf]srGb cu|jfn, t'n;L/fd cu|jfn, nf]sdfGo uf]N5f, /fdrGb| ;+3O{ /;j{;fwf/0f z]o/wgL ;d'xtkm{af6/ /fh]Gbk|;fb cof{n, lj/]Gb|s'df/ ;+3O{ tyf lagf]bs'df/Kofs'/]n ;~rfnssf] ?kdf lglj{/f]w lgjf{lrt eP . PgcfO{;L Plzof a}+s %# zfvfx?tyf %& P6LPd;lxt k"j{df d]rLb]lv ;'b"/ klZrddf dxfsfnL;Dd km}lnPsf / o;}cfly{s jif{df yk !$ j6f zfvf sfof{no tyf Pl6Pd lj:tf/ ug]{ of]hgf /x]sf]atfOPsf] 5 .

Unf]an cfO{PdO{sf] zfvf/lxt ;]jfUnf]an cfOPdO{ a}+sn] l;/fxf lai0f'k'/df @! cf+} zfvf/lxt a}lsË ;]jf z'?jft

u/]sf] 5 . of] ;]jfsf] l;/fxf lhNnfsf k|d'v lhNnf clwsf/L clgns'df/ 7fs'/n]pb\3f6g u/]sf x'g\ . sfo{qmddf a}+ssfahf/ Joj:yfkg tyf k|a{4g ljefu k|d'vzfGtf lzjfsf ]6 Ln ] Joj;foLsk|ltlglwnfO{ k|df0fkq x:tft/0f u/]sLlyOg\ . zfvf/lxt a}+lsË ;]jf ;~rfngsf nflu :yfgLo Joj;foL s'z]Zj/ ofbjnfO{k|ltlglw lgo'Qm ul/Psf] 5 . l;/fxf lhNnfdf Unf]an cfOPdO{ a}+ssf] uf]nahf/, ldr{}of,nfxfg / l;/fxf ahf/df ul/ rf/ j6f zfvf / ;'lvk'/, sNof0fk'/ / lai0f'k'/ uflj;dfu/L tLg j6f zfvf/lxt a}+lsË ;]jf 5g\ . ;a} If]q / au{sf hgtfdfem ;]jf k'¥ofpg]p2]Zon] Unf]an cfOPdO{ a}+sn] zfvf/lxt a}}+lsË ;]jfsf] z'?jft u/]sf] xf] .

lx/f]sf] ;f6km]/ of]hgfg]kfnsf nflu lx/f] df]6/sk{sf] cflwsfl/s ljqm]tf g]kfn hg/n

dfs{]l6ª k|flnn] u|fxssf] ;'ljwfsf nflu df]6/;fOsn ;f6km]/ ug{]cfof]hgf NofPsf] 5 . pQm sfo{qmddf u|fxsn] cfkm\gf] s'g} klgk'/fgf] df]6/;fOsn NofO{ ;f6km]/ ug{;Sg] 5g\ . of]hgfdf ;xefuLx'g] u|fxsnfO{ k'/fgf] df]6/;fOsnsf] cfsif{s d"Nof+sg, gofFdf]6/;fOsn lng kmfOgfG;sf] ;'ljwf rflxPdf ;/n kmfOgfG;sf]Joj:yf / ;f6km]/ ug{] u|fxsnfO{ Ps cfsif{s pkxf/sf] Joj:yful/Psf] sDkgLn] hgfPsf] 5 . afnfh'df kmfu'g @@ / @# ut], afns'df/Ldf kmfu'g @%/ @^ ut], sflGtkyfdf kmfu'g @* / @( ut] / hf]/kf6Ldf kmfu'g #) / r}t ! ut];~rfng x'g]5 . pQm sfo{qmdnfO{ cem cfsif{s ug{ lx/f] df]6/sk{n] ev{/} ef/tdfn~r u/]sf] lx/f]sf] gofF df]8n cfO–:df6{sf] l8:Kn] / 6]:6 8«fOe u/fpg] hgfPsf] 5 .pQm df]6/;fOsn g]kfndf l5§} Nofpg] sDkgLn] atfPsf] 5 .

cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxTo ;dfhsf]cfof]hgfdf k|yd cGt/f{li6«o g]kfnL dlxnf;flxTo ;Dd]ng Go"of]s{df ;DkGg ePsf] 5 .pQm sfo{qmddf g]kfnsf pBf]uklt tyf;flxTosf/ j;Gt rf}w/L ;Ddflgt ePsf5g\ . sfo{qmdsf] cfltYo u|x0f ub}{ rf}w/LpQm sfo{qmddf k'u]sf lyP . rf}w/LnfO{kmfu'g !* ut] ePsf] sfo{qmddf ;Ddflgtul/Psf] xf] . cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxTo;dfh, s]Gb|Lo sfo{;ldltsf cWoIf uLtfvqLsf ] cWoIftfdf ePsf ] pb\3f6g;df/f]xdf ;+o'Qm /fi6« ;+3sf nflu g]kfnsf]:yfoL lgof]usf :yfoL k|ltlglw b'uf{k|;fbe§/fO{ k|d'v cltly lyP eg] ljlzi6cltlyx?df pGgtL af]xf]/f zLnf, nLnfn'O6]n, ;fljqL dNn, lx/0os'df/L kf7s,xf]dgfy ;'j]bL nufot /x]sf lyP .

sfo{qmddf ;efklt uLtf vqLn] k|d'vcltly e§/fO{nfO{ vfbf nufP/ u/]sL lyOg\eg] ;f+:s[lts sfo{qmdsf ;xefuLx?af6k|d'v cltly / ljlzi6 cltlyx?nfO{ vfbftyf Jofr ck{0f ul/Psf] lyof] . sfo{qmddflx/0os'df/L kf7s, hfkfgL ;dfh ;]jL of]sf]

dfgfO{, cd]l/sL ;dfh ;]jL ld;fon j]Nr,af]8{ ckm 6«i6Lsf ;efklt xf]dgfy ;'j]bL,k|d'v cltly dxfdlxd b'uf{k|;fb e§/fO{,;flxTosf/ ef/tL uf}tdn] ;Dd]ng ;kmntfsfnflu z'esfdgf JoQm u/]sf lyP . ;Dd]ngsf]3f]if0ff kqdf 5nkmn / k|:t'tsf nflu 8f=;/f]h sf]O/fnf, u'xgfy kf}8]n, ;f]dgfy l3ld/]/ ;'lgtf zdf{ /x]sf lyP . To:t} g]kfnL;flxTodf ljlzi6 of]ubfg k'¥ofpg] dlxnf;flxTosf/x? pGgtL af]x/f zLnf, nLnfn'O6]n, 8f= ;fljqL dNn / lx/0os'df/L kf7snufot klg ;Ddflgt ul/Psf] lyof] .

af/fdf k|e' ljsf; a}+sk|e' ljsf; a}+sn] af/fsf] lghu9df zfvf lj:tf/ u/]sf] 5 . zfvfsf] a}+ssf

;~rfns /fdaxfb'/ kf08]n] Ps sfo{qmdaLr pb\3f6g u/] . of] ;lxt a}+ssf zfvftyf PS;6]G;g sfpG6/ rf/ k'u]sf 5g\ . zfvfaf6 ;Dk"0f{ a}lsË ;]jf pknAwu/fpg] a}+sn] hgfPsf] 5 . /fli6o:t/sf] …vÚ ju{sf] ljlQo ;+:yfdf :tf]/f]GgltePkZrft a}+ssf] r'Qmf kF"hL &^ s/f]8 %( nfv ^$ xhf/ ?k}ofF k'u]sf] 5 . a}+sn]

k'; d;fGt;Dd gf} ca{ ^$s/f]8 ?k}ofF lgIf]k ;+sngu/L ;ft ca{ ?k}ofF shf{k|jfx ug{ ;kmn ePsf] 5 .

u | f x s x ? n f O {ljZj;gLo tyf u'0f:t/Lo cfw'lgs a}lsË ;]jf k|bfg ub{} cfO{/x]sf] atfpFb}a}+sn] ;kmn /fli6«o:t/sf] ljsf; a}+ssf ?kdf :yflkt x'g] bfaL u/]sf] 5 .zfvf pb\3f6g sfo{qmddf a}+ssf lgldQ k|d'v sfo{sf/L clws[t /fhuf]kfn/fhe08f/L, lghu9 ahf/sf :yfgLo a'l4hLjL, Jofkf/L, ;dfh;]jL, k|x/L k|d'vnufotsf] pkl:ylt /x]sf] lyof] . k|e'sf xfn;Dd $$ zfvf / rf/ j6fPS;6]G;g sfpG6/ k'u]sf 5g\ .

x'G8fOsf] y|LP; ;]G6/ gf/fo0fu9dfg]kfnsf ] nflu x ' G8fO df ]6/ sDkgLsf ] cflwsfl/s ljt/s nIdL

OG6/slG6g]G6n k|flnn] gf/fo0f3f6df cfkm\gf] y|LP; ;]G6/ :yfkgf u/]sf] 5 .OG6/slG6g]G6nn] gf/fo3f6sf] lkg]sn 6]«l8Ë sG;g{nfO{ y|LP; ;]G6/sf ?kdf

:yfkgf u/]sf] xf] . ;f] ;]G6/df x'G8fOd f ] 6 / sDkg Lsf ] Un f ] an :6o f G88 {ufO8nfOgnfO { k '/f u/L ;~rfngdfNofPsf] sDkgLn] hgfPsf] 5 . y|LP;;]G6/df vl/b, ljqmL / dd{tsf] ;]jfpknAw x'g]5 . ;fy}, x'G8fO df]6;{sf ;Dk"0f{:k]o/ kf6{; ;d]t pknAw x'g]5 .

x'G8fO uf8L agfpg] x'G8fO df]6/ sDkgLljZjsf kfFr 7"nf uf8L lgdf{tf sDkgLx¿

cGtu{t kb{5 . x'G8fOsf uf8Lx¿ alnof], e/kbf]{ tyf Go"gtd d"Nodf dd{t ug{;lsg] sDkgLsf] bfaL 5 . nIdL OG6/slG6g]G6n k|flnn] ;g\ @))( b]lv x'G8fOuf8Lsf] g]kfn clw/fHoe/ cflwsfl/s ljqm]tfsf] ?kdf cfoft tyf ljqmL ljt/0fz'? u/]sf] xf] . nIdL OG6/slG6g]G6nsf] gf/fo0f3f6;d]t u/L g]kfne/ !) j6fcflwsfl/s l8n/ /x]sf 5g\ .

kf/; ;D;f/fsf] a|f08 PDa]:8//]ld6]G; sf/f]af/ ug]{ sDkgL ;D;f/f dlg 6«fG;km/n] g]kfnL lqms]6

l6dsf sKtfg kf/; v8\sfnfO{ a|f08 PDa]:8/ lgo'Qm u/]sf] 5 . sDkgLsflj1fkg;lxt k|rf/sf ;fdu|Ldf v8\sf b]lvg] sDkgLn] hgfPsf] 5 .…kf/; v8\sf a|f08 PDa];8/df sDkgLsf nflu clt pQd / lglj{sNk56gf]df kg]{ JolQm x'g\Ú, ;D;/fsf ;~rfns ;'/h If]qLn] eg], …pgsf]g]t[Tj Ifdtfn] ubf{ g]kfnL lqms]6 l6dn] cfO{;L;L 6L–@) ljZjsdsf]ofqf ug{ ;kmn ePsf] 5 .Ú ;D;f/fn] dlgu|fd, dgL PS;k|]; / OG:6\ofG6Sof;sf nflu ;'k/ Ph]G6sf] sfd ul//x]sf] 5 .

PgPdaLsf] gofF art of]hgfPgPdaL a}+sn] …d]/f] lj;Ú -d]/f] rfxgf_ gfds

ljz]if lsl;dsf] lgIf]k of]hgf NofPsf] 5 . of] of]hgfdfu|fxsn] art vftf h:t} ;'ljwf / d'2tL vftfsf]h:tf] cfsif{s Aofh k|fKt ug{ ;Sg] a}+sn] hf/L u/]sf]

lj1lKtdf pNn]v 5 . o:tf] vftfdf u|fxsn] x/]s dlxgf /sd hDdf ug{'kg{] afWotfgeO{ cfkm"n] rfx]sf] /sd rfx]sf] ;dodf hltk6s klg art ug{ kfpg]5g\ . olbu|fxsn] lglZrt ;do ;Ldfdf /sd a'emfpg g;s] klg h/Ljfgf ltg{'kg{] 5}g .

PlS;; / l;len dr]{G6 l;lendf ufleg]l;len a}+sdf PlS;; 8]enkd]G6 a}+s / l;len

dr]{G6 ljQLo ;+:yf Ps cfk;df ufEg] k|:tfjnfO{a}+ssf] ljz]if ;fwf/0f;efn] :jLs[t u/]sf] 5 .tLgj6} ;+:yfsf z]o/ cfbfg–k|bfg ug{ ;DklQtyf bfloTjsf] cfwf/df l;len a}+ssf] Ps / PlS;; e]8nkd]G6 a}+ssf] )=&( /l;len dr{]G6sf] )=&( x'g] u/L z]o/ cfbfg–k|bfg x'g] k|:tfj ljz]if ;fwf/0f;efaf6kfl/t ePsf] a}+sn] hgfPsf] dh{/kl5 a}+ssf] gfd l;len a}+s /xg]5 eg] ;~rfns

;ldlt tyf pRr Joj:yfkgdfs'g} kl/jt{g gx'g] a}+sn] hgfPsf]5 . a}+s tyf ljQLo ;+:yf Pscfk;df uflePkl5 a}+ssf] r'Qmf

k'FhL b'O{ ca{ &) s/f]8 ?k}ofF k'Ug] a}+sn] hgfPsf] 5 . ljz]if ;fwf/0f;efn] a}+ssf]clws[t k'FhL !) ca{ / hf/L k'FhL ;ft ca{ ?k}ofF k'¥ofpg] k|:tfj kfl/t u/]sf] 5 .

Page 3: Page 11 22 70

of] ;ftf

;DkfbsLo

jif{ !%, c+s @$, @)&) ;fn kmfu'g @@ ut] laxLaf/

@laxLaf/, kmfu'g @@, @)&)

pk]Gb| emf

k/Dk/fut ljlwcg';f/ vfBfGgafnLdf cfwfl/t g]kfnsf] s[lif #) sf]bzsdf pTkfbg a9fpg k|of]usf] ¿kdflelqPsf] gofF wfg -dG;'nL_ n] cfkm";Fu}/f;folgs dn tyf laifflb lnP/ cfof] .k|lts6\7f gf} dgsf] pTkfbg Ifdtf /x]sf]of] wfg /f;folgs dnsf ;fy} s[ifsdfemlgs} nf]slk|o eof] . sd hUuf x'g]n]k lg al9 pAhgL kfP/ kl/jf/sf ]e/0fkf]if0f ;lhn} 9+un] ug{ kfof] .s[ifssf] w]/} ;d:ofnfO{ 6fg{ ;kmndG;'nL wfg;Fu} cToflws k|of]udf cfPsf]/f;folgs dnn] df]6f]sf] pj{/fzlQmnfO{lj:tf/} sd ub}{ uof] . b'Obzs kl5dG;'nLsf ] pTkfbg k/Dk/fut¿kn]plAh/x]sf] d+;L/] wfg h:t} k|lts6\7fb'O{ dgdf l;ldt eof] . %) sf] bzsdfs[lifsf] of] cj:yf lyof] . To;kl5sflbgdf klg s[lifdf ;'wf/sf] s'g} of]hgfg/x]sf]n] &) sf] bzs;Dd cfOk'Ubfs[lif pTkfbg dfgj :jf:Yosf] nfluof]Uo /xg ;s]g . 3l6/x]sf] pTkfbgtyf ljifflbo'Qm s[lifhGo kbfy{sf ]k|of]un] dfgj :jf:Yodf 7"nf] k|efjkl//x]sf] ca eg] ;a}sf] Wofgfsif{0fx'g nfu]sf] 5 . s[lifsf] b'/fj:yfn] s[lif;'wf/af/ ] gLlhIf ]qnfO{ hlt uDeL/agfPsf] 5 Tolt ;/sf/nfO{ Wofgfsif{0fu/fpg ;s]sf] 5}g . ;/sf/L lgsfosfs]xL dxTjk"0f{ JolQmx¿ eg] o;af/]uDeL/ rf;f] b]vfpg yfn]sf] 5 .

lg/Gt/ …km"8 KjfOhgÚ sf] k|of]un]: j f : Yo pkr f /d f jxg ug ' { kg ] {cTof lws vr { , t/ klg dfgjsf ]c;fdlos lgwgn] dfgj hLjgsf ]/Iffsf] ;jfn 68\sf/f ]¿kdf /fli6«orrf{sf] ljifo aGg k'u]sf] 5 . dfgjhLjgsf] cxd\ lx:;f aGg k'u]sf] s[lqdkb fy { s f ] k | o f ] un ] j f t f j / 0 f L otTjx¿;Fu ldn]/ k|ltlqmofTds¿kdfhGd fPsf cg ]s f } + Ao f S6 ] l /o f j fefO/;n] dfgjnfO{ dfq k|efljt u/]sf]5}g, o;n] hgfj/, r/fr'¿+uL tyfjg:kltnfO{ klg plQs} k|efljt u/]sf]5 . dfgj hLjgz}nLsf] rlqmo k4ltdfgjLg AofS6]l/of jf efO/;sf] hGdeO/x ]s f ] n ] d fgj l j1 fg Pp6 fe fO/;sf ] cWoogcg '; Gw fg u l /pkrf/ vf ]Hg bzsf } + nufpF5, t/dfgjn] k |of ]u u/ ]sf ] s[lqd kbfy{rlqmo k4ltaf6 u'h| ]/ of ] cjlwdf

cuf{lgs s[lif pTkfbglt/ rf;f] a9\b};Tofu|xSATYAGRAHA WEEKLY

;fKtflxs

;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

klxnf] ;+ljwfg;efdf cfkm"nfO{ lbuljho 7fg]sf] Pdfcf]jfbL bf];|f];efdf ltg} hgtfaf6 nv]l6of] . @$) l;6 dfq /x]sf] k|ToIftkm{ lgjf{rgdf@^ l;6 dfq kfpg' eg]sf] hgtfsf] c:jLs[lt g} xf] . p;sf] of] l;6 klgcsf]{ Jojwfgsf/L aGg] b]lvFb} 5 . p;n] cfkm\gf] 3f]if0ffkqdf n]v]sf]eGbf leGg c8fg lng yfn]kl5 of] cj:yf plAhPsf] xf], h'g hgrfxgf/ /fli6«o cfjZostfeGbf leGg / Ps k|sf/sf] b'Mv g} 5 .

;Gbe{ xf], :yfgLo lgjf{rgsf] . :yfgLo lgsfo hgk|ltlglwljxLgePsf] !# jif{ nfUb}5 . of] eg]sf] tLg j6f cfjlws lgjf{rg eO;Sg'kg]{;do xf] . :yfgLo lgsfo hgk|ltlglwljxLg x'Fbf tL lgsfodf ;/sf/n]u/]sf] vaf}{sf] nufgL afn'jfdf kfgL eO/xs} 5 . /sd vr{ eO/x]sf] 5t/ tL ;a} gSsnL jf lst]{sfddf . sfuhkq agfP/ /sd x8Kg] Pp6f;+:yfut sfd g} eO;s]sf] lyof] . dfcf]jfbL ;a}eGbf 7"nf] ePsf] a]nf tLlgsfosf gfddf uPsf] /sdsf] ;a}eGbf 7"nf] lx:;f p;n] kfof] . /fhgLlts;+oGqsf gfddf hxfF klg oxL bnsf] jr{:j /xg] u/]sf] lyof] . h;n]n'6sf] klg ToxL lx:;f kfO/x]sf] lyof] . t/ otf cfd hgtf eg] l56f]cfkm\gf :yfgLo k|ltlglw v8f x'g] df}sf b]p egL dflu/x]sf lyP .o;}sf/0f p;n] c? bnn] h:t} cfkm\gf] 3f]if0ffkqdf bf];|f] ;efsf] lgjf{rg;DkGg ePsf] ^ dlxgfleq :yfgLo lgsfosf] lgjf{rg ;DkGg ug]{ eGg]n]Vof] . To;a]nf cyf{t\ Tof] lgjf{rgdf p;nfO{ cl3Nnf] k6ssf] eGbfemg\ a9L dt k|fKt x'g] ljZjf; lyof], b'O{ ltxfO g} cfpg] . o;sf] dtnjxf] of] b]zdf dfcf]jfbL afx]s c? sf]xL 5}gg\ eGg] cfTdd"Nof+sg .To;}sf/0f s]Gb| / :yfgLo txdf ;a}lt/ cfkm\gf] sAhf x'g] 7fg]/ p;n] ̂dlxgleq :yfgLo lgjf{rgsf] s'/f 3f]if0ffkqdf n]v]sf] x'g'k5{ . cl3Nnf]r'gfjdf o;n] u/]sf wfFwnLx¿ of] r'gfjdf ha ha ;Dej ePg, To;kl5o;/L xf¥of] ls Tof] sNkgf;Dd ul/Psf] lyPg . p;n] h+un / ;QfdfxF'bfsf] HofbtLsf] hjfkm kfPsf] lyof] .

3f]i0fffkqdf n]lvP cg';f/ oxL ;dodf :yfgLo lgsfosf] lgjf{rgeP p;sf] cj:yf z'Go g} x'g] b]lvG5 . s]Gb|df s'g} cl:tTj gePkl5To:tf] a]nf :yfgLo lgjf{rg x'Fbf cfkm\gf] ljho ckjfbsf] s'/f dfqx'g] 7fg]/ p;n] s'/f km]b]{ d"n / /fli6«o bfloTj ;+ljwfg ePsf] x'Fbfof] ;+ljwg 3f]if0ff geP;Dd :yfgLo lgsfosf] lgjf{rg ug{ x'Gg, o;n];+ljwfg lgdf{0fsf] sfdnfO{ afwf kf5{ eGg yfn]sf] 5 . ;+ljwfglgdf{0f / :yfgLo lgjf{rg b'O{ leGg k|s[ltsf s'/f x'g\ . :yfgLolgsfosf] lgjf{rg lgtfGt :yfgLo txdf dfq ;Lldt x'G5 . pDd]bjf/5gf}6b]lvsf ;a} s'/fsf] ;Ldf ToxL, Pp6f ufpF jf Pp6f gu/leq/xG5 . To:tf] a]nf Tof] sfdn] ;+ljwfg lgdf{0fdf sxfFg]/ afwf kf5{eGg] s;}n] a'em\g ;s]sf 5}gg\ . ToxL ga'lem/x]sf a]nfdf of] bnn]:yfgLo lgjf{rg ug]{ s'/f tTsfnnfO{ /f]Sg dfu u/]sf] xf] . of] bnsfg]tfx¿sf] egfO x]l/of] eg] of] s'/f ;lhn} a'em\g ;lsG5 .

bf];|f] ;efsf] lgjf{rgdf ;a} /fhgLlts bnsf] ;femf s'/f xf], Psjif{leq ;+ljwfg 3f]if0ff / ̂ dlxgleq :yfgLo lgsfosf] lgjf{rg . o;nfO{k/ ;fl/of] eg] hgtfsf nflu a]Odfglsf] xb x'g]5 . jf:tjdf eGg] xf] eg]hgtfnfO{ ;+ljwfgeGbf :yfgLo lgsfo rflxPsf] 5, hxfF pgLx¿sf b}lgshLjg;Fu hf]l8Psf ljifo 5g\ . ljsf; lgdf{0fsf] kIf Tolt g} dxTjk"0f{5 . clxn] hgtfn] cfkm\gf s'/f /flvlbg] / cfkm\gf] uhf{] 6fl/lbg]cleefjs kfPsf 5}gg\ . To;sf/0f klg s'g} bnn] lhTg] xfg]{ eGg]eGbfdfly of] ljifo k|:t't x'g h?/L 5 .

:yfgLo lgjf{rgdfdfcf]jfbLsf] ef“hf]

kmfu'g !% ut] ljxLaf/– dxflzj/fqLsf cj;/df ;ft nfv eQmhgåf/f k'zklt bz{g u/]sf]

kz'klt If]q ljsf; sf]ifsf] hfgsf/L .kmfu'g !& ut] zlgaf/– pkrf/sf nflu u|f08 c:ktfn egf{ ePsf Pdfn] g]tf s]kL cf]nL Ps

;ftfkl5 l8:rfh{ .kmfu'g !* ut] cfOtaf/– k|wfgdGqL ;'zLn sf]O/fnf Dofgdf/df x'g] t];|f] lad:6]s ;Dd]ngdf

efu lng To;tkm{ k|:yfg .– g]skf Pdfn]sf] g]tf s]kL cf]nL yk pkrf/sf nflu eGb} lbNnLlt/ .kmfu'g !( ut] ;f]daf/– Dofgdf/df /x]sf k|wfgdGqL sf]O/fnf / ef/tLo k|wfgdGqL dgdf]xg

l;+xaLr e]6jftf{, l;+xåf/f sf]O/fnf g]t[Tjdf g} g]kfndf gofF ;+ljwfg hf/Lx'g] ljZjf; JoQm .

– l/Qm k|wfgGofofwLz kbsf nflu Gofokl/ifb\åf/f jl/i7td\ kfFr hgfGofofwLzsf] gfd l;kmfl/; .

kmfu'g @) ut] d+unaf/– ax'kIfLo k|fljlws tyf cfly{s ;xof]usf nflu a+ufn vf8Lsf] k|of; -

lad:6]s_ sf] cfufdL sfof{sfnsf nflu g]kfnåf/f cWoIftf u|x0f .kmfu'g @! ut] a'waf/– /]UdL ;/sf/af6 ePsf lg0f{ox?df ;+;bLo ;'g'jfO{ ug'{kg]{ Pdfn] s]lGb|o

sld6Lsf] lg0f{o .

kmf]lghsf] 3f]if0ffkq s] 5 <!= g]kfnL] ;~rf/ hutnfO{ k"0f{ ;dfj]zL agfpgsf lglDt ;Fw} s[oflzn /xg of] e]nf

k|ltj¢tf hfx]/ ub{5 .@= hftLo klxrfg;lxtsf] ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds ;+ljwfg lgwf{l/t ;dod} lgdf{0f

ug{ /fhgLlts bnx¿nfO{ cfu|x ub{} ;~rf/ dfWod / ;~rf/sdL{x¿nfO{ bjfjd"nssfo{qmd ;~rfng ug{ cfXjfg ub{5 .

#= ;+ljwfgsf] k|:tfjgf d} k"0f{ k|]; :jtGqtf, cleJolQmsf] :jtGqtfsf] Uof/]G6L ug{ dfu ub{5 .$= ;~rf/ dfWodnfO{ ;dfj]zL jgfpg ul7t pRr:tl/o cfof]un] k|:t't u/]sf] k|ltj]bg

;fj{hlgs eO{;s]sf] cj:yfdf o;nfO{ tTsfn sfof{Gjog ug{ of] e]nf hf]8bf/ dfu ub{5 .%= g]kfn kqsf/ dxf;+3sf] utjif{ kf]v/fdf ;DkGg /fli6«o e]nfdf k|:t't ;dfj]zL ljwfg

kfl/t u/L tTsfn sfof{Gjog ug{ hf]8bf/ dfu ub{5 .^= g]kfn kqsf/ dxf;+3sf] s]lG›o k|ltlglw, lhNnf sfo{;ldlt rogdf k"0f{ ;dfj]zL

x'g'kg{] dfu ub{5 .&= /fHosf] ;~rf/ gLlt lgdf{0fdf, ;~rf/ dfWodx¿, ;+3–;+:yf, ;+3 ;+u7gx¿ k"0f{

;dfj]zL ug{ / u/fpg dfu ub{5 .*= >dlhjL kqsf/ P]g tTsfn nfu' ug{ / ;~rf/sdL{x¿sf] k]zfut tyf ef}lts ;'/Iffsf]

Uof/]G6L ug{ dfu ub{5 .(= cflbjf;L hghfltsf] dft[efiffdf k|sflzt kqklqsf, k|;fl/t /]l8of] tyf 6]lnlehg

sfo{qmdnfO{ k|f]T;fxg ug{] / To;sf] k|efjsfl/tfsf nflu 5'§} clwsf/ ;DkGg cflbjf;Lhghflt tyf ;dfj]zL ;~rf/ ljsf; k|lti7fg u7g ug{ of] e]nf dfu ub{5 .

!)= ;/sf/L tyf gLlh ;~rf/ dfWodx¿df ax'ntf / ;dfj]zL ;dfrf/ sIf :yfkgf ug{dfu ub{} ;~rf/ dfWodx¿df cflbjf;L hghfltsf] efiff, ;+:s[lt–k/Dk/f / /fhgLltsd'2fx¿nfO{ k|fyldstf lbO{ lgikIf?kdf k|;f/0f / k|sfzgsf] lglDt plrt jh]6 Joj:yfug{ ;/sf/;Fu dfu ub{5 .

!!= ljleGg dft[efiffdf k|sflzt kqklqsf tyf /]l8of], 6]lnlehg sfo{qmdnfO{ lg/Gt/tf tyflbuf]kgsf nflu :yfgLo lgsfoaf6 5'§ofOPsf] ah]6, lj1fkg tyf cg'bfgnfO{ ;dfj]zLl;4fGtdf cfwfl/t /x]/ ;dfg'kflts / ;dfgtfsf cfwf/df ljt/0f ug{ e]nf dfu ub{5 .

!@= cflbjf;L hghflt kqsf/x¿sf] Ifdtf clej[l4sf] nflu tflnd tyf cWoog e|d0fsf]Joj:yf ug{ g]kfn ;/sf/;Fu of] e]nf dfu ub{5 .

!#= cflbjf;L hghflt kqsf/ r'gjxfb'/ u'?Ë b'j} d[uf}nf kLl8t eO{ pkrf/t /xg'ePsfn]lz3| :jf:Yonfesf] sfdgf ub{} g]kfn ;/sf/ / cGo ;a} lgsfonfO{ ;xof]usf] nfluclkn ub{5 .

3f]if0ffkq k|:t'tstf{x¿;+of]hs M x'daxfb'/ u'?Ë, sf:sL;b:ox¿ M /fhs'df/ cfn], kfNkf

s]aL /fgf, gjnk/f;Lldng ufxf, ?kGb]xL

u0f]z ;f?, u'NdL

!^ jif{b]lv :yfgLo lgsfosf] lgjf{rg x'g g;Sg' b'ef{Uok"0f{ s'/f xf] . of];/sf/ u7g;Fu} ca :yfgLo lgjf{rgsf] k|lqmof z'? eO;s]sf] 5 .

– kmfu'g @) ut] sf7df8f}+df af]Nb}:yfgLo ljsf; dGqL k|sfzdfg l;+x

;Qf :jfy{df ag]sf] ;dLs/0faf6 lgld{t jt{dfg ;/sf/af6 hgtfsf] ck]Iffk"/f x'g ;Sb}g . o;n] d'n'snfO{ lgsf; lbg klg ;Sb}g .

– kmfu'g !* ut] lrtjgdf af]Nb}/fk|kf g]kfnsf cWoIf sdn yfkf

;/sf/df hfg] gf} hgfsf nflu jl/i7 g]tf g]kfnn] !% hgfsf] gfd l;kmfl/;ug'{eof] . To;dWo] tLg hgf dlGqd08ndf ;fd]n ePsf 5g\ . o:tf] cj:yfdfpxfFn] kf6L{sf] lg0f{o g} dflGbg eGg'sf] s'g} t's 5}g .

– kmfu'g !% ut] sf7df8f}+df af]Nb}Pdfn] g]tf tyf u[xdGqL afdb]j uf}td

;Qfdf /x]s} a]nf k|wfgdGqLn] ;Qfsf] rfjL cfkm\gf] xftdf 5}g eGg'n] cem}klg g]kfndf qmflGt k"/f ePsf] 5}g eGg] b]vfpF5 . qmflGtsf] sfo{ef/ k"/fgx'~h]n;Dd g]kfndf cfly{s kl/jt{g x'G5 eGg] e|ddf klg gk/] x'G5 .

– kmfu'g !& ut] uf]/vfdf af]Nb}g]skf–dfcf]jfbLsf dxf;lrj /fdaxfb'/ yfkf

gofF ;+ljwfg s;n] hf/L ug]{ eGg] ljifo dxTjk"0f{ xf]Og . ;+ljwfg Psjif{leq hf/L ug{ ;lsG5 ls ;lsFb}g eGg]rflxF dxTjk"0f{ xf] . To;}n] o;df ljjfbug'{ pko'Qm x'Fb}g, h'g s'/f cGtl/d ;+ljwfgdf Joj:yf ePadf]lhd x'g]5 .

– kmfu'g @) ut] bfªdf af]Nb}g]skf Pdfn]sf ;lrj o'j/fh 1fjnL

k|d'v bnx¿ ldn]/ cufl8 a9] Ps jif{df ;+ljwfg hf/L ug{ ;lsG5, xf]Ogeg] eGg ;lsFb}g . ;a}eGbf 7"nf] bnsf] x}l;ot / ;/sf/sf] g]t[Tjstf{sf]lx;fan] o;sf] lhDd]jf/L klg g]kfnL sf+u|];sf] g} xf] .

– kmfu'g !* ut] bfªdf af]Nb}g]kfnL sf+u|];sf s]lGb|o ;b:o afns[i0f vfF8

kq d~h'iff kf]=a=g+= M @!%!)

O{d]n M [email protected]

bh{gf } + gof F AofS6]l/ofx¿ Dffgjsfcufl8 cfOk'U5g\ . :jf:Yo lj1fgsfnflu 7"nf] r'gf}tLsf] ¿kdf ljsl;teO/x]sf oL hLjf0f'x¿n] cGttM dfgjhLjg /Iffsf] ;jfndf 7"nf] k|Zg lrGxv8f ul/lbPsf] 5 .

b'lift vfB kbfy{sf] ;]jg, b'liftjftfj/0fdf a:g'kg]{ afWotf tyf b'lifthLjgz}nLsf sf/0f g]kfnL hgtfsf]cf};t cfo' %* jif{ /x]sf] Ps cWoogn]b]vfPsf] 5 . lbgfg'lbg a9\bf] k|b'if0ftyf s]xL ug{ g;Sg] cfly{s b'j{ntfn]dfgj cfo'sf] of] ;"rsf+snfO{ cem Go"gub}{ hfg] s'/fdf s'g} z+sf 5}g . ;DkGg/fi6«n] ljsl;t eO/x]sf] clt xfgLsf/s/f]usf hLjf0f'x¿;Fu n8\g] Ifdtf /fv]klgTo;sf] pkrf/ ljlw olt dxFuf] x'G5ls of] ;j{;fwf/0fsf] kx'FreGbf aflx/x'G5 . pkrf/ ljlwnfO{ ;j{;'ne agfpgbzsf}+ nfUbf nfvf}+sf] ;+Vofdf dflg;d[To'j/0f ul/;s]sf] x'G5 . cljsl;tb ]zdf t dfgj hLjg cfk mg f ]lgoltdfly g} cfwfl/t /xG5 .

s[lif dfgjsf] hLjg cfwf/ ;|f]t/x]sf]n] o;sf] z'4tfdfly g} dflg;sf]bL3f{o' lge{/ ub{5 . xfd|f] b]zdf s[lifdfp Tk f bg a9 fpg ] s [ l qd lj lws fclgoldt tyf c;Eo k|of]usf sf/0fs[lifdf k/]sf] gsf/fTds c;/n] dfgjhLjgnfO{ g} bfpdf /fv]sf] 5 . df6f]n]u'dfO;s]sf] pj{/fzlQm tyf ljifflbo'QmpTkfbgsf] k|of]un] lalu|/x]sf] g]kfnLhgtfsf ] :jf:Yosf sf/0f s [ l i fdftTsfn ;'wf/sf] cfjZostf 5 . ;/sf/o;af/] uDeL/ eO{ s'g} 7f]; of]hgfagfpg g;s ] k lg gL lhIf ]q eg ];+j]bgzLn aGg nfu]sf] 5 .

;+o'Qm /fi6« ;+3Lo ljsf; sfo{qmdn]xfn } dfgj ljsf; k | ltj ]bg–@)!#;fj{hlgs u/]sf] 5 . o; k|ltj]bgn]ljZjsf !*& d'n's dWo] g]kfnnfO{ !%&cf}+ :yfgdf b]vfPsf] 5 . )$%÷)$^df ul/a d'n'ssf] !#$ cf}+ :yfgdf /x]sf]g]kfn @% jif{df !%& cf}+ :yfgdf em/]sf]5 . blIf0f PlzofnL d'n'sdf $$ k|ltztul/a dflg; /x]sf] g]kfn ;aeGbf k5fl8k/]sf] 5 . ;+o'Qm /fi6« ;+3sf] ljsf;sfo{qmdaf6 k|:tfljt ;"rsf+s juL{s/0fcg';f/ g]kfn ;aeGbf tNnf] tx cyf{t\)=% eGbf sd k|ltzt ;"rsf+s x'g]d'n's xf] .

/f;folgs dnsf] k|of]usf sf/0f s[lifpTkfbgdf dGbljifsf] k|efjsf sf/0fdfgj cfo' 36\g] s'/fk|lt ;fd"lxs¿kdf;+j]bgzLn x'g] klZrdL lhNnf 8f]6Lsfs[ifsx¿ /f;folgs dnnfO{ lj:yflktul/ cuf{lgs ljlwåf/f s[lif pTkfbg ug]{of]hgf agfP/ ;f]xL adf]lhd ;xsf/L

ljiffbLsf] k|of]u /f]Sg ;/sf/n] ;oeGbf a9L /f;folgs ljifflb k|of]u x'g] lhNnf sfe|]df Pp6fj}slNks k|of]u u/]sf] 5 . s[lif ljsf; sfof{no sfe|] / /fli6«o afnL ;+/If0f lgb]{zgfno sf7df8f}+sf]PsLs[t zq' hLj Joj:yfkg -cfO{kLPd_ sfo{qmd s'zfb]jL uflj; ejgdf ;~rfngdf NofPsf] xf] .

t'h's

atfPsf 5g \ . cUof { lgs ljlwaf6pTk fbg j [ l4 / pTk fbgnfO {lgjf{xd'vLeGbf klg lgof{td'vL agfpg]p2]Zosf;fy s[ifsnfO{ k|f]T;fxg ul/sf7df8f}+nfO{ !@ jif{df cUof{lgs s[lifpTkfbgsf] lhNnf agfpg] nIo lnP/cufl8 a9]sf] lhNnf s[lif ljsf; sfof{nosf7df8f } + h:t} c¿ klg lhNnfsf ]cu|;/tf x'g' kb{5 .

s[ifsnfO{ …s[lif pBdLÚ sf] kl/rokq afF8]/ ;Ddfg ug'{ /fd|f] ljifo xf]t/ s[lif Joj;foLs/0fsf] eg] of] kof{Ktdfkb08 xf]Og . s[lif pTkfbg a9fpg;/sf/n] lnPsf] cfw'lgs s[lif gLlt;/sf/L b:tfj]hdf pNn]v ePklg o;df;fwf/0f s[ifssf] kx'Fr x'g ;s]sf] 5}g .kz' aLdf tyf s[lifhGo pTkfbgdf;/sf/n] ah]6 ljlgof]hg ubf{ aLdfsfhl6n k|lqmofsf sf/0f ut cfly{s jif{df() k|ltzt /sd aLldt geO{ lk|mhePsf] ;"rgf ;fj{hlgs ePsf] lyof] .;dodf s[lif aLplahg, sDkf]i6 dnsf]pknAwtf, k|fljlws, ljlQo ;xof]u,l; +rfO { , oftfoft, e08f/0f, ahf/Joj:yfkg tyf laqm L ljt/0 fsf ];xhtfdfly s[ifssf] kx' Fr gePsfsf/0fn] klg s[lifsf] jf:tljs pTkfbg/ k|ltkmn pknAw x'g ;ls/x]sf] 5}g .s[ifsnfO{ C0f tyf cg'bfg lbP/ cfkmgf]sQ{Jo k"/f ePsf] 7fGg] ;/sf/sf] of]lkmtnf] gLlt tyf sfof{Gjog kIfn] slxn]klg ck]lIft ;kmntf xfl;n ug{ ;s]sf]5}g . ca eg] s[lif ;'wf/df w]/} l9nf]eO;s ]sf ] sf/0 fn ] k lg ;/sf/n ]s[lifIf]qdf pbfx/0fLo e"ldsf b]vfpg'kg] { ePsf] 5 . ;/sf/n] ;+/rgfutq'l6nfO{ ;RofpFb} s[lifdf ;'wf/sf nflu7f]; gLlt sfo{qmd, 7f]; sfof{Gjog tyfcg'udg k|lqmofnfO{ ;sqmotfsf ;fycufl8 a9fpg' kb{5 . s[lifdf cfPsf]j}b]lzs cg'bfg jf C0fsf] OdfGbf/Lk"j{sk |jfx tyf ;/f ]sf/jfnfnfO { ;xhjftfj/0f pknAw u/fpg ;/sf/sf];lqmotf lgZro klg s[lifqmflGt Nofpg;xof]uL x'g]5 .

g]kfnL hgtfdfem b]lvPsf] vfB;+s6n] ;a}nfO{ j}slNks af6f] vf]Hgk|]l/t ul//x]sf] 5 . ca ;a}sf] rrf{sf]ljifo eg] …cUof{lgs s[lif pTkfbgÚs;/L ug]{ ;DaGwsf] rf;f] /x]sf] 5 .s[lif, ;/f]sf/jfnf / ;/sf/L lgsfoaLrljifflbo'Qm vfBsf] k|of ]un] NofPsf]kl/l:yltn] ;DaGw glhSofPsf] 5 . s[lifpTkfbgdf b]lvPsf] cj/f]wx¿ lj:yflktx' Fb} s[lifdf ;+nUg ;a} zlQmx¿aLr;fdgh:otfsf] ljsf; x'g' lgZro klg/fd|f] z'e ;+s]t xf] .

s[lif sfo{qmdnfO{ cufl8 a9fPsf 5g\ .sL6gfzs cf}ifwLsf nflu pgLx¿ kz'sf]d"qnfO{ ;+sng ul/ To;af6 cf}ifwLagfP/ k|of]u ug]{, sDkf]i6 dn k|of]uul/ cfkmgf] pTkfbgnfO{ z'l4s/0f ug]{k |z +;gLo cleofg yfn ]sf 5g \ .l56km'6¿kdf b]zsf] ljleGg efudfgL lhIf ]qaf6 s [ l i f pTkfbg ; 'wf/of]hgfx¿sf] z'¿jft x'g' lgZro klgs[lifIf]qsf nflu z'e ;+s]t xf] .

ljiffbLsf] k|of ]u /f ]Sg ;/sf/n];oeGbf a9L /f;folgs ljifflb k|of]ux'g] lhNnf sfe|]df Pp6f j}slNks k|of]uu/]sf] 5 . s[lif ljsf; sfof{no sfe|] //f l i6 «o afnL ; +/If0 f lgb ] {zgfnosf7df8f}+sf] PsLs[t zq' hLj Joj:yfkg-cfO{kLPd_ sfo{qmd s'zfb]jL uflj;ejgdf ;~rfngdf NofPsf] xf] . s[ifssf]:jfldTjdf /x]sf] of] ;|f]t s]Gb| /f;folgsljifflbsf] ljsNkdf h}ljs / jfg:kltsljifflb ;d]t pTkfbg ug{ yfn]sf] 5 .

o f ] c fO { k LPd ; | f ] t s ] G b | a f66\ofO{kf]6df{, PgkLeL, aL6L, d]6fe]lhod,O:nflKn, l;lnofn]sflg h:tf h}ljs/ jfg:klts ljifflb pTkfbg ug]{ nIo/flvPsf] 5 . o; s]Gb|af6 pTkfbgx'g] h}ljs jf jfg:klts ljifflb sfe|]lhNnfsf nflu dfq} geO{ g]kfnsf cGolhNnfdf ;d ]t vkt ug ] { tof/ LeO/x ]s f ] / f l i 6 « o a fn L ; + / I f 0 flgb]{zgfnon] atfPsf] 5 .

lhNnf s [ l i f ljsf; sfof {nosf7df8f}+n] !@ jif{ leqdf …cUof{lgssf7df8f}+Ú 3f]if0ff u/]sf] 5 . s[lifhGopTkfbgdf ljifflbsf] k|of]u al9/x]sf]sf/0fn] cUof{lgs s[lif pkhnfO{ a9fjflbg] p2]Zon] lhNnf s[lif ljsf; sfof{nosf7df8f}+n] s[ifssf] tYof+s ;+sng ul/pgLx¿nfO{ cfjZostfcg';f/ k|fuf+l/sdn, aLplahg, h}ljs ljifflb s[lifoGq,s[lifC0f nufotsf ljifodf ;xof]u ug{cu|;/ ePsf] 5 . s[lif ljsf; sfof{non]sf7df8f } + lhNnfdf dfq b 'O { ;oJoj;flos s[ifs /x]sf] cg'dfg u/]sf]5 . cUof{lgs pTkfbgsf] gd"gf lhNnfsf]¿kdf sf7df8f}+nfO{ lrgfpg] p2]Zon]s[lif ljsf; sfof{non] Joj;flos s[lifpTkfbgdf ;+nUg s[ifsnfO{ …s[lif pBdLÚsf] kl/ro kq ljt/0f z'¿ u/]sf] 5 .xfnnfO { cUof { lgs / u }/cUof { lgss[ifsnfO{ km/s km/s /+usf] kl/ro kqlbg nfluPsf] xf] . kl/ro kqn] s[ifsnfO{s[lif aLdf, s[lifC0f tyf s[lif cg'bfglng d2t k'Ug] ePsf]n] s[lif Joj;fonfO{Jojl:yt ug{ o:tf] Joj:yf ul/Psf]xf] eGg] s'/f lhNnf s[lif ljsf; sfof{nosf7df8f + }sf k|d 'v z/brGb| >]i7n]

Page 4: Page 11 22 70

#laxLaf/, kmfu'g @@, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

kfFrf} / 57f}+ dxflwj]zgsfb:tfb]hdf /x]sf leGttf

Pd fn ] g ] t [ T j u ' 6 k f F r f }dxf lwj ]zgsf ] ljrf/kyaf6 s;/Lljrlnt x'g k'Uof] egg] ;DaGwdf b'j}dx f l wj ]zgs f b :t fj ] b x¿sfd'Vof+zx¿sf] t'ngf ug}{kg]{ ePsf] 5 .o; t'ngfaf6 Pdfn] g]t[Tj u'6 kfFrf}/fli6«o dxflwj]zgsf] kyaf6 s;/Lljrlnt x'gk'Uof] eGg] s'/f k|i6 x'g]5 .

cd]l/sL ;d|fHojfbsf ;DaGwdfcd]l/sL ;d|fHojfbsf ;DaGwdf

kf Frf } /fli6«o dxfljw]zgåf/f kfl/t/fhgLlts k|ltj]bgdf o:tf] pNn]v 5–…k'FhLjfbL tTjx¿ cfqmds ePsf 5g\ .vf;u/L cd]l/sL ;fd|fHojfbn] a]nufdeP/ x:tif]k a9fpg] df}sf kfPsf] 5 .ljZjl:yltsf] of] df}sf 5f]k]/ cd]l/sL;fd|fHojfb ljZjdf Psnf}6L sfod ug{,k|efj / lgoGq0f a9fpg k"/f zlQmsf;fy nfu]sf] 5 . cd]l/sL rfxgf /k|of;n] hgtf / /fi6«x¿sf] zflGt /:jtGqtfdf vt/f pkl:yt ePsf] 5 .-kfFrf} /fli6«o dxflwj]zgåf/f kfl/t/fhg}lts kltj]bg k[i7 ^, Kof/f @_ .

…cd]l/sfsf] gofF ljZjJoj:yfsf]cGt/j:t' :jtGqtf, zflGt, sfg"gL /fHo/ ;'/Iffsf] gf/f lb/ cfP klg jf:tjdfk"FhLjfbL ;fd|fHojfbsf] Ps5q k|e'Tj:yfkgf ug]{ xf] eGg] s'/f ;':ki6 5 .; fd | f Hoj fbsf ] lgb ] {zg :j Lsf/gug] {x¿dfly dfgj clwsf/sf] /Iffk|hftGqsf] axfnL jf xftlxtof/dflgoGq0f ug]{ gfddf ;}lgs x:tIf]k ug]{cfly{s gfsfaGbL ug]{ / ljleGg 9+un]wDsL jf bafj lbg] sd eO/x]sf] 5 .Ú-P]=P]= k[i7 %, Kof/f @_ .

…;f ] leot Joj:yfsf ] lj36g //fi6«sf] ljv08gkl5 clxn] cd]l/sfljZjdf Psnf}6L sfod ug]{ bf}8df k"/fzlQmsf ;fy h'6]sf] 6 . ;+o'Qm /fi6«;+3nfO{ xltof/ agfP/ cd]l/sL OR5fsf];dy{g gug]{ s'g} klg b]zdfly ljleGg9 +un ] x:tI f ] k ug { y fn ]s f ] 5 .cd]l/sfsf] slyt ljZj Joj:yfsf] gf/fgjpk lgj ]z L g L ltcGtu {t l; +u f ]ljZjnfO{ cd]l/sL k|e'Tjjfbsf] 5ftfd'lgNofpg] rfxfgfsf] cleJolQm xf] .Ú -kf Frf} /fli6«o dxflwj]zg /fhgLltsk|ltj]bg, k[i7 %&, Kof/f !_ .

…cd ] l /s L ; fd | f Hoj fb ljZjcGt/lj/f]wsf kl/k|Iodf ljZj hgtfsf]k|wfg zq' xf] egg] ;daGwdf b:tfj]bdfcuf l8 elgPsf ] 5– …cGt/f { l i6 «o;fd|fHojfb / t];|f] ljZjsf] cGt/lj/f]wjt{dfg ljZjsf] k|wfg cGt/lj/f]w xf],v f;u/ L cd ] l /s fsf c fq m fdssfo{jfxLx¿ / t];|f] ljZjsf /fi6«x¿sf]cGt/lj/f]wsf] ?kdf of] cGt/lj/f]w tLj|eP/ b]vf k/]sf] 5 .Ú -P]=P]= Kof/f !_ .

5}7f} + /fli6«o dxflwj]zgdf k|:t'td:of}bf k|ltj]bg h'g Kofs]h ef]l6Ëx'Fbf %(* dtn] ljhoL ePsf] lyof],to;df cd]l/sL ;fd|fHojfb ;DaGwLwf/0ff o:tf ] 5– ;f ] leot ; +3sf ]l j36gk l5 cd ] l /s fn ] Ps dfqdxfzlQmsf] ?kdf /x]/ ljZjdf x}sdsfod ug]{ k|oTg ul//x]sf] 5 . -d:of}bfk|ltj]bg, k[i7 ^, Kof/f @_ .

5}7f} /fli6«o dxflwj]zgdf Kofs]hef ] l 6ªdf k/ f lht ePsf -@$$_dtx¿nfO{ b:tfj]b kl/dfh{g ubf {:j3f]lift …;xdltÚ sf cfwf/df ;dfj]zul/Psf] elgPsf s'/fx¿ o; k|sf/ 5g\–…;f]leot ;+3sf] lj36gkl5 cd]l/sfn]Ps dfq dxfzlQmsf] ?kdf /x]/ ljZjdfx}sd sfdo ug]{ k|oTg ul//x]sf] 5 .Tof] g} jt{dfg cj:yfdf ljZj k'FhLjfbtyf ;fd|fHojfbsf] d"n s]Gb| ag]s]f 5 .Ú-5}7f } + /fli6«o dxflwj]zgåf/f kfl/tk|ltj]bg, k[i7 ^, Kof/f @_ . o; s'/fn]s]Gb| x'g] ;jfn / gfosTj ug]{ ;jfnPp6} xf] egg] e|d lbg vf]h]sf] 5 . of]klg kfFrf} dxflwj]zgsf] ljrf/kyaf6ljrlnt ePsf] ljifo xf] .

…o;} k|;+udf Pdfn] dxf;lrj dfwjg]kfnn] @)%$ kmfu'g ^ ut] hf/L u/]sf]lj1lKt, stfnfO{ d'2t ug]{eGbf a9L xfgLug]{ vfnsf] 5 . dggof]Uo t s] 5 eg]o; lj1lKtn] Pdfn] g]t[Tj cd]l/sL;fd|fHojfbsf] ;xL klxrfgnfO{ :jLsf/ug{ s'g} klg xfntdf tof/ 5}g eGg]b]vfpF5 . lj1lKtcg';f/ …;f]leot ;+3sf]

Pdfn] slt s'/f km]5{ eGg] b:tfj]hk|;+u

s]bf/ ;'j]bL

g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ PsLs[t dfS;{jfbL n]lggjfbL -Pdfn]_ l5gl5gdf slts'/f km]5{ eGg] b:tfj]hsf ?kdf o;sf] b'O{ dxflwj]zg kfFrf} / 5}7f}+sfljj/0fx¿ k|:t't 5 . o:tf] km/s b]vfpg] JolQm o;s} pkfWoIf jfdb]j uf}tdx'g\ . To;sf s]xL pbfx/0fM–

l j36gk l5 cd ] l /s fn ] Ps dfqdxfzlQmsf] ?kdf /x]/ ljZjdf x}sdsfod ug] { k|oTg ul//x]sf] 5Ú nfO{k|i6\ofpg …Tof] g} jt{dfg cj:yfdfljZjk'FhLfb tyf ;fd|fHojfbsf] d'n s]Gb|ag]sf] 5 .Ú eGg] jfso yKg] ;xdltePsf] 5 elgof] . s] Tolt s'/f pNn]vub}[df g]kfnL hgtf / /fi6«sf] cd]l/sL;fd|fHojfb;Fusf] k|d'v cGt/lj/f ]wklxrfg / ljZn]if0f x'G5 < g]kfnL hgtf/ /fi6 «; Fu cd]l/sL ;fd|fHojfbsf ]cGt/lj/f]w 5, ls 5}g < 5 eg] lsg </ s:tf] vfnsf] 5, ls6fg ug'{ h?/L5}g < pQm lj1lKtdf cd]l/sfnfO{

ljZjk'FhLjfb tyf ;fd|fHojfbsf] s]Gb|elgpsf] 5 . t/ cd]l/sf s]Gb| df geP/;fd|Hojfbsf] gfOs] / ljZjhgtfsf] d'Vob'Zdg xf ] eGg lsg ;lsPg < s]y lkPsf ] o; j fSon ] cd ] l /s L;fd|Hojfbsf] ;xL wf/0ffnfO{ :ki6tfsf;fy JoQm ug{ ;S5 <

…clxn] ======= ljZjsf] zlQm ;Gt'ngkm]l/Psf] 5 . t/ klg jt{dfg ljZjdf;fd|fHojfb / t];|f] ljzj, k'FhLjfb /;dfhjfb, k ' FhL / >d tyf cGo;fd|fHojfbL cGtlj{/f]wLx¿ clxn] klgcfwf/e"t ?kdf sfod} 5g\ . cfd?kdf;fd|fHojfb / ;j{x/f qmflGtsf] o'u hf/Lg} 5 . -kfFrf} /fli6«o dxflwj]zgsf]/fhgLlts k|ltj]bg, k[i7 @, Kof/f #_ .

Pd fn ]s f ] 5 } 7 f } + dx f lwj ]zgn ]cfwf/e"t ?kdf o; s'/fnfO{ :jLsf/sf]5 } g . o;n fO { z Abh fna f6sfo{stf{x¿nfO{ e|ldt kfg] { lg:kmnsf]lzz dfq u/]sf] 5 .

ef/tLo k|e'Tjjfbsf ;DaGwdfkfFrf} /fli6«o dxflwj]zgn] ef/t]nL

zf;sx¿sf ;DaGwdf ;':ki6 b[li6sf]0fo;/L cufl8 ;f/]sf] lyof]– …ef/tn]blIf0f Pl;ofnLx¿;Fusf] ;DaGwdf cfkm\gf]k'/fgf] b[li6sf]0f / Jojxf/nfO{ kl/jt{gul//x]sf] 5}g . Tof] ;a} ef/tsf] cfkm"If]qLo k|e' agg] ;kgfsf] kl/0ffd xf] .Ú-kfFrf} /fli6«o dxflwj]zgåf/f kfl/tk|ltj]bg, k[i7 @, Kof/f !_ .

…;fs{nfO{ k|efjsf/L agfpg o;If]qsf /fi6«x¿aLrsf låkIfLo ;d:ofx¿klg To;n] ;'Gg] / ;fdfwfg ug{ k|oTgug]{ txaf6 To;nfO{ cl3 a9fpg'k5{ .t/ klg If]qLo k|e'Tjjfbsf] lj?4 o;If]qsf /fi6«x¿ ;+ul7t eP/ cl3 a9\g'h?/L 5 .Ú -P]=P]= k[i7 (, Kof/f !_ .

…g ]kfnsf] sDo'lgi6 cfGbf ]ngdfef/t]nL zf;sju{k|lt b[li6sf]0fdf klgljljwtf /x]sf] 5 . kf6L{sf] :yfkgfsfndf …ef/t]nL Psflwsf/jfbL 7"nf]k'FhLkt ju{n] /f0ffzfxL;Fu ldn]/ g]kfnLhgtfsf] ;+o'Qm ju{sf] nufgL, zf]if0f/ d'gfkmf sdfpg] ynf] ePsf] x'gfn]To;n] g]kfnsf] ;fdflhs qmflGtnfO{ef/tLo lxt cg's'n df]8\g] jf k|of]uug] { sf ] lzz klg ub} { cfpsf ] 5 .-P]=P]= k[i7 @(, Kof/f #_ .

e f /t; Fu g ] k fnsf ;Gw L;Demf]tfx¿sf ;DaGwdf cufl8 elgPsf]5– …/f0ff zf;sx/n] ef/t ;/sf/;Fu;g\ !($& / !(%) df u/]sf] c;dfg;lGwx¿sf] /Ifsf lglDt ltgLx/af6g ] k fndf pkef ]u ub } { c fPsfljz]ifflwsf/x¿sf] /Iffsf lglDt e"ldsfv]Nb} cfPsf 5g\ . g]kfns} /fli6«olxtx¿nfO { xfgL k '¥ofP/ g ]kfnsf ]hn;|f]taf6 kmfOFbf p7fpFb} cfPsf] 5 .b]zsf ljleGg e"efux¿df x:tIf]k ug]{s fd ;d ]t u/ ]s f ] 5 . la | l 6;;fd|fHojfbsf] cf}klgj]lzs zf;gn]u/]sf k'/fgf ;lGwx¿sf cfwf/df g}g ] k fn; Fu Jojxf/ u l//x ]s f ] 5 .

g]kfnnfO{ cfkm\gf] ;'/Iff k+lQmleq kfg]{/ o;n] ;fj{ef}ldstfnfO{ lgolGqt ug]{sf]lzz ub}{ cfPsf] 5 . g]kfnsf ljsf;lgdf{0fsf of]hgfx¿df klg cfkm \gf ]lxtcg 's 'n lgoGq0f ug ] { sf ] lzzul//x ]s f ] 5 . Jo fk f / tyfkf/jfxg;DaGwL ;jnfx¿ klg :yfoLljjfbsf ljifo ag]sf 5g\ .Ú -P]=P]= k[i7#), Kof/f !_ .

blIf0f k"jL{ Pl;ofdf ef/tLo k|e'Tjs 'g ?kdf sfod ePsf ] 5 eGg ]; Da Gwd f cu f l8 e lgPs f ] 5–

e'6fgafx]s blIf0f Pl;ofsf c? s'g} klgd'n'sx¿df eGbf a9L g]kfndf ef/tsf]zf;s ju{sf] x}sd / lgoGq0f /xFb} cfPsf]5 . -P]=P]= k[i7 #), Kof/f !_ .

ef/tLo zf;s ju{sf] g]kfnk|ltsf]o:tf] b[li6sf]0f / Jofjx/k|lt g]kfnLsDo'lgi6x¿n] s] u/ ]sf lyP eGg];DaGwdf kfFrf} dxflwj]zgsf] /fhgLltsk | ltj ] bgdf e lgPsf ] 5– … o:t f ]jf:tljstfdfly ple/ g]kfn sDo'lgi6kf6L{n] cfd?kdf /fli6«otf / /fli6«olxtx¿sf] cfjfh p7fpFb} ;+3if{ ub}cfPsf] 5 . b]zsf] /fli6«o lxtnfO{ k|ToIfjf k/f]If?kdf ef/tsf] xftdf ;Dkg]g]kfnsf k|ltlqmofjfbL zf;sx¿ bf]ifL5g\ . Jofkf/, kf/jxg, v'nf l;dfgf,ef}uf]lns cv08tf, ;'/Iff, ;fj{ef}ldstf,hn;|f]t, cGo k|fs[lts ;Dkbfsf] pkof]u,j }b ] lzs gLlt h:tf x/ ]s ;jfndfj}b]lzs x:tIf]ksf] lj/f]w ug'{ lgZroklg h?/L 5 . t/ oL s'/f ljb]zsf]xtdf lbg ] g ]kfns} k | ltlqmofjfbLzf;sx¿sf] b[li6sf]0f / Jojxf/ /fli6«olxt / :jtGqtfsf] lglDt afws ag]sf]5 .Ú -P]=P]= k[i7 #), Kof/f !_ .

/fli6«o lxtsf lglDt ;+3if{ ubf{sDo'lgi6 kf6L {df s:tf leGgtfx¿b]lvPsf 5g\ / xfdLn] s:tf] gLlt /b [ l i6sf ]0 f /fVg 'k5 { eGg ] ;DaGWdfk|ltj]bgdf cufl8 elgPsf] 5– …t//fli6«o lxtsf] lglDt ;+3if{ ubf{ slxn]sfxL ef/t]nL zf;s ju{sf] dfq lj/f]wug] { / 3/]n " zf;s ju{sf ] /fli6 «ou2f/LnfO{ la;{g] vfnsf] sdhf]/L klgb ] lvPsf ] 5 . csf ] { lt/ 7Ls ltg };jfnx¿df ef/tsf ] Jojxf/nfO {:jfefljs 7fGb} pQm c;dfg ;lGwx¿s}sf/0fn] g]kfnsf] :jfwLgtf hf]luPsf] 5eg]/ ltgLx¿sf] k|z+;f ug] { /fli6«ocfTd;dk{0fjfbL lrGtg klg s]xL dfqfdf/x]sf] 5 . o;/L ef/tk|ltsf] b[li6sf]0f/ cfGbf]ngdf c;Gt'ngx¿ /x]sf 5g\ .-P]=P]= k[i7 #), Kof/f !_ .

o:tf] kl/k|]Ifdf g]kfnsf qmflGtsf/LsDo'lgi6x¿n] s;tf] gLlt lng'k5{ eGg];DaGwdf /fhgLlts k|ltj]bgdf cufl8elgPsf] 5– …/fli6«o :jfwLgtf hf]ufpg/ b]zsf] cfly{s ljsf; ug{sf lglDtPsflt/ ef/t]nL zfs ju{sf] x}sdjfbLgLltsf] lj/f]w ug'{ h?/L 5 eg] 7Lsltg} s'/f k|fKt ug{sf lglDt g]kfnsf]k|ltlqmofjfbL zf;s ju{sf] 3'8f 6]s'jf,;dk{0fjfbL / /fli6«o u2f/L ug]{ s'/fsflj?4 b[9 ;+3if{ s]lGb|t ug'{ klg h?/L5 . o:tf ] gu/]/ slxn] zf;såf/fpkof]u x'g] / slxn] ef/tLo x}sdsf];dy[s x'g] h:tf b[li6sf]0f unt 5g\ .-P]=P]= k[i7 #), Kof/f !_

5}7f} + /fli6«o dxflwj]zgdf k|:t'tk|ltj]bg h'g Kofs]h ef]l6ª x'Fbf %(*dtn] ljhoL ePsf ] lyof ] , To;dfef/t;DaGwL b[li6sf]0f o; k|sf/ lyof]–…ef/tn] l5d]sL b]zx¿;Fu ;dw'/ ;DaGwsfod ug{ gofF wf/0ffsf ?kdf uh'/fnl;4fGt cjnDa u/]sf] eg] klg Jojxf/df

k'/fgf] dfgl;stf x6\g ;s]sf] 5}g .Ú -P]=P]= k[i7 (, Kof/f !_

5 }7 f } + dx f lwj ]zgå f/ f k f l /t/fhgLlts k|ltj]bgdf …u'h/fn l;4fGtÚeg]sf] s] xf] eGg] af/]df v'nf;f ug]{Joy{sf] s;/t u/]sf] b]lvg cfpF5 .o:tf] kl/k|]Ifdf Pp6f :jfwLg /fi6«sf]:jfwLg sDo ' lgi6 kf6L {n ] cfkm \gfcflwsfl/s b:tfj]hdf csf]{ s'g} b]zsf]Ps JolQmn] cfkm\gf] /fli6«o :jfy{sflglDt eg]sf s'/fnfO{ …u'h/fn l;4fGtÚ

eg]/ pNn]v ug{ ;'xfpg] s'/f xf] <o;af6 klg a'em\g ;lsG5 ls ca g]skfPdfn ]sf ] ;f }4f lGts cfwf/ eg]sf ]dfS;jfb–n]lggjfb xf ]Og . u'h/fnl;4fGtsf] lbzftkm{ pGd'v eO/x]sf] 5 .

hn;|f]tsf] pkof]usf ;DaGwdfPdfn ] g ]t [ Tj u ' 6 c fw f/e "t

cGtlj{/f]w;DaGwL cd]l/sL ;fd|fHojfb/ ef/tLo If]qLo k|e'TjjfbnfO{ x]g]{ kfFrf}/ f l i6 « o dx f lwj ]zgsf ] ljrf/ /b[li6sf]0faf6 blIf0fkGydf kl/0ft ePkl5hn;|f ]tsf] pkof]usf ;DaGwdf klgcfkm\gf] /fli6«o lxtsf] wf/af6 cnuePsf ] s ' / f k f Fr f } dx f lwj ]zgsfb:tfj]h;Fu t'ngf ub}{ k|i6 b]lvG5 .dxfsfnL ;lGw ;DaGwdf kf6L{n] lng'kg]{b [li6sf]0fsf ;DaGwdf kfFrf } /fli6«odxflwj]zgsf] /fhgLlts k|ltj]bgdfo:tf] elgPsf] 5– …sf]zL / u08sLdf/fi6« 7luPsf] cg'ejn] afFsL gbLx¿df/fli6«o lxt / ;fj{ef}ldstf cs'l07t?kdf Uof/ ]G6L ul/g' clxn] k |To ]sb]zeQmsf lglDt d'Vo rf;f]sf] ljifoxf] . o; a]nf dxfsfnL gbLsf] 6gsk'/hnljB't kl/of]hgf;DaGwL ;jfn d'Voljjfbsf] ;jfn ag]sf ] 5 . g]kfn–ef/taLr l;dfsf] ?Kdf klg /x]sf ]dxfsfnL gbL cGt/f{li6«o Pj+ ;femf gbLxf] . o;df g]kfn / ef/tsf] ;dfgclwsf/ 5 . o; gbLsf] hn;|f ]tsf]pkof]u ug]{ s'g} klg kl/of]hgf ;dfgkf/:kl/s lxt / nfe lng] 9+un] lgdf{0ful/g'k5{ .Ú -kfFrf} dxflwj]zgåf/f kfl/t/fhgLlts k|ltj]bg, k[i7 $!, Kof/f @_ .

g ] k fn L s f + u | ] ;s f ] ; /s f /s fk |wfgdGqL lul/hfk |;fb sf ]O/fnn]ef/t;Fu u/]sf] 6gsk'/ ;Demf}tfsfaf/]df b:tfj]hdf elgPsf] 5– …6gsk'/kl/of]gf ef/tsf] e"lddf dfq k|of]uePsf ] To; kl/of ]hgfdf dxfsfnLgbL e/tsf] Psnf}6L /x]sf], To;dfg]kfnsf] s'g} klg clwsf/ g/x]sf],g]kfntkm{ cfpg] af9L /f]Sgsf lglDtg]fkns} cg'/f]wdf %&& So';]s kfgL/ ! s/f ]8 o'lg6 lah'nL lagfd"Noef/tn] g]kfnnfO{ ;b\efj:j?k lbg]h:tf s '/ f To; ;lGwdf ;dfj ]zlyP .Ú -P]=P]= k[i7 $^, Kof/f $_ .

g]kfnL sf+u| ]; g]kfnsf] hn;|f ]t;Dkbfsf ;DaGwdf slt klg ;+j]bgzLn/x]sf] 5}g . To;n] /fi6«sf] lxtnfO{ eGbfef/tLo lxtnfO{ g} dxTj lbg k'U5eGg] ;DaGwdf b:tfj]hdf elgPsf] xf] .o:tf] k|sf/sf] ;lGw ug]{ g]kfnL sf+u|];sflj?4 7"nf] cfGbf]ng eof] . ;lGwnfO{klg ;dembf/L eg]/ /fi6«nfO{ 9fF6\g]lul/hfk |;fb sf ]O/fnfn ] u/ ]sf ] of ];lGwnfO{ ;jf]{Rrn] klg !@^ wf/f cfslif{tePsf] 7fg]/ km};nf u¥of] . o; ;lGwn]g]kfnsf] xfnt s:tf] eof] t eGg];DaGwdf pQm k|ltj]bgn] cufl8 eg]sf]5 l : – … To:t f ] ; l Gwn ] g ] k fnsf ];fj{ef}ldstf ckdflgt eof] . /fli6«olxtnfO{ cf3ft kf¥of] / g]kfn 7luof] .Ú

-P]=P]=, k[i7 $^, Kof/f $_ .g]kfnL sf+u| ];sf] oxL /fi6«3ftL

rl/qsf lj?4 7"nf] cfGbf]ng eof] .To;kl5 ef/tsf k|wfgdGqL g]kfncfpFbf pQm ;lGwaf/] k'g/fjnf]sg eof] .ef/tLo kIfn] nf} t s]xL ylklbg'k¥of]eg]/ ! s/f]8 o'lg6 yk lah'nL / %&&ld6/ e"efu g]kfns} /xg] s'/f ul/lbP .o;af6 ;lGwdf ePsf s'/fx¿nfO {5f95f]k ug]{ sf]lzz eP klg Tof] gsfd;flat eof] .

dxfsfnL ;lGw cg'df]bgkl5 g]skfPdfn]sf] 5}7f } + /fli6«o dxflwj]zgdfKofs]h ef]l6Ëdf %(* dtaf6 ljhoLePsf] tT;DaGwL ljrf/x¿ o; k|sf/lyP– -!_ hn;|f]tsf] pkefo]usf If]qdfklg o; clwdf dxTjk"0f{ pknlAwx¿xfl;n ePsf 5g\ . 6gsk'/ ;lGwnfO{dxfsfnL ;lGwsf dfWodaf6 ;Rofpg]s'/fb]lv lnP/ o; aLrsf] cjlwdfJofkf/ tyf k/jxg ;lGwsf If ]qdf

dxTjk"0f{ pknlAwx/ xfl;n ePsf] 5 .Ú-5}7f} + dxflwj]zgåf/f kfl/t k|ltj]bg,k[i7 !&–!*_ .

o;/ L ;Ro fOPsf ] e lgPsf ]k|ltj]bgsf s'/fn] g]kfnsf] lxtdflys'7f/f3ft ePsf] s'/fnfO{ 9fs5f]k ug]{sf]lzz ePsf] 5 . dxfsfnL ;lGwsf;Gbe{df ;lGwsf] ljkIfdf dtbfg ug]{s]Gb|Lo sldl6sf] @(cf}+ a}7s] !(–!#sf] dtfGt/n] To;sf] ljkIfdf dtbfgug]{ k}m;nf u¥of] . ;f]cg';f/ jfd]bjuf}td ;+;bdf k|:t't x'g'eof] t/ ;f]lg0f{onfO{ a}7s nDAofP/ cg]sf}+ hfnem]nltS8dx¿ u/L !&–!& sf] ;dfg dtn]! dt ab/ u/]/ !&–!^ dtn] lg0f{opN6fO{ ;lGw cg'df]bg u/fOof] . o;af/]df Pdfn]sf] b:tfj]hn] eg]sf] 5–…o;} ;Gbe{df nlDaFb} uPsf] s]lGb|olsld6Lsf] @)%# ;fn c;f]h $ ut]a;]sf] a}7sn] ;lGw cg'df]bg ug]{ lg0f{ou¥of] . lg0f{odf ;lGw / jt{dfg ;+3if{af6k|fKt pknlAwsf] /Iff ub}{ yk pknlAwsflgDt ;+3if{ hf/L /fVg] tyf ;lGwsf]d'Vo kIf pknlAwd"ns ePsf] s'/f pNn]vul/of] .Ú -P]=P]= k[i7 !@#, Kof/f @_ .

o;/L /f i6 « lxt ljk/Lt /x ]sf ]dxfsfnL ;lGwnfO { klg b:tfj]hn]pknlAwd"ns eg]/ gfdfs/ u/]sf ]5 . of ]eGbf 7"nf ] lj8Dagf c? s]x 'g ;S5 <

dxsfnL ;lGwsf] ;jfnnfO{ lnP/Pdfn]lq / aflx/ cg]sf}+ lsl;dsf lqmof–k|ltlqmofx¿ eP . ;lGw cg'dfg]bgkl5/fi6«o lxtsf] ;jfnnfO{ lnP/ p7]sf]cfjfhnfO{ pk]Iff ub}{ dxfsfnL ;lGwpknlAwd'ns xf] eGg] / to;sf] lj/f]wug]{x¿nfO{ slyt /fi6«jfbL eg]/ nfl~5tug]{ 5}7f}+ dxflwj]zgsf] kfl/t b:tfj]hdfelgPsf] 5– …g]skf Pdfn]leq dxfsfnL;lGwaf/ ] ljjfb rln/x]sf ] ;dodfTo;nfO{ rsf{pg k|oTg ug]{x¿ clxn]hn;|f]tsf] pkof]usf ;DaGwdf pl7/x]sfljleGg ljifodf df}g /x]sf 5g\ . o;af6…/fi6«jfbÚ nfO{ g]skf Pdfn] lj/f]wLxltof/sf ?kdf k|of]u ug{ ;lsG5 egg]b'Zr]i7f ePsf] k|dfl0ft x'G5 .Ú -P]=P]=k[i7 !@(, Kof/f @_ .

t/ hn;|f]tsf] pkof]udf /fi6«lxtnfO{clwstd Vofn ug'{ kb5{ / /fli6«otfk|ltcfkm\gf] c8fgnfO{ TofUg' x' Fb}g eGg]dfGotfdf b [9 /x ]sfx¿nfO { slyt/fi6«jfbL eg]/ nfl~5t ul/of] . t/km/sdtsf b:tfj ]hx¿df k | :t 'ts'/fx¿nfO{ x]g]{ xf] eg] oL ;a} cf/f]kx¿em"7f x'g\ egg] k|dfl0ft x'G5 . o;;DaGwdf km/s dtsf ljrf/x¿ o;k|sf/ yP, h'g 5}7f}+ /fli6«o dxflwj]zgdfkm/s dtsf] ?kdf k|:t't ePsf /…Kofsx]h ef]l6ËÚ x'Fbf @$$ dt k|fKtu/]/ k/flht ePsf ljrf/x¿ lyP .h'g o; k|sf/ lyP– != …==== )%# ebf}@& df a;]sf]kf6L{ s]lGb|o lsld6Lsf]@( cf}+ a}7sn] ;lGwnfO{ ;+;bsf] rfn'clwj]zgaf6} kfl/t ug{ vf]lhof] eg]ljkIfdf dt lbP/ c;kmn ug]{ lg0f{o

u¥of] . of] lg0f{o ljutdf xfdLn] u/]sf]unt lg0f{onfO{ ;RofO{ kf6L{nfo{ ;xLlbzfdf cufl8 a9fpg tyf /fli6«olxtnfO{ ;+/If0f ug{ h'g;'s} cj:yfdfklg s6Lj4 /xg] xfd|f ] k|ltj4tfsf]7f ]; cleJolQm lyof] . o; lg0f {on]xfd|f] kf6L{ /fli6«o ;fj{ef}ldstf / /fli6«olxtk|lt ;b}j k|ltj4 5 / ljutdfcfkm"af6 ePsf sdL / uNtLx¿nfO{lxDdtsf ;fy ;RofP/ cl3 a9\g klg;S5 eGg] s'/fnfO{ klg k'li6 u¥of] .Ú-km/sdt, k[i7 #, Kof/f @_ .

o;} s'/fnfO { hf ]8 lb Fb } cufl8elgPsf] 5– …;/sf/ ;QfkIf / cGozlQmsf e|dfTds rfnx¿nfO{ a'em \g/ dx;'; ug{ ;s]g . cGTodf )%@;fn c;f ]h $ ut] a;]sf ] s] lGb |osldl6sf] @( cf} a}7sn] clGtd lbg/fli6« lxtcg'sn x'g] u/L Pp6f ;+sNkk |:tfj kfl/t u/L oyfl:yltdf g };lGw cg'df ]bg ug' {kb{5 eGg] kIf /;lGwnfO{ /fli6«o lxt cg's"n ;'wf/gu/ L cg 'd fg ] bg ug ' { x ' Gg eGg ]kIfaLr s]lGb|op sld6L :ki6 ?kdfljeflht eof] .

pQm a}7sn] PskN6 lg0f{o eO;s]sf]ljifonfO{ px a}7sdf pN6\ofP/ kf6L{sf]lg0f{o k|lqmof / kl/kf6L{ ljkl/t ;+;bdfdxfsfnL ;lGw cg'df ]bgsf ] kIfdfdtbfg ug]{ lg0f{o u¥of] . -km/sdt ,k[i7 $, Kof/f @_ .

Psflt/ sf]zL / u08sLdf /fi6«7luPsf] kL8fn] ddf{xt g]kfn / g]kfnLhgtfdf dxfsfnLdf km ] l/ PskN67 luPsf ] cg 'ej x 'g y f No f ] eg ]csf{lt/ sf]zL / u08sLsf] 3fpnfO{dxfsfnLn] dndk§L nufPsf] 5 / b]z}emndn x'g] eof] / a;]{gL Ps nfvaL; c/a ?k}ofF /fli6«o 9's'6Ldf ylkg]eof ] eGg ] h:tf e|dfTds / em '§f:j/x¿ klg b]zleq ;'lgg yfn] .Ú

-km/sdt, k[i7 ^, Kof/f !_ .dxfsfnL ;lGw cg'df ]bg;DaGwL

;jfn s]jn @ s/f]8 o'lg6af6 & s/f]8o'lg6 lah'nL k|fKt x'g] #%) So";]skfgL lxpFbdf, xhf/ So';]s kfgL jiff{dfk|fKt x'g] lgtfGt k|fljlws vfnsf] ljifodfq pef]Uo geP/ of] t pkef]usf]clwsf/;Fu ;DalGwt ;}4flGts ;jfnlyof] . o;} s'/fnfO{ k|i6 kfb}{ km/sdtsf]b:tfj]hdf elgPsf] lyof]– …dxfsfnL;Gwsf] cg'df]gbaf6 xfdLnfO{ ljutsf]6gsk'/ ;lGweGbf slt nfe jf xfgLeof] eGg] k|Zg dfq pTkGg ePsf] xf]Og,o;af6 lgDg k|Zgx¿ pAh]sf 5g\ .xfdLn] xfd|f] /fli6«o xl:dtfnfO{ /Iffug{ ;S5f} < /fli6«o lxtnfO{ /Iff ug{;Sof} + ls ;s]gf} + < jt{dfg ljZjsf]dxTjk"0f{ ;fwg / ;|f]tsf ?kdf /x]sf]xfd|f] hn;|f]t ;DkbfnfO{ /fi6«sf] lxtdfk|of]u ug{ ;Sof}+ ls ;s]gf}+ < xfd|f] kf6L{/fli6«otf / /fi6«lxtk|ltsf] c8fgaf6ljrlnt eof ] ls ePg < cflb . Ú-km/sdt, k[i7 &, Kof/f $_ .

…====;dod} 8LkLcf/ tof/ kf/L;lGwnfO{ /fli6«o ;+sNk cg'?k ;'wf/]sf]eP /fi6«sf nflu pknlAw g} x'GYof] /; l G w cg ' d f ] b gs f ] l j k I fd fplePsfx¿n] klg ;dy{g ug' {kYof] { .xhf/ j6f zAbeGbf ToxL ;To u¥x'uf] +x'GYof] t/ To;f] x'g ;s]g .Ú -km/sdt,k[i7 *, Kof/f !_ .

;f]xL s'/fnfO{ hf]8 lbFb} cufl8 ePsf]5– …cfh;Ddsf] Jojxf/n] dxfsfnL;lGwdf /x ]sf sdL–sdhf ]/Lx¿nfO{;RofP/ dfq cg'df]bg ug'{k5{ eGg] kf6L{s]lGb|o ;ldltleqsf] c8fg ;xL lyof]eGg] s/'/f lbg–k|ltlbg k|dfl0ft x' Fb}uPsf] 5 . -km/sdt, k[i7 *, Kof/f @_ .

dxfsfnL ;lGw cg'df]bg ug]{ s'/fuDeL/ uNtL lyof] / o;af/] /fi6« /hgtfsf ;fd' v'nf lbnn] cfTdfnf]rgfug ' { k5 { egg ] lji fodf hf ]8 lb Fb }km/sdtsf] b:tfj]hdf elgPsf] 5– …o;;l Gwsf ;DaGwdf lj i foj:t 's f ]uDeL/tfnfO{ x]/L kf6L{JofkL 5nkmn ug]{,ljifoljb\x¿;Fu /fo / k/fkz{ lng] /kf6L{n] lg0f{o ubf{ k|fljlws kIfnfO{ ;d]tWofg lbFb} /fli6«o lxtnfo{ h:tfsf] t:t}?kdf ;lGwnfO{ cg'df]bg ug]{ lg0f{o u/]/uDeL/ uNtL u/]sf 5f}+ . o;af/] v'nflbnn] /fi6«sf ;fd" cfTdfnf]rgf ug'{kb{5/ k f6 L { a f6 x 'g ' k 'u ]s f uNt Lsdhf]/Lx¿nfO{ ;RofP/ cl3 a9\g] cfF6/ lxDdt;d]t ug' {kb{5 . ;fy ;fy}dxfsfnLdf lgdf { 0 f x 'g ] k~r ]Zj/kl/of]hgfsf] 8LkLcf/df clwstd /fli6«olxt ;'/Iff ug{ ;lsof];\ egL kf6L{n]Pstfj4 eP/ ;+3if {df cufl8 a9L/xg'kb5{ . -km/sdt, k[i7 *, Kof/f !_ .

Page 5: Page 11 22 70

$laxLaf/, kmfu'g @@, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

v]n ;+;f/ ;Tofu|x 8]:s

cWofTd÷bz{g;'bz{g clwsf/L

eLd;]gn] af6f]df k'R5/ t]:of{P/ a;]sf xg'dfgnfO{ …P afFb/ k'R5/ x6fÚ eg] .pgL Tolta]nf b|f}kbLsf] cfu|xdf sdnfsf] km"n lng uGwdfbg kj{taf6 cnsfk'/Ltkm{hfFb} lyP . eLd;]g lgs} zlQmzfnL lyP . dxfef/tsf cg';f/ pgL Pp6}df bz xhf/xfQLsf] a/fa/sf] an lyof] eGg] kfOG5 . zlQmn] dfgjnfO{ cx+sf/L klg agfpg] eP/g} xf]nf k|foM pgL c?nfO{ ysf{pg], wDSofpg] ub{y] . Ps t pgL s'j]/sf] leqL af/Lcnsfk'/L;Dd k'Ug] af6f] kQf gnfu]/ x}/fg ePsf lyP . To;}dfly afFb/n] cNdNofPsf]b]Vbf cfkm"nfO{ lgoGq0fdf /fVg} ;s]gg\ . ;fdfGo s'/fdf klg cfkm\gf] zlQmsf] t'h'sb]vfOxfn], …P efO Hofb} xtf/df 5f} ls s;f] < To;f] xf] eg] gf3]/ hfpmÚ eLd;g]cnsfk'/L hfg] k|of; ub}{5g eGg] yfxf kfP/ ;od / kl/l:ylt cg's"n gagL d'9]ann]uGtJo e]l6Fb}g eGg] lzIff lbg cfPsf x'g'dfgn] gd| :j/df eg] .

…Ps t j[4 5', To;dfly klg la/fdL .Ú wt\ kfhL jfOot\ slx+sf] cem s6lsFb}eLd;]gn] eg]– P If'b| hGt' Û c?nfO{ gf3]/ hfg] s] b]lv;\ . tFh:tf h}/]nfO{ t …km"Úu/]/ p8fOlbg ;S5' . cfkm\gf] k'R5/ x6fpg] eP x6f xf]Og eg] l6k]/ lkmlnlbpnf,a'lem;\ .Ú eLd;]gsf] o:tf] jrg ;'g]/ xg'dfg lognfO{ tTsfn} s]xL lzIff cfjZos5 eGg]df cem k|i6 eP / gd| :j/df eGg nfu]– efO l7s} 5, To;f] xf] eg] s[kf u/LltdL cfkm}+n] x6fOb]pg t .Ú xg'dfgsf] s'/f ;'g]/ pgL cem} h+luP / v'§fn] kmfNgvf]h] . t/ 8]u rn]g . xft nufP, ePg . k"/f z/L/sf] an nufP, t} klg k'R5/ 8]urn]g . To;kl5 eg] pgL emNof:; eP .

Pp6f hfjf] afFb/sf] k'R5/ x6fpg g;Sbf UnfgL t nfu]sf] lyof] . Tof] afFb/eGbfklg cfkm"n] u/]sf] km"lt{ / b]vfPsf] 3d08k|lt nfh eO/x]sf] lyof] . k|foM cfkm\gf]zlQmsf] klxrfg ug{ g;Sg]sf] cj:yf o:t} x'G5 . ;+;f/df sf]xL klg ;w} hjfg /zlQmdfg /xg ;Sb}g . of] k|fs[lts lgod g} xf] . o:tf] jf:tljstf a'em\gg;Sg]x? klxn] uNtL u5{g clg kl5 uP/ k5'tfpg yfN5g\ . ljr/f eLd;]gnfO{klg To:t} eof] . gLlt eG5– cufl8 a9\g vf]Hg]n] kms{g] af6f] ldRg x'Fb}g . cGoyf3/ g 3f6sf] eOg klg a]/ nfUb}g .

zlQmsf] 3d08sf] sf/0f olt ;fgf] s'/fdf Wofg k'¥ofpg g;Sbf eLd;]g ;fx«}cK7\of/f]df k/] . pgn] ;f]r]sf lyP– of] gfy] afFb/nfO{ r'6\sLsf] e/df cTofpg;S5', lsg em's]/ dxTj lbg] Û t/ ;do ;w} cfkm}+n] ;f]r]h:tf] lsg x'g;SYof] / ÛpgL g cuf8 a9\g ;s] g k5fl8 g} x6\g . ls+st{Joljd'9 cj:yfdf aLr af6f]df g}ple/x] . eLd;]gn] h:tf] Jojxf/ u/] klg xg'dfgn] To;nfO{ uDeL/tfk"j{s lnPsflyPgg\ . eLd;]gnfO{ xtf]T;fxL u/fpg] pgsf] p2]Zo g} lyPg . pgdf h'g lsl;dsf]3d08 / cx+sf/ ljsl;t eO/x]sf] lyof], To;n] s'g} klg a]nf b'lg{otL lgDTofpg;S5 ls eGg] cfz+sfn] dfq To:tf] gf6s d~rg ul//x]sf lyP . To;}n] ;DemfpFb}eGg nfu]– …s]xL 5}g, w]/} lrGtf gu/ . ltdLn] h]h:tf] Jojxf/ u/]sf eP klg d}n]g/fd|f] dfg]sf] 5}g . l7s} 5 . aRrf g} /x]5f}+ . s]xL 5}g . d cfkm}+ k'R5/ x6fOlbG5',lgw{Ss cfkm\gf] sfddf hfg ;S5f}+ .Ú

xg'dfgsf] s'/fn] eLd;]g cem} a9L ddf{xt eP . pgsf] 3d08 t klxn] g}xl6;s]sf] lyof] . olta]nf nfh / zd{n] lz/;d]t em'ls/x]sf] lyof] . gd| :j/dfeLd;]gn] eGg nfu]– …dxfzo Û d}n] tkfO{nfO{ lrGg ;lsg, uNtL eof], dfkmL kfpm .a? tkfO{+ sf] x'g'x'G5 yfxf kfpg kfP cfef/L x'g] lyPF .Ú pgsf] s'/fn] xg'dfg c?v'zL eP . jft:jdf pgL eLd;]gaf6 o:t} egfpg rfxGy] . dGb d':sfg 5b}{ pgn]eg], …efO d c? sf]xL xf]Og . ltd|} bfh' xg'dfg x"F . ltdLn] cfkm\gf] :jefjnfO{ rfF8} g};'wf¥of}, v'zL 5' . lrGtfsf] s'g} sf/0f 5}g . o; 36gfnfO{ lnP/ g/dfOnf] gdfGg' .jf:tjdf ePs} s] 5 / Û g s;}n] lhTof], g s;}n] xf¥of] . o;} klg xfdL Pp6} cfdfsf];Gtfg a/fa/ lyof} / a/fa/ eof}+ ;fFRr} eGbf cfh Pp6f efOn] csf]{ efOnfO{ kfPsf5f}+, e]6]sf 5f}+ . To;}n] cfhsf] lbg lrGtfsf] xf]Og dxfg\ v'zLsf] lbg xf] . d}n] o;nfO{o:t} ?kdf lnPsf] 5' ltdLn] klg To:t} ?kdf lng]5f}+ eGg] cfzf u/]sf] 5' .Ú

xg'dfgsf] o:tf] s'/f ;'g]/ eLd;]g klg lgs} v'zL eP . To;kl5 x'gdfgn]atfPcg';f/ cnsfk'/L k'uL sdnsf] km"n lnP/ kmls{P . dfgjn] slxNo} klg cfk\mgf]zlQmsf] 3d08 ug'{ x'Fb}g eGg] kf7 o;n] lbG5 .

zlQmsf] 3d08

kf/;nfO{ j}Bsf] sf//fi6«Lo lqms]6 6f]nLsf sKtfg kf/; v8\sfnfO{

6\jfG6L–@) ljZjsk lqms]6 5gf]6df pTs[i6k|bz{g u/]sf] eGb} j}B cu{gfOh]zgn] 6f]o6fsf/ lbg] 3f]if0ff u/]sf] 5 . /fhwfgLdf cfof]lhtPs sfo{qmdaLr j}B cu{gfOh]zgn] sKtfgv8\sfnfO{ k'/:sf/:j?k 6f]o6f sf/ pkxf/ lbg]3f]if0ff u/]sf] xf] . j}B cu{gfOh]zg g]kfn pBf]ujfl0fHo dxf;+3sf cWoIf ;'/h j}Bsf] ;+:yfxf] . o;cl3 cu{gfOh]zgnn] g]kfnnfO{ 6\jfG6L–@) ljZjsk lqms]6df k'¥ofpg g]kfnsf nflupTs[i6 k|bz{g ug]{ Ps hgf v]nf8LnfO{ 6f]o6fsf/ lbg] 3f]if0ff u/]sf] lyof] .

g]kfnn] v]Nbf…km\Nofu 8]Ú dgfOg]

6\jfG6L–@) ljZjskdf g]kfnsf] v]nsf lbg …km\Nofu 8]Ú dgfOg] ePsf]5 . /fhwfgLdf ;f]daf/ ePsf] sfo{qmddf g]kfnsf] v]nsf lbg dfr{ !^, !*/ @) tfl/vdf g]kfnL lqms]6 6f]nLsf] h;L{ nufP/ …km\Nofu 8]Ú dgfpgckLn ul/Psf] 5 . …cl3Nnf] ljZjskdf sf]l/ofnL …jL b /]8Ú n]lvPsf] l6;6{nufPsf lyPÚ sLltdf{gL t]SjfGbf] v]nf8L bLks lji6n] eg]– …xfdLn] klgg]kfnL lqms]6 6f]nLsf] ;dy{gdf …km\Nofu 8]Ú dgfpg vf]h]sf xf} + .Ú sfo{qmddfd]uf a} +ssf l;O{cf] clgn zfx, xfF:o snfsf/åo dbgs[i0f >]i7 / xl/j+zcfrfo{, k"j{ sKtfg ljgf]b bf;nufotn] klg …km\Nofu 8]Ú dgfpg ckLnu/]sf 5g\ . a+unfb]zdf x'g] 6\jfG6L–@) ljZjsksf] klxnf] r/0fdf g]kfnn]a+unfb]z, xªsª / ckmuf:tfg;Fu v]Ng]5 . tLgdWo] slDtdf b'O{ v]n lht]g]kfn bf]>f] r/0fdf k'Ug]5 .

www.satyagrahaonline.com

cfpFb} 5 ====

ljb]zdf /x]sf ;Gtltaf6 s] cfzf ug{] <

d'gf dNn

xfdL cfkm\gf] b]z / cfkm';Fu hf]l8PsfcfkmGt ;a}nfO{ 5f]8L h]–h:tf] cj:yf /kl/l:yltn] k|b]z uPsf] ePtf klg cfkm\gf]st{Jo / lhDd]jf/Lk|lt lad'v x'g' k/]sf] 5, of];a} k|jf;L g]kfnLsf] jfWotf xf] . xfdLg]kfnsf] ljleGg 7fpFdf hGdL x'ls{P/ b'v;'vem]n]/ g]kfnL ;+:s[ltnfO{ cfkm\gf] dgleql/emfOlehfO ul/;s]sf ePtf klg g]kfnL/xg;xg, e]ife'iff, efiff / ;+:s[lt la:tf/}la;{b} uO/x]sf 5f+} . /f]huf/Lsf] l;nl;nfdf;fy} g]kfndf eGbf hLjg lhpg ;xh u/fpg]dg;fon] g]kfnL cfh ljZjsf] s'gf sfKrfdfk'u]sf 5g\ . oxL qmddf xfdLn] c?sf] ;+:s[lt;lhn} cg'z/0f ugf{n] xfd|f afgL Jojxf/,rfnrng, njfO{–v'jfO{df kl/jt{g x'Fb}5 /cfkm\gf] ;+:s[ltnfO{ la;{b} hfg yfn]sf 5f}+ .

xfd|f ;+:s[lt ;+;f/df pQd dflgG5 /;+:s[ltdf xfdL wgL / ;DkGg klg 5f+} h'gxfd|f] ;Dklt xf] . xfd|f ;Gtltn] xfdL h] ub{}5f+},ToxL l;Sg] xf] . cfkm\gf] ;+:s[ltnfO{ hf]ufpFb}/fd|f / g/fd|f s'/fsf] km/s / dxTj 5'6\ofpgl;sfpg' xfd|f] st{Jo xf] t/ xfdLn] To;f] ug{;ls/x]sf 5}gf+} . /f]huf/Lsf] l;nl;nfdfljb]zsf] Jo:t e'lddf xfdL afnaRrf;FuljleGg sf/0f / kl/l:yltn] ubf{ /fd|f];Fu3'nldn x'g / rfx] hlt ;do lbg EofPsfx'Fb}gf+} . To;}n] klg clxn]sf gofF ;Gtltx¿g]kfnL ;+:s[ltnfO{ eGbf ljb]zsf] ;+:s[ltnfO{cfTd;fy ug{ yfn]sf 5g\ . pgLx¿ g]kfnLkf]zfs, uLtx¿ g?rfpg], g]kfnL k9\g / af]Ng;d]t grfxg] x'g yfn]sf 5g\ . xfdL ljb]zdfa:5f+} / /xG5f+} lsg g]kfnL k9\g', n]Vg', k¥of]/ < eGg] ;f]r w]/} g]kfnL afnaRrfdf a9\b}uO/x]sf] 5 . g]kfnL efiff xfd|f] /fi6« efiff xf]h;af6 xfdL g]kfn / g]kfnLsf] af/]df

hfgsf/L /fVg ;lsg] ;lhnf] dfWod xf] .ljb]zL df6f]df /x]klg cfkm\gf ;GtfgnfO{g]kfnL efiff l;sfpg' o;sf] dxTjsf] af/]dfhfgsf/L u/fpg' cleefjssf] st{Jo xf] t/;do / sfdsf] Jo:ttfn] ubf{ xfdL cfkm\gf]st{Jo / bfloTjaf6 lad'v x'g' k/]sf] 5 .To;}n] klg la:tf/} g]kfnL ;+:s[lt;Fu hf]l8PsfljleGg ;fGble{s kIf / dxTjnfO{ la;{g] x'g\ls eGg] cfz+sf a9\b} uPsf] 5 . g]kfnL efiffg} k9]gg\, hfg]gg\ eg] g]kfndf /x]sfpgLx¿sf] cfkmGt / g]kfnL;Fu pgLx¿ s;/L;Dks{df cfpnfg\ clg g]kfnsf] cGo kIfsf]af/]df s;/L hfgsf/L /fv'g\ .

xfd|f ] ;+:s[ltdf klxnf ] / bf ]>f ]k':tfaLrdf cem};Dd ulx/f] / efjgfTds;DaGw x'G5, hxfF ;fgfn] 7'nfnfO{ >2f /cfb/ u5{g\ 7'nfn] dfof, :g]x / cflzjf{blbG5g\ . t/ ljsl;t d'n'ssf !* jif{ gk'u]sfaRrfx¿ / a'9fa'9L xh'/ af–cfdfx¿sf]hLjg lhpg] z}nL b]v]/ la/Qm nfu]/ cfpF5/ ;f]R5' s] xf] of] < lsg xf]nf o:tf] ePsf] Ûh;n] cfkm\gf] JolQmut rfxgfnfO{ k|d'vdfg]/ cfkm'n] ug{ dg nfu]sf] s'/f h] klgug{ kfpg' k5{ eGg] ;+:s[ltdf x's{]sf xfd|fafnaRrfn] of] ljb]zL ;dfhaf6 s] l;Sg]xf]nfg Û s] u5{g\ xf]nfg Û eGg] k|To]s g]kfnLafafcfdfn] ;f]Rg] a]nf cfPsf] 5 . ljb]zsf]cfjf;Lo leiff of gful/stf ;GtfgnfO{lbnfpg'nfO{ 7'nf] p2]Zo lnP/ a;]sfcfdfafafnfO{ ef]ln 5f]/f5f]/Ln] jf:tf gug{],dfof dfg{] / ;Fu} a:g dg gk/fpg] x'g\ lseGg] lk/nf] a9]sf] 5 . ljb]zdf /x]sf klxnf]k':tfn] t sd;]sd hGd lbg] cfdfafaf,;Gtfg / O{i6 ldqnfO{ ;xof]u ug{ h:tf];'s}b'v, si6, ;+3if{ ug{ k/]klg kl5 k/]sf 5}g .cem};Dd klxnf] / bf]>f] k':tfaLrdf 3lgi6;DaGw /lxcfPsf] 5, h;n] ubf{ pgLx¿Pscsf{sf nflu ;dlk{t ePsf x'G5g\ . To;}n]t cfdfafaf / ;GttLaLr ef}lts?kdf 6f9f/x]klg s]xL xb;Dd efjgfTds ;DaGwsfod /fVg ;kmn ePsf 5f}+ .

cfhsf] pQ/cfw'lgs ;+;f/ clg st{JoeGbf clwsf/ 7'nf] ;f]Rg] hdgf, cfkmGtnfO{eGbf cfkm'nfO{ a9L dxTj lbg] a]nf, c?nfO{gLr cfkm'nfO{ dfly b]vfpg] k|j[lQh:tf8/nfUbf w]/} sf/0fx¿n] ubf{ ;a}n] Psrf]6Lcfkm\gf 5f]/f5f]/Lsf] eljio / pgLx¿;Fuhf]l8Psf] Jojxf/lt/ xfd|f] Wofg n}hfg'kg{]eO/x]sf] 5 . 5f]/f5f]/Lsf] afafcfdfk|ltsf]dfof ddtf tLa|?kdf vl:s+b} uPsf] cfefif

u/]sf 5f+} . h;af6 kfl/jfl/s ;b\efj / dfof,ddtf g} vNalng] xf] sL eGg] cfz+sfhGdfPsf] 5 . xfdLn] t rfx]/ klg cfkm\gfcfdfafaf, cfkmGtnfO{ ;f]r] hlt ;xof]u ug{;ls/x]sf 5}gf}+ eg] xfdL eGbf 5'§} ;f]r /hLjgz}nL ckgfPsf gofF k':tfn] s] u5{g\xf]nf < cfkm\gf b]z, hGd lbg] cfdfafaf /cfkmGtsf nflu, h'g Pp6f uDeL/?kdf;f]Rg'kg{] ljifo ag]sf] 5 .

clxn] cfP/ cfw'lgstfsf] gfddfdflg;x¿ lj:tf/} ddtfdoL / ;xof]uL geO{:jfyL{, lgb{oL / dtnaL eO/x]sf] 5 . w]/}g]kfnL k|b]zlt/ a:g yfn]kl5 g]kfnL;+:s[ltnfO{ la;{+b} hfg] / g]kfnL ;+:s[ltnfO{eGbf klg k|b]zsf] ;+:s[ltnfO{ ?rfpg Pj+/fd|f g/fd|f ;a}nfO{ cg'z/0f ug{ yfn]sf 5g\ .To;}n] klg g]kfnL ;dfhdf lg/Gt/?kdf/lx/x]sf] /fd|f ;+:s[lt ljb]zsf] /xg;xgn]k|efljt aGb} uO/x]sf] 5 . ;fg}b]lv un{k|m]G8/ af]O{k|m]G8 agfpg], r'/f]6 /S;Lsf] ;]jg ug{],cfdfafafsf] s'/f gdfGg], cfdfaf;Fu xsclwsf/sf] s'/f ug{] h:tf Jojxf/n] efjgfTds;DaGwnfO{ g} wldn\ofpb} 5 . sfdsf]l;nl;nfdf kl/jf/sf ;b:ox¿ 5'§fleGb} eP/a:g' kbf{ >Ldfg / >LdtLsf] aLrdfdgd'6fj a9\g', ljrf/ gldNg] lalQs} ;DaGwljR5]b ul/xfNg', h;n] kl/jf/nfO{ hf]8\g'kg{]7fpFdf emg\ sdhf]/ agfpFb} kfl/jfl/s ;DaGwnyfln+u / tx;gx; kfgf{n] o;sf] c;/5f]/f5f]/Lsf] afn dgl:yltdf g/fd|f] kg{ uPsf]5 . afafcfdfn] cfkm'n] l;s]sf /fd|f;+:sf/x¿ 5f]/f5f]/LnfO{ l;sfpFb} g/fd|fkIfaf6 6f9f /fVb} /fd|f kIfnfO{ x:tfGt/0fub{} cfkm\gf cfpg] ;GttLnfO{ l;sfpg' kg{]7fpFdf xfdL g} g/fd|f ;+:sf/af6 k|efljteof}+ eg] xfdL g} c;n pbfx/0f aGg ;s]gf}+eg] xfd|f efjL ;GttLn] s] l;Sg] x'g\ / xfdLn]pgLx¿af6 s] cfzf, ck]Iff /fVg] t Û

;+o'Qm kl/jf/sf] dxTj / e"ldsf ;dfhdf5'§} x'G5 . hxfF dfof, ddtf, efjgf ;fy}kf/:kfl/s ;DaGw pRr x'G5, ToxfF Psn]csf{]nfO{ k/]sf] b'v;'vdf ;fy lbg ;S5 .g]kfndf cem};Dd klg o:tf] ;+o'Qm kl/jfl/s;+/rgf sfod /x]sf] 5 h'g cfhsf] ef}lts /JolQmd'vL hdfgfdf ljZj g} xfd|f] ;+:s[ltk|ltdf]lxt / nfnflot ePsf] cj:yf 5 . t/ xfdLg]kfnL elg lj:tf/} of] wf/af6 6f9f x'Fb}5 /Psn kl/jf/sf] ;f]r af]Sg yfn]sf 5g\ . h;n]ubf{ xfd|f ;fd'lxs lxt / bfloTjaf6 xfdLcfkm+} larlnt x'Fb}5f+} . cfkm\gf] v'§fdf pleg]

gfddf kl/jf/ km'6]/ xf]Og h'6]/ pleg ;s]sf]v08df /fd|f] x'GYof], Ps csf{n] xft]dfnf] ub{}kl/jf/ / ;dfhnfO{ k|ult kydf 8f]¥ofpg;s]sf] v08df dfq xfd|f] ;dfhk|ltsf]lhDd]jf/L / st{Jo k'/f x'GYof] . k|lt:kwf{sf]gfddf cfkm'nfO{ dfq ;f]Rg] c?nfO{ g;f]Rg]k|j[lQ h'g a9\bf] dfqfdf 5, o:tf] ;+:s[ltdfxfdL g} k|efljt e};s]sf 5f}+ eGg] xfd|f;Gtltn] s] l;Snfg\ < xfdL g} /fd|f] pbfx/0faGg ;s]gf}+ eg] xfd|f ;GtltnfO{ s;/L /fd|fagfpg] < JolQmut rfxgfnfO{ a9L dxTjlbg yflnPsf]n] 5f]/f5f]/Ln] afa'cfdfnfO{kfNg'k5{, dfof ug{'k5{ eGg] ;f]r klg lj:tf/}x6\g yfn]sf] 5 . k|fozM b]zx¿df a'9];sfndfafafcfdfnfO{ ;/sf/n] /]vb]v ug{] x'bfF5f]/f5f]/Lsf] st{Jo, bfloTj klg vf;} /xFb}gt/ s] a'9];sfndf 5f]/f5f]/Lb]lv 6f9f /x]/ tLj[4x¿ jf:tjdf v'zL xf]nfg t Û s]pgLx¿nfO{ 5f]/f5f]/Lsf] dfof / :g]x grflxPsf]xf]nf t Û hxfF a'9];sfndf 5f]/f5f]/Lb]lv 6f9f/x]/ tL j[4 rflxg] a]nfdf 5f]/f5f]/Laf6 g}6f9f x'g' kg{] /] Û of] s:tf] lj8Dagf Û of]s:tf] crDdsf] ;+:s[lt <

ljb]zdf g/fd|} dfq} x'G5 eGg vf]h]sf]xf]Og . w/} /fd|f s'/fx¿ 5g\ h'g xfdLn] l;Sg'kg{] 5 . xfdL ;a}n] ;dfhdf ;'xfpg] vfnsfJojxf/ u/f+} / kl5Nnf] lk9LnfO{ klg cl3Nnf]lk9Ln] u/]sf s'/fx¿ ;lx /x]5g\ / g]kfn,g]kfnL / cfkm\gf] ;+:s[ltnfO{ dfof ug{' k5{eGg] efjgf hfu[t u/fO/fvf}+ . 5}7f} Pgcf/PgljZj ;Dd]ngsf] !$ aF'b] 3f]if0ffdf bf]>f]k':tfsf u}/cfjf;Lo g]kfnLnfO{ g]kfn /g]kfnL efiff, snf ;+:s[lt;Fusf] ;fldKotfsfod ug{ o'jf k'/:sf/, afn rnlrq k|bz{gL,dlxnf, v]ns'b, lj1fg tyf k|ljlw;DjGwLsfo{qmdx¿nfO{ lg/Gt/tf lbg] lg0f{o ul/Psf]5, h'g cToGt} ;/fxgLo / cTofjZossfo{qmdsf] ?kdf x]l/Psf] 5 . xfd|f] klg b]z/ cfkmGtk|lt s]xL st{Jo 5g\ h'g xfdLn]g]kfnL g} eP/ k'/f ug{' k5{ eGg] s'/f hLljt/fVg ;s] dfq klg g]kfn / ;+;f/df 5'6}klxrfg af]s]sf] g]kfnL ;+:s[ltnfO{ arfpg;S5f}+ . ljsf;sf] ultdf s]lx k5fl8 /x]klg;fdflhs ;DaGwdf xfdL w]/} wgL / ;DkGg5f}+ / oxL ;+:s[lt xfdLn] xfd|f] ;GtltnfO{l;sfpg ;Sg' kb{5 . h;af6 dfq xfd|f] snf,;+:s[lt, efiff / /fli6«otfnfO{ ;+j4{g, k|j4{g/ /Iff ug{ ;Sg]5f}+ .

-n]lvsf Pgcf/Pg cGt/f{li6«o dlxnfk|ltlglw x'g\ ._

kmf]lghsf] k"jf{~rn e]nf !* a'Fb]3f]if0ffkq hf/L ub}{ ;DkGg

;dfj]zL ;~rf/ gLlt nfu' ug{ dfuub}{ g]kfn cflbjf;L hghflt kqsf/ dxf;+3kmf]lghsf] k"jf{~rn e]nf ;DkGg ePsf] 5 .g ]kfn kqsf/ dxf; +3nfO { lhNnfb ] lvs]Gb|;Dd ;dfj]zL agfpg'kg]{ nufotsf!* a'Fb] 3f]if0ffkq hf/L ub}{ k"jf{~rn e]nf;DkGg ePsf] 5 . e]nfdf kmf]lghsf s]Gb|LocWoIf 808 u'?ªn] ;+ljwfgsf] k|:tfjgfd}k"0f{ k| ]; tyf cleAolQmsf] :jtGqtfsf]Uof/]G6L ug{'kg]{ atfP . e]nfdf kmf]lghsfs]Gb|Lo cWoIf 808 u'?ª, k"j{ cWoIf df]xgl;+nfdf, g]kfn kqsf/ dxf;+3sf s]Gb|Lo ;b:olblnk yfkfdu/, kmf]lgh pkfWoIf e}/acfª\nf, k"j{ pkfWoIf lblkg /fO{, k"jf{~rn

;+of]hs zflxdfg /fO{ nufotsf] pkl:ytL/x]sf] 5 . e]nfdf k"jf{~rnsf !! lhNnfsfkmf]lgh cWoIf, ;lrj / Pshgf dlxnfk|ltlglw u/L Ps ;oeGbf a9Lsf] ;xefuLtf/x]sf] lyof] . e]nfn] >dlhjL kqsf/ P]gtTsfn nfu" u/L ;~rf/sdL{sf] k]zfuttyf ef}lts ;'/Iffsf] Uof/]G6L ug{ dfuu/]sf] 5 . cflbjf;L hghfltsf] dft[efiffdf;~rflnt dLl8ofnfO{ k|f]T;fxg u/L lbuf]kgtyf k|efjsfl/tfsf nflu 5'§} clwsf/;DkGg cflbjf;L hghflt tyf ;dfj]zL;~rf/ ljsf; k|lti7fg u7g ug{kg] {nufotsf !* aFb] 3f]if0ffkq hf/L ub} {k'jf{~rn e]nf ;DkGg ePsf] 5 .

cfufdL r}t @ ut]b]lv a+unfb]zdf x'g] 6\jfG6L–@) ljZjsksf]ljz]if cEof;sf v]n v]Ng g]kfnL l6d o'PO{ k|:yfg u/]sf] 5 . b'aO{sf]Ps ;ftf nfdf] ljz]if k|lzIf0fkl5 g]kfnL 6f]nL ToxfFaf6 a+unfb]zhfg]5 . g]kfnn] o'PO{df b'O{j6f cEof; v]n v]Ng]5 . g]kfnn] o'PO{a;fOsf qmddf g]b/NofG8\; / cfof]hs o'PO{;Fu cEof; v]n v]Ng]5 .ef]ln @@ ut] g]kfnn] g]b/NofG8\;;Fu v]n v]Ng]5 . @# ut] 3/]n' 6f]nLo'PO{;Fu v]Ng]5 . g]kfnL 6f]nLsf k|lzIfs k'a'b' bf;fgfo]s] / sKtfgkf/; v8\sfn] 6\jfG6L–@) ljZjskdf slDtdf bf];|f] r/0f k'Ug] nIo/fv]sf] atfPsf 5g\ . k|lzIfs k'a'b'n] Pslbj;Lo ljZjsk 5gf]6r/0fdf ePsf] lg/fzfhgs k|bz{gnfO{ ;'wfg]{ pko'Qm df}sf g} 6\jfG6L–@) ljZjsk ePsf] atfP .

g]kfnL l6d o'PO{df

ahf/df lqms]6sf ;f/yLv]n kqsf/ hubLZj/ kf08]åf/f lnlvt ljZj 6\jfG6L–@)

lqms]6sf ;f/yL gfds k':ts /fhwfgLdf Ps sfo{qmdaLr;fj{hlgs ul/Psf] 5 . a+unfb]zdf x'g] ljZjsk 6\jfG6L–@)lqms]6 k|ltof]lutfsf] nflu 5gf]6 x'g ;kmn g]kfnL 6f]nLsfaf/]df n]lvPsf] pQm k':tssf] ;f]xL 6f]nLsf ;b:ox?n] ;+o'Qm?kdfljdf]rg u/]sf lyP . g]kfnn] b'aO{df ePsf] cfOl;;L ljZj6\jfG6L–@) 5gf]6df P]ltxfl;s?kdf t];|f] :yfg xft kfb}{ 6\jfG6L–@) ljZjsk k| ltof ] lutfsf ] nflu 5gf ]6 ePsf ] z'?b ] lvcGTo;Ddsf] v]nsf] af/]df pQm k':tsdf rrf{ ul/Psf] 5 .pSt k':ts kf08]n] l/kf]l6ª{ ug]{ qmddf n]v]sf] l/kf]6{sf] ;f/f+zsf]?kdf k':ts lgdf{0f ul/Psf] xf] . sfo{qmddf lqms]6 k|lzIfsk'j'b' bzfgfos]n] g]kfnL l6d cToGt d]xglt ePsf] atfP .g]kfnL lqms]6 l6dsf sKtfg v8\sfn] k|lzIfs bzfgfos]sf]/fd|f] k|lzIf0fn] ubf{ g} ljZjsk v]Ng nfu]sf] pNn]v u/]sflyP . sfo{qmddf gfos /fh]z xdfnn] g]kfnL lqms]6sf] l6dn]cfTdljZjf;sf ;fy v]n v]n]df g]kfn ljZjsk 5gf]6sf] cl3Nnf]r/0fdf k|j]z ug]{ ljZjf; JoSt u/]sf lyP .

O08f] g]kfn dlxnfelnjn z'?

k|wfgdGqL sk O {08f ] g ]kfn dlxnfelnjn k|ltof]lutf afFs] lhNnf elnjn;+3sf] cfof]hgfdf lxhf] b]lv g]kfnu~hdfz'? ePsf] 5 .

k | ltof ] lutfsf ;+of ]hs tyf elnjn;+3sf s]Gb|Lo ;lrj 6L P; 7s'/Ln] g]kfnsfrf/ l6d / ef/tsf b'O{ l6d ;xefuL x'g]atfP . g]kfn k|x/L ;z:q k|x/L, klZrdf~rnkf]v/f / ef/tsf] pQ/ k|b]zsf] 6Ld v]Ngcfpg] kSsf ePsf] 5 eg] O{:6{g /]nj]sf]l6d / k"jf{~rnsf] l6d af6f]df 5g\ . lnusd gscfp6df v]nfOg] k | ltof ] lutfsf ]lbgdf b'O{ v]ndfq x'g] cfof]hsn] hgfPsf]5 . k|ltof]lutfsf] nfut !@ nfv nfUg]cg'dfg ul/Psf] 5 .

g]kfnL 6f]nLagf/; hfg]

clgn d08nsf] sKtfgLdf g]kfnL 6f]nLn]agf/;df x'g] rf}yf ] cn Ol08of ;/ lehLd]df]l/on lqms]6 k|ltof]lutfdf efu lng] ePsf]5 . k|ltof]lutf dfr{ ( b]lv !% ;Dd x'g]5 .Sofg–!! sf] gfdaf6 v]Ng] g]kfnL 6f]nLdf dx]zIf]qL, e'jg sfsL{, /fdg/]z lu/L, /fhs'df/k|wfg, rGb| ;fpb, cfl/km z]v, ljeT;' yfkf,d]xa'a cfnd, k|sfz lji6, /fh]z k'nfdL, km}h?ncxdb, ;'gLn wdnf, xfl;d cG;f/L 5g\ . g]kfnlqms]6 ;+3 -Sofg_ sf ;b:o ls/0f /f0ff 6f]nLJoj:yfks 5g\ . jf/f0ff;L lqms]6 ;+3sf ]cfof]hgfdf x'g] k|ltof]lutf ljh]tfn] b'O{ nfv/ pkljh]tfn] Ps nfv ef? kfpg] 5g\ . g]kfnL6f]nL dfr{ & df ef/t hfg]5 .

3/]n' dn agfpFb}d+unk'/sf ls;fg

cgGtk|sfz ;'j]bL

a9\bf] /;folgs dn tyf ljiffbLsf] b'ik|efj ;DalGw hgr]tgfkZrft lrtjgsfls;fg ;r]t aGb} uPsf 5g\ . o;} qmddf ;u/dfyf cfdf ;d'x, /fwfs[i0f 6f]nd+unk'/– & sf ls;fgx? /;folgs ;fdfu|L Tofu]/ 3/]n' h}ljs ljiffbL / af]sf;Ldn tkm{ cfslif{t ePsf 5g\ . g]kfn hg:jf:Yo k|lti7fgsf] kxndf ePsf] Pstflnd sfo{qmddf ;f] ;u/dfyf cfdf ;d'xsf ls;fgx?n] Jofks ;s[otfsf;fy 3/]n' ljiffbL / af]sf;L dn agfpg] tflnd lnO cf–cfkm\gf] 3/df ;f] ljiffbL/ dn k|of]u ug{] atfP . ;f] ;d'xdf k|of]ufTds tl/sfn] h}ljs ljiffbL tyfaf]sf;L dn agfpg] k|ljlw l;sfpFb} s[lif lj1 ;'Gb/ ltjf/Ln] ;f] ljiffbL / dn !%lbgdf tof/ x'g] / To;nfO{ k|of]u ug{] tl/sf klg ;d'xdf g} l;s]/ k5LJojxf/df ptfg{ ;d'xsf ls;fg lbbLalxlgx?nfO{ cfu|x u/] . sfo{qmdaf6pT;flxt ePsL :yflgo s[ifs k|ef bjfl8n] ;f] ljiffbL agfpg] tl/sf cfkm"n]/fd|f];Fu l;s]sf] / To;nfO{ Jojxf/df ptfg{] klg atfP .

Page 6: Page 11 22 70

%laxLaf/, kmfu'g @@, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

-k|:t't cfn]v k|l;4 x:t/]vfljb\ sL/f]sf] ;g\ !(!^ df k|sflzt k':ts …;a}sf nflu x:t/]vf lj1fgÚ -kfld:6«L km/cn_ sf] wf/fjflxs cg'jfb xf] . cfkm\gf] eljio hfGg] sf}t'xntf ;+;f/sf ;a} cfl:ts jf gfl:ts dflg;df b]lvPsf]5 . …of] cGwljZjf;df ljZjf; ulb{gFÚ eg]/ kmnfSb} cufl8sf] dflg;n] eljio atfOb]nf eGg] cfzfdf xft km}nfpg]k|j[lQ cToGt} Jofks b]lvG5 . cg'jfbssf] cg'ejdf x:t/]vf Pp6f k|fdfl0fs ljBf xf] . t;y{ cfd kf7sn] cfkm\gf]eljio cfkm}+n] s]nfpg ;s'g\ eGg] p2]Zon] cg'jfb >[+vnf k|:t't ug{ nfluPsf] xf] .

– cg'jfbs_

x:t/]vfn] s] eG5 <

u'0fg lrGx / juf{sf/

qmdz ===

:jf:Yo ;/f]sf/

afnf /fO{

g]kfn ;/sf/;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno

;"rgf ljefu

dfgjn] dfgjnfO{ zf]if0f ug]{,

cGofo, cTofrf/ ug]{ sfo{

lgGbgLo sfo{ xf]. gful/s

clwsf/k|lt ;hu / ;r]t agfcf}+

/ ;a}df ;Ddfg Jojxf/ u/f}+.

u'0fg lrGx tf/feGbf7Ls ljkl/t kl/0ffd lbg]x'G5 . of] lrGxn] Pp6f7fpFdf cyf{t\ a[x:kltkj{tdf dfq ;sf/fTdskl/0ffd lbG5 . a[x:kltkj{tdf ePsf] u'0fg lrGxn]hLjgdf cfpg] clåtLoefUozfnL k|]d ;DaGwnfO{a'emfpF5 . cGo ;a} kj{tdf o;n] gsf/fTdskl/0ffd lbG5 .

zlg kj{tsf] u'0fg lrGxn] eofgs d[To'nfO{a'emfpF5 -lrqM !@_ . ;"o{ kj{tsf] u'0fg lrGxn]wg ;DklQdf lg/fzfnfO{ bzf{pF5 . a'w kj{tsf]u'0fg lrGxn] a]OdfgLnfO{ a'emfpF5 .

a'w kj{t d'lGt/sf] d+un If]qsf] u'0fg lrGxn]cGoqaf6 7"nf] lj/f]wnfO{ bzf{pF5 .

a[x:klt kj{t d'lGt/ d+un If]qsf] u'0fg

;DaGwsf] 3fts c;/nfO{a'emfpF5 . dl:tis/]vfsf] dflyu'0fg lrGx 5 eg] b'3{6gf cyjf6fpsf]df rf]6 k6snfO{ a'emfpF5 .

x[bo/]vfsf] dfly ePsf] u'0fglrGxn] s'g} lgs6td\ lk|oJolQmsf] crfgs d[To'tkm{ Ozf/fub{5 .

juf{sf/ -lrqM !#_ rflxF k|foMarfp jf ;l~rltsf] k|ltsdflgG5 . o;n] hlt a]nf b]vfk5{, To; a]nf vt/faf6pGd'lQmnfO{ a'emfpF5 .

olb hLjg/]vfdf juf{sf/ b]lvof] eg] o;sf]cy{ xf]–d[To'af6 hf]lug' .

efUo/]vfdf juf{sf/ b]lvof] eg] gf]S;fgLaf6aRg' jf k|To]s /]vfx?n] k|ltlglwTj ug]{ u'0fx?sf]cfwf/df aRg' eGg] a'em\g'kb{5 .

lrGxn] lx+;f / emu8fdfd[To';DdnfO{ a'emfpF5 .

rGb| kj{tsf] u'0fglrGxn] sNkgf zlQmdf3fts c;/nfO{ a'emfpF5 . olb of] lrGx rGb|kj{tsf] lgSs} tNnf] efudf cjl:yt 5 eg]kfgLdf 8'a]/ x'g] d[To'nfO{ O{+lut ub{5 .

z'qm kj{tsf] u'0fg lrGxn] rflxF k|]d

;flxTo l;h{gf

kfgL dflysf] cu]gf]

/fds'df/ ;'a]bL …/fdclj/fdÚ

cln k/ c3f]/L afaf,;j{ef]uL afaf,d]/f] cu]gf]dfly Ps 6Ss,cem} d]/f] nflu ag]sf] r"Nxf]dflyy's lgNb},ef]s / ef]usf] t[lKtsf] nflu,cln tn,gbLsf] lsgf/df,8'a'NsL dfb{},hfnf] af]s]/,r'Das ;lxt,Ps x"n l76fx?,Ps em'08 aRrLx?,rjGgL 5fGb},c7GgL vf]Hb},kmf6]sf] k]G6 ku{]Nb},kx+]nf] / ;]tf] / /ftf] whfx? a6'Nb},Tolt dfq sxfF /,Toltn] dfq sxfF ;lsG5 /,l;gfd +unsf ] ; ]s 'jfsf ] nf lusf]Onfsf] vf]hLdf,bfl/jfn ;}km bfO{,h'+ufjfn s8s efO{,n8L/x]5g\,n8] h:tf] u/L /x]5g\,sf]Onfsf] nflu,

v/fgLsf] nflu,rf]O6fsf] nflu,ar]v'r]sf] bfp/fsf] nflu,kvL{ /x]5g\,9'sL /x]5g\ Û

kNnf3/] ah}crDd Ûh;nfO{ cfuf]sf] cg'ej 5,kfgLdflysf] cu]gf]sf] kL8f dx;';x'G5,pm :jo+ ;okqLsf] ;+sngdf,grfx]sf] dfnfsf] km]/L laqmLdf / vl/bdf / vf]hLdf;'Gg ;S5f},ljZjf; ug{ ;S5f},dxfb]j cfkm}+,kz'klt :jo+,nfU5 c3f]/L afaf;Fu n8\b},x'g;S5 n8] h:tf] ub{},d]/f] cu]gf]sf] w"jfFdf,d]/f] af:gfsf] rfxgfdf,k"j{ / klZrd / blIf0f 9f]sfaf6 :jo+af]nad,ank"j{s ls ;xdt;fy :yfgfGtl/tn'lDagL uf}td,d]/f] cgGt ofqfdf,d]/f] kfgLdflysf] cu]gf]df,d]/f] gbLdflysf] r"Nxf]df,w'jfFsf] nflu,?jfsf] nflu,s'jfsf] nflu,kf}jfsf] nflu,n8L /x]5g\,n8] h:tf] ul//x]5g\ ÛÛ

;+o'Qm /fHo cd]l/sf

cf/fdbfoL ofqfsf] nflu dsfn'oftfoftnfO{ ;Demg'xf];\ .kmf]g g+= M $@&&%%@,

$@*!(&@

rf}w/L km]l/ ca{kltsf] ;"rLdfPs jif{cl3 ;+;f/sf ca{kltx¿sf]

;"rLdf k/]sf g]kfnsf pBf]uklt ljgf]brf}w/Ln] of] jif{ yk !) ca{ ?k}ofFa/fa/sf] ;DklQ hf]8\b} k'gM ca{kltsf];"rLdf k/]sf 5g\ . pgsf] ;DklQsf]cfsf/ a9] klg ljZjsf wgLx¿sf] ;"rLk|sflzt ug{] cd]l/sL klqsf kmf]A;{sf];g\ @)!$ sf] ca{klt ;"rLdf pgLkf]xf]/eGbf k5fl8 k/] . kmf]A;{ ;"rLdfrf}w/L bf];|f] k6s ;dfj]z ePsf x'g\ .o:tf] ;"rLdf kg{] pgL klxnf] g]kfnLx'g\ . kmf]A;{n] ;f]daf/ /flt ;fj{hlgsu/]sf] ;"rLdf klxnf] :yfgdf cd]l/sLwgf9\o lan u]6\; 5g\ . pgsf] ;DklQ&^ ca { cd ] l/sL 8n/a/fa/ 5 .o;cl3sf ;jf{lws wgL d]lS;sf]sf

sfnf{ ]; l:nd x]n' &@ ca{ 8n/sf];DklQ;lxt bf];|f] :yfgdf cf]n{]sf 5g\ .

kmf]A;{sf cg';f/ rf}w/Lsf] ;DklQ Psca{ !) s/f]8 cd]l/sL 8n/ -Ps va{!) ca{ ?k}ofF_ a/fa/ 5 . kmf]A;{n] %*jifL{o rf}w/Lsf] cfDbfgL ;|f]tnfO{ ljljweg]sf] 5 .

rf}w/L kmf]A;{ ;"rLdf Ps xhf/ rf/;o ^% cf}+ :yfgdf 5g\ . ut jif{ Psca{ 8n/ ;DklQ;lxt pgL Ps xhf/tLg ;o $@ cf}+ :yfgdf klxnf] k6s of];"rLdf k/]sf lyP . o;kfln pgL kf]xf]/sf]bfFhf]df Ps ;o @# :yfg tn em/]sfeP klg pgsf] ;DklQ eg] !) s/f]88n/ -!) ca{ ?k}ofF_ n] a9]sf] 5 .

kmf]A;{sf cg';f/ ca{kltsf] ;"rLdf

ut jif{ g} k|j]z u/]sf rf}w/L g]kfns}klxnf] ca{klt x'g\, h;n] clwsf+z ;DklQljb ]zaf6 hf ]8 ]sf x 'g \ . rf }w/Lsf ]l;gf]e];g / rf}w/L u|'k -l;hL_ n] k|VoftjfOjfO{ a|fG8sf] rfprfp, g]kfnsf] glana} +sdf ax'dt z]o/ tyf Pl;ofsfljleGg b ]zdf xf ]6nsf ;fy } xfn }clk|msfdf klg xf]6n z'? u/]sf] 5 .To:t} pgn] clk|msL d'n's o'ufG8fsf]d'Sjfgf] u|'k;Fu ;fem]bf/L ub{} o'ufG8f,?jfG8f / a '?G8Ldf xf ]6n lgdf {0ful//x]sf 5g\ . ut jif{ klxnf] k6skmf]A;{sf] ca{klt ;"rLdf kbf{ rf}w/Ln]cfkm\gf] ;kmntf JolQmut geO{ d'n's/ ljb]zdf a:g] %) nfv g]kfnLsf nfluuj{nfos ljifo ePsf] atfPsf lyP .

P;aLcfO{sf] /]n–j] l6s6 a'lsª ;]jfg]kfn P;aLcfO{ a}+sn] ef/tLo /]nj]

;]jfsf] cgnfOg l6s6 a'lsª ug{ yfn]sf] 5 .a}+sn] g]kfnsf nflu Ol08og /]nj] Sof6l/ªP08 6 ' l /hd skf { ] / ]zg ln ld6 ]8 -cfO{cf/;L6L;L_ sf] Ph]G;Lsf ¿kdf pQm;]jf z'¿ u/]sf] xf] . ;f]djf/ sf7df8f}+dfcfof]lht sfo{qmddf g]kfnsf nflu ef/tLo/fhb"t /0flht /fon] pQm ;]jfsf] z'?cft

u/] . pb\3f6g ;df/f]xnfO{ ;Djf]wg ub{} /fhb"t/fon] g]kfn P;aLcfO{ a}+ssf] O06/g]6a}+lsªdfkm{t\ g]kfnaf6} ef/tLo /]nj]sf] l6s6a'lsª ;]jf pknAw x'g' g]kfnL ;d'bfosf nflu7"nf] pknlAw ePsf] atfP . pgn] g]kfnef/taLrsf kfFrcf]6f gfsfdf g]kfn ef/t/]n ;~hfn hf]l8g uO/x]sf] cj;/df b'O{b ]zsf s]Gb|Lo a} +sx¿n] ;xsfo{ u/]/Pscsf{nfO{ ;xof]u k'¥ofpg'kg{] wf/0ff /fv] .

sfo{qmddf g]kfn /fi6« a}+ssf 8]k'6L ueg{/dxfk|;fb clwsf/Ln] P;aLcfO{ a}+s v/fashf{nfO{ Ps k|ltzteGbf tn /fv]/ r':ta}+ssf ¿kdf :yflkt ePsf] atfP . pgn]g]kfndf ef/tLo /]nj]sf] l6s6 a'lsªsf nfluk|efjsf/L ;]jf z'¿cft ug{ a}+s ;kmn ePsf]rrf{ ub{} eg], …of] ;]jf /fHosf] ljQLo;dfj]zLs/0f;DaGwL gLltsf] p2]Zo xfl;n

ug{df ;d]t ;xof]uL x'g]5 .ÚpQm sfo{qmddf a}+s ;~rfns;ldltsf cWoIf x;gf zdf{n]s]an !( ?k}ofFdf cltl/Qm

z'Nsdf ^ ofq'sf nflu /]nsf] l6s6 a'lsªug{ ;lsg] hfgsf/L lbOg\ . pgn] of] ;]jfa}+ssf u|fxsdfq geO{ ;a}n] lng ;Sg]atfOg\ . a}+ssf k|aGw ;~rfns cfnf]ss'df/zdf{n] g]kfnd} klxnf]k6s z'?cft ePsf]a}+ssf] ;]jfaf6 cWoog, /f]huf/L, Joj;fotyf wfld{s ofqfsf nflu ef/t e|d0fdfhfg rfxg] xhf/f}+ g]kfnL nfeflGjt x'g]ljZjf; JoQm u/] .

l;l6hG;\ a}+s ;dfv'zLdfl;l6hG;\ a}+s OG6/g]zgnn] sf7df8f}+sf] ;fdfv';Laf6 #* cf}+ zfvf ;~rfngdf

NofPsf] 5 . lgs6 eljiod} yfkfynL tyf af/fsf] sf]NxaLdf zfvf lj:tf/ ug{]a} +sn] hgfPsf] 5 . b]zsf!$ c~rnd} pkl:yt ePsf]a}+sn] #* zfvf, #& P6LPdsfpG6/, $^ j6f zfvf/lxta}+lsËdfkm{t\ ;]jf pknAwu/fpFb} cfPsf] 5 . a}+sn];a} zfvfaf6 /]ld6\ofG;; ]jf , 8 « fkm6, le;f Pl6Pd sf8 { ; ]jf , le;f OG6/g ]zgn 8n/ sf8 { ,PaLaLP;nufotsf ;]jf k|bfg ub{} cfPsf] ;xfos dxfk|aGws u0f]z/fh kf]v/]nn]atfP . rfn' cfly{s jif{sf] kf}if d;fGt;Dddf a}+sn] @$ cj{ !* s/f]8 %^ nfv?k}ofF lgIf]k ;+sng u/L @) cj{ $! s/f]8 &# nfv ?k}ofF shf{ lj:tf/ u/]sf]5 . o; cjlwdf a}+sn] @# s/f]8 $* nfv v"b gfkmf u/]sf] 5 .

/g ;'hsf gofF df]8n ahf/df/g ;'hn] udL{ ofd df};dnfO{ nlIft u/L gofF df]8nsf

h'Qfx¿ ahf/df NofPsf] 5 . sDkgLn] ljleGg !# j6fdf]8nsf gofF l8hfOgsf h'Qf ahf/df NofPsf] xf] .sDkgLsf cg';f/ kfFr j6f df]8nsf kf6L{ ;'h, rf/df]8nsf :kf]6{;\ / rf/ df]8nsf Sofh'on ;'h /x]sf 5g\ .pBf]un] xfn b'O{ ;o $^ eGbf w]/} df]8nsf kf6L{ z'h,:kf]6{;\ z'h, Sofh'cn z'h, :s'n / sn]h z'h pTkfbg ub{}cfPsf] 5 . gofF df]8nsf h'Qfx¿ e[s'6L d08kdf eO/x]sf]aDk/ ;]n d]nfdf ljz]if 5'6;lxt laqmL ljt/0f ug{] /gz'hsf s'df/ Gof}kfg]n] atfP . /g z'h d'n'ssf] ̂ & lhNnfdf laqmL ljt/0f x'Fb} cfPsf] 5 ./gsf kf]v/f, a'6jn, afUn'Ë, wgu9L, g]kfnu~h nufotsf :yfgx¿df kfFr j6f / pkTosfleqkfFr j6f cflwsfl/s zf]?d /x]sf 5g\ . lgs6 eljiodf cGo lhNnfdf ;d]t /g z'hsf]cflwsfl/s zf]?d vf]Ng] sDkgLsf] nIo /flvPsf] 5 .

nfnLu'/fF;sf] gfkmf ;jf # s/f]8k'Nrf]sl:yt nfnLu'/fF; ax'p2]ZoLo ;xsf/L ;+:yf lnld6]8n] rfn' cfly{s jif{sf] k';

d;fGt;Dd tLg s/f]8 @) nfv ?k}ofF ;~rfng d'gfkmf u/]sf] 5 . ut c;f/;Dd b'O{ ca{ %&s/f]8 !@ nfv ?k}ofFsf] sf/f]af/ u/]sf] ;+:yfn]k';df sf/f]af/ /sd !! bzdna ((k|ltztn] a[l4 u/L b'O{ ca{ *& s/f]8 (%nfv ?k}ofF k'{ofPsf] 5 . o; cjlwdf ;+:yfsf]

lgIfk !$=@@ k|ltztn] j[l4 eO{ b'O{ ca{ $& s/f]8 $* nfv ?k}ofF k'u]sf] 5 . ut c;f/df;+:yfsf] lgIf]k ;+sng b'O{ ca{ !^ s/f]8 ̂ & nfv ?k}ofF /x]sf] lyof] . !) xhf/ !@) hgf z]o/;b:o /x]sf] ;+:yfn] lrtjgsf] s'd/f]h uflj;df g]kfns} 7"nf] 8]/L kmfd{ ;~rfng ug{ nfu]sf]5 . ;fy}, l;Gw'kfNrf]ssf] nfrf{df tLg d]ufjf6 Ifdtfsf] e}/js'08 hnljB't cfof]hgf;d]tlgdf{0f ul/g] ;+:yfsf sfosf{/L lgb{]zs ;'/]Gb| e0f8f/Ln] hfgsf/L lbP .

PnhL{PnhL{ eGgfn]] xfd|f] z/L/n] s'g} klg jfXoj:t';Fu

b]vfpg] Ps k|ltlqmof xf] . PnhL{ ljb]zL d'n'sdf dfqa9L x'g] eGg] s'/f clxn] cfP/ kl/jt{g ePsf] 5 .g]kfndf klg PnhL{af6 w]/}hgf kLl8t 5g\ . PnhL{ u/fpg]jfXoj:t'nfO{ Pnh{g elgG5 / Pnh{g vfgf, jftfj/0f /slxn]sfxL+ cf}iflwaf6 klg x'g ;S5 .

s'g} vfgf Ps JolQmsf nflu Pnh{g x'g ;Sb5 eg]ToxL vfgf csf]{ JolQmnfO{ Pnh{g gx'g klg x'g ;S5 .

jftfj/0fdf ePsf Pnh{gx?M km'nsf bfgfx?, w'nf], hgfj/sf] /f+}, KjfFv, ls/fsf] 6f]sfO,t]n, ;fa'g, k/km\o'd, jf /a/af6 klg x'g ;S5 . PnhL{ j+zfg'ut?kdf klg b]lvG5 .

vfgfsf k|d'v Pnh{gx?M abfd, cf]v/, b"w, e6df;, df5f, ;d'b|df kfOg]vfBj:t' cflb .

aRrfx?nfO{ k|foh;f] b"w / c08f;Fu PnhL{ ePsf] kfOG5 . jo:sx?df k|foMabfd, cf]v/sf] a9L PnhL{ b]lvG5 . ;AhL / kmnkm"n;Fu} x'g] PnhL{ sd ;+Vofdfb]lvG5 / z/L/sf] nflu Tolt xflgsf/s klg x'Fb}g . t/ vfgfsf] PnhL{n]slxn]sfxL+ vt/f klg x'g ;S5 .

PnhL{ x'Fbf b]lvg] nIf0fx?M cfFvf lrnfpg] / cfF;' cfpg] . gfsaf6 kfgL aUg], ?3f nfUg], ;Fw} gfs aGb ePh:tf] x'g] . vf]sL nfUg] . 5fnf lrnfpg], kf]Ng], /ftf] x'g], 8fa/ cfpg] . xft, v'§f, d'v, cf]7 jf z/L/sf] s'g} klg efu ;'lGgg] . ;f; km]g{ uf¥xf] x'g] -bd_ . 6fpsf] b'Vg], pN6L tyf jfGtf x'g] .

PnhL{af6 aRgsf] nflu JolQmn] cfkm"n] Pnh{g x'g] j:t' klxrfg ug]{ / Tof]Pnh{g;Fu 6f9f /xg] . vfB j:t' xf] eg] Tof] vfg] s'/f gvfg] . jftf/0fLoPnh{gx?af6 aRg lxF88'n ubf{ df:s nufpg], z/L/nfO{ k'/} sk8f nufpg],5fnfsf] PnhL{ 5 eg], 5fnfsf] :ofxf/ ug{ h?/L x'G5 . 5fnfdf lrnfpg] / /ftf]x'g] h:tf] ;d:of 5 eg] 5fnf ;'Vvf / /ut cfpg ;Sg] ;Defjgf a9L x'G5 .To;}n] 5fnfsf] :ofxf/ ug{ h?/L x'G5 . w]/} tftf] jf lr;f] kfgLn] g'xfpg' x'Fb}g . dg tftf] kfgL k|of]u ubf{ 5fnf

;'Vvf x'g] / lrnfpg] klg sd x'G5 . w]/} tftf] jf udL{ 7fpFdf ga:g] . sk8f ;'ltsf] k|of]u ug]{, z/L/df v's'nf] x'g] u/L nufpg] . g'xfPkl5 t'?Gt} tf}lnofn] gk'l5 nf];g nufpg] . xft / v'§fsf] gª klg 5f]6f] kfg]{ .

cGTodf, PnhL{ s'g} klg a]nf sxLF klg / s'g} klg j:t'n] ubf{ x'g ;S5 . /, ;s];DdPnhL{ u/fpg] j:t'af6 6f9f /xg] . slxn]sfxL+ PnhL{n] z/L/nfO{ vt/f k'¥ofpg ;S5,ToxL eP/ s'g} klg PnhL{sf] nIf0fx? b]lvPdf t'?Gt lrlsT;ssf] ;Nnfx lng] .

-n]vs lqljljaf6 kLPr8L ub}{5g\_

Page 7: Page 11 22 70

^laxLaf/, kmfu'g @@, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

k|ljlw

df]afOn PK;nfO{ casDKo'6/d} rnfcf}+

af;'b]j s'Fj/ cf/f]xL

s'g} a]nf tkfOF sDKo'6/df lgs} dxTjk"0f{ sfddf x'g'G5, To;}a]nf tkfOFsf]df]afOndf s'g} d];]hsf] 3G6L aHb5 ta oL Pkx¿nfO{ sDKo'6/d} OG:6n ug{ kfPx'GYof] eGg] nfU5 . xf], ca tkfOF ca jf6\;ck, efOa/, nfOg, ANofsa/L d];]+h// o:t} cGo PK;x¿nfO{ klg cfkm\gf] sDKo'6/df rnfpg ;Sg'x'G5 . olt dfq}geP/ PG8«f]P8 u]dx¿nfO{ klg ;lhn};Fu rnfpg ;Sg'x'G5 . h;sf] nflu Ps;lhnf] tl/sf 5 o;nfO{ k|of]u ug{sf] nflu .

OG:6n ug{'xf];\ An'6]S;An'6 ]S; Ps PG8«f ]P8

PDo'n]6/ xf] . ;fwf/0f efiffdfeGg'kbf{ of] Ps ljG8f]hdfPG8«f ]P8 PK;nfO{ rnfpg];lhnf] tl/sf xf] . ;a}eGbfklxnf An'6]S;nfO{ cfkm\gf]ljG8f ]h lk;L df OG:6nug { '; . OG:6n ePkl5An'6]S; Kn]o/ l:qmgsf] b]a|]kl§s'gfdf dflylt/ ag]sf] ;r{cfOsg df lSns ug{';\ /hf] Pk tkfOF k|of]u ug{ rfxg'x'G5 To;nfO{ 5fGg'xf];\ . ca Pk cfOsgdf lSnsug{';\ An'6]S; Pk OG:6n ug{' eGbf klxnf u'un PsfpG6 ;]6ck ug{'kg{] x'G5 .PknfO{ 8fpgnf]8 u/]/ df]afOndf h:t} OG:6n ug{';\ . OG:6n eO;s]kl5 An'6]S;PK; Kn]o/ ljG8f]df tnkl§ ag]sf] xf]d a6gdf lSns ug{';\ . ljG8f]hdf ;a}eGbfdfly kl§ OG:6n u/]sf] tkfOFsf] gofF PK; b]lvg] 5 . s'g} sf/0fn] gb]lvPdfbflxg] xftlt/ ag]sf] cn PK; a6gdf lSns ug{' xf]nf .

ca ;]6ck s;/L ug{] <ca tL PK;x¿nfO{ pxL k|sf/n] ;]6ck ug{';\ h;/L df]afOndf ug{' x'GYof] .

pbfx/0fsf] nflu jf6\;cknfO{ lncf+}, ;a}eGbf klxnf cfkm\gf] df]afOn gDa/ /fVg';\clg cuf8L a9\g';\, tkfOF;Fu df]afOn gDa/ 5}g eg] Nof08nfOg gDa/ klg /fVg;Sg'x'G5 . kfFr ldg]6df e]/L lkms];g d];]h cfpg]5 / Nof08nfOgdf eg] kmf]gcfpg] 5 / Tof] sGkm/d];g sf]8 atfpg] 5, ca Tof] sf]8 jf6\;ck ljG8f]hdf/fVg';\ . ca jf6\;ck l7s p;} tl/sfn] sfd ug{]5 hf] df]afOndf ub{Yof] .

s'g–s'g PK; rN5 <h'g;'s} PG8«f]P8 Pkx¿nfO{ tkfOF An'6]S; Kn]o/sf] d2tn] rnfpg ;Sg'x'G5,

hf] ljG8f]h * 6\ofadf klg 5}gg\ . c? klg w]/} /f]rs k|sf/sf PG8«f]P8 u]dx¿sf]dHhf lk;Laf6 lng ;Sg'x'G5 . Wofg lbg'kg{] s'/f s] 5 eg] oL ;a} PK;x¿df]afOnsf] nflu agfOPsf x'g\, To;sf/0fn] s'g} cK7]/f] gcfpnf eGg ;lsFb}g,vf;u/]/ df]afOn / lk;L b'j}df rnfpFbf .

cglnld6]8 OG6/g]6Pg;]nn] cfkm\gf 8f6f -OG6/g]6_ ;]jfsf u|fxsx¿nfO{ #) lbg g} OG6/g]6

;]jf pknAw u/fpg] cglnld6]8 OG6/g]6 Kofs ;~rfngdf NofPsf] 5 . df3@@ ut]af6 nfu' ePsf] of] of]hgfdf s/afx]s ^(( df ! hLaL 8f6f ef]No"dsf]cglnld6]8 OG6/g]6 Kofs vl/b ug{ ;lsg] 5 . of] Kofs #) lbg;Dd rnfpg;lsg]5 . Pg;]nn]sf]6f tf]s]/ 3f]if0ffu/]sf] of] ! hLaLKofs]h lnPsfpkef]Qmfsf nflu8f6f Kofs ;lsPkl5#@ s]aLkLP; ultsf]OG6/g]6 dlxgfe/rnfpg] ;'ljwflbg]5 . ! hLaLsf]Kofs]h rnfp~h]n y|LhLsf] pRrult /xg] 5 eg] Kofs]h ;lsPkl5 lagf s'g}yk z'Ns #@ s]aLkLP; ultsf] OG6/g]6 dlxgfe/ rnfpg ;lsg]5 .

of] of]hgf Pg;]nsf] y|LhL df]afOndf rnfpg]n] dfq k|of]u ug{ ;Sg]5g\ .of] of]hgfsf] ;]jf k|of]u ug{sf nflu Pg;]n k|of]ustf{n] *!&!@%# 8fonug{'kg{ ] 5 . Pg;]nsf] OG6/g]6 df]afOndf cglnld6]8 rnfpg rfxg]x¿n]y|LhLsf] ultdf rnfpg] Kofs]h eg] 7"nf] cfsf/df klg lng ;Sg]5g\ .To;df % hLaLsf] Kofs]h s/ afx]s !((( df / !) hLaLsf] Kofs]h @(((df pknAw x'g] Pg;]nsL skf{]/]6 sDo'lgs]zg lgb{]zs ;Gh' sf]O/fnf atfpFl5g\ .em§ x]bf{ of] Kofs]h sf]6f tf]lsPsf] h:tf] nfu] klg o;n] df]afOndf OG6/g]6cglnld6]8 rfxg]sf nflu ;:tf] g} nfUg] b]lvG5 . s/;lxt sl/a cf7 ;okg{] of] Kofs]hdf Ps dlxgf;Dd cglnld6]8 OG6/g]6 g} pknAw x'G5 .df]afOn ;]jfdf cglnld6]8 OG6/g]6 ;]jf lbg' 6'hL / y|LhL k|ljlwdf sl/asl/a c;Dej g} 5 . To;}n] Pg;]nsf] of] of]hgf s]xL JolQmx¿n] cglnld6]8OG6/g]6 rnfpFbf g]6js{df yk ef/ gk/f];\ eGg] lx;fadf tof/ kfl/Psf]b]lvG5 . g]kfn 6]lnsdn] jfODofS; x6:k6dfkm{t df]afOndf !) ?k}ofFdf Ps306f cglnld6]8 8fpgnf]8 ug{] ;'ljwf lbPkl5 ahf/sf nflu bafadf /x]sf]Pg;]nn] o;vfnsf] of]hgf ;fj{hlgs u/]sf] xf] .

ss; eg]sf] ;r]t agfpg] xf] . ljkIfL kf6L{x?cfkm+}df ss; x'g\ . pgLx?n] ;du| k|lqmofnfO{;r]t agfpF5 . xfd|f] Joj:yfn] /fhgLltsbn / lgjf{rg k|lqmofnfO{ olt w]/} ;dfj]zLagfPsf] 5 ls ;a} ;d"xsf ljrf/nfO{ ;+jf]wgug'{kg]{ afWotf ;a} /fhgLlts bnx?nfO{5 . To;}n] ubf{ ss;sf] cfjZostf 5}geGg] s'/f klg b¥xf] 5 .klxnf] ;+ljwfg;efdf ss;s} sf/0f;+ljwfg ag]g <

klxnf] ;+ljwfg;efsf] lgodfjnLdfss;sf] s'g} Joj:yf 5}g . aflx/ w]/}lsl;daf6 ss;sf] ;~rfng ePsf]n] w]/}c:tJo:t eof] eGg] s'/fdf o;k6s rflxF;a} ;b:ox? Ps dt 5g\ . To;}n]o;k6s aflx/ gagfP/ ;+ljwfg;ef leq}kf] /fVg] xf] ls eGg] s'/f p7]sf] 5 ./fhgLlts bn cGt{ut g} Jojl:yt ug]{xf] ls eGg] ljrf/ 5 . s]xL ;b:ox?rflxF lgodfjnLd} pNn]v ug'{ kb}{g, k'/fg}Joj:yf cg';f/ g} u/f+} eGg] klg 5 .6gsk'/sf] af/]df ;efd'vn] k|wfgdGqLsf]gfddf ?lnª ug'{ ePsf] 5 lg <

kqklqsfdf pxfFn] eg]sf] s'/f eGbfunt 9+un] s'/f cfof] . k|wfgdGqLnfO{ d}n]klg ;f]w+], pxfFn] xfdLx? w]/} xNnfdf gnfuf}+,6gsk'/ lxhf] a]Rof] eGg] s'/f cfPsf]n]6gsk'/ eGg] zx/ g]kfndf 5}g, dxfsfnLgbL tLg lsnf]ld6/ klZrd 5 . t/ xfdLn]kl/of]hgfs} gfdnfO{ 6gsk'/ eg]sf] x'gfn]To;/L a'em]sf x'g\ . k|wfgdGqLn] c? g};Gbe{df pbfx/0f lbFbf To:tf] af]Ng' ePsf]xf] . Tof] ljjflbt ljifo lyPg . ;efd'vn]of] ljifo s;/L cfof] eGg] s'/f :ki6 kfg{eGg' ePsf] xf], ;b:ox?n] s'/f p7fPkl5 .k|wfgdGqLnfO{ 6gsk'/sf] ljifodf af]Ng] a]nflyof] / <

pxfFn] of] d'2f p7fpg' ePsf] xf]O{g .unt s'/f s;/L p7\5, dfG5]n] s;/L a'em\b}geGg] pbfx/0f dfq} k|:t't ug'{ ePsf] xf] .of] 7"nf] d'2f agfpg] ljifo xf]O{g .ljd:6]sdf ef/tsf k|wfgdGqL;Fusf ]s'/fsfgLnfO{ s;/L lng' ePsf] 5 <

s'/fsfgL s]–s] eof] kmls{Pkl5 yfxfxf]nf . lgs6td\ l5d]sL;Fu klxnf]k6sk|wfgdGqL ePkl5 s'/f ePsf] xf], /fd|}ePsf] xf] . pxfFn] cfPkl5 dlGqkl/ifb\ /;+;b\df hfgsf/L lbg' ePkl5 yfxf xf]nf .

dGqLn] ;f]em} lgo'Qm ug{ ldNg] ljleGglgsfodf klg ljut s]xL jif{b]lv Sofljg]6af6jf cjlw ls6fg ul/ lgo'Qm ug]{ k|fjwfg/flvlbP/ dGqLnfO{ g} c;kmn u/fpg] k|of;;d]t o;cl3 g} eO;s]sf] 5 . Pdfn] jfx]sc? jgdf sf] dGqL cfpnf eGb} lx+8\g] ;x–;lrj /fdk|;fb nD;fnnfO{ jgdGqL cfrfo{n]If]lqo lgb]{zs jgfP/ k7fpg ;S5g\ sL;Sb}}gg\ eGg] dGqfnodf pT;'stfsf] ljifoag]sf] 5 . ;Fw} h'g dGqL cfPklg cfkm'nfO{jl/i7 7fGg] tyf jg ljefukl5sf] dGqfnosf]of]hgfdf a;]/ Pdfn] sfo{stfsf] k[i7kf]if0fug]{ tyf clxn] jgdGqLsf] bfh'efO eGb}lx+8\g] s[i0f cfrfo{sf] klg x}l;ot dGqLn];dodf g} a'em\g' h?/L 5 .

dftxtsf jl/i7 k|x/L clwsf/Lx?n]u'08fubL{, nfu'cf}ifw / dfgj t:s/LnfO{;+/If0f lbO/xFbf klg k|x/L dxflg/LIfspk]Gb|sfGt cof{n eg] cgle1 /x]sf5g\ . csf]{tkm{ e§ kl/jf/ / gft]bf/n]k|x/L k|jQmf u0f]z s];L / l8cfO{hLhoax fb ' / rGbsf ] g fd ehfp F b }nfu'cf}ifw, dfgj t:s/L / u'08fubL{ ub}{cfPsf] >f]tn] pNn]v u/]sf] 5 . ;dfhdfljs[lt km}nfpg], nfu'cf}ifw / dfgjt:s/LnfO{ lgoGq0f ug{ vf]Hg] h'lgo/k|x/L sd{rf/LnfO{ dflysf] cfb]z eGb}sfjf{xLnfO{ cj?4 kfg]{ sfo{ eO/x]sf]>f]tn] hfgsf/L lbPsf] 5 .

la/fh e§ ef/tdf /x]sf / pgsf

;z:q dxflg/LIfsaf6 ;Ldf;'/Iff sfof{no ejg pb\3f6g

;z:q k|x/L dxflg/LIfs sf]if/fh jGtn] ;LdfjtL{ Onfsfdf kl/rflnt PkLPkm6f]nLn] d'n'ssf] cGt/f{li6«o ;Ldfgf Pj+ ;Ldf :tDex?sf] ;'/Iff Pj+ ;+/If0f sfo{nfO{cfˆgf] st{Jo 7fg]/ sfo{If]qdf lqmoflzn /xg lgb]{zg lbPsf 5g\ . ;z:q k|x/LannfO{ k|fKt x/]s lhDd]jf/LnfO{ ann] k]zfut sf}zn Pj+ Odfgbf/L tyfakmfbfl/tfsf ;fy lgjf{x ub}{ cfO/x]sf] tYo :d/0f ub{} ;z:q k|x/L dxflg/LIfsjGtn] k|fKt x/]s lhDd]jf/LnfO{ Joj;foLs bIftfk"j{s k'/f ul//xg' kg]{ atfP .

;z:q k|x/L dxflg/LIfsjGtn] kmfu'g @! ut] ;z:qk|x/L an ;Ldf ;'/Iff sfof{noslknj:t 'sf ] gjlgld {tsfof {no ejgsf ] lznfcgfj/0f u/L pb\3f6gkl5;df/f]xnfO{ ;Daf]wgsf] qmddf;f] s'/f atfP .;z:q k|x/L dxflg/LIfsjGtn] ;f]xL cj;/df ;z:qk|x/L ann] cfkm\gf] lgoldtsfo{;Fu} ;Ldf ;'/Iff, eG;f/ ;'/Iff, cj}w rf]/Lk}7f/L lgsf;L lgoGq0f, ljkb Joj:yfkgnufotsf sfo{df u/]sf] sfo{sf] ;dfhsf ljleGg If]qaf6 k|z+;f ePsf] pNn]v ub}{eg]– …h'g xfdL ;j}sf] nflu uj{sf] ljifo xf] .Ú ;+u7gk|lt akmfbf/ /x]sf /fi6«;]jssf]sfo{sf] ;j}If]qaf6 pRr d"Nof+sg eO/x]sf] / h;af6 ;+u7g nf]slk|o /xg ;s]sf]pNn]v ub{} pgn] ;j};Fu eft[Tj efjgfsf ;fy sfo{If]qdf cufl8 a9\b} ;+u7gsf]ul/df / dof{bfnfO{ cem} prfO{df k'¥ofpg lqmoflzn /xg' kg]{ atfP . klZrd If]qLo;z:q k|x/L an d'Vofno d'lQmgfy aflxgL kf]v/fsf aflxgLklt ;z:q k|x/L gfojdxflg/LIfs gf/fo0fafa' yfkfn] wGojfb 1fkgsf] qmddf l56f] 5l/tf] 9+un] ;]jf /;'/Iff k|bfg ub}{ k|fKt lhDd]jf/LnfO{ pTs[i6 9+un] k'/f ub}{ cfPsf] atfpFb} k|fKt x/]slhDd]jf/LnfO{ Jofj;foLs bIftfsf ;fy k'/f ub}{ gful/sdf ;'/Iffsf] k|Tofe"ltlbnfpg ;lqmotfsf ;fy sfdsf/jfxL eO/x]sf] atfP .

;z:q k|x/L an ;Ldf ;'/Iff sfof{no slknj:t'sf k|d'v ;z:q k|x/Lpk/LIfs kbdl;+x P]/n] lgdf{0f ;DaGwL k|ltj]bg k|:t't ub{} ;LdfjtL{ ck/fwlgoGq0fsf] ;fy} :yfgLo hgtfdf zflGt ;'/Iff k|bfg ug]{tkm{ of]ubfg k'¥ofpFb}cfPsf] pNn]v u/] . pQm sfof{no ejg s/Lj Ps s/f]8 $* nfv ?k}ofFsf]nfutdf lgdf{0f ;DkGg ePsf] s'/f ;f] ;df/f]xdf hfgsf/L u/fOPsf] lyof] .sfof{no ejg, Sjf6{/ uf8{, Aof/]s, d];, :6f]/ nufotsf] lgdf{0f sfo{ ;DkGgePsf 5g\ . ;z:q k|x/L dxflg/LIfs sf]if/fh jGtn] ;f]xL ;df/f]xdf ejg lgdf{0fsfo{df pTs[i6 ;xof]u k'¥ofpg] ljleGg dxfg'efjx?nfO{ k|z+;fkq ;d]t k|bfgu/] . slknj:t' lhNnfsf] ltnf}/fsf]6 uflj; ̂ df gjlgld{t pQm ejgsf] pb\3f6gkl5;z:q k|x/L dxflg/LIfs jGtn] pQm ejgsf] lg/LIf0f ;d]t u/] . ;z:q k|x/Ldxflg/LIfs jGtn] To; cj;/df ;f] sfof{noaf6 ePu/]sf sfdsf/jfxLaf/]hfgsf/L lng'sf ;fy} l56f] 5l/tf] 9+un] ;]jf k|jfx ug{ tyf gful/sn] jf:tjd}dx;'z ug]{ 9+un] lhDd]jf/L k'/f ug{ lgb]{zg ;d]t lbP .

vt/fd'Qm M ;]gfljdfg:yn lgdf{0fsf] lgldQ n]df]gfO{6 Nofpg] sfo{sf] nflu vl6Psf] g]kfnL

O{lGhlgo/ ;]=d'=sf] P:s6{ sfo{sf] nflu ah|bn u0f -zf=;]=_ @) cf}+ 8km\kmf, s+uf]cGt{ut /x]sf] dflela ;'/Iff a]zaf6 vl6Psf] sGef]osf] k5f8Lsf] uf8Ldfdf]6/;fO{sndf cfPsf s]lx c1ft JolQmx?n] lu|g]8 k|xf/ ubf{ 3fO]t ePsf g]kfnLzflGt ;}lgs ^ hgf dWo] b'O{hgfnfO{ o"Pgsf] uf]df c:ktfndf yk pkrf/sfnflu nluPsf] ;]gfn] atfPsf] 5 . 3fO{t] ePtf klg vt/fd'Qm /x]sf] hfgsf/LToxfF t}gfy u0faf6 k|fKt ePsf] klg ;]gfn] hgfPsf] 5 .

lx/f]sf ===

5}g, x'Fb}g eg] To;n] ;+ljwfg h:tf] ljifonfndf]x/ nufpg] x}l;ot sxfFaf6 kfpF5< Pdfn]sf] c8fgn] p7fPsf] s'lT;tdg;fosf ] lji fo oxL x f ] . gof F;+ljwfg;ef elg/lxPsf] 5 t/ k'/fgf]Tof] klg /fi6«klt gePsf] cj:yfsf] lgodsfg'gcg';f/ o;nfO{ xfFSg vf]lh/lxPsf]5 eg] :jfefljs?kdf k|Zg p7\5, of]bnsf] lgot s] xf] < /fi6«fWoIfnfO{ s'g}klg sfg'gdf nfndf]x/ nufpg] clwsf/s'g} sf/0fn] lbPsf] /x]g5 eg] klgTo;nfO{ tTsfn ;Rofpg'kg] {df oxfFTo;sf] pN6f] ePsf] b]lvof] . c? ;a}sfg'gdf rflxF /fi6«klt cyf{t\ /fi6«fWoIfrflxg] t/ ;+ljwfg h:tf] ljifodf rflxF/fi6«fWoIf grflxg], ;'Gb} cgf}7f] nfUbf] 5eg] cem ToxL adf]lhdsf] Joj:yf ul/of]eg] Tof] hltsf] ufOhfqf c? s] b]lvPnf< o;sf ] hjfkm Pdfn]n ] lbg'k5{ .; + ljwfgn ] Joj:yf u/ ]sf ljlzi7cj:yfx?df ltgn] ug]{ sfd klg ToxLljlzi7tfleq k5{g\ . ljb]zL s'g6Llt1sf]cf]xf]bfsf] k|df0fkq, ;+j}wflgs lgsfosfk|d'vx?sf] zky, ;+;b\n] kfl/t u/]sfP]gx?df nfndf]x/ To:tf ljifo x'g\, hf];+;f/e/L /fi6«fWoIfaf6 ;DkGg x'Fb} cfPsf5g\ . g ]kfns} ;efWoIf klg ltg }/fi6«fWoIfn] zky v'jfPsf JolQm x'g\ .o;sf] cy{ xf], ;efWoIf eGbf b]zn]cflwsfl/s?kdf csf] { clGtd ;+:yfdfg]sf] 5 . slt;Dd eg] ;/sf/sf] gLlttyf sfo{qmd klg ltg} /fi6«fWoIfaf6cfpg]5, ljutdf klg To:t} ePsf] xf] .ToxL /fi6«fWoIfnfO{ ;+ljwfgdf rflxFnfndf]x/ nufpg lbGg eGg' cfkm"nfO{Tof] eGbf 7"nf] x}l;otsf] 7fGg' xf] .h;nfO{ ;+ljwfgn] To;f] ug{ lbFb}g . o:tf]c;+j}wflgs sfd ug{ Pdfn]nfO{ s]n]pS;fof] eGg] klg hjfkm rflxPsf] 5 .

Pdfn]n] ;+ljwfg;ef lgjf{rg nuQ}h;/L Tof] lgjf{rg qmddf p7fOPsf eGbfaflx/ s;}n] sNkgf;d]t gu/]sf ljifop7fP/ / To;df csf6\o c8fg eGb}jfu]{lgª ug{ yfn]sf] 5, To;n] efjL;+ljwfgdf s:tf] c;/ knf{ eGg] ;+s]tlbPsf] dfGg'k5{ . /fi6«kltsf] lgjf{rgk|;+un] To;} klg cgfjZos?kn] ;efdfJofks /fhgLlts w|'jLs/0f NofPsf] lyof] .kl5Nnf] ;do /fi6«kltnfO{ k|dfl0fs/0f ug{glbg] eGg] p;sf] k|:tfjn] t ;+ljwfgsfljifod} w|'jLs/0f x'g k'u]sf] cj:yf 5 .of] s'/f Pp6f sfo{bndf ;xdlt ePgeg] dtbfgaf6 6'+Uofpg] elgPsf] 5 . of];ef h;df sf+u|];–Pdfn] ldNbf :jtM ?kn]cfjZos dt h'6\g] b]lvPsf] cj:yf caoL b'j} bn dtbfgdf cf]ln{g afWo ePsf5g\ . To;df Pp6f nf]stflGqs ;+;f/el/sf]cEof; Psflt/ 5 eg] /fi6«klt gePsf]a]nfsf] sfg'g p7fP/ /fi6«klts} clwsf/s6f}lt ug]{ s'/f . ;+ljwfgsf nflu oxLaf6cK7\of/f lbg z'? ePsf 5g\ .

efO{, elthn] ;'b'/ klZrdsf ;j{;fwf/0f,;f]emf gful/snfO{ ef/tsf] af6f] x'Fb}j}b]lzs /f]huf/Ldf k7pg] u/]sf] >f]tn]bfaL u/]sf] 5 . csf]{tkm{ s[i0f e§, /lje§ nufotsf] Pp6f ;d'xn] ;'b'/klZrdsf;j{;fwf/0fnfO{ Dofgkfj/ sDkgLdf k'¥ofPjfkt hgxL !) xhf/b]lv $) xhf/;Ddlng] u/]sf 5g\ eg] JolQmut le;f lgsfn]/Psd'i7 /sd c;'nL dfgj t:s/L ub}{cfpFbf ;d]t ;DalGwt lgsfon] ;'OFsf];d]t kfpg ;s]sf] 5}g . Psk6s j}b]lzs/f]huf/Ldf uP/ cfPsf ;j{;fwf/0fnfO{ >d:jLs[lt lgsfnLlbg] eGb} k|ltJolQm kfFrxhf/sf b/n] cj}w /sd c;'nL cfkm\g}sf]7fdf /fv]/ cj}w wGbf ;~rfng ul//xFbf;'b'/klZrdsf k|x/L clws[tx?n] pgLx?nfO{;+/If0f u/]sf] hfgsf/L k|fKt ePsf] 5 .

/fi6«kltdf ===

/fi6«kltsf] ===eg] klg Tof] /fhgLlts jQmJo xf] .Totflt/ d clxn] hfg rfxGg . d'Vos'/f, s'g} Pp6f kf6L{sf] sf/0fn] dfq}lgodfjnL n]vg k|lqmof /f]lsg] klgxf]O{g . ;a}n] ;Nnfx u/]/ ug]{ s'/f xf] .Dofb yKg] s'/f ;j{;DdtLd} ePsf] xf] .

sf+u|];n] /fi6«kltn] g} ;+ljwfg hf/Lug'{k5{ eg]/ lsg c8fg lnO{/x]sf] <

;+ljwfgdf /fi6«kltn] k|dfl0fs/0f ug]{eGg] s'/f 5, klxnfsf] lgodfjnLdf;+ljwfg;ef cWoIfn] k|dfl0fs/0f ug]{ eGg]s'/f 5 . To;}n] xfdLn] of] ljifonfO{ldnfpg' k5{ eg]/ eg]sf xf+} . zAbx?sf]rog klg /fd|f] ePsf] 5}g . ;a} ;b:ox?n]kfl/t u/] eg]/ ;+ljwfg;ef cWoIfn] g}kfl/t ug]{ xf] . 3f]if0ff ug]{, hf/L ug]{ /clGtd k|dfl0fs/0f ug]{ s'/f ;+ljwfgnfO{klg Pp6f ljw ]os dfg ]sf ] x 'gfn ]/fi6«kltsf] xf] eg]/ ;+ljwfgn] eg]sf] 5 .o;nfO{ ldnfpg' k5{ .sf+u|];n] /fi6«kltsf] e"ldsf vf]h]sf] xf] <

/fi6«kltsf] e"ldsf t ;+ljwfgn]vf]h]sf] 5, lgodfjnLn] vf]h]sf] 5 . xfdLn]lsg vf]Hg] . xfdLn] vf]Hg] s'/f klg xf]O{g .w]/} ljdtL 5}g, zAb /fd|f] agfpm eGg]s'/f xf] . aflx/ w]/} ljjfb b]lvPsf] 5 .Pdfn] / sf+u|];df Toqf] 7"nf] ljjfb 5}g .zAb ljGof;df s]xL dte]b 5 . sf+u|]; /Pdfn]sf] dtfGt/n] dfq} xf]O{g, cGo;b:ox?sf] klg cf–cfkm\g} dt ePsf]n]s]xL ;do nfu]sf] xf] .lgodfjnLdf gldn]sf] s'/f rflxF s] xf] <

tLgj6f s'/f 6'+Uofpg afFsL 5 . klxnf]XjLk s] ug]{, ss; / 3f]if0ff / k|dfl0fs/0fsf]Joj:yf s;/L ug]{ eGg]df 5 .ss;sf] cfjZostf 5 <

ss;sf] cfjZostf 5}g eGg] ljrf/k|z:t cfPsf] 5 . cfjZostf 5 eGg] s]xLs'/f cfPsf] 5 . xfdL dfq} xf]O{g, ;fgf/fhgLlts bnx?n] klg /fhgLlts bncfkm}+df ss; xf] eGg] s'/f ul//x]sf 5g\ .

jgdf ===

j}B ===sf+u|]; lhNnf ;ldlt ;b:o l;+xn] s]xL

dlxgfb]lv vu]gsf]6 uflj;nfO{ v'nf lbzfd'QmIf]q 3f]if0ff ug]{ cleofg rnfPsf lyP .cleofgcGtu{t pgn] ufpFufpFdf k'u]/ ;/;kmfO{/ :jf:Yo;DaGwL hgr]tgf hufpg] sfd;d]tu/] . olt dfq} xf]Og, k|To]s 3/–3/df k'u]/zf}rfno lgdf{0fsf] k|f]T;flxt ug]{] / To;sfnflu cfjZos ;xof]u ;d]t ug]{ u/] . hacleofg ;kmn eof] / pgnfO{ uflj;sftkm{af6;Ddfg ug{ nfluof], :yfgLo dfcf]jfbLsfo{stf{df cf}8fxf x'g yfNof], h;sf] kl/0ffduflj;n] l;+xnfO{ ;Ddfg:j?k lbPsf] k|df0fkqdfcf]jfbL sfo{stf{n] vf];]/ nu]sf 5g\ . pQm;Ddfgkqsf ;fydf l;+xnfO{ k'/:sf/:j?kuflj;n] vfddf Ps xhf/ kfFr ;o ?k}ofFklg lbPsf] lyof] . dfcf]jfbL sfo{stf{x?n]pQm /sd klg n'6]/ nu]sf 5g\ .

Page 8: Page 11 22 70

&laxLaf/, kmfu'g @@, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

/f]rs ;+;f/

—Ph]G;Lsf] ;xof]udf

@# cf+} hGdlbg @# hgf;FuhGdlbg dgfpg] x/]s dflg;x¿sf] cf–

cfkm\g} tl/sf x'G5g\ . s;}n] s]s sf6]/dgfpg] u5{g\ t s;}n] ;fyLefO{;Fu 3'DguP/ t s;}n] rsn]6 afF8]/ cfkm\gf] hGdlbgdgfpg] u5{g\ . t/, Sofgf8fsL Ps kf]g{:6f/n]cfkm\gf] @# cf+} hGdlbgsf] lbg @# hgfo'jsx¿;Fu ;]S; u/]/ dgfpg] 3f]if0ff u/]/;a}nfO{ rlst kf/]sL 5g\ . Sofg8fsf]6f]/G6f]af6 k|sflzt klqsf …6f]/G6f] ;gÚ sfcg';f/ kf]g{:6f/ x]bL a]g xgL{n] cfkm\gf]hGdlbgnfO{ c?sf] eGbf km/s b]vfpgsfnflu g} @# hgf ckl/rt k'?ifx¿;Fu ;]S;ug{] 3f]if0f u/]sL x'g\ . oL o'jtL;Fu ;]S; ;DaGw agfpg ;+;f/e/af6 em08} kfFr;o JolQmn] cfj]bg lbPsf 5g\ eg] tL dWo] @# hgfnfO{ pgn] 5gf}6 ul/;s]sL 5g\ .csf{] /f]Ifs kIf pgn] @# hgf;Fu of}glqm8f u/]sf] b[ZonfO{ PS;PS;PS; P8L $k|f]8S;gn] ;'l6ª ug{]5 . o;sf] cgnfO{g nfOe l:6«ldª klg ul/g] atfOPsf] 5 .pgL;Fu ;]S; ;DaGw agfpg] o'jsn] cfkm'x¿nfO{ s;}n] klg glrgf];\ eGgsf nfludfS;sf] ;d]t k|of]u ug{ ;lsg] klg ;dfrf/df hgfOPsf] 5 . ;]S;df ;+nUg x'grfx]sf @# hgf k'?ifsf] :jf:Yo k/LIf0fkZrft dfq cfkm'n] of}glqmofsnfk ug{] klg6f]/G6f] ;gl;t x]bLn] atfPsL 5g\ . olb s;}df of}g /f]u kfOPdf pgLx¿sf] 7fpFdfc?nfO{ df}sf lbg] ;d]t pgn] atfPsL 5g\ . ;a} o'jsnfO{ pgLx¿n] rfx] cg';f/sf]of}glqm8f ug{ ;d]t 5'6 lbOg]5 . !) j6f kf]g{ lkmNddf ;d]t sfd ul/;s]sL x]bLn];fd'lxs ;]S;sf] 3f]if0ffn] kf]g{ pBf]udf ;d]t ;g;gL dlRrPsf] 5 .

a8L Nof+Uj]h / of}g rfxgfPscsf {sf ] o f }g

rfxgfnfO{ zAbdf cleJoQmgu/L a'em\g' klg ;kmnj}jflxs hLjgsf] cfwf/zLnfxf ] . ;fdGyf sf ]r/sfcg';f/ >Ldfgsf] zf/Ll/sefiffn] s]xL JoQm ub{}5 />LdtLsf] zf/Ll/s efiffn]c¿ g} s]xL JoQm ul//x]sf]5 eg ] b 'O {aLr k | ]dsf ];Defjgf 5}g eGg] a'lemG5 .cWoogcg';f/ j }jf lxshLjg c;kmn x'g] () k|ltzt sf/0f >Ldfg÷>LdtLsf] zf/Ll/s s]ld:6«L gldNg'xf] . >LdtLn] cfkm\gf] of}g rfxgfnfO{ cfkm\gf] a8L Nof+Uj]håf/f JoQm ul5{g\,h:t} cfkm"nfO{ ;hfpg', k/km\o'd nufpg', af/Daf/ ;f8L 7Ls ug{', efjaf6 k|]db;f{pg', 3/df dWod ;+uLt ahfpg', uLt u'gu'gfpg' cflb . cyf{t\ >LdtLsf]a8L Nof+Uj]hn] zf/Ll/s ;DaGwsf] rfxgf JoQm u5{ . o;}u/L >Ldfgn] klgcfkm\gf] zf/Ll/s xfpefpaf6 of}g OR5f JoQm u5{g\ . h:t} crfgs >LdtLnfO{3/]n' sfo{df d2t ug{', clkm;af6 3/ kms{+bf >LdtLnfO{ rns]6 jf cGo pkxf/NofOlbg', af/Daf/ :kz{ ug{' cflbn] pgsf] of}g rfxgfnfO{ JoQm u5{ . o;}u/Ls'g} g s'g} axfgfdf >LdfgnfO{ 5'g', >LdfgnfO{ lh:sfO/xg', s]xL s'/fdfcgfjZos r'gf}tL lbg', clN5kgsf] afxgf agfpg' cflb >LdtLsf] of}g OR5fsf];+s]t x'g;S5 . JolQmsf] %% k|ltzt efjgf a8L Nof+Uj]håf/f ;Dk|]lift x'G5 .ctM a8L Nof+Uj]hsf] snf a'em]/ To; cg's"n 6\o'lgª a;fP >Ldfg÷>LdtLsf];DaGwnfO{ cem ;'b[9 Pj+ ;'dw'/ agfpg ;lsG5 .

z'qmls6 rf]/]/ ue{jtLrf]/L klg s:tf s:tf x'Fbf

/x]5g\ < o'POdf z'qmls6 rf]/Lu/]sf] cf/f]kdf d'2f xflnPsf] 5 .Ps hgf k'?ifn] cfkm\gf] z'qmls6rf]/L ePsf] cf/f]kdf d'2f xfn]sfx'g\, Tof] klg cfkm\gf] e'tk'j{>LdtLlj?4 . cfkm \g } e'tk'j {>LdtLn] cfkm\gf] z'qmls6 rf]/]/ue{jtL ePsf] eGb} tL k'?ifn] d'2fxfn]sf x'g\ . ca'wfjLdf a:g] tLk '? i fsfcg ';f/ / l;og e 'k '>LdtL;Fu l8ef];{ x'g' eGbf klxn] pgL / tL dlxnf Ps k|hgg pkrf/ s]G›dfuPsf /x]5g\ . ToxfF pgn] cfkm\gf] z'qmls6 ;+/lIft ug{sf nflu ;+sng u/]//fv]5g\ . k6s–k6s pkrf/ ubf{klg lax] u/]sf] rf/ jif{;Dd ue{ g/x]kl5 tL?;L dlxnfn] csf{] lax] ul/g\ / ?; kmls{g\ . ?;df uP/ pgn] PSn} cfkm\gf]k|hgg pkrf/ u/fOg\ . tL dlxnf km]/L o'PO kmls{g\ / cfkm\gf] e'k' nf]Ug]sf]z'qmls6 ;+sng u/L /flvPsf] k|hgg s]G›df uP/ e'k' nf]Ug]sf] hfnL x:tfIf/u/]/ ;f]xL z'qmls6af6 ToxLF s[lqd uef{wf/0f ul/g\ . otf l8ef];{ u/]sf] rf/dlxgfkl5 cfkm\gL e'k' >LdtLn] cfkm'nfO{ yfxf glbO cfkm\g} z'qmls6 rf]/]/ue{jtL ePsf] yfxf kfPkl5 tL k'?if cfuf] eP . To;kl5 pgn] cfkm\gf] z'qmls6rf]/L u/]sf] cleof]u nufpFb} cbfntdf d'2f xfn]sf 5g\ .

cfsf/ a9fpg lxKgf]l6Hda ]nfotsf Ps hgf

dgf]j}1flgsn] cfkm\gf] jIf:ynsf]cfsf/ a9fpg rfxg] dlxnfsfnflu k|Tof/f]k0f ;h{/L afx]ssf]ljsNk lgsfn]sf 5g\ . a]nfotLdgf]j}1flgs km]lns Osf]gf]df]lS;n]Ps dgf ]j }1 f lgs pkrf/sf ]dfWodaf6 dlxnfn] cfkm\gf] :tgsf]cfsf/ a9fpg ;Sg] bfaL u/]sf5G . lxKgf]l6Hd cyf{t\ ;Ddf]xgelgg] pQm pkrf/sf dfWodaf6dlxnfsf] :tgsf] cfsf/ a9\g] bfaL pgsf] 5 . km]lnS;n] 8]nLd]n;Fusf] s'/fsfgLdfo:tf] bfaL u/]sf x'g\ . pgn] eg]sf 5g\, …;Ddf]xg cyf{t\ lxKgf]l6Hdsf dfWodaf6s'g}klg dlxnfsf] jIf:ynsf] cfsf/ a9fpg ;lsG5 . o:tf] pkrf/nfO{ lxKgf]y]/fkLelgG5 . of] y]/fkL cGt{ut dl:tissf] Tof] efunfO{ lgoGq0fdf lnOG5 h;n];]S; xdf{]g lgoGq0f u5{ / o:tf] lgoGq0fsf] dfWodaf6 dlxnfsf] :tgsf] cfsf/a9\g hfG5 .Ú ;'Gb}df crDd nfUg;S5 . t/ km]lnS;sf] o:tf] pkrf/sf] kmfObflng a]nfotdf s}of}+ o'jtL pgsf] lSnlgsdf cfpg yfn]sf 5g\ . km]lnS;n]o:tf] pkrf/sf] Ps k6ssf] !$ ;o cd]l/sL 8n/ lnG5g\ . pgsf] egfOdfdlxnfdf o:tf] cj:yf cfpg;S5 h;n] :tgsf] ljsf; /f]lslbG5 . ;Ddf]xgcyf{t\ o:tf] n¶fpg] pkrf/af6 dlxnfnfO{ To:tf] /f]sfj6sf] cj:yfaf6 aflx/lgsflnG5 / :tgsf] ljsf; ;'rf? x'G5 .

s]6L k]l/sf] v'nf;f

df]8n tyf uflosf s]6L k]l/nfO{ !! jif{sf] pd]/df g} cfkm\gf] jIf:yn 7"nf]xf];\ eGg] rfxgf lyof] . Ps /ft cfkm"n] cfkm\gf] v'§fdf x]b{} 7"nf] jIf:yn xf];\eg]/ eujfg;Fu sfdgf u/]sf] @( jif{sL df]8n k]l/n] v'nfOg\ . 7"nf] jIf:ynsfsf/0f cfkm"nfO{ cfkm\gf] v'§f x]g{ klg ufx|f] xf];\ eg]/ eujfg k'sf/]sf] s]6Lsf]egfO{ 5 . pgn] cfkm"n] !^ jif{sf] pd]/df g} cfkm\gf] s'df/LTj u'dfPsf] v'nf;ful/g\ . lax]sf] af/]df s'g} xtf/ gePsf] eGb} pgn] clxn] cfkm"n] lgs} /fd|fk'?ifx¿;Fu ld7f] kn latfO/x]sf] v'nfPsL l5g\ .

hgsk'/df d}lynL rnlrq lgdf{0f cled'lvs/0f sfo{zfnfrnlrq ljsf; af]8{n] d}lynL nf]s

;+:s[ltsf] vf]hLsf] cjwf/0ffdf …d}lynLrnlrq lgdf{0f cled'lvs/0f sfo{zfnfÚhgsk'/sf] xf/;/l:yt hLjg s]G›dful//x]sf] 5 . ;f] sfo{zfnfsf] ;"rgf tyf;~rf/ dGqfnosf ;lrjsf ] k |d 'vcfltYotfdf pb\3f6g sfo{qmd ;DkGgeof] . pb\3f6g sfo{qmddf sfo{zfnfsf]cfof]hgfsf ljifodf k|sfz kfb{} af]8{sf;b:o ;lrj kml0fG› uf }tdn] eg],…sfo {zfnfsf ] cl Gtd @ lbgdfk|lzIffyL{x¿af6 sfo{zfnfsf] kf7\oqmdadf ]lhd :yfgLo:t/df d}lynLefifL;d'bfosf ljifox¿df pknAw x'g ]syfx¿df kfFrj6f n3' lkmNd klg lgdf{0fug{] sfo{qmd /x]sf] 5 .Ú

k|d'v cltly ;"rgf tyf ;~rf/dGqfnosf ;lrj w|'j zdf{n] d}lynL;d'bfosf] cfjfh tyf df}lns syfx¿nfO{;j}sf ;fd' Nofpg' kg{ ] atfP . ;f]jftfj/0f lgdf{0f u/L :yfgLo syf, k|ltef/ klxrfg k|:km'6g x'g] cj;/ pknAwu/fpg sfo{zfnf ul/Psf] pgsf] egfO{lyof] . d}lynL lkmNdx¿sf] ljsf;, ;+/If0f/ ;Da4{g ug{ tyf lkmNdsdL{sf] k]zfutbIftf clej[l4df of] sfo{qmdn] ;xof]uk'Ug] pgn] atfP . k|lzIfsx¿sf] tkm{af68f= /fh]G› ljdnn] d}lynL snf, tyfnf]s ;+:s[ltsf] ;Dj[4tfsf ljifodf k|sfzkf/] . pgn] jf:tljs oyfy{k/s df}lnsd}lynL lkmNd lgdf{0fsf nflu o; lsl;dsf]sfo{zfnfsf] pkfb]lotf /x]sf] wf/0ff /fv] .

cGt/f{li6«o g]kfnL snfsf/ ;dfhsfcWoIf k'ik a?jfnn] o; lsl;dsf]sfo{zfnfaf6 k]zfut bIftf clej[l4dfpNn]vgLo of]ubfg k'Ug] atfP . a?jfnn]o; sfo{zfnfaf6 pTkflbt pTs[i6lkmNdnfO{ dfr{ @( df g]b/n\of8sf]PD;68«ddf ;f] ;dfhaf6 cfof]lht g[Totyf lkmNd dxf]T;j sfo{qmddf k|bz{gug{] k|ltj4tf JoQm u/] . :yfgLo ljsf;clwsf/ L u '?k |; fb ; 'j ]b Ln ] o;sfo{zfnfnfO{ k|of]ufTds lkmNd pTkfbgug{] cfwf/ ;d]tsf] sf/0fn] nfOkm zfnfsf]?kdf JofVof u/] . pgn] d}lynL ;+:s[lttyf snfsf] ;+/If0fdf sfo{zfnfn] of]ubfgk'¥ofpg] ljZjf; JoQm u/] .

af ]8{sf cWoIf wd{ ]G› df]/j}tfn]sfo{zfnfsf] pb\3f6g;qsf] ;dfkg ub{}o; lsl;dsf] sfo{zfnf blIf0f sf]l/ofnLdf]8ndf cfof]hgf ul/Psf] k|sfz kf/] .

pgn] ef ] lnsf lbgdf sfo {zfnfdf;xefuL ^ lhNnfsf $) k|lzIffyL{dWo]@) k|lzIffyL{nfO{ bf];|f] r/0fsf] k|lzIf0fk |bfg u/L #)–$) ldg]6sf lkmNdagfpg nufpg ] at fP . @)k|lzIffyL{dWo] pTs[i6 sfd ug{] tLgk|lzIffyL{ 5gf}6 u/L k'/f nDafO{sf] d}lynLlkmNd lgdf {0fsf ] jftfj/0f agfpg]lbzftkm{ af]8{ cu|;/ /xg] k|ltj4tfJoQm u/ ] . sfo {zfnf sfo {qmdsf ]pb\3f6g;qsf] af]8{sf k|jQmf cg'kdlg/f}nfn] sfo{zfnfn] ;LdfGts[t ;d"x,ju{ / If]qsf] syf / :d[ltx¿sf] ljsf;sf];DefjgfnfO{ k|f]T;flxt ug{] atfP . pgn]sfo{qmdaf6 d}lynL lkmNddf d}lynL efifL;d'bfosf cfjfhx¿, df}lns syfx¿dfly p7\g] jftfj/0f lgdf{0f u/L :yfgLoljifox¿ / k|ltefx¿ k|:km '6g x'g]jftfj/0f aGg ] af/ ] k |sfz kf/ ] .

sfo{zfnfdf ;xefuL k|lzIffyL{x¿sf] ;d'xljefhg u/L lkmNd agfpFbf j}lZjs/0fn]d}lynL ;d'bfosf] efiff, snf tyf;+:s[ltdf kf/ ]sf ] k |efj, ;fdflhs;d:ofx¿ cfkm\gf lkmNddf p7fpg] 5g\ .pgLx¿n] bx]hk|yf, hfltk|yf, dlxnflx+;f,af]S;L, jfnljjfx, gofF k':tfdf k/Dk/fut1fg / ;Lksf] x:tfGt/0f, j}b ] lzs/f]huf/Lsf] sf/0fn] ;fdflhs ;+/rgfdfk/]sf] gsf/fTds k|efj, gofF k|ljlwn]d}lynL efifL ;d'bfosf] k/Dk/fut 1fg/ ;Lkdf kf/]sf] k|efj, dlxnf tyf afnclwsf/sf] ljifo nufotsf ljifodf 5f]6fkfFr lkmNd agfpg] 5g\ . !^ kmfug'af6z'? ePsf] sfo{zfnf cfh ;lsg] 5 .sfo{zfnfdf lkmNddf pRr lzIff xfl;nu/]sf k|lzIfsx¿df 8f= /fh]G› ladn,8Aa' IfqL, cfnf]s ltjf/L, ld>Lnfn ofba/ ;jgd d'lvof /x]sf 5g\ .

sa8\8Lsf] km:6n's ;fj{hlgsa}zfv !@ ut] l/lnh x'g

nfu ]sf ] lk mNd sa8 \8Lsf ]km:6n's Ps sfo{qmdsfaLr;fj {hlgs ul/of ] . d ':tfªrf/lsNnf If]qleq a;f]af; ug{]ysfnL ;d'bfodf x's{]sL Pso 'jtLsf ] j/ Lk/ L 3 'd ]sf ]sa8 \8Lsf ] kf ] :6/ / k | f ]df ]; fj {h lgskZrft ;a }n ]cfzfnfUbf] lkmNdsf] ¿kdf x]/]sf]k|ltlqmof lbP . dfdfsf] 5f]/L d}ofFnfO{la5§} dg k/fpg] sfhLn] ;Ldf gf3]/u/]sf] k|]d / Tof] k|]ddf efFhf] xfNg ;Ldfgf3]/} cfpg] zx/Lof o'js ljj]saLrsf]eL8GtnfO{ b]vfOPsf] lkmNdnfO{ xfF:oz}nLdf k|:t't ul/Psf] 5 . lkmNdsf] d"ndd{nfO{ k|:t't ;fj{hlgs k|f]df]af6 klgbzf{pg vf]lhPsf] 5 . cfkm\gf] k|]d /p2]Zok|flKtsf nflu nl8/xg] kfqx¿ tyfltgLx¿af6 hGd ]sf kl/l:ylthGo36gfqmdx¿nfO{ xfF;f]do ¿kdf lgb{]zs/fdafa' u'¿ªn] cfkm\g} syf, k6syf /;+jfbdf bz{snfO{ dgf]/~hg lbg] k|of;u/]sf] atfP . pgn] kfl/jfl/s jftfj/0fdf;'l6ª u/]/ bz{snfO{ /fd|f] v'/fs k:sg]hdsf{] u/]sf] ;d]t atfP . cleg]tf ;d]t/x]sf lgdf{tf lgZrn a:g]tn] x]¿~h]n/dfO{nf] nfUg] lkmNd agfPsf] atfpFb}g]kfnL lkmNd If]qdf sa8\8L Ps n]en

dfly /x]/ lgdf{0f ul/Psf] atfP . n'6lkmNdsf lgb{]zs lgZrn a:g]tsf] nufgL/x]sf] of] lkmNddf lgZrn;lxt bofxfª/fO{ / l/Zdf u'¿ª d'Vo kfqsf] ¿kdf5g\ . o:t} lkmNddf /fhg vltj8f, lahoa/fn, a'4L tfdfª, c¿0ff sfsL{, sdnd0fLg]kfn, kz'ktL /fO{, k'is/ u'¿ª, sljtfcfn], lzlz/ jfª\b]n, uf]ljGb /fO{, sNof0f/fO{ / pk]G› ;'Aafsf] klg clego /x]sf]5 . ;'lgn /f}lgof/, cf]d rGb /f}lgof/ /lxSdt yklnofsf] ;d]t k|ToIf nufgL/x]sf] of] lkmNddf clwsf+z k|fljlws /snfsf/ :jo+ nufgLstf{ /x]sf] lgdf{tfa:g]tn] hfgsf/L u/fP . lkmNddfk'¿iff]Qd k|wfgsf] 5fofFsg, cfwf ;'/Jof08sf] ;+uLt, s'df/ dxh{gsf] åGå,uf]ljGb /fO{sf] sl/of]u|fkmL, lgd]if >]i7sf];Dkfbg tyf gLlndf zdf{sf] s:6'dl8hfOg /x]sf] 5 .

jN8{ sk Og g]kfnsf] k|f]df] ;fj{hlgsjN8{ sks} ljifoj:t'nfO{ cfwf/ agfO{

/fdz/0f kf7sn] cfkm\g} syfdf lgb{]zgu/]sf] jfn dgf]lj1fgdf cfwfl/t lkmNdjN8{ sk Og g]kfnsf] k|f]df] ;fj{hlgsul/Psf] 5 . ;fj{hlgs 6«]n/df Ps o'jfsf]km'6an ;kgf, ufpFn] :s'n] aRrfx¿sf]km'6an v]n]/ b]zsf] gfd pRr agfpg];kgf / To; leqsf kfl/jfl/s afwfc8\rg tyf 5'jf5'tn] ;dfhdf k'¥ofPsf]gsf/fTds ;Gb]zsf] v08gnfO{ b]vfpgvf]lhPsf] 5 . k|sfz yfkf / /fd tfdfªn]lgdf{0f u/]sf] of] lkmNddf lu/Lk|;fb k'g,uf]kfn cof{n, ;+ud /fO{, ;kgf l3ld/],pd]z yfkf, ;fu/ nfdf, Clif yfkf du/,k|ljg tfdfª, /fd kmfuf], kj{t ;'Aaf,;'hg tfdfª, lgZrn 3n] nufotn]clego u/]sf 5g\ . lkmNddf h'un

8+uf]nsf] ;+uLt, dlgif kGtsf] 5fofFsgtyf /fh' e08f/Lsf] ;Dkfbg /x]sf] 5 .zAb–df]xgL ljdf]lrt

o'jf ;flxTosf/ldng zfxz+s/åf/flnlvt uhn;+u|x zAb–df]xgLsf] /fhwfgLdfcfof]lht Ps;df/f]xsfaLrcGt/f{li6«o g]kfnL;flxTo ;dfhsf jl/i7s]Gb|Lo pkfWoIf Pj+g]kfn RofK6/sf cWoIf/fw]Zofd n]sfnL tyf

rlr{t slj >j0f d'sf?ªn] ljdf]rg u/] .ldnfk dfl;såf/f cfof]lht sfo{qmddf ljdf]lrt s[ltsf af/]df >j0f

d'sf?ª, no ;+u|f }nf, pQd s];L, clgn of]uL nufotn] dGtJo JoQm u/] .!@÷!# jif {sf ] pd]/b]lv g} ;flxTo n]Vg yfn]sf ldngsf] of ] rf}yf ] s[lt xf ] .o;cl3 pgsf pkGof;, sljtf nufotsf tLg s[lt k|sflzt eO;s]sf5g\ . jQmfx¿n] ldngsf] zAb–df]xgLdf dfof, k| ]d / s?0ff ldl>t uhnx¿;dfj]z ePsf] atfP .

:g]xf km]l/ ;ndfg vfg;Fucleg]qL :g]xf pnfn km]l/ ;ndfg

vfg;Fu b]lvg] ePsL l5g\ . :g]xfn]@))% df k|blz{t lkmNd …nSsLÚ dfklxnf]k6s ;ndfg;Fu clego u/]sLlyOg\ . P]Zjof{sf] n'S;;Fu ldNbf]h'n\bf]ePsf]n] pgn] lgs} rrf{ kfPsLlyOg\ . ;f]xL sf/0f ;ndfgn] pgn]cfkm}+;Fu sfd u/fPsf lyP . :g]xfn]…nSsLÚ kl5 alnp8df s]xL rnlrqdfsfd u/]sL lyOg\ . t/ tL ;a}rnlrqn] pgnfO{ ;kmntfsf] :jfb

rvfpg ;s]g . pgL s]xL ;dob]lv ld8Lof aflx/ /x]sL lyOg\ . t/ kl5Nnf] ;dod'DaO{df cfof]hgf ePsf] Ps lqms]6 Dofrsf] bf}/fgdf b]vfk/]sL lyOg\ . clxn];ndfg cfkm\gf] k|f]8S;gsf] Aofg/df Ps rnlrq agfpg] tof/Ldf 5g\ . h'grnlrqdf pgn] cleg]qL :g]xf lng] tof/L u/]sf 5g\ . :g]xf;Fusf] cfkm\gf] s]ld:6«Llgs} hDg] ;d]t pgn] atfpFb} cfPsf 5g\ .