p 16 galenika(1)
TRANSCRIPT
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
1/43
L/O/G/O
SEDIAAN
GALENIKA
OLEH : Annisa Firdaus,S.Farm.,Apt
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
2/43
www.themegallery.com
BEBERAPA PERTANYAAN
BERKAITAN TENTANG
SEDIAAN GALENIKA
DEFINISI DAN PEMBUATAN INFUSA
DEFINISI EXTRACT DAN TINCTURA
CARA PEMBUATAN METODE MASERASI
CARA PEMBUATAN METODE PERKOLASI
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
3/43
www.themegallery.com
SEJARAH GALENIKA
• Istilah galenika bea!al "ai na#a se$ang tabib%&nani %ait& Cla&"i&s 'alen$s ('alen) %ang
#e#b&at se"iaan $bat*$batan %ang beasal "ai
tb&han "an he!an sehingga #&n+&lah il#&
$bat*$batan %ang "ina#akan galenika,
• -a"i. il#& galenika a"alah il#& %ang
#e#/ela0ai tentang +aa /e#b&atan se"iaan
(/e/aat) $bat "engan +aa se"ehana %ang"ib&at "ai ala# (tb&han "an he!an)
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
4/43
www.themegallery.com
• ADALA1 SEDIAAN 2AN' DIBUAT DARIBA1AN BAKU 2AN' BERASAL DARI 1E3AN ATAU TUMBU1AN 2AN' DISARI,
• PEN2ARIAN ADALA1 KE'IATANPENARIKAN 4AT 2AN' DAPAT LARUT DARIBA1AN 2AN' TIDAK DAPAT LARUTDEN'AN PELARUT CAIR 2AN' COCOK,
• DIIN'AT KEMBALI DEFINISI SIMPLISIA.SIMPLISIA 1E3ANI. EKSUDAT TANAMAN,
SEDIAAN GALENIKA
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
5/43
www.themegallery.com
• MACAM*MACAM SEDIAAN 'ALENIKA ANTARA LAIN 5
6, TINCTURA
7, EXTRACTA
8, INFUSA
• SECARA UMUM PEN2ARIAN DAPATDIBEDAKAN MEN-ADI 5
6, INFUNDASI7, MASERASI
8, PERKOLASI
9, DESTILASI UAP
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
6/43
www.themegallery.com
HAL YANG PERLU DIPERHATIKAN
DALAM SEDIAAN GALENIKA6, DERA-AT KE1ALUSAN
BA'AIMANA SIMPLISIA DEN'AN UKURAN BESAR DAN
UKURAN 1ALUS:
DERA-AT KE1ALUSAN SIMPLISIA 5
• SERBUK (;
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
7/43
www.themegallery.com
7, CAIRAN PEN2ARI
KRITERIA CAIRAN PEN2ARI 2AN' BAIK 5
• MURA1 DAN MUDA1 DIPEROLE1
• STABIL SECARA FISIKA DAN KIMIA
• BERAKSI NETRAL
• TIDAK MUDA1 MEN'UAP DAN TIDAK MUDA1
TERBAKAR
• SELEKTIF 2AITU 1AN2A MENARIK 4AT BERK1ASIAT
2AN' DIKE1ENDAKI
• TIDAK MEMPEN'ARU1I 4AT BERK1ASIAT• DIPERBOLE1KAN OLE1 PERATURAN
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
8/43
www.themegallery.com
8,S&h& "an la#an%a !akt&
ha&s "ises&aikan "engan si@at $bat. #&"ah
#eng&a/
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
9/43
www.themegallery.com
PENARIKAN (EXTRACTION)
• Beasal "ai kata “extrahere” %ait& s&at& +aa&nt&k #enaik sat&
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
10/43
www.themegallery.com
EKSTRAKSI…….
• U#n%a ?at bekhasiat "ala# si#/lisia"ala# kea"aan te+a#/& #aka "i/el&kan
+aa /enaikan "an +aian /enaik tetent&
(t&nggal
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
11/43
www.themegallery.com
SIMPLISIA TIDAK BERGUNA
Caa #enghilangkan si#/lisia ti"ak beg&na5 Me#akai /ela&t %ang te/at
Menaik
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
12/43
www.themegallery.com
CAIRAN PENARIK
Fakt$*@akt$ /e#ilihan +aian /en%ai5• Kela&tan ?at*?at "ala# #enst
• Ti"ak #e&sak ?at bekhasiat
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
13/43
www.themegallery.com
AIR
KEUNTUN'AN MURA1 DAN MUDA1 DIPEROLE1
STABIL
TIDAK MUDA1 MEN'UAP DAN TIDAK MUDA1 TERBAKAR
TIDAK BERACUN ALAMIA1
KERU'IAN
TIDAK SELEKTIF
SARI DAPAT DITUMBU1I KAPAN' DAN KUMAN
UNTUK PEN'ERIN'AN DIPERLUKAN 3AKTU LAMA
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
14/43
www.themegallery.com
ETANOL
LEBI1 SELEKTIF KAPAN' DAN KUMAN SULIT TUMBU1 DALAM ETANOL
7> KEATAS
TIDAK BERACUN
NETRAL ABSORBSIN2A BAIK
ETANOL DAPAT BERCAMPUR DEN'AN AIR PADASE'ALA PERBANDIN'AN
PANAS 2AN' DIPERLUKAN UNTUK PEMEKATAN LEBI1
SEDIKIT
KERU'IANN2A 5 1AR'AN2A MA1AL
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
15/43
www.themegallery.com
INFUSA
• SEDIAAN CAIR 2AN' DIBUAT DEN'ANMEN'EKSTRAKSI SIMPLISIA NABATI DEN'AN
AIR PADA SU1U >GC SELAMA 6; MENIT
• INFUNDASI ADALA1 PROSES PEN2ARIAN 2AN'
UMUMN2A DI'UNAKAN UNTUK MEN2ARI 4AT
KANDUN'AN AKTIF 2AN' LARUT AIR DARI
BA1AN*BA1AN NABATI,
• SEBAIKN2A UNTUK PEMAKAIAN 79 -AM
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
16/43
www.themegallery.com
CONTOH RESEP
R< In@&s Ot$si/h$n 6;>
1ea#in 8
#,@, In@,
S 8 "" +th I
P$ 5 Ren"a (66 th)
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
17/43
www.themegallery.com
CARA PEMBUATAN
• SIMPLISIA DEN'AN DERA-AT 1ALUS 2AN' COCOK,
• MEMBASA1I BA1AN BAKU DEN'AN AIR EKSTRA.TAMBA1KAN AIR DEN'AN HOLUME 2AN' SESUAI,
• DIPANASKAN PADA SU1U >GC SELAMA 6; MENITDEN'AN SESEKALI DIADUK
• SERKAI SELA'I PANAS MELALUI KAIN FLANEL
• KEKURAN'AN HOLUME INFUSA. DITAMBA1KAN AIRPANAS MELALUI AMPAS 1IN''A HOLUME 2AN'DIKE1ENDAKI
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
18/43
www.themegallery.com
PERHATIAN DALAM PEMBUATAN INFUSA
• INFUSA 2AN' MEN'ANDUN' LENDIR. TIDAKBOLE1 DIPERAS
CO 5 INFUS DAUN SENNA. INFUS ASAM
-A3A
• INFUS SIMPLISIA 2AN' MEN'ANDUN'
MIN2AK ATSIRI 1ARUS DISERKAI SETELA1
DIN'IN
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
19/43
www.themegallery.com
• KECUALI DIN2ATAKAN LAIN. INFUSATIDAK BERK1ASIAT KERAS KADAR
SIMPLISIA 6>
• KADAR SIMPLISIA LAINN2A
KULIT KINA 5
DAUN DI'ITALIS 5 >.; AKAR IPEKA 5 >.;
DLL
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
20/43
www.themegallery.com
TINCTURA
• ADALA1 LARUTAN DALAM ALKO1OL ATAU1IDROALKO1OL 2AN' DIBUAT DARI BA1AN
TUMBU1*TUMBU1AN ATAU DARI BA1AN KIMIA,
• KANDUN'AN ALKO1OL 5 6; * =>
• FUN'SI ALKO1OL
PELARUT ANTI MIKROBA
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
21/43
www.themegallery.com
Rese/ stan"a
Bella"$nna Tin+t&
Bella"$nna @$l, Seb&k (B8>)JJJ,,, 6>S/iit&s en+e a" JJJJJJJJ,,6>>
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
22/43
www.themegallery.com
EXTRACTUM
• SEDIAAN PEKAT 2AN' DIPEROLE1 DEN'ANMEN'EKSTAKSI 4AT DARI SIMPLISIA NABATI ATAU 1E3ANI MEN''UNAKAN PELARUT 2AN'SESUAI. KEMUDIAN SEMUA ATAU 1AMPIR
SEMUA PELARUT DIUAPKAN DAN MASA ATAUSERBUK 2AN' TERSISA DIPERLAKUKANSEDEMIKIAN SE1IN''A MEMENU1I BAKU2AN' DITETAPKAN,
• BENTUK EKSTRAK 5 EKSTRAK CAIR. KENTAL.KERIN'
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
23/43
www.themegallery.com
Rese/ Stan"a
Bella"$nna Eta+t
Sailah 5Bella"$nna @$l, Seb&k (B6>) JJJJ, 6>>>
Dengan s/iit&s en+e
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
24/43
www.themegallery.com
MASERASI
• DILAKUKAN DEN'AN CARA MERENDAM SERBUKSIMPLISIA DALAM CAIRAN PEN2ARI,
PRINSIP PEN2ARIAN 5 ADAN2A PERBEDAAN
KONSENTRASI ANTARA LARUTAN 4AT AKTIF DIDALAM DAN DI LUAR SEL,
• -IKA CAIRAN PEN2ARI AIR. DAPAT DITAMBA1KAN
PEN'A3ET,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
25/43
www.themegallery.com
• KEUNTUN'AN MASERASI 5CARA PEN'ER-AAN DAN PERALATAN
2AN' DI'UNAKAN SEDER1ANA DAN
MUDA1 DIUSA1AKAN,
• KERU'IAN 5
3AKTU PEN'ER-AANN2A LAMA DANPERN2ARIAN KURAN' SEMPURNA
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
26/43
www.themegallery.com
CARA PEMBUATAN DENGAN MASERASI
6> BA'IAN SIMPLISIA DEN'AN DERA-AT 1ALUS 2AN' COCOK.
DIMASUKKAN DALAM BE-ANA
DITUAN'KAN ; BA'IAN CAIRAN PEN2ARI. DITUTUP. DANDIBIARKAN SELAMA ; 1ARI TERLINDUN' CA1A2A. SAMBIL
BERULAN'*ULAN' DIADUK
SARI DISERKAI. AMPAS DIPERAS
TAMBA1KAN CAIRAN PEN2ARI MELALUI AMPAS SAMPAIDIPEROLE1 6>> BA'IAN
BE-ANA DITUTUP. DIBIARKAN DITEMPAT SE-UK. TERLINDUN'CA1A2A SELAMA 7 1ARI,
ENDAPAN DIPISA1
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
27/43
www.themegallery.com
MODIFIKASI MASERASI
• DI'ESTI
MEN''UNAKAN PEMANASAN LEMA1
PADA SU1U 9>*;> C,
• MASERASI DEN'AN MESIN
PEN'ADUK
• REMASERASI. DLL
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
28/43
www.themegallery.com
PERKOLASI
• CARA PEN2ARIAN 2AN' DILAKUKANDEN'AN MEN'ALIRKAN CAIRAN
PEN2ARI MELALUI SERBUK
SIMPLISIA 2AN' TELA1 DIBASA1I,• ADA 8 BENTUK PERKOLATOR
6, BENTUK TABUN'
7, BENTUK PARU18, BENTUK CORON'
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
29/43
www.themegallery.com
PEMBUATAN SECARA PERKOLASI
6> BA' SIMPLISIA DEN'AN DERA-AT 1ALUS 2AN' COCOK.DITAMBA1 7.;*; #l CAIRAN PEN2ARI
SELAMA 6; MENIT (8 -AM)
PINDA1KAN KE PERKOLATOR. TUAN'KAN CAIRAN PEN2ARI
SAMPAI CAIRAN 1AMPIR MENETES. KERAN BA3A1DITUTUP
MASERASI 79 -AM ATAU 2AN' DITETEPKAN
BUKA KERAN. BIARKAN SAMPAI MENETES D'N KECEPATAN 6#l PER MENIT
1IN''A ;>> Mg PERKOLAT TERAK1IR DIUAPKAN. TIDAKMENIN''ALKAN SISA
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
30/43
www.themegallery.com
Modifikai P!"ko#ai
6, Re/ek$lasi
7, Pek$lasi betingkat
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
31/43
www.themegallery.com
A$UA AROMATICA
• A"alah la&tan 0enih "ala# ai "ai #in%ak #&"ah#eng&a/
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
32/43
www.themegallery.com
P!%&'a(a) A*'a A"o%a(i+a
Caa /e#b&atan 5
6, la&tkan #in%ak atsii se0lah %ang tetea "ala# #asing*
#asing #$n$ga@i "ala# > #l etan$l ;,
7, ta#bahkan ai se"ikit "e#i se"ikit sa#/ai $le 6>> #l
sa#bil "ik$+$k k&at*k&at,
8, ta#bahkan ;>> #g tal+. k$+$k. "ia#kan. saing,
9, en+ekan 6 bagian @iltat "engan 8 bagian ai,
Etan$l beg&na &nt&k #ena#bah kela&tan #in%ak atsii"ala# ai, Tal+ beg&na &nt&k #e#bant& te"istib&sin%a
#in%ak "ala# ai "an #en%e#/&nakan /engen"a/an k$t$an
Sehingga a&a a$#atik %ang "ihasilkan 0enih,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
33/43
www.themegallery.com
A$UA AROMATICA
Ai a$#atika %ang tetea "ala# FI II a"a 8 %ait& 56, A&a F$eni+&li. a"alah la&tan 0en&h #in%ak a"as
"ala# ai, A&a @$eni+&li "ib&at "engan #ela&tkan 9
g $le @$eni+&li "ala# > #l etan$l >.
ta#bahkan ai sa#/ai 6>> #l sa#bil "ik$+$k k&at*
k&at. ta#bahkan ;>> #g tal+. k$+$k. "ia#kan.
saing, En+ekan 6 bagian @iltat "ala# 8 bagian ai,
Pe#eian. /en%i#/anan sa#a se/eti a&a a$#atik,S%aat &nt&k ese/ 5 se/eti a&a a$#atik "an
sebel "ig&nakan ha&s "isaing lebih "ah&l&,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
34/43
www.themegallery.com
7, A&a Menthae Pi/eitae ai /e#en. a"alah la&tan 0en&h#in%ak /e#en "ala# ai,
Caa /e#b&atan 5 lak&kan /e#b&atan #en&&t +aa %ang
tetea /a"a a&a a$#atika "engan #engg&nakan 7 g
#in%ak /e#en,
Pe#eian. /en%i#/anan "an s%aat &nt&k ese/ sa#a
se/eti a&a a$#atik
8, A&a R$sae ai #a!a. a"alah la&tan 0en&h #in%ak
#a!a "ala# ai, Caa /e#b&atan 5 la&tkan 6 g #in%ak
#a!a "ala# 7> #l etan$l. saing, Pa"a @iltat ta#bahkan ai
se+&k&/n%a hingga ;>>> #l. saing,
Pe#eian. /en%i#/anan "an s%aat &nt&k ese/ sa#a
se/eti a&a a$#atika,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
35/43
www.themegallery.com
OLEA PINGUIA
• A"alah +a#/&an sen%a!a asa# le#akbes&k& tinggi "engan glisein (glisei"a
asa# le#ak bes&k& tinggi),
• Caa*+aa #en"a/atkan #in%ak le#ak6,"i/eas /a"a s&h& biasa. #isaln%a 5
$le aa+hi"is. $le $liae. $le
i+ini7,"i/eas /a"a s&h& /anas. #isaln%a 5
$le +a+a$. $le +$+$s
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
36/43
www.themegallery.com
• S%aat*s%aat &nt&k #in%ak le#ak antaalain 5
6,ha&s 0enih. %ang +ai ha&s 0enih. begit&/&n
%ang /a"atses&"ah "ihangatkan ("iatas s&h&
leb&n%a) ti"ak b$leh beba&tengik,
7,ke+&ali "in%atakan lain ha&s la&t "ala# segala
/eban"ingan"ala# C1Cl8. Ete "an Ete #in%ak
tanah,8,1a&s #e#en&hi s%aat*s%aat #in%ak #ineal.
#in%ak hasa"an #in%ak*#in%ak asing lainn%a.
sen%a!a beleang "an l$ga# beat,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
37/43
www.themegallery.com
MANFAAT MINYAK LEMAK
Pengg&naan #in%ak le#ak 56,Sebagai ?at ta#bahan
7,Sebagai /ela&t. #isaln%a 5 sebagai /ela&t $bat
s&ntik. l$ti$ "an lain*lain. anti a+&n. &nt&k a+&n
%ang ti"ak la&t "ala# le#ak (a+&nn%a "ibal&t
le#ak. lal& segea "ibei /en+aha ata& e#etik)
teta/i bila a+&n %ang la&t "ala# le#ak #aka
"ala# bent&k tela&t abs$/si "i/e+e/at,8,Sebagai $bat. #isaln%a 5 $le i+ini. "a/at
"i/akai sebagai /en+aha,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
38/43
www.themegallery.com
PENGGOLONGAN MINYAK LEMAK
• Min%ak le#ak "ibagi "ala# "&a g$l$ngan 56,#in%ak*#in%ak %ang "a/at #engeing
#isaln%a 5 $le lini.$le i+ini,
7,#in%ak*#in%ak %ang ti"ak "a/at #engeing.#isaln%a 5 $le aa+hi"is. $le $lia.
$le a#%g"ala. $le sesa#i,
• Ke+&ali "in%atakan lain. ha&s "isi#/an"ala# !a"ah tet&t&/ baik. teisi /en&h.
telin"&ng "ai +aha%a,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
39/43
www.themegallery.com
MINYAK ATSIRI
• Min%ak atsii "iseb&t 0&ga #in%ak #eng&a/ata& #in%ak tebang,
• Olea H$latilia a"alah +a#/&an bahan*
bahan beba& keas %ang #eng&a/. %ang"i/e$leh baik "engan +aa /en%&lingan
ata& /easan si#/lisia sega #a&/&n
se+aa sintetis,
• Min%ak atsii "i/e$leh "ai tb&h*
tb&han, C$nt$h 5 "a&n. b&nga. k&lit b&ah.
b&ah ata& "ib&at se+aa sintetis,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
40/43
www.themegallery.com
SIFAT MINYAK ATSIRI
SIFAT MIN2AK ATSIRI
#&"ah #eng&a/
asa %ang ta0a#
!angi %ang khas
ti"ak la&t "ala# ai. la&t "ala# /ela&t $ganik,
#in%ak atsii %ang sega ti"ak be!ana. se"ikit k&ning #&"a,
3ana +$klat. hi0a& ata&/&n bi&. "isebabkan a"an%a ?at*?at
asing "ala# #in%ak atsii teseb&t, Misaln%a 5 Min%ak ka%&
/&tih (Ole Ca0&/&ti) %ang #&ni ti"ak be!ana, 3ana
hi0a& %ang a"a se/eti %ang telihat "i/e"agangan kaena
a"an%a 5 kl$$/h%l "an s/$a*s/$a C& (te#baga), 3ana
k&ning ata& k&ning +$klat te0a"i kaena a"an%a /eng&aian,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
41/43
www.themegallery.com
SYARAT MINYAK ATSIRI
S%aat s%aat #in%ak atsii
6, 1a&s 0enih. ti"ak be!ana. kala& /el& setelah
/e#anasan,Ke0enihan "a/at "ib&ktikan "engan +aa
#eneteskan 6 tetes #in%ak atsii keatas /e#&kaan ai.
/e#&kaan ai ti"ak ke&h,Min%ak #eng&a/ n%a
ti"ak be!ana. han%a bebea/a %ang ses&i "engan !anaaslin%a, Ole bega#$ttae be!ana hi0a& kaena
kl$$@iln%a tela&t ke"ala#n%a, Ole ka0&/&ti be!ana
hi0a& kaena sen%a!a te#baga "ai alat /en%&lingn%a
tela&t ke"ala#n%a, Min%ak atsii akan be!ana k&ningata& k&ning ke+$klatan kaena s&"ah te&ai ata&
te$ksi"asi,
7, M&"ah la&t "ala# Chl$$@$# ata& Ete,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
42/43
www.themegallery.com
8, Min%ak atsii %ang "i/e$leh "ai /en%&lingan &a/ ha&sbebas #in%ak le#ak, 1al ini "ib&ktikan "engan +aa
#eneteskan keatas ketas /eka#en ti"ak #eninggalkan
n$"a tans/aan,
9, 1a&s keing. kaena ai akan #e#/e+e/at eaksi $ksi"asi
sehingga #in%ak akan be!ana, Kekeingan "ib&ktikan
"engan +aa #eng$+$k se0lah #in%ak atsii "engan
la&tan Nati Kl$i"a 0en&h $le sa#a. biakan
#e#isah. $le ai ti"ak b$leh beta#bah,
;, Ba& "an asa se/eti si#/lisia,
Ba& "i/eiksa "engan +aa #en+a#/&kan sat& tetes
#in%ak atsii "engan 6> #l ai, Rasa "i/eiksa "engan
#en+a#/& sat& tetes #in%ak atsii "engan 7 ga# g&la,
-
8/18/2019 P 16 GALENIKA(1)
43/43