!rfan CÜRE

ÖZGÜR BAKI!

YAZILARI

ÖZGÜR BAKI! YAZILARI / "rfan CÜRE

© 2009 "rfan Cüre

"ndirilip saklanması, basılması ve da#ıtımı parasızdır

ve izne ba#lı de#ildir.

Alıntı veya aktarmalarda www.cüre.com sayfasında

ileti$im bölümüne bir not bırakırsanız memnun oluruz.

2

!rfan CÜRE

1952 yılında Samsun'da do"du.

12 Mart 1971 döneminde Dev-Genç ve TÖS, 12 Eylül

1980 döneminde Kurtulu# ve D!SK davalarından

yargılanıp mahkûm oldu. Kesinle#mi# cezası nedeniyle

1989 yılından beri yurtdı#ında ya#amaktadır.

Sosyalist dergilerde yazı ve çevirileri yayınlandı.

Almanca ve !ngilizce’den yaptı"ı çeviri kitapları #unlar:

!deolojinin !ktidarı !ktidarın !deolojsi, G. Therborn

(!leti#im Yayınları), Marksizm ve Din, M. Löwy (Belge

Yayınları), Moabit Hapishanesi Notları, E. Honecker

(Yazın Yayıncılık), Latin Amerika'da Marksizm, M. Löwy

(Belge Yayınları). Marksist Dü#ünce Sözlü"ü'nü (!leti#im

Yayınları) çevirenler arasında yer aldı. Gündem

gazetesinden ba#lamak üzere Kürt basınına haber, çeviri

ve yazılarıyla katkıda bulundu. Ülkede Gündem, Özgür

Bakı# ve 2000´de Yeni Gündem ve Özgür Politika

gazetesinde kö#e yazarlı"ı yaptı.

3

!Ç!NDEK!LER

!"#!$%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%&!

#'"'( %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%)!

!*+ %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%,&!

-./01#23450/452362473./.84425/.1094*.:.#;%%%%%%%<=!

5.1./4:24809308 %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%<>!

7*.9*.804.?". %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%<@!

5./;(.450/4(."#4:2/2A28490?0$B %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%<)!

12+090$450/48.C2#-2?0$%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%>,!

12+090$48.-034739.*."%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%>D!

+#08737E084#.:.( %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%>)!

2928F4#2/9.?24:24#.:.( %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%D<!

#.:.(-."45G?G84*7#-3'H. %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%DI!

.?8;/;4739.?.4*2:.942*2A2H0$ %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%D)!

50"*08450/4.3.92-2F460*0?7/'$48;?.92-2J%%%%%%%%%%%@<!

50/480(0?04.#.5030/#0"0$F4.9.4-G9450/41.38;4.#3.J@@!

.83;"4?73'450/4*2H03*0/%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%@K!

50/482$4*.1.45./;(487"C2/."#; %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%I,!

(7:2"0#-4#73A' %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%ID!

97*/7LM'"4.";9#.--;83./; %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%I)!

5.5.4:246!/2:090$ %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%&<!

N87*4.*;O4*2:32-N%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%&I!

#.:.(.4:24C.(0$9248./(;45./;(45378' %%%%%%%%%%%%%%%%%&)!

#7#?.30#-4-.:;/ %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%K<!

4

"2/2?2460*0?7/'$B%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%KI!

!*+4232(-0/0#04:246!/2:090$%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%)=!

2?329%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%)>!

6G3246G32%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%)I!

0P-09.457/'#'4P.3;?7/J%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%))!

50/4.*;94032/040804.*;9462/0%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,=<!

*2*294:24A'91'/0?2- %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,=I!

A.90403248;(3.4./.#;"*. %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,=K!

#G/2A04*7H/'48.:/.9.3;?;$%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,,<!

N.60-4*2978/.#0#0N %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,,@!

62/2H04*G(G"G3*G%%% %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,,K!

0*.948././;";"47"."9.#;".4Q444444444R0"8./4:24

091.";"4*2:.9;".S %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,<,!

9G-2C2##01 %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,<D!

.+7T?'4#2:928 %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,<&!

*0.#+7/.4?.4*.4.".:.-."4P;36;"3;H; %%%%%%%%%%%%%%%% ,>=!

2C2"*032/45'4(.+8.*;/J445'4*.4*2978/.#0J %%%%%% ,>>!

50"?;34*!"G9G%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,>I!

6232A28450$09*0/J4+UVWXYZ4[U4\W4[WJ %%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,>)!

+'-3./;48;/9.8F48G/-32/32450/308-24739.8-."4

62P2/%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,D<!

-2130823047?'"%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,DD!

#7#?.30#-32/0"450/2?#234#7/'93'3'H'%%%%%%%%%%%%% ,DI!

(."-.E %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,@=!

5

!A.3."M;"45.(./;#; %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,@>!

#2"?!/F4#2".-!/F4#2"03 %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,@I!

5./;(4:24*2978/.#045378' %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,@)!

#.5.1;"4#2#0"04*0"32/82"%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,I,!

!P4.3."4809B %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,ID!

?.(.94.?/;"-;3./*.4#.83;*;/ %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,&=!

5.-;M*."4#2#4:2/2A28490?0$B %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,&D!

80940P0"4!$6G/3G8B48090"324*.?.";(9.B %%%%%%%%% ,&&!

!#+%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,K,!

6!/2:24#.10+4P;8.A.849;?;$B%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,K@!

5'4.-2(412+090$04.?*;"3.-.A.8J %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,KK!

52?.$4#7#?.30$9473'/49'B %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,)=!

+.#.*2".M*.45.1./ %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,)>!

0#-08/./460--0490B %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ,)K!

'$.8-.804#2# %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <=,!

*2978/.#0F4#7#?.30$9248./(;49;B %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <=@!

17(P.48.3462P90(J492/1.5.4?2"046G"J%%%%%%%%%%%%% <=K!

#!$AG832/0"4#.:.(; %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <,,!

0804P0$60 %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <,D!

-/2"04#.33.9.8%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <,&!

./-P;4*2+/2932/ %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <<=!

82(9282(%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <<D!

A2".$24".9.$;"*."4#7"/.%%% %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <<&!

1.?.332/090$24#.10+4P;8.3;9J%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <<)!

6

.A0342?3294+3.";%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <>>!

"2*2"4C030#-0"41.38;";4*2#-283290?7/'$B %%%%%%%% <>I!

50/308-2"45.(8.450/4?734:./49;B %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <>)!

.?".4:24#2#4.?./; %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <D<!

032/3292%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <D@!

#7#?.30#-32/4:248G/-32/0"49GA.*232#0%%%%%%%%%%%%% <D&!

?'/-*;(;"*.4739.84?.4*.4!3928 %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <@,!

*2"0$32/4*.H3./.45.8./ %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <@D!

5./;(41292"4(09*0%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <@K!

!*+4:24#2P0932/ %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <I<!

2832932"92 %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <II!

.3.090#29. %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <&=!

#2P0932/4:24#7#?.30#-32/%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <&D!

P7H'3A'4+./-0"0"42-0H0%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <&K!

8./.*2"0$4*2:]62"P%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% <K<!

7

ÖNSÖZ

Bu kitap, bir yıllık yayını boyunca her üç sayısından

biri toplatılıp hakkında dava açılan Özgür BAKI$ gazete-

sinin "Yazı-yorum" kö#esinde yazdıklarımdan bir derle-

medir. Özgür Bakı# çok kritik bir dönemde, Abdullah

Öcalan'ın Kenya'dan kaçırılıp Türkiye'ye getirildi"i ve

korkunç bir ırkçı-#oven histerinin siyasal-toplumsal ya#a-

mımızı zehirledi"i bir ortamda yayına ba#ladı. Baskılara,

toplatma ve ceza davalarına ra"men özgür basın gelene-

"ini sürdürdü.

Öcalan'ın yargılanıp idama mahkûm edildi"i ve Kürt

hareketinde stratejik bir de"i#ikli"in yer aldı"ı bu bir yıllık

dönemdeki yazılarımdan derleme yapmamın nedeni, oku-

yuculardan bu yönde gelen isteklerin yanısıra, siyasal tari-

himiz açısından önemli buldu"um bu dönemdeki tartı#-

malar ve politik tavır alı#lar ba"lamında kendi tutumumu

belgelemektir.

Bu kitap 2000 yılı içinde yayınlanmak üzere hazırlan-

mı#tı. Ancak basımı, önce teknik ve mali nedenlerle

bugünlere kaldı. Yazılar konularına göre tasnif edilmemi#,

yayınlanı# sırasına göre buraya alınmı#tır. Ayrıca

“2000’de Yeni Gündem” ve “Ülkede Gündem”

gazetelerinde yayınlanan bazı yazılarım da kitabın son

bölümüne eklenmi#tir.

Ele#tiri ve önerileriyle bu yazıların olu#masına katkıda

bulunan tüm okuyuculara burada bir kez daha te#ekkür

etmek istiyorum. Gazetede yazdı"ım sayfanın yükünü ta-

#ıyan sevgili arkada#larım Hatice ve Nurhak'a özel olarak

te#ekkürü bir borç biliyorum.

8

Bu kitabı, halklar arasında dü#manlıkların yok oldu"u,

#ovenizm, ırkçılık ve sömürgecili"in antika eserler müze-

sine atıldı"ı bir dünyada ya#amaları dile"iyle tüm gençlere

ve kızım Doktor Çi"dem Ekim'e arma"an ediyorum.

Hamburg, $ubat 2002

AÇIKLAMA

Bu önsöze kısa bir dipnot dü#mek gerekli oldu. Bu

kitap 2002’den sonra da kendisine Türkiye’de bir yayıncı

bulamadı. Görü#ülen yayıncıların hepsi çe#itli nedenlerle

bu kitabı basmaya yana#madılar. !çinde yer aldı"ım siyasi

hareket ise, açıktan reddetmemesine ra"men sürüncemede

bıraktı.

Hemen her telefon görü#memde „kitap ne zaman

basılacak?“ diye merakla soran, babam, arkada#ım ve

yolda#ım Recep Cüre’nin bu kitabın basımını görmesini

çok isterdim. Bu kitap #imdi çok gecikmeli de olsa biraz

da O’nun anısına burada yani internette kimsenin icazetine

takılmadan yayınlanmaktadır.

Hamburg, 06 $ubat 2009

9

SUNU!

Haluk Gerger

"Ça"da# tarih", bir ba#ka ifadeyle, daha "tarih" olmamı#

güncel serüvenimizin öyküsü "tarih bilimi"nin normlarına

uygun bir biçimde yazılabilir mi?..Bir yazar, taraf oldu"u

yakıcı tartı#maları, nesnel bir biçimde, belgesel niteli"inde

yansıtabilir mi?..

!rfan Cüre'nin elinizdeki kitabı, her #eyden önce, bu tür

yöntemsel sorunları gündeme getiriyor. Medyanın genel

çürümü#lü"ünün banallı"ı içinde çırpındı"ı günümüzde,

tiraj ve güç açısından son derece "önemsiz" bir basın

organında yazılmı# yazıların böylesi "ya#amsal önem"deki

bilimsel/akademik sorunları okuruna dü#ündürmesi, tek

ba#ına, özel bir de"er kazandırıyor elinizdeki yapıta.

Unutmayın ki, bu türden sorunlar Türkiye'de artık

üniversitelerde bile önemsenmiyor...

Peki biz bu kitabı nasıl de"erlendirece"iz? Bu kitaptaki

yazılarında !rfan Cüre, "güncel tarih"imizin bir bölümünü

mü yazmı# acaba? Yoksa, elinizdeki kitap, yarın

bugünlerin tarihini yazacak olanlar için e#siz bir belge

olarak mı kabul edilmeli?

Bence, !rfan Cüre'nin bu kitapta yer alan yazıları iki'li

karakter ta#ıyorlar. Onlar, bir yandan, ça"da# tarihimizin

bir kesitinin öyküsü, "ortak belle"imiz"in yazıya

dökülmesi, öte yandan da, birer ibret vesikası- hal-i pür

melalimizin suratımıza (ve yüre"i olanlarımızın da

yüre"ine) vurulmu# belgeleri.

10

Cüre'nin kitabına böylesi bir perspektiften bakmak

gerekiyor. Yazıları, "güncel tarih"imizin toplumsal

ba"lamı içine yerle#tirdi"imizde ancak mesajını,

erdemlerini, önemini (ve elbette eksikliklerini de)

kavrayabiliyoruz.

Sözünü etti"im "toplumsal ba"lam" #u: !rfan Cüre bu

kitaptaki yazılarında "Kürt Sorunu" ve "Kirli Sava#"ın

Türkiye sosyalizminin içinde yarattı"ı tartı#mayı anlatıyor.

Aynı zamanda, hem kendi tarafının, hem de kar#ıdakilerin

Sorun ve Sava# kar#ısındaki konumlanı#larını belgeliyor.

Sorun ve Sava#, çe#itli aktörler arasında ve onların

içinde tartı#ıldı yıllar boyu. Kürtlerle Kürtler, Kürt

yurtsever devrimcilerle Türkiye'li sosyalistler, Devrimci

sosyalistlerle reformistler, barı#severlerle demokratlar ve

daha pek çok toplumsal küme, kendi aralarında oldu"u

kadar kendi içlerinde de yo"un bir biçimde tartı#tılar. !#te

Cüre, bu kitabında, esas olarak, Türk sosyalistlerinin bir

kesimi arasındaki tartı#maların tarihini ve belgelerini

sunuyor bize.

Konunun ya#amsal önemi ve güncelli"i ortada...

Türk sosyalistleri arasındaki, Kürt Sorunu ve Kirli Sa-

va#'ta alınacak tavır konusundaki derin ayrılıklar bu ki-

tapta Cüre'nin ele#tiri ve polemiklerinde tam olarak açı"a

çıkıyor. Cüre, açık, net, ilkeli ve yürekli bir biçimde kendi

tavrını belirliyor. Aslında yazıların temel yönelimini, ya-

zarın bıkmaksızın Türk sosyalistlerine dü#en

enternasyonalist ve devrimci görevleri anımsatması belir-

liyor.

Soruna sa"lam, kavrayı#lı, birikimli bir bakı#; Kürt hal-

kına, onun uyanı#, aydınlanma, direnme serüvenine ikir-

11

ciksiz bir sevgi ve saygı; devrimci görevlere, sosyalist

vicdana, insanlık de"erlerine ve enternasyonalizm de"erle-

rine ödünsüz bir ba"lılık; halkların karde#li"ine, i#çi sını-

fının mücadelesine ve sosyalizmin gelece"ine olan güçlü

inanç... Bunlara ek olarak da, "kime kar#ı olu#una bak-

maksızın ve sonuçlarından korkmaksızın" yapılan ve

Marksist gelene"in ayrılmaz bir parçasını olu#turan ele#-

tiri... !#te !rfan Cüre'nin bu kitapta derlenmi# yazılarının

arka planı...

Ve kar#ısına hedef aldı"ı saldırgan bir egemenlik

sistemi; bir sava# ve sömürü rejimi; acımasız bir sava#

makinası; emperyalizmle sömürgecili"in u"ursuz ittifakı;

ve Cüre'yi belki onlardan daha fazla yaralayan i#birlikçi

düzen "solcuları..."

Aslında bu kitap, temelde, genel olarak sosyalizmin,

özel olarak da Türk devrimci sosyalistlerinin, tarihin önle-

rine koydu"u zorlu bir sınavda, onurunu korumaya dönük

bir ısrarlı çabanın ürünü. Bu kitap, karde# bir halka, en

me#ru, en haklı, en demokratik talepleri nedeniyle reva gö-

rülen zulme oldu"u kadar sosyalizm adına bu zulme ortak

olmaya varan duyarsızlı"a ve hatta i#birlikçili"e duyulan

öfkenin ve acının çı"lı"ı... Bu öfke ve çı"lı"ı kitabın her

satırında duyumsamak mümkün...

Ama Cüre, aynı zamanda, bir mücadele adamı da. Ya-

zılarında dostça ele#tiriyor, uyarıyor, yol gösteriyor; ge-

rekti"inde, hesap da soruyor, sorguluyor, suçluyor, mah-

kum da ediyor.

Cüre, Diaspora'daki yazılarında, emperyalist kapitaliz-

min göbe"indeki "devrimci ruh hali"ni yalın bir biçimde

yansıtıyor ve eminim ki, benim gibi, kendilerini kendi ül-

12

kelerinde sürgün ve rehine olarak duyumsayan okurların

duygularına da tercüman oluyor. Bu nedenle de, Cüre, re-

jim sosyalistlerince "diaspora çılgınlı"ı"na tutulmu# biri

olarak tanımlanıyor! Bunu "Diaspora ya da Anavatan Çıl-

gınlı"ı" ba#lıklı yazısından ö"reniyoruz. Cüre bize böyle

"utanç belgeleri" de sunuyor...

Tabii Cüre, bu "devrimci ruh hali," öfke, inanç ve mü-

cadelecili"iyle sahte solun ele#tiri oklarının hedefi oluyor.

Ama onun taraf oldu"u tartı#malar, Ortaköy-Beyo"lu sol-

culu"unun ansiklopedik bilgi ezberinin, çokbilmi# lafa-

zanlı"ının, saldırgan entellektüel #arlatanlı"ının, teorik ya-

ratıcılık, derinlik ve yetkinlik getiremedi"ini, sadece ko-

mik kaçtı"ını da gözler önüne seriyor. Polemiklerinde re-

jimle sinsi i#birli"inin, gizli #ovenizmin ve solculuk kis-

vesi altındaki devrim dü#manlı"ının maskesini de dü#ürü-

yor Cüre. Aslında yazar, belle"ini yitirmi# bir topluma acı

gerçeklerini anımsatıyor, vicdanını kaybetmi# bir toplu-

mun vicdanı olması gereken sosyalistlerinin vicdanı olu-

yor. !rfan Cüre, günümüzün insanı alçaltan "yükselen de-

"erler"iyle de hesapla#ıyor yazılarında. Ülkemizde yücel-

tilen döneklik çifte görünümüyle kar#ımıza çıkıyor. Bun-

lardan bir bölümü, arsız bir çürümü#lük ve saldırganlıkla

yeni efendilerinin emrindeki inkârcılar. !kincilerse, gerek-

ti"inde ve özellikle de Kürt Sorunu ba"lamında, keskin bir

solcu söylemle egemenlere sinsice yaltaklananlar, Devle-

tin koruyucu ve kollayıcı kanatları altında sosyalizm kis-

vesiyle dolanan yeni dönem i#birlikçiler. Onlar, sosyalist

ve enternasyonalist de"erleri çürüterek de hizmet ediyorlar

rejime. !#te Cüre asıl böyleleriyle hesapla#ıyor, maskeleri

dü#ürerek açı"a çıkarıyor oyunları ve o senaryonun saldır-

13

gan oyuncularını. Onların entellektüel #irretliklerine boyun

e"miyor yazar.

Bütün bunlar kitabın temel erdemlerini olu#turuyor...

Ku#kusuz Cüre sadece Kürt Sorunu'ndan sözetmiyor

yazılarında. Bu a"ırlıklı sorunla hesapla#ırken bir ba#ka

görev daha yapıyor: De#ifre ediyor... Devlet'i, Kemalizm'i,

ÖDP'yi, sahte solcuları, sahtekârları, emperyalizmi, burju-

vazi'yi, Cumhuriyet'i, aydınları... Ve, "Tarihsel Bir Belge

Olarak Ebrahim Davası" yazısında da görüldü"ü gibi pek

çok konuda bize özgü gibi görünen sorunların evrensel

ba"lamını ciddi ara#tırmalarıyla ortaya çıkarıyor...

Bu kitapta derlenen yazıların bir temel eksi"ini de be-

lirtmeden geçmemek gerek. Bu eksiklik de, kitabın çok

sayıdaki erdemleri gibi, onu "toplumsal ba"lamı'na oturt-

tu"umuzda belirginle#iyor. Yazar Kürt Sorunu'nu, Türk

sosyalistleri arasındaki bir tartı#ma ba"lamında ele alıyor

ve orada devrimci bir konumlanı#ı ifade ediyor. Ne var ki,

Kürt Sorunu'nun "toplumsal ba"lamı" sadece egemen ulus

sosyalistleri arasındaki tartı#malara indirgenemiyor. So-

run'un temel muhatabı ku#kusuz Kürtler. Bir ba#ka ifa-

deyle, Yazarın yazılarını yazdı"ı platform dı#ında kalan

i#birlikçi olmayan Kürtler. !#te bu noktada, oradan kay-

naklanabilecek #öyle bir ele#tiri me#ru yerini buluyor: "Bir

Türk sosyalisti, Kürtlerin içinden geçtikleri bu tarihi dö-

nemde geli#melere bir 'Kürt' gibi bakabilmeli. Dolayısıyla

da, bu sırat köprüsünde, ne denli kaçınılmaz ve haklı gö-

rülürse görülsün, günlük gereksinimlerden kaynaklanan

yönelinimleri teorile#tirmemeye, yeniden üretmemeye,

Kürt halkının direni#inin ve tarihsel/moral haklılı"ının

14

ideolojik temellerini tahrip etmemeye özen göstermek ge-

rekir..."

Bugün Kürtler arasında çok tartı#ılan "Demokratik

Cumhuriyet" kavramını, !rfan Cüre devrimci bir anlayı#la

tarif ediyor. Yazılarında örtük de olsa belirlenen "Demok-

ratik Cumhuriyet" tanımı #öyle ifade edilebilir bence:

"Kürtlerin e#it ulusal varlı"ının resmi güvencelerle de ta-

nındı"ı bir gönüllü beraberlik çerçevesi..." Bu anlayı#,

devrimcilerin "kendi yazgısını tayin hakkı"nı yorumlama-

larına da uyuyor. Önemli olan, bir halkın özgürce nasıl ya-

#amak istedi"ini belirleyebilmesidir; bunun modaliteleri

önemli de"ildir, daha do"rusu, o halkın temel hakkı çerçe-

vesi içinde girer, ba#kalarına pek fazla söz dü#mez. Bir

halk, me#ru temsilcileri eliyle ve fakat mutlaka kendi öz-

gür iradesiyle ba#ka halklarla belirli bir siyasal çerçevede

birlikte ya#amayı seçmi#se, elbette, bu da "kendi yazgısını

belirleme hakkı"nın içerisindedir. Yani, nasıl ki ayrılma

hakkı mutlaka evli çiftlerin bo#anmasına indirgenemezse,

aynı biçimde, halkların kendi yazgısını belirleme hakkı da

ayrı devletler biçiminde örgütlenme biçimiyle sınırlandı-

rılamaz. Sorun buradan kaynaklanmıyor. Sorun ve ele#ti-

rilerin kökenleri, belirli bir mücadele biçiminin mutlakla#-

tırılmasında da yatmıyor. "Demokratik Cumhuriyet" öne-

risi, belirli ko#ullarda ve belirli ideolojik-teorik-tarihsel

tezlerle gerekçelendirilerek ortaya konmu#tur. Bu ideolo-

jik gerekçelerin, teorik yakla#ımların ve Kürt tarihine ili#-

kin tezlerin, ayrıntı da sayılsalar, ciddi ele#tirilerin hedefi

oldukları kesin. !#te Cüre'nin yazılarındaki eksiklik de bu-

rada ortaya çıkıyor. Kabul edilemeyecek kimi belirlemele-

rin devrimci ve Kürt perspektiflerinden ele#tirisinin ya-

pılmaması, bunların yeniden ve üstelik teorile#tirilerek

15

üretilmesi riskini yaratıyor. Bu durumda da, "Demokratik

Cumhuriyet" kavramının da, Kürt haklarının özünü de tah-

rip edebilecek bir geli#meye kar#ı yeterli duyarlılı"ın gös-

terilmedi"i izlenimi ortaya çıkıyor. !#in özünü, yani do"ru

bir biçimde tanımlanmı# "Demokratik Cumhuriyet" hede-

fini savunmak, elbette, bu "ayrıntılar"ın üzerinden

geçilmesini haklı kılmıyor; aksine, bu "ayrıntılar"ın za-

manla özü de zedeleyebilece"inin unutulması sonucunu

do"urabiliyor. Oysa, !rfan Cüre, devrimci dost konumuyla,

tam da bu noktada daha ele#tirel olabilmeliydi yazılarında.

Haklı destek ve dayanı#masını dostça ele#tiri ve uyarılarla

dengeleyebilmeliydi. Karde# Kürt halkına içten

dostlu"unu böylece taçlandırmı# olsaydı, bence, duru#u-

nun özünü bozmadan, bu kritik dönemde, kendisi gibi ger-

çek dostlardan bekleneni daha hakkıyla yerine getirmi#

olurdu !rfan Cüre. $imdi bizim umudumuz, Cüre'nin i#in

bu boyutunu da gözardı etmeyen yazılarını ve katkılarını

beklemekten ibaret olabilir ancak...

Kürtlerin bugün ne yazık ki çok az sayıda gerçek dostu

var. Tarih ve hayat bu mazlum halka hiç de cömert dav-

ranmıyor, aksine, ona kar#ı acımasız bir haksızlıkla malul.

Ne var ki, artık ya#amın inatçı bir gerçe"i haline gelmi#

Kürt Aydınlanması ve devrimci bir parçasına dönü#mü#

Kürt Direni#i, 21. Yüzyılda, muzaffer olacak, hakkı galip

kılacak. Yarının o büyük altüst olu#unda, ku#kusuz, !rfan

Cüre gibi bu sosyalistlerin de katkıları olacak. O katkıların

en büyük yararı da Kürtlerin egemen karde#lerine, Türk-

lere, Araplara, Farslara, bölgemizin talihsiz halklarına,

Ermenilere, Rumlara, Asurilere, Lazlara, unutturulmak

istenen onlarca etnik ve kültürel azınlı"a, giderek de, bü-

tün mazlum insanlı"a dokunacak.

16

!rfan Cüre yazılarını bu perspektifle yazmı#; böyle bir

anlayı#la da okunmalı...

Ve elbette gere"i yapılmalı...

17

ÖDP

Seçim sonuçlarının ortaya çıkarttı"ı bir ba#ka gerçek,

ÖDP'nin seçimler öncesinde yarattı"ı havanın bo# oldu"u-

dur. ÖDP seçimlerde kimi yöneticilerine göre yüzde onbir,

kimilerine göre en azından yüzde be# alacaktı. Kimileri

"Birinci T!P"in ba#arısını tekrarlamaktan söz ediyordu.

Söyleyenler buna inanıyor muydu? Bunu ayrıca tartı#mak

gerek, ama dinleyip de inananların hayal kırıklı"ına u"ra-

dı"ı muhakkak. $imdi de "aldı"ımız bu oy miktarı ba#arı-

dır" diye durumu kurtaracak yorumları ileri sürülmeye

ba#ladı bile. Dönüp dola#ıp yine ba#a geldi Türk sosya-

listleri. Ne demek istedi"imizi açmaya çalı#alım.

ÖDP'nin kurulu#u gerek toplum için gerekse sosyalist-

lerin kendi aralarında demokrasinin yeni bir kavrayı#a ula-

#ıldı"ının i#areti sayılabilirdi. Ço"ulcu bir sosyalizm anla-

yı#ıyla parti içinde ili#kiler geli#tirilip peki#tirilecek, geç-

mi#in "tekkecilik" ve hikmetinden sual olunmaz grupları-

nın kendine a#ık hastalıklı ruh halinden kurtulunacaktı.

Mücadele içerisindeki di"er devrimci ve demokrat güçler

ÖDP'nin rakibi ve kendilerine öncülük dayatılacak partiler

olarak görülmeyecekti. Kurulu#undan daha bir yıl bile

geçmeden ÖDP'nin söylediklerinin arkasında duran bir

parti olmadı"ı görülmeye ba#ladı.

Yapılan ele#tiri ve uyarılar yankı bulmadı. "A#kın ve

devrimin" partisi, kendine â#ık bir ekibin ve onun kar#ı-

sında ne yaptı"ını kendisi de bilmeyen parti içi "muhale-

fetin" ellerinde sönmeye ba#ladı. $imdi bu kadar iddiadan

sonra alınan seçim sonuçlarının izahını öncelikle izlenen

politikaların do"rudan yürütücüleri yapmalıdırlar.

18

Ama muhtemel izahları ele alıp inceleyelim.

Birincisi, "parti içerisindeki muhalefetin yaratı"ı so-

runlar kamuoyunda partinin prestijini ve güvenilirli"ini

olumsuz etkiledi" denebilir. E"er bu do"ruysa, bunun se-

çimden birkaç gün önce de biliniyor olması gerekirdi.

Öyleyse neye dayanılarak en azından yüzde be# tahminleri

yapılıyordu? Bu seçim propagandasıdır denebilir. Düzen

partileri bunu yaptı"ı zaman seçim yalanı oluyor. Hani

ÖDP onlardan farklı olacaktı?

!kincisi, "egemen güçlerin ve devletin baskısı kitleleri

ÖDP'ye oy vermekten alıkoydu" denebilir. Devrimci bir

partinin ba#ına her zaman gelebilecek olan da zaten bu de-

"il midir? Bu açıklamaya göre öngörülen oyların yüzde

onbirini oligar#i engelledi. Aynı baskı, hatta fazlasıyla

HADEP için söz konusu de"il midir? Bu yöntemle herhal-

de bir o kadar da HADEP'in oyu yenmi#tir. Geldik i#in püf

noktasına. Aynı baskılara ra"men "Kürt milliyetçisi" diye

dudak bükülenler nasıl oluyor da "sosyalist ve devrimci-

ler"den daha kararlı davranıp kendi partilerine oy veriyor-

lar? Kitlesel devrimcili"in ne tarafta bulundu"unu anla-

mak ve görmek için iyi bir örnek.

Üçüncüsü, "Kürtlere yakın durmak ve halkın de"erleri-

ne yeterince saygılı politika yapamamak ÖDP'yi kitleler-

den tecrit etti" denebilir. Özellikle en kararlı Kürt kar#ıtla-

rının seçimlerden ba#arıyla çıkması, bu mantı"ı do"rular

gözüküyor. Ama allah a#kına Kürtlere ne kadar yakın

durdu parti? Ne söyleyen ne dinleyen inanır buna. Halkın

de"erlerine gelince, bunların neler oldu"u malum ve po-

pülizmi amentü bellemi# olanların kararsızlı"ı kendi so-

runları.

19

Mahir Sayın'ın güzel bir deyi#iyle "ÖDP kuruldu"u

günden beri kendinden kaçtı ve yı"ınlar da ondan kaçtı".

Öyle ya, bu parti sosyalist bir parti midir? Belli de"il. Sınıf

partisi midir? Belli de"il. Enternasyonalist midir? Belli

de"il. Bu parti mevcut düzeni zorlayacak, Mihri Belli a"a-

beyimizin deyi#iyle düzeninin sınırlarını gö"üsleyerek

zorlayacak bir parti midir? Belli de"il. Bu kadar belirsiz ve

tartı#malı konumdaki bir partiye en yakınlarının bile

güven duyması beklenemezdi tabii. Seçimlerden çok önce

"alaimisema projesi, umarım ÖDP'ye allah selamet versin

projesine dönmez" diye yazmı#tım. Do"rusu, yazıp söyle-

diklerimiz, HADEP a"zıyla konu#mak, "Pol Pot'tan daha

ilkel ve tehlikeli" birinden yana olmak olarak algılanmı#tı.

Bu memleketin tek sorunu Kürt meselesi de"il denmi#ti,

vs.

Döndük yine ba#a. Türk sosyalistleri seçim sonuçlarını,

kendilerini gözden geçirmenin bir vesilesi olarak de"er-

lendirebilirlerse, Latin ve Akdeniz rüzgârları estirmek

edebiyatını bırakıp do"udan esen ve bir kasırga gibi her

#eyi yerinden oynatan devrimci rüzgârdan biraz temiz

hava alabilirlerse, gelecek dönemin mücadelelerinde yer-

lerini almak için geç kalmı# sayılmazlar.

(29 Nisan 1999)

20

TAR"HSEL B"R BELGE OLARAK EBRAH"M DAVASI

Ebrahim !smail Ebrahim adını duydunuz mu? Kendisi

#u anda Güney Afrika Parlamentosu Dı#i#leri Komisyonu

Ba#kanı ve !stihbarat !#leri Daimi Komitesi üyesidir.

Bugün size onun yargılanmasından söz etmek istiyo-

rum. Ebrahim, ülkesinin ulusal ba"ımsızlı"ı ve demokrasi

için Apartheid (ırkçı-beyaz) rejimine kar#ı di"er tüm yol-

lar kapalı oldu"u için silahlı mücadele etmi# önderlerden

biridir. Afrika Ulusal Kongresi (ANC) Ba#kanı ve #imdiki

Güney Afrika Cumhuriyeti Devlet Ba#kanı Mandela ha-

pisteyken, dı#arıda da mücadele bütün hızıyla sürüyordu.

Ebrahim bu mücadelenin militanlarından biri olarak,

ANC'nin silahlı kolunda görevlidir. Irkçı rejimin gizli is-

tihbarat servisinin ajanları Ebrahim'i ele geçirir. Nerede

biliyor musunuz? Mbhana'daki evinde. Orası neresi mi?

Kom#u ülke Swaziland'da bir yer. Ajanlar Ebrahim'i "pa-

ketleyip" Güney Afrika'ya getirirler ve polise teslim eder-

ler. Gerisi malum. Gezici Bölge Mahkemesi onu bir siyasi

tutuklu olarak de"il, bir kriminal ceza davasının sanı"ı

olarak yargılayıp 20 yıla mahkûm eder. Ebrahim kendisi-

nin ba#ka bir ülkeden zorla kaçırıldı"ını söyleyip itiraz

eder. Ama durum de"i#mez. Sonunda temyiz dilekçesi

Güney Afrika Yargıtay’ında görü#ülür. Burada sonuç de-

"i#ir mi? Bakalım.

"The South African Law Reports"un 1991 (2) sayısının

555-561 sayfalarında yer alan Güney Afrika Yargıtay Ka-

rarı özetle #öyle diyor:

21

"Genel güvenlik gözetimi altında bulundu"u sırada Gü-

ney Afrika'dan kaçan ve Güney Afrika Ulusal Kongresinin

(ANC) silahlı kolunun bir üyesi olan müracaatçı,

Swaziland devletindeki Mbhana'daki evinden Güney Af-

rika ajanı olarak faaliyet gösteren ki#ilerce zorla kaçırılıp

Güney Afrika'ya getirilmi# ve burada polise teslim edile-

rek nezarete alınmı#tır. Sonunda gezici bölge mahkeme-

sinde ihanet suçlamasıyla yargılanıp 20 yıl hapis cezasına

çarptırılmı#tır. Müracaatçı kendisinin zorla kaçırılmasının

uluslararası hukuka aykırı, dolayısıyla yasadı#ı oldu"u ge-

rekçesiyle mahkemenin yetkisizlik kararı vermesi talebin-

de bulunmu#tur. Bu dilekçesi reddedilmi# ve yargılamaya

devam edilmi#tir.

"Yukarıdaki dilekçenin reddedilmesi kar#ısında kendi-

sine ba#vurulan yüksek mahkeme, ilgili Güney Afrika ya-

saları ile genel yasaları ba#tan a#a"ı inceledikten sonra

#unları saptamı#tır: Zorla kaçırmanın yargılamaya etki-

siyle ilgili konu hala Roma ve Roma-Hollanda hukukunca

belirlenmekte ve bu hukuka göre bir ki#inin yasadı#ı ola-

rak tutuklandı"ı yerin yargı bölgesinden bir ba#ka bölgeye

götürülmesi zorla kaçırmayla aynı #eydir ve dolayısıyla

ciddi bir hukuksuzluk olu#turur. Böyle bir ki#inin huzu-

runa çıkarıldı"ı mahkeme (böyle bir ki#i söz konusu mah-

kemenin yargı bölgesindeki yönetici devlet organlarının

ajanlarınca kaçırılmı# olsa bile) onu yargılamaya yetkili

de"ildir. Mahkeme ayrıca yukarıdaki kuralların birçok te-

mel hukuksal ilkeler içerisinde mündemiç oldu"unu sap-

tamı#tır; yani insan haklarını koruma ve geli#tirme,

devletlerar asında iyi ili#kiler, ki#ileri yasadı#ı tutuklama

ve zorla kaçırma kanunsuzluklarına kar#ı koruyan temiz

bir adli yönetim, bölgesel yargının sınırlarına ve devletin

22

egemenli"ine saygı, yasal i#lemlerin düzgünce yürütülme-

sinin garanti edilmesi, bunun için suiistimallere kar#ı yargı

sisteminin onuru ve bütünlü"ünü korumak ve geli#tirmek.

Devlet bu kurallarla ba"lıdır ve devlet mahkeme huzuruna

kendisi bir taraf olarak çıktı"ı zaman bile temiz ellerle

gelmelidir. Devlet bir ki#inin ülke sınırları boyunca zorla

kaçırılması i#ine bula#tı"ı zaman, açıktır ki, bu gereklilik

yerine getirilmemi#tir.

"Yine buna göre, mahkemenin müracaatçıyı yargılama

yetkisi olmadı"ı ve müracaatçının dilekçesinde haklı oldu-

"u saptanmı#tır. Müracaatçı mahkemece asla yargılana-

mayaca"ı gibi, yargılamanın sonuçlarının ortadan kaldı-

rılması ve kararın ve cezanın temyizinin kabulü gerekmi#-

tir. Buna göre hem karar hem de ceza iptal edilmi#tir."

Bir ülkedeki hukuk elbette ki, o ülkenin ekonomik, sos-yal ve siyasal yapısından ba"ımsız de"ildir. Yargısız in-fazlara, kayıplara, "asıp kurtulalım" ajitasyonlarına alı#tı-rılmı# ve ırkçı-#ovenizmin her geçen gün güç kazandı"ı bir toplumda Ebrahim davası, o çok sözü edilen "yargı ba"ım-sızlı"ı ve hukuk devleti" bahsinde Türkiye'nin hangi a#a-mada oldu"unu görmek için iyi bir örnektir. Gelin Man-dela öncesi Güney Afrika Yargıtay’ının kararını bir de bu açıdan tartı#alım.

Söz konusu kararı veren Apartheid rejiminin Yargı-tay’ıdır. ANC, e"er PKK'nin yaptıkları terörse, benzeri bir terörü uygulamı#tır. Yıllarca söz konusu rejime kar#ı si-lahlı mücadele sürdürmü#; buna ra"men bu Yargıtay kaçı-rılmaya dayanan bir yargılamayı geçersiz sayabilmi#tir. $imdi Türkiye Cumhuriyeti Yargı Sisteminin Apartheid, yani ırk ayırımcı bir rejiminkinden daha geride oldu"unu söylemi# olursak, acaba Türk yargı sistemine kar#ı kötü bir #ey söylemi# olur muyuz?

(06 Mayıs 1999)

23

BAHAR VE K"ML"K

Do"anın, uzun ve so"uk kı# günlerinin ardından -sanki

derin bir uykudan uyanırcasına- cıvıl cıvıl seslendi"i, ren-

gârenk çiçekler ve envai çe#it kokularla insanı ba#tan çı-

karttı"ı günlerin adı bahar. Sıcaklı"ına hasret kaldı"ımız

güne#in ılık ılık bütün bedenimizi harekete geçirdi"i, ka-

famızda ve yüre"imizde yeni heyecanların, umutların,

sevgi tomurcukları ve kimi a#kların boy attı"ı ayların adı

bahar. Bahara hazırlanmak gerekmiyor. Çat kapı geliyor

ansızın, elinde demet demet kır çiçekleriyle. Oysa kı# öyle

mi? Hazırlanmak gerekiyor ona uzun boylu. Odunu, kö-

mürü, battaniyesi, akan damın tamiri ve çocukların ayak-

kabısı ve biraz da her ihtimale kar#ı kumanya...

"Da"larına bahar geldi memleketin.." diyor bir dost

mektubunda. Oysa ben ü#üyorum. Seçim günü "kırlarda

piknik yaparken kimli"ini kaybetti sosyalistler" diyor Can

Dündar, dü#ünüyorum. "Bu iki milliyetçili"in birbirini

beslemesi sonucu, milliyetçili"in alıp ba#ını gitmesidir"

diyor, romatizma, kalb çarpıntısı ve #ekeri Mamak, Metris

ve Ni"de'lerden kendilerine yadigâr kalmı# arkada#larım.

Kızsam mı a"lasam mı? Bilmiyorum. Ama ben uzaklarda-

yım ve daha uzaklara gidiyorum.

Yıllardan 1970’ti. Yine bahardı, yine rengârenkti do"a.

Sırtımda Ankara Bit pazarından özenle seçilmi# parkam,

aya"ımda postal ve elimde kitap dolu torbamla bir kara

trendeyim. Cebimde kimli"im: Ön yüzünde sol kolu hava-

da sıkılı yumrukla bir genç ve arkasında destan gibi bir

"ölüm nereden gelirse gelsin..." diyen bir ant. Devlet ve

!htilal'i okuyorum yol boyu. Ankara-Tatvan hattında ö"re-

24

niyorum devleti ve ihtilali. Van gölünü geçerken Nuh-u

Nebiden kalma bir vapurla, anlamaya ne duyduklarım ne

bildiklerimin yetti"i bir gerçekle yüz yüze geliyorum ilk

kez. $arkılar ba#ka, dil ba#ka, baharı ba#ka. Yol boyu tar-

tı#ıyorum aynı istikamete giden benden birkaç ya# büyük

yedek subaylarla. Hacı Ali Demirel'in mektebinden me-

zunlar. "Vatan görevi yapmaya gidiyoruz" diyorlar. Ben

devlet diye ba#layıp, devrim diye diye devam ediyorum.

Onlar bak diyorlar, "zavallı vatanda#lar okul olmadı"ı için

güzelim türkçemizi konu#amıyorlar". Onların bize aldır-

dı"ı yoktu, anlamını anlamadı"ımız yanık türküler söylü-

yorlardı. Sonunda onlar kı#laya, ben kı#lanın yanı ba#ın-

daki bir eve ula#tım. Arkada Sümbül da"ı bütün heybe-

tiyle sanki üzerimize çökecek gibi yükseliyor. Sosyalist

oldu"u için Hakkari'ye sürgüne gönderilen babamın ya-

nında bir turist gibi dola#ıyorum. Ben o baharı orada ge-

çirdim. Anlamadım, kavramadım ama bir #eyleri kıpır kı-

pır orada hissettim.

Yol uzun, hikâyesi de. $imdi yeni bir bahara daha gir-

dik. Bahar temizli"i yapmanın zamanıdır. Odalarımıza

sinmi# a"ır kokuları ve kı#ın yükünü atmanın zamanıdır.

A#kları canlandırmanın, zulamızın bir kö#esinde kalmı#

resimleri parlatmanın zamanıdır belki. !#e yarar mı? Bil-

miyorum. Ben gidiyorum. O zaman cebimde ta#ıdı"ım o

kimli"i #imdi kalbimin en derinlerinde bir yerde saklıyo-

rum. O zamanlar sadece tek dildendi, #imdi çok dilli oldu.

Ama yine de kaybetti"im bir #eyler var. Bana o kimli"i

veren arkada#larımı kaybettim, onları arıyorum.

(08 Mayıs 1999)

25

ODAMDAK" AYNA

"Gecenin bir vaktinde odamdaki aynanın kar#ısında

kendi kendimle konu#uyorum" diyor Ayı#ı"ı. Vesikalık

foto"raf çektiren birinin ciddili"i içerisinde aynadaki gö-

rüntüsüyle diyalogunu taa buralardan duyuyorum. Suretine

Mehtap diye sesleniyor. Gelin, birlikte dinleyelim:

Nedir ya#amın anlamı? Söylesene Mehtap, bir anlamı

var mı? Ku#kusuz bir sürü #ey söyleyeceksin. Ama hayır,

kendili"inden hiçbir anlamı yok ya#amın. Onu anlamlan-

dıran biz !NSAN denilen yaratıklarız, inan bana. Kimimiz

bir öteki dünya hayaliyle ve ona layık olmak kaygısıyla

zaman boyutunda bir parça mesafe alıyoruz. Oysa bir

öteki dünya olmadı"ını, ötekinin bir H!ÇL!K oldu"unu

bilenler için ya#am bu dünyadadır. Sava#lardan, sömürü

ve zulümlerden kurtulmu#, insanca ya#anılır bir dünya is-

tiyoruz. !#te bu elle tutulur somut dünya için mücadele et-

mek, anlamlandırıyor ya#amı. Bazen TEK ba#ıma da olsa

de"i#tirece"ime aklım kesiyor #u dünyayı. Ama ikircikli-

yim ve söylemeye korkuyorum. Hani #u bizim ele#tiri-

özele#tiri toplantıları var ya, oradan bir kere bile olsa iç

huzuruyla çıkamadım. Özgürlük, barı#, sosyalizm, a#k ve

devrimin muhasebe defterinde hep açık veriyor bilanço.

Hep böyle mi olacak söylesene? Bir kerecik olsun denk-

le#meyecek mi bu hesap? Bu çeli#kiyi çözümlemeli ve

çözmeliyim mutlaka.

"Ne kadar iddialı ve ne kadar kendinden emin konu#u-

yorsun" diyor Mehtap. Neden çözmen gerekecek? !nsan

kendi çeli#kileriyle, bu ve öteki beniyle birlikte ya#ayamaz

mı? Hem nereden biliyorsun çözebilece"ini?

26

Ama olmaz, diyor Ayı#ı"ı ısrarla. Ya#amımıza yön ve-

ren ilkeler var. !lkeli bir ya#amın anlamı vardır. !lkelerden

taviz intihardır. Her toplantıdan sonra #öyle diyorum ken-

dime: !yi bir devrimci olmalısın. Hiç bir #ey için geç de-

"ildir. Ele#tiri-özele#tiriyle kendini düzeltmelisin. Her ak-

#am kafanı yastı"a koyarken, sormalısın kendi kendine:

Bugün devrim için ne yaptın, neler yapabilirdin? Evet,

dindar de"iliz biz. Ama gerçek bir din adamının saflı"ı ve

imanıyla yargılamalısın kendini. Sen ortalıkta ben diye

dola#an ben, beni iyi temsil etmelisin. Uyup hainin i"-

vasına, sanca"ı yere dü#üren birine ben benim demem.

Sen ona bo# ver, diyor Mehtap. Sen bir din adamı de-

"ilsin. Tek boyutlu, tek kutuplu devrimcilik hem senin i#in

de"il, hem de çoktan anlamını yitirdi. Bak görmüyor mu-

sun? Ne diyor beriki sana? !yi bir e#, iyi bir ana-baba, iyi

bir devrimci, iyi bir insan ve daha bir sürü !Y! $EYLER

olmalısın. Neden "iyi" olmalısın ki? Hem iyi ne? Neye

göre, ne zaman ve kimin için? Sen de"il misin diyalektik

yöntemle dü#ünmek gerekti"ini söyleyen? Öyleyse senin

için iyi olan, bir ba#kası için kötü olabilir. Bu toplumsal

sınıf için iyi olan, öteki toplumsal sınıf için kötü olabilir.

Sen bo# ver, sen oldu"un yerdeki sen ol. Yani ben ol.

"Zaman ne, biliyor musun Mehtap?" diyor Ayı#ı"ı.

Bo#luk! Uzay denilen bo#luktaki dördüncü boyutumuz

zaman. !stesek de istemesek de mekânda bir yer i#gal etti-

"imiz gibi, zamanda da bir #eyleri i#gal ediyoruz. Bazen

"geçirmeye" bazen "de"erlendirmeye" çalı#tı"ımız bu za-

man denilen bo#luk, ne tuhaftır, bazen hiç bitmeyecek ka-

dar uzun, bazen de "ne çabuk da bitti" diyecek kadar kısa-

dır. Zaman azdır, azdırır insanı. Ne kadar da çok #eyimiz

27

vardır söyleyecek; hiç birini söyleyemeden biter bir asker

düdü"üyle görü#me. Zaman çoktur, bezdirir insanı; saya-

maz olursun sekiz metrekarelik alanda bir duvardan öteki-

ne voltanı.

Biliyorum diyor Mehtap. Zaman ilaçtır, çaredir. Çöze-

medi"in ya da çözmek istemedi"in sorunları bırakacaksın

zamana. Bak nasıl da çözülmü# dertler! Öyle mi dersin?

Zaman sadece unutturuyor, uyutuyor. Kımıl kımıl, ılık

ılık, dipdiri etinde kanında duyduklarını donduruyor, sa"ı-

nı-solunu törpüleyip soluk bir resim olarak bir yerlerde

saklıyor. Sonra bir gün çıkarıyorsun sandıktan; bir benzer-

lik var bir "geçmi#te" ya#adıklarınla, ama öyle miydi?

Bilmiyorum. Yok yok öyleydi galiba derken, yeniden

"canlandırıyorsun", renklendiriyorsun filmi. Ama renkler

aslına ne kadar uyuyor? Hiç siyah-beyaz seyretti"in bir

filmin tadını ve keyfini, bilmem ne kadar sonra renklendi-

rilmi#ini seyrederken duyabilir misin? Öyleyse bırakma

zamana hiç bir #eyi! Geçip gider ve giden gelmez bir daha

geri.

"!#te benim dedi"ime geldin" diyor Ayı#ı"ı. Öyleyse

zamanımızı iyi de"erlendirmeliyiz. Saniyelerimizin hesa-

bını verebilmeliyiz devrim ve özgürlük mücadelesinde.

Hayır diyor Mehtap. Unutma, ben senin sadece #u ay-

nadaki suretinim. Ama anlamadın beni! Hiç "#unu yap-

mayı dü#ünmü#tüm ama yapmadım" dedi"in olmadı mı?

Hem de çok!! Ama neden? Neden dü#ündü"ünü yapmaz

ki insan? Yine hiç yapmak istemedi"in halde yaptı"ın

#eyler yok mu? Çok de"il ama az da de"il. Öyleyse ne-

dendir bu garabet? Biliyorum, bir sürü neden sayacaksın.

!li#kilerim, çevrem, o zamanki ortam ve benzeri üzerine

28

kuracaksın gerekçelerini. Hepsi de senin dı#ında, sana

dı#sal ve o ölçüde "nesnel" nedenlerle açıklayacaksın. Hiç

dü#ündün mü? Benzer ya da aynı gerekçelerle birçok B!R-

EY yapmadı dü#ündüklerini; B!R-ÇOK olup yaptı

istemediklerini. Yok mu bunun optimal denebilecek bir

bile#kesi? Var, var olmaz olur mu hiç? ÇOK'u B!R, B!R'i

ÇOK yapan #eyler üzerine kafa yormadın mı sen?

Bırakıp suretini aynada, bana dönüyor Ayı#ı"ı. Söyle-

sene, durum vahim de"il mi?

Hayır, diyorum. Yata"ından ta#mı# bir nehircesine akan

#u insan seli, hiç de sıradan bir kalabalık de"ildir. Da"lar-

da çiçek olup açan, metropol varo#larında alev alev yanan,

senin ve benim ve de daha nicelerinin dilinde dünyanın

dört bir yanında özgürlük türküleri söyleyen bu insanlar,

onbe# yıl önceki insanlar de"il. Acı ve öfkeleriyle, sevinç

ve kahkalarıyla, bazen dayanılmaz katılık ve kısırlıklarıyla

ama öte yandan da muazzam esneklik ve yaratıcılıklarıyla

bu insanlar yazıyor tarihi. Yaparak ö"reniyor, ö"rendikçe

daha iyisini yapmaya çalı#ıyorlar. Onlar ne dünün cemaati

ne de modern zamanların bireycileridir. $u duydu"un gü-

rültü yarının unutulmaz senfonisi; gördü"ün karmakarı#ık

tablo, özgür bireylerin olu#turdu"u özgür toplumun do"um

sancısıdır. !nsan kendi iç çeli#kileriyle insandır. Yeter ki,

içindeki "o güzel çocu"u" hep ya#atabilsin.

(15 Mayıs 1999)

29

BARI!A B"R !ANS VERECEK M"Y"Z?

Önümüzdeki hafta ba#layacak davanın "tarihi" bir dava

oldu"unu basa basa vurguluyor televizyon spikerleri. De-

zenformasyon yöntemlerinin bilinen diliyle devam edi-

yorlar: "Sonun ba#langıcı". Nihayet Türkiye "kurtuluyor"!

"Tarih" sözünü böylesine çok tekrarlayanlardan ku#ku-

suz gerçek bir tarih bilinci ortaya koymalarını beklemiyo-

ruz. Onların bütün i#levi, ba"landıkları sava# arabasının

kuyru"unda tarihi çarpıtmaktır. Bu dava sanı"ının bir po-

litikacı olarak de"il, sadece kriminal bir suçlu olarak yar-

gılanaca"ını ve yargılanması gerekti"ini yazıp söyleyenler

de bunlar. Dünyanın neresinde ve ne zaman "kriminal" bir

dava "tarihi" sıfatını kazanmı#tır?

Tarih, toplumların tarihidir. Ve en azından yazılı tarih

ise, ezenle ezilenlerin, sömürenle sömürülen sınıflar ara-

sındaki mücadelenin tarihidir. Bu mücadelelerde kalıcı

izler bırakan ya da dönüm noktası olu#turan olaylar tarihi

sıfatını almaya hak kazanırlar. O olaylara damgasını vur-

mu# ki#iler de tarihte yer alırlar. Sava# çı"ırtkanlarının,

"kral #ak#akçılarının" bırakalım tarihte yer almasını, onları

bir ku#ak sonra çocukları bile hatırlamaz.

Bu dava siyasi bir davadır. Bu dava asrın davasıdır ve

elbette ki tarihi bir davadır. Siyasidir; çünkü Türkiye'nin

siyasal yapısının, ili#kilerinin ve tarihinin sonucu olarak

ortaya çıkmı#tır. Asrın davasıdır; çünkü 20. asrın sonunda

bütün bir yirminci yüzyıl boyunca çekilen acıların, inkar-

ların, yok etmelerin ürünü olarak ortaya çıkmı# ve bunla-

rın ister istemez önümüze serilece"i bir davadır. Tarihidir;

çünkü sadece Kürtlerin de"il, Türklerin de gelece"ini de-

30

rinden etkileyecek, belki de bir dönüm noktası yaratacak

bir davadır.

Sorunların çözümünde farklı olabilirsiniz. Ancak soru-

nu kendi adıyla oldu"u gibi ortaya koymak, onu öylece

alıp çözmeye çalı#mak, kendisine güveni ve saygısı olan-

lardan beklenebilecek bir davranı#tır. Bugüne kadar böyle

olmadı. Kendi içinde amaç haline getirilen bir sava# sana-

yisi ortaya çıktı. !lan edilmemi# kirli sava#tan beslenen bir

aygıt ortaya çıktı. $ovenizm dalgası bütün bir toplumu ze-

hirledi. Demokrasi, insan hakları, özgürlük isteyenler

cephe gerisinin garnizon düzenine tabi tutuldu. Bunun zi-

hinlerde yarattı"ı tahribat, toplum olarak gelece"imizi ka-

rartacak denli büyük ve tehlikeli boyutlara ula#tı.

Bugün en çetin ko#ullarda, ölüm ve linç tehditleri altın-

da avukatlık mesle"inin gereklerini yerine getirmeye çalı-

#anlar, sadece mesleklerinin de"il, demokrasinin de onu-

runu temsil ediyorlar. Ne yazık ki, bu onuru onlarla pay-

la#ması gereken Türkiye'nin özgürlük ve demokrasi yan-

lılarından hala ciddi bir ses çıkmıyor. Dayanı#ma bugün

olmayacaksa, ne zaman? Bu Kürtlerin de"il, Türklerin so-

runudur. Barı#a bir #ans verecek miyiz?

(27 Mayıs 1999)

31

HEP"M"Z B"R KAFESTEY"Z

Abdullah Öcalan davasının Türkiye'nin siyasal tarihi ve

gelece"i bakımından çok önemli bir dava oldu"unu ne ka-

dar söylesek azdır. Yarın "davadan önce-davadan sonra"

diye konu#ulaca"ına #imdiden emin olabiliriz.

Öcalan'ın Türkiye'ye getirilmesinden ba#layıp daha or-

tada iddianame yokken hüküm açıklayan politikacılarımı-

za, O'nun sıradan bir "cani" oldu"unu ileri sürerek

TCK’nin 125. maddesinden yargılanmasına bile itiraz

eden adı solcuya çıkmı# kö#e yazarlarına varıncaya kadar,

kamuoyunda sesi duyulanların kahir ekseriyeti bir histeri-

nin tüm alametlerini gösterdiler. Abdullah Öcalan'ın sa-

vunmasını üstlenen avukatlara yönelik tertipli saldırı ve

karalamalar linç boyutlarına ula#tı. Her a"ızlarını açtıkla-

rında "hukuk devleti"nden söz edenler, hukuk devletinin

en sıradan gereklerinden birinin serbest ve adil bir yargı-

lama oldu"unu; hukuk devletinin serbest, kayıtsız-

kuyutsuz bir savunma güvencesi tanıdı"ını unuttular ya da

zaten hiç ya#amadıkları için bilmiyorlar.

Yıllardır yürütülen #oven-ırkçı propaganda ve kirli sa-

va# toplumu hasta etti. Tedavisi uzun ve çetin olacak. Bu-

la#ıcı bir hastalı"a kar#ı önlem olarak karantinaya alınmı#

gibiyiz. Evet demokrasi ve barı#a kar#ı tüm bir toplumu

karantinaya alanlar, mümkün olsa hepimizi bir cam kafese

dolduracak.

Gazeteler allayıp pullayıp yazıyorlar. Ekranda spikerin

sesi daha bir canlı ve vurgulu çıkıyor, bu dava sanı"ının

cam kafese konaca"ını söylerken. Karantina, garnizon ve

kafeslere bu kadar dü#künlü"ümüzün siyasal-psikolojik

32

boyutlarını ayrıca ele almak gerekecek. Ancak bu uygu-

lamanın o çok önem verilen "uluslararası hukuk"a uygun-

lu"u konusunda yazan ve söyleyenlerin #üphesi var ki, "bu

uygulama Avrupa'da da var" demeyi ihmal etmiyorlar.

Sanki Avrupa'nın her #eyi bizde var, bir bu eksikti.

Evet Avrupa'da da böyle uygulamalar var. Örne"in

Almanya’da 1990 yılında görülen bir davada sanıklar cam

bir bölme yani cam kafes içine konmu#lardı. Kimdi bu sa-

nıklar ama biliyor musunuz? Kürtler!

Düsseldorf'daki Eyalet Yüksek Mahkemesinde PKK

davası sanıklarının bir kısmı Mahkeme salonunun içerisine

kurulan cam bir kafeste tutuldular. Yüksek Mahkeme

Heyeti (senato) sanıkların çok sayıda oldu"unu, tutuklu

sanıklar ile tutuksuz sanıklar ve dinleyiciler arasında

"kontrolsüz temasları" engellemek argümanıyla böyle bir

uygulamayı ba#latmı#tı. Alman Ceza Muhakemeleri Usu-

lünün 148. maddesinin 2. fıkrasına dayandırılmaya çalı#ıl-

dı bu uygulama.

Söz konusu fıkra #öyle diyor:

"Sanık e"er serbest de"ilse ve soru#turmanın konusu

Alman Ceza Yasasının 129 a maddesine [yani bizim 146

ve 125. Maddelerimizin aynısı] göre i#lenmi# cezai bir fiil

ise, yazılı evrak ve ba#kaca nesneler, göndericinin bunu

yargıca ibraz etmemesi halinde geri çevrilir. Bu durum, 1.

maddede belirtilen #artlar altında, ba#ka bir yasal davada

da sanık ile vekili arasındaki yazılı ileti#imde de geçerli-

dir. Yazılı ileti#imin 1 ve 2. maddeye göre denetlenmesi

gerekiyorsa (..) yazılı evrak ve ba#kaca cisimlerin teslimi-

ne engel olmak için cihazlar tertiplenir."

33

Avukatlar ile tutuklu sanıklar arasındaki ili#kiyi de ko-

partan bu uygulamaya ba#tan itibaren itiraz edildi. Ancak

duru#malara aynı minval üzere devam edildi. Nihayet tu-

tuklu sanık sayısı 15’ten 8'e dü#ünce, mahkeme kendi ar-

gümanını savunamaz hale geldi. Avukatlar verdikleri di-

lekçede cam kafesin amacının sadece savunmayı engelle-

mek oldu"unu vurguladılar. Nihayet mahkeme ba#langıçta

kararını geri almak zorunda kaldı.

Yüksek Mahkeme Ba#kanlı"ı cam bölmenin kaldırıl-

ması ve avukatlarla sanıkların yan yana, önlü arkalı salon-

daki yerlerini almalarını kararla#tırdı. Gerekçesinde #öyle

diyordu mahkeme:

"Bu nedenle, kararda belirtildi"i gibi cam bölmenin

kaldırılmasıyla ve mahkemede oturma düzenindeki de"i-

#iklikle savunmaya kolaylık sa"lamak mümkündür."

Savunmaya kolaylık sa"lamak! Evet, hukuk devletinin

ilkelerinden biri bu. Bir de bize bakın. Bırakalım savun-

maya kolaylık sa"lamayı, "her #ey ayan beyan, savunmaya

ne gerek var!" diyen bir öc alma ortamında kimin umu-

runda hukuk devleti?

Evet, hepimiz bir cam kafesteyiz: Barı# ve demokra-

siyle "zehirlenmi#" havayı solumamız istenmiyor. Ancak

tedavisi yine de bizim elimizde. Sorun hastalıktan kurtul-

mak isteyip istememekte.

(29 Mayıs 1999)

34

HEP"M"Z KAT"L OLMADAN

Yüzyılın davası ba#ladı ve Abdullah Öcalan herkesi #a-

#ırtmaya devam ediyor. Daha ilk gün televizyon ve gaze-

teler, davanın ba#lamasıyla bitmesinin bir oldu"unu söyle-

diler. Öyle ya iddianame okunmu#, Öcalan da savunmasını

yapmı#tı. Üstelik beklenmedik açıklama ve jestler yapı-

yordu. Kendisinin uluslararası bir korsanlıkla kaçırıldı"ını

söylüyor ama mahkemenin hukukili"i, uluslararası hukuk

ve benzeri konuları mesele yapmıyordu. Bu konularda

"avukatlarım gerekli savunmayı yapabilir" deyip geçi-

yordu.

Hele daha en ba#ta kendisinin kaba bir i#kence ve sözlü

hakarete u"ramadı"ını söylemesi, arkasından ölen asker

ailelerine dönerek "acınızı payla#ıyor ve sorumlulu"um

çerçevesinde özür diliyorum" demesi "#ok" etkisi yaratı-

yordu.

Televizyon ve malum basın, kendilerine takılan gözlü-

"ün dı#ında ba#ka hiçbir #ey görmeyecekleri ve göstere-

meyecekleri için, Öcalan'ın açıklamalarında "pi#manlık,

nedamet ve can korkusundan" ba#ka bir #ey bulamıyorlar.

Alı#ılageldik sava# çı"ırtkanlıklarına Öcalan'a en a"ır ha-

karetlerle devam ediyorlar.

Öte yandan Öcalan'ın, mahkemede Türkiye Cumhuri-

yetini sanık sandalyesine oturtacak bir savunma yapaca-

"ını, klasik anlamıyla bir siyasi savunmayla yargılanan

de"il yargılayan konumu alaca"ını bekleyenler de #a#kın-

lık içinde. !manı sa"lam olanları bile ku#kuya dü#ürecek

bu yumu#ak üslubu anlamakta zorlanıyorlar.

35

Bir ba#ka taraf, daha do"rusu #imdiye kadar kendilerini

ne sava# ne de barı# için aktif bir taraf olarak ortaya koy-

mu# olan bir taraf, içten içe hınzırca bir gülümseme ve

asık suratla teorik vaazlarına hazırlanıyor. Per#embenin

geli#i, çar#ambadan belli de"il miydi? Bu hareketin sınıf-

sal karakterinin, önderli"inde böyle tezahüründen ba#ka ne

olabilirdi ki zaten?! !#te ilkel milliyetçili"in sonu buydu!

$unları bir kez daha saptamak gerekir.

Birincisi, Öcalan hukuksal bir savunma yapmıyor.

Mevcut yerel ve uluslararası hukuka göre kendisini ve

temsil etti"i davayı savunmak, hem O'nun amaçlarıyla

ba"da#mayacak hem de meseleyi dar bir alana hapsetmek

olacaktı. !#in bu yanını mesleklerinin gere"i olarak avu-

katlar dile getirebilirler deyip geçiyor.

!kincisi, Öcalan da"ılmı# bir gizli örgütün ya da yenil-

mi# bir ordunun komutanı gibi, klasik siyasal savunma

yapmıyor. Tarih, nasıl olsa bir gün haklı oldu"umuzu anlar

diyerek, da"arcı"ında siyaset ve program adına ne varsa

sıralayıp tarihe mektup yazmıyor.

Üçüncüsü, Öcalan falanca kitaba, filanca teoriye göre

sözlerim ve davranı#ım nasıl anla#ılır kaygısı içinde de

de"il. Bu anlamda teorik risale de yazmıyor.

Öyleyse ne yapıyor Öcalan? Bugüne kadar ne yaptıysa

onu yapıyor aslında. Üstelik en olumsuz ko#ullar altında,

yani sava#an taraflardan birinin önderi olarak esir edildi"i

en elveri#siz bir ortamda, ba#arının yolunu açmaya çalı#ı-

yor. Mahkeme salonu, O'nun için diplomatik ve politik gö-

rü#melerin yürütüldü"ü bir yer olmanın dı#ında bir anlam

ta#ımıyor. Dolayısıyla Demir Küçükaydın'ın haklı olarak

belirtti"i gibi, "Öcalan'ın Kürt hareketinin en etkili önderi

36

olmasının bir rastlantı olmadı"ı bugün çok daha açı"a

çıkmı#tır."

Yıllardır #ovenizm propagandası altındaki Türk halkına

da seslenen Öcalan'ın esas muhatabı ise, sava#tı"ı güçler.

Eminim muhatapları da bunu çok iyi biliyorlar. Öcalan

kimlerle diplomatik görü#me yaptı"ını çok iyi biliyor.

Muhatapları kabul eder etmez, ayrı bir mesele. Ama O,

Türkler ve Kürtlerin e#itlik ve demokrasi temelinde öz-

gürce ya#ayacakları bir barı# planı öne sürüyor. Üstelik bu

plan, #imdiye kadar kirli sava# makinasının kendini haklı-

la#tırmak için Türk halkına propaganda etti"i tüm silahları

i#lemez hale getiriyor. !ddianameyi çar#af çar#af yayınla-

yan sava# organlarının Öcalan'ın savunmasını yayınlamı-

yor olmalarının tek nedeni de budur.

Ne diyor Öcalan? "..savunmam, iddialara tek tek yanıt

olmaktan çok olası bir çözüme katkı sunmaya yöneliktir.

Geçmi#i çözmek kadar, daha çok ortak ya#amın demokra-

tik kurum ve tecrübeleri ı#ı"ında yine tarih ve güncel ger-

çekli"imiz içinde bir yanıt aramaya çalı#tım.(..) O halde

ilk defa özgür irade ile gerçekle#tirece"imiz bu karde#lik

çözümü yeni bir tarihsel süreç olacak derken haklıyız."

Köleli"in, inkârcılı"ın cumhuriyetinin olamayaca"ını

söyleyen Öcalan, cumhuriyetin içeri"inin nasıl doldurul-

ması gerekti"ini de anlatıyor. Onun barı# ve Türk-Kürt

halklarının demokratik temelde karde#li"i ça"rısını en iyi

anlayanlardan birisinin HADEP olması tesadüf de"ildir.

Öcalan, sadece muhataplarına de"il, HADEP'e de"il, Tür-

kiye'de adil ve demokratik bir barı#tan yana olanlara da

muazzam bir platform sunuyor. Onların da sıkı#tırıldıkları

kö#eden çıkmalarına imkân veren bir yol açıyor.

37

Ama denecektir ki, bu neyin barı#ı? Hiç dü#manla barı#

yapılır mı? Hiç barı# merkezle yani devletle yapılır mı?

Barı#ı, sava#an taraflar yapar. Siz hiç sava#mayanların ba-

rı# yaptıklarını gördünüz mü?

Özetle, diplomatik görü#melerin ilk turu Öcalan'ın barı#

ata"ıyla noktalanıyor. Öcalan'ın orada kendi kendine ko-

nu#madı"ının, kendisine dü#en tarihsel ve diplomatik mis-

yonunun gere"ini yaptı"ının en iyi kanıtı, 2 Haziran günü

PKK Ba#kanlık Konseyinin yaptı"ı açıklamadır. Bakın ne

diyor:

"Ko#ullar bu denli a"ır ve olumsuz olmasına ra"men

Ba#kan Abdullah Öcalan yolda# tarihi ve halkımızın kur-

tulu# davası kar#ısında ta#ıdı"ı yüksek sorumluluk gere"i

olarak Kürt sorununun demokratik çözümü, barı# ve kar-

de#lik üzerine kapsamlı açıklamalar yapmı#tır. Türk ve

Kürt halkları arasında akıtılan kanın durdurulmasını iste-

mi#, 1993’ten beri ilan etti"i ate#keslerle kendisinin bunun

için çalı#tı"ını belirtmi# ve bundan sonra da barı# ve kar-

de#lik için ya#ayaca"ını ilan etmi#tir. Siyasi güçsüzlü"ü

nedeniyle Kürt politikasında küçük bir adım bile atamayan

ve kendilerine verilen büyük imkânları kullanamayan kimi

çevrelerin ele#tirilerine ra"men, Genel Ba#kanımızın

açıklamaları oldukça seviyeli, kapsamlı ve çözümleyicidir.

Yakla#ımları son derece olgun, saygılı ve sorumludur. Bü-

yük sava#anlar, büyük barı# yapmasını da bilirler gerçe-

"ine sıkı sıkıya ba"lıdır. Genel Ba#kanımızın büyük bir

özveriyi ya#ayarak Türkiye Cumhuriyeti devletine sun-

du"u bu çözüm imkânı Türk ve Kürt halkları arasındaki

barı# ve karde#li"in tek do"ru yoludur ve tüm dünya

halklarının çıkarına olan da budur. Tüm Parti örgütümüz

38

yüksek bir birlik ve örgütlülük içinde Genel Ba#kanımızın

yürüttü"ü bu tarihsel çabalara ba"lıdır ve bütün gücüyle

desteklemektedir."

Adil ve demokratik bir barı# için sunulan bu barı# pla-

nına ve ça"rıya olumlu cevap verilecek midir? Kürt tarafı,

gerek PKK Ba#kanlık Konseyinin söz konusu açıklama-

sıyla, gerekse Kürdistan Ulusal Konseyinin kendisine

Onursal Ba#kan seçti"i Öcalan'ı destekleyen açıklama ve

tavrıyla böyle bir barı#a hazırdır. $imdi sıra Türklerde.

Kendisini toplumu ve tarih önünde sorumlu görenlerin ba-

rı# için, özel sava# aygıtına kar#ı seslerini daha çok yük-

seltmelerinin zamanıdır. Hepimiz katil olmadan, bu barı#

ça"rısına uymanın zamanıdır.

(03 Haziran 1999)

39

PS"KOLOJ"K SAVA!

Öcalan davası psikolojik sava#ın odak noktası oldu.

Psikolojik sava#, siyasal-askeri sava#ın bir parçası, bunu

biliyoruz. Kısa dönemler itibarıyla etkili oldu"u görül-

mü#tür ama kökleri toplumsal ve tarihsel gerçekli"in de-

rinliklerinde yatan sorunları çözdü"ü hiçbir yerde görül-

memi#tir. Üstelik psikolojik sava#ı devreye sokanlar, bu

sava#ın komutanları bir ölçüde kendi "normal psikolojik"

halet-i ruhiyelerini koruyabilseler de, bu sava#ın neferleri-

nin yeniden normal insani duruma dönmeleri umutsuz bir

vakadır. Psikopatlar için "normal" olan, bu hastalık halidir.

Bunların Bakırköy'den asla çıkartılmaması gereken tem-

silcileri ise, kimi zaman balyozcu Erim'in kimi zaman 12

Eylül kasabı Evren'in, #imdilerde de Demirel ve Ecevitle-

rin akıl hocası pozlarında kamuoyunda etrafa zehir saçı-

yorlar. Önceki gece Kanal-D'de bir aya"ı çukurda Altemur

Kılıç'ı dinlerken bunları dü#ündüm. Çürümü#lü"ün, ko-

ku#mu#lu"un, ırkçılık ve ba#ka halklara dü#manlı"ın bu

türden azılı temsilcileri, daha fazla kan diye ba"ırıyorlar.

"Akıllı uslu" tartı#ıyorlar: Asalım mı besleyelim mi? Bes-

leyip de mi asalım, beslemeden mi asalım? Besmeleyle mi

besmelesiz mi? Nihayet ekran kararırken noktayı koyuyor

psikolojik sava#ın psikopat askeri: "Önce asalım sonra ba-

kalım!"

!#te Cumhuriyet tarihinin komünistlere, Kürtlere ve

devrimci muhaliflerine kar#ı politikasının özeti bu dört

kelimelik cümlede özetlenmi#tir. Üstelik bu sadece rejimin

muhaliflerine de"il, rejimin temsilcileri arasındaki siyasal

iktidar mücadelesinde yenik dü#mü# rakiplerine de uygu-

ladı"ı politikanın özetidir. Rejim, hem toplumsal muhale-

40

fetin kahramanlarını hem de aslında devletten ba#ka hiçbir

tanrı tanımamı# yenik kapıkullarına hep dara"acını gös-

termi#tir.

Oysa bugün durum çok farklı. Öcalan ne kahraman ne

de kapıkuludur. !stese ikisi de olabilirdi. Ama o ba#ka bir

yol seçti ve o yolda yürüyor. Konu#maları, tarzı, kimi za-

manlar anla#ılmaz cümleleriyle dü#manlarında yarım kal-

mı# sancılı bir sevinç, dostlarında buruk bir hüzün yaratı-

yor. Ama O hiç kimsenin gitmedi"i bir yoldan gidiyor. O

nedenle i#i zor, görevi büyük. Onu sadece hukuksal ge-

rekçelerle yargılayıp silmek isteyenlerin hevesini kursa-

"ında bıraktı. Artık kamuoyunda "ceza infaz edilirse ne

olur?" tartı#ması yapılıyorsa, bu, sorunun siyasal platforma

tam anlamıyla çekildi"inin ispatıdır. Hatta bu tartı#maya

katılanların kimileri, #a#kınlıkla nereye dü#tüklerini itiraf

etmek zorunda kalıyorlar. !#te bu nedenle mahkemenin ilk

raundunu Öcalan kazandı demi#tim.

Devletin görünen ve konu#an ba#ları, demeçlerinde

Öcalan'a yanıt veriyorlar: Tek millet, tek bayrak, tek dil!

Görünmeyenleri neler dü#ünüyor henüz bilmiyoruz. Ama

tahmin etmek zor de"il. Kürt tarafında bir da"ılma, parça-

lanma ve bozgun havası yaratmak. Türk tarafındaki mu-

halifleri ise, bugüne kadar oldu"u gibi #ah-mat tehdidi al-

tında kendisine çekemezse de tarafsız ve hareketsiz du-

rumda tutmak. Ve tabii bu arada basını ve televizyonuyla,

okulu ve kı#lasıyla Türk toplumunu sa"lam bir blok olarak

el altında tutmak.

Öcalan'ın barı# ve çözüm önerilerine henüz yanıt yok.

Ve böyle giderse gelmeyecek de. O zaman da bugüne ka-

dar karde#likten, dökülen kandan ve köylerin ve kasabala-

41

rın ya#anmaz hale gelmesinden #ikâyetçi olmaya bunların

hakkı olmayacak. Irkçı-#oven propagandalarıyla bugünü

kurtarmaya çalı#anları, yarın hiç kimse kurtaramayacak.

Öte yandan, aynı zamanda kendilerine de sunulmu# barı#

ve demokratik çözüm önerisi kar#ısında "duymadım- gör-

medim-bilmiyorum" tavrı içinde olanlar da kendilerini

kurtaramayacaklardır. E"er ÖDP ve EMEP gibi sosyalist

partiler, !stanbul Barosu Ba#kanı Yücel Sayman'ın göster-

di"i cesaretli tavrı göstermeyecekse, varlık nedenlerini

neyle izah edecekler?

Kendini eme"in, özgürlü"ün, a#kın, devrimin, do"anın,

çiçe"in, böce"in ve hayata ve hayale dair daha nice #eyle-

rin partisi olarak niteleyen sevgili arkada#larım, gelin psi-

kolojik harp dairesinin size biçti"i muharebe alanını terk

edin! Yüre"imizin kafesinden yükselen barı# ve demokra-

tik çözüm ça"rısına ses verin! Hapsedildi"imiz karantina-

dan çıkı#ın ba#ka yolu yok. Ya#anan bunca acının, çekilen

ızdırabın, zindanlarda, sürgünlerde, kayıplarda, Türkiye

solunun uzun kı#ının karları altında yitirdi"imiz arkada#la-

rımızın, abilerimizin, fabrikadaki i#çinin, tarladaki köylü-

nün, velhasıl halklarımıza reva görülen tüm kötülüklerin

öcünü almak istiyorsanız, Öcalan'ın kafeste yankılanan se-

sine cevap verin!

(05 Haziran 1999)

42

EMEK, SERMAYE VE SAVA!

Yazılı tarihten beri toplumların tarihinin sınıflar müca-

delesi tarihi oldu"u çokça söylendi ve biliniyor. Kapitalist

toplumda ise bu mücadele kendini emek ile sermaye çeli#-

kisi üzerine kuruyor. Yani kapitalist toplumun temel iki

sınıfı i#çi sınıfı ile kapitalistler. Kapitalizmin geli#im seyri

ve geli#mi#lik düzeyi, eski toplumdan gelen toplumsal ta-

bakaların oldu"u gibi, i#bölümü sonucu yeni toplumsal

katmanların da bu toplumsal biçimlenme içersinde yer al-

masına olanak veriyor. Ama sonuçta kapitalizmin geli#imi,

toplumu giderek daha kesin ve yaygın olarak iki sınıf ha-

linde bölüyor. E"er ekonomik ve toplumsal süreç, her-

hangi bir zihinsel çaba ve pratik ya#antıyla yo"rulmu# bir

politik kavrayı#ı gerektirmeyecek #ekilde çıplak göze gö-

rünüyor olabilseydi, i#gücünü satarak ya#ayan modern ça-

"ın kölesi milyonlarca insanın, bir avuç kapitalistin ege-

menli"ine neden boyun e"di"ine #a#ırmamız gerekecekti.

Ama biz #a#ırmıyoruz. Kapitalist toplumun temel çeli#-

kisi emek ile sermaye arasında olmakla birlikte, kitaplarda

yazan emek ve sermaye kategorileri gerçek insanların

dünyasında aynı soyutlukta durmuyorlar. Yani cinsiyetleri,

aileleri, renkleri, dilleri, ulusları var. Bütün bunların somut

ya#ayan emekçilerin dü#ünü#, davranı# ve seçimleri üze-

rinde derin etkileri var. Ayrıca emek-sermaye çeli#kisi, ni-

hayetinde tüm çeli#kilerin temelinde yatıyor olsa da, belli

bir zamanda, belli bir toplumsal biçimlenmede, belli bir

ekonomik, toplumsal ve politik konjonktürde di"er çeli#-

kiler öne gelebilir. Gelebilir de"il, ço"u zaman da gelmi#-

tir. Örne"in i#gal altındaki ya da sömürge bir ülkede ba#

çeli#ki, sömürgeciler ile sömürgecili"e kar#ı çıkan toplum-

43

sal sınıf ve katmanlar arasındadır. Sömürgecilik gibi bir

olgu olmasaydı, toplumsal sınıflar olarak birbiriyle cephe-

den mücadele edecek olan veya en azından farklı çıkarları

dolayısıyla yan yana gelemeyecek toplumsal katmanlar,

sömürgeci baskı ve zulüm kar#ısında bir olmaktadırlar. O

zaman bile onların tavırlarında elbette farklılık vardır.

Sömürgecili"e en kararlı bir biçimde mücadele edenlerden

sömürgecilerle i#birli"i yapanlara kadar uzanan bir yelpa-

zeyi içerir sömürge toplumu.

Bir gazete makalesinin boyutları içerisinde ancak de"i-

nerek geçebilece"imiz bu konuya neden girdik? Benim de

aralarında oldu"um birçok Türk sosyalistinin emek-ser-

maye çeli#kisini unuttu"umuz ba"naz bir "Kürt milliyetçi-

li"i" yaptı"ımız ve "ırkçılı"ı körükledi"imiz" iddia edili-

yor da ondan. Bu tür iddialar bizi yolumuzdan döndürecek

de"il. Aynı iddia sahipleri dün de bizleri Moskova'ya, Pe-

kin'e veya bilmem hangi ülkenin ba#kentine ba"lı olmakla

suçlarlardı. Bu onların gerçe"i bilmedikleri veya görme-

dikleriyle ilgili bir sorun de"ildir. Toplumsal ve siyasal çı-

karları öyle gerektirdi"i için, burjuva politikasının en ba-

ya"ı yöntemleriyle saldırıyorlardı. $imdi de aynısını yapı-

yorlar. Kargadan ba#ka ku#, Türk'ten ba#ka bir ulus tanı-

mayanlar için bu bir anlamda normaldir de.

Oysa biz ne diyoruz? Bugün toplumun ba# meselesi sa-

va#tır. Bu sava# biz Türkler açısından savunulacak hiçbir

yanı olmayan kirli bir sava#tır. Yeri geldi"inde Türkiye

Cumhuriyetinin kurucu ö"esi diye anılan bir halkı yok sa-

yan, dilini, varlı"ını inkâr eden bir rejimin sava#ıdır. Sö-

mürgecilerin ve özel sava#tan rant elde edenlerin dı#ında

kimin çıkarı var bu sava#ta? Fabrikadaki i#çinin, tarladaki

44

köylünün mü? Kamu emekçilerinin mi? Kim canını ne

için verdi ve vermeye devam ediyor? Hiç televizyonda

Öcalan'ın mahkemesine müdahil olarak katılanları izlerken

dü#ünmediniz mi? Kim bunlar? Çocu"unu, e#ini, karde#ini

bu kirli sava#ta yitirenler. Hiç aralarında Çiller, Karadayı,

Güre#, Sabancı, Koç vb. var mı? Türkiye'nin egemenleri-

nin çocukları, akrabaları yok mu sanıyorsunuz? Madem o

kadar kutsaldı bu dava, onlar ne yapmı#lar?

Evet Türk toplumu #ovenizmle zehirlenmi#tir derken

bunları söylüyoruz. E"er öyle olmasaydı, her gün kendi-

sinden bir parça daha alıp götüren bu sava#a ve kendilerini

sava#a sürükleyenlere kar#ı çıkmak yerine, barı# ve de-

mokrasi diyenlere kar#ı haykırmazdı.

Biz sosyalistler emekle sermaye arasındaki mücadelede

eme"in yanındayız. Ama emekçiler kendiliklerinden bütün

haksızlık ve baskılara kar#ı çıkacak genel ve sistemle#mi#

bir dünya bakı#ına, politik bir kavrayı#a ula#amıyorlar.

Onun için pratik mücadelede elde edilmi# siyasi bir bilinç

gerekiyor. Bu da kolay de"il. Emek vermek gerekiyor.

Onun için devrimcilik diye, sosyalistlik diye bir #ey -ister-

seniz meslek deyin- var. Yanı ba#ındaki sınıf karde#inin

dilini, varlı"ını inkâr eden bir Türk emekçisi, kendisini

sömüren sermaye sınıfına kar#ı nasıl olur da ötekinin da-

yanı#masını bekleyebilir? Emekle sermaye arasındaki mü-

cadelenin öne gelmesini istiyorsak, bunu engelleyen ulusal

baskı ve inkârın bir an önce ortadan kaldırılmasını

istemeliyiz. Emekçilere hiç bir #ey sa"lamayan, tersine

onların ekonomik, toplumsal ve siyasal ko#ullarını daha da

kötü hale getiren bu kirli sava#a bir an önce son verilmesi-

ni istemeliyiz.

45

Bugün bunun imkânı somutça kar#ımızda. Barı# ve de-

mokrasi ça"rısına verilecek olumlu cevap, eme"in kurtu-

lu# mücadelesinde bir adım ileri atmanın da yolunu aça-

caktır. Emekçilerden yana olmak, ba"ımsızlık ve demok-

rasiden yan olmak ancak böyle olur. Yoksa bir yandan

dünyada ve Türkiye'de ABD emperyalizminin hegemon-

yasına ses çıkartmayıp, Kürt halkının varlı"ını ve hakla-

rını inkar ederek, Türk yurtseverli"inden ve emekçilerden

yana olmak sözleri, bo# laftan öte bir anlam ta#ımaz.

(10 Haziran 1999)

46

SAVA!TAN BÜYÜK DOSTLU#A

Alı#ılmamı# ve yeni olan #ey, #a#kınlık yaratır. Üstelik

bu beklenmedik bir #ey ise, #a#kınlık #ok etkisi de göste-

rebilir. Nitekim Öcalan'ın mahkemedeki tavrı, böylesi #a#-

kınlıklara ve kimi çevrelerde ise #ok etkisi denebilecek

hayal kırıklıklarına yol açtı. Ancak bu "yeni ve beklenme-

dik" tavrın sonuçları görülmeye ba#layınca, yerini olanı

biteni anlama çabasına bırakaca"ını umabiliriz.

Bu #a#kınlık ve #ok durumunda söylenmi# ve aslında

derin bir hayal kırıklı"ını yansıtan sözler dolayısıyla dost-

larımızla aramızı açacak de"iliz. Do"ru yakla#ım, bilenin

bilmeyene, görenin görmeyene gerçe"i sabırla anlatmaya

çalı#masıdır. Ku#kusuz tek do"runun kendimizde oldu"u

ve ba#kalarının gerçe"i hiç bilmedikleri ve onun kimi

yanlarını görmedikleri gibi sekter bir yakla#ıma dü#me-

den.

Öcalan'ın yaptı"ı barı# ve demokrasi ça"rısı kar#ısında

"madem devletle barı#acaktın, bunca yıl niye sava#tın?"

sorusu sıkça soruluyor. Bunda barı# ko#ullarının elveri#li

veya elveri#siz olması üzerine bir kaygıdan çok, arada ya-

#anan sava#ın sebeb-i hikmetini anlayamamak var. Bakın

Türkiye sosyalist hareketinin en önemli teorisyenlerinden

ve militanlarından Hikmet Kıvılcımlı yıllar önce sava#

üzerine neler yazmı#:

"Sava# denildi mi, sırf çelebice sözcükler kendili"inden

suya dü#er. Güre# için birinci #art elense etmektir. Güre#,

yenmek için yapılır. Elense edenler, birbirlerinin sırtlarını

yere getirmeyeceklerse, ne zahmet ederler? Danı#ıklı dö-

vü#ün en kalp akça sayıldı"ı yer sosyal sava# alanıdır.

47

Sosyal ve politik dövü#, horoz dövü#ü de"ildir. Sırtı yere

getirmek ACI GÜÇ kullanma"a dayanır. Yalnız kabada-

yılıkta de"il, politikada dahi, yenmek yenilmek ola"an

#eydir. Görünü#te güre#en ki#ilerdir. Gerçekte ki#ilerin

yeni#leri veya yenili#leri, her zaman, her yerde: prensiple-

rin, dü#üncelerin, metotların, davranı#ların yeni#leri olur

ve hep öyle olmalıdır.

"!nsan, kuralına uygun kavgadan, hele birbirinden hiç

korkmamalı, ölse hiç kaçmamalıdır. Korku hiç bir 'sadre

#ifa' vermez. Kaçı# kimseyi kurtarmaz. Tarihte nice ulus-

lar: en kanlı bo"azla#malar sonucu kayna#ıp karde#le#-

mi#lerdir. Modern milletlerin hepsi o kayna#malardan

do"mu#tur. Modern sosyal ve politik sava# neden ba#ka

türlü olsun? Topluluklar için do"ru olan bu kural, ki#iler

için de do"rudur."(Aydınlık, 1969, sayı: 8)

Öcalan'ın Türkler ve Kürtleri bir üst kimlik altında mo-

dern bir ulus olarak örgütlemeye yönelik ça"rısı, en büyük

dostluk ve kayna#maların bu kanlı bo"azla#malardan geç-

ti"i tarihsel gerçe"ini hatırlatıyor. Bu dostluk, kayna#ma

ve birlik, 20 yıl önce kurulamazdı. Hiç efendi ile kölenin,

a"a ile marabanın barı# ve dostlu"undan söz edebilir misi-

niz? Dostluk, kendine saygısı olan, ki#ilikleri oturmu# ve

bu anlamda e#it taraflar arasında kurulur. Böylesi bir kim-

li"i elde etmek için o"ulun babasına isyanı gibi, bir isyan

ve mücadele gerekir. Ne zaman ki, çocuk kendi ba"ımsız

kimli"ini bulur, o zaman çatı#ma yerini, kar#ılıklı saygı,

uzla#ma ve dostlu"a bırakır.

$imdi Cudi'nin ıssız koyaklarında hayal kırıklı"ı ve

umutsuzluk yok. Çünkü 20 yıldır ya#anan mücadele kendi

ba"ımsız ki#ili"ine ve bilincine sahip yeni bir Kürt mey-

48

dana getirmi#tir. Yirmi yıl öncenin eski Kürdüyle Türkle-

rin kurdu"u dostluk, a"anın marabasına gösterebilece"i

"dostlu"u" geçemezdi. Oysa bugün Türklerin kar#ısında

ba#ka bir Kürt var. Kendinden emin, saygın ve onurlu bir

kimlik bu. Sorunu do"ru görmek gerekiyor. Kürtler,

Türklere onurlu bir dostluk ve barı#ın elini uzatıyorlar. Bu

eli yakalayıp yakalamamak ise, sadece bir arzu meselesi

de"il, Türklerin kendilerine güvenen, saygın ve ba"ımsız

bir kimli"e ne ölçüde sahip olup olmadıkları meselesidir.

(12 Haziran 1999)

49

AYKIRI OLMAYA DEVAM EDECE#"Z

Türkiye kendisine nasıl bir gelecek istiyor? Bu sorunun

yanıtı, Türkiye toplumunun bugün ne yapmakta oldu"uyla

do"rudan ba"lantılı. Toplum ise, kimi "hassas" konularda

yukardan gelen sese göre uygun adım giden bir yürüyü#

kolu manzarası çiziyor olsa da, #iddeti artırılmı# #ovenizm

ve sava# propagandasının dı#ında "falsolu" sesler çıktıkça

dü#ünmeden de edemiyor. Ayrıca bir ba#kasına kar#ı "bir-

lik ve bütünlük" olmaya davet edilen toplumun, her ne ka-

dar uzun vadeli çıkarlarına uygun tutumlar göstermekte

kararlı olmasalar da, ekonomik, toplumsal ve politik çı-

karları farklı sınıflardan ve katmanlardan olu#tu"unu bili-

yoruz.

Son yirmi yılın geli#meleri göstermektedir ki, bugün

Türkiye bir dönüm noktasına gelmi#tir. Ya mevcut sava#

politikalarında ısrar edilecek, artık siyasetin bir aracı ol-

maktan çıkmı# ve kendi kendine amaç haline gelmi# bu

sava#tan nasiplenen rantiyelerin pe#inde sadece bugününü

de"il, gelece"ini de karartacak; ya da kendisine uzatılan

onurlu barı# elini tutarak demokratik bir toplum olmanın

imkânını yakalayacak. Bu imkânın kapısını aralamak, bu-

gün her zamankinden daha fazla "falsolu" ses çıkartmakla

ve asker nizamı yürüyü# kolunda sıradan çıkmakla müm-

kündür.

Öcalan'ın çoktan ba#lattı"ı ve yakalanmasından sonra

da ısrarla sürdürdü"ü demokratik ko#ullarda birlikte ya-

#ama ve adil bir barı# önerisi, bütün bu toz duman arasında

ister istemez tartı#ılıyor. Tartı#manın bir sistemi yok. Ol-

sun. Bunca yıldır karı#mı# ve karı#tırılmı# kafaların çok

50

kısa sürede bir sisteme kavu#masını zaten kimse bekleye-

mez. Ancak bu tartı#madan Türkiye'de ya#ayan herkes için

olumlu olabilecek bir sonuç çıkması, her #eyden önce pra-

tik bazı adımlara ba"lıdır. Toplumdaki havanın ve yerle#-

mi# dü#ünce ve yargıların de"i#mesi bir süreç sorundur ve

epeyce bir zaman alacaktır. Öyleyse Öcalan davasını bir

oldu-bittiye getirilmemesi için sayısı ne kadar olursa ol-

sun, barı#, demokrasi ve karde#likten yana olanlar daha

fazla seslerini çıkartmalı ve genel gidi#in kar#ısına

AYKIRI bir tutum olarak çıkabilmelidir. Toplumun gele-

ce"i, giyimde ku#amdaki aykırılıkta, ziyaret etti"imiz

yerlerin adı aykırıya çıkmı# mekânlar olmasında de"il,

AYKIRI politik tutumda yatıyor. Türk sosyalistleri bu ay-

kırılı"a talip olurlarsa, gelece"imizin #ekillenmesinde

kendilerine dü#en çok önemli tarihsel bir görevi yerine

getirmi# olurlar.

Mevcut sistemin kendi içinden ve onun mantı"ının em-

retti"i dilden konu#arak ve eyleyerek bu görev ba#arıla-

maz. Daha ortada somut bir de"i#iklik yokken, büyük de-

"i#imlere zemin olu#turacak ufacık reformların kapısı bile

aralanmamı#ken, sanki kendisinin mensubu oldu"u toplu-

mun i#çi ve emekçi sınıfların taleplerini sözcülü"ünü bi-

hakkın üstlenmi# gibi, #imdi de ba#ka halkların emekçile-

rinin sözcülü"üne talip olmak naiflik de"ilse, koca koca

teorik-politik laf kalabalı"ı arasında görevden yan çiz-

mektir. Bugüne kadar ne yazık ki ancak parmakla sayıla-

cak kadar az sayıda sosyalistin gösterdi"i tutarlı tutumu

yine sistemin a"zıyla bir yerlere yamayarak günü kurtar-

maktır.

51

Bugün toplumda yeni bir safla#manın i#aretleri görül-

meye ba#lamı#tır. Üstelik bu sanıldı"ı gibi Türkler ve

Kürtler arasında de"ildir. Barı#tan yana olanlarla, gelece-

"imizi sava#la daha da karartmak ve sorunların çözümünü

alabildi"ine zorla#tıracak ve bizleri çıkmaza sürükleyecek

güçler arasındadır. Öcalan davasında alınan tutum, Türki-

ye'nin nasıl bir gelece"e sahip olmasını istedi"imizle ilgi-

lidir. O nedenle sadece toplumda bugüne kadar estirilen

genel havanın kar#ısında de"il, kendisini demokrat, dev-

rimci veya sosyalist olarak niteleyenler nezdinde de aykırı

olmaya devam edece"iz.

(19 Haziran 1999)

52

B"ND"K B"R ALAMETE, G"D"YORUZ KIYAMETE!

Nihayet beklenen karar okundu. PKK Genel Ba#kanı

Abdullah Öcalan, idam cezasına mahkûm edildi. Basın ve

televizyon aracılı"ıyla daha da büyütülerek ve körüklene-

rek aylardır sürdürülen Kürt kar#ıtı #ovenist ajitasyon, bu

kararla birlikte zafer çı"lıklarına dönü#tü. $u birkaç aylık

süre içerisinde her biri ba#ımıza derin psikolog doktor ke-

silen televizyon spikerleri, Öcalan'ın kararı dinlerken nasıl

durdu"unu, yüz ifadesinin nasıl oldu"unu, kafasının için-

den neler geçti"ini okuyup tefsir ettiler. $eyh Sait'in idam

edili#inin yıldönümüne getirilen Öcalan'a idam kararı gü-

nünü, Türk milli bayramları arasına sokmak fikrini de

ciddi ciddi tartı#tırmadan edemediler. Memleketin ahvali

üzerine konu#up yazanların kullandıkları ve gidi#in fela-

kete uzandı"ını anlatan güzel bir deyi#leri vardır: "Bindik

bir alamete, gidiyoruz kıyamete!" Bu sözü hatırlatmanın

tam zamanıdır #imdi.

Bu karar, beklenen bir karardı. Ama kabul edilecek bir

karar de"ildir. Bu karar, Abdullah Öcalan'ın #ahsında Kürt

halkına verilmi# bir idam kararıdır. En sıradan, en basit

ulusal demokratik hakları inkâr edilmi#, bizatihi varlıkları

reddedilmi# bir halka kar#ı izlene gelen resmi devlet poli-

tikalarının devamından ba#ka bir #ey de"ildir. E"er ba#ka

faktörler ve güçler devreye girmezse, verili devlet politi-

kasında herhangi bir de"i#iklik olmayaca"ının da i#aretini

veren bir karardır. Kararı okuyan yargıç, kalemini kırma-

mı#tır. "Bu kalem, daha çok idam kararları yazmaya ha-

zırdır" dercesine.

53

Bu karar, Öcalan'ın Türkler ve Kürtlerin demokratik

ko#ullarda e#it ve özgürce ya#amaları için yaptı"ı onurlu

barı# önerisine "hayır" diyen bir karardır.

Bu karar, Öcalan'ın ısrarla uyardı"ı bir tehlikeye dave-

tiye çıkaran bir karardır: Yani Türklerle Kürtler arasında

ne kadar sürece"i ve hangi biçimler alabilece"i kestirile-

mez bir dü#manlı"a ça"rı kararıdır.

Ve nihayetinde bu karar, Kürtlerin adını a"zına almasa

da "Kürtlerle barı#a evet, yalnız bu mezarlık barı#ı olursa"

diyen bir karardır.

Elbette bu kararın her #eyin sonu olmadı"ını, bu karar-

dan sonra ama muhtemel bir kıyamet veya adil bir çözüm-

den önce geçece"imiz bir sürecin içine girdi"imizi biliyo-

ruz. Soru, bu süreçte ne yapaca"ımızdır.

Daha önce de yazdık ve anlatmaya devam edece"iz.

Mücadele, en genel betimlemeyle militarizm ile demokrasi

güçleri arasındadır. Bu mücadelenin bugüne kadar yarattı-

"ı safla#ma ve biçimler ise, bundan sonra daha de"i#ik ol-

maya adaydır ve öyle olmak zorundadır da.

Öcalan, yaptı"ı önerilerle sadece Kürt sorununa bir çö-

züm sunmamakta, anayasal vatanda#lıkla tanımlanan yeni

bir ulus yaratma projesiyle Türklere de bir ba#ka perspek-

tif sunmaktadır.

Türkiye'de tüm sorunların ve en temel olarak da de-

mokrasi sorununun, Kürt sorununa endekslendi"i, bu ko-

nuda ufacık da olsa demokrasi yönünde bir reform atılma-

dan di"er hiçbir sorunun çözülemeyece"ini hiç de"ilse son

yirmi yılın tarihi defalarca ispat etti. Ve hiçbir parti, ku-

54

rulu# ve devletin kendisi de bunu çözmeye yönelik ciddi

bir adım #öyle dursun, bir proje bile geli#tiremedi. !#te

böyle bir kördü"üm noktasında Abdullah Öcalan, sadece

Kürt sorununa bir çözüm sunmakla kalmıyor, tüm sorunla-

rın çözümüne gidecek yolu açan bir projeyle, bir araya

gelmesi dü#ünülmeyecek güçleri de birle#tiren yeni bir

safla#maya davet ediyor.

Açıklamalarını ba#ka yazılara bırakarak, denklemi

#öyle kurabiliriz: Militarizm ile demokrasi arasındaki mü-

cadele, Kürt sorununa kilitlenmi#tir. Kürt sorunu ise,

Öcalan'a. Öcalan ise, Kürt sorununa Kürtler açısından çö-

züm sunma yetkisi ve yetene"ini sahiptir. Ama O, bununla

kalmıyor. Günümüzün #oven-ırkçı atmosferinin dı#ında

dü#ünme ve uzun vadeli çıkarlarını hesaplama kabiliyetin-

de olabilecek Türk kesimlerinin gelece"ini de kendi proje-

sine ba"lıyor. Hiçbir aklı ba#ında Türk milliyetçisi, libe-

rali, sosyal demokrat ve sosyalisti, bunu görmezden gele-

mez. Öcalan'ın çözüm paketi, bunların her birinin uzun

vadeli çıkarları ve yönelimleri için, vazgeçemeyecekleri

bir zemin sunuyor. Bu çözüm paketinin gerçekle#mesi ise,

Öcalan'ın ya#ayıp ya#amamasına ba"lıdır. Özetle, Türkle-

rin, Kürtlerin ve Türkiye Cumhuriyetinde ya#ayan tüm

halkların ve kültürlerin gelece"i, Öcalan’a ba"lıdır. Bu

gelece"e sahip çıkmak isteyenler, Öcalan'ın ya#aması ve

özgürlü"ünden yana olacaktır. Gelece"ine sahip çıkmak

isteyen, sesini bugün çıkarmalı, tavrını bugün göstermeli-

dir. Yarın vakit geç olabilir.

(01 Temmuz 1999)

55

B"R K"!"Y" ASAB"L"RS"N"Z, AMA TÜM B"R HALKI ASLA!

"Öcalan`ı asalım mı asmayalım mı?" diye tartı#ıyorlar.

Tartı#anlar koca koca hukuk profesörleri ve her biri dı#i#-

leri uzmanı ve devlet müste#arı kesilmi# gazeteciler. He-

men hepsi Öcalan`ın bir kez de"il bin kez asılmayı çoktan

hak etti"inde hemfikir. Ama diyor, epeyce bir kesimi,

Öcalan’ı PKK`ye kar#ı bir rehin olarak kullanmak devletin

yararına olmaz mı acaba? Daha açık sözlüleri ise, forma-

liteler tamamlansın, idam dosyası Meclis`te beklemeye

alınsın. E"er PKK bir eylem yaparsa, Öcalan`ı asarız. O

zaman da sorumluluk devletten gitmi# olur. Buna, Öca-

lan`ı PKK`ye astırma takti"i demek yanlı# olmayacak.

Genel olarak idamlara kar#ı oldu"unu söyleyenlerden

bir sendikacı ise, Öcalan söz konusu olunca "ama bu nor-

mal idam de"il" diyerek akıl yürütmeye devam ediyor:

"Bir noktada bulu#uldu diyelim. Yarın nasıl olacak? Tür-

kiye Cumhuriyeti devleti sözünde durur, vazgeçmez. Kar#ı

taraf durmazsa ne yapaca"ız?" Öyleyse kar#ı tarafa güve-

nilmeyece"ine göre, Öcalan asılmalı.

Bu en hino"lu hin tüccar hesaplarıyla yürütülen tartı#-

mada, hep gözden kaçırılmaya çalı#ılan nokta #u: Öca-

lan´ın kendinden önce gelmi# sayısız devrimciler gibi,

kendi ya#amını öne koymadı"ıdır. Öcalan´ı azcık do"ru

dürüst dinleyen ve söylediklerini anlamak isteyen, O´nun

için en önemli olanın, önerdi"i adil bir barı# ve Türkler,

Kürtler ve di"er halkların demokratik, özgür birlikteli"i

projesinin gerçekle#mesidir. E"er bu projenin gerçekle#-

mesinde bir rol oynama imkân bulabilirse, Öcalan için ya-

56

#amın bir anlamı var. Bunu defalarca mahkemede de, sa-

vunmasında da belirtti.

Soruyu o nedenle do"ru sorup do"ru tartı#mak gereki-

yor: Türkiye, Kürt halkının varlı"ını kabul ediyor mu?

Ediyorsa, bunun ifadesi ne? Anayasal güvenceye alınmı#

bir tanıma var mı? Yok. Günlük politikaların gere"i olarak

arada bir söylenmi# ve ne söyleyeni ne de ba#kalarını

ba"layan "Kürt realitesini tanıyoruz" laflarının ne hükmü

var?

Kürtlerin ulusal hakları var mı? Dillerini, kültürlerini

özgürce kullanılıp geli#tirme olanakları var mı? Yok. Var-

lı"ının tanınmadı"ı yerde, ulusal haklarından söz etmek

elbette abes olurdu. Seçimle gelmi# Leyla Zana´ları Mec-

listen alıp yaka paça hapse atan zihniyet varoldukça,

Kürtlerin ulusal demokratik hakları tanınmadıkça, Kürtle-

rin kendi kaderleri hakkında özgürce karar verebilecekleri

demokratik ko#ullar sa"lanmadıkça, bu tartı#malarda öne

sürülen en ince hesaplar bo#a çıkmaya mahkûmdur.

Kürt halkı, özellikle de Öcalan´ın korsanvari kaçırılma-

sından sonra daha da kenetlenmi# olarak Öcalan´ı destek-

liyor. Sava# ve zulmün dünyanın dört bir yanına göçe

zorladı"ı Kürtler, her gün yaptıkları protesto ve yürüyü#-

lerle kaderlerini Öcalan´a ba"ladıklarını haykırıyorlar.

Öcalan´ın #ahsına kar#ı alınan tavır veya O´na verilen ce-

zayı haklı olarak kendilerine alınmı# bir tavır ve kendile-

rine verilmi# bir ceza olarak görüyorlar. !ster be"enin ister

be"enmeyin, Öcalan onlara ulusal kimliklerini, özgür ve

onurlu ya#amın ne oldu"unu ö"reten önderleridir. Ya-

#amlarını özgürlük u"runa veren binlerce Kürdü ve gere-

57

kirse daha da fazlasını vermeye hazır olanları yok saymak,

görmezden gelmek en hafif deyimle aymazlıktır.

Kürt halkı çok çe#itli örgütleriyle en demokratik hakla-

rını istiyor ve bunun için mücadele etti, ediyor. Sava#an

onlar, en büyük barı#ı isteyen de onlar. Bu topraklarda adil

demokratik bir barı# olacaksa, hakların karde#li"i olacak-

sa, demokratik karde#çe ili#kiler olacaksa, Kürtler bunun

için büyük bedeller ödediler, ödemeye devam da ediyorlar.

Ne yazık ki, bugüne kadar Türkler tarafından bunu anla-

yan, buna aynı demokratik karde#lik anlayı#ıyla kar#ılık

verenler toplumun çok küçük kesimleri. Ama yine de

umutsuz de"iliz. Karde#lik seslerinin gelecek günlerde

daha da ço"almasını umuyoruz.

Bugün Kürtleri inkâr üzerine kurulmu# politikaları içe-

risinde Öcalan üzerine ince ince hesaplar yapanlara #unu

hatırlatmakta yine de yarar var sanıyorum: Bir ki#iyi asa-

bilirsiniz, ama O´nun arkasında kenetlenmi# koskoca bir

halkı asla.

(03 Temmuz 1999)

58

AKLIN YOLU B"R DE#"LD"R

Aklın yolunun bir oldu"u söylenir. Yani farklı dü#ünce

ve tavırlara sahip olanların duyguyla de"il de akılla hare-

ket etmeleri halinde eninde sonunda aynı "do"ruya" ula#a-

cakları varsayılır. Ba#ka alanları bilemem ama bunun po-

litika alanında böyle cereyan etmedi"ini biliyor ve görüyo-

rum. Farklı toplumsal çıkarlarının dillendi"i ve egemenlik

mücadelesinin çok çe#itli yöntemlerle yürütüldü"ü politik

arenada, çatı#an güçlerin sayısı kadar da "do"ru" vardır.

Çe#itli politik güçlerin zaman zaman yan yana gelmeleri

ve hatta bazı "ortak dü#manlar" kar#ısında "birlik ve

beraberlik" görüntüsü arz etmeleri onların do"rusunun tek

ve bir olmasından de"il, kar#ı oldukları gücün yarattı"ı ba-

sıncın onları geçici olarak uzla#maya zorlamasındandır.

E"er buna ille de aklın yolunun bir olması deniyorsa, buna

da itiraz etmem ama, i#in aslının ne oldu"unu unutmamak

ko#uluyla.

Bugün genel olarak Kürt sorununda, özel olarak Öcalan

davasında alınan tavırların arkasında genel akıl de"il,

toplumsal ve "ulusal" çıkarlar yatmaktadır. Türkiye´deki

iktidar blokunun çe#itli dolaylı sözcüleri aracılı"ıyla

konuya ili#kin dile getirdikleri görü#lerdeki farklılıklar,

temel bir farklılı"a tekabül etmiyor. Öcalan´ın bir an önce

infazını isteyenler de, O´nun infazına kayıt ve #artlarla

kar#ı olanlar da, Kürt sorununun inkârı konusunda

birle#iyorlar. Yıllardır ırkçı-#oven propagandanın mekte-

binden geçmi# i#çi ve emekçi kitleler ise, bu konuda

egemenlerin pe#ine bir biçimde takılmı# durumda.

Dolayısıyla bugün adil ve onurlu bir barı#, hakların

e#itli"ini ve karde#li"ini esas alan demokratik çözüm

59

önerileri, her ne kadar tartı#ılmaya ba#lanmı# olsa da,

Türkler arasında güçlü muhataplar bulamıyor. Ülkenin

gelece"inin derin devletin dehlizlerinde ve pentagonda

belirlendi"i bir ortamda, insan hakları, demokrasi, sos-

yalizm, halkların karde#li"i gibi ideallerin ve toplum pro-

jelerinin sahipleri, ko#ulların çetinli"ine ra"men seslerini

daha yükseltmek zorundadırlar. Çünkü sessizlikle

geçi#tirilen bugün, yarın daha büyük acıların ya#anması ve

daha büyük bedellerin ödenmesinin zemini olacaktır.

Daha önceki bir yazımda sosyalist partilerimizin bir

"barı# konferansı" toplamalarının tam da bugünlerde ne

kadar gerekli oldu"unu belirtmi#tim. Parti programlarının

en önemli maddesini ilgilendiren geli#melerin ya#andı"ı

bir dönemde, tüm partilileri böylesi bir sorunun

tartı#ılmasına katmamak tasavvur edilemez bir #eydir. Bu

konferanstan ne gibi sonuçların çıkaca"ı çok önemli

olmakla birlikte; böyle bir konferansın toplanması, birçok

belirsizliklerin giderilmesine imkân vermek ve #imdi an-

cak ne söyleyeni ne söyleteni ba"layan ve gerçek parti ve

örgüt ortamlarında de"il de, ancak sanal ileti#im

ortamlarında dile getirilen ve üstelik spekülasyona oldukça

açık durumun netle#mesine katkıda bulunmak gibi hayırlı

bir i#lev de görecektir.

!ktidar blokunun her gün tartı#tı"ı veya tartı#tırdı"ı bir

sorunu, bu iktidar blokuna kar#ı demokratik, ço"ulcu,

sosyalist ve benzeri sıfatlarla tanımlanan bir toplum

projesiyle kar#ı durduklarını söyleyenlerin

tartı#mamalarının en azından bir izahının yapılması

gerekir, sanıyorum.

60

E"er böyle bir tartı#ma ba#larsa, ki bunun yolu sosyalist

partilerimizin konferans ve kongreleridir, ondan çıkacak

sonuçlar hiç de"ilse, bugün fısıltı gazetelerinin ve sanal

medyanın sanal ki#iliklerince dile getirilen ve ço"u da -

bence- keskin devrimci söylemler içinde gerek Kürt

hareketinin bugünkü çözüm önerilerine, gerekse

enternasyonalist devrimci görevlerini yapan "farklı

Türklere", aykırı sosyalistlere yönelik karalamaların sa-

hiplerini ortaya serecektir. Bu da az bir #ey de"ildir. Ne

kadar bir, ne kadar ayrı oldu"umuzun tespiti de bizi

geriletmez, tersine ilerletir. Yoksa "bir oldu"umuz yere

kadar biriz" tekerlemesiyle ne bugünü ne de yarını

kurtarmak mümkündür. Aklımızın yolunun bir olması

gerekmiyor; herkesin do"rusu kendine. Ama toplumsal-

siyasal çıkarlarımızın neyi dayattı"ının ve bizleri nelere

koyaca"ının saptanması hepimizin yararına olacaktır.

(08 Temmuz 1999)

61

B"R KEZ DAHA BARI! KONFERANSI

Öcalan´ın kaçırılmasından çok önce ate#kesler sırasında

yaptı"ı barı# ve çözüm ça"rıları, sosyalistlerimizin bir

kesimi tarafından çok dolaylı olarak ele#tirilmi#ti. "Barı#,

merkeze bırakılamayacak kadar ciddi bir i#tir" diye

yazıyorlardı. Nasıl olurdu da, devlete kar#ı sava#an bir

ulusal kurtulu# hareketi, devletle barı# yapmaktan söz

edebilirdi? Etti"ine göre, bunda bir bit yeni"i olmalıydı.

Barı# sözünü çok tekrarlayan, ama ciddi bir barı# hareketi

olu#turma yönünde aklını, enerjisini ve olanaklarını

kullanmamı# bu kesim sosyalistlerimizin tek ciddi i#i,

"barı#ın merkeze" yani devlete bırakılamayacak kadar

"ciddi" bir i# oldu"unu saptamı# olmalarıydı.

Bir film gibi seyredilen sava#ta, seyirci tribününden

tarafların taktikleri üzerine ahkâm kesmek belki keyifli,

ama hiç de ciddi bir tutum de"ildi. Barı#ı, ancak sava#an

tarafların ba"layaca"ını, bu sosyalistlerimizin bilmiyor

olduklarını varsaymak onları çok hafife almak olacaktır.

Ama bu bilgilerine uygun davranmamı# olmalarının bir

izahı olmalıdır. En devlet ve 28 $ubat kar#ıtı söylevlerine

ra"men, yaratılan yapay gündemlerin ardında "özgürlükçü

laiklik" adına nesnel olarak o çok kar#ı olduklarını

söyledikleri gücün yanına dü#mü# olmalarının da bir izahı

olmalıdır.

Ulusal kurtulu# hareketiyle rezonans içerisinde bir

sosyalist hareket elbette, hem kendisi farklı geli#ebilir hem

de bu hareketi ve ülkedeki geli#meleri ba#ka türlü

etkileyebilirdi. Ama siyasette orta yolculuk, ki bunu siz

istedi"iniz sıfatlarla okuyabilirsiniz, sadece ulusal kurtulu#

62

hareketinden uzak durmakla kalmamı#, egemen ulusun

sosyalistleri olarak, en sıradan görevlerinden de uzak

durmu#tur.

Türkiye’deki Kürt sorununun, klasik ulusların

kaderlerini belirleme hakkı gibi "ancak geçen yüzyıllarda

kalmı#" ilkelere göre de"erlendirilmeyece"ini, bugün asıl

sorunun "Kürtleri, misak-ı milli sınırları içinde ve Türkiye

Cumhuriyetinin siyasi birli"i altında tutmak" oldu"u

vaazını da bu kesimler vermi#lerdi. Türklerle Kürtleri

hiçbir zaman e#it haklara sahip olması gereken halklar

olarak göremeyen, kendisinin Türk sosyalisti oldu"unu

söylemekten imtina ederse, ötekinin de Kürt devrimcisi

kimli"ini muallâkta kalacak gereksiz bir nitelemeye

dü#ürdü"ünü sanan bir içgüdü, bu kesimlere yol

göstermi#tir. !çgüdü diyorum, çünkü her ne kadar

marksizm iddiası ta#ısa da, resmi ideoloji mektebinde

ö"rendikleriyle bir türlü hesapla#mayan ve en kritik

anlarda kendini bir biçimde dı#a vuran bir e"ilimdir bu.

Kürt devrimci hareketinin, Türk sosyalist hareketinin

1970´lerin sonuna kadar uzanan birikimi üzerinde

yükseldi"ini bilmeyen yok. Ayrıca Kürt devrimci hareketi

bunu her zaman belirtmi#, önceki ku#akların davasını

sürdürmek sorumlulu"unu ta#ımaktan onur duydu"unu da

defalarca tekrarlamı#tır. Ama onbe# yıla yakın bir süre

politik arenada esamesi okunmaması bir yana, dayandı"ı

geleneklerin sentezi üzerinden bir sıçrama yapacak

umudunu yaratır gibi oldu"u ve biraz sesi çıkmaya

ba#ladı"ında da, bu arada ya#ananlar sanki ya#anmamı#,

bu memlekette sosyalizm de olacaksa, devrimcilik de

olacaksa ancak kendinden sorulacakmı# bir havaya

63

girmekte gecikmemi#tir. Devrimcilikte iddialı olmak

güzeldir, sa"lam ve gerçekçi bir temele dayanırsa. En

yakınındakini de"il de, düzenin egemenlerini hedef

alırsan. Senin dı#ında ba#ka devrimcilerin de oldu"unu

bilir ve onlarla rekabet de"il, ele#tiriyi hiç dı#talamayan

bir dostluk içinde olursan. Tabii en önemlisi de, yeni bir

dünyayı kurma azmiyle ya#arken, bugünkü gücünü ve

etkinin çapını unutmadan davranırsan.

$imdi bu sözünü etti"im e"ilim, gelece"imizin

belirlendi"i bir momentten geçerken, Öcalan davasını ve

önerilerini tüm örgütlülü"ü içinde açıkça tartı#mak, parti

konferans veya kongreleriyle bir netlik sa"lamak, tavır

belirlemek yerine, adet oldu"u üzere yine soru i#aretli

ünlemli tespitleriyle vaziyeti idare etmeye çalı#ıyor.

Evet arkada#lar, sizin dedi"iniz gibi, savunmanın

"demirden mantık"ı 28 $ubat müdahalesinin me#ruiyeti

ekseninde yürüyor olsun. Öcalan´ın demokratik

cumhuriyet önerisi, size "Ordunun denetiminde Batı tipi

demokratik geli#me?.." sorusunu sorduruyor olsun. Bütün

bunları, parti konferans veya kongrelerinde tartı#mak ve

bir tavır saptamak gerekmiyor mu? Yoksa Türkiye´nin

kaderi 3-5 ki#i ile NATO tarafından kararla#tırıldı"ı gibi,

Türk sosyalistlerinin önemli kesimlerinin tavrını da, bir

kaç ki#inin geçerken yaptıkları ve ne kar#ı ne taraf olan,

üstelik kendisi de hiçbir #ey önermeyen kısa notları mı

kararla#tıracak?

Sorumluk duyan hiçbir sosyalist bu gidi#e sessiz kalmamalıdır. O nedenle mensubu oldukları partilerini, adı ne olursa olsun, acilen bir kongre veya konferansa ça"ırmalıdır.

(10 Temmuz 1999)

64

!OVEN"ST SOLCU

Sınıflar mücadelesinin en genel anlamıyla ekonomik,

politik ve ideolojik alanda cereyan etti"ini söylemek

yanlı# olmayacaktır. Bu, ulusal kurtulu# mücadeleleri için

de geçerlidir. Mücadeleyi yürütenlerin ideolojik donanımı

sa"lam de"ilse, mücadelenin çetrefil ve dolambaçlı

süreçlerinde yolunu kaybetmemek için referans alınacak

ideolojik bakı# açısı belirgin de"ilse, genel ile özelin, uzun

erimli olanla kısa erimli olanın ili#kisini kurmak, kalıcı

dostlarla geçici yol arkada#larını iyi tanımak, vb. daha bir

sürü #eyi ba#armak mümkün de"ildir. Üstelik günün

yakıcı sorunları dolayısıyla yan yana geldi"imiz ki#i ve

güçlerin sadece bizleri #ekilsizle#tirmesine, hedefleri

bulanıksızla#tırmasına kapıyı sonuna kadar açmı# olmakla

kalmayız; üstelik günün "zorunlulukları" adına kendi

içimizde de faydacı bir mantı"ı, en yüce idealler adına

adım adım geli#tiririz. Böylesi bir faydacılı"ın ise, ki#i ve

hareketleri nerelere götürebilece"ini tam olarak kestirmek

mümkün de"ilse de, iyi bir yere götürmeyece"i kesindir.

Politik mücadelenin bizleri farklı e"ilim ve güçlerle yan

yana getirmi# olmasını, fikri mücadeleyi gereksiz kılan bir

veri olarak almayıp, dostluk temelinde bir ideolojik

mücadeleyi ihmal etmemek gerekir. Elbette ideolojik

arılık adına elde kılıç ve terazi geleni gideni ölçüp

kesmeyi önermedi"imizi, tersine açık ve dürüst bir fikri

mücadelenin hem kendi bakı# açımızı hem de

dostlarımızınkini bir kere daha netle#tirmeye hizmet

edece"ini ve beraber de olacaksak, ayrı da duracaksak,

pragmatizmin bindir çe#it katakullilerine izin vermeyen

65

devrimci bir politik ili#ki geli#tirmek istedi"imizi

vurgulamak istiyorum.

Öcalan’ın çözüm önerilerinin mevcut siyasal parti ve

e"ilimleri yeni bir safla#maya zorladı"ını belirtmi#tik.

Ta#ıdıkları ideolojik etiketler ne olursa olsun, hiç yan yana

gelmezmi# gibi sanılan e"ilimler ve güçler, bu can alıcı

sorun dolayısıyla ilginç paralellikler çiziyorlar. E"er

bugün sosyalist diye bilinenlerden bazıları psikolojik harp

dairesinin a"zıyla konu#uyorsa, bu onların sadece

Öcalan'ın bugüne kadar savunduklarını ve #imdi

önerdiklerini anlayamamakla ilgili bir zihinsel dertten

muzdarip olduklarından de"il, "bu memlekette fa#izmde

olacaksa, komünizmde olacaksa biz yaparız" diyen resmi

ideolojinin iyi talebeleri olduklarındandır. Biz böylelerine

de dert anlatmaktan bıkmayaca"ız.

Bu tür solculara iyi bir örnek Melih Pekdemir´dir.

ÖDP'nin çıkardı"ı haftalık V Özgürlük dergisinin 39.

sayısında yer alan "Güne#in do"u#uyla batı#ının #ahidi

olur mu?" ba#lıklı yazısını alın. Altına rahatlıkla !lhan

Selçuk ya da Emin Çöla#an'ın imzası da gelebilirdi. E"er

Pekdemir'in sosyalist bir partinin mensubu oldu"unu

bilmiyorsanız, böyle bir yazı sizi hiç mi hiç #a#ırtmazdı.

Ama artık birçok #eye hiç #a#ırmamak gerekiyor.

Pekdemir diyor ki, "PKK'ye itiraz etmeden Kürt ve

Türk emekçileri sosyalizm konusunda ikna etmenin

mümkün olmayaca"ı görü#ünü savundum". Neresine itiraz

ediyormu#? Kürt sorununu "çözmeye ili#kin gündeme

getirdi"i politikaları, yönelimleri ve bunlar için seçti"i

araçları yanlı# buldu"umu her fırsatta dile getirdim." Her

66

ne kadar bu ele#tirileri biz okuyup ö"renemedik ama öyle

diyorsa, elhak do"rudur.

PKK'yi bir tarafa bırakalım. Çünkü ona küfretmenin

serbest, bırakalım övmeyi, ne dedi"ini tam olarak

aktarmanın ceza sahasına girdi"i bir ko#ulda onun

üzerinden bir #eyler anlatmak zor olacak.

Pekdemir gibilerin Kürt sorunun çözümüne ili#kin

önerisi ve bugüne kadar ortaya koydu"u nedir? Kürtler

kendilerini #u ya da bu parti adı altında örgütlemi#ler,

ulusal demokratik haklarını istiyorlar. Bir sosyalist olarak,

ezilen bir ulusun bu hareketi kar#ısındaki konumu nedir?

Diyebilece"i en fazla "Kürt sorunun serbestçe tartı#ılıp

demokratik olarak çözülebilece"i ko#ulları yaratmalıyız."

Bunun için ne yapılmı#tır ayrı bir konu ama; e"er Kürtler

bunca mücadeleyi vermeseydi, acaba bunların a"zından

Kürt lafını olsun duyar mıydık acaba? Duymayaca"ımızı

veya duyarsak da nasıl duyabilece"imizi geçmi#ten

biliyoruz.

Kürt emekçisini bir tarafa bırakın. O nerede nasıl

örgütlenece"ini az çok ö"rendi, biliyor. Peki, Kürtlerin

ulusal demokratik hakları için mücadele eden örgüt, parti

ve hareketlere kar#ı çıkarak, Türk emekçilerini sosyalizm

için kazanmak mümkün müdür? Hem evet, hem hayır.

Evet, böyle kazanılacak Türk emekçilerinin "sosyalizmi"

de sömürgeci ve "beyaz sosyalizmi" olurdu. Hayır, dillerin

ve ulusların e#itli"ini savunmayan, genelle#mi# bir

özgürlük dü#üncesine ula#amamı# bir emekçi hareketinin

sosyalizmi kurması imkânsızdır. Demokrasi ve özgürlük

tanımayan bir sosyalizm, sosyalizm de"ildir.

67

"PKK yüzünden solculuk ve sosyalizm itibar kaybetti"

diyor Pekdemir. Sosyalizmin dünya çapında itibar

kaybetmesinden söz etmiyordur herhalde. Onun daha

kapsamlı nedenleri var. Sözünü etti"i Türkiye'deki

sosyalizmdir. Gerçi Türkiye'deki itibar kaybının da

nedenleri çoktur ama, bunda PKK'nin ve genel olarak Kürt

hareketinin rolü temeldir. Evet, bu saptamaya ufacık bir

düzeltme ile katılıyorum. Kürt hareketi, Türkiye sosya-

lizminin genelde ne kadar Türkçü, ne kadar kemalist ve ne

kadar sömürgeci oldu"unun ortaya çıkmasına vesile

oldu"u için evet diyorum. Böyle bir sosyalizmin elbette ki

be# paralık itibarı olamaz.

Ama Pekdemir'leri do"ru anlayalım. Kürt hareketi

olmasaydı, ulusların kendi yazgılarını kendileri belirleme

vb. gibi demokrasinin alfabesine bile gerek duymadan,

emekçilerin verili bilinç düzeylerinin üzerine popülist bir

söylemle sosyalizm cilası çekerek i#i idare ediyor

olacaktık. Oysaki bu hareket #imdi mesela demokrasi gibi

ek dertler getiriyor. Öyle ya, demokrasi bilinci

yaygınla#madı"ı için, Kürtlerin haklı taleplerine kar#ı za-

ten örtük olarak varolan egemen ulus milliyetçili"i özel

sava# tarafından azdırılıyor. $ovenizm geli#iyor. Hem de

nerede geli#iyor bu #ovenizm biliyor musunuz? Bakalım

ne diyor:

"PKK'nin nesnel mevcudiyetinin, toplumun her

kesiminde oldu"u gibi sol harekette de #ovenizme varan

bir Türk milliyetçili"ine yol açtı"ı do"rudur."

Bunlar ne menem solcudur ki, bırakalım PKK'nin neyi

nasıl savundu"u, bizzat onun "nesnel mevcudiyeti" onları

#ovenizme götürüyor. Eminim bu solcuları, bırakalım

68

PKK'yi, bir ba#ka Kürt partisi veya örgütünün varlı"ı da

#ovenizme götürürdü. Bu türden Türk solcularını ve

sosyalistlerini #ovenizmden korumanın en iyi tedbirini de

böylelikle ke#fetmi# oluyoruz: Kürt örgütlerinin varlı"ına

son vermek. Olguyu do"ru saptamak gerekir: Sol harekette

de #ovenizme varan Türk milliyetçili"ini, Kürt

örgütlenmesi yaratıp geli#tirmiyor. Tersine o turnusol

kâ"ıdı gibi varolanı açı"a çıkartıyor. Buna da solcuların

#ovenizme dü#mesi de"il, aslına rücu etmesi denir ki,

böylesi bir öze dayanan soldan ne demokrasi ne de

sosyalizm çıkar.

Öcalan "barı#" diyor ya, bunlar buna da yoklar. Çünkü

Kürtlerden geliyor bu barı# ça"rısı. Bunlar için "#imdi

Kirli Sava#'ları bitirmek için Temiz Barı#'lar lazım" imi#.

Kirli sava#lar? Yani yıllardır süren sava#ın her iki tarafı da

kirliymi#. $imdiki barı# tabi onlara göre temiz de"il. Bu

"temiz barı#" misyonu 28 $ubatçıların de"il de onlarınmı#.

Evet, kimlerin hangi misyonu oynadıklarını görüyoruz

ve daha da görece"iz.

(22 Temmuz 1999)

69

MODROW'UN ANIMSATTIKLARI

Eski Almanya Demokratik Cumhuriyetinin (DDR) son

sosyalist Ba#bakanı Hans Modrov'un son çıkan kitabını

okuyorum. Kitabın adı "Yeni Bir Almanya

!stemi#tim".PDS'in Onursal Ba#kanı olan Modrow,

1920'lerin sonunda bir emekçi ailesinin o"lu dünyaya

geliyor. "Almanlara ekmek, i# ve onur" diyen fa#ist

hareket iktidara geldi"inde o henüz be# ya#ında bir çocuk-

tur. !lkokul ve meslek e"itimi sırasında milyonlarca çocuk

gibi fa#ist ideolojinin e"itiminden geçiyor. Hitler Gençlik

Örgütünde yer alıyor. !lk delikanlılık yılları sava#a hazırlık

talimleriyle geçiyor. Sava#a girip tek kur#un atamadan esir

dü#tü"ünde ise henüz on yedisindedir. Esir kampı, sava#

esirleri için açılan anti-fa#ist okullar, sosyalizmle tanı#ma,

Almanya'ya partili olarak dönü#, DDR'in kurulu#u ve parti

ve devlet kademelerinde birinci derecede sorumluluklar,

sosyalizmi kurma deneyleri ve 1989.

"1989 Sonbaharı, o güne kadar ya#adı"ım çeli#kileri

utanmazcasına ortaya koydu. Bu çeli#kilerden bazılarının

korkunç rahatsız edici oldu"unu itiraf etmeliyim. Ama

yine de bu çeli#kilerimi terk etmedim. Neden

saklayacaktım ki? !nsanın lekesiz ve zarar görmeden tüm

bu dönemlerden geçip geldi"ini dü#ünmek aptallık olur.

Mantı"ımız, ezeli bir biçimde hep ileriye giden bir yoldu.

Ben mantıksal olmaktan daha çok düzgün ve içten

biriydim."

Modrov'u okurken, ister esas olarak mantıklı

davranmaya çalı#sın, isterse sadece verili politik çizgi

içerisinde görevlerini içtenlikle ve düzgün yapmaya

70

çalı#sın, sosyalist harekette yer alan sayısız militanları ve

kadroları dü#ündüm. En kar#ıt gibi görünen akımlar içinde

olsalar da, sayısız sosyalistin "kaderlerini" çizen görünmez

bir yasa varmı# hissine kapılıyor insan. En sıkı gizli

örgütlerden en gev#ek açık partilere kadar, sosyalistler,

varoldukları örgütsel yapılar içinde benzer ve ço"u kez de

aynı davranı# kalıplarını sergiliyorlar. Sonradan gelen

ele#tiri-özele#tiri seansları veya anılar ise, olmu#-bitmi#

olanı tersine çevirmiyor. Elbette geçmi#ten ders almak

önemlidir; ama bu gerçekten bir ders ise. Üstelik yıllar

sonra ders diye ortaya konan #ey, zamanında bırakalım

sosyalist olmayı, sıradan insanların görüp söyledikleri bir

#ey ise, bunun sosyalist ki#iliklerde yaratabilece"i manevi

basıncın ve buruklu"un derecesini kestirebilirsiniz. Tabii

bir ko#ulla, söz konusu ki#iler hala sosyalist kalmaya

devam ediyorlarsa.

Bugün Türkiye toplumunun yıllardır #ovenizmle

zehirlendi"ini söylüyor ve halklar arasında onarılması on

yılları alacak dü#manlıklar geli#tiriyor derken, bunun

nereden ve kimlerden kaynaklandı"ını biliyoruz. Bugünün

egemenlerinin gelece"imizi nasıl ipotek altına soktuklarını

biliyoruz. Ve daha ba#ka birçok #eyleri de bilerek

konu#uyor ve yazıyoruz. Ama sorun, bu gidi#e kar#ı ne

yaptı"ımızla ilgilidir. Türkiye'nin gelecek güzel günleri,

demokrasi ve sosyalizm diye derdi olanların, onun için

bugün ne yaptı"ı ve neleri yapabilece"i sorunu hala

önümüzde yakıcı bir sorun olarak duruyor.

Kirli sava#a son vermek, adil ve demokratik bir barı#ı

sa"lamak için herkese ama en ba#ta da sosyalistlere büyük

görevler dü#üyor. Aylardır Öcalan'ın çözüm önerileri

71

üzerine sosyalist cenahtan somut bir ses çıkmaması,

bunların tartı#madı"ı anlamına gelmiyor. Ülkenin bugünü

ve gelece"i üzerine etkili olmak için partilerde

örgütlenmi# sosyalistler, bugüne kadar en azından bu

sorunu konferans veya kongreler toplayarak tartı#malı,

görevlerini kararla#tırabilmeliydiler. Geçmi# sosyalizm

deneylerinden ders diye çıkartıldı"ı söylenen parti içi

demokrasi, taban inisiyatifi, sadece üyelerin de"il, partisiz

yurtta#ların da politikanın saptanmasına katılımı gibi

konuların hayat bulmasının da bir yolu bu olurdu. Tarihi

ve kritik bir dönemden geçiyoruz. Hiç kimse yarın

"duymamı#tım, görmemi#tim, merkezimizden haber

beklemi#tik" diyerek kendini aklayamaz. !yi bir partili

olmak, güzel bir #eydir. Ama iyi bir partili olmanın ilk

ko#ulu da sadece çerçevesi çizilmi# örgütsel görevleri

yerine getirmek de"il, günün en önemli siyasal sorunları

kar#ısında açık bir fikre sahip olmak, ba#ka partili ve

partisizlerle birlikte tartı#arak bilinçli bir sorumluluk altına

girmektir.

Bırakalım alaca"ı kararların hangi yönde olaca"ını,

e"er bugün sosyalistler kar#ılarında somutça duran

öneriler konusunda acilen konferans veya kongre toplayıp

bir tutum saptamayacaksa, ne i#e yarar "görevlerine ba"lı

iyi bir partili" olmak? Günün gerektirdi"i sorumlulu"u

gösterecek partili ve partisiz sosyalistlerin olmadı"ını

dü#ünmek mümkün de"ildir. Öyleyse daha ne bekliyoruz?

(05 A"ustos 1999)

72

BABA VE GÖREV"M"Z

Bir babalar toplumunda ya#adı"ımız hiç birimiz için sır

de"il. Ailenin reisi baba, devletin ba#ı baba: Toplumun ve

devletin çe#itli kesimlerinde de öteki babalar. Babaların

sözünün hükmünü icra etti"i bir toplumda, sava#, #iddet ve

sömürü sorunlarıyla daha çok u"ra#aca"ız demektir.

Analar, o"ullar ve kızların seslerinin az çıktı"ı ya da

babaların tahakkümüne çe#itli ideolojik boyun e"dirme

mekanizmalarıyla tabi kılındı"ı yerde yapılacak çok i#imiz

var demektir. Tabii bütün bunların bir cinsiyet olarak

de"il, ama tarihsel-toplumsal bir olgu olarak erkeklikle ve

erkeklik ideolojisiyle do"rudan ba"lantılı oldu"unu da

unutmamalıyız.

$iddet, tahakküm ve erkeklikle böylesine yo"rulmu# bir

toplumda sosyal muhalefetin de bundan nasibini alması

anla#ılabilir, ama kaçınılmaz kaderimizmi# gibi

kabullenmek ise asla mümkün de"ildir. Kendini demokrat,

devrimci, sosyalist veya komünist olarak tanımlayan

muhalefet, adına layık olacaksa, öncelikle bu konuda net

tutumlar ve tavırlar geli#tirmesi zorunludur. !çimizdeki

"erke"i öldürmek" sanıldı"ı kadar kolay de"ildir. Bu

ideolojik bir aydınlanma eylemi olmaktan çok, toplumsal

bir eylemdir. Verili egemenlik ili#kileri ve yapıları da esas

olarak toplumsal muhalefetin devrimci eylemiyle sorgula-

nabilir. Yıkılmasının veya dönü#türülmesinin ko#ulları

ancak böyle yaratılabilir.

"Ulu emre itaat" diyen dinin, "anayasaya itaat" diyen

babanın ve "parti çizgisine itaat" diyen "tembellik ve

itaatsizlik hakkı savunucusu" partilerin !TAAT sınırları

73

içinde kalarak hiçbir #eyi de"i#tirmek mümkün de"ildir.

Bizden itaat etmemiz istenen kuralların ve çizgilerin

hiçbiri, bizlere sorularak, rızamız ve onayımız alınarak

belirlenmi# de"ildir.

Alalım anayasayı. Ne zaman demokratik bir talep öne

sürülse önümüze çıkarılan anayasa, 12 Eylülün sopa

zorunun eseri de"il midir? Kendi çıkarları söz konusu

oldu"unda iki oturumda anayasal de"i#iklik yapan

egemenler, halkın demokratik talepleri söz konusu olunca,

"anayasaya aykırıdır" diye dikleniyorlar. "Irkçılı"ı bırakın,

istedi"inizi yapabilirsiniz" demi# baba. Üniter devlet,

ırkçılık ve mezhepçilik üzerine siyaset yapmayı men

edermi#. Peki ya, üniter olmayan devletler, mesela

Almanya Federal Cumhuriyeti, Amerika Birle#ik

Devletleri gibi üniter olmayan devletlerde ırkçılık serbest

miymi#? Ortada bir ırkçılık varsa -ki ırkçılı"a varan bir

#ovenizm histerisi altında ya#adı"ımız malum- bunun

kayna"ı da uygulayıcısı da, yayıcısı da egemenlerdir.

Kendi ayrıcalıklarını korumak için, halkların en do"al

demokratik haklarını inkâr eden egemenlerdir. Hak tale-

bini, ayrıcalık olarak çarpıtacaksın ki, kendi ayrıcalıkların

devam edebilsin!

Alalım alternatif olma iddiasındaki muhaliflerimizin

önemli bir kesimini. "$ovenizm var, aldı ba#ını gidiyor"

diyorlar. Do"ru. Nedenmi#? Kürtlerin eylemi. Hakkınızı

arayın tamam, ama #ovenizme meydan vermeyin! Peki ya

siz ne yapacaksınız? $ovenizme kar#ı mücadele gibi bir

görev, alternatif olmanın gerekleri arasında yok mu?

Cevap yok. Cevap almakta ısrar edersen, itaat sınırlarını

çizen ho#görü sahibi erbabın sabrını ta#ırabilirsin.

74

Türkiye'nin gelece"ini belirleyen tarihi bir dönemeçten

geçiyoruz. Bu sürecin nereye evrilece"i henüz belli de"il.

Sava#an taraflardan biri, silahlı mücadeleyi bırakaca"ını

ilan eti. Devletten ses yok. Geldi"i kadarıyla da olumsuz.

Kürtlerin geri atacak daha ba#ka bir adımı kalmadı.

Devletin Kürtlerin taleplerine olumlu cevap vermesini

istemek, bunun için sesini yükseltmek tüm sosyalistlerin

görevi. Ama bunların önemli bir kesimi henüz sorunu

ilgili parti organlarında tartı#ıp karar bile almı# de"iller.

Devletin beklemesini anlıyoruz. Kürtlerin çözülmesini

bekliyor. Bo#una, ama bu da bir politika. Ya mevcut re-

jimden memnun olmayanların, üstelik sosyalizm falan gibi

iddiası olanların hala beklemesini nasıl anlamalıyız?

Herhalde hayra alamet olarak yorumlamamız

beklenmiyordur bizden.

Dün Kürtlerin mücadele yöntemleri bir bahane olarak

gösteriliyordu. Oysa bugün bu da ortadan kalktı. Öyleyse

devleti Kürtlerin haklı taleplerine cevap vermeye zorlamak

için harekete geçmeyi ne engelliyor? Barı# ve demokrasi

istiyorsak, aslında beklemek için hiç bir gerekçe

kalmamı#tır.

Demokrasinin ve örgütlü olmanın gereklerinden biri de,

önemli sorunlarda ilgili herkesin sorunun tartı#ılmasına

katılması ve ortakla#a bir karara varmasıdır. Bu i#in

biçimsel yanıdır diyerek es geçilecek basit bir olay

de"ildir. Biçimine bile uymayanların, demokrasinin

içeri"iyle ilgili gereklerini yerine getireceklerine

güvenmek için hiçbir nedenimiz olamaz. Örne"in bugüne

kadar sava#an bir parti, sadece ba#kanının açıklamasına

bakmıyor. En çetin ko#ullarda kongre topluyor. Sorunu

75

tartı#ıp birlikte karara varmak için. Ama bizim yasal

partilerimiz ve muhalefetimiz, o hazzetmedikleri

"demirden disiplinli" partinin gösterdi"i "biçimselli"i" bile

gösteremiyor.

Biz ele#tirmeye ve öneriler getirmeye devam edece"iz.

Çünkü bu sürecin nereye evrilece"i, hepimizi

ilgilendiriyor. Bugün hangi parti ve gruptan olursa olsun,

sorumlulu"un bilincinde olan sosyalistlerin önünde,

Kürtlerin haklı taleplerini desteklemek ve devleti zorlamak

görevi duruyor. Rejimin babalarına ve erkek egemen

ili#kilerine kar#ı çıkmayı göze alanların, içimizdeki

babacıl tavırlara kar#ı tutum almasını beklemek hakkımız-

dır. Konferans veya kongre toplamak, "ortam kurma"ya

benzemez. Zordur, çünkü toplanırsan #öyle ya da böyle bir

açık tavır almak zorundasın. Bu ise eyleme davet de-

mektir. Barı# ve demokrasi için eylem, devrimcili"in ta

kendisidir. Devrimcilerden de bu bekleniyor.

(12 A"ustos 1999)

76

"KOD ADI: DEVLET"

Gerçek rakamları ve boyutları gizlenen depremin

yarattı"ı can kaybı ve yıkıntılar arasında halktan yükselen

ses "devlet nerede?" sorusu idi. Burjuva basın-yayın

organları da aynı soruyu yineleyerek, veryansın etmi#lerdi.

Devletin ilk iki gün hiçbir ciddi müdahalesinin olmaması,

belli ki sadece yardım ve kurtarma çalı#maları ile sınırlı

de"ilmi#. Bu ilk günlerde burjuva basın-yayın organlarına

da minik ku#lar ne yazıp ne söyleyeceklerini fısıldamamı#

olacak ki, onlar da "devlet nerede?" demi#lerdi. Yıkılanın

aynı zamanda bir sistem ve hantal, bürokratik devlet

mekanizması oldu"u söyleyenler, ince balans ayarları

yapıldıktan sonra yeniden aynı nakarattan yazmaya ve

konu#maya devam ediyorlar.

Depremin can ve mal kayıpları konusunda çarpık

sanayile#me, bozuk kentle#me ve yapıla#mayı sorumlu

tutabilirsiniz. Kurtarma çalı#malarında devletin de bazı

eksiklikleri ve aksaklıkları oldu"unu söyleyebilirsiniz.

Ama bütün bu geli#melerin ve sonucun ba# sorumlusunun

devlet oldu"unu söylerseniz, o malum ses haykırıyor:

"Devlet dü#manları, vatan hainleri!" Kendisine i#kence

yapan köpe"i yeti#tiren, ama kurtarma çalı#ması için bir

tane köpek e"itmemi# olan devleti savunmak görevi de

!lhan Selçuklara dü#üyor. On binlerce insan depremin

yıkıntıları arasında can kurtarmaya çalı#ırken,"üniter

devletten üniter millete" sloganıyla ırkçı-#ovenizm,

sarsılan ideolojik hegemonyayı tazelemeye çalı#ıyor.

Kim suçlu? Devlet mi? Hayır diyor, devlet kalemleri.

Cumhuriyetin kurulu#undan bu yana tüm hükümetleri,

77

bakanları, cumhurba#kanlarını suçlayabilirsiniz. Onlar

suçlu olabilirler, hatta suçludurlar. Ama devlet? Asla.

Çünkü devlet egemenlik demektir. Egemenlik ise

görünmeyen soyut bir #eymi#.

Devlet, insanlar arasındaki ili#kiler sisteminin belli bir

tarihsel dönemde kazandı"ı biçimdir. Toplumda insanlar

arasındaki ili#kiler sömürü ve ezme üzerine yükseliyorsa,

orada egemenlik aracı olan devlet de ortaya çıkar. Devlet,

bir toplumsal sınıfın öteki toplumsal sınıflar üzerindeki

baskı aracıdır. !ster cumhuriyet ister krallık olsun, devlet,

egemenlerin egemenliklerini sürdürmelerinin aracıdır.

Hükümeti, parlamentosu, sivil ve askeri bürokrasisi ile bir

devasa aygıttır devlet. Ekonomik, toplumsal ve politik

egemenli"in aracı oldu"u için, egemenlerin kim

oldu"unun da gizlenmesi gerekir. Tanrının yeryüzündeki

gölgesi olarak sunuldu"u ça"lar, çoktan geride kaldı.

Onun için egemenlik ulusa aittir, halka aittir deniyor.

Oysa biraz bilinç sahibi olan emekçi görüyor ki,

egemenlik nüfusun küçük bir azınlı"ını olu#turan

sanayicilere, bankerlere, büyük tüccarlara ve toprak

sahiplerine aittir. Egemenlerin bizzat kendileri, devlet

denilen aygıtta yer almadı"ı, üstelik devletin biçimini

tayin hakkının yasal olarak yapılan seçimlerle halka ait

oldu"u zaman, egemenler ile aygıt arasındaki ili#ki gözden

gizleniyor. Sanki halkın tümünün çıkarlarını koruyan ve

sözde onun egemenli"inin aracı olan devlet, bu zengin

sınıfların rü#vet ve nüfuzu nedeniyle asıl görevinden

zaman zaman uzakla#ıyormu# görünümü veriliyor. Evet,

rü#vet, iltimas ve bin bir dolap var. Ama bunlar i#in esası

de"il, olsa olsa yan ürünleri.

78

Egemen sınıf ile devlet arasındaki ili#ki de bir temsil

ili#kisidir. Devlet aygıtının kendisi, bu temsilin imkân

verdi"i hareket alanı çerçevesinde sanki tüm sınıflardan

ba"ımsız ve tüm yurtta#lara e#it mesafede tümünün ortak

çıkarlarını ifade ediyormu# görüntüsü verir. Burada

görüntü diye tanımladı"ım durum, okullar ve basın-yayın

kurumları aracılı"ıyla gerçek olarak sunulmaktadır.

Devlete ili#kin olu#turulan bu yanılsama ve yaratılan

ideolojinin ne kadar güçlü oldu"unu her bir vesileyle gö-

rüyoruz. Gelmi# geçmi# tüm devlet kurumları, yetkilileri

suçlu olabilirmi#, ama devlet asla!

Deprem yıkıntıları arasında #imdi yeni bir ideolojik ve

politik saldırıyla kar#ı kar#ıyayız. Bu, önümüzdeki

dönemde depremzedelerin ve tüm emekçilerin yüz yüze

kalacakları a"ır ekonomik, toplumsal, psikolojik sorunlar

kar#ısında tevekkül etmeleri, itaat emrine uymaları için

yapılan hazırlık çalı#masıdır. Deprem, sistemin krizini

derinle#tirmi#tir. Çatlakları sıvayarak, sistemi ya#atmak

istiyorlar. Emekten, demokrasiden, barı# ve halkların

karde#li"inden yana olanlara yeni görevler dü#mektedir.

Halk depremin kahredici yıkıntıları arasında suçluyu

kendili"inden yakalamı#tır. Onun kod adı: devlet. Görev,

onun gerçek kimli"ini çözmek ve yargılamaktır.

(26 A"ustos 1999)

79

SAVA!A VE FA!"ZME KAR!I BARI! BLOKU

Altmı# yıl önce 1 Eylül'de fa#ist Alman ordularının

Polonya'ya saldırısıyla emperyalistler arası !kinci

Payla#ım Sava#ı ba#lamı#tı. Elli milyonun üzerinde insan,

finans kapitalin pazar kavgası için çıkarttı"ı sava#ta

hayatını yitirdi. Fa#ist saldırı ve barbarlı"a kar#ı sosyalist

anavatanı savunmak için yirmi milyon Sovyet yurtta#ı can

verirken, altı milyon civarında Yahudi fa#izmin toplama

kamplarında yok edildi. Fa#izmin yenilgisiyle sonuçlanan

ve insanlık tarihine unutulmaz barbarlıkların yanı sıra,

demokrasi ve sosyalizm için mücadelede e#siz kahraman-

lıklara sahne olan bu sava#ın ba#ladı"ı gün daha sonra

Dünya Barı# Günü olarak kabul edildi ve kutlanmaya

ba#ladı. Ku#kusuz sava#sız bir dünya özleminin ifadesi

olan barı# günü kutlamaları, sava#ları ortadan kaldırmaya

yetmedi ve yetemezdi de. Sava#lara yol açan nedenler

varoldu"u sürece, sava#ları ortadan kaldırmak olanaklı

de"ildir.

Barı# bugün de günümüzün can alıcı sorunlarından biri

olmaya devam ediyor. Özellikle Türkiye'de barı# sorunu

gündemin ilk maddesi haline gelmi#tir. PKK'nin, Genel

Ba#kanı Öcalan'ın ça"rısına uyarak 1 Eylül 1999 tarihi

itibarıyla Türkiye Cumhuriyeti devleti sınırları dı#ına

çıkma ve silahlı çatı#maya son verme kararı #imdi

uygulanıyor. Demokratik bir barı# ortamının sa"lanması

ve sürecin provokasyonlarla saptırılmaması için alınan bu

karar, barı# ve demokrasiden yana güçlere sadece yeni

olanaklar açmakla kalmıyor; aynı zamanda onlara

yükümlülükler getiriyor.

80

On be# yıldır devletin Kürt ulusal hareketine kar#ı

sürdürdü"ü kirli sava#, son körfez depreminde sadece

resmi rakamlara göre ölenlerin sayısıyla kıyaslanırsa, her

iki taraftan toplam üç misli insan kaybına neden oldu.

Kürtleri inkâr, haklarını inkâr ve yok etme üzerine kurulu

devlet politikası iflas etti. Kürtler, hem varlıklarını hem

ulusal birliklerini tüm dünyaya duyurdular. Ortaya

çıkardıkları ulusal-toplumsal irade, resmi söylem ne olursa

olsun artık dünyada tanınıyor. Devlet açısından haksız,

kirli bir yok etme sava#ı, Kürtler açısından direnme ve

ulusal dirili# mücadelesi olan bu sava#, yerini adil ve

demokratik bir barı#a bırakmalıdır. Kürtler son on be#

yılda muazzam acılara, kayıplara ve yıkımlara yol açan bu

sava#ta büyük fedakârlıklar gösterdiler. $imdi de adil bir

barı#ın sa"lanması için aynı fedakârlı"ı gösteriyorlar.

Muhataplarından henüz bir ses çıkmamı# da olsa,

Türkiye'de barı#ı ve demokrasiyi öne koyan çetin bir

mücadeleye giri#tiler. Gerek dünya gerekse kendi

tarihimizdeki örneklerden bildi"imiz gibi, zorlanmadı"ı

takdirde devletin adım atması mümkün de"ildir.

Kürtler, devletin sava#ı sürdürmek için bugüne kadar

öne sürdü"ü bütün gerekçeleri bo#a çıkartan bir yönelime

girdiler. Devletin, özellikle de Kürt sorununu #iddet ve

yok etme politikalarıyla "halletme" yanlılarının,

gerekçelerinin ellerinden alınması önemlidir. Ancak

yeterli de"ildir. Kürt sorununun diyalog yoluyla

çözümünden yana olduklarını, adil ve demokratik bir barı#

talep ettiklerini ileri sürenlere büyük görevler dü#-

mektedir. Kürtlerin barı# mücadelesi, ırkçılık ve #ovenizm

belasından muzdarip olanlara bir davetiyedir. Sürecin

barı# ve demokrasi do"rultuda evrilebilmesi için, Türk

81

cenahından çok daha güçlü seslerin çıkması ve bunun

örgütlü ifadesini bulmasını gerekir. Türkiye'nin barı#,

demokrasi ve sosyalizmden yana olduklarını ileri süren

güçleri, Kürtler direnirken, çok çe#itli nedenlerle kirli

sava#ın cephe gerisini zayıflatacak bir etkinlik

gösteremediler. Nedenleri ve niçinlerini tartı#mayı

#imdilik bir yana bırakıyorum. Ancak Kürtlerin barı# için,

demokrasi için silahlı mücadelenin dı#ındaki yöntemlerle

yeni bir mücadeleye atıldıkları bu dönemde onları yalnız

bırakmak artık hiç affedilemeyecek bir suç olacaktır.

Günün görevi, "Kürt hareketinin yenildi"i, #iddete

dayalı çözüm yollarının tıkandı"ının açıkça görüldü"ü"

mealinde tespitlerle aynı vurdumduymazlı"a devam etmek

de"il, barı# ve demokrasi istedi"ini ileri süren sosyal

demokratından sosyalistine tüm partileri, sendikaları ve

kitle örgütlerini bir araya getirecek bir barı# bloku

olu#turmaktır. Kürtlerin ortaya çıkardı"ı parti ve örgütleri

de kapsayan böyle bir barı# blokunun kurulması, kirli

sava#, askeri diktatörlük ve fa#izm yanlısı güçlere kar#ı

verilecek en iyi cevap olacaktır. Bu görevi üstlenmeye

hazır mıyız?

(02 Eylül 1999)

82

SOSYAL"ST TAVIR

Kürtlerin mücadelesi kar#ısında Türkiye solunun

bugüne kadar ya destekleme ya da kar#ı olma tavrı

gösterdi"i, geli#melerin gerektirdi"i bilimsel ve ba"ımsız

devrimci tavrın ortaya konmadı"ı söyleniyor. Kimin hangi

gerekçeyle kar#ı ya da destek tavrı aldı"ı tarihen ve ana

argümanlarıyla ortaya konmadı"ı sürece bu saptama,

gerçekli"imizin bir tasviri olarak ele alınamaz. Ancak

alınan tavırların bilimselli"i ve devrimcili"i bir yana,

özellikle sürmekte olan bir sava# ve kangrenle#mi# bir

ulusal baskı sistemi kar#ısında alınacak tavırların sayısı da

ikiyi geçmez. Ya devletin sürdürmekte oldu"u sava#ı ve

ulusal baskı sistemini desteklersin; ya da buna kar#ı

çıkarsın. Bunun ortası yok. Böyle bir sorun kar#ısında

tarafsızlık diye bir tavrın olmayaca"ı, tarafsızlı"ın sadece

mevcut durumu onaylamaktan ba#ka bir #ey olmadı"ını

biliyoruz. Kaldı ki, henüz Kürtlerin silahlı mücadelesinin

söz konusu olmadı"ı 70'li yıllarda da Kürt sorunu ve bu

soruna ili#kin alınan tavırlar vardı. Arada ya#anan çetin

mücadele dönemi bu tavırların netle#tirilmesine ve do"al

olarak kimilerinde de de"i#ikliklere neden oldu.

Anımsıyorum: Bundan 5 yıl kadar önce Türkiye

sosyalistlerinin Kürt ulusal hareketiyle dayanı#ma

içerisinde olması gerekti"ini, bunun yapılacak seçimlerde

somut ifadelerini bulmasını gerekti"ini söyleyip

yazdı"ımızda dudak bükülmü#tü. Kürt sorununa adil ve

demokratik bir çözüm istediklerini söyleyenler, Kürtlerle

yan yana gelmemek için olmadık gerekçeler üretmi#lerdi.

Sosyalist hareketimizin örgütlü yapılarında yönetici

görevler üstlenen kimi dostlar ise, aramızdaki "arkada#lık

83

hukukuna" (?) dayanarak bize mantıksızlı"ımızı ve

basiretsizli"imizi anlatmı#lardı. $öyle diyorlardı: Biz Kürt

sorununda demokratik bir çözüm istiyoruz. Kirli sava#ın

durdurulmasını istiyoruz. Ama biz sava#a kar#ı çıkarken,

nasıl olur da "vur gerilla vur!" diyenlerle ittifak

yapabiliriz. Biz kendi ba"ımsız sosyalist tavrımızı

sürdürece"iz. Öcalan ise, Türkiye sosyalistlerine ça"rı

yapıyor ve diyordu ki, gelin biraz da siz zorlayın bu dev-

leti. Barı# için, sava#a kar#ı halkı örgütleyin. Üstelik

sadece devletin yürüttü"ü sava#a de"il, PKK'nin sava#ına

da kar#ıyız deyin. Ama ça"rıları kar#ılık bulmadı.

Kısacası, Türkiye sosyalistlerinin Kürt sorununda duyarlı

oldu"u varsayılan kesimleri de böylesi gerekçelerle hem

Kürtlerden uzak durdular, hem de kendileri tek ba#larına

ciddi hiçbir #ey geli#tiremediler.

$imdi bir ba#ka dönemdeyiz. Kürtler silahlara veda

diyorlar. Kürt halkının ulusal iradesi ortaya çıkmı#, ulusun

yok edilmesi tehlikesi a#ılmı#tır diyorlar. Biz barı# ve

demokrasi istiyoruz; muhatabımızın bu do"rultuda adım

atabilmesi için de onun engel gördü"ü her #eyi bertaraf

ediyoruz diyorlar. Aynı arkada#lar beni ve benim gibi

dü#ünenleri "arkada#lık" adına uyarıyorlar. Dikkat,

geli#meler çok tehlikeli. Öcalan'ın savunmasındaki de-

mokrasi anlayı#ını görmüyor musun? Devletle

anla#ıyorlar, devlete kar#ı muhalefeti durdurmaya

çalı#ıyorlar. Aman dikkat!

$imdi bizim bu tartı#malarımızı duyanlar da sanacaklar

ki, Türkiye sosyalistlerinin devlete kar#ı çok ciddi bir

muhalefet hareketi var da, Kürtler onlara engel oluyorlar.

Tıpkı geçti"imiz dönemde yaptıkları gibi: Sanki Kürt

84

sorununda "adil ve demokratik çözüm, kirli sava#a son!"

diyerek yeri gö"ü aya"a kaldıracaklardı da, #u "vur gerilla

vur" sloganıyla güme gitti bizim barı# mücadelesi.

Dönelim tekrar ba#a. Kürt ulusal hareketi kar#ısında

"tarafsız" ve kar#ı tavır alanların derdini anlıyoruz. En

hafif deyimiyle egemen ulus milliyetçili"inin güdücü rolü

oynadı"ı argümanlarla böyle davrandılar. Onun için onlara

sözde sosyalist, gerçekte #ovenist dedik.

Ya Kürt halk direni#inin haklılı"ı konusunda fikir ve

duygulara sahip olup da, bu hareket kar#ısında hep

mesafeli ve ele#tirel tutum aldı"ını söyleyenlere ne

demeli? Mesafe ve ele#tiriyi anlamak mümkün, ama öne

sürülen görü#ler do"rultusunda az-çok, iyi-kötü bir pratik

varsa. Hem sosyal #ovenistlerle sembiyoz ili#kisinde

ya#ayacaksın, hem de bizleri uyaracaksın. Aman haaa!

Dikkat, geli#meler tehlikeli!

Bir kez daha vurgulayalım: Kürt ulusal hareketinin

Türkiye sosyalistlerinden beklentileri ne olursa olsun, bu

beklentileri bir kenara koyarak konu#alım. Bu

beklentilerin ille de do"ru ve yerinde olması gerekmiyor.

Biz Türkler kendi aramızda konu#alım.

Birincisi, Kürt hareketini desteklemek için onun

sosyalist olması gerekti"i #artını öne sürmek yanlı#tır.

Kimin ne kadar ve niye sosyalist oldu"u tartı#masına bu

nedenle girmiyorum. Varsayalım ki, bu hareket Kürt

milliyetçilerinin önderli"inde bir hareket olsun. Bu

ko#ulda da onlarla dayanı#mak gerekirdi.

!kincisi, Ezilen bir ulusun kurtulu# hareketi, dün hakları

için silahla sava#ırken, Türk sosyalistlerinin yapması

gereken, kendi devletinin sava#ına kar#ı çıkmaktı. Türk

85

halkının #ovenizm ve ırkçılıkla zehirlenmesine kar#ı

mücadele etmekti. Yani cephe gerisinde güçlü bir barı#

hareketi olu#turabilmekti.

Üçüncüsü, Kürt hareketi bugün bir ba#ka yoldan

mücadele ediyor. Barı# istiyor, demokrasi istiyor. Devletle

anla#mak istiyor. Tartı#malı bir konu ama, onlar diyelim

ki, sadece demokratik cumhuriyetle yetinmek ve ondan bir

adım daha ileri gitmek istemiyorlar. Türk sosyalistleri

onlara kızmak yerine, devleti barı#a ve demokratik

dönü#ümlere zorlayacak bir tutum almak ve dün

yapamadı"ını bugün yapmaya çalı#malıdır.

Ezen ulus devrimcisiyle ezilen ulus devrimcisinin

görevleri arasındaki diyalekti"i bir kenara koyarak,

geli#meleri anlamaya elbette imkân yoktur. Öcalan'ın

demokrasi diye anlattıkları, sosyalistlerin önerdiklerinin

çok gerisinde olabilir. Ama bu bizleri, Kürtlerin varlı"ının

kabul edilmesi, ulusal haklarının anayasal güvenceye

kavu#turması ve barı#ın sa"lanması için, devleti zorlamak,

devletin bugüne kadar izleye geldi"i politikaya kar#ı

mücadele etmek yükümlülü"ünden kurtarır mı? Kim

kurtarır diyor ya da kurtarırmı# gibi davranıyorsa, iddiaları

ne olursa olsun, tıpkı dün gibi bugün de o çok kar#ı

olduklarını söyledikleri Milli Güvenlik Kurulunun

arkasında sıraya gireceklerdir.

(04 Eylül 1999)

86

NEREYE G"D"YORUZ?

Çok karma#ık bir süreçten geçiyoruz. Siyasal

mücadelenin toplumsal güçler arasındaki bir mücadele

oldu"unu ve bu mücadelede potansiyel veya muhayyel

güçlerin de"il, tersine fiili güçlerin hükmünün geçece"ini

bilenler açısından, bu sürecin sadece karma#ık de"il, aynı

zamanda çok da sancılı olaca"ı a#ikâr.

Devlette yeniden yapılanmayı zorlayan ve en genel bir

tanımlamayla bir yanını "militarist cumhuriyetçiler" öte

yanını "Özalcı demokratlar"ın olu#turdu"u kanatlar

arasındaki çatı#mayı öne getirerek sürece"e benzeyen bu

sürece yol açan en önemli faktör elbette ki Kürt sorunu ve

Kürtlerin mücadelesidir. Kürt ulusal mücadelesi, yeni

sürecin ba#lamasına neden olan fiili bir güç olmakla

birlikte, bugünkü konumu, yani uluslararası ve ülke içi güç

mevzilenmesi, ona bu süreci belirleyecek ana unsurlardan

biri olma imkânı tanımamaktadır. Ancak devlet dı#ında

gerçekten örgütlü tek güç olması nedeniyle Kürt hareketi,

nedeni oldu"u bu süreçte, çatı#an güçler dengesinden

yararlanarak kendi mevzilerini daha da peki#tirebilir ve bu

dengelerin elverdi"i ölçüde kazanımlar elde edebilir. Esas

olarak egemen sınıfların farklı e"ilimleri arasında ve

ABD'nin gönderdi"i sinyaller çerçevesinde cereyan eden

bugünkü "demokrasi-cumhuriyet" mücadelesinin

birçoklarının pek yerinde olarak saptadıkları gibi aslında

sahte cumhuriyetçilerle sahte demokratlar arasındaki

mücadele oldu"unu görüyoruz. Bizim derdimiz, bu süreçte

Kürtler lehine, Türkiye i#çi ve emekçileri lehine bu süreçte

mümkün olan en fazla kazanımı elde edebilmektir. Bunun

da tek yolu, Kürtlerin varolan örgütlü gücüyle, Türkiye

87

i#çi ve emekçilerinin çe#itli e"ilimlerini temsil eden parti,

sendika ve kitle örgütlerini barı# ve demokrasi blokunda

bir araya getirerek sürece müdahale etme olanaklarını

artırmaktır. Sonuçta da demokrasi ve sosyalizm

mücadelesinde yeni olanaklar ve mevziler

kazanabilmektir.

Sürecin bugünkü karakterini yeterince kavrayamayanlar

soruyorlar: Mademki bugünkü çatı#ma egemen sınıfların

farklı e"ilimleri arasında ve mademki bunların

cumhuriyeti de demokrasisi de sahte, o zaman bizim ne

i#imiz bu kayıkçı dövü#ünde? Zaten Kürt hareketi kendi

taleplerini en geri noktalardan formüle etmi#ken, #imdi de

Türkiye sosyalistlerinin kendi demokrasi ve sosyalizm

programlarını kesip biçmesini, en geri burjuva

reformizmine çekmesini mi istiyoruz?

E"er bugün gerçekten kitleleri pe#inden sürükleyen ve

iktidara yürüyen bir devrim hareketi varolsaydı, bu

ele#tirileri anlamak ve hak vermek mümkün olabilirdi.

Bize, önümüzdeki devrimi durdurmaya, onu burjuvazi için

kabullenilir en geri liberal sınırlara çekmeye çalı#mak

suçlaması yöneltilebilirdi. Ancak bunların olmadı"ı bir

ko#ulda, bu tür ele#tiriler, e"er art niyetli de"ilse, sol

siyasetin çocukluk hastalı"ı sendromlarıdır. Daha fazlasını

alacak gücümüz var da, daha a#a"ısına mı razı oluyoruz?

Yoksa demokrasi ve sosyalizm mücadelesinde üzerine

basaca"ımız mevziler mi kazanıyoruz? Verili güçler

mevzilenmesini hesaba katmayan bir politik önermenin

gerçekle#me #ansı yoktur.

Bugün Kürt hareketinin ileri sürdü"ü barı# ve

demokratik cumhuriyet talebi, sanıldı"ının aksine içi bo#

88

talepler de"ildir. Bunların hangi muhteva ile doldurulaca"ı

ya da sonunda pratik olarak neyin otaya çıkaca"ını da yine

güçler belirleyecektir. Demokratik cumhuriyet talebi

elbette bugün iktidar blokunda barı# isteyenler için de bir

silah haline gelmi#tir. Ama onların bugüne kadar bu silaha

sarılmaya cesaret edememi# olmalarını hatırlarsak, iktidar

bloku içindeki huzursuzluk ve çeli#kiyi açı"a çıkaranın da,

barı# ve biraz da bazı haklara razı olan bu kanadın

ABD'nin de bir biçimde deste"iyle öne gelmesinin

kapısını açanın da Kürt hareketi oldu"unu görürüz.

$u anda barı# isteyen kesim Özal döneminde kendisini

ortaya koydu"u biçimiyle hala ama altta olarak varolmaya

devam ediyor. ABD müdahalesi onları üste geçirebilir. Bu

durum da Kürtlerle ilgili atılacak adımlara ba"lı. Gel

gelelim, kar#ısında iyice zayıflamı# bir muhalefet

gördü"ünde, demokrasinin kendisine açaca"ı belalar

yüzünden barı#çı kesim de atılan adımları geri almaya,

demagojiye bo"maya dönebilir. $imdi iki Kürtçe yayın,

yarın yine bölücülükten temiz bir dayak. Bunların hepsi

olabilir. Ama biraz me#ruiyet Türk tarafından da yeni

desteklerin ortaya çıkmasına yol açacak. Ayrıca sınıf

mücadelesi biraz daha keskin biçimler alaca"a benziyor.

Bu durumun ideolojik tahribatlara yol açma, Kürtleri ve

emekçileri kafadan silahsızlandırma tehlikesi yok mudur?

Elbette vardır; ancak bunun panzehiri de neyi ne için

yapıldı"ının iyice anla#ılması ve kavratılmasıdır.

Gözlerimizin önünde cereyan süreci izlemek de"il,

müdahale etmenin yolunu bularak kendi demokrasi

tanımımızı ve programımızı en geni# kitlelere mal

edebilmektir. Mücadelenin bitti"inin de"il, tersine yeni bi-

89

çimler altında ve yeni araçlarla devam etti"inin bilinciyle

davranabilmektir.

Bize "Aman dikkat! Demokrasi diye globalizm

ideolojisi dayatılıyor" uyarısı yaparak, ideolojik arılı"ımızı

ve sa"lı"ımızı dü#ünen dostlara verilecek yanıt oldukça

uzun. Ama özetle söyleyelim: Demokrasi için mücadele

etmek isteyen hiç kimsenin globalizmi benimsemesi

gerekmiyor. Sosyalistler olarak buna cepheden kar#ı

oldu"umuzu tekrarlamaya gerek var mı? Ancak

ideolojimizin arılı"ıyla buharla#ıp gitmek de"il, gerçek

hayatta cereyan eden gerçek süreçlere müdahale edecek

gücü yaratmaktır devrimcilik. !deolojinin arılı"ını

bilemem ama, sa"lamlı"ını ölçmenin ve sınamanın en iyi

yolu bu mücadelede fiilen bir yer tutabilmektir. Bunun

imkânları bugün dünden daha fazla. Onun için diyoruz ki,

Kürtlerle birlikte sürece aktif müdahale! Önümüzdeki

dönemin çetin sınıf mücadelelerinde etkili olmak

istiyorsak, gerçek bir demokrasi alternatifi yaratmak isti-

yorsak ba#ka yol yok.

(11 Eylül 1999)

90

ÖDP ELE!T"R"S" VE GÖREV"M"Z

ÖDP'nin kitlenin anti-fa#ist demokratik talebini

arkasına alarak devletle "sözle#me" yapmaya gitti"i

ele#tirisi yöneltilmektedir. Bu bir abartmadır, ama

yakından bir bakalım.

Kürt ulusal sorunu kar#ısında alınan tavırlar sadece

devletin, burjuva partilerinin de"il, aynı zamanda tüm

sosyalistlerin ve bu arada ÖDP'nin de niteli"ini

saptamakta da belirleyici bir kıstas oldu. Bunun nedeni

geli#melerin belli bir evresinde Türkiye'deki tüm siyasetin

Kürt sorunu ekseninde cereyan etmeye ba#lamasıdır.

Özellikle Kürt ulusal kurtulu# mücadelesinin geni# bir

kitle tabanı kazandı"ı ve bu hareketi yok etmek için özel

sava#ın devreye sokuldu"u yıllardan itibaren, bırakalım

hangi partinin iktidara gelece"ini, hükümetin ayakta kalıp

kalamayaca"ının da göstergesi, Kürt sorunu kar#ısında

gösterilen tavırlar oldu. !ç ve dı# siyasetin kirli sava#a göre

belirlendi"i, Türk toplumunun cephe gerisi düzenlemeleri

çerçevesinde yaygın bir #ovenist e"itime tabi tutuldu"u bu

dönemde her #ey Kürt sorununa endekslenmi#tir

saptamasını yapmı#tık. Ku#kusuz bu, öznel de"il, olayların

geli#imince her adım ba#ında ispatlanan nesnel bir

saptamaydı.

ÖDP'nin sosyalistlerin önemlice bir kesimini bir araya

getirerek yarattı"ı prestij, izledi"i politikayla yava# yava#

tükendi. Programında ifade edilen ana konulara ne kadar

ba"lı kaldı"ının, nasıl bir parti haline geldi"inin ayrıntılı

bir de"erlendirmesi bugünkü konumuz de"il. Ancak genel

bir saptama olarak #unu söylemek yanlı# olmayacaktır:

91

ÖDP politikalarına damgasını vuran yakla#ım, "Kürtlerden

uzak dur, Kemalistleri küstürme"dir. Buna dayalı

politikaların ne denli ba#arılı oldu"unun göstergesi ise,

hala muhasebesini yapamadı"ı Nisan seçimleridir.

ÖDP, bu yakla#ımına ek olarak, ba#ka sosyalistlerle

eylemde birli"i de"il de, ilan edilmemi# rekabeti öne

koyması dolayısıyla da ne Kürtlerle ne de ba#ka sosyalist

parti ve gruplarla sa"lıklı ili#kiler geli#tirebilmi#tir.

$imdi toplumdaki gücü, Kürtlerle ve ba#ka

sosyalistlerle ili#kisinin boyutu bu olan bir partinin,

devletle sözle#me yapmak istedi"ini bir an için varsaysak

bile, bu mümkün müdür? Kar#ısındaki çok daha güçlü

muhaliflerini muhatap almamaya özen gösteren devletin,

ÖDP'yi bu anlamda muhatap alması dü#ünülebilir mi? Bu

nedenle bu iddialar abartılı ve haksızdır, diyoruz.

!#in bir ba#ka boyutu, ÖDP, Öcalan'ın yakalanıp

Türkiye'ye getirilmesinden bu yana sorunu kendi içinde

ciddi bir biçimde tartı#ıp bir yönelim de saptamamı#tır.

Öcalan'ın barı# ve demokratik cumhuriyet önerilerini

tartı#mamı#tır. Kendi konumunu ve politikasını

belirlememi#tir. Sorunu belli aydın bir grup aydınla kapalı

oturumlarda tartı#mayı ye"leyen ÖDP yönetimi, partilile-

rin katılabilece"i geni# toplantı veya konferanslar

düzenleyerek ele almamı#tır. Dolayısıyla bir siyasal parti

olarak ÖDP'nin rolüne bugünkü rolüne ili#kin

de"erlendirmeler abartılıdır.

ÖDP'nin bu süreçte etkili bir rol oynayabilmesi için,

bugüne kadarki tutumunu terk etmesi gerekir. Son

günlerde demokratikle#me ve barı# konusunda sesinin

çıkıyor olmasını olumlu görmemizin nedeni, bugünkü

92

sürecin gereklerine az da olsa yararı olaca"ı inancına

dayanmaktadır. Gerçi bu, esasen Kürt hareketinin

yenildi"i ve Kürt devrimcilerin izledi"i yolun çıkmaz

oldu"unun anla#ıldı"ı varsayımlarına dayanıyor olsa da,

Kürtlerle ister istemez yakınla#ma birçok #eyin

de"i#mesinin yolunu da aralayacaktır.

Gerek ÖDP içerisindeki gerekse dı#ındaki devrimci

sosyalistlere bugün her zamankinden büyük görevler

dü#üyor: Militarist kli"in geriletilmesi, barı#ın sa"lanması

ve Kürtler ve Türkiye i#çi ve emekçileri için belli ba#lı

demokratik hakların yasal güvencelere kavu#turulması için

en geni# cepheyi kurmaya çalı#maktır. Bir parti, bir ittifak

örgütlenmesi ya da düpedüz sadece genel bir

koordinasyonun yönlendirdi"i ve Türkiye solunun hiç de

yabancısı olmadı"ı bir "hareket örgütlenmesi" biçiminde

barı# ve demokrasinin içerdi"i talepleri formüle etmek ve

bunlar için soka"a gerçekten çıkmaktır. Çünkü bu sürecin

nereye do"ru evrilece"i ve ne sonuçlar verece"i, sokaktaki

gücün hangi siyasetin arkasından gitti"ine ba"lıdır. Burada

gösterilecek performans, neoliberallerin mi, reformistlerin

mi yoksa devrimcilerin mi öne çıkaca"ını belirleyecektir.

!deolojik mücadeleye, ele#tiriye evet; ama ortak hedefler

do"rultusunda eylem birli"i ve mücadele e#li"inde.

(25 Eylül 1999)

93

EYLEM

Brigitte Riebe Mavi Yunuslar Sarayı adlı romanının

ba#ına Jean Paul'ün #u sözlerini koyar: "Görmek için

gözleriniz yoksa, a"lamak için gözleriniz olacaktır." Bu

oldukça sade ama derin söz bize ne anlatabilir? Biz

hayatın her alanında çok a"layan, a"la#an, ço"u zamanda

gözya#larını içine akıtan bir toplumuz. Ne de olsa erkek

bir toplumuz. A"lamak, anaların ve kadınların i#i olsa

gerek. "Sil gözya#larını, a"lama, erkekler a"lamaz" diyen

#arkılarımız bile var. Hani "öyleyse benim için de a"lar

mısın?" dedirtecek kadar bunaltıcı bir erkeklik

ideolojisinin cenderesinde ya#arız.

Görmek için varolan gözlerimiz, son on be# yılın yo"un

ırkçı-#oven bombardımanında hiçbir #eyi görmeyen bo#

iki delik parçasına döndürüldü. Tüfek ve tank sesleri

arasında yükselen istiklal mar#ı ve ezanlarımızın

gümbürtüsü içinde cephenin öte yakasındaki insanların

barı# ve demokrasi haykırı#larını duyamaz olduk. Sadece

gözlerimizi de"il, kulaklarımızı kaybetmi#tik. Hem kazara

duysak da, ne olurdu ki? Kar#ı tarafta yükselen sesler,

Kürtçe idi.

Kaybettiklerimiz arasında yalnızca görme ve i#itme

organlarımız yoktu. Dünyanın pek de zengin sayılmayan

dillerinden olan dilimiz de kötürümle#ti. Toplasan on be#

yirmi cümleyi geçmeyen sloganlar arasında dilimizi de

kaybettik. "En büyük asker bizim asker, Türkiye seninle

gurur duyuyor" sloganlarına belli belirsiz endi#elerimizi,

artık dillendirmekten aciz kaldı"ımız korkularımızı ve

94

sorularımızı yansıtan "askere gidecek, geri gelecek"

mırıltıları eklendi.

Gözünü, kula"ını, dilini kaybeden birinin yüre"i sa"lam

kalabilir mi? O yürekler ki, en içli duyguların, tarifsiz

acıların, muazzam a#kların ve insanı insan kılan en ince

duyarlılıkların kayna"ı olarak belletilmi#ti bize. O

yürekler kararmı#, ta#la#mı#tı sanki.

$imdi siz beynimizin bu fırtınadan zedelenmeden

çıktı"ını mı sanıyorsunuz? Yanılıyorsunuz. Toplumsal bir

histeri ortamında dü#ünme özürlüleri haline geldi"imizi

kahir ekseriyetimiz fark etmedi. Histerinin içinde

edemezdi de zaten.

Haksızlık etmeyelim, bu topraklarda cephe gerisinin

garnizon nizamı altında, vatan, millet, bayrak ve ezan

sesleri arasında gören gözler de vardı. !#iten kulaklar,

amansız bir bo#lukta yankılanan sesler, insan sevgisiyle,

demokrasi, barı#, sosyalizm ve karde#lik için inadına

gümbür gümbür atmaya devam eden yürekler de vardı.

Beyinlerimizin bir ku# beynine çevrilmeye çalı#ıldı"ı,

dü#ünme özürlüleri haline getirildi"imiz 20. yüzyılın son

günlerinde ortaça" karanlıklarını aratan o engizisyonun

papaz, gardiyan ve cellâtlarına inat durmaksızın i#leyen,

dü#ünen ve üreten beyinler de vardı. Onlar ya#adı"ımız

ırkçı-#oven histerinin azgın seline kar#ı durdular; akıntıya

kar#ı direndiler. Kent ve köy mezarları, da" ba#larının

bilinmedik kuytuları onların bedenlerini kara bir toprakla

örttü. Ülkenin bir ucundan ötekine hapishaneler onlarla

doldu. Bir kez olsun, "her halk layık oldu"u yönetimce

yönetilir" diye bir sitem bile etmediler.

95

Sanki uzak bir geçmi#ten söz eder gibi yazdı"ım o

günler, henüz bitmi# de"il. Soruların, tereddütlerin arttı"ı,

ba#ka dillerin, ba#ka seslerin oldu"unu yarım yamalak

hisseder gibi oldu"umuz bir dönemdeyiz. Karanlıkta hem

kendi korkumuzu hem de yanı ba#ımızdakinin kâbusunu

kırmak için haykırdı"ımız "susma, sustukça sıra sana

gelecek" sloganlarına pek de ihtiyacımız olmadı"ı günlere

girdik. $imdi ba#ka #eylere gereksinim var. Diyarbakır'dan

Ankara'ya seslenen barı# çı"lıklarına, !stanbul'dan daha

güçlü sesler katılıyor. Varsın, Ankara'nın sava# beyleri

giri# kapılarını barikatlarla kapatsınlar. Bu sesler, yani

barı#, demokrasi, özgürlük diye yankılanan sesler, gören

gözlerin, duyan yüreklerin ve dü#ünen beyinlerin

sesleridir. Kendimize gelmenin, sesimizi onlarınkine

katmanın zamanıdır.

Bugüne kadar sadece a"lamak, a"la#mak için kullana

geldi"imiz gözlerimizi, dillerimizi, yüreklerimizi artık

görmek, anlamak, dillendirmek için kullanmanın

zamanıdır. Çünkü biz a"lamaktan bıktık. Akıtacak tek bir

damla gözya#ı kalmadı anlayana. Gün barı# ve demokrasi

için eylem günüdür.

(09 Ekim 1999)

96

GÜLE GÜLE

Elbe kıyısına inen dik merdivenlerde durdum. Bir kez

daha baktım uzaklara. Ak#am çökmek üzere. Yo"un bir sis

kenti ve limanı yumu#akça sarıyor. Limandaki

yükleyicilerin kirli sarı ı#ıkları suda yansıyor. Sessizce

süzülen dev geminin güvertesinde insan karartıları.

A#a"ıdaki çay bahçesinden kahkaha, haykırı# ve müzik

sesleri gelmiyor. !niyorum basamakları tek tek sayarak.

Tam yüzyirmialtı tane. Buraya da bir ad vermeyi

unutmamı#lar: Gökyüzü ya da cennet merdiveni. Küçük

evlerin arasındaki yolu dönüp kıyıya ula#ıyorum. "!nci

Kumsalı" adlı çay bahçesi havalar so"umaya

ba#ladı"ından beri çalı#mıyor. Yazın i"ne atsan yere

dü#meyen bu kıyıda #imdi kaldırımlara vuran dalgaların

u"ultusu ve kuzeybatıdan esen rüzgârın ta#ıdı"ı köpek

havlamalarından ba#ka bir #ey yok gibi. Irma"ın Kuzey

Denizine do"ru akan yönünde yürüyorum. Hava

kararmaya devam ediyor ve ben mekân de"i#tiriyorum.

Solumda beni bırakmayan dalgalar Bo"azın da olabilir,

kıyılarını yıllarca ar#ınladı"ım Karadenizin de.

Küçük bir kasaba sinemasında bir ilkokul ö"rencisi

olarak seyretti"im bir filmi anımsamaya çalı#ıyorum.

Beyaz perdedeki siyah-beyaz filmden sadece hayal meyal

bir iki kare geliyor gözlerimin önüne. Nefeslerini tutmu#

seyircilerin tedirginli"i beni de sarıyor. Ve perdeye do"ru

savrulan gazoz #i#esinin #angırtısına e#lik eden "kahrolsun

komünistler" haykırı#ı ise hala kulaklarımda. Kimdi

komünist ve neden kahrolacaktı? Komünist zenginin

malını alıp fakire verecek bir #eytandı. Her bir kılı"a girip

97

türlü türlü adlar ta#ırdı. !#te #imdi de FAK!R adıyla

"Yılanların Öcü"nü yazmı#, zehir ve kin kusuyordu.

Sonra silik bir resim geliyor Ankara'dan. !#te Fakir

amcan bu, diyor babam. Bizim köylerin öyküsünü yazan,

zenginden alıp fakire verecek adama bakıyorum.

Hayranlıkla karı#ık duygularıma, pek de güçlü kuvvetli

görünmeyen birinin o koca koca zenginleri nasıl dize

getirebilece"i sorusu takılıyor kafama. Soru, soru olarak

kalıyor daha yıllarca.

70'lerin ba#ında rüzgâr soldan esiyor. Üç ad dola#ıyor

meydanlarda. Dev-Genç, TÖS ve D!SK. Arkalarında on

binlerce insan. Askerin rap rap sesleri duyulurken,

okullarımızı çevirip muharebe tatbikatı yapıyorlar uzun

menzilli tüfekleriyle. ODTÜ stadyumuna doldurulan

ö"rencilerin arasına girmeye çalı#ırken yeniden O'nu

görüyorum. Aramızdaki askerlere aldırmadan "arkada#lar"

diyor,"elimizden geleni yapaca"ız".

Sonra balyoz harekâtı ba#lıyor zenginlerin. Asılanların,

vurulup gidenlerin yanı sıra hapishaneler bunlarla doluyor.

Her bir kö#ede gizli örgütler ke#fediyor egemenlerimiz.

Ve eleba#ılarından biri de bu Fakir. Mamak'ı mekân

tutuyor bir süre dostlarıyla birlikte.

72'nin baharında Baki Tu"'un iddianamesinden

ö"reniyorum: Fakir'le birlikte aynı gizli örgütün

üyesiymi#im. Dev-Genç'le TÖS arasındaki sıkı ili#kinin

irtibat noktalarından biriymi#im me"er. Fakirlerin davasını

savunan bir örgütten olmak ancak gurur veriyor bana.

Sene 98. Ay#e Zarakolu'nu bekliyoruz Frankfurt kitap

fuarına. O da zalimlerden hesap soranlardan. Ödül almaya

gelmesini istemiyor devlet. Sayısız kitap standlarından

98

birinin yanına çökmü# okurlarla sohbet eden o fakir adamı

görüyorum. Merhaba, ben sizin örgütten !rfan diyorum.

Hiç duraksamıyor, tüm ya#amında sadece iki kez gördü"ü

beni tanımakta. "Gel #uraya otur Cüre" diye ba#lıyor

sohbetine. Ayrılırken adresini yazıp veriyor. "Bak

geçenlerde babanla da konu#tum. Artık arada bir de olsa

görü#elim" diyor.

Elbe’nin üzerinden gelen sesler artmaya ba#ladı.

Okyanusa do"ru bir gemi daha süzülüyor. Birazdan

dalgası kıyıya vuracak kesin. "Tüm ya#amında sadece üç

kez kar#ıla#tı"ın biri, arkada#ın olabilir mi?" diyorum.

Neden olmasın? Arkada#lık, dostluk payla#maktır. "Kendi

fakir, ruhu zengin"di diye timsah gözya#ları dökerken

zenginlerin dalkavukları, ben a"lamıyorum. Fakirlerin ve

ezilenlerin o görünmez muazzam gizli örgütü bir üyesini

daha kaybetti. Bunu biliyorum, üzgünüm.

Yapılacak daha çok ödevimiz var ö"retmenim,

biliyorsun. Güle güle git. Huzur içinde uyu. Sana güzel

haberler yollamak, aydınlık bir ülkeden raporlar

verebilmek için yeniden yollara dü#meliyiz #imdi.

(16 Ekim 1999)

99

"ÇT"MA BORUSU ÇALIYOR!

Özel sava#ın basın #ubesi için haber ile

dezenformasyon, muhabir ile muhbir aynı anlama geliyor.

Kamuoyunun, planlanan olaylara istihbaratçıların

gözlü"ünden bakabilmesini sa"lamaya yönelik ön hazırlık

propagandası da yine onların faaliyet alanına giriyor.

Önce "Türkiye Türklerindir" gazetesi haber verdi

suikastı. Ankara cezaevinde devrimcilerin katledilmesini

her zamanki gibi çarpıtarak vermesi tartı#ılırken, aradan ve

sıradan bir haber geçmi#ti yine. Evet, tam iki hafta önce

hepimizi "#eriatçı-komünist-bölücü" ittifakının eylem

hazırlıklarına kar#ı uyarmı#tı(!). "Yine dü"meye bastılar"

diye içerden ve dı#ardan dü#manlarla çevrili bir

cumhuriyet tablosu çizip, hepimizi zinde güçlerin arkasına

sa"lamca geçmeye davet etmi#lerdi.

Sonra özel sava# kurmaylık seminerlerini ba#arıyla

bitirdi"i anla#ılan Do"u Perinçek, "#eriata ve kukla Kürt

devleti kurmak isteyenlere" kar#ı kemalist devrimin ve

cumhuriyetin kalesi 28 $ubatçıların arkasında saf tutmaya

ça"ırmı#tı hepimizi.

Kemalist bir aydının ya da ünlü bir ki#inin öldürülece"i

aslında ayan beyan ortadaydı. Bunu görmemek için

gerçekten de ya aptal olmak ya da belli ideolojik kalıpların

at gözlü"üne mahkûm olmu# gerekiyor.

Türkiye'nin içerisinde geçmekte oldu"u süreçte bu ve

benzeri daha çok provokasyon ve cinayetlerle

kar#ıla#abilece"i bizler için sır de"ildir. Barı#

mücadelesinin sava#tan daha çetin oldu"u sözü daha bir

do"rulanıyor.

100

Barı# ve demokrasi isteyenler, kar#ılarındaki güçleri ve

onların hesaplarını da iyi bilmelidir. Cinayetten tam iki

hafta önce yine bu kö#ede #öyle yazmı#tım:

"Sava#tan, zulüm ve katliamdan ba#ka bir yol bilmeyen

egemen kli"in gündemi de"i#tirmek, Türkiye'nin muhalif

kesimlerini bir büyük tehlike tehdidiyle geri püskürtmek

ve mümkünse kendi pe#ine takmak istemesi anla#ılır bir

#eydir. Hele de Türkiye'nin toplumsal muhalefet

örgütlerinin açıkça adı konmamı# olmamakla birlikte

defacto Kürtlerin talepleri ve eylemleriyle paralellik

gösteren bir konuma girdikleri bugün, PKK, a#ırı dinci

örgütler ve bir kısım sol örgütün birlikte davranacakları

propagandasıyla, onları Kürtlerden uzakla#tırmak hiç de

zor olmaz diye dü#ünülüyor. Ayrıca kamuoyunda da bu

propagandayla onları tecrit etmek ve bir ikilemle kar#ı

kar#ıya bırakmak istiyorlar. Önümüzdeki günlerde dinci

çevrelerin en sıradan taleplerle yapacakları eylemleri,

habere kaynaklık eden aynı istihbaratçılar bir-iki #iddet

eylemiyle gündemin ba#ına oturturlarsa #a#ırmamak

gerek."

Abdullah Öcalan davasının Yargıtayda ele alındı"ı gün,

bir kemalistin kim vurduya götürülmesi, sava#çı kli"in

öyle beklemeye ne zamanı ne de imkânı oldu"unu

gösteriyor. Gündem bir an önce de"i#tirilmeli, demokrasi,

barı#, özgürlük tartı#maları bir kenara konmalı, o "büyük

tehlike"ye kar#ı özel sava#çıların arkasında sıraya

geçilmelidir. Seçilen kurban bunu sa"lamaya yetecek

midir? Bu, Türkiye'nin demokrasi ve barı#tan yana

güçlerinin olayı ve süreci nasıl anladıklarına ba"lıdır.

101

"Akan cumhuriyetin akınıdır" bildirisini imzalamak

için sıraya girenlere yine de hatırlatmak ve anlatmak bizim

görevimizdir. Akan, demokrasiyle alakası olmayan bir

cumhuriyetin bekası için bizzat savunucularının kesti"i

kurbanın kanıdır. Daha ba#ka kurbanların verilmesi

istenmiyorsa, kurbanlık koyunlar gibi içtima borusuyla

ko#ar adam sıraya girmek yerine, derin devletin

dehlizlerinde neler döndü"ünü anlamaya çalı#mak ve barı#

ve demokrasi dü#manı sava#çı kli"in hesaplarını bo#a çı-

kartmak için ona kar#ı durmaktır.

(23 Ekim 1999)

102

B"R ADIM "LER" "K" ADIM GER"

Lenin'in "Bir Adım !leri !ki Adım Geri" ba#lıklı

kitabından söz etmeyece"im. Teorik bir tartı#maya da

girmeyece"im. Bu kö#ede yazdıklarımın arka planında

teorik mülahazalar hep bulunuyor olmakla birlikte, bunlar

bir teori tartı#masından daha çok ve hatta yalnızca, belli

bir bakı# açısından sürecin ve günlük olayların

de"erlendirmesidir.

Vural Sava#'ın sava# ilanından sonra, "sizin süreç yine

iki adım geri gitti" diye esprili notlar aldım. Daha

öncesinde ise, "görüyor musun, olumlu geli#meler oluyor"

diyenleri de dinlemi#tim.

Bu süreci gerek tek yönlü ilerlemeler, gerekse çıkı#sız

bir teslimiyet yolunda gerilemeler süreci olarak

de"erlendirenlerin anlamadıkları veya anlamak

istemedikleri bazı temel noktalar var ki, bunları kısaca da

olsa vurgulamak gerekir.

Öcalan'ın yakalanmasından çok önce ifade etti"i ama

olayların bilinen seyri içinde ancak !mralı duru#malarıyla

çarpıcı bir biçimde formüle edip ba#lattı"ı bir dönü#üm

ya#anıyor Kürt ulusal hareketinde. Kimilerinin kurnaz bir

taktik, kimilerinin "Kürt milliyetçili"inin iflası ya da

teslimiyet" diye anlamaya ve anlatmaya çalı#tı"ı bu

dönü#ümün bir hamlede gerçekle#ip sonuçlarını verece"ini

beklemek bo#unadır. Kürt ulusal hareketi kendini

dönü#türüyor burası kesin. "Barı# sava#ımı, silahlı mü-

cadeleden daha çetindir" sözü de edebiyat olsun diye söy-

lenmiyor. Kürt ulusal hareketinin ya#amakta oldu"u

dönü#üm, sadece mücadele yöntemlerinde bir de"i#ikli"i

103

de"il, programda, hedeflerde, ba"la#ıklarda ve dayanmak

istedi"i güçlerde de bir de"i#ikli"i öngörüyor. Kürt ulusal

hareketi, klasik bir ulusal hareket olmaktan çıkıp, egemen

ulusun ezilen ve emekçi kitlelerine do"rudan seslenen ve

onlarla birlikte ülkenin tümünde siyasal yapıyı

dönü#türmeyi hedefleyen bir toplumsal hareket karakteri

kazanmaya çalı#ıyor. Sadece Kürtler için de"il, Türkler

için de demokrasi istiyor. Ve daha fazlasını istiyor.

Öcalan'ın ve onun yolunda bu sürece giren Kürt

hareketinin "demokratik cumhuriyet istiyoruz" dedikleri

için, Türkiye Cumhuriyetinin bir hamlede demokratik

olaca"ını beklediklerini sanmak, e"er bir art niyet de"ilse,

siyasetin alfabesinden hiç bir #ey anlamamak demektir.

Dünyanın hiçbir yerinde birileri demokrasi istedi diye,

egemenler demokrasi bah#etmemi#tir. Yine Kürtler "artık

biz silahları bırakıyoruz" dedi"i için de kar#ı taraf "aman

ne güzel, #imdi haklarınızı verebiliriz" demeyecektir. Ya

da Ecevit'in deyi#iyle, Kürtlere haklarının bugüne kadar

verilemesinin nedeni Kürtlerin mücadele etmi# olmaları

de"ildir. Demokrasi bah#edilecek ve diplomatik

pazarlıklarla elde edilecek bir #ey de"il, tersine

demokrasiden çıkarı olan güçlerin bunu istemesi ve onun

u"runa mücadelenin bir ürünü olabilir ancak. Öcalan'ın

bunları bilmedi"ini sanmanın ise, iyi niyetle izah edilecek

bir tarafı yoktur.

Kürt ulusal hareketi, Kürt halkında köklü bilinç

de"i#ikli"i yarattı. Mücadeleci ve boyun e"mez onurlu bir

Kürt kimli"i ortaya çıkarttı. E"er bir demokrasiden söz

edilecekse, onun Kürt bile#eni hazırdır. $imdi Türk

bile#eninin tamamlanması ve yerini alması gerekir. Ama

104

bu da bir hamlede olacak #ey de"ildir. Türkiye'nin

demokrasiden yana aktif ve potansiyel tüm güçlerinin

harekete geçirilmesiyle ula#ılabilecek bir durumdur. Yani

ortada duran görev, bir pazarlık de"il tersine mücadele

konusudur.

Peki bu mücadele kime kar#ıdır? Bugün devletin

tepesinde bulunan ve hem Türklere hem de Kürtlere baskı,

zulüm ve ölümden ba#ka bir #ey tanımamı# olan sava#çı

bir kli"e kar#ıdır. Hedefin böylesine daraltılması, sava#ın

sürdürülmesinden yana olmayan ama devrimci bir halk

hareketinden de muazzam korkan egemenlerin liberal,

neoliberal kesimlerine bel ba"lamak mıdır? Hayır, bunu

ancak demokrasiyi sadece kapılı kapılar ardında hesap

kitap i#i olarak görenler dü#ünebilir. Elbette ki, mü-

cadelenin belli bir evresinde bu kesimler, egemenlerin

öteki kli"iyle çatı#malarında öne geçip yükselen halk

hareketinin önünü kesmek için mücadele edeceklerdir.

Olayların nasıl geli#ip sonuçlanaca"ı, mücadelede yer alan

güçlerin örgütlülüklerine ba"lıdır. Yani bu ba#tan

kurgulanmı# bir sinema filmi de"il, toplumsal-siyasal

mücadeledir.

Devletin tepesindeki tela#, aslında Kürt hareketindeki

bu dönü#ümdür. Artık Çiller gibi kalkıp da "bir çakıl ta#ı

bile vermeyiz" diyemiyor kimse. Öcalan, bu özel sava#

kli"ine ta o zaman "alın çakıl ta#ını ba#ınıza çalın"

demi#ti. Kürt hareketi, çakıl ta#ıyla u"ra#mıyor, Türk

halkıyla birlikte demokrasi ve barı# içinde ya#ayaca"ı bir

ülke istiyor. Bu hareket, 70 yıllık ırkçı-#oven devlet

adamlarını de"il, ülkenin siyasal yapısını demokra-

105

tikle#tirmek istiyor. Bunun için Türk emekçilerine, bunun

için kadınlara ve gençlere sesleniyor.

Demirellerin, Ecevitlerin ya da pa#aların demokrat

olaca"ını kimse beklemiyor ve beklemesin. Realiteyi mi

reayayı mı tanıdı"ı belli olmayan bu kesimlere verilecek

tek yanıt, Kürtlerle birlikte demokrasi mücadelesine boylu

boyunca girmektir. Ortada ne bir adım ileri ne de iki adım

gerileme var. Mücadele sürüyor ve sonucu belirleyecek

olan da barı# ve demokrasi u"runa yükseltilecek olan kitle

mücadelesidir.

(28 Ekim 1999)

106

DEDEM VE CUMHUR"YET

"Her insan bir filozoftur" der Gramsci. Ama eklemeyi

unutmu#, "#ovenizm ve ırkçılıkla aptalla#tırılmamı#sa

e"er". Altmı#ların sonunda kendimi "dünyayı de"i#tirmek

için ayaklanan" bir hareketin içinde buldu"umda bu

gerçekten haberim yoktu. Filozoflar sadece dünyayı

yorumlamakla yetiniyorlardı; oysa ki, aslolan onu

de"i#tirmekti.

De"i#tirmek için, de"i#tirilecek #eyi tanımak, bir

anlamda da yorumlamak gerekmiyor muydu? Elbette

öyleydi. Biz "yaparak ö"renmeli, ö"renip yapmalıyız"

diyorduk. Böylece tek yanlı bir darlı"a dü#memeye

çalı#ıyorduk. Eylemsiz bir felsefe ve felsefesiz bir eylem

de"ildi aklımızdaki ve yüre"imizdeki.

Ne zaman o günleri anımsatacak bir #ey olsa, dedem

gelir aklıma. Bu cumhuriyet bayramı da öyle bir gün i#te.

Dedem cumhuriyetten ya#lı, "cumhuriyetçiler"den çok

daha genç milyonlarca yoksul Türk köylülerinden biriydi.

Tanrıyı içten, devleti korkudan severdi. Korkuya dayalı

bütün sevgiler gibi, her an hazırdı sevgilisine ihanete. Hep

ihanet edece"i günü bekledi bin yıllık sabrıyla köylülü"ün.

Kahramanları severdi, ama bir o kadar da nefret ederdi

kahramanları yaratanlardan. Kendi günahlarımızın

kefaretini yükledi"imiz peygamberler gibi görürdü onları.

27 Mayısa ku#kuyla baktı. 12 Marttan korkuyla nefret etti.

12 Eylüle ise, tiksinti ve isyanını saklamadı.

"Gidip de gelmemek, gelip de görmemek var" diye

gizlice ziyaret etti"imde kendisini, fazla söz etmedi. Biz

zaten konu#mu#tuk Mahir'lerin, Deniz'lerin ve Ula#

107

Bardakçı'ların devrinde, cumhuriyete ve devrime dair

konu#ulması gerekenleri. Gözya#ları arasında sessizce

geçen vedala#mada, "o günleri unutma, çok biliyor olsanız

da dönüp dola#ıp gelece"iniz yer aynısıdır" der gibiydi yüz

ifadesi.

O, ilke sözünü belki de hiç duymadı ölünceye dek, ama

ilkeliydi. Ceza ve vergi yasaları dı#ında toplumsal yasalar

oldu"unu bilmezdi. Halkın kendi kendini yönetmesiyse

cumhuriyet, ona da hiçbir itirazı yoktu. Demokrasi, demir

kıratın tekmesi gibi bir #ey de"ilse e"er, ekmek kadar, su

kadar gerekliydi.

Demokrasisiz cumhuriyet, 76 ya#ında. Dedem ondan

önce do"up ondan uzun ya#adı. Ama ba"ımsızlık ve

demokrasi diyen bizleri hep anladı. O henüz #ovenizm ve

ırkçılık bombardımanları altında aklını yitirmemi#

milyonlarca köylüden biriydi. Gün gelecek, biz de

görece"iz anlattı"ınız o güzel günleri derdi. Ama daha

sırası var diye eklemeyi de unutmazdı. Ne zaman gelecek

bizim sıramız sorusuna o, hep kendinden emin #öyle cevap

verirdi: Onlardan sonra....

Kimdi onlar? Nasıl gelecekti demokrasi onlardan

sonra? Onlar devlete en uzak, varlıkları bile yok

sayılanlardı. Dilleri ayrı, varolmayan bir varlıktılar.

Onların varoldukları devirde gelecekti demokrasi.

Dedem bana bir sır gibi verdi ilkesini. Bu sırrı,

demokrasi isteyen bütün dostlarıma arma"an ediyorum:

"Be# dü"melilerden uzak, Kürtlere yakın dur".

(30 Ekim 1999)

108

CAM" "LE KI!LA ARASINDA

Türkiye Cumhuriyeti, batan Osmanlı imparatorlu"unun

yıkıntıları arasında do"du. Ona karakterini veren önderlik

ve kadrolar, Osmanlının iki yüzyıllık reform hayallerini

sürdürmekte kararlıydılar. Reform, Batılıla#mak demekti.

Batılıla#mak ise, kapitalizmden ba#ka bir #ey olamazdı.

Yeni devletin kurucuları, her #eyi merkezin elinde ve

denetiminde toplayarak, bu sürece devam dediler.

Batı Cumhuriyet demekti. Cumhuriyet ilan edildi. Batı,

ortak bir e"itimden geçmi# ve ortak bir dil aracılı"ıyla

standartla#tırılmı# ö"elerin olu#turdu"u üretim ve pazar

birli"i demekti. Tevhid-i tedrisat, yeni alfabe ve okul

sistemi, dil ve tarih teorileri, #apka ve kıyafet "devrimleri"

birbiri ardından geldiler. Önce bir Türk ulusu icat edildi.

Sonra Anadolu’da binlerce yıldır varolan uygarlıklar

reddedildi. Hepsi türkle#tirildi. Laiklik, ilkesiydi bu

cumhuriyetin. Ama öyle bir laiklikti ki bu, müslüman

olmayan halklar, hatta hıristiyan Türkler bile zorun hedefi

olup ya asimile ya da yok oldular. Türk-!slam ikilemi hep

var olagelse de, ortaya çıkan bir Türk-islam yapısıydı.

Ku#kusuz tüm egemenlik sistemleri gibi, bu devlet de

toplumda kendi kar#ılı"ını bulmak isteyecekti. Toplumun

bu olup bitenlere can-ı gönülden bilinçle katılıp

destekledi"ini sanmak hayaldir. Nitekim devlet önce en

temel iki ö"esini asker ve sivil bürokrasini yeti#tirip

peki#tirdi. Sonra da "Batılıla#ma ve ça"da# uygarlık dü-

zeyine ula#ma" programını topluma dayattı. Gelinen nokta

esas olarak bu programın hedefine ula#tı"ını gösteriyor.

Kapitalist ekonomik ve toplumsal ili#kiler, genel olarak

burjuvazinin de"il onun içinde tekelcilerin olu#turdu"u

109

oligar#inin egemenli"ini sa"layan devasa devlet aygıtı,

toplumsal sınıfla#manın derinle#mesi ve geni#lemesi ve

benzeri tüm göstergeler bunu anlatıyor.

Ama yine de Batı'dan temel bir farklılık oldu"u da

herkesin malumu. Nedir bu? Batıda bugünlere gelen süreç,

demokrasi mücadelesi içerisinde gerçekle#ti. Gerek alt

sınıflar, gerekse egemenlikten kendilerine az pay dü#en

sınıf ve katmanlar, örgütlenip merkez kar#ısında kendi hak

ve taleplerini kabul ettirebilecekleri kurumları

olu#turabilmi#lerdir. Bu toplumsal çıkarların ifadesi olan

ideolojiler de bu süreçte do"up geli#mi#lerdir.

Bizde ise her #ey daha ba#tan yukarıdan gitmi#tir.

Yukarının talimatları ve dayatmalarıyla "cumhuriyet ol!"

denilmi# cumhuriyet olmu#tur. Bu memlekete komünizm

gerekirse, onu da onlar yani yukarısı bilir ve

kararla#tırırdı. Yukarıdan talimatlarla demokrasinin do"up

geli#ti"i ise hiçbir yerde görülmü# de"ildi. Olacak bir #ey

de de"ildi zaten. Böyle bir süreçten demokrasiden ba#ka

her #ey çıkabilir. Nitekim ortaya çıkan da demokrasi

dü#manlı"ı ve diktatörlükten ba#ka bir #ey olmamı#tır.

Her türden aykırı dü#üncenin ve muhalefetin #iddetle

bastırılması ve müthi# bir sava# gerilimi üzerine kurulmu#

bir cumhuriyet, her an yıkılma ve ala#a"ı edilme

korkusuyla ayakta tutulabilirdi. !çerdeki ve dı#arıdaki

"dü#manlar" böyle yaratıldılar. Bu dü#manlara kar#ı

devletin sava#ı ne kadar #iddetli ve kanlı ise, onu fikri

düzeyde gerekçelendirmek, haklıla#tırmak ve oligar#inin

çıkarlarını tüm toplumun çıkarları olarak evrensel bir dille

sunmak i#levini üstlenen ideoloji de o denli anti-demokra-

tik, #oven ve ırkçıdır.

110

Böyle #ekillenen bir kapitalist cumhuriyette, ona

alternatif olma iddiasındaki sosyalizm ya da en genel ve

mu"lâk tanımı içindeki sol ba#ka türlü mü olurdu acaba?

Türkiye solu kemalist rejimin sayısız kereler darbesini

yemi# olmasına kar#ın, onu bir türlü ait oldu"u yere

koyamamı#tır. Bu nedenledir ki, kendisini hep bu gerilim

politikası üzerinde var eden rejimin defacto yede"i

konumunda bulmaktadır. Çünkü bu rejime kar#ı hak

talebiyle kitlesel kalkı#malar ya #eriat e"ilimini içeren

islami motiflerle ya da Türklükten ba#ka renkler ta#ıyan

bir halkın kendini kabul ettirme mücadelesi olarak

gerçekle#mi#tir. Yani demokrasi isteyen #eriat e"ilimlidir.

Ama bu, bir o kadar da sosyalizm dü#manıdır. Bizim

sosyalistlerimiz için demokrasi ise, hep kendi

egemenlikleri, "bizim egemenli"imiz" anlamını ta#ıya

gelmi#tir. Bu bakı# içerisinde ise, kemalistlerin

demokrasisizli"i, islamın kar#ısında her zaman tercih

edilecek bir kadı kızının kusuru gibi durmu#tur. Bu

kemalizan sosyalizmden artık gına getirenlerin, islami

hareketlerde fazilet ke#fetmesini de ancak bu çerçevede

anlamak mümkündür.

Rejimin kar#ıtı ikinci hareket ise, ulusaldır.

Sosyalistlerimiz için ulusal hareket, ta ba#ından beri tıpkı

islam gibi ku#kuludur. Onda ya "ilkel milliyetçilik" ya da

i#çi ve emekçi sınıfları milliyetlere göre bölen modern

bundçuluk görmü#lerdir. Öyle ya sosyalistler

enternasyonalisttirler! Onlar için milliyetin ne önemi

olabilir! Sadece lafını etmeyi sevdikleri o çok sesli ve çok

renkli sosyalizm projelerinin altında -ister en askercil

isterse en laubali biçimleri içinde olsun- tek sesli bir

111

sosyalizm yattı"ı için, demokrasiye yakın de"ildirler.

Tıpkı kemalistler gibi, onların kahir ekseriyeti için de

demokrasi, yukardan ol deyince oldurulacak bir #eydir.

Bayrakları ne olursa olsun ezilenlerin ezilmesine kar#ı

çıkmayan bir akımdan demokrasi falan çıkmaz. Demokrat

olmanın en sıradan gere"ini yapmayanlar, ne demokrasi ne

de sosyalizm mücadelesine önderlik edebilirler. Ancak

durum yine o kadar umutsuz de"il. Kürt ulusal hareketi

ya#amakta oldu"u muazzam dönü#ümle, Türk

sosyalistlerine bir ba#ka olana"ın kapısını daha açıyor:

Demokrat olabilme, demokrasi mektebinden gerçekten

geçme olana"ı. Cami ile kı#la arasında örs olmak istemi-

yorsanız, ba#ka yolunuz yok. Buna hazır mısınız arka-

da#lar?

(04 Kasım 1999)

112

SÜREC" DO#RU KAVRAMALIYIZ

Barı# ve demokrasinin iç içe yürümek zorunda oldu"u

bir süreçteyiz. Ancak demokrasi ve barı# kavramları

kendiliklerinden bir #ey anlatıyor gibi olsalar da, bunun

böyle olmadı"ını ve her toplumsal sınıf ve katmanın kendi

konumlanı#ı içinde bunlara anlam verdi"ini biliyoruz.

Dahası psikolojik sava#ın çarpıtma ve yıpratma taktikleri

çerçevesinde bu kavramların içinden çıkılmaz bir

muammaya dönü#türülmek istendi"ini de görüyoruz.

Bu nedenledir ki, sürecin özelliklerinin do"ru

kavranması ve neyi, nasıl, niçin yapmak istendi"inin

bıkmadan açıklanması, hedeflerin ve araçların

berrakla#tırılması daha da önem kazanıyor.

Barı#, varolan sava#ın ortadan kaldırılmasıdır. Sava# iki

türlü bitirilebilirdi. Ya taraflardan biri di"erini ezer ve

teslim anla#masına mahkûm eder; ya da uluslararası

dengelerin ve kar#ılıklı güçlerin böyle bir sonuca imkân

tanımadı"ı ve artık sava#ın tıkandı"ı noktada, tarafların

her ikisini de belirli bir optimumda tatmin edecek bir

anla#ma yapılarak bitirilir. Birinci tür bir sonuç aslında

mezarlık barı#ı iken, ikincisi tamamlayıcı ö"eleriyle

zenginle#tirilebildi"inde adil ve onurlu bir barı# sıfatı

almaya hak kazanır.

Her iki taraf için de adil ve onurlu olabilmesi için,

kendi somutumuzda, barı#ın demokrasiyle taçlandırılması

gerekir. Barı# ve demokrasinin iç içe geçmesi, sava#a yol

açan ko#ulların ancak demokratik bir ortamda bertaraf

edilebilir olmasındandır.

113

Kürt ulusal hareketinin kendini diyalektik anlamda

a#arak Türkiye Cumhuriyeti sınırları içindeki çe#itli

uluslar ve ulusal topluluklardan i#çi ve emekçilerin

toplumsal hareketinin bir parçası olmaya yönelmesi;

sava#çı kli"i tecrit ederek demokratik geli#imin önünü

açmaya çalı#ması herkesten önce Türk emekçileri

tarafından do"ru anla#ılmak durumundadır. Bu konuda ise,

kendini demokrat, sosyalist veya komünist gören partilere,

sendikalara, kitle örgütlerine ve tek tek aydınlara büyük

görevler dü#üyor.

Kürt hareketinin bir yandan Türk solcularına ve

sosyalistlerine birlikte davranacakları ve demokrasi

mücadelesini birlikte omuzlayacak bir platform sunarken,

öte yandan sava#çı kli"in dı#ındaki tüm burjuva kesimleri

de etkilemeye ve kazanmaya yönelik tutumlar izlemesi bir

tutarsızlık de"il, tam da sürecin gereklerine uygun do"ru

bir tutumdur.

Ku#kusuz ana do"rultuyu belirleyen politik bir çizginin

ilan ve kabulü, otomatik olarak bunun her bir somut

olayda yansımasını bulaca"ı anlamına gelmez. Ustalık

sadece genel do"rultuyu belirlemekte de"il, bir dizi

engellerle ve çetin bo"u#malarla geçmesi kaçınılmaz bu

sürecin her bir somut olayında genel do"rultuyu

kaybetmeksizin do"ru tutumlar geli#tirmektir aynı

zamanda.

Daha önceki bir yazımda "Demirellerin, Ecevitlerin ya

da pa#aların demokrat olaca"ını kimse beklemiyor ve

beklemesin" demi#tim. $u anda yürütülmekte olan

politikanın mimarlarının Demirellerden demokrat

çıkartmak gibi saflık içinde olmadıklarını biliyoruz. Bu

114

devleti ve yöneticilerini en iyi bilenlerin, onunla bugüne

kadar amansızca bir mücadele yürütmü# olanlar oldu"unu

ise veri olarak kabul etmek gerekir.

Ne var ki, bu politikayı derinlemesine kavramadan

onun yorumu ve açıklamasını yaptı"ını ya da bu politikayı

kıyasıya ele#tirmek için anladı"ını sananların, sonucunu

ancak kitlesel mücadelelerin belirleyece"i bir süreci,

basitçe "devlete güvenme verme ve Demirellerin demokrat

olmasını bekleme" olarak takdim ettikleri de bir o kadar

bellidir. Bir kere bu süreç böyle gösterilmeye ba#ladı mı,

hedefler ve araçlar bulanık, mücadele edenler kafadan

silahsız hale getirilirler. Aslında kar#ı tarafın yapmaya

çalı#tı"ı da bundan ba#ka bir #ey de"ildir. Bir kere böylesi

bir kafa karı#ıklı"a girince, sanki Demirel demokrasi is-

tiyor da, bütün mesele bunu Nazmiye Hanıma nasıl

anlataca"ı noktasına kilitlenir.

Kürt hareketinin yürüttü"ü barı# ve demokrasi

mücadelesini, böylesine absürd noktalarda takdim etmek

ve sonra da bu noktadan ele#tirmeye kalkı#manın ise,

entellektüel dürüstlükle bir ili#kisi yoktur.

Böylesi sözüm ona ele#tirilere verilecek do"ru yanıtlar

ise, asla onların çizmeye çalı#tıkları hayali zeminde

olamaz.

(06 Kasım 1999)

115

"AG"T DEMOKRAS"S""

Her ne kadar bazı dostlarımız Özgür Bakı#'a tersini

iddia edecek kadar keskin ele#tiriler yöneltseler de,

AG!T'in dünyanın zengini emperyalist devletleri arasında

bir i#birli"i ve güvenlik örgüt oldu"unu biliyoruz ya da

unutmadık. Bu örgütün de öteki kurulu#lar gibi,

emperyalistlerin kendi aralarında dünyayı payla#ma ve

çıkarlarını güvenceye almanın aracı oldu"unu bilmek için,

öyle fazla kitap karı#tırmaya falan da gerek yok. AG!T'in

birinci günkü toplantısında konu#ulanlara ve tartı#ma

konularına rasgele kulak misafiri olanlar bile, enerji

kaynakları ve geçi# yollarının güvenli"i, Sovyetlerin

da"ılmasından sonra da hala bir biçimde Rusya'nın

etkinlik alanındaki Kafkasya ve Orta Asya

Cumhuriyetlerinin emperyalist dünya pazarına sa"lamca

dâhil edilmesi için bir mücadelenin cereyan etti"ini

göreceklerdir.

Elbette ki, sınıfsal mücadelede oldu"u gibi,

emperyalistlerin kendi aralarındaki çeli#melerde ve

ba"ımlı ülkelerle ili#kilerinde bu çıkarların ideolojik

ifadesi, evrensel biçimler almak zorundadır. Demokrasi,

insan hakları, ulusların kaderlerini tayin hakkı ve benzeri

birçok ilke, bir yandan buna gerçekten ihtiyacı olan ezilen

emekçilerin ve ulusların taleplerinin ifadesi iken; aynı

zamanda emperyalist haydutlu"u gizleyen i#levler de göre-

bilmektedir. Bu konuda sayısız örnek sunmak

mümkündür.

Sömürgecili"e kar#ı yıllarca mücadele yürütmü# ve

ABD emperyalizmin bölgedeki planlarını bozmu# olan

116

Kürt ulusal hareketinin #imdi bu gerçe"i bilmedi"ini

sanmak, temelsiz bir iddiadır. Önderi bizzat ABD'nin

do"rudan müdahalesiyle tutsak edilmi# bir hareketin, ABD

veya AG!T "demokrasi"sine bel ba"ladı"ını sanmak,

ya#anan bunca mücadeleden hiçbir #ey anlamamaktır.

AG!T'de bir araya gelen emperyalist ve bölgesel güçler,

demokrasi ve insan haklarından söz ediyorlarsa, ki

ediyorlar, o zaman Kürt ulusal hareketinin de çıkıp

"madem demokrasi ve insan hakları, ulusların do"al

hakları diyorsunuz, i#te 20. yüzyılın kanayan yarası Kürt

sorunu konusunda da bir tutum almalısınız" demesi kadar

do"al bir #ey olabilir mi? Üstelik bunu birkaç yüz ya da

bin üyeli bir dernek veya partinin de"il de, dünyanın son

yirmi yılda gördü"ü en büyük gerilla hareketini yaratmı#

bir hareketi söylüyorsa, bu bir o kadar daha do"aldır.

Çünkü böylesi platformlarda "ricacı ve yalvaran"

konumuna dü#memenin birinci #artı olan, kitlesel ve

temsil kabiliyeti olan bir politik güç olmanın tüm

gereklerine sahiptir bu hareket.

Türkiye'nin sosyalist ve sol güçlerinin AG!T'de bir

araya gelen emperyalistleri ve onun lideri ABD'yi haklı

olarak protesto ederken, Öcalan'ın ve Kürt hareketinin bu

zirveye Kürt sorununu anlatan ve onları tavır almaya davet

eden tutumları arasında temel bir zıtlık yoktur. Ancak

olayları ve politik mücadeleyi ak-kara mantı"ı içinde

de"erlendirmeye alı#kın olanlar bunda bir kar#ıtlık

görebilirler.

Bir an için yöneltilen ele#tirilerin "haklı" oldu"unu

varsayalım. O zaman da #u sorunun yanıtını vermek,

Türkiye sosyalistlerine dü#er: Bırakalım geçmi#i.

117

Öcalan'ın Türkiye'ye getirilmesinden bu yana geçen dokuz

ay içerisinde, söyler misiniz, içinizden hangi parti bunu ve

Kürt sorununu gündemine alan bir tek konferans veya

kongre topladı? Hanginiz tam da sizlerden hiç de"ilse

"inadına dayanı#ma" beklendi"i dönemde, sesinizi

çıkarttı? E"er iddia edildi"i gibi, Kürtler AGIT'den medet

umacak hale gelmi#lerse, bunda sizin hiç mi payınız yok?

DYP'li Dülger'in bile Kürt ulusal hareketinin televizyon ve

basınına çıkmaktan imtina etmedi"i, idam cezasına

kesinlikle kar#ı oldu"unu bu televizyondan açıkça

söyledi"i bir dönemde bile, hala Kürtlerden uzak

duranların ya da yan yana gelirken bile iyi saatte

olsunların ne dedi"ini kollayanların böylesi ele#tirileri ne

derece haklı olabilir?

Elbette ki, milyonların katıldı"ı bir halk hareketinde

herkesin ideolojik ve politik donanımı aynı de"ildir.

Böylesi büyük halk hareketleri, politik bilincin en ileri ve

en dü#ük düzeyinin birlikte yer aldı"ı hareketlerdir.

Kitleler bu hareket içinde ö"renirler. Böylesi muazzam bir

kitlesel harekette, AG!T'in Kürtlere demokrasi

getirece"ine inananlar olsa bile, bu hareketi temsil etti"i

en ileri noktasından de"il de, en geri unsurlarına bakarak

de"erlendirmek ve ele#tirmek tek kelimeyle haksızlık

olurdu.

Sevgili dostlar, Kürt devrimcilerinin, sömürgecilere

oldu"u gibi, onların a"ababalarına da güvenilmeyece"ini

en az sizin kadar bilecek bir bilince ve üstelik sizden bir

fazlasıyla tecrübeye de sahip oldu"unu bilmekte yarar var.

(21 Kasım 1999)

118

GERE#" DÜ!ÜNÜLDÜ...

Siz bu satırları okurken, e"er kestiremedi"imiz

herhangi bir nedenle erteleme olmazsa, Yargıtay Ceza

Dairesi "gere"i dü#ünüldü" diye ba#layıp Öcalan hakkında

verilen idam cezasıyla ilgili kararını açıklamı# olacak.

Bu dava, Türkiye Cumhuriyetinin tüm bir tarihi

boyunca birikmi# toplumsal, ulusal ve siyasal sorunların

alabildi"ine keskinle#ip, bir kördü"üm oldu"u noktada

görüldü. O nedenledir ki, hangi tarafta yer alıyor olurlarsa

olsun, herkes biliyor ki, burada sadece hukuksal bir

gereklili"inin yerine getirilmesi söz konusu de"ildir. Bu

davanın sonucu, Türkiye'nin önümüzdeki on yıllarda nasıl

bir ülke olaca"ıyla ilgili hayati önemde bir siyasal karar

olacaktır.

Ku#kusuz kendisini siyasal olan bir sorunda kararı,

sadece hukukçulara bırakmak ya da alınan siyasal

kararların do"urabilece"i tepkileri, hukuksal kurumsal

aracılı"ıyla izale etmeye çalı#mak asla çözüm

olmayacaktır.

Gerek Öcalan'a idam cezası veren Devlet Güvenlik

Mahkemesi gerekse Yargıtay Ceza Dairesinin yargıçları

bu toplumun bireyleri olduklarına göre, sadece verdikleri

kararın sorumlulu"unu ta#ımakla kalmayacaklar; aynı

zamanda Türkiye'nin önümüzdeki dönemde Türkiye'nin

alaca"ı toplumsal-siyasal #ekillenmenin de kendi

sorumlulukları oranında orta"ı olacaklardır.

Bir yargıcın bir yandan ilkesel olarak idam cezasına

kar#ı oldu"unu söylerken, öte yandan da Öcalan söz

konusu olunca "ama" diyerek mevcut iç hukuka atıfla

119

idam kararına imza atmasının dayanılmaz vicdani

çeli#kisini daha önceki bir yazımda söz konusu etmi#tim.

Mevcut yasalara göre, herkes bir biçimde kendini

haklıla#tıracak gerekçeler üretebilir ve rahatlatabilir. E"er

son ayların tartı#maları ve kamuoyunun de"i#meye ba#la-

ması Yargıtay yargıçlarını köklü bir fikir ve tutum

de"i#ikli"ine yöneltmemi#se, verilecek karar büyük bir

ihtimalle idam hükmünün onanması olacaktır.

Sizi bilmem ama, ben ne zaman "gere"i dü#ünüldü.."

sözünü duysam, ço"u kez yargılamanın ba#lamasından

çok önce verilmi# bir kararın, nasıl kitabına

uyduruldu"unun öyküsü ba#lıyor diye anlarım. Bu,

yargıçlara güvensizli"in en uç ifadesi bir önyargı olarak

alınmamalıdır. Bir yandan bugüne dek ya#anan tec-

rübelerin do"al refleksi iken, öte yandan da Türkçe'nin dil

kurgusu ve toplumumuzda egemen olan mantı"ın i#leyi#i-

ne ili#kin kavrayı#ımın ifadesidir.

Yasalar, insanlar arasındaki ili#kilerde uyulması gerekli

kuralları ve uyulmaması halindeki yaptırımları do"rudan

veya örtükçe ifade ederler. Yasaların varolması, hukukun

varoldu"unun kanıtı de"ildir. Bir haklar sistemi olarak

hukuk, elbette ki o toplumda egemen olan toplumsal ve

siyasal ili#kilerin çok ilerisinde olamazlar. O da toplumun

genel yapısının bir parçasıdır. Ancak bugün ba#ta anayasa

olmak üzere, genel tüm hukuk sistemimizin bu topluma

zorla giydirilmi# bir deli gömle"ine benzedi"ini, mevcut

politik konjonktürden nasiplenen bir zümre dı#ında herkes

kabul etmeye ba#lamı#tır.

Barı#ın sa"lanması, demokratikle#me yönünde adımlar

atılması ve bu çerçevede de yeni bir anayasanın

120

hazırlanmasının gündemde oldu"u bir geçi# sürecinde,

gönül isterdi ki, Öcalan hakkında karar verecek olanlar,

sadece iç hukukun de"il, aynı zamanda Türkiye'nin altına

imza koydu"u sözle#melerle kendisini yükümlü kıldı"ı

uluslararası hukukun günümüzdeki düzeyini göz önüne

alan bir karar versinler. Bu, hukuktan ve yargıçlardan çok

#ey beklemek de"ildir aslında. Anlayı#ımız demokrasi

yönünde de"i#tikçe ve buna ba"lı olarak da hukuksal ve

siyasal kurumlarımız yeniden #ekillenmeye ba#ladıkça,

bugün sadece temenni olarak ifade ettiklerimizin

demokratik kavrayı#ın en sıradan ifadesi oldu"u daha iyi

görülecektir.

Hiçbir devletin, bir ba#ka devletten zorla adam

kaçırarak onu yargılayıp cezalandıramayaca"ı; devlet

kurumlarından birinin uluslararası hukuku böyle bir ihlali

halinde ise, yargıçların tutukluyu, kendisine yurtdı#ına

gitme imkanı da vererek derhal serbest bırakacakları bir

düzeye gelece"iz. Bunu kolayca elde edemeyece"imizi

biliyorum. Ancak sürmekte olan mücadele gelecekte

kesinlikle böyle bir durumu yaratacaktır. $imdi asıl olan,

bunun gere"ini dü#ünüp yapmak olacaktır.

(25 Kasım 1999)

121

"DAM KARARININ ONANMASINA … ("NKAR VE "MHANIN DEVAMINA)

Beklenen ve bilinen karar açıklandı. Dünkü yazımda

binde bir de olsa bir ihtimal bırakarak "e"er son ayların

tartı#maları ve kamuoyunun de"i#meye ba#laması

Yargıtay yargıçlarını köklü bir fikir ve tutum de"i#ikli"ine

yöneltmemi#se, verilecek karar büyük bir ihtimalle idam

hükmünün onanması olacaktır" diyordum. Bu hükmün

bozulaca"ı gibi bir iyimserli"e hiç sahip olmamakla

birlikte, yine de yargıçların bunca tartı#madan sonra

uluslararası hukukun bugün ula#mı# oldu"u teorik düzeye

uygun bir tutum alabilmelerini arzulardım. Ama onlar

bunu tercih edecek bir yönelime sahip olmadıklarını

gösterdiler.

Bu dava açıldı"ı andan itibaren siyasal bir davadır.

Hukuksal bir çerçevede görüldü"ünü ise, kafaları

küflenmi#, prof sıfatlı ve bol maa#lı "bilirki#iler" dı#ında

kimse savunmamaktadır. Bugün bir davanın

hukuksallı"ını belirleyen, uygulandı"ı söylenen hukukun

ne oldu"udur. Bundan üç yüzyıl önceki hukuk kurallarıyla

da yargılama yapabilirsiniz. Bu sizin hukuk çerçevesinde

kaldı"ınızı ve adil oldu"unuzu göstermez.. !ki nedenle

göstermez: Birincisi, ça"da# toplumun ula#tı"ı düzeyin

çok gerisindeki kuralları dayattı"ınız için. Ama bu

göreceli ve sübjektif bir de"erlendirmedir. O nedenle

#imdilik bir kenara koyabiliriz. Nesnel bir olgu olan

ikincisi ise, devletin altına imza attı"ı ve bugün evrensel

diye kabul edilen temel ve insan hakları sözle#meleri ba#ta

olmak üzere, uluslararası hukuku olu#turan hiçbir norma

uyulmadı"ı için hukuksal de"ildir. Hukuksal olmak ile adil

122

olmak birbirinden ayrılamayacak #eylerdir. En azından

hukuk mektebinde okuduklarına azcık inancı olanlar

açısından. Önümüzdeki günlerde A!HM muhtemelen bunu

alaca"ı kararla bizlere bir kere daha hatırlatacaktır.

Bu durumu en iyi gören ku#kusuz Abdullah Öcalan

olmu#tur. O nedenle de, kendisine dayatılmak istenen

"usulüne uydurulmu#" mahkeme sürecini bir kenara

koyarak, barı#ın sa"lanması ve Türkiye'nin

demokratikle#mesi için ardı ardına öneriler yapmı#,

programlar sunmu#tur. !lk ba#larda yanlı# anla#ılma ve ge-

çici olarak prestij yitirme pahasına ısrarla dile getirdi"i çö-

züm önerilerinin önemi her geçen gün daha iyi

anla#ılmaktadır.

Öcalan'ı dün oldu"u gibi, yakalandıktan sonra da en iyi

anlayan ku#kusuz PKK ve Kürt halkı olmu#tur. Bu

nedenledir ki, bugün ister kabul edilsin isterse edilmesin,

Türkiye'de yeni bir süreç çoktan ba#lamı#tır ve

sürmektedir. Bu sürecin barı# ve demokrasiden yana

kazanımlarla derinle#tirilmesi ise, sadece PKK ve Kürt

halkının görevi olarak görülmemelidir. Türk halkının

devletin yürüttü"ü sava#tan çıkarı olmayan tüm kesimle-

rinin bu sürece katılması gerekir. Bu noktada ise,

Türkiye'nin sosyalistlerine, sosyal demokratlarına,

liberallerine ve hatta uzun vadeli çıkarlarının bilincine

sahip milliyetçilerine görevler dü#mektedir.

Abdullah Öcalan'ın kendisinin defalarca söyledi"i gibi,

O'nun idam edilmesi bile #u gerçe"i de"i#tirmeyecektir:

Dönüp dola#ıp, gelinecek çözüm programı budur.

Öcalan'ın, idam hükmünün onanması halinde

tutumunun de"i#meyece"ine ili#kin açıklaması, aynı

123

zamanda PKK için de geçerlidir. E"er Türk halkı on be#

yılı a#kın #ovenizm ve ırkçılık bombardımanın uyu#turucu

etkisinden kurtulabilirse, bu devletin babasının yıllarca

tekrarlayıp demagojik bir laf salatasına dönü#türdü"ü

"kendim için bir #ey istemiyorum" sözünün, Abdullah

Öcalan'ın #ahsında bir gerçekli"in ifadesi oldu"unu gö-

rebilecektir.

Kürt halkının önderi hakkında verilen idam hükmünü onaylayanlar, aynı zamanda bugüne kadar sürdürülen inkâr ve imha politikasının devamına da demektedirler. Ancak bu bir MÜCADELE'dir. Buradan kimlerin ba#arıyla çıkaca"ını da hep birlikte görece"iz.

Öcalan hakkında verilen kararın nasıl olsa infaz edilmeyece"i gibi rehavete hiç kimse kapılmamalıdır. Böylesi bir rehavet aynı zamanda basiret tutulması anlamına gelir. Bu nedenle "Öcalan'ı asarız; Kürtlerin de türkü söylemesine izin verir, bu i#i çözeriz" diye hesap yapanların hesabını bo#a çıkartmak için, bugün çok daha kararlı biçimde Öcalan'a sahip çıkmak gerekir. Türkiye'nin barı# ve demokrasiden yana gelece"i, Öcalan'ın ya#amına ba"lıdır. PKK'nin bir idam halinde bile, Öcalan'ın çizdi"i bugünkü politikayı sürdürece"inden hiç ku#kumuz yok. Ancak Kürtlerden fedakârlık üzerine fedakârlık istemenin, önderlerinin de bu arada yok edilmesine seyirci kalmasını beklemek ise, hiçbir vicdanın kabul edemeyece"i bir #eydir.

Öcalan hakkında verilen idam kararının onanmasına, dolayısıyla inkar ve imhanın devamına diyenlere kar#ı bizler de !DAM CEZASININ KALDIRILMASINA, BARI$ VE DEMOKRAS!N!N GERÇEKLE$T!R!LMES! !Ç!N MÜCADELEN!N DEVAMINA... diyoruz.

(26 Kasım 1999)

124

MÜTEFESS"H

Öcalan'ın idam hükmünün onanmasından sonra,

Yargıtay binasında önce avukatlar fiile dönü#emeyen

sözlü saldırıya u"ruyor. Ardından da !nsan Hakları

Derne"i basılıyor ve Genel Ba#kan Hüsnü Öndül

tartaklanıyor. Akın Birdal'ı aynı yerde vuranlar, #imdi

daha bir güç almı# olarak devam ediyorlar saldırılarına.

Yargıtay’ın onama kararı ile !HD'nin basılması

arasında bir ba" var mı? Neden bu "adaletin tecellisinden

galeyana gelmi# vatanda#lar" bir ba#ka yere de"il de,

!nsan Hakları Derne"ine saldırıyorlar? Yoksa !HD ile

PKK binasını mı karı#tırdılar? Ve neden "Türkiye

Türklerindir" gazetesinden "Bu ülkenin aydınlık insanları,

size bizim gibi bir #ey yara#ır" diyen gazeteye kadar tüm

Türk basını bunu es geçiyor?

!nsan Hakları Derne"i, kim ne derse desin, bu ülkede

demokrasi ve insan haklarını savunan onurlu bir

kurulu#tur. Ba#ta Akın Birdal olmak üzere, binlerce !HD

üyesi ve gönüllüsü, hala ço"u sosyalistlerin bile

kavramakta ve sindirmekte zorluk çektikleri genelle#mi#

bir özgürlük anlayı#ının temsilcileridir. !nsana dair her

alanda her türlü haksızlı"a kar#ı olmak gibi bir kavrayı#a

sahip olmayanların ne demokratlı"ından ne de özgür birey

oldu"undan söz edilebilir.

Yetkisiz bir mahkemenin verdi"i hukuk dı#ı bir kararın

Yargıtayca onanması onu hukuksal kılmaya yetmez. !nfaz

ekiplerinin, !HD Genel Merkezine kar#ı taarruza geçmesi

tek bir #eyi ispat eder: Yargıtay kararı, !HD'ye kar#ı

alınmı# bir karardır. Yani insan haklarına ve demokrasiye

125

kar#ı bir karardır. Hukuku hepimizi ba"layan bir haklar

sistemi olarak de"il de, hala #ark kurnazlı"ıyla i#i kara

kaplı kitaptaki yerine uydurmak olarak anlamaları normal

fa#istler ve onların suç ortakları elbette karar ile saldırı

arasındaki ba"ı göz ardı edeceklerdir. Hatta en iyisi

bundan bir haber olarak bile söz etmemek olacaktır. Ama

sava# dairesinin muhbir kalemi dayanamayıp "Sırada

A!HM var" ba#lı"ı atıyor ve ekliyor: "Piyasaya insan

hakları adına çıkan sahtekâr hainlerle yobazlar bir olup

bunların Kuzey Irak'taki inlerine ziyaret düzenliyordu."

Eh böyle yazanlar elbette ki, Akın Birdal'ın

vurulmasına, Hüsnü Öndül'ün dövülmesine ve !HD'ne

saldırılmasına sadece sevinmeyecekler, bunları te#vik de

edeceklerdir. Olan da bundan ibarettir.

Ya peki, bak size bu yara#ır diyen gazete farklı mı

dü#ünüyor? Bir yazısında hızını alamayıp bana da PKK

sözcüsü olmak onuru veren zat ise, demokrasi adına #öyle

diyor: "Her #eyin ço"ulcu demokratik yapı içinde çözülme

zamanı gelip geçmi#tir. Bence Öcalan vicdanlarda

ya#amıyor artık, bırakın tek ba#ına !mralı'da ya#asın".

$imdi bunlar bu kafayla münevver olacaklar, bunlar

ço"ulcu demokrasiyi savunacaklar! Buna kargalar bile

güler. Öcalan, vicdanlarda ya#amıyormu#. Kimin vicda-

nında ya#amıyor sayın ço"ulcu? Herkesin, kendiniz gibi

dü#ünmesini, ya#amasını ve inanmasını isteyerek mi

ço"ulculuktan söz ediyorsunuz? Ya da herkesin, sizin gibi

vicdansız oldu"unu mu sanıyorsunuz? Yoksa siz Kürt

deyince sadece korucu ba#ıları mı kastediyorsunuz? E"er

bu memlekette bırakalım sizin artık zamanı geldi dedi"iniz

ço"ulcu demokrasiyi, demokrasinin zerresi olsa, hangi

126

vicdan, hangi hukuk ve hangi ahlak Öcalan'ı !mralı'da esir

tutabilir? !#te bunların idama kar#ı çıkabilme derecesi ve

gerekçesi.

Peki, bu sosyal demokrat, laik ve de Atatürkçü.

Dolaysıyla olur bu kadar kusur. Ya sosyalistlerimiz? Onlar

elbette idama kesinlikle kar#ı. Barı#ı istiyorlar. Demokrasi

istediklerinden ve hatta daha da ilerisini istediklerinden de

hiç ku#kum yok. Ama i# Öcalan ve Kürtlere gelince,

ba#lıyor yan çizme. Hiç biri kalkıp da, lafı dolandırmadan

Öcalan'ın idamına da kar#ıyız. Kürtlerin inkârına da

kar#ıyız. Bu yargılama hukuk dı#ıdır. Kürtlerin haklarını

tanımayan demokrat olamaz, demiyor. "$iddetin çözüm

olmadı"ının anla#ıldı"ı günümüzde" diye ba#layan ve ka-

sıtlı olarak muhatabını ceza sahasına çeken argümanlarla

vaziyeti idare ediyorlar. Sonra da dostça beni uyarmaya

devam ediyorlar. Biraz Kürt milliyetçisi gibi yazmıyor

muymu#um? Acaba sosyalizmi unutmu# muymu#um?

Evet, bir yanda Akın Birdal, Hüsnü Öndül gibi onurlu

insan hakları savunucuları, demokrasinin ve ça"da#

hukukun savunucusu Öcalan avukatları, bir avuç demokrat

ve devrimci; öte yanda fa#istler ve ortakları.

Arada ise yalpalayıp duran münevver sosyal

demokratlarımız ve sosyalistlerimiz! Kusura bakmayın

ama ben koku#mu#luktan ba#ka bir #ey görmüyorum.

(27 Kasım 1999)

127

APO’YU SEVMEK

Sevmek, geni# ve dar anlamda kullanılan bir fiildir.

Sıradan bir ho#lanmadan en tutkulu a#klara kadar geni# bir

yelpazedeki duygusal konumlarımızı dile getirmekte

kullandı"ımız bir kavramdır. !#in i#ine dozajı biraz yüksek

sevgi girince, sevgimizin yöneldi"i ki#iye, canlıya, bitkiye,

topra"a ve ba#ka #eylere kar#ı nesnel olamayaca"ımız,

mantıklı ve do"ru tutumlar alamayaca"ımız söylenir.

Do"ru söze ne denir, elhak öyledir.

Ama unutulan ba#ka bir #ey var. Birçok #ey gibi sevme

de bir ö"renme i#idir. Sevgi insana do"u#tan verili bir

duygu de"ildir. !nsanın ba#ka insanlarla ili#kisinde ortaya

çıkan, ö"renilen ve ö"retilen bir haldir. Sevmek sevilecek

olanı tanımakla, anlamakla ba#lar ve onunla ili#kini sadece

belli bir düzeyde tutmak için de"il, derinle#tirip

zenginle#tirmek için verdi"in emekle anlam kazanır. Onun

içindir ki, sevgi aynı zamanda emektir denir. Öyleyse salt

duygu ve mantıkla çok az ba"lantılı oldu"u varsayılan,

dü#ünme organımız beyinden de"il de duyguların merkezi

yürekten kaynaklandı"ı söylenen sevgide de bilinçli bir

ö"e vardır.

Sevgi ve sevmenin ba#ka alanlarını bir kenara

bırakarak, toplumsal çıkarların çatı#tı"ı politikaya

bakalım.

Politikanın kendisi (en azından bugüne kadar bilinen

prati"i içinde), sevginin de sevgisizli"in de en uç

noktalarda ifadesine tanıklık eder. Çıkarların her türlü

yöntemle sava#tı"ı bir yerde, sevgiden söz etmek abesle

i#tigal de"il midir? Hem evet, hem hayır. Evet, abestir.

128

!nsanın insana sevgisi olsaydı, birbirimizi ezmek ve

bo"azlamak için bunca devasa aygıtlar yaratır mıydık hiç?

Politikadaki sevgi, ayıya haksızlık yapmak pahasına ör-

nekleyecek olursak, ayının yavrusunu sevmesi gibi-

dir."Sevgiden" bo"azlamaktır.

Ama hayır, abes de sayılmaz. Kitle ileti#im araçlarının

bize "seveceksin" diye empoze etti"i, kimi zaman anamız,

kimi zaman babamız ve de"i#mez bir biçimde de hep

atamız olanlara yönelik sevgilerimiz de vardır. Ne kadar

içtendir, ne kadar dayanıklıdır ya da ne denli gerçektir

bilinmez; ancak insan o duyguları ya#ıyor veya ya#adı"ını

sanıyorsa, bunu bile öyledir deyip kabul etmek gerekir.

Politika alanında, bana göre, tarih, felsefe, toplum bilim

ve genel olarak dünyayı kavrayı#ta bilinçli bir tutum sahibi

olunmadıkça, gerçek bir sevgiden söz edilemez. Sevgi,

insana özgü en de"erli duygudur. Müthi# bir sevgisizlik

ortamında sevgiye hasretli"imiz bizi ço"u kez sanal, geçici

ve dolayısıyla hep ihanete hazır oldu"umuz ili#kilere

yöneltiyorsa, nedenini biraz da bu bilinç eksikli"i veya

çarpılmasında aramak gerekir. Ben politikada, politikanın

bizzat kendisini ortadan kaldırmaya çalı#anları severim.

Politikanın ortadan kaldırılması, kendini var eden

ko#ulların dönü#türülmesi demektir; yani toplumsal sınıf-

ların, insanın insanı sömürme ili#kisinin ve onun

egemenlik araçlarının ortadan kaldırılması demektir.

Renkler ve zevkler gibi sevgileri tartı#mak da netameli

ve bir anlamda sonuçsuz bir tartı#madır. O nedenle dönüp

ba#a, politikada sevgilerimizi de"il de, politik aktörlerin

programlarını, yakın ve uzak hedeflerini, kullandıkları

araçları tartı#mak daha iyi olacaktır.

129

Peki ama, diyeceksiniz, sevgi üzerinde bunca söze ne

gerek vardı? Nedeni basit. Kimi arkada#lar bu kö#ede

yazdıklarıma öyle fazla bir ele#tiri de getirmeden, "Nasıl

olur da Apo'yu sevebilirsin?" diyorlar. Gerçi bugüne kadar

kimi sevdi"im kimi sevmedi"im konusunda bir #ey

yazmadım. Buna gerek de yoktu; ancak madem sevmek-

sevmemek düzleminde bir yanıt bu arkada#ları tatmin

edecek, söyleyeyim:

Apo, Mahir gibi yakı#ıklı, Deniz kadar uzun boylu,

Ertu"rul gibi belagatlı de"il. Bunları hangi gerekçelerle

seviyorsam, O'nu da öyle. Tanımaya, anlamaya çalı#ın.

Emek verin. Göreceksiniz, siz Apo'yu çok seveceksiniz.

(02 Aralık 1999)

130

D"ASPORA YA DA ANAVATAN ÇILGINLI#I

Diaspora dinsel bir kavramdır. Sözlükler tanımını #öyle

veriyor: "Ba#ka bir din veya mezhebin ço"unlukta oldu"u

bir toplum içerisinde ya#ayan farklı din veya mezhebe

mensup azınlık cemaat üyeleri. Bu azınlı"ın ya#adı"ı

bölge."

Kavramın tanımı ve tarihinde dinsellik a"ır basıyor olsa

da, ülkesindeki politik baskı, takibat, sava# ve benzeri

nedenlerle yurtdı#ında ya#amak zorunda kalan politik

göçmenler için de kullanılıyor. Bu çerçevede örne"in

Japonya'dan !skandinav ülkelerine kadar dünyanın dört bir

kö#esinde da"ılmı# bir Kürt diasporasından söz edilebilir.

$imdiye kadar Kürtlerden çok söz etti"imiz için,

isterseniz bugün de diasporadaki Türk sosyalistlerinden

söz edelim.

12 Eylül ve sonrasının politik ko#ulları birçok Türk

sosyalistini yurtdı#ına gitmek zorunda bıraktı. Ço"unlu"u

Almanya'da olmak üzere Avrupa ülkelerinde bir Türk

sosyalistleri diasporası olu#tu"undan söz etmek mümkün.

Gerek Türkiye'deki genel siyasal gidi#at, gerekse

kendilerinin ba"lı oldukları cemaatin (örgüt veya parti) iç

hayatı, bu politik göçmenleri müthi# etkiliyordu.

Kendilerine yabancı bir çevrede cemaatin inancını ve

ibadetini sa"lam tutmak için, ülkede gösterilenden daha

fazla bir gayret gösteriliyordu. Cemaat üyeleri de

okyanusta kaybolmamak, rotayı #a#ırtmamak için

içtenlikle gece gündüz u"ra#ıyorlardı. $u veya bu nedenle

cemaatin dı#ına dü#mek, yabancı bir çevrede hiçli"e

mahkûm olmak gibi bir #eydi çokları için. Azınlıkların

131

ço"unda görülen içine kapalı ve su geçirmez tecrit bir

ya#amdı onlarınki. Öte yandan ise, ülkedeki cemaat

merkezi ve mensupları, onlardan çok #ey bekliyorlardı.

Çok #ey dense de, beklenenin aslında bunun eninde

sonunda parasal destekten ba#ka bir #ey olmadı"ını herkes

biliyor.

Sovyetler Birli"i ve Do"u Avrupa'daki çökü# ve

ardından gelen geli#meler, zaten 80'lerin ortasında çoktan

ini#e ve da"ılmaya yüz tutmu# Türk sosyalist

cemaatlerinin faaliyetlerini sıfır noktasına yakla#tırdı.

Artık Avrupa'da 80'lerin ba#ındaki gibi güçlü bir Türk

sosyalist diasporası yoktur. Sosyalizmle ve aktif

politikayla ili#kisini sürdürenler, bir çırpıda sayılacak

kadar azalmı#tır. Ama politikayla ili#kisi Türk televizyon

kanallarının haberleri izlemeye kadar daralmı# ve en etkili

kampanyaların bile artık kendilerini canlandıramayaca"ı

gev#ek bir müminler toplulu"undan ise her zaman söz

edilebilir.

Aradan yıllar geçmi# olmasına ra"men, Türkiye'deki

ana cemaat ile Avrupa'daki yavru cemaatler arasındaki

ili#kinin özünde hiçbir de"i#iklik yoktur. Üç a#a"ı be#

yukarı aynı çark i#lemektedir.

Türkiye'dekiler farklı de"erlendirmeye devam ediyor

olsalar da, #u gerçe"in altını çizmek gerekir. Bugün hala

"inadına sosyalizm" diye azınlı"ın da azınlı"ı haline

gelmi# Avrupa'daki bir avuç Türk sosyalisti, gerek

ya#adıklarından gerekse okuduklarından çok #ey

ö"renmi#lerdir. Örne"in onlar Türkiye gündeminin ba#

maddesi olan Kürt sorununda en azından ikirciksiz de-

mokrat olabilmi#lerdir. Dünyadaki geli#melerle

132

Türkiye'nin sorunları arasındaki ba"ı kurabilecek bir bakı#

açısı geli#tirebilmi#lerdir. Ba#ka ülkelerin deneylerine

daha ilgi hale gelmi#lerdir. Burjuva demokrasisinin abc'si

denilecek tutumları göstermekte tereddüt eden ya da bin

bir dereden su getiren Türkiye'deki politik önderlere,

teorisyenlere #a#kınlıkla bakar hale gelmi#lerdir.

Türkiye'dekiler ise, bunlara hep "dı#ardan baktıkları

için ülkeyi anlayamayan arkada#larımız" muamelesi

yapmaktan imtina etmemi#lerdir. Bu tutum #imdiye kadar

kimi zaman açık kimi zaman örtülü biçimde ifade

edilmi#ti. Ancak #imdi belli ki mücadelenin geli#im

seyrine ba"lı olarak en uç noktalardan ifade edilmeye

ba#lanmı#tır.

Öcalan davası ba#layalı beri aralarında benim de

bulundu"um bu küçük sosyalist diasporanın aldı"ı tutumu,

basiretsizlik olarak de"erlendiren "anavatan"daki

arkada#larımız, artık çıtayı en yükse"e koyarak aldı"ımız

politik tutuma "diaspora çılgınlı"ı" te#hisi koymu#lardır.

Bizden hiçbir #ey duymak istememektedirler. Ola"andır;

bu da geçer. Ancak yine de bir küçük soru kalıyor

dilimizin ucunda: Diaspora çılgınlı"ı Kürtlerden yana

olmaktır. Ya anavatan çılgınlı"ı?

(04 Aralık 1999)

133

EFEND"LER BU !APKADIR! BU DA DEMOKRAS"!

Atatürk, Kastamonu'da kendisini çevreleyen kasabalı

ve köylülere "efendiler bu #apkadır" der ve #apka

devrimini ilan eder. $apka devriminin yılmaz savunucusu

Ecevit ise, kendisini bildi bileli #apkayı kafadan

dü#ürmemi#tir."$apka dü#tü, kel göründü" demesinler diye

midir? Onu bilmiyorum.

Ba#ta Ecevit olmak üzere zaten demokrat bir millet

oldu"umuz için, Avrupa Birli"i aday üyeli"ini kaptıktan

sonra intibakta hiç zorluk çekmeyece"iz. !nsan haklarıydı,

yargı ba"ımsızlı"ıydı, Kopenhag kriterleriydi falan vız

gelir bize. Ecevit'in sözleriyle bunların halli #unun #urası

en fazla altı aylık bir meseledir. Batı Avrupa’nın siyasal

örgütlenme düzeyine altı ayda intibak edecek haldeydik

de, neden Türkiye son 30 yılını askeri darbelerle, idam,

i#kence, kayıplar ve 15 yıllık adı konmamı# bir Kürtleri

yok etme sava#ıyla geçirdi?

Hani Ecevit Ba#bakan olmasa, galiba bizimle dalga

geçiyor diyesi geliyor insanın. Ama ortada ne bir mizah ne

de yalan var. Aslında bu yanıt, Ecevit ve devlet

yöneticilerinin Türkiye'ye ne tür bir demokrasi

öngördükleriyle ilgili bir mesele. "Önce Apo'yu asalım,

sonra da idamı kaldıralım" diyen #ark kurnazı fa#istlerle,

Kürtleri bir ulus, bir halk ya da bir azınlık olarak bile

kabul etmeye yana#mayan, "silahlı toplum örgütü" MGK'lı

demokrasiyi içine sindirmekte beis görmeyen zihniyet

erbabından bundan daha fazlasının çıkmayaca"ını ise

bizlerin biliyor olması gerekir.

134

Türkiye'nin AB aday üyeli"inin gerisinde demokrasi ve

insan hakları de"il de, uluslararası tekellerin çıkar ve

hegemonya hesaplarının yattı"ını bilenler açısından ortada

#a#ılacak bir durum yoktur. Bölgesel güç olma ve yeni

dünya düzeni çerçevesinde kendisine biçilen rolü oynamak

için AB üyeli"ini gerekli gören Türkiye devleti, mevcut

yöneticileri ve egemenleri #u demokrasi ve insan hakları

gibi meseleleri içlerine pek sindiremeseler de uluslararası

antla#malarla kendilerini ba"lamı#lardır.

Bu aday üyelikle birlikle, Kürt hareketinin gündeme

getirip zorladı"ı barı# ve demokratikle#me sürecine etkide

bulunacak yeni faktörler devreye girmi#tir. Türkiye

yakasında toplumsal muhalefetin etkin bir kitlesel

örgütlülü"e sahip olamadı"ı ko#ullarda, Kürt ulusal

hareketi bu aday üyeli"in gerçekle#mesini destekleyerek,

kendisine biraz nefes aldıracak bir imkân yaratmı#tır.

Ancak adil bir barı#ın ve demokratikle#menin ise, ancak

bundan sonra Türkler ve Kürtler cenahında geli#tirilecek

mücadelelerle sa"lanaca"ı unutulmamalıdır. Dünyanın

hiçbir yerinde bırakalım demokrasiyi, tek bir hak bile

kimseye ba"ı#lanmamı#tır. Haklar ve özgürlükler, onun

bilincinde olan ve onun u"runa mücadele eden halk

kitlelerince elde edilmi#tir.

AB üyeli"i ve onun kıstasları, Türkiye'ye otomatikman

bir demokrasi getirmiyor ve getirmeyecek de. E"er

Türkiye'nin sol, sosyalist güçleri, on be# yıl boyunca

sava#ta yalnız bıraktı"ımız Kürtlerle bugün barı# ve

demokratikle#me do"rultusunda yan yana gelir ve pratik

politika yapmaya ba#layabilirse, bir ba#ka Türkiye'nin

in#asının yolu açılabilir. Barı# ve demokrasi taleplerini

135

sürüncemede bırakarak, tam bir süründürme sürecinde

Kürt ulusal hareketini de etkisizle#tirip dejenere ederek

yola devam etmek isteyen egemenlerin hesapları bo#a

çıkartılabilir.

"Efendiler bu #apkadır, bu da demokrasi!" dercesine

Türkiye'nin ezilen halkları ve emekçileriyle dalga

geçilmesini istemiyorsak, Kürtlerle yan yana mücadele

etmekten ba#ka yolumuz yok.

(16 Aralık 1999)

136

B"NYIL DÖNÜMÜ

Takvimlere göre yirminci yüzyılı bir hafta kadar sonra

geride bırakaca"ız. Avrupa'nın büyük merkezlerinde bu

yılba#ı ya da daha do"rusu yeni bir milleniuma (binyıla)

giri# için büyük programlar düzenleniyor. Söylenenler

do"rusuysa, programların en ilginci Paris'te olacakmı#.

Aylar öncesinden oteller, lokantalar ve e"lence yerlerinde

rezervasyonlar yapılmı#. Binyıl dönümünde felaket ve

kaos öngörüleri yapanlardan tutun da, çocukları tam da o

gün do"sun diye sezeryan için bıça"ın altına yatmaya

hazır kadınların sosyete doktorlarının pe#inde ko#tukları

da söylentiler arasında.

Batı Avrupa'nın sanayi toplumlarında, özellikle de

Almanya’da verili üretim tarzı insanlara ister istemez her

#eyi önceden planlama alı#kanlı"ı kazandırmı#tır. Nüfusun

büyük ço"unlu"u için önceden planlanmamı#, randevuya

ba"lanmamı# bir günlük ya#antı neredeyse dü#ünülemez

hale gelmi#tir. Tatil mi yapacaksınız? En az altı ay

önceden kararla#tırmanız gerek, nereye, kiminle

gidece"inizi. Bir arkada#ınızla mı görü#mek istiyorsunuz?

Çat kapı giderseniz, "seninle sözle#memi#tik, zamanım

yok" diye kapıdan çevrilme ihtimalini göze almalısınız.

Nerdeyse kimi, ne zaman nasıl sevece"inizin ya da terk

edece"inizin planlandı"ı bir yerde, bizim gibi hiçbir

hesaba-kitaba gelmez kendili"indenlik içinde ya#ayanların

i#i oldukça zor. Bizim son dakikaya kadar ne yapaca"ımız

hiç belli olmaz. Ayrıca verdi"imiz sözlere, ba"ladı"ımız

randevulara uyup uymayaca"ımızın da garantisi de yoktur.

137

Günlük ya#antımız böyle de, sanki siyasal ya#antımız

çok mu farklı? Devletten tut da en küçük bir politik gruba

kadar aynı yakla#ım, aynı "i#i zamana ve zamanın

icaplarına bırakma" tutumu kendisini gösteriyor. Kimi

zaman açıktan dillendirdi"imiz, ço"u kez de söylemeden

uyguladı"ımız ilkemiz #u: Hele dur bakalım, zaman ne

getirip ne götürüyor?

!#te size bir örnek, ÖDP. Öcalan'ın Türkiye'ye

getirilmesinden bu yana Türkiye sosyalistlerinden,

özellikle de onların epeyce farklı kesimlerini bir araya

getiren ÖDP'den hep bazı beklentilerimiz oldu. Ku#kusuz

bu onun kurulu#undaki ve programındaki iddialarıyla

ba"lantılı beklentilerdi. Ancak #u bir yılın bir muhasebesi

yapıldı"ında bu beklentilerin neredeyse tümüyle bo#a

çıktı"ı görülür.

Öcalan'ın uluslararası bir korsanlıkla kaçırılması bu

parti tarafından protesto bile edilmemi#tir. Linç

histerisinin körüklendi"i, meydanlarda Öcalan'ın

maketlerinin yakıldı"ı ortamda yani Kürtlerin en çok

dayanı#maya ihtiyaç duydukları bir zamanda, binlercesi

idamla yargılanmı#, onlarcası idamdan dönmü# insanların

oldu"u bir partiden idama kar#ı kararlı bir ses çıkmamı#tır.

Bizzat Öcalan'ın ve Kürtlerin aldı"ı tutum ve

mücadelesiyle kamuoyunun de"i#meye ba#ladı"ı, burjuva

politikacılarının bile barı# sözünü telaffuz eder hale

geldikleri bir zamanda, barı# konferans veya kongreleriyle

tutumunu netle#tirmek, barı# ve demokrasi için seferber

olmak yerine, "#iddetin çözüm olmadı"ının anla#ıldı"ı

günümüzde" diye ba#layan ve muhataplarını hep ceza

138

sahasına çeken açıklamalarıyla i#i hep zamana havale et-

mi#tir.

Aslında yaptıkları de"il de, yapmadıkları konusunda

söylenecek çok #ey var. Nihayet #imdi kongre sürecine

giren bu parti, Türkiye gündeminin birinci maddesi

konusunda bir politika saptamak zorunda kalacaktır.

Hangi yönde gidece"ine ili#kin alacakları kararlar,

hepimizi ilgilendiriyor. Bu nedenle onları izlemeye,

bugüne kadarki beklentilerimizi bo#a çıkartmı# olsalar da,

sosyalizm adına iddialarını sürdürdükleri sürece onlarla bu

zeminde tartı#maya devam edece"iz.

Gönül ister ki, üçüncü binyılın ba#ında yapaca"ı

kongrede bu parti, artık görevlerine nihayet talip olur.

Yoksa yine mi bo# bir beklenti ya da iyimserlik? Olabilir,

ama ne de olsa ilkemiz "bekleyip görece"iz"!!!

(23 Aralık 1999)

139

GELECEK B"Z"MD"R! Pê$eroj yê me ye!

Yirminci Yüzyılın ba#ında emperyalist devletler

dünyayı payla#mak için kıyasıyla bir sava#a hazırlanırken,

birileri de artık "barı# ve huzur ça"ı"nın geldi"ini vaaz

ediyordu. Öyle ya rekabetçi kapitalizm ça"ı geride

kalmı#tı. Sermayenin geli#imi ve yo"unla#ması tekelleri

ortaya çıkarmı#tı. Tekeller ulusal birimler olmayıp,

uluslararası ya da uluslarüstü bir karakter gösteriyordu.

Böyle bir durumda ise, rekabetin dayattı"ı pazar sava#ları,

yerini uzla#maya ve barı# ça"ına bırakacaktı.

Dünyayı Batı Avrupa ve Amerika Birle#ik Devletleriyle

sınırlayan Avrupa merkezcili"inin izlerini de ta#ıyan bu

kapitalizm analizlerinin tümden yanlı#lı"ını görmek için,

uzun zaman geçmedi. Birinci Dünya Sava#ı tekellerin bu

dünyaya nasıl bir barı# ve huzur vaat etti"ini gösterdi.

Emperyalizme ve bir bütün olarak sermaye

egemenli"ine kar#ı yanıt Rusya'dan geldi. 1917 Ekim

Devrimi, bütün bir 20. Yüzyıla damgasını basacak

geli#melerin anahtarı oldu. Yirminci Yüzyıla anlamını

veren de Ekim devrimidir. O, dünyanın proleterlerine,

sömürge boyunduru"u altında tutulan haklarına ı#ık oldu.

Bu arada Osmanlının yıkıntıları arasında #ekillenen Tür-

kiye Cumhuriyeti de, Ekim devriminin açtı"ı özgürlük

alanı dolayısıyla hayat bulabildi.

Emperyalizm ve sermaye dünyasının yanıtı, fa#izm ve

!kinci Dünya Sava#ı oldu. Ekim Devriminin ülkesi,

fa#izmi merkezinde vurmakla kalmadı; Berlin'de

Reichstag'da dalgalanan kızıl bayrak, aynı zamanda Çin ve

Vietnam devrimlerinin, Do"u Avrupa halklarının fa#ist

140

kölelikten kurtulu#unun ve sırada bekleyen Küba

devriminin zafer simgesi oldu. Latin Amerika'dan

Asya'ya, Ortado"u'dan Afrika'ya kadar dünyanın dört bir

yanında emperyalist egemenli"e kar#ı mücadelelerin do"al

müttefiki bir sosyalist blok olu#tu.

So"uk sava# yılları, nükleer sava#ın kapısına varan iki

kamp arasındaki gerginlikler, 1960'ların ve 70'lerin isyancı

ku#akları... Ve gerek emperyalizmin ku#atması gerekse

içerde tıkanma ve dejenerasyonla gelen 1989 sonbaharı.

90'lı yıllarda emperyalizmin zafer çı"lıkları arasında

tarihin ve ideolojinin sonu ilan edildi. Aslında biten ne

tarih ne de ideoloji yani marksizmdi. Biten Ekim

devriminin damgasını vurdu"u 20. Yüzyıldı. ABD'nin

hegemonyasını sa"lamca kurdu"u, AB'nin iyice

#ekillenmi# göründü"ü ve artık "demokrasi ve insan

hakları" demagojisiyle kapitalizmin, bu dünyanın mümkün

ve yıkılmayacak tek düzeni oldu"u propagandasının

yapıldı"ı 21. Yüzyıl ba#lamı#tı. Yeni dünya düzeni,

hıristiyan teolojisine de atıfta bulunularak, binyıllık barı#,

huzur ve adalet ça"ı olarak ilan ediliyor.

Miladi takvime göre yarın 21. yüzyıla girerken, bizden

bordamızdaki tüm cephanelikleri atmamız, artık sınıf

mücadelesi, toplumsal devrim, ulusal ve toplumsal

kurtulu# taleplerimizi unutmamız isteniyor. Millenium

#enlikleri arasında anla#ılmaz ve pek i#itilmez gibi

görünse de, biz yine de tekrarlayalım: Bu dünyada cinsel,

sınıfsal ve ulusal sömürü ve baskı sürdükçe, kapitalizmin

do"ası e#itsizlik ve zulüm sürdükçe, ona kar#ı mücadele

de sürecektir. Marx-Engels'in bizlere arma"an etti"i teori,

bu mücadelelerde yol göstermeye devam edecektir. Gele-

141

cek ku#aklar, adını ne koyarlarsa koysunlar, aynı idealler

u"runa mücadele edeceklerdir. Gelecek sosyalizmdir,

gelecek bizimdir.

Bu yeni yıl, yüzyıl ve binyıl dönümü dolayısıyla ba#ta

tüm okuyuculara, zindanlardaki devrimcilere, demokrasi

ve özgürlük için mücadele edenlere, da"larda ve

ovalardaki rêhevallere, adlarını sayamadı"ım tüm

dostlarıma ve Kürtlerin Ba#kanı Abdullah Öcalan'a en

içten sevgi ve selamlarımı yolluyorum.

Bi sedama salveger, sedsal û hezarsala nû, silavên xwe

yên germ û biratiyê; Di seride li xwendewanên me, li

#ore#gerên zindanen, li têko#erên demoqrasi û azadiye, li

#ervanên rêheval yê, li çiya û zozanan, li heval û dostan, û

li serokê kurdan Abdullah Öcalan dikim.

(30 Aralık 1999)

142

PUTLARI KIRMAK, KÜRTLERLE B"RL"KTE OLMAKTAN GEÇER

Saatler yirmidördü gösterirken, sava# alanlarını

aratmayan havai fi#ek gümbürtüleri arasında 20. Yüzyılı

geride bıraktık. Artık birkaç saattir yeni bir yüzyıldayız.

Alaimisemanın altından geçenlerde meydana geldi"i

varsayılan de"i#ikliklerin hiçbirini ya#amadık. Kaos ve

kıyamet tellallarının kehanetleri tutmadı. Tabii 2000'lere

girme #ölenlerinin yüksek gerilimli heyecanına

dayanamayarak kaç ki#i arada ezildi, ne kadarı intihar etti

ve ne kadar ev yandı henüz bilmiyoruz. Bildi"imiz dünya

henüz yerinde duruyor ve biz kaldı"ımız yerden devam

ediyoruz.

Kürtlere sömürge boyunduru"u, parçalanmı#lık, inkar,

imha ve hiçli"e mahkum etme denemelerinden ba#ka bir

#ey göstermemi# bir yüzyıl geride kaldı. Barı# ve

demokrasi talebiyle yeni bir sürecin kapısını aralayan Kürt

ulusal hareketi kar#ısında devletin ve mevcut siyasal

partilerin tutumlarında köklü bir de"i#iklik yok. Bir

yandan AB aday üyeli"i dolayısıyla Avrupa

standartlarında bir demokrasi sözü verenler, öte yandan

Kürtlere kar#ı saldırı, tutuklama ve operasyonlar devam

ediyor. Türkiye´yi yöneten tek ve gerçek parti MGK,

yüzyılın son toplantısında "AB sürecine devam" demi#.

Demirel hala ba#ımızda ve "grup #eyini kabul etmem"

diyor.

Daha öncede yazdı"ım gibi, Türkiye'ye yeni dünya

düzeni çerçevesinde biçilen rol çerçevesinde devletin

yeniden düzenlenmesi gündemde. Demokrasi ve özgürlük,

dün oldu"u gibi bugün de bu devletin reorganizasyonunun

143

de"il, ezilen halkların ve toplumsal sınıfların

mücadelelerinin ürünü olabilir ancak. Reorganizasyon

e#ittir demokrasi de"ildir. Kürtlerin ulusal ve demokratik

haklarının tanınması, yasal ve anayasal güvencelere

kavu#turulması için önümüzde daha çetin mücadeleler var.

Kürtler yıllardır bu mücadelenin içindedir. Eksik olan

Türkler cenahında Kürtlerle birlikte mücadele edecek

güçlü bir hareketin olu#turulamamasıdır.

Böylesi bir harekete sadece Kürtlerin ulusal ve demokratik talepleri açısından de"il, bir bütün olarak Türkiye'nin tüm ezilen, sömürülen, baskıya u"ratılan sınıfları, katmanları ve kültürleri açısından da ihtiyaç vardır. Bu nedenledir ki, sosyalizm, demokrasi ve benzeri iddialarla ortaya çıkan partilerin iddialarını, onların bu iddialara ne kadar uyduklarını de"erlendirmek kaçınılmaz bir görev oluyor. Sadece kongreler sırasında de"il, di"er zamanlarda da bu iddia ve taleplerin hatırlanması gereki-yor.

Kongresi yakla#an ÖDP, Genel Ba#kanının a"zından Kürt sorununda barı#çı ve siyasi bir çözümden yana tutum aldı"ını ilan ediyor. "ÖDP siyasetin put kırıcısı olma iddiasıyla halkın kar#ısına çıkmı#tır" diyor. "Kaybedecek gün yok. Mücadeleyi yükseltmeliyiz" diyor Ufuk Uras.

Bunlar güzel ve heyecanlandırıcı sözler. Ama putları kırmak için, putların arkasına saklanmamak, onlara cepheden kar#ı tutum almak gerekir. Türkiye'de mevcut putları kırmanın tek yolu ise, Kürtlerle birlikte olmaktan geçiyor. $imdi ÖDP de dâhil tüm demokrasi ve barı# diyen parti, grup ve kurulu#ların önünde #u soruya açık ve net yanıtlar vermekten ve gere"ini yapmaktan ba#ka bir #ey kalmamı#tır: Kürtlerle mücadele ortaklı"ı içinde, Türkiye'nin 21. Yüzyılını halklarımız için barı#, demokrasi ve karde#li"in yüzyılı yapmaya var mısınız?

(02 Ocak 2000)

144

TEHL"KEL" OYUN

PKK'nin ba#lattı"ı barı# ve demokrasi sürecinin çetin

bir yol oldu"unu, #iddetli çatı#malar, provokasyon ve

katliamlara da gebe oldu"unu sık sık hatırlatmaya

çalı#ıyoruz. !ster kabul edilmek istensin isterse istenmesin,

ısrarla vurguladı"ımız nokta, bugün barı#ın da ne zaman

nasıl bitece"ini kimsenin kestiremeyece"i meçhul bir kanlı

bo"azla#manın da anahtarı Öcalan'dır.

Son günlerde Fazilet Partisinin MHP'yi, DYP'nin

ANAP'ı kö#eye sıkı#tırma takti"i gibi yansıyan Öcalan

dosyasının Meclise getirilmesi ve infazı yolundaki

kampanya, çok daha kapsamlı ve tehlikeli senaryoların bir

parçasıdır.

Kürt hareketinin sa"duyulu ve sorumlu çabasıyla

yaratılmı# olan kısmi tartı#ma ortamı ve çözüm arayı#ları

tersyüz edilmek isteniyor. Öte yandan Ecevit ve

Demirel'de sözcülerini bulan e"ilim ise, Öcalan'ın idamına

kar#ı gibi görünmekle birlikte, Kürt sorununun çözümü

konusunda ciddi adımlar atmaya hiç de niyetli

görünmemektedir.

Öcalan'ın ya#amı üzerinde oynanan bu tehlikeli oyun,

bize iyi polis-kötü polis senaryosunu anımsatıyor. Kürt

hareketini parçalamayı, da"ıtmayı ve tümden

etkisizle#tirmeyi hedefleyen bu senaryo derinle#tirilir ve

Öcalan imha edilirse, Ecevit veya Demirel'in

"demokrat"(iyi polis) olarak oyundan ba#arıyla çıkma

#ansı olmayacaktır. Olmayacaktır, çünkü Kürt hareketi

bugünkü kölelik ko#ullarına boyun e"meyecek ve bu

145

tehlikeli senaryonun oyunca"ı olmayacak kadar tecrübeli

bir konumdadır.

PKK'nin bu kritik anda aldı"ı tutum ve uyarıları bunun

göstergesidir. PKK Merkez Komitesinin #u sözleri

üzerinde herkes uzunca boylu dü#ünmeli ve ister parti ister

birey olarak herkes sorumlulu"unu görmelidir: "Partimiz,

MHP'yi Türkiye'nin çıkarlarının bir gere"i olarak

sa"duyulu davranmaya, FP'yi provokatif tutumlarından

vazgeçmeye, demokratik güçleri ve de"erli halkımızı

barı#çıl demokratik etkinliklerini güçlendirmeye ça"ırır.

Herkes bilmelidir ki, Ba#kan Apo hem sava#ın hem de

barı#ın gerekçesidir. Ona göre hareket edilecektir."

Barı# ve demokrasiden yana tüm partilerin ve

kurulu#ların, Öcalan'ın ya#amı üzerinde oynanan bu oyuna

seyirci kalmaya hakları yoktur. Öcalan'a sahip çıkmak,

bugün barı#a ve demokrasiye sahip çıkmakla e#de"erdir.

Egemenler, Öcalan'ı asarız, ortalık biraz karı#sa bile bir iki

sözde hak kırıntısıyla Kürtleri de yatı#tırırız hesabı içinde

davranabilirler. Bu onların egemenliklerinin bir gere"idir.

Ancak kendisini ilerici, demokrat, sol ve sosyalist diye

niteleyen ki#i, kurulu# ve partilerin, bu iddialarını

sürdürdükleri sürece, bugünkü sessizli"in ve seyircili"in

hiçbir gerekçesi olamaz ve olmayacaktır. Bugünkü

tehlikeli oyuna kar#ı sesini yükseltenler bellidir. Kürtler ve

bir avuç Türk demokrat ve devrimcileri. Onları yalnız

bırakmak, aslında kendimizi yalnızlı"a ve hiçli"e mahkûm

etmek olacaktır. Bu nedenle herkesi bir kez daha

dü#ünmeye ve yerini belli etmeye ça"ırmak boynumuzun

borcudur.

(08 Ocak 2000)

146

SOSYAL"STLER"N B"REYSEL SORUMLULU#U

Bu yazıyı okudu"unuzda Kürt halkının haklı olarak tüm

dikkatinin toplandı"ı 12 Ocak hükümet ortakları zirvesi

tamamlanmı# olacak. Öcalan dosyasının nerede

bekletilece"ine ili#kin bir formül bulunmu# ya da üzerinde

çoktan anla#ılan formülün taraflara sindirilmesi için, i#i

zamana yayan bir tutum açıklanmı# olacaktır.

Öcalan'a ili#kin alınacak tavır, aslında her ki#i, parti ve

kurumun bizzat kendi gelece"iyle ilgili verece"i bir karar

anlamına geliyor. Bunun toplam etkisi, nihayetinde

Türkiye’de ya#ayan herkesin kaderini belirleyecektir.

Öcalan ile Kürt sorununun, Kürt sorunu ile Türkiye'nin

barı# ve demokrasi sorunun iç içe geçmi# oldu"unu,

bunların birbirinden koparılarak ele alınacak konular

olmadı"ını herkes bir biçimde el yordamıyla hissediyor.

Ancak sonucu hepimizin gelece"ini yönlendirecek bu

konu kar#ısında herkesin aynı duyarlılıkla yakla#tı"ını

söylemek mümkün de"il. Elbette ki bu duyarlılık ya da

duyarsızlıkların temelinde sınıfsal çıkarlar, bu çıkarlarla

her zaman çakı#ması da gerekmeyen ideolojik

#ekillenmeler yatıyor. Daha da özelle#tirir ve

ki#iselle#tirirsek, psikolojik faktörler de rol oynuyor.

Bu kö#eden, sınıfsal ve bireysel e"ilimleri ne olursa

olsun, Türkiye sosyalistlerine yönelik yaptı"ım ele#tiri ve

öneriler çok az bir istisnası dı#ında do"rudan olumsuz

tepkiler almadı. Tersine #imdiye kadar "haklısın ama..."

diye ba#layan ve sosyalistlerin örgütsel güçsüzlü"ünü

gerekçe göstererek bugünkü tepkisizli"i bir biçimde

haklıla#tırmaya çalı#an yanıtlar geldi. Seçimlerde sıfır

147

virgül binde bilmem kaç küsur almı# sosyalist partilerimiz

daha ne yapabilirlerdi ki?

Politikada gücün ne kadar önemli oldu"unu reddedecek

de"iliz. Aksine politik mücadelenin esas olarak toplumsal

güçlerle yapıldı"ını da burada sıkça tekrarlıyoruz. Sorun

dün veya bugün güçsüz olma sorunu de"il, toplumsal

gücün hangi amaçlar için ve nasıl yaratılaca"ı sorunudur.

Bu ise, bir partinin programından günlük taktiklerine

kadar birçok soruyu tartı#mamızı gerektirecek boyutlarda

geni# bir konudur. Bu konuları da yeri geldikçe kısmen de

olsa tartı#tık ve bundan böyle daha da çok tartı#maya

devam edece"iz. Ancak burada unutulan veya es geçilen

bir ba#ka noktanın altını özellikle çizmemiz gerekiyor. Bu

ise, bireylerin kendi konumları ve sorumlulukları.

Bir partiye, bir gruba ve veya cemaata üye olmak, bir

bütünün parçası olmaktır. Ortak bir irade olu#turmak ya da

varolan ortak iradenin parçası olmaktır. Ama bu durum hiç

kimseyi bireysel sorumluluktan kurtarmaz; tersine böyle

durumlarda bireylerin tavırları, ortak iradenin

#ekillenmesine katkıda bulunaca"ı için daha önemli olur.

Hatta kimi anlar ve olaylar vardır ki, e"er parti veya

cemaat bir tutum almıyor veya alamıyorsa, bireysel

sorumluluk daha da ön plana gelir. Böyle anlarda hiç

kimse, kendisinin bir bütünün parçası oldu"u, dolayısıyla

da ki#i olarak görü# belirtmesinin ya da açık tavır

almasının "#ık bir davranı#" olmayaca"ı gerekçesiyle

kendini haklı çıkaramaz. Böylesi gerekçeler, ne söyleyenin

kendisini ne de ba#kasını ikna eder. E"er bireysel

sorumluluk, bireysel sosyalist vicdan diye bir #ey varsa, bu

böylesi anlarda de"il de ne zaman harekete geçecektir?

148

Kürtler Türkiye'nin ve dünyanın dört bir yanında

partileriyle, dernekleriyle, belediyeleriyle, tüm

örgütlülükleriyle barı# ve demokrasi diye aya"a kalmı#lar.

Öcalan hakkında alınacak kararın, aslında kendilerinin

gelecekleriyle ilgili karar oldu"unu çok iyi anlamı#

durumdalar. Türkiye'nin barı# ve demokrasi diyen parti,

örgüt ve ki#ilerinden hangi yanıtı alıyorlar? Bu toplumun

onurunu temsil eden ve isimlerini artık bir çırpıda sayacak

kadar az bir avuç devrimci ve insan hakları savunucusu dı-

#ında kimseden ses gelmiyor.

O zaman sormak gerekmiyor mu? Haydi Kürt sorunu

konferansı yapmaya hazır de"ilsiniz. Her ne kadar soka"ın

partisi olmak istiyorsunuz ama onbinleri ya da binleri

soka"a dökmeye gücünüz yetmiyor. Sosyalist !ktidar

Partisi gibi, Öcalan hakkında verilen idam kararının gayri

me#ru oldu"unu açıkça ilan edecek ve tam da 12 Ocak

günü idama kar#ı bildiriler da"ıtacak devrimci enerjiyi

kendinizde bulamıyorsunuz. Ya peki, güçleri ancak o

kadar oldu"u için postaneden protesto telgrafı çekmek için

bir araya gelen ve tavırlarını politik bir eyleme

dönü#türmeye çalı#an bir avuç onurlu insanın arasında

sizleri niye göremiyoruz?

Mihri Belli deyince, "canım ne etkisi var ki?", Akın

Birdal deyince "iyi ama fazla angaje", Albayın e#i Özden

deyince "konu#uyor da ne oluyor?" gibi hep üstten ve

dudak büken tavırlar almakta hiç beis görmüyorsunuz.

Peki siz konu#muyorsunuz da ne oluyor? Sizin etkiniz ne?

Devrimci sorumluluklarınız, sosyalist vicdanlarınız

nerede?

149

Gözlerimiz her #eye ra"men o bir avuç onurlu insanın

arasında bazı eski dostları aramaya devam edecek. Bizim

ku#aktan gençlerin idolü Ertu"rul Kürkçü'yü, devrimci

yolcuların ihtiyar bilgesi O"uzhan Müftüo"lu'nu,

türkülerinde hep da"ları mekân tutan Mustafa

Kaçaro"lu'nu, kurtulu#un !lhami Aras'ını, troçkistlerin

Sungur Savran'ını, Memedin Kitabının yazarı Nadire

Mater'i ve daha onlarca eski dostu sormaya devam edece-

"iz. "Bireysel sorumluluk, bugün de"ilse ne zaman?"

demeye devam edece"iz. Çünkü gönlümüz hala onların da

yarın "ya peki, sen ne yaptın?" sorusuna devrimci cevaplar

vermelerinden yana.

(13 Ocak 2000)

150

!ANTAJ

!mralı yargılamaları sırasındaki idam tartı#malarında

ileri sürülen argümanları "Öcalan'ı PKK'ye astırma takti"i"

olarak nitelemi#tim. O zamandan beri geçen süre

içerisinde PKK silahlı mücadeleyi durdurdu; barı# ve

demokratik cumhuriyet projesini ortaya koyarak

Türkiye'de yeni bir süreci ba#lattı. Bu süreç bir yandan

Kürt sorunu ve sava# konusunda devlet içerisindeki

farklılıkların dı#a vurulmasına imkân verirken, sorunun bir

biçimde tartı#ılabildi"i yeni bir politik atmosfer yarattı.

PKK'nin esas olarak Türk halkına, onun ve barı# ve

demokrasiden yana güçlerine sundu"u ve tekelci

sermayenin sava#tan yana olmayan kesimlerini de

kapsayacak denli geni#likteki projesi, henüz yanıtlanmak

üzere cevap bekliyor. Öcalan'ın yakalanmasının yaratı"ı

#oven zafer histerileri üzerine olu#an parlamento ve

hükümet, kendi içlerindeki tüm farklılıklara ra"men bunu

sadece Öcalan'ın infaz edilip edilmemesi sorununda

dü"ümlenen bir kayıkçı dövü#üne çevirerek, PKK'yi ve

Kürt halkını #ah-mat tehdidi altında esir almak istiyor.

Bir yanda sava#ı sürdürerek Kürtlerin inkâr ve imhası

politikasına devamından yana güçler, öte yandan sava#ın

durdurulması, PKK'nin tümüyle devre dı#ı bırakılması,

örgütlü Kürdün ehlile#tirilerek hiçbir yasal ya da anayasal

güvenceye ba"lanmamı# bir-iki ufak hak kırıntısıyla

meselenin "hallinden" yana güçler. Ecevit-Demirel-

Yılmaz üçlüsünde sözcülerini bulan ikinci e"ilim, dı#

(Avrupa ile ili#kiler ve dünya kamuoyu) ve iç (sava#ın

yeniden ba#layabilece"i) gerekçelerle Öcalan'ın infazını

151

geciktirirken, sorunun Kürt sorunu oldu"unu, Kürt

halkının ulusal ve demokratik hakları tanınmadan hiçbir

#eyin çözümlenemeyece"ini görüyor ama telaffuz etmek

istemiyor.

Hükümet ortakları zirvesinden çıkan karar, bu ikinci

e"ilimin, birinci e"ilim kar#ısındaki açmazını gösteriyor.

Kürt sorununu görmezden gelme ve Kürtlerin ulusal

demokratik haklarını inkar zeminini payla#tıkları sürece,

Ecevit-Demirel-Yılmaz çizgisinin bırakalım ba#arı #ansını,

kendi varlıklarını sürdürme #ansları bile kalmayacaktır.

Zirvenin kararı, tam bir #antajdır. Bir yandan "bakın

Öcalan'ın infazını geciktiriyoruz" diyerek tüm sinirlerin

gerildi"i ve dikkatlerin karara kilitlendi"i bir anda Kürtleri

rahatlatmayı amaçlıyor; öte yandan da bu kararın

"Türkiye'nin yüksek menfaatleri aleyhine kullanılmak

istendi"inin de"erlendirilmesi halinde erteleme sürecinin

kesilerek, derhal infaz sürecine geçilmesi" tehdidini

savurmaktadır.

Nedir Türkiye'nin yüksek menfaatleri? PKK ve Kürtler

ne yaparsa, bu yüksek menfaatlerin aleyhine davranmı#

olacaklar? Bunların hiçbiri belli de"il. Yeri geldi"inde

hukuk devletinden, uluslararası hukuk normlarından,

Türkiye Cumhuriyetinin bir çete örgütü de"il bir devlet

oldu"undan söz edenler, "bak asarım haa!" diyerek bütün

bir halkı tehdit etmekte bir sakınca görmüyorlar. Hiçbir

halk, hele de özgürlü"ü için bunca bedeller ödemi# ve

ödemeye devam Kürt halkı böylesi #antaj ve tehditlerle

dize getirilemez.

Hükümet tüm sorumlulu"u, PKK'nin sırtına yıkarak

i#in içinden sıyrılaca"ını sanıyor. Yanıldıklarını hep

152

birlikte görece"iz. Sadece hükümet de"il, Türkiye'deki

hiçbir ki#i ve kurumun kendi payına dü#en sorumluluktan

kaçamayaca"ını ve hepimizin sorumluluklarımızın

bedelini er-geç #u ya da bu biçimde ödeyece"imizi

#imdiden bilmekte yarar var.

(14 Ocak 2000)

153

ÖCALAN'IN BA!ARISI

Hükümet zirvesinden çıkan karar iki taraf açısından ve

birçok yönleriyle de"erlendirilebilir. Zirve öncesinde

"Öcalan dosyasının nerede bekletilece"ine ili#kin bir

formül bulunmu# ya da üzerinde çoktan anla#ılan

formülün taraflara sindirilmesi için i#i zamana yayan bir

tutum açıklanmı# olacaktır" demi#im. Dünkü yazımda da,

Kürt sorununu gören ama telaffuz etmek istemeyen

e"ilimin, öteki e"ilim kar#ısındaki açmazına i#aret ederek

kararın #antajcı yönünü ele almı#tım. Bugün ise, Öcalan'ın

yakalanmasından bugüne kadar yapılan tartı#maları da göz

önüne alarak, kararın söylemedi"i ama bence ayan-beyan

ortada bir gerçe"in altını çizmeye çalı#aca"ım: Bu ise,

Öcalan'ın ba#arısıdır.

Gelin bir yıllık süreyi #öyle film #eridi gibi gözünüzde

canlandırmaya çalı#ın. Neler görüyorsunuz? Öyle fazla

ayrıntıya gerek yok. Kabaca birkaç karede bir yılın

öyküsü.

Birinci karede Öcalan'ın Türkiye getirili#i.. Fonda

istiklal ve mehter mar#ları e#li"inde zafer çı"lıkları...

Demirel'in Öcalan'la ilgili sözleri: Siyasi de"il, canidir.

!kinci karede cam kafesin içinden barı# ve demokratik

çözüm önerileri... Fonda Bandırma iskelesinden Öcalan’a,

PKK'ye ve ulusal kimli"ine sahip çıkan Kürtlere lanetler...

Bu faslın ara taksimi, özel TV kanallarında korucu

Kürtlerden Apo'ya küfürler.

!ki ile üçüncü kare arasında biraz zoom yapıp, gerek

Türk gerekse Kürt tarafından solcu, demokrat, sosyalist

154

çevrelerin kimilerinden gelen seslere kulak verelim:

Teslimiyet, nedamet, pi#manlık...

Üçüncü karede idam kararı. Sevinç gözya#ları,

sokaklarda kurulan dara"açları ve en arka fonda yine

sa"dan ve soldan "O'nu pi#manlık da kurtaramadı"

mırıltıları...

Dördüncü karede silahlı mücadeleyi bırakma ve

sınırların ötesine çekilme ça"rısı. Barı# heyetleri... Be#inci

kare, Yargıtay Ba#kanı Selçuk ve Ba#savcısı Sava#'ta

sözcüleri bulan tartı#ma... Altıncı kare AG!T, Helsinki

zirvesi ve AB üyeli"i... Yeni anayasa tartı#maları...

Yedinci karede idam cezasının Yargıtayca onanması, iç

hukuk yolarının tükenmesi ve dosyanın hükümete geli#i...

Sekizinci kare, hükümet ortakları zirvesi. A!HM

kararına kadar dosyanın hükümette bekletilmesi..

Demirel'den de"erlendirme ve ça"rı: "Barı#a herkesin

yardımcı olması lazımdır. Bu i# bitmeli. Herkesin dün

dü#ündü"ünü bugün bir defa daha dü#ünmesi lazım ve

biraz daha geni# dü#ünmesi lazım."

Peki Öcalan'ın ba#arısı nerede? diyeceksiniz. O'nun ba#arısı, oligar#i içindeki çeli#kileri do"ru de"erlendirip, militarist ve sava#çı kanadın arka plana çekilmesini sa"lamasındadır. Barı# ve demokratik cumhuriyet projesiyle tüm Türkiye'nin önüne çözümsüzlük ve tıkanmadan çıkabilece"i, toplumsal muhalefetin geli#mesinin önünü açacak bir siyasal atmosferi yaratmasındadır. Öcalan'ın bu çizgisi olmasaydı, Kürt sorununu çözümünü konu#ma yönünde azıcık e"ilim gösterdi diye öteki dünyaya gönderilen Özal ve bizzat Türke# tarafından tehdit edilen Sabancı'nın ba#ına gelenler ortadayken, bugün Demirel-Ecevit-Yılmaz ekibin böyle bir karar alabilece"i tasavvur edilebilir miydi? Bu çizgi

155

olmasaydı, 93 sonrasında özel sava#ın bastırması kar#ısında sesini-solu"unu çıkaramayanlar, bugün barı#, demokrasi ve uluslararası hukuk diye ortaya çıkabilirler miydi? Bunların hiçbiri olamazdı. Evet, bugün ortaya çıkan karar, MHP'ye ve devlet içindeki sava#çı-militarist kanada verilen açık bir tavizi ve #antajı içermektedir. Ama adını açıkça telaffuz edemezse de, Kürt sorununu gören, Öcalan'ın Kürt hareketi içindeki rolünü tanıyan bir karardır. Üstelik bu karar, Kürtlere #antaj yapan ifadeleri dolayısıyla Türkleri rahatsız etmesi, ayıbımız olarak görülmesi gerekse de, Kürtler açısından bir ba#ka anlamda daha olumlu karardır: Hükümet ve onun ço"unlu"unda sözcüleri bulan kesimler, bilerek ya da bilmeyerek ama daha çok da sorunu çözmekteki perspektifsizlikleri, dar görü#lülükleri ve ufuksuzlukları nedeniyle kendi kaderlerini Öcalan'a teslim etmi#lerdir.

Bundan aylarca önce Öcalan ne yapıyor? diye hayretle soranlara #u yanıtı vermi#tim."Bugüne kadar ne yaptıysa onu yapıyor aslında. Üstelik en olumsuz ko#ullar altında, yani sava#an taraflardan birinin önderi olarak esir edildi"i en elveri#siz bir ortamda, ba#arının yolunu açmaya çalı#ıyor."

$imdi ise ekliyorum: Ba#arının yolu açılmı#tır. Henüz bu ba#langıçtır. Sa"lam ve kararlı bir rotaya oturmamı#tır. Ancak bunu yalnızca Öcalan'dan beklemek, haksızlık olacaktır. Türk solcuları, demokratları, sosyalistleri olarak görevlerimizi bugüne kadar oldu"u gibi savsaklamak olacaktır. Öcalan ve Kürtler bu yolu açtılar. Bu ba#arı onlarındır. Kalıcı ve sa"lam kılmak ise, onlarla birlikte yükün altına girmekten geçiyor.

(15 Ocak 2000)

156

SENYÖR, SENATÖR, SEN"L

Ba#lı"a aldı"ım üç sözcü"ün etimolojik kökenleri

aynıdır. Hepsi de Latince senex (ya#lı) sözcü"ünden

türemi#tir.

Senyör, genellikle ya#amının olgunluk ça"ının ötesine

geçmeye ba#lamı# insanlar için kullanılıyor. Kısacası

bizim ihtiyar. Ayrıca feodal hiyerar#ide yer tutan bir

katmanı ifade etti"i gibi, günümüzde belli bir spor dalında

pe# pe#e birçok yarı#mayı kazanmı# kimseleri de niteliyor.

Tabii ba#kan, sözcü ya da meclisi açan en ya#lı üye

anlamında da kullanılıyor.

Senatör, ya#ıyla orantılı olarak bilgi ve deneyim sahibi

oldu"u varsayılan ki#ilerden olu#an meclisin üyesi.

Almanya'da oldu"u gibi eyalet hükümetinin bakanı

anlamına da geliyor.

Senil ise, yine ya#lılıkla ilgili ama özel bir durumun

sıfatı. Ba#ta bunaklık olmak üzere ya#lılı"a ba"lı arazlar

için kullanılıyor.

$imdi bir yandan demokrasi derken, öte yandan da

"!mralı siyaset kürsüsü de"ildir. Sussun" diyen Ecevit'in

bu çıkı#ını onun ya#lılı"ına ba"layanlar var. Ecevit'i

yakinen tanımam, doktoru de"ilim. Ayrıca tababet-i ruhiye

ile de bir ili#kim olmadı"ı için O'nun politikadaki

tutumunun ya#lılık arazlarıyla ba"lantısı konusunda da bir

#ey diyemem. Ancak Ecevit ve Demirellerin yönetti"i

devletin, politik olarak senilizmin tüm belirtilerini yıllardır

fazlasıyla gösterdi"ini söyleyebilirim. Dolayısıyla böylesi

bir devlette yöneticilerin genç veya ya#lı olması, e#yanın

tabiatı gere"i i#in esasını de"i#tirmemektedir. Ayrıca

157

senilizmin tedavisi de yoktur. O do"al bir sürecin belirli

bir evresinde ya#anılan ve artık geriye dönü#ü olmayan

ebedi istirahatgaha giden yolun son dura"ıdır. Böyle bir

evreye gelmi# birini hiçbir gençlik iksiri diriltemez. Olsa

olsa suni teneffüs çadırında yapay olarak ya#atılabilir.

Senilizmin sadece biyolojik ya#ı çok ileri olanlarda

görülen bir araz oldu"unu sanmak yanıltıcı olacaktır.

Dı#ardan baktı"ında nice tı" gibi delikanlı veya ya#amının

baharında genç kız denebilecek kimselerde de az

görülmeyen bir hastalık halidir. Bir de senilizm mi,

sinisizm mi oldu"u konusunda tereddüt uyandıran vakalar

mevcuttur.

Örne"in, Perinçek mektebi ihtilalcili"inden !lhan

Selçuklu devletlu gazetecili"e terfi biri, "!yi ki Ecevit var"

diyerek bize O'nun ne bulunmaz bir demokrasi hikmeti

oldu"unu anlatıyor. Kendileri Ecevit, Erbakan ve Türke#'le

hapishane arkada#lı"ı yaptı"ı için "elhak do"rudur"

dememizi beklemiyordur herhalde.

Bir ba#ka vaka, internet sayfalarının "en muhalif"

kalemlerden biri. Ya#lı falan da sayılmaz hani. Ama bakın

ne yazıyor: "Oniki Eylül öncesi, hemen hemen marksist

örgütlerin tümü 'ya#asın Karao"lan!' sloganları attı.

Bununla Ecevit kast ediliyordu." Hani ciddi ciddi

inanarak yazmadı"ını dü#ünsem "yalanın bu kadarına pes!

!manın kurusun" diyece"im. Ama adam ciddi, ne var ki

sinik mi, senil mi kestiremiyorum.

Sonuncu bir örnek: "Bir Dönemecin E#i"inde" omurga

de"i#tirirken omurgasız kalanlardan. Bakın #öyle

yazıyorlar: "Bir önceki etaptan farklı olarak, hem egemen

sınıflar yeniden yönelimleri açısından global kapitalizmle

158

tam bir bütünle#meyi ve onun güçlü kanat ülkesi haline

gelmeyi hedefleyen bir plana ve iradeye sahipler hem de

sürece müdahale etmek toplumsal muhalefeti ve siyasal

hareketleri devre dı#ı bırakmayı ba#armı# durumdalar".

E"er böyleyse, nasıl oluyor da "devre dı#ı" kalmı# bu

ki#iler, ortada fol yok yumurta yokken "Eme"in

Avrupası"nı örgütlemeye kalkıyorlar. Anlayan beri gelsin.

Kısacası, politik senilizm ile sinisizmin iç içe girdi"i,

çürümenin her türlü alametlerinin fazlasıyla boy gösterdi"i

bir zamanda her zamankinden daha uyanık ve sa"lam

durmak gerekiyor. Unutulmamalı ki, çürüme aynı

zamanda yeninin de habercisidir.

(20 Ocak 2000)

159

BARI! VE DEMOKRAS" BLOKU

Günlerdir gazetelerde çar#af çar#af yayınlanan

Hizbullah cinayetlerinin vah#et boyutu, demokrasinin

olmadı"ı ve bir halkın en do"al demokratik ve ulusal

haklarını tanımamak için amansız bir sava#ın

sürdürüldü"ü bir ülkede neler olabildi"ini gösteriyor.

Hizbullah olgusunu esas olarak Kürtlere kar#ı yürütülen

sava# konsepti içinde görmemek ve onu sadece "laik

rejime" kar#ı #eriat yanlılarının akıl almaz çılgınlı"ı olarak

de"erlendirmek, aslında geli#melerden hiçbir #ey

anlamamak ya da statükonun devamından yana güçlerin

propagandasına kanmak olacaktır.

Bütün bunların bize gösterdi"i barı# ve demokrasiye

ekmek ve su kadar ihtiyacımız oldu"udur. Devletin bugün

hizbullah üzerine gidiyor olmasından rehavete

kapılmamak, bunların kökünün kazınaca"ını da

beklememek gerekir. Çok karma#ık ve iç içe geçmi# bir

ili#kiler yuma"ının sadece bir bölümü olan Hizbullah olayı

dolayısıyla, bu ülkede barı# ve demokrasi isteyen güçlere

daha büyük görevler ve sorumluluklar dü#mektedir.

Hizbullah, Susurluk ve sava#ın ürünleri olarak ortaya

çıkmı# (çıkartılmı#) tüm cinayet #ebekelerinin gerçekten

açı"a çıkartılması, sorumlularının bulunması ve hesap

vermesi ancak güçlü bir demokrasi hareketi sayesinde

mümkün olabilir.

Çe#itli aydın giri#imlerinden insan hakları

savunucularına, HADEP'ten sol partilere kadar birçok

çevrenin dillendirdi"i barı# ve demokrasi, yeni bir

anayasa, genel af gibi taleplerin gerçekle#mesi, ayrı

160

kanallarda yürüyen bu çalı#maların birle#tirilmesine

ba"lıdır. Tüm bu güçlerin olu#turaca"ı birle#ik bir hare-

ketin toplam etkisinin, bugün görünenden çok çok daha

fazla olaca"ı ispatı gerektirmeyecek kadar açıktır.

Sadece kar#ılıklı iyi niyet temennileri ve "zaten herkes

bir #eyler yapıyor" savsaklamalarıyla geçi#tirilemeyecek

denli ciddi bir görevle yüz yüzeyiz. Hiç kimsenin kendi

partisini, grubunu veya giri#imini terk etmesi, kapatması

gerekmiyor. Yapılacak olan en tepeden en alt birimlere

kadar her alanda barı# ve demokrasiden yana güçlerin

eylemlerini koordine etmektir. Birlikte karar almayı ve

eylem yürütmeyi mümkün kılacak ve çabukla#tıracak

böylesi bir örgütlenme, içinde bulundu"umuz dönemin

kaçınılmaz bir zorunlulu"udur. Büyük kentlerden en kü-

çük ta#ra kasabalarına kadar uzanan böylesi bir barı# ve

demokrasi bloku, sadece varolan güçlerimizi etkin bir

biçimde kullanmayı de"il, aynı zamanda #u ana kadar

harekete geçiremedi"imiz potansiyelleri açı"a çıkartmayı

da sa"layacaktır.

Siyasal geli#melere müdahale edebilmek, halktan yana

ve demokratik kazanımlar elde edebilmek ve giderek ülke

kaderinde belirleyici olabilmek, tüm farklılıklarımıza

ra"men en genel barı# ve demokrasi talebi etrafında

böylesi bir blok olu#turma iradesi gösterip

göstermeyece"imize ba"lıdır.

(03 $ubat 2000)

161

SABAHIN SES"N" D"NLERKEN....

Ali'nin soyadı "Küçük"tü, ama kendisi asla. Nüfus

cüzdanını vapurdaki bir masaya özenle koyarken, üzerine

numaralı gözlüklerini yerle#tirmeyi ve küçük bir veda notu

bırakmayı da unutmamı#tı. Bo"azın so"uk sularına

kendisini nasıl bıraktı"ını gören yok. Çıktı"ı sonsuz

yolculukta hangi limanlara u"radı"ına ili#kin hiçbir ize de

rastlanamadı henüz. O, kayıp edilmeler ve "faili meçhule"

götürülmeler diyarında özgür ölümü seçti. Ya#amla

ölümün o ince sınırına gelip takıldı"ında tercihini

ikinciden yana yaptı.

Haberi, yıllar boyunca beni sadece ya cenaze resimleri

göndermek ya da kara haber vermek için arayan yolda#la-

rın(m?)dan aldım. Harıl harıl seni arıyorlarmı# #imdi.

Eminim görkemli bir cenaze töreni de yapılacaktır. Dinle

Ali Küçük, inan ki, a"layamadım senin için. Derin bir

hüzün ve öfkeden ba#ka bir #ey gelmiyor içimden.

Hüzünlüyüm, önünde sonunda gidece"imiz o yere, bu

kadar erken gitmeyi seçti"in için. Öfkeliyim, devrimci

dayanı#ma ruhumuzu, hep birlikte sana ölümden ba#ka bir

özgürlük alanı bırakmayan bir nane ruhuna çevirdi"imiz

için.

Azmi Pat'ı anımsıyor musun? Bartın cezaevinde bir ip

takıp boynuna aynı yolu seçmi#ti. O'nun çok sevdi"i #u

#arkı bir mesaj gibi gelmi#ti bizlere: "Beni kör kuyularda

merdivensiz bıraktın / Denizler ortasında bak yelkensiz

bıraktın /Ah öylesine yıktın ki bütün inançlarımı / Beni

sensiz bıraktın / Beni bensiz bıraktın" Gidi#i, Münir

Nurettin'li bir ele#tiriydi sanki hali pür melalimize.

162

Ya#am devam etti, mücadele de edecekti. Ezilmeye,

sömürüye, zulme ve baskının her türüne kar#ı, e#itlik ve

özgürlük için a#kın ve devrimin partisiyle dayanı#manın

kalelerini örecektik. Biz soka"ın partisi olacaktık.

Özgürlü"ün zafer i#areti V(ictory), dergilerin logosu

olmakla kalmayıp alanları dolduran milyonların güne#i

fethe uzanan elleri olacaktı. Onun için V Özgürlük'ün

yorulmak bilmez gönüllü hamallı"ını seçmi#tin.

Seni Bo"azın derinliklerine çekecek kadar a"ır sorunlar

neydi bilmiyorum. Biz dünyanın tüm sorunlarını çözmeye

adaydık; kendi sorunlarımız içinde bo"ulmayı anlamak

istemiyorum.

$imdi Bo"aza benzer bir ırma"ın kar#ısında ortalı"ın

aydınlanmasını seyrediyorum. Sabahın sesini dinliyorum.

Ya#ama ve mücadeleye ça"ıran sesini. Sabahın Sesi'nin

Zazaca ve Kurmançi yankılanan ezgilerine biz de kendi

dilimizden #arkılarla e#lik edecektik. Ne oldu?

Anımsıyor musun? $iirimsi bir mektup yazmı#tım vakti

zamanında eski dostlara. Sen görmedi"ini söylemi#tin.

!ster istemez aynı dizeler dökülüyor dudaklarımdan:

$arkı mı dedin?

Koromuz da"ıldı, notalar karı#tı,

velhasıl her #ey karı#tı...

Gün oldu bir avuç,

gün oldu tek ba#ımıza kaldık.

Umutlandık, kederlendik

ve dönüp durduk girdabında çaresizli"in.

163

Terk ettik, terk edildik,

unuttuk, unutulduk..

Hatırlamadık de"il, hatırladık:

küskünlüklerimizi, kavgalarımızı

en eften püften kusurlarımızı hatırladık.

Olmadı ürettik, türettik, uydurduk!

Kahvenin hatırı vardı ya, biz o hatırı unuttuk.

Birbirimizi çok sevdik dostum,

ölesiye ve ölümüne sevdik!

Öyle bir sevdik ki birbirimizi,

biz B!Z´i öldürdük.

(05 $ubat 2000)

164

ÖÇ ALAN K"M?

ÖDP Parti Meclisi üyesi Melih Pekdemir'in "Öçalan

Devlet mi?" ba#lıklı kitabını gecikmeli olarak bulup

okuyabildim. E"er ele#tiri denebilirse ba#tan a#a"ı bir

PKK ele#tirisi ve Devrimci Yol güzellemesi olan bu

kitapta, Öcalan karde#lerden Mustafa Karasu’ya Ma#allah

Öztürk’ten Metin Ayçiçek'e kadar birçok ki#inin "a"zının

payı" veriliyor.

Özgür Politika ve Özgür Bakı# gazeteleri de bu paydan

nasiplerini alıyorlar. Ku#kusuz kamuoyuna yayınlanmı# bu

kitaptaki iddialar hakkında muhatapları gerekli yanıtları

verecektir.

Melih Pekdemir'in entellektüel düzeyi ve ahlakı

hakkında bizleri yeterince aydınlatan bu kitapta do"rudan

benimle ilgili söylenenlere yanıt vermek istiyorum. !nsan

dü#üncelerini ku#kusuz bir ömür boyu ö"renip kullandı"ı

dilde daha iyi ifade eder. Pekdemir'in dilini anlıyor olsam

da, Türkçe'nin Tophane ve entel bar jargonlarının bile#imi

olan bu dilde dü#üncelerimi anla#ılır biçimde ifade etmem

mümkün de"il. O nedenle en iyi bildi"im dilden yanıt

vermeye çalı#aca"ım.

Doksanbir numaralı dipnotuna bizi konuk eden

Pekdemir'in yazdıklarını aktaralım önce:

"Biz bu türden arkada#lara yirmibe# yıldır dipnotlarda

yanıt vermeyi pek severiz. Çünkü yazının ana konusu

olabilecek bir yakla#ım ortaya koymaları, yirmibe# yıldır

mümkün olmadı. Dipnotumuzun Kö#e Yazarları olarak

ya#amaya mahkûm oldular. Bu kullandı"ım ifadeler belki

a"ır gelebilir. Ama ister istemez dilimden böylesi

165

dökülüyor. Bilmiyorum, belki de onların oyununa

geliyorum, provokasyonlarına alet oluyorum. Bir noktadan

sonra fark etmiyor i#te. Kimlerden söz etti"imi söyle-

meliyim: Özgür Politika ve Özgür Bakı# gazetelerinin,

!rfan Cüre ve Metin Ayçiçek gibi kö#e yazarlarının burada

dipnotumun kö#e yazarları olmasına katlanacaksınız."

Öncelikle #ükranlarımızı bildirmeliyim. Teveccüh

buyurup hiç olmazsa dipnotundan yanıt vermi#ler.

Maazallah susu# kumkumasına getirip hiç yanıt

vermeseler ne yapardık, de"il mi?

Diyelim ki, Pekdemir'in yazısının içine girecek bir

yakla#ım (ne demekse?) gösteremedik.

Ama o yüzlerce sayfa boyunca u"ra#tı"ın kemalizm,

sömürgecilik, ulusların kendi kaderlerini tayin hakkı,

enternasyonalizm vb. konusunda kiminle polemik

yapıyorsun? Kendi kendinle konu#tu"unu söyleme sakın,

ba#ka bir #ey sanırlar seni. Hem yirmibe# sene önceki

dergilerden alıp kitaba koydu"un anonim imzalı yazıların

dipnotunda de"il, tam da içinde u"ra#tı"ın ve Kese Kâ"ıdı

Dergisi der gibi kafamıza vura vura tekrarladı"ın KSD

kim? Ben ve benim gibiler de"il miydi?

Evet, marksist veya sa"cı fark etmez, kemalist

mektebin en iyi ö"rencileri her zaman atalarının yaptı"ını

yaparlar. Yani oturup günler ve sayfalar boyu dil teorisi,

tarih teorisi diye tüm dilleri ve halkları Türklerden türetip,

sanki tüm bu zırvaları Kürtleri inkâr için yazmamı#lar gibi

bir dipnot dü#erek "Kürt diye bir #ey yoktur, karda

yürürken kart kurt sesleri çıkaran da" Türkleridir"

yazarlar. Konu de"i#se de yöntem de"i#mez.

166

Melih Pekdemir'in savundu"u görü#lere ele#tiri

yöneltmi# ama ki#ili"iyle ilgili hiçbir saptama

yapmamı#tım. Çünkü beni insanların ki#ilikleri de"il,

görü#leri ilgilendiriyor. !nsandır, yanılabilir; bugün

yanlı#ı, yarın do"ruyu savunabilir. Madem içinden benim

gibilere hakaret etmek geçti ve rafine bir küfür icat etmek

istedin. Neden Özgür Politika ve Özgür Bakı#'ı i#in içine

katıyorsun? Geçerken bu gazeteleri de "dipnotunun"

varakası yapıyorsun? Küfrünü sadece bizimle sınırlı

tutsaydın, bir yerin mi eksilirdi? Yok ama, anlıyorum. Her

bir satırı Öcalan'dan öç almak arzunu yansıtan kitabında,

geçerken Kürt basınına da küfretmi#sin ne yazar, de"il mi?

"$ovenist Solcu" ba#lıklı 22 Temmuz 1999 tarihli

yazımdan yaptı"ı alıntıdan sonra #öyle devam ediyor

Pekdemir:

"Evet bu satırları yazan adam kendisini ÖDP'nin üyesi

sayıyor. $a#ırıyorum. Bakın bu tür mevzularda bugüne

dek 'kral çıplak' demi#imdir. $imdi bu Dipnotumun

Kö#eyazarını okuyorum ve aynı masalın ça"rı#ımıyla

sadece kralın soytarısı diyebiliyorum. Bu yapılan hem

pi#kinlik hem yalancılık de"il mi? PKK konusundaki

sözlerimi sanki ben Öcalan mahkemesini fırsat bilip

söylemi#im demeye getiriyor:'her ne kadar bu ele#tirileri

biz okuyup ö"renemedik ama öyle diyorsa, elhak do"-

rudur'. Adam haklı, bugüne dek Öcalan’ın talimatlarından

ba#ka bir #ey okumamı# ki, tartı#malardan haberi olsun;

PKK'den ba#ka bir partiyle ilgilenmemi# ki, üyesi oldu"u

ÖDP'den bilgisi olsun."

Birincisi, Pekdemir'in "Güne#in Do"u#uyla Batı#ının

$ahidi Olur mu?" ba#lıklı ve 3 Temmuz 1999 tarihli

167

yazısını ele#tirmi#tim. Pekdemir, bu yazıyı Öcalan

mahkemesi dolayısıyla de"il de, cinci hocanın muska

davası dolayısıyla mı yazmı#tı? Yazının ba#lı"ını

mahkeme ba#kanından de"il de, Nasrettin Hoca'dan seçme

fıkralar kitabından mı almı#tı yoksa?

!kincisi, PKK hakkındaki daha önceki görü#lerini

elbette biliyordum. Ama haberim olmadı"ını söyledi"im

#ey ise, 1) "PKK'ye itiraz etmeden Kürt ve Türk

emekçileri sosyalizm konusunda ikna etmenin mümkün

olmayaca"ı görü#ünü savundum" 2) "PKK'nin nesnel

mevcudiyetinin, toplumun her kesiminde oldu"u gibi sol

harekette de #ovenizme varan bir Türk milliyetçili"ine yol

açtı"ı do"rudur" #eklindeki sözleriydi.

Üçüncüsü, Pekdemir uzun zamandır savundu"unu

söyledi"i iki tespitten haberim olmamı#. Bu durum, benim

söz konusu tespitlere yöneltti"im #ovenist ele#tirisini

ortadan mı kaldırır? Kaldırmadı"ını görüyoruz. Ayrıca bu

görü#leri mahkemeden önce veya sırasında söylemi# olsa

ne fark eder? $ovenizmin derecesinde bir de"i#iklik mi

olurdu? Hayır. Ele#tirimin esası, bunun ne zaman

söylendi"i de"il, söylenen #eyin kendisidir. Üstelik, ben

öyle diyorsa, elhak öyledir diye bunu da kabul etmi#im.

Ha, bu nokta çok önemliyse, benim Pekdemir'i

okumaktaki tembelli"ime veya cahilli"ime verip

geçebilirdi. Ama olur mu? Onun derdi ba#ka? Bizi

provokatör ilan etmek. Bakın kim nasıl provokasyon

yapıyormu#, yakından inceleyelim.

ÖDP üyesi oldu"um do"rudur (Artık bunu hepiniz

biliyorsunuz, rica ediyorum, anam duymasın. "Yazıklar

olsun, bunun için mi hapishane kapılarında bizi beklettin?"

168

diye bana kızabilir). Eh yöneticisi olmadı"ım için, kapı

arkalarında nelerin döndü"ünü bilemem ama sıradan bir

üye kadar haberim vardır olup bitenlerden. $imdi kalkmı#

bu partinin bir yöneticisi benim Öcalan'dan talimat

aldı"ımı söylüyor (Hayır, sadece "Öcalan'ın

talimatlarından ba#ka bir #ey okumamı# ki" yazıyor diye

itiraz etmeyin. Ne yazıldı"ını ve ne anlama geldi"ini

hepimiz gayet iyi biliyoruz. Öcalan, PKK'nın ba#kanıdır.

Verdi"i talimatları okuma imkânına sahip olanlar, bunlara

uymayı ba#tan kabul eden insanlardır. Hiç olmazsa

Öcalan'ın, muhatabı olmayanlara talimat göndermeyecek

kadar ciddi ve sorumlu birini oldu"unu kabul edin artık).

Peki Vural Sava# sana sormaz mı güzel karde#im,

Öcalan'ın talimatlarıyla çalı#an bir adamın ne i#i var senin

partinde diye? Sa"a sola provokasyon çamuru atmadan

önce, insan nerede oldu"una bir bakar. Kim yapıyormu#

ÖDP'ye provokasyonu görüyor musunuz #imdi?

Kemalistler bir ailedir. Kan hısımlı"ından de"il, fikri

hısımlıktan söz ediyorum. Cumhuriyetin kemalistlerinden

Hikmet Çetinkaya da yine bu kö#ede yazdı"ım yazı

dolayısıyla bana "PKK sözcüsü" sıfatını vermi#ti. Her

ikisi de benim PKK'li oldu"umda hemfikirler, ama

görevim konusunda farklı tespit yapıyorlar. Olacak o

kadar. Anla#ılan kemalist Çetinkaya, kemalososyalist

Melih Pekdemir kadar yakın takibe alamamı# beni. Benim

bu iddialara yanıtım, ne olmadı"ımı ispat gayreti olmadı

ve olmayacaktır. Çünkü Kürt devrimcilerine küfürün

serbest, onlarla dayanı#ma ya da onları savunmanın ise

ceza sahasına dü#tü"ü bir zaman ve yerde, öylesi bir

çabayı itirafçılıktan a#a"ı buluyorum. Kralın soytarısı gibi

laflara ise, gülüp geçiyorum.

169

Kemalistler, sadece ırk tahlillerinde de"il, ıra yani

karakter tahlillerinde de uzmandırlar! Ira çözümleyicisi

bizi masasına yatırıp hükmünü #öyle veriyor:

"Bakın buraya, bu dipnota yazıyorum: Bu Dipnotumun

Kö#eyazarları üç gün sonra tevil edecekler, 'kral öldü

ya#asın kral' diye ba"ırmaya ba#layacaklar, yine ba#kaları

adına ama bu kez Öcalan'a küfretmeye koyulacaklar."

!drardan karakter tahlili yapan sahte doktorlarla bizim

mahallenin falcısı Fatma bacının uzmanlık sahasına giren

bu sözlere ise, Öcalan'dan öç almak için olmadık

iddialarda bulunan birinin hezeyanları diye kahkahayla

gülmekten ve '"ki#i kendisi nasılsa, ba#kalarını da öyle

bilir" demekten ba#ka yapacak bir #ey yoktur.

(10 $ubat 2000)

170

YA!AM AYRINTILARDA SAKLIDIR

(Özeldir, lütfen okuyun!)

Yazı#mak, anlatmak ve anla#mak için gerekli ve güzel

bir yol. Sözcüklerin dili elbette ki biraz gizemli. Ak kâ"ıt

üzerine dizilen sözleri ( hiç fark ettin mi bilmiyorum)

içimizden seslendiririz. Sözcüklerde özetlenen duygu ve

dü#üncelerin sahibine, kendi sesimizi verip onlara can ve

ruh katarız. Demek istedi"im #öyle bir #ey: $airinin

sesinden dinlemedi"in bir #iir okuyorsun. Sözcüklerin

dizili#ini, ta#ıdıkları anlamı, dile getirdi"i acı, öfke, sevinç

ya da a#kı hissetti"in oranda ona ses verirsin. Sanki o #iir

#airinin de"il, senin #iirindir artık. Orada konu#an o de"il,

sensindir. Ya da aslında kafanda yarattı"ın sanal bir #air.

Bu da muazzam bir keyif verir okuyucuya. $airi ve #iiri

istedi"i biçimde canlandırma, seslendirme özgürlü"ünü

tadar. Sözcüklerin gizemine bu yaratmanın büyüsü de

katılır. Ama aynı #iiri daha sonra #airin kendi sesinden

dinledi"inde ne olur? Ayrıntılı cevabını açık bırakalım

istersen. Hayal kırıklı"ı ya da tam ben de böyle

yaratmı#tım dedirtecek bir özde#le#me duygusu arasında

bir dizi seçenek. Çok abartılı olarak #air ve #iir örne"iyle

anlattı"ım bu durum aslında yazı#malar için de bir

dereceye kadar geçerlidir.

Ya#am ayrıntılarda saklıdır, demi#tim. Genel olarak bir

ya#am ya da ya#am anlayı#ından söz edilse de, bu insanın

günlük ya#antısında nasıl kar#ılı"ını buluyor, ona bakmak

gerekiyor. Ayrıca genel olarak bir ya#amdan ve ya#am

anlayı#ından söz etmek olanaklı mıdır? Almanların

171

deyi#iyle J'ein (Ja ve Nein'ın birle#imi), yani hem evet

hem hayır.

Daha ileri giderek de sorabiliriz: Ya#amın bir anlamı

var mı? Yoksa aslında kendili"inden hiçbir anlam

içermeyen bir do"al varolu# haline biz insanlar,

beynimizin di"er canlılardan daha geli#kin olması

nedeniyle anlam mı veriyoruz? Her bir soruyu her bir

noktasından ele alıp tartı#mak mümkün. Ama ben ba#taki

söze dönmek istiyorum. Ayrıntılar....

Soyut insan ve insanlık olmadı"ı gibi, soyut ya#am da

yok. Ya#am, ya#antıların karma#ık bir toplamı. Ne zaman,

nasıl ve kim bu toplamı görebilir? Sanki bir labirentte yol

arar gibi, sadece bizim planlarımıza ve isteklerimize göre

de"il, bizim dı#ımızdaki nesnel engellere ve yönlendirici

kö#elere çarpa çarpa geçen ömrümüzün toplamını, hiçbir

zaman göremeyece"iz. Ya#am ya da zamanla ba"lantılı

tanımı içinde ömrümüz, bulundu"umuz her bir mekânda

ve her bir zaman diliminde farklı görünecektir bize. Aynı

anda çok de"i#ik kimliklerle ya#ıyoruz. Potansiyel olarak

bir sürü kimli"imiz var. Biz bunlardan ancak bir kısmını

gerçekle#me ko#ulları varoldu"u zaman ve yerde fark

ediyor ve ya#ıyoruz. Sözün özü, ya#am ba#tan belirlenmi#

bir soyut ya da yüce ilkeye göre yürümüyor.

Belli dönemlerde belli ilkelere ba"lanabiliriz. Ama bu

demek de"ildir ki, ya#amımızın her bir anını bu ilkeler

yönlendirir. Henüz böylesi mutlak ilkeler bulunmu# de"il.

Hem böyle ilkeler olsa ne olur ki? Bir ilke ne denli

kapsayıcı ve ne denli genel olursa, ya#amın her bir

anındaki kar#ılı"ı da o kadar belirsiz kalır. Çünkü her #eyi

kapsayan ve açıklayan ilke aslında hiçbir #eyi açıklamıyor

172

demektir. Somut insanların somut ya#amları i#te bu

çerçeveden bakıldı"ında bir ayrıntı olmaktan öteye ge-

çemez. Oysaki gerçek ya#amın tam da o ayrıntılarda

somutlandı"ını, ya#amın ayrıntılarda saklı oldu"unu ço"u

kez fark etmeyiz bile. Bence ayrıntıyı fark etmek, ya#amın

o kesitinde, bu bir anlık kısa bir süre de olsa, kendini ve

ba#kasını ve do"ayı iliklerine kadar, kalbinin en hassas

duyargalarına kadar hissetmektir; o anın tadına varmak ve

tadını çıkartmaktır.

Arada bir üzerinde dü#ündü"ün olmu#tur muhakkak:

En hisli, en içli, kısacası en insani diyebilece"imiz

ya#antılarımız aykırı bir nokta gibi gözükür bize. Ya da

öyle görmemiz istenmektedir bizden. O nedenledir ki,

öylesi anlar için kullana geldi"imiz kli#e laflarımız da

vardır: "Kaçamak yapmak; felekten bir gün / gece çalmak;

kırk yılın ba#ı bir #eyin (bu tatil olabilir, müzik dinlemek,

sahilde gezinti yapmak, sevgiliyle gizlice bulu#mak, vb.

vb. olabilir) tadını çıkartmak.....

Karma#ık bir yumak bu ya#am denen #ey. Her bir

somut ki#ide gizli zenginlikleri ortaya çıkartmak, o

birbirine benzemez renkler, sesler ve kokuların

olu#turdu"u harmoniyi duyabilmektir insan olmak. "!nsani

olan hiçbir #ey bana yabancı de"ildir" diyen Marx, kim

bilir belki de böyle #eyleri dü#ünmü#tür. Bilmiyorum.

Yolumuz uzun, umarım yolculuk da. Tadına varıldı"ı, her

bir yürek atı#ında yeniden sulanıp çiçeklendi"i sürece de

sonsuza giden bir yolculuk bu. Bir ırma"ın uçsuz bucaksız

bir okyanusa açıldı"ı noktadaki küçücük bir yelkenlide

ba#layan bu yolculuk, bırakalım böyle gitsin. Mavi

enginlerde #afak vaktini, ak#amın kızıllı"ını, geceyi ve

173

gündüzü bitmeyen bir türkünün ara na"meleri gibi

kucaklayıp yava#ça yol alalım.... Evet "ne bir kenti terk

ediyoruz ne de bir limana ula#mak için bunca çaba." Her

#ey iki nokta arasında ve üç noktayla yarım bıraktı"ımız

ayrıntılarda #imdi...

(12 $ubat 2000)

174

BATI'DAN SES VERECEK M"Y"Z?

HADEP'li Belediye Ba#kanlarının gözaltına alınması

ve muhtemelen bugün de tutuklanacak olmaları neyi

gösteriyor? Bu, militarizmin yeni bir saldırısıdır. Devlet

içerisindeki militarist ve "barı#" yanlıları arasındaki hassas

dengenin yeniden oynamaya ba#ladı"ının göstergesi

olarak alınabilir. Öte yandan devletin Kürt sorununun

çözümü konusunda ister istemez atmak zorunda oldu"u

kısmi bazı adımların halk inisiyatifini geli#tirmemesi için,

zeminin "tehlikeli unsurlardan" temizlenmesi operasyonu

olarak da görülebilir. Özellikle bu ikinci noktadan ba-

kıldı"ında Diyarbakır'ın özel bir anlamı ve önemi

oldu"unu ise, izah etmeye gerek yoktur.

Artık sadece AB'nin de"il, demokrasinin yolunun da

Diyarbakır'dan geçti"ini çok iyi bilenler, örne"in Kürtçe

televizyon yayını, Kürtçe ö"renimin serbest bırakılması

gibi atılabilecek bazı adımların Diyarbakır belediyesi gibi

bir yerel yönetim tarafından halkın özlemlerine yanıt

verecek tarzda yürütülmesinin önünü #imdiden kesmek

istiyorlar. Çünkü onlar için e"er bir Kürtçe televizyon

olacaksa, bu Kürt halkının sesi de"il, olsa olsa

"korucuba#ınızın sesi" olmalıdır. Öteki belediye ba#kanla-

rının da gözaltına alınması ise, olaya gizli bir örgüte kar#ı

operasyon havası vererek korkutma ve yıldırma çabasıdır.

Belediye Ba#kanlarının yaka paça bir firari gibi

yakalanıp gözaltına alınması, Kürt halkına ve barı# ve

demokrasi isteyen tüm kesimlere yapılmı# bir saldırıdır.

Kürt halkı günlerdir yaptı"ı protesto eylemleriyle

ba#kanlarına sahip çıkmaktadır. Kürt halk kitlelerinin

175

ısrarlı ve militan bir kararlılıkla ba#kanlarına sahip

çıkması, onların Türkiye'deki demokratikle#menin motoru

haline geldiklerinin bir ba#ka ve yeni kanıtıdır.

Milyonlarca insanın oyuyla seçilmi#, yerleri yurtları

belli ve her gün halkın ve devletin gözü önünde olan

Belediye Ba#kanlarına kar#ı yapılan bu uygulama

bırakalım demokrasiyi, bugünkü mevcut yasalara da

aykırıdır. En azından ba"ımsız bir mahkemece hakkında

hüküm verilinceye kadar herkesin suçsuz oldu"u,

hakkında suç i#ledi"ine dair iddia ve suçlama olanların

ifadelerine ba#vurulabilece"i, gözaltı ve tutuklama

olayının ise, ancak kaçma tehlikesi bulunan ki#ilere kar#ı

alınan istisnai bir tedbir oldu"u mevcut yasalarda vardır.

Belediye ba#kanlarına kar#ı gerçekten bir suç iddiası

varsa, savcılı"a davet edilip ifadelerine ba#vurulabilirdi.

Bu Belediye Ba#kanları Kürt halkının oylarıyla seçilmi#,

barı# ve demokrasinin sözcüleridirler. Onlar ihale

yolsuzluklarının, soyguncu #ebekelerin ve senet-çek maf-

yalarının adamları de"ildir ki, vurgunu vurup kaçsınlar ve

sonra da geri dönmek için amca veya babaları vaziyeti

ayarlayıncaya kadar ABD veya Batı ba#kentlerinde fink

atsınlar. Sonra da ellerini kollarını sallaya sallaya vatan

kurtaran #aban olarak icrai faaliyete devam etsinler.

Belediye Ba#kanlarına yapılan muamele tamamen

keyfidir ve açık siyasal bir saldırı ve gözda"ıdır. Bu, Kürt

halkına bir saldırıdır. Bu, demokrasinin savunucusu

HADEP'e saldırıdır. Bu, genel olarak tüm barı# ve

demokrasi diyenlere yönelik bir saldırıdır. Bu saldırıya

kar#ı duyarsız kalmak, barı# ve demokrasiye duyarsız

kalmak demektir.

176

Kürt halkı, Kürt Belediyeleri ve HADEP bu saldırıya

kar#ı direniyorlar. Onları yalnız bırakmamak gerekir.

Demokrasi ve barı#tan yana oldu"unu iddia edenler, buna

sessiz ve seyirci kalamazlar. Herkesin protestosunu dile

getirebilece"i bir yol mutlaka vardır. Özellikle siyasal

parti, sendika ve kitle örgütlerinin ise, durumu sadece kısa

basın açıklamalarıyla geçi#tiremeyecekleri ciddi bir

durumla yüz yüze oldu"umuzu kavramaları gerekir. E"er

Kürt halkının direni# ve protestosu Belediye Ba#kanlarının

tutuklanmasını engelleyemezse, bu demokrasi güçlerinin

alaca"ı büyük bir darbe olacaktır. Bu darbeye seyirci

kalmak, hepimiz için bir utanç olacaktır. Bugün harekete

geçmeyen, mevcut yasalara bile aykırı bu uygulama

kar#ısında protestosunu eyleme dönü#türmeyenler,

istedikleri kadar yeni dünya düzeni, emek eksenli

mücadele, demokrasi ve sosyalizm üzerine ahkâm

kessinler. Ne söylediklerinin ne de kendilerinin bir

kıymet-i Harbiyeci kalacaktır. Diyarbakır'dan yükselen

protestoya Batı'dan ses vermek için, zaman hiç de geç

de"ildir.

(24 $ubat 2000)

177

K"M "Ç"N ÖZGÜRLÜK? K"M"NLE DAYANI!MA?

Özgürlük ve Dayanı#ma Partisinin !kinci Kongresi

yapılıyor. ÖDP asıl olarak solun birlik ihtiyacına yanıt

vermek, sosyalistlerin ba#ka sosyalistlerle bulu#arak verili

toplumsal-siyasal düzene bir alternatif üretmek üzere

kendi kendilerini örgütlemelerinin öyküsüydü. Kurulu#u

ve birinci kongresindeki heyecandan hiçbir eser ta#ımayan

bu kongre, e"er mucize kabilinden bir silkeni#e ve uyanı#a

sahne olmazsa, ideallerine ba"lı devrimcilerin ÖDP ile

yollarını tamamen ayırmak zorunda kalacakları bir kongre

olacaktır.

ÖDP politik çekingenlik temelinde kuruldu. Bu

gerçeklik göz önünde tutularak gerekli önlemler

alınmadı"ı takdirde parti pasifizme saplanmaya daha

ba#tan adaydı. ÖDP yılgınlı"ı örgütlemek için de"il,

geriye savrulmu# devrimci ruhları bir araya ça"ırıp ileriye

fırlamak için kurulmu#tu. Ama bu nasıl gerçekle#ebilirdi?

Bunu e"itim çalı#malarının de"il, sokak hareketinin

sa"ladı"ını gerek dünya gerekse kendi deneylerimiz

kanıtlamaktadır. E"er ÖDP ba#tan belirtilen soka"ın

partisi olmayı ciddi bir biçimde önüne koymu# olsaydı,

hem ya#adı"ı bugünkü çeli#kileri daha kolay a#ma #ansına

sahip olacaktı, hem de devrimci bir rotayı elbirli"iyle

geli#tirebilecekti. Ama ne yaptı? Soka"ın partisi de"il,

ba#ka mekânların partisi oldu. Devrimci bir parti de"il,

düzen partisi oldu.

Daha kurulu#tan kısa bir süre sonra partinin burjuva

yasalarıyla ili#kisi ve kapatılmasına ili#kin argümanlar

temel kalkı# noktası olmu# ve olmaya da devam

178

etmektedir. Burada devrimcilik, varoldu"u kadarıyla da

törpülenmektedir. Devleti, üstelik bir darbenin yasallı"ı

çerçevesinde #ekillenmi# yasalarla faaliyet gösteren bir

devleti kar#ısına koymayan, onun sınırlamalarını her gün

delmeye çalı#mayan bir partinin bırakalım devrimci

olmasını, reform için kavga vermesi bile neredeyse

imkânsız hale gelir.

ÖDP'de devrim ve kar#ı-devrim cepheleri unutulmu#,

belirsiz hedeflere kar#ı ve taktikleri de pek belli olmayan

bir çizgi geli#tirilmi#tir. Kar#ı-devrim cephesinin merkezi

en açık biçimi içerisinde kar#ıya alınmazken, bunu örtücü

ve kar#ı-devrim cephesini peki#tirir bir biçimde siyasal

islam ba#ımıza bela edilmeye çalı#ılmı#tır.

Devrim cephesinin unsurlarının kimler oldu"u sadece

mu"lâkla#tırılmamı#, bunun en açık bile#eni Kürt ulusal

hareketi kar#ısında itici tutumlar geli#tirilmi#tir. HADEP'le

yılda birkaç eylem gerçekle#tirmek bu durumu

de"i#tirmemeye yetmemi#tir ve yetemezdi de. Kürt

sorunundan uzak durdukça daha iyi geli#me olana"ına

kavu#ulaca"ına ili#kin #oven ve popülist bir çizgi partiye

damgasını vurmu#tur.

Militarizmle mücadele edildi"i iddia edilirken ona

temellik eden ideolojiye kararlılıkla kar#ı çıkılmamı#tır.

Cami ile kı#la arasındaki kavgada "her ihtimale kar#ı

istiklal mar#ı" dercesine kendisini ikincilerin ardında

bulmu#tur.

Demokrasi ve ço"ulculuk, parti içerisinde sadece lafı

edilen bir süs olmaktan öteye geçmemi#tir. Basında

görü#lerini açıklayan üyeleri hakkında, TCK'nın 312.

179

maddesini aratmayacak bir zihniyetle ihraç talebiyle

soru#turmalar açılmı#tır.

ÖDP, bu ülkenin en temel iki sorununu ve bunların

ayrılmaz ili#kisini görmezden gelmi#tir: Demokrasi ve

Kürt sorunu. Tek bir ta# atıp kolu a"rımadan her iki

sorundan da kurtulaca"ını sanmı#tır. (Veysi Sarısözen'in

dünkü yazısında anlatılan sol liberalizm, ÖDP'ne

damgasını basan çizgiden ba#kası de"ildir aslında).

Bakın gazetemizdeki haberi birlikte okuyalım: "ÖDP

Genel Ba#kanı Ufuk Uras, HADEP'li belediye

ba#kanlarının gözaltına alınmalarını kınayarak, 'Halkın

oylarıyla seçilen bu ki#ilerin gözaltına alınmasını ülkedeki

barı# ve demokrasi sürecine geçme projesinin

engellenmesi olarak görüyoruz' dedi. Türkiye'deki sava#

odaklarının dü"meye bastı"ını belirten Ufuk Uras, 'Barı#ı

hazmedemeyen bu kesim umarım geri adım atacaktır' diye

konu#tu."

"Amin!" demek gerekiyor galiba. HADEP'li belediye

ba#kanlarının tutuklanmasını protesto için eyleme ça"rı

yok. Varolan eyleme destek veya katılma yok. HADEP'i

yalnız bırakmayaca"ız diye demokrat bir dayanı#ma yok.

Ne var peki? Barı#ı hazmedemeyen sava# odaklarının geri

adım atması umuluyor. Aslında eklemeyi unutmu#.

Umulur ki, sava#çı kesim sadece geri adım atmakla

kalmaz, oldu olacak demokrat da olup demokrasiyi kurar.

O sözü edilen sava#çı kesim (bunu militarizm diye de

anlayabiliriz) nasıl geri adım atacak peki? Kim ve hangi

güçler onları geri püskürtecek, kimler barı# ve demokrasi

sürecini geli#tirecek? Ba#kanının a"zından, belli ki, ÖDP

bunlar arasında olmayacak.

180

Haydi, siz günün temel görevlerine tüm sosyalizm

iddialarınıza ra"men talip olmuyorsunuz. Sizi zorla kimse

mücadeleye sokamaz. Ya peki, barı# ve demokrasi için

onurluca mücadele yürütmü# ve bugün de bu mücadeleyi

demokrasi hareketi adı altında geli#tirmek isteyen Akın

Birdal'lardan uzak durun, bunlarla birlikte hareket

etmiyoruz diye partiye genelgeler yayınlamak hangi

sosyalist ahlak ve vicdana sı"ıyor?

$imdi devrimcili"e ve sosyalizme inancını yitirmemi#

her ÖDP'li kendisine sormalıdır: Kim için özgürlük?

Kiminle dayanı#ma? Bizleri ayıracak olan da, birle#tirecek

olan da bu sorulara verilecek yanıttır. Yanıtının içinde

"Kürtler için özgürlük ve Kürtlerle dayanı#ma" olmayan

ve bunu eyleme dönü#türmek için harekete geçmeyenlerle

sembiyoz halinde ya#amak suç ortaklı"ından ba#ka bir #ey

de"ildir.

(26 $ubat 2000)

181

ÖSP

Geçen hafta ÖDP Konferansı ve 2. Kongresi yapıldı.

Konferans sırasında yayınlanan yazımda bu kongrenin

"e"er mucize kabilinden bir silkeni#e ve uyanı#a sahne

olmazsa, ideallerine ba"lı devrimcilerin ÖDP ile yollarını

tamamen ayırmak zorunda kalacakları bir kongre"

olaca"ını belirtmi#tim. Ku#kusuz bu belirleme, sosyalizm

perspektifinden yapılmı# bir belirlemedir. Demokrasi

mücadelesinde ÖDP ile yan yana gelinemeyece"i

anlamında bir belirleme de"ildi. Çünkü izledi"i politik

çizgiye güvenen devrimciler, demokrasi mücadelesinde

#eytanla bile ittifaka girmekten asla çekinmeyeceklerdir.

ÖDP'de gerçekle#mesi ancak bir mucize olacak sonuç

ortaya çıkmamı#, bu parti maalesef sadece bir düzen

partisi oldu"unu bir kez daha ortaya koymakla kalmamı#,

aldı"ı kararlarla sa"cı ve #oven bir çizgide yürüyece"ini

ilan etmi#tir. Üstelik bu çizgi, e"er gerçekten uygulanma

imkânı bulursa, barı# ve demokrasi mücadelesini

baltalayabilecek entrikacı bir burjuva rekabetin tüm

unsurlarını da ta#ımaktadır. Kongre kararlarının ayrıntılı

bir de"erlendirmesini mutlaka yapmalı ve tartı#malıyız.

Bu, teorinin karma#ık girdabında soyut bir tartı#ma de"il,

bugünün somut görevleriyle do"rudan ba"lantılı

prati"imizi ilgilendiren hayati bir tartı#madır.

Burada belirtmeden geçemeyece"im bir ba#ka nokta

#udur: ÖDP veya ba#ka bir parti ile ilgili yazdıklarım ve

yazacaklarım, bir partinin içi#lerine karı#manın do"ru

olmadı"ı #eklinde bir argümanla göz ardı edilmemelidir.

!çerisinden geçmekte oldu"umuz süreç, Türkiye'nin

182

gelece"ini belirleyecek önemdedir. Kim kendisine nasıl

bir Türkiye istiyorsa, elbette o do"rultuda fikirlerini

söyleyecek ve mücadelesini yapacaktır. Ancak hepimizi

ilgilendiren bu konularda hiç kimse de bizden "içi#leri"

bahaneli sahte bir nezaketle susmamızı beklemesin.

ÖDP'de uzunca bir zamandır varolan farklı e"ilimler

netle#mi# ve Devrimci Yol gelene"ine dayanan (?!)

Özgürlükçü Sol grubunun tümüyle damgasını bastı"ı bir

parti haline gelmi#tir. Parti, birbiriyle ba"lantılı temel iki

konuda yani demokrasi ve Kürt sorununda ikiye

bölünmü#tür.

"PKK'nin varlı"ı #ovenizmi geli#tiriyor" diyen

kemalososyalistlerin Kürt sorununu kökünden çözmek için

aldıkları en önemli kararlardan biri, Kürt illerinde

örgütlenme kararıdır. Bir taraftan sürmekte olan sava# öte

yandan parti içindeki farklı görü#lerin kar#ı koyu#u

nedeniyle bugüne kadar karar haline gelemeyen bu

yakla#ım, partinin resmi politikası olmu#tur. Kürtler, artık

sevinebilirsiniz. Gözünüz aydın, sizi PKK, HADEP vb.

gibi "ilkel milliyetçilerden" kurtaracak ÖDP'niz yakında

Diyarbakır’da! Ufuk Uras müjdeyi verdi; kongreden sonra

Diyarbakır halkıyla kucakla#maya gidece"iz diye. Ama siz

Belediye Ba#kanlarınızı serbest bıraktırmak için

direnirken, size yabancı bir dilden yapılan bu açıklamayı

yanlı# anladınız. "Dayanın arkada#lar, yardıma geliyoruz"

sandınız.

Oysa bilmiyordunuz ki, bu parti barı# ve demokrasi için

bütün sosyalistlerin, demokratların, insan hakları

savunucularının bir araya gelmesini, adı blok, cephe veya

bir ba#ka #ey fark etmez, savunanları disiplin kurullarına

183

vererek ihraç etmek istiyor. Kongre kararları arasında

koruculu"un kaldırılması, barı# vb. sözlerini duyunca

Özgürlükçü Sol Partisinin sizlerin de özgürlü"ünü

savundu"unu sandınız. Kongreyi izleyen Özgür Politika

muhabiri bile "Özgürlükçü Sol kazandı, olumlu kararlar

alındı" diye yazdı.

Siz Akın Birdal'ı tanıyor musunuz? Bu ülkenin

maalesef az sayıdaki onurlu demokrasi mücadelesi veren

insanlarından biri. Yüz akımız olanlardan biri. Bu nedenle

fa#ist çetelerin ve derin devletin kur#unlarına hedef olan

bir arkada#ımız. Siz Akın Birdal'ın ÖDP üyesi oldu"unu

da biliyor musunuz? Bilmiyorsanız i#te duydunuz.

Konferansta Akın Birdal'a "ikbal avcısı" (herhalde derin

devleti rahatsız etti"i için) diye saldıran Saruhan Oluç

Beyler ile yine O'nu "truva atı" (hangi dü#manın atı, sakın

Kürtler olmasın?) diye küfreden Bülent Forta Beylerin

partisi oldu ÖDP.

Mihri Belli'yi tanır mısınız? Katılmadı"ımız, farklı

oldu"umuz görü#leri olabilir. Ama O'nun bütün bir

ömrünü demokrasi ve sosyalizm mücadelesine verdi"ini,

bu ya#ında nice delikanlıya ta# çıkartacak bir enerjiyle

bütün barı# ve demokrasi güçlerinin bir cephe halinde

mücadeleye seferber edilmesi için u"ra#tı"ını kim inkâr

edebilir? E"er militanlık ve devrimcili"in hala bir anlamı

ve önemi olsaydı, devrimci bir partide onursal ba#kanlı"a

dü#ünülecek Mihri Belli'yi, oraya de"il de ihraç edilmek

üzere disiplin kuruluna verenlerin partisidir ÖSP.

Bunlar sadece iki örnek. !hraç edilmek üzere disiplin

kuruluna verilen E#ber Ya"murdereli, !smail Metin

Ayçiçek ve öteki devrimcilerden söz etmedim.

184

Kısacası ÖDP'yi ÖSP yapan kongre, demokrasi

sorununda Türklerle Kürtlerin, tüm barı# ve demokrasi

güçlerinin birlikte mücadelesini savunanlara kapıyı

gösteren bir kongre oldu. Bu memlekete ne lazımsa biz

yaparız diyen, Kürtlerden olumlu tek bir #ey bile

çıkmayaca"ına iman etmi# bir zihniyetin nihayet Kürt

sorununu yerinde çözmek; yani bugüne kadar Kürtlerle

dayanı#ma için tek bir adım atmamı# olanların Diyarbakır

ba#ta olmak üzere Kürt illerinde HADEP'le rekabet

yapmak, Kürtleri PKK'nin "ilkel milliyetçili"inden"

kurtararak beyaz Türk sosyalizmine kazanmak için sefer

kararı aldıkları bir kongre oldu.

ÖSP’nin liberal ve #oven çizgine muhalif olanlara

bundan sonra büyük görevler dü#mektedir. Çevreci

sosyalizmden dem vuran ama anti-#ovenizm, anti-

sömürgecilik, halklara özgürlük ve dayanı#mayı unutmu#

bu partide, Kürt halkının özgürlü"ünden yana olanların

kendilerini özgürce ve eylemli olarak ifade edebilmeleri

artık olanaklı de"ildir. Bu bir kopu# noktasıdır.

Enternasyonalist sosyalistler, bu yol ayrımında bir karar

vermek zorundadırlar. Ancak ilk elde yapılması gereken,

bu çizginin kararlarda ifadesini bulan içeri"ini bütün

yönleriyle de#ifre etmek ve kendilerini örgütlemek

olmalıdır.

02 Mart 2000)

185

GÖREVE SAH"P ÇIKACAK MIYIZ?

Bir siyasal partinin çizgisi, o partinin kitlelere ula#an

mesajıdır. Ayrılıklar esas olarak programda de"il,

izlenecek siyasal çizgide, kitlelere verilecek mesajda

ortaya çıkar. Bunu belirleyen de bir partinin kongre

kararlarına damgasını basan siyasal iradesidir. Yoksa o

partinin içinde #u veya bu ki#inin ya da grubun bulunması

de"ildir politik mesaj. ÖDP'nin siyasal çizgisi ve

mesajının ne oldu"unu ise, artık biliyoruz.

ÖDP hakkında yazdıklarıma ilk yanıt partinin

"muhaliflerinden" Veysi Sarısözen'den geldi. Kongre

kararlarını, konferansta yapılan tartı#maları ve i#in esası

olacak tüm noktaları es geçip, kaleyi savunmak üzere

kazana atlayan ilk O oldu. Verili olguları, tezleri, geçmi#

prati"i, safla#manın nedenlerini ve de en önemlisi o

safla#mayı ortaya çıkaran sorunu ve sözcülerini elinin

tersiyle kenara iterek, bize her bir cümlesi gelecek zaman

kipiyle biten müreffeh bir tablo çizdi. Bu kö#ede

yazdıklarımı hatırlayanlar, bu tavra #a#ırmadı"ımı da

tahmin edeceklerdir. Çünkü bu savunma refleksi, partiye

damgasını vuran beyaz Türk sosyalizmi ile bir kısım

muhalifler arasında varoldu"unu iddia etti"im sembiyoz

ili#kisinin bir yansımasıdır.

Bir kongre sonrasında, muhalif oldu"u sanılan birinin

yapması gereken ilk i#, kongre kararlarının

de"erlendirilmesi de"il midir? Kendi konumunu

belirlemek ya da belirlenmi# konumunu anlatmak de"il

midir? Kongrenin kararla#tırdı"ı yol da birlikte mi

yürünecektir? O yolda yürünmeyecekse nasıl yürüne-

186

cektir? Ya da #imdiye kadar oldu"u gibi, treni sallayarak

yol aldı"ımız mı anlatılacaktır bize? Bunların hiçbirinin

yanıtının yok.

Gelelim #u parti içi safla#ma meselesine. Safla#maya

yol açan konu ve sözcüleri kimdir? Esas safla#manın,

Akın Birdal ve Mihri Belli'nin konu#malarıyla ve Kürt

sorunu-demokrasi sorununda netle#ti"ini kim inkâr

edebilir? Gerek partinin gerekse ülkenin can alıcı sorunu

olan Kürt sorunu ve demokrasi mücadelesi konusunda

ortaya çıkan bu safla#mayı, somut görevlerle netle#tirmek

ve sorumluluk üstlenmek varken, kar#ılıklı çekildi"i iddia

edilen kılıçları, #imdi size nereye geldi"inizi ve görev-

lerimizi hatırlatanlara kar#ı konu#turmak hangi haleti ru-

hiyenin eseri? Akın Birdal, Mihri belli ve öteki

devrimcilerin disipline verilmesinin nedeni neyse,

kongredeki safla#manın nedeni de odur. Bunu bir kez

unutmamak gerekir. Yine hiç kimse, kongreden önce Akın

Birdal, Mihri Belli, E#ber Ya"murdereli, Yavuz Önen gibi

parti üyelerinin içerisinde yer aldı"ı demokrasi hareketi

giri#imi hakkında parti meclisinin kararını da unut-

mamalıdır. Söz konusu arkada#ların, "partile#me-

cephele#me" olarak nitelenen giri#imiyle ilgili

mahkûmiyet kararı, oybirli"iyle alınmı#tır. Demek ki,

daha kongre öncesinde bugünkü safla#ma yoktu (Yoksa

muhalif parti meclisi üyeleri, oylama sırasında toplantıda

yok muydular?!)

"PKK avukatı, ikbal avcısı, truva atı" gibi gerçek

siyasal sorunlar üzerinde bölünmenin dı#a vurumu olan

merkez çizgisinin suçlamalarını, kongrenin heyecanı

içinde edilmi# talihsiz laflar olarak ele almak mümkün

187

de"ildir. Bu sözüm ona gerginli"i yumu#atma çabasıdır.

Bir gerginlik varsa, bu sözlerde de"il, siyasal gündemin

dayattı"ı siyasal görevlere sahip çıkıp çıkmama

meselesindedir. Kürtlere özgürlük, ülkeye demokrasi

isteyen ve bunun için çoktan yükün altına girmi#

devrimcilere sahip çıkmak, onlarla birlikte yükü

payla#mak varken, hiçbir çıkı#ı ve çözümü olmayan

iktidarını da muhalefetini de bo"acak bir parti içi kavgayla

oyalanmak hiç de sorumlu bir davranı# de"ildir.

Devrimci bir sosyalistin görevi, örneklemek için söylüyorum, Akın Birdal’a sadece !ngiliz damadı dolayısıyla burjuva basında yapılan alçakça iftiralara kar#ı çıkmak de"ildir. Hatta bu konuda bir #ey söylemeseniz de olur. Alçaktır, alçaklı"ı yapacaktır. Akın Birdal'a sahip çıkacaksanız, O'nun yıllar boyu sürdürdü"ü mücadele ortada. Buyurun hep birlikte buna sahip çıkalım. Hem söyler misiniz bana? Akın Birdal'a "truva atı" yakı#tırma-sıyla, burjuva basının "Birdal'ın damadı Apo'nun danı#manı çıktı" karalaması arasında ne fark var? Birincisine oturup yanıt vereceksin, ötekine talihsiz laftır diye es geçeceksin. Neyi kime kar#ı savunuyorsunuz allah a#kına? Bu mu sizin programatik görü#ler etrafında safla#manız ve muhalefetiniz?

ÖDP kongre kararları ve bir bütün olarak yönelimi üzerinde ayrıca ve ayrıntılı tartı#maya devam edece"iz. Ancak #u kadarını #imdiden belirtmeden geçmeyelim. Umarız, partiye damgasını vuran #oven beyaz Türk sosyalizmine kar#ında muhalif olanlar, ne türden muhalif olduklarını kısa sürede netle#tirirler. "ÖDP yoksa, biz varız bu mücadelenin içinde" deyip, barı# ve demokrasi bloku içinde yer alırlar. Bunun dı#ındaki her yol, dipsiz bir kuyuda bo"ulmak olacaktır.

(09 Mart 2000)

188

BU ATE! HEP"M"Z" AYDINLATACAK!

Dünyanın dört bin yanında Kürt halkı ve dostları

Newrozu kutluyor. Her biri bir Newroz ate#i olan kadınlar

önde, yürüyoruz. Kürtçe, Türkçe ve Almanca barı#,

demokrasi, uluslararası dayanı#ma sloganları e#li"inde

yürüyoruz. Kuzey Almanya'nın so"u"unu kıran ve erken

çöken karanlı"ını aydınlatan Newroz ate#leri oluyor. Ama

biliyorum, binlerce kilometre uzaklıkta ya#lı- genç, kadın-

erkek halay ve zılgıtlarının arasında bir yandan da ülkeden

yükselecek sesleri merak ediyorlar. Yalanı yok, hepimizin

kalbi, Kürtlerin kalbinde atıyor #imdi.

Tarihin Kürt halkına tattırdı"ı trajik acıları belleklerine

kazımı#, "bir daha Halepçeler, 15 $ubatlar olmasın diye

adamızla ülkemiz arasına ate#ten bir köprü kuraca"ız"

diye yazan Özgür Bakı# okuyucusunun, "Amed'den

Newroz sıcaklı"ında selamlar" gönderen dostların sözleri

yankılanıyor kulaklarımda. Sevgili arkada#larımız Baki,

Evrim, Bircan, Salih, Adil ve Naif'in kaleminden adım

adım izledi"imiz Kürt illerinin Newroz co#kusu ve

serhildanların rütbesiz generalleri çocukların mücadele

azmi ve umudu sarıyor hepimizi.

Ve Kürtlerin kalbi Amed, yüzbinlerin a"zından barı# ve

demokrasi çı"lı"ımızı bütün dünyaya duyuyor. Çekilen

acıların, topra"a dü#enlerin, zindanları dolduranların

hesabını soranların, inkar ve imhayla yeryüzünden

silinmek istenenlerin kararlı, onurlu ve örgütlü sesi yeni

bir sayfa açıyor. Bu sese iyi kulak vermeliyiz.

Bir yanda Kürt halkının barı# ve demokrasi isteyen,

Anadolu ve Mezopotamya'yı halkların karde#li"inin ülkesi

189

yapmak isteyen sesi; öte yanda, uzak ülkeleri

sömürgele#tirmeye, sava#, talan ve fetihlerle boyunduruk

altına almaya gidenlerin Mehter mar#ı e#li"indeki

sesleri.... Bir yanda barı#ın, öte yanda kirli sava#ın sesi.

Bunun dı#ında ya da ikisinin arasında bir ba#ka ses yok,

kimse kendini kandırmasın. Ya bu tarafta, halklarımızın

aydınlık gelece"i için mücadele edenlerin yanında

ikirciksiz yer alınacak; ya da Newroz #enliklerinin

arkasından dolanıp Irak sınırına do"ru sefere çıkanların

ardında sıraya girilecek.

Türkiye'yi özgürle#tirmek, halklar arasında barı# ve

dayanı#mayı gerçekten yükseltmek isteyenlerin yeri

tartı#masız bu taraf olacaktır.

Newroz 2000 artık kararsızlıkların, yarım

gönüllülüklerin terk edilmesi gerekti"ini bir kez daha ama

çarpıcı biçimde gösteren bir dönüm noktasıdır. Artık

bayramdan bayrama protokol erkânı olarak yan yana

gelmeye son vermenin, büyük kentlerden en ufak yerle#im

birimlerine kadar barı# ve demokrasi mücadelesini hızla

örgütlemeye giri#menin vesilesi olmalıdır.

"Batı'dan ses verecek miyiz?" diye sorduk.

Ver(e)medik. "Göreve sahip çıkacak mıyız?" diye sorduk.

Amalar, fakatlar arasında oyalandık. $imdi Newroz

ate#inin dostlu"u ve sıcaklı"ında bir kez daha

anımsatıyoruz. Bu ate# hepimizi aydınlatacak!

(23 Mart 2000)

190

BEYAZ SOSYAL"ZM OLUR MU?

Burjuvazi, kırmızıyı görmü# bo"a gibi saldırsa da,

gizlemeye gerek yok: Bizim ö"rendi"imiz, bildi"imiz

sosyalizm, kızıldır. Elbette kahverengi gömleklilerin

Nasyonal !#çi Sosyalizmini de gördü tarih. Fakat e#yayı

adıyla ça"ırmanın ola"anla#tı"ı bir an geldi ve #imdi

herkes biliyor ki, bu fa#izmden ba#ka bir #ey de"ildir. Ya

peki, sosyalizmin beyazı olur mu? "Beyazın da beyazı var,

adı tursil beyazı" gibi bir #ey anlıyorsanız olmaz. Çünkü

beyaz sosyalizmin rengi, oldukça kirli bir beyazdır. Bakın

ne demek istedi"imi anlatmaya çalı#ayım.

Baskı ve sömürünün her türlü biçimine kar#ı

genelle#mi# bir özgürlük anlayı#ı geli#tiremeyenler

demokrat olamazlar. Bunu biliyoruz. Peki, demokrat

olamayanlar sosyalist olabilir mi? Olamazlar. Olurlarsa,

bir hilkat garibesi olurlar. Haydi o kadar kusur kadı

kızında da bulunur diye, pek demokrat olmasalar da onları

da bir an için sosyalist sayalım. Bunlar #imdilik do"rudan

konumuz de"il.

Sosyalizmin bir ba#ka cinsi daha var. Bunlar müthi#

"demokrat, dayanı#macı ve özgürlükçü"dürler. Karınca

ezmezlere rahmet okutacak kadar da hassas ve kibardırlar.

Onlardaki e#itlikçi duyarlılık öylesine geli#kindir ki, öyle

bizim gibi acil sorun, ba# çeli#ki, tali çeli#ki gibi politika

sanatının "kabalıklarıyla" da u"ra#mazlar. Milliyetçilik

gibi bir melanete bula#mamak için ulus, ulusun kendi

gelece"ini belirleme hakkı gibi kavram ve ilkeleri yok

sayarlar. Kavramları yok sayınca, gerçe"in kendisini de

hiç olmamı#a çevirdiklerini sanırlar. Onların

191

dayanı#malarına mazhar olabilmek için öyle yarım

yamalak de"il, dört ba#ı mamur komünist olmak gerekir.

Herhangi bir yanlı# anla#ılmaya meydan vermemek için

örne"i Almanya'dan vereyim. Alman solunun orta

yolcuları denebilecek bir akımdan türeyen Demontaj adlı

grup geçen yıl bir kitap yayınlanmı#tı: Orada aynen #öyle

yazıyorlar: " Bizim komünist bakı# açımızdan, PKK sol

bir örgüt de"ildir; tersine olsa olsa anti-sömürgeci bir

güçtür. Dolayısıyla içerik olarak bizim ilgimiz Türkiye ve

Kürdistan'daki sol ile buradaki göçmenleredir". Sadece

ulusu de"il, "halk" kavramının Almanya tarihinde

fa#istlerce kullanımının yarattı"ı güçlüklerle u"ra#mamak

için onu da bir kenara koyarlar. Onlara göre Kürt

hareketiyle dayanı#ma diye gerçek bir sorun yoktur.

Yapılacak bir #ey varsa, emperyalizmi burada,

anavatanında sınırlamaktır ( O konuda da bir #ey yapmaya

ne güçleri ne niyetleri vardır, o ayrı bir mesele). Hele hele

sarı-kırmızı-ye#il renklerle yan yana olmak, milliyetçili"e

ve bir mitosa teslim olmaktır. !#çi sınıfı ve onun

uluslararası dayanı#ması dururken, hiç anti-sömürgeci bir

gücü sol sayıp dayanı#ma mı olurmu#? Bu anti-sömürgeci

gücün "patriarkal hiyerar#isi", "anti-demokratik tarzı",

"feodal gelenekleri", "feminizmden uzak kadın tipleri" ve

benzerini ele#tirmek, onlara i#çi sınıfının Avrupa ve dünya

çapındaki egemenli"inin faziletlerini kavratmak görevi

dururken, nasıl olur da komünistler, kendilerini

milliyetçilikle lekeyebilirler?

Sömürgesi ve ezilen ulusları olan ülkelerde egemen

ulusa mensup sosyalistler arasında üç a#a"ı be# yukarı

görülebilen bir anlayı#tır bu. Bu anlayı#ın sömürge

192

halklara tavsiye etti"i #ey #udur: Sömürgecilikle u"ra#mak

yerine "sizi sömürgele#tiren ulusun emekçi sınıfıyla

birle#erek, metropolde devrim yapın, sizin i#iniz de

böylece hallolur". Mantı"ı biraz daha geni#letirsek, bunun

tüm demokratik sorunlara uygulanabilece"ini de görürüz.

Örne"in Afrika da ırkçılı"a kar#ı mücadele etmek yerine

sömürgeci metropolde devrim yapmak dü#ünülebilirdi.

Filistinliler Yahudi proletaryası ile birle#mi# olsalardı daha

iyi olurdu. Bu kadar kan da dökülmez, Yahudiler de

siyonistle#mezlerdi.

!#te böylesi bir sosyalizm, ezilen ulusun hareketinde

devrimci bir yan görmez. Elbette ezilen ulusun

hareketinde bazı devrimci gibi görünen unsurlar oldu"unu

kabul edebilirler. Ama onların da "e"itilmesi" gerekir.

Ezilen ulusun hareketinde hep feodalleri, gericileri, her an

teslime hazır ilkel milliyetçileri görürler. Kendileri mi?

Böylesi ilkelliklerle kirlenmemek için seyrederler. Ne

zamana kadar? Sömürgeci güçler, ezilen ulus hareketine

gerçekten bir darbe vurup geriletinceye kadar. !#te o

zaman onların sırası gelir. Tıpkı sömürgeci orduların

talanının ardından, yerli halkın acılarını "dindirmek" ve

"hak yoluna" (sözüm ona gerçek i#çi sınıfı sosyalizmine)

kazanmak için ü#ü#en misyoner papazlar gibi ko#u#urlar.

Beyaz sosyalistler i#te bunlardır.

(25 Mart 2000)

193

PASADENA'DA BAHAR

Pasadena'dan merhaba. Bahar çoktan gelmi#; çiçekler

adeta "ho# geldiniz" diyor. "Baharı özlediniz mi?" diyor,

ay yüzlü bir dost. Özlemedim desem yalan, özledim desem

arsızlık. "O benim içimde" diyorum. Pasifik kıyılarında

güne#in do"u#unu ve batı#ını izliyoruz. Geçerken

Zapatistalara u"rayıp, Zaplılardan söz ediyoruz. Üç

Adalı'yı anlatıyorum. Biri $efkat Kakamçoya lanet okuyan

Selimiye'deki hücresinde yaralı Adalı, di"eri onun

sempatizanı ipin altındaki Adalı, sonuncusu da onun

soyundan -kaderin cilvesi midir nedir?- !mralı’daki

Adalı...

"En güzeli, baharın içinizde olması" diyor. Sesindeki

baharın ve dostça ezginin e#li"inde bir öykü okuyoruz

birlikte:

(Kuzeyden esen rüzgâr dinmek binmiyordu. Hava

so"uktu. Ya"mur ve kar, nöbetle#e e#lik ediyordu

ya#amımıza. Kentin ortasında bir nilüfer gibi uzanan gölün

donmasını bekliyordu çocuklar. Kalbimin çoktan

buzlanmaya yüz tuttu"unu ise hiç kimse bilmiyordu.

Sesim, yankısında bo"uluyordu. Hayır, ses yoktu aslında;

bo#lukta kaybolan sözcükler dökülüyordu dudaklarımdan.

Bir yalnızlık türküsüydü içinde yitip gitti"im. Yalnızlı"ın

ürkütücü sessizli"inde mezarlıkta ıslık çalmaktı benimkisi.

Yalnızlık diyordum. Nedir yalnızlık bilirsin, de"il mi? Tek

ba#ınasın bir insan seli içinde. Teksin, yalnızsın, mahzun-

sun ama kim diyebilir ki, masumsun? Yalnızlık, o büyük

yalnızlık, dı#ında de"il, içindedir senin! Bir kavgada

vurulup gittin veya tek ba#ınasın dört metrekarelik

194

hücrende. !çinde bitmeyen azmi kavganın ve yarının,

teksin ama yalnız de"ilsin. Bu ne dü#man yarası ne de bir

ölümcül hastalık; ne kavgada vuruldun ne de yerini aldın

#ehitler listesinde. Bu, unutulmu# gülücükler arasında bir

a#k hikâyesi.)

Söze girecek oluyorum. Biliyor musunuz diyor,

tahminlerinizin hiçbiri tutmuyor. Ne i#imi, ne ya#ımı

tahmin edebiliyorsunuz. Gözaltı ve i#kenceler arasında,

hep ba#ka mevsimlere ertelenmi#liklerle geçti gençli"imiz.

(Sonra o çıkageldi. Kar ve ya"murun nöbet de"i#tirdi"i

bo#lukta uzatıverdi güne# yüzünü. Uzaklardan geliyordu.

Uzun yolculukların çizgileri henüz damgasını vurmamı#tı

alnına. Tüm geçmi# ve gelecek zamanları bir #imdiki

zaman kipinde kayna#tırıyorduk. Olabilir miydi böyle bir

#ey? Neden olmasındı? "Nedir bu sence?" diyordu

Çekirge. "Arasına üç nokta koydu"umuz, gelecek güzel

günlere erteledi"imiz, üç harflik bir #ey miydi yoksa?

Mantıklı mıydı bu hissetiklerimiz?" Yüreklerimize ince bir

sızı gibi sokulan kamayı çıkarmak bana dü#mü#tü.

Sesimin titredi"ini, gücümün sonunda oldu"unu fark etti

belki de, #u sözleri dinlerken benden: Arasına üç nokta

koyamadı"ımız a#kların sonlarına da üç nokta koyamayız.

Aptalca tutkumuz mantık ise, a#kı törpüler sadece.

A"dalıydı, felsefik, küflü peynir kokusunu andıran bir

mantık oyunu, sözcük hilesiydi belki. Ama savunmaydı;

içten bir savunmaydı a#kı "A#k sandı"ımız, sonradan öyle

olmadı"ını anladı"ımız duygular ya#amaz mıyız?" diyordu

Çekirge. "Bu, sadece ula#tı"ımız zaman noktasında kendi

konumumuzu haklıla#tırmak için mantı"ımızın uydurdu"u

195

koca bir yalandır" diye yara bere içinde devam ediyordum

savunmaya.)

Sizi meraklandırmak istemezdim diyerek, bu kez o

giriyor söze. "Acaba"lara yer olmasın isterim ya#amda.

!yiyim, yüre"imdeki fırtınalara ise çözüm yok. Celin

Dion'un duygusal #arkılarını dinlerken kelimeleri sıraya

koyamıyorum. En iyisi öyküye devam...

(Bir a#k yemini gibi, uzun boylu tarifler yazılıyordu

sonunda bu cengin: Nedir sence/bence a#k? Bence tarifi

a#çısında saklı yedi"imiz en güzel yemektir a#k. Süsler de

tad katamaz ona, ince ayrıntılarla bezenmemi#se sevgi.

Asıl malzemesi payla#ımdır bence de. Bu da yetmez. !nce

bir damak zevki yaratıyorsa payla#ma; yüksek gerilimli bir

elektrik akımına dayanıyorsa yürek ve "devamı yarına"

notunu görmeden de yarını ya#ıyorsa hayalim; umarsız,

korkusuz, pervasız, hesapsız, sonsuz, sorumsuz sarıyorsa

beni özlemin, galiba budur a#k. Tebessümde #ekillenen,

gözlerde dillenen, yürekte büyüyen ise, onun dı#a vuran

anlık bir yüzüdür ancak.)

Ak#am çökerken, dinledi"imiz tebessümü arıyoruz

sokaklarda gelip geçenlerin yüzlerinde...

(Evet, sonra o çıkageldi. Günlerden salıydı. !lk

çaldı"ımız kapı kapalıydı. Ve per#embenin geli#ini haber

veren çar#ambaydı, "elektrik yok buralarda" dedi"inde.

Haklıydı, mavi evdeydik. Lo#tu. Dibini aydınlatmayan

mumların alacakaranlı"ında müzik ho#tu. Yüzümdeki

yanmayı, gözlerimdeki sönü#ü fark etmedi. Her tınısında

beni ele veren sesim, teselliyi davet edercesine ihanet etti.

Ben onun dostuydum. Kadim zamanlardan kalmı#, bir

tesadüfle ke#fedilmese, rahmetin ve kıymetin pek

196

bilinmedi"i bitpazarlarında kaybolup gidecek bir dost.

Birbirimizi sanki yıllar boyu hep tanıyan, hiç terk etmemi#

ve de terk etmeyecek iki dosttuk. Zaman girmi#ti aramıza.

Birkaç gün önceki binyıl dönümünü nasıl da unutmu#tu

kalbim? Nasıl da uymamı#tım ça"lara ve herkese inat

"kalbim unut bu #iiri" diyen sözlerine #airin. $imdi masal

zamanında kalan #iirlerden tanıyorduk birbirimizi.

Girilmemi# denizlerden, koru hiç bitmeyecek

yangınlardan, yemek tariflerinden, yeti#tirece"imiz çiçek-

lerden, hiç solmayacak güller, fesle"en ve papatyalar bes-

lemenin sırrını bize verecek bahçıvanlık sanatından, a#k ve

eylemin tümlendi"i söylencelerden tanıyorduk.

Yazı#malarımızdan, görüntüsüz bulu#malarımızdan, bir

daha asla duyamayaca"ım, fısıldadı"ında onun

yanaklarını, benim gönlümü alev alev yakan sözlerinden

tanıyorduk birbirimizi. Felsefeden, emekten, eylemden,

kahve falından, martı kanadından, geçmi# ve gelecek tüm

zamanlardan tanıyorduk birbirimizi.)

Yanımızdan geçen her bir yüzde, ya# ve renkte

kendimizi arıyoruz. Ne engin maviliklerini gökyüzünün ne

de sonsuz akı#ını bulutların, aksine: aksi yüzümüze

vurmu# yangınların ve sanki hiç ya#anmamı#çasına geçip

giden ça"ların derin izlerini görüyoruz alnımızda. Sessizce

dönüyoruz yeniden öykümüze.

(Sonra #iirler, türküler okuduk yol boylarında.

Kalbimin her bir teklemesinde bu"ulu gözlerin e#lik etti"i

gülücükler da"ıttık. Da"ılan, parçalanan kalbimdi.

Onarmak için çırpınansa o. Uykusuz gecelerin sabahında

firari iki suçlu gibi seyrettik birbirimizi. Zaman kısaydı,

ça"ların a"ırlı"ını ta#ıyordu ayrıntılar. O ayrıntılar ki,

197

tozlanmı# rafların arkasından çıkarıp tel tel dökülen

sayfalarını savuruyordu geçmi#imin. Oysa bilmiyordu ki,

kokusunu duvarlara, hayalini beynime, sesini gök kubbeye

kazıyıp gitti"i gelece"imdi o. Sevdi"i kır çiçeklerinden

sundu"um demet bir yerlerde unutulmalı, eski foto"raflar

toplanmalı, yenileri silinmeliydi. Gelecek, gelmeyen bir

gelecekte kalmalıydı.)

Ben Pasadena'da kaldım. O ise, ulu bir da"ın

yamacında baharı beklerken öykümüzü okumaya devam

ediyor:

(Gözya#larını tercüme eden dostundum ben. Sulu boya

resminden içtenli"in, güzelli"in rengini çıkartmayan dost.

Artık oynadı"ı sahnelere çıkmayacak; hiç göstermeyece"i

tablolar boyayıp, #iirlerle avunacak; uçsuz-bucaksız

yollarda hep ba#lamadan biten a#klar görecek bir dost.

Söyle bana Çekirge, bildi"im ve bilmedi"im tüm dillerden

söyle, ne duymak istiyorsun? Kim, nasıl yazabilir

yalanlarla süslemeden bir romanı? Belge, foto"raf, tanık

ve kanıt bırakmadan, firari bir a#kı kim yazabilir? "Kalbim

gelecekte, ben yollarda kaldım. Bırak beni al kalbimi,

istersen at okyanuslara" desem, ne dersin?)

(01 Nisan 2000)

198

"ST"KRAR G"TT" M"?

Demirel'in bir be# yıl daha cumhurba#kanlı"ını

garantilemek için baskı ve tehdit karı#ımı öne sürülen

argümanların ba#ında "istikrar" geliyordu. Demirel

kalmazsa, istikrar bozulabilirmi#. Devlet içinde ve

toplumda varolan dengeler bozulabilirmi#. Gerçi

sonuçlarını görmek için çok acele etmemek gerekiyor

ama, Demirel'i Güniz soka"a yollayan oylamadan sonra,

#imdilik bozulan sadece Ba#bakanın istikrar arz eden

hastalık dengesi oldu.

!stikrar, belli bir olgunun, i#leyi#in veya halin süreklilik

ve düzenlilik arz ederek ola"anla#masıdır; kısa

sayılmayacak dönemler için kalıcıla#masıdır. Üstelik bu

öyle her toplumsal kesim için aynı anlama gelecek #ekilde

nötr bir kavram da de"ildir.

Ancak i#ini kötüsü, verili durumdan en çok muzdarip

olanların, i#sizlik, açlık, baskı, zulüm ve oradan oraya

sürülmelerin girdabında ya#ayanların da -ba#ka bir

alternatifi görünmedi"i ko#ullarda- bir biçimde mevcut

duruma alı#malarıdır. Bu durumu, ya#amlarının ayrılmaz

ve de"i#mez bir ö"esi olarak içselle#tirmeye

ba#lamalarıdır. Gelenin gidenden daha kötü olaca"ı

tecrübesiyle, "istikrar" kazanmı# günlük ya#amalarının bo-

zulmasından tedirginlik duymalarıdır.

Bu aynısıyla siyaset sahnesinde de görülmektedir. Kırk

yıldır bu ülkenin ba#ına çöreklenmi# bir politikacı

ku#a"ının do"al ölümün dı#ında bir yolla mevkilerinden

dü#ürülmeleri, istikrarsızlık olarak görülmektedir. Oysaki

bunların siyasi olarak bu memlekete yapabilecekleri bütün

199

kötülükleri yaptıkları, ülkenin #u an yüz yüze bulundu"u

sorunlara bırakalım çözüm sunacak bir perspektife sahip

olmayı, sorunların varlı"ını bile kabul etmeyen bir müflis

ku#ak oldu"u unutulmaktadır.

Asıl siyasal karar mekanizmasının Meclis, Hükümet ve

Cumhurba#kanlı"ı kurumlarında bile olmadı"ı, bunların

sadece vitrinin ön yüzü oldu"u bilenler açısından

Cumhurba#kanlı"ı seçimi hiç de öyle ölüm kalım meselesi

de"ildir. Demirel'in gitmesi hiç de kötü olmamı#tır. Hatta

bu yetmez; Ecevit ba#ta olmak üzere di"erlerini de layık

oldukları yere göndermek gerekir.

Peki ama, bugün özel olarak denge veya istikrar

durumu olarak adlandırılan #ey neydi? Bu, Kürtlerin

silahlı mücadeleyi durdurmaları ve yeni politikalarıyla

Türkiye'de son bir yıldır barı#, insan hakları ve demokrasi

sorunlarının açıktan ve her kesimce tartı#ılabildi"i ve yeni

bir hukuksal-siyasal sistem arayı#ını toplum gündemine

sokmu# olmalarıdır. Bu sürecin tek örgütlü ve ne istedi"ini

bilen dinami"i Kürt hareketidir. Öcalan'ın idam kararının

ba#bakanlıkta bekletilmesiyle ilgili liderler zirvesi kararı

ise, bu sürece istikrar kazandıran bir unsur gibi görül-

mektedir. Oysaki Demirel ve Ecevit'lerin bu kararı, onların

barı# ve demokrasi a#kının de"il, içerde Kürt hareketinin

dı#arıda uluslararası ba"lantı ve yükümlülüklerin bir

sonucudur. Öcalan'ın idamını gündeme getirmek çılgınlı"ı

yapılmadı"ı sürece de, #u andaki bu "istikrar ve dengenin"

bozulması da gündemde de"il.

Fakat bugün sorulması ve yanıtlanması gereken soru

#udur: Dün sava# sırasında her gün onlarca insan ölür,

köyler bo#altılır, muhalif insanlar i#kencehanelerde veya

200

sokaklarda kaybedilirken de Türk tarafında belli bir

"istikrar" vardı. Bunlar günlük hayatın sıradan ve ola"an

uygulamalarıydı. Genel olarak ne sosyal demokrasisini ne

de sosyalistini pek fazla rahatsız ederdi. $imdi benzer bir

durumla yüz yüzeyiz. Sanki mevcut durum hep böyle

gidecekmi# gibi, ataletin istikrarını ya#ıyoruz. Elbette tam

bir ataletten kimse söz edemez. Belli bir hareket de var.

Ama bu, mevcut durumu gerçekten adil bir barı# ve

demokrasi yönünde de"i#tirmeye yönelik ciddi bir çabayı

içermedi"i sürece hareketin ataleti olarak da nitelemek

mümkündür.

Bugünkü ataleti de, istikrarı da halklarımızın lehine

bozacak ve bozması gereken tek çıkı# yolu Demokrasi

Hareketidir. Kürt hareketiyle Türkiye’nin bütün sol ve

demokrat güçlerini bir araya getirecek ve oligar#iye kar#ı

gerçek bir halk hareketini geli#tirecek alternatif budur.

Böylesi bir çaba, sadece oligar#inin de"il, dün sava#ta

bugün barı# mücadelesinde belli bir istikrar kazanmı# orta

sınıfların liberal solculu"unun dengesini de bozabilir.

Olsun. Zaten bu bozulmadan ötekinin geli#mesi de hız-

lanmayacaktır.

(13 Nisan 2000)

201

UZAKTAK" SES

Canan konu#mayı de"il, yazmayı seviyordu.

Bilgisayarın ba#ına geçti. Yüre"indeki isyanı haykırmak

istiyordu. Masanın öteki ucunda telefon vardı. Aslında her

#ey onunla ba#lamı#tı ama, yazmaya nereden

ba#layaca"ını bilemiyordu.

Hepsi birbirinin aynı sesler ve yüzlerle çevrili tekdüze

dünyasını bir telefon konu#ması de"i#tirmi#ti. Tanımadı"ı,

yüzünü hiç görmedi"i birinin sesiydi O'nu alıp götüren.

Yumu#ak, sıcak bir sesti. Ak#am eve döndü"ünde

kızkarde#i, tüm yüzüne yayılan gülümsemeyi fark

etmemi#ti bile. Cep telefonuna gelen mesajlara yanıt

yeti#tirmekle me#guldü. Aynada kendi gözlerindeki ı#ıltıyı

hayranlıkla izlemi#, müthi# bir enerjiyle yüklendi"ini,

kanatlanıp uçmaya ba#ladı"ını hissetmi#ti.

O sesi seviyordu. Artık #efine kızmıyor, arkada#larının

bir dedi"ini iki yapmıyordu. Sevgisini, dalga dalga tüm

çevresine yansıtıyordu. O sesi, arkasında gizli bireysel

tarihi, yüzü tanımak istiyordu. Bir tesadüfle ba#layan

konu#maları, yazı#malar izledi. O ses, bir kerecik bile

olsun a#ktan söz etmemi#ti. Bir kerecik bile

kar#ıla#mamı#lardı. Olsundu. O sese ve sahibine â#ıktı.

O'na hep "canım" demek istiyordu.

"Sanırım bu sana yazaca"ım son mektup olacak" diye

ba#ladı yazmaya. Belki de bir yitirili#in öyküsüdür

bilemiyorum."

Klavyenin tu#larına her dokunu#ta çıkan sesler,

dü#üncelerini da"ıtıyordu. Ama #unları yazmaktan da

kendini alamıyordu:

202

(Düne kadar hiç kimsenin hayatım hakkında bana yön

vermemesini dü#ünüyor, ya#adı"ım duygulardan -bana acı

verse de- haz alıyordum. Ama her #eyi de"i#tirdin. Bana

bu kadar yo"un duyguları ya#attı"ın ve beni kendi

gerçekli"imle yüz yüze getirdi"in için sana minnettarım.

Tüm saf ve temiz duygularımla sana gelmi#tim. Bütün

gemileri hiç dü#ünmeden yakmaya hazırdım. !#in kötüsü,

senin duygularını hesaba katmadan yapmı#tım bunları.

Senin ba#ka birinden ho#lanabilece"in, bir ba#kasını

sevebilece"in nasıl da aklıma gelmedi? Çok aptalım. Toy,

tecrübesiz, güçsüz ve zayıf oldu"umu sayende bir kez

daha fark ettim. Seni kaybetmek pahasına da olsa

ustala#mak istemiyorum. Ustala#tıkça kirlenir insan,

çıraklı"ın heyecanı farklıdır. Bu kez fena halde

tökezledim. Bu darp onarılmaz. !çim acıyor biliyor

musun? Bildi"im ve bilmedi"im bütün dillerde a"lamak

istiyorum. Çok yaralandım. Aynalara bakamıyorum. Sanki

herkes, her #ey benim ne kadar aptal oldu"umu yüzüme

haykırıyor. Çok uzaklara gitmek istiyorum. Kimsenin

bilmedi"i yerlere. Bu hayat oyununu ö"renemedim bir

türlü. Elime yüzüme bula#tırdım. Her görü#mede o tek

taraflı sevgim daha çok peki#iyor ve giderek tutku halini

alıyor. Bana yardımcı olmak istiyorsan lütfen beni arama.

Biliyorum dost oldu"umuzu hatırlatacaksın. Oysa dostluk

ne kelime, canımdan da öteydin benim için. Sakın ola ki

onarmaya da kalkı#ma. Çünkü senin suçun yok, beni daha

çok üzersin. Seni mutlu edecekse ya#ama, serüvene,

heyecana ça"ıran seslere kulak ver. Çünkü hala senin

mutlulu"un benim için çok önemli. Senin ya#amında

küçücük bir ayrıntıydım. Onu da silip atman çok zor

olmasa gerek. Seni yüre"imin en derin kö#esine

203

gömüyorum. Her #ey çok yavan ve anlamsız. Güzel bir

sayfa kapandı. Çok ho# bir filmdi. Bütün köprüler yıkıldı.

Bütün çiçekler kurudu. Bütün kapıları kilitleyip anahtarını

okyanusun derinliklerine bıraktım. Ya#amak hiçbir zaman

bu kadar a"ır ve zor, ölüm ise hiç bu kadar sıcak ve

istedi"im bir #ey olmamı#tı.)

Bu mektuptan sonra, i#ini terk etti. Eve kapandı; gelen

mektupları ne okudu ne yanıtladı. On milyonluk bu kentte

kendini yapayalnız ve bo"ulacak gibi hissediyordu. !lk

fırsatta uzaklara kaçtı. Aylar sonra, Newroz ate#lerinin

yükseldi"i, yüzbinlerin barı# ve özgürlük türkülerini

dünyaya haykırdı"ı o kentten #öyle yazdı:

(Sevgili Dost, uzun bir aradan sonra, bu kur#uni renkli,

gizemli #ehirden sana merhaba diyorum. Mektuplarına

yanıt vermeyi#im hakkında bazı yargılarda bulunmu#sun.

Gerçi yanılgıların olmasına ra"men bu ho#uma gitti.

Demek ki, beni az da olsa dikkate alıyormu#sun. Ben

tamamen unuttu"unu sanmı#tım. Bana yakınla#tıran ve

kavu#turan adımlardan ve yan yana olmak, sıcaklı"ı

hissetmek için uzak diyarlara kaçmak yerine adım atmak

gerekti"inden söz etmi#tin. Sözlerin beni çok etkilemi# ve

gitmekten vazgeçmi#tim. Ancak ben yakla#tıkça bu kez

senin kaçman kafamı karı#tırdı. "Acı çekti"in ortamdan

kaç, uzakla#, kendi melankoline bir ba#kasını karı#tırma"

diyerek çıkıp geldim bu #ehre. Artık kendimden nefret

etme sınırına gelmi#tim. Karde#im bile benden sıkılmaya

ba#lamı#tı. !stanbul beni bo"maya ba#lamı#tı. Her #ey,

herkes üstüme üstüme geliyordu sanki. Seni de üzmeye

ba#lamı#tım. Kendimi bir türlü affedemiyordum. Geli#

nedenim ve yazamayı#ımın nedeni bu i#te...

204

Burada oldukça hareketli günler ya#adım. Aslında bu

kent her #eyiyle tam bana göre bir yer. Maskesiz,

sıcakkanlı, güleç yüzlü, acıların olgunla#tırdı"ı yüzlere

sahip insanlar, bana güven veriyor. Burada her #ey o kadar

do"al ki, sahteli"in zerresi yok. Herkes içinden geldi"i

gibi davranıyor, henüz çıkar ili#kilerinden haberleri yok.

Kanımın yenilendi"ini hissediyorum.

!stanbul'un yo"un i# temposundan, trafi"inden, kirli

havasından, sahte ili#kilerden, #efimin kaprislerinden,

gitgide monotonla#an ya#amımdan kaçıp kurtulmu#tum

artık. Yeni insanlar tanıyor, yeni ili#kiler kuruyordum.

!tiraf edeyim kaçamadı"ım ve özledi"im tek #ey vardı. O

da sendin. Sanki kaçmakla seni de orada bırakacakmı#ım

gibi saçma sapan bir duyguya kapıldım. Olmuyor i#te bu

da çare de"il, senden kaçmayı beceremiyorum. Gülün

ömrü bir gün olabilir ama....)

Bu mektubu okurken telefon çaldı: "Ben Leyla,

doktorla görü#mek istiyordum" dedi öteki uçtaki. "Yanlı#

numara çevirdiniz sanırım" diyerek güldü o ses. Ve

muhtemelen hangi numarayı çevirmesi gerekti"ini

anlatıyordu ki, "biliyor musunuz?" dedi öteki, "sesiniz ne

kadar sıcak ve ne kadar güzel gülüyorsunuz".

Evet dedi o ses, uzaktan bütün sesler sıcak, tüm

gülü#ler güzeldir; tıpkı gerçek a#kların, platonik olması

gibi...

(15 Nisan 2000)

205

DEMOKRAS", SOSYAL"ZME KAR!I MI?

Alı#ılageldik kavranı#ı içinde demokrasi ve sosyalizm

mücadelesi birbiriyle yakından ba"lantılı olsa da,

birbirinden tamamen ayrı #eylerdir. Buna göre, demokrasi

mücadelesi, kapitalist sistemin temel özelliklerine

dokunmayan, sadece siyasal hak ve özgürlükleri dar veya

geni# çerçevede gündemine almı# bir harekettir. Dahası,

demokratik hareket, söz konusu ülkede kapitalizmin

geli#iminin önündeki engelleri kaldırmaktan ve onun ge-

li#imini sa"lamaktan öte bir sonuç da veremez. Sosyalist

hareket ise, kapitalizmi ortadan kaldırmaya yönelik bir

harekettir. Tarihsel-toplumsal öznesini, üretim araçlarının

mülkiyetinden dı#talanmı# ve zincirlerinden ba#ka

kaybedecek #eyleri olmayan i#çi sınıfında bulan bir

harekettir.

Dünyanın sosyalist ve kapitalist kamp olmak üzere

ikiye ayrıldı"ı bir önceki dönemde, ister sınırlı isterse

kapsamlı demokratik taleplerle ortaya çıkan hareketler,

sosyalist dünyanın #ahsında somut bir müttefik

bulabilmi#lerdir. Hatta sosyalizmin ideolojik prestijinin

güçlü oldu"u bu dönemde, demokratik hareketlerin

birço"u kendilerini sosyalist olarak bile nitelemi#lerdir.

Ayrıca sosyalistler de, ister a#amalı ister kesintisiz nasıl

anla#ılırsa anla#ılsın, verili ülkenin demokratik görevlerine

sahip çıkmak ve onları kapsamlı ve tutarlıca savunmak

gibi bir çabanın içerisinde olmu#lardır. Ba"ımsızlık,

demokrasi ve sosyalizm talepleri, kavranı#larındaki

farklılıklar ne olursa olsun, birlikte telaffuz ediliyordu.

206

Kapitalizmin zaferini ilan etti"i günümüz dünyasında

ise, Türkiye sosyalistlerinin büyük bir ço"unlu"u için bu

ba"lar tamamen kopmu# durumdadır. Tarihimizde

görülmemi# ölçüde a#ırı bir sosyalizm ve sınıfçılık

vurgusu öne çıkmı#, demokratik görevler ve talepler ise

alabildi"ine küçümsenmeye ve hatta kimi demokratik

talep ve ilkeler (örne"in ulusların kendi kaderlerini

belirleme hakkı) ise, geçen yüzyıllardan kalma ve artık hiç

bir anlamı ve geçerlili"i kalmamı# bir ilke olarak görül-

mektedir. Hatta kimileri için, bu emperyalizmin bir talebi

veya oyunundan ba#ka bir #ey de de"ildir.

E"er bu sosyalizm ve sınıfçılık vurgusu, gerçek hayatta

bir örgütlü i#çi sınıfı hareketinde kar#ılı"ını bulmu# olmu#

olsaydı, bu yine de tartı#ılmakla birlikte bir anlamda

anla#ılabilirdi. Ne oldu da bu de"i#iklik gündeme geldi?

Bu de"i#ime kaynaklık edebilecek üç önemli olgu var:

Birincisi, 12 Eylül askeri diktatörlü"ünün sosyalistlere

vurdu"u darbe ve onun uzun süren etkileri. !kincisi, tam

geçmi# mücadele ve örgütlenmelerden dersler çıkartmak

için genel bir arayı#ın hüküm sürdü"ü günlerde gelen

sosyalist kampın çökü#ü. Dünyamızın tek kutuplu hale

gelmesi. Üçüncüsü ise, devrimcili"in, sosyalizmin

yenilgiye, prestij kaybına yöneldi"i bir dünya ve

Türkiye'de Kürt hareketinin anakronik denebilecek bir

#ekilde muazzam bir atılım yapması ve son 15 yıldır da

siyasal gündemi belirler hale gelmesi.

Türkiye sosyalistlerinin bugünkü durumunda bu üç

olgunun da belirleyici izlerini bulmak mümkündür. Demir

Küçükaydın'ın dedi"i gibi, Türkiye sosyalistlerinin

ço"unlu"u bu dönemin ortaya çıkardı"ı soruları sormak ve

207

yanıtlamak gibi ciddi bir çabanın içerisine girmi#

de"ildirler.

Böyle bir çaba içinde olmayınca, sadece egemen

sınıfların de"il, Türkiye sosyalistlerinin her zaman

netameli konusu olagelen Kürt sorununu anlamak ve Kürt

hareketi kar#ısında do"ru tavırlar geli#tirebilmeleri de

mümkün olmamaktadır. Bunun sonuçları ise, sadece teorik

alanla sınırlı de"ildir. Günlük pratik kar#ılı"ı, Türkiye

sosyalistlerinin siyasal mücadelenin kayda de"er bir ö"esi

olamamalarıdır.

Pratik siyasal mücadeleden kopuk bir sosyalizm ve

sınıfçılık, ülkenin gerçek sorunlarıyla u"ra#mak yerine,

onun etrafında dolanıp "küresel saldırıya kar#ı küresel

savunma" gibi küresel laflarla yuvarlanıp gitmektedir. Bu

duruma yol açan ba#lıca ideolojik-teorik etkenlerin

ba#ında bizce kemalizm ve demokrasinin kavranı#ı

gelmektedir. Kemalizmin sosyalizme verdi"i zararları

i#lemeye devam etmekle birlikte, bugün daha da bir zo-

runluluk hale gelen demokrasi ve sosyalizm arasındaki

ba"lantı ve demokrasinin nasıl kavranması gerekti"i

üzerine yo"unla#mak gerekiyor.

Demokrasi, sosyalizme kar#ı mıdır? Kar#ı olmak bir

yana, tam da demokrasi için mücadele etmeden sosyalist

olunmayaca"ını, demokrasi ile sosyalizm arasındaki

ili#kinin hiç de alı#ageldik kavranı#ları içinde

anla#ılmayaca"ını açıklamaya çalı#aca"ız.

(20 Nisan 2000)

208

HO!ÇA KAL GEÇM"!! MERHABA YEN" GÜN!

Kısa ya da uzun bütün ayrılıklar hüzünlendiriyor beni.

Dostlara bir "ho#ça kal" bile diyemeden araya giren yıllar,

duvarlar ve sınırların biriktirdi"i yüktendir belki.

Bilmiyorum. "Zorunlu ara" sözünü duyunca geçmi#e

gidiyorum.

(Gece -belki de gündüz- gözlerim ba"lı, yüre"im yaralı.

Kafamda uzun bir geçmi# hikâyesi, sesini duyuyorum.

Zaman sonsuz, bitmiyor sancılı bekleyi#. Öfke doluyor

içime. Kalabalık ama çıt yok, kesik öksürüklerden ba#ka.

Gastridi tuttu birinin. Görmesem de tanıdım: bir dost.

Kafeste kaç ki#iyiz sayamadım. Ellerim, gözlerim ba"lı,

gö"sümde bir sızı, seni dinliyorum yalnızca. "Dola#ma

ayak altında be çocuk" diyorum, burası ne çocuk bahçesi

ne ev. Cıvıldayan sesinin ısıtamayaca"ı ve mavi gözlerinin

aydınlatamayaca"ı bir yer.

Görme, sorma beni, istemem. Bırak sesini, gözlerinin

mavisini; yava#ça çık git buradan. Ayak seslerini, bir

serçeninki kadar hafif olsa da duymak istemiyorum.

Sorma anlatamam, nasıl kuruldu bu insanat bahçesi, neden

duraladı #arkımızın sesi. Bir gün ö"renirsin çocuk.

Gelme üstüme, kucaklayamam. Dolanma boynuma,

oynayamam. Yeter, "gözlerin neden ba"lı baba?" deme be

kızım. $u yanımdaki Yıldız'ın, önümdeki Aslı'nın ve daha

ba#kalarının anası-babası. Sa"ımda Kıvırcık, solumda Ali

amca. Çizebilir misin, Mobidik, Tombul Fare ve Uçan

Kaz varken bizleri? Sana verecek ne ö"üdüm var, ne de

vasiyetim. Ta#ıyabilirsen, bizi de al yüre"inin kafesine.

Kanat çırparak süzül maviliklere. Memo#'a, Ula#'a,

209

Yapra"a, Zeynep'e, Barı#'a ve Devrim'e, Hakkâri’de

Sümbül Da"ı'na, Trabzon'da Boztepe'ye ve yolun dü#erse

Kavak'ta bizim köye, selam söyle herkese.

Kar#ımda durma, gözlerimin ba"ına, ellerimin

halkasına aldırma. Sesini, gözlerinin mavisini sessizce

bırakıp git. Hepsi geçer, yeter ki, a"lama.)

Ara vermek, yeniden yollara dü#mek, yeniden a#kla

sarılmak içindir. Ahmet Telli'nin söyledi"i gibi, bütün

a#klar yolculuklarla ba#lar. Ve bizler, o engebeli,

dolambaçlı, sarp yolların uslanmaz â#ıklarız. "Hangi

ça"da, hangi a#ktan söz ediyorsun allah a#kına!" diyenlere

bo# verin. Herkes kendi ça"ına, kendi davasına ve

sevdasına aittir önünde sonunda. Dünya avucumuzun

içinde, uzay evimizde. Ay kapı kom#umuz oldu; Venüs,

Merih yukarı mahalle. Kuruldu dört bir yana ileti#im

a"ları. Oysa biz henüz yıkamadık hala #u duvarları. O ne-

denle yapılacak i#imiz, yürünecek yolumuz çok..

$imdi ilk kez tüm dostlara ho#ça kal diyebilmenin

tadını çıkarıyorum. Her ne kadar dudaklarımdan yine

hüzünlü birkaç satır dökülse de:

Kopunca çiçek dalından

ya#ıyor bir üç gün daha.

A#k tuhaf duygu gülüm:

soluverecek derken

canlanıyor en olmaz yerde

koparılınca insan yarinden

210

Bugün Özgür BAKI$ son sayısını yayınlıyor. Zorunlu

arada biz yine birlikte olaca"ız. Özgür basın gelene"i,

ku#kusuz her #eye ra"men ve inadına güçlenerek

sürecektir. Gerekçelerini sıralamaya gerek yok; hepinizin

gördü"ü ve bildi"i nedenlerle zorunlu bir ara veriyoruz.

Ama özgürlük mücadelesi aralıksız sürmeye devam

edecek.

Yine bir ba#ka kö#ede, bir ba#ka mekânda ve zamanda;

çaresi yok er ya da geç müze haline getirece"imiz cezaevi

kapılarında ya da Amed sokaklarında yeniden sıcak bir

merhaba diyebilmek için, içerdeki ve dı#arıdaki tüm

dostlara, okuyuculara, yolda#lara ho#ça kalın diyorum.

Ho#ça kalın! Dostça kalın!

(23 Nisan 2000)

211

SÖZCÜKLER"N SAVA!I

Althusser bir yerde "felsefede sınıf mücadelesi,

kavramlar arasında yürür" gibi bir söz etmi#ti.

Toplumsal mücadele ile felsefe, politika ve genel olarak

teori arasındaki bütünlük gözardı edildi"inde, bu cümle

bize saçma gelebilir. Gerçek ya#amda cereyan eden bir

mücadeleyi, sözcüklerin sava#ına indirgemek gibi

gelebilir. Ama çe#itli alanların kar#ılıklı ili#kisini ve

etkile#imini bilenler, bunun saçmalık #öyle dursun, bir

hakikat oldu"unu anlarlar. Politika toplumsal güçlerin

sava#ımıdır; ancak bu güçlerin belirlenen hedeflerine

ula#abilmeleri sadece sahip oldukları güce de"il, belki

ondan da çok izledikleri çizgiye ba"lıdır. Do"ru bir politik

çizgi, bugünün küçük bir gücünü yarının muazzam bir

gücü haline getirebilirken; yanlı# bir politik çizgi,

muazzam bir gücü i#e yaramaz bir kalabalı"a ve

da"ılmaya götürebilir.

Kısacası, yürütülen mücadelenin ba#arısı için, ideolojik

donanım son derece önemlidir. Muhatabınızı teslim mi

almak istiyorsunuz, bunun en sa"lam yolu onu kafadan

silahsızlandırmaktır.

Deniyor ki, barı# ve demokrasi mücadelesi, artık

evrensel hale gelmi# kriterlerin hepimiz tarafından kabul

edilmesi mücadelesidir. Bu kriterler, Türk için de Kürt için

de, devlet için de toplumsal muhalefet için de aynıdır.

Yapılacak olan sadece #u "ömrünü doldurmu# ve tarihin

çöp sepetine atılmı# ideolojilerden kendimizi

kurtarmaktır". Artık yeni bir "söylem" gereklidir ve bu,

devletle toplumsal muhalefeti kar#ıt güçler olarak ele

212

almayan bir söylem olmalıdır. Devlet de dönü#mek

istedi"i için ona olumlu önerilerle gitmek gerekir.

$imdi bu çok masumane ve iyi niyetle ileri

sürüldü"ünden ku#ku duymamıza gerek olmayan

argümanın, barı# ve demokrasi mücadelesini ilerletmeye

hizmet etmeyece"ini, tersine ısrarla sürdürülmesi halinde

bu mücadelenin kafadan silahsızlandırılmasının yolunu

açaca"ını söylemek abartma olmayacaktır.

Dünyanın hiçbir yerinde demokrasi, devletle toplumsal

muhalefetin ortak derdi ve hedefi olmamı#tır. Devletle

toplumsal muhalefet arasındaki empatiden, demokratik

haklar de"il, devlet sempatizanlı"ı çıkmı#tır. Bu ise, her

zaman muhalefetin bastırılması ve onlarca yıl geriye

atılması olmu#tur.

Muhalefet elbette ki, devlet içindeki çeli#kileri,

çatlakları de"erlendirecektir. Elbette ki, en geni# toplumsal

kesimleri bir araya getirmeye çalı#acaktır. Toplumun daha

geni# kesimlerini kazanmak, egemenleri ve onların

egemenlik aygıtlarını tecrit etmek için uygun söylem,

do"ru ve yerinde sloganlar bulmak zorundadır. Ancak

toplumda devrimci-demokratik dönü#ümler sa"lamak

isteyen bir güç, kendi ideolojisi ile ortaya koydu"u söylem

ve sloganların iç ba"ını, tutarlılı"ını da bir an bile

unutmamalıdır. Çünkü anlık olarak çok pratik ve çok

"akıllıca" görünen bu sözde yeni söylem, kendi

argümanlarını da beraberinde getirecektir. En iyi ö"renme

yollarından biri tekrardır. Bir süre sonra, ba#langıçtaki

niyetlerle, devrimci-demokratik dönü#üm hedefleriyle

hiçbir alakası olmayan argümanlarla e"itilen kadro ve

kitlelerden demokratik dönü#üm falan da çıkmaz.

213

Günümüzün barı# ve demokrasi mücadelesini gerçekten

kavramayanların çok "akıllıca" sandıkları bu sözde yeni

söylem, dönüp dola#ıp kendi kendini kafadan

silahsızlandırmanın yolu olur. Çünkü yeni denilen aslında

binlerce defa denenmi# yoldur. Bu, devrimci-demokratik

muhalefetin sisteme entegre edilmesinin, eritilmesinin ve

giderek yok edilmesinin bir yoludur.

Öyleyse, bugünün kriterler, ilkeler ve sözcükler sava#ı

olarak çok soyut ve anlamsız görünebilecek mücadelesi

bo#a de"ildir. Sözcükler sava#ımının ardında, bizim

gelece"imiz yatmaktadır.

(2000’de Yeni Gündem, 29 Haziran 2000)

214

"K" Ç"ZG"

Barı# ve Demokratik Cumhuriyet Projesi daha ilk

ortaya atıldı"ında, bunun o güne kadar olagelmi#

safla#maları bozup, gerçek ve muhayyel siyasal güçlerin

yeni bir dizili#ine yol açaca"ını ileri sürmü#tük. ABD'den

Avrupa'ya kadar uluslararası güçlerin de içinde yer aldı"ı

birçok dı# ve iç faktörün de bu süreci etkileyece"ini

varsaymı#tık. Ancak tüm bunların ötesinde, sürecin

ba#arısının iki temel önko#ulu oldu"unu da belirtmi#tik.

Birincisi, Kürt hareketinin birli"ini koruması; ikincisi,

Türkiye cenahında kendisine müttefikler bulabilmesi.

Birinci önko#ul, kar#ı propaganda ve kampanyalar ne

derse desin, esas itibarıyla sa"lanmı#tır. Bu kampanyalar

da, bunu tersinden do"rulamaktadır. Politika araç ve

yöntemlerinde köklü bir de"i#ikli"i öngören bu önko#ul,

üstelik ba#arıyla sa"lanmı#tır.

!kinci önko#ul, henüz gerçekle#memi#tir. Kürt

hareketinin ortaya attı"ı proje ve yönelimi, geleneksel

inkar ve imha politikasından yana olan güçleri zorlamı#,

egemen blok içindeki farklılıkların ortaya çıkmasına yol

açmı#tır. Ancak militarizmi tecrit edecek ve köklü bir

demokratikle#menin önünü açacak olan müttefiklerine

henüz kavu#mamı#tır.

Bu durum, gerek Türkiye sol ve demokratik

çevrelerinde, gerekse Kürtler cenahında Demokratik

Cumhuriyet Projesi'nin algılanmasında farklılıkların

kendini ortaya koydu"u, her türlü mu"lâklı"a ister istemez

açık bir geçi# döneminin özelliklerini yansıtmaktadır.

215

Kesin ve kalın hatlarla belirlenmi# ifadeleri olmasa da,

bu projenin kavranı#ına ve sürece ili#kin iki ana e"ilimden

sözetmek mümkündür.

Birincisi, bizzat proje sahiplerince ifade edilen: anti-

oligar#ik bir demokrasi mücadelesidir.

Barı# ve demokrasinin, dı#ardan veya içerden

birilerince arma"an edilmeyece"ini, tam tersine onun

bizzat ona ihtiyacı olanların ısrarlı, örgütlü mücadelesiyle

elde edilebilece"ini öngören çizgidir. Bu halkın

örgütlenmesini, halk inisiyatifinin öne çıkartılmasını ve

mevcut siyasal çerçevenin zorlanmasını esas alan ve

egemen blok içindeki farklılıkları derinle#tirmeyi ve

militarizmin tecritini asla gözardı etmeyen bir çizgidir.

Gözardı etmek bir yana, bu çeli#ki ve çatlaklardan

demokrasi mücadelesi için yeni imkânlar sa"lamayı hep

gözeten bir çizgidir.

!kinci çizgi, Demokratik Cumhuriyet Projesi'nin sadece

yanlı# okunması ve algılanmasıyla sınırlı olmayan, tersine

bugüne kadar mücadele içinde #u ya da bu gerekçelerle yer

almı#, ama mücadelenin ba#ka araç ve yöntemlerle

sürdürüldü"ü dönemde sınıfsal e"ilimlerini bugünkü kadar

açıkça ifade edebilecek imkânlara sahip olamamı#

kesimlerin e"ilimidir. Güçlü olmadı"ı için, e"ilimlerini

kesin formülasyonlara #imdilik kavu#turamayan, ama

kar#ı-cephenin ulusal ve uluslararası manipülasyonlarına

da açık bir çizgidir bu. Buna göre, ABD'den AB'ye kadar

uluslararası güçler Türkiye'de Kürt sorununun çözümünü

ve bazı hakların verilmesini istemektedir. Üstelik devlet

de, AB üyeli"i dolayısıyla bir takım yükümlülükler altına

girmi# ve bizzat kendisi de"i#im ve dönü#üm istemektedir.

216

Yapılması gereken, devlete bu yükümlülüklerini

hatırlatmak ve devletin kendini dönü#türmesine yardımcı

olmaktır.

Birinci çizgi tutarlı bir demokrasi, Ortado"u'yu da

kapsayan yeni bir siyasal düzen isterken, ikinci çizgi Yeni

Dünya Düzeni çerçevesinde bazı biçimsel haklarla

yetinmeye razıdır.

Birinci çizginin somut temsilcileri bellidir. !kincisi ise,

kendisi gibi mu"lâktır ve her yerde çe#itli biçimler altında

görmek mümkündür. Birincinin ba#arısı, Türkiye

cenahında sa"lam sosyalist ve demokrat müttefiklerin

ortaya çıkmasına ba"lıyken; ikincisinin ba#arısı, sürünen

bir sözde 'demokratikle#me' sürecinde birincilerin

tasfiyesine ba"lıdır. Ama onların ba#arısının, sadece

yetmi# yıllık tarihi ba#a sarmaktan ba#ka bir kapıya

çıkmayaca"ı da kesindir.

(2000’de Yeni Gündem, 03 A"ustos 2000)

217

TREN" SALLAMAK

Türkiye bildi"i yolda gidiyor. Elbette insanlar gibi,

onların yarattı"ı ama sanki her #eyin yaratıcısı gibi

tepemizde duran devlet de bildi"i yolda gidecek.

Bilinmeyen yollara sapmak her zaman risklidir. Devrim

yolu gibidir; engebelidir, dolambaçlıdır, sarptır. Bu

yollarda sadece #ehit olmak, tarihin o durdurulmaz akı#ını

(do"ru ya, nereye akıyordu bu?) hızlandırmak de"il,

sapıtmak da var. Sapmamak ve sapıtmamak için pusulan

sa"lam olacak. Pusulan yoksa, biraz akıl ve vicdan sahibi

olup, kendine kargayı klavuz seçmeyeceksin. Malum

sonunda hep o yere götürür.

Sevgili Akın Birdal 'dray yapmak'tan yani trenin raydan

çıkmasından sözedip, onur, özgürlük, dayanı#ma vesaire

diyerek yine bizim makinistlerin kafasını attırıyor. Leb

demeden leblebiyi kavrayan #ark kurnazlarından olmadı"ı

için, bir türlü askeri yürüyü# kolu nizamına geçmiyor.

!lahi Akın, ömür adamsın do"rusu!

Onur, özgürlük, e#itlik, dayanı#ma, vatanda#lık, adalet,

medeni ve siyasi haklar... Elbette bunlar Türkiye

demokrasisi ve barı#ı için olmazsa olmaz ba#lıklar. !yi de

bunları nasıl elde edece"iz? Türkiye solu ne yapıyor ya da

yapacak? Biliyorsun, çe#it çe#it sol var. Senin ve benim

dâhil oldu"umuz çe#itten sol henüz güçlü bir odak de"il.

De"i#ik parti ve çevrelerden benzer sesler ço"alıyor ve

ben umutluyum. Öteki çe#it solun ne yaptı"ına gelince... O

cenahta bir de"i#iklik yok: Onların klavuzu asker,

göstergesi Kürt hareketi. Nasıl mı? Anlatayım.

218

Biliniyor bu co"rafyada 15 A"ustos'la ba#layan müthi#

bir tarih ya#andı. Co"rafyanın bir yakasında köyler yakılıp

ta# ta# üstünde bırakılmazken, bu yakasında da cephe

gerisi düzenlemeleri çerçevesinde bir garnizon nizamı

hakimdi. Bu nizamı bozmak, ezilenlerin ırkçılık ve

#ovenizmle zehirlenmesine kar#ı çıkmak gerekiyordu.

Bunun tek yolu adil barı# ve Kürtler için de demokrasi

istemekti. Türkiye solunun öteki cinslerinin o zaman ne

yaptı"ını biliyoruz de"il mi?

Peki bugün de"i#en bir #ey var mı bunlarda? Maalesef

#ekil hariç vaziyet aynı. $u tarihin cilvesine bak. Avrupa

Birli"ine evet diyen Kürt hareketi aynı zamanda ısrarla

#öyle vurgulamaya da devam ediyor: Barı# ve demokrasi,

dı#ardan gelmez; kimse kimseye özgürlük ba"ı#lamaz. O

nedenle demokrasi isteyen tüm parti ve çevreler yan yana

gelip mücadele edelim.

Peki, ötekiler ne yapıyor? Biraz karı#ık olacak ama

dilimin döndü"ünce anlatmaya çalı#ayım: AB'ne kar#ı

olmak ya da ondan yana olmak ikilemine takılmadan,

Kürtlerin mücadele ortaklı"ı ça"rılarını es geçerek, sanki

çoktan AB'ne girmi#iz gibi Avrupai ve küresel devrimin

meselelerini dü#ünüyorlar kara kara. Yani nereye gitti"i

tartı#malı bu treni seyretmiyorlar; hele kaçırmak hiç

sözkonusu de"il. Tersine trenin en son vagonuna çoktan

kapa"ı atmı#lar, Ankara garında duran treni sallayıp

duruyorlar ki, bizim cemaat raylar üzerinde yol alıyoruz

hissini kaybetmesin diye.

Emekçilerden ve ezilenlerden yana bir rotanın

belirlenmesinde rol almak mı? Onlara sorarsan, trenin

219

makinisti zaten onlar. Malum trenin ilk ve son vagonu

nereye ve nereden baktı"ına göre de"i#iyor.

Evet, seke seke geliniyor bu dünyaya... Kimisi ba#ı dik

gidiyor, kimisi de tren sallayarak bir ömrü ve ku#a"ı heba

ediyor. Bir kere daha dü#ünmenin gerçekten zamanıdır.

(2000’de Yeni Gündem, 17 A"ustos 2000)

220

ARTÇI DEPREMLER

Depremin yarattı"ı acı ve yıkıntılar arasında halk

kendili"inden suçluyu yakalamı#tı. Bu, kod adı devlet olan

bir #iddet makinasıydı. Sosyalistinden azbuçuk aklı

ba#ında liberaline kadar herkes, depremde meydana gelen

onca can kaybının esas sorumlusunun devlet oldu"unda en

ba#ta hemfikirdi. Ama birkaç günlük "otorite bo#lu"unda"

dillendirilmi# bu görü#ler, yukardan gelen emirle yerlerini

malum devlet sempatizanlı"ına bırakmı#tı. Hükümeti,

bakanları, tüm kurumları tek tek ele#tirebilir, hatta topa

tutabilirdiniz; ama bir bütün olarak devlet ba#kaydı.

Devlet, ele#tiri dı#ında ve üstünde kalmalıydı. Nitekim

depremin birinci yıldönümünde düzenlenen miting ve

yürüyü#lerde acı vardı, keder, hayıflanma vardı; ama

devletin sorumlu"undan neredeyse eser yoktu.

Neredeyse diyorum. Çünkü bu memlekette, devrim,

sosyalizm, dayanı#ma, özgürlük ve halkların e#itli"i ve

karde#li"ini sadece post-modern bir popçulu"a

çevirenlerin dı#ında, her #eye ra"men bu sisteme aykırı

olmaya devam edenler de var. Onlar için dayanı#ma da

özgürlük de halkların karde#li"i de somut ve yükün altına

girmeyi gerektiren bir sorumluluk meselesidir.

Kendilerine, inandıkları davaya ve halklara kar#ı

sorumluluk meselesidir. Dün sava# sırasında cephe

gerisinin garnizon nizamına kar#ı aykırı sesler sadece bu

kesimlerden geldi. $ovenizm ve ırkçılı"ın hoyrat

haykırı#ları ve burjuva basının allayıp pulladı"ı post-

modern sosyalistlerin kemalizan ve 12 Eylül

rehabilitasyonundan geçmi# ıslıkları arasında sesleri pek

duyulmadı. Ama onlar susmadılar; boyun e"mediler.

221

Sayılarının azlı"ına, dü#manlarının çoklu"una bakmadan,

demokrasiyi, sosyalizmi, Kürtlere özgürlü"ü savunmaya

devam ettiler.

$imdi devir de"i#ti. Dün garnizon nizamına ayak

uydurmak için sesleri çıkmayanlar, bugün devletin yanı

ba#ında bu ülkenin gerçek enternasyonalistlerine "Kürtçü",

"Truva atı" diye saldırıyorlar. Barı# ve demokrasi

projesinin içeri"ini anlamaya çalı#mak ve bırakalım

sosyalizmi bir tarafa, sahip çıktıklarını iddia ettikleri

özgürlük ve dayanı#manın mantıksal gere"i olması

gereken sorumluluklarını hatırlamak yerine, içerde disiplin

dı#arda kolluk güçleriyle sözel saldırılarını, fiili saldırıya

dönü#türüyorlar.

Bakın, açık konu#alım. Depremin ve 15 A"ustos'un

yıldönümünde devlet, PKK'ye yönelik bir saldırı

düzenledi. Türk sava# uçakları Lolan'ı bombaladı. Onlarca

insan öldürüldü. Depremin yıldönümünde düzenlenen

yürüyü#lerin bir On Kasım matemi havasında ve derin bir

seslik içinde geçmesi için tedbirler alındı. Almanya'da

sürmekte olan PKK yasa"ına, #imdi bir anti-PKK

kampanya e#lik etmektedir. PKK ile ili#kisi oldu"u

varsayılan devrimcilerin ve yurtseverlerin evlerine

baskınlar düzenlenmektedir.

Bunların hiçbiri tesadüf de"ildir. Ama bitmedi. Tesadüf

olmayan bir ba#ka #ey daha var: Ne yazık ki, bugüne

kadar muhalif basınımızda bile bir haber olarak geçmedi

(En azından benim fark edece"im bir habere bile konu

olamadı). Neydi bu?

Kadıköy'de depremin yıldönümünde yapılan bir

yürüyü#te DS!P Genel Ba#kanı Do"an Tarkan ba#ta olmak

222

üzere bir grup enternasyonalist devrimci, "dayanı#ma

gönüllüleri" adı verilen ÖDP'li bir grup tarafından fiziki

saldırıya u"radı. Bu kadarla kalmadı; polis yardıma

ça"rıldı ve devrimciler polise teslim edildi. Gelin elinizi

vicdanınıza koyun. Bunu "olur böyle vakalar, iki grup

arasında bir mesele" ya da bir partinin içi#leri diye

geçi#tirmek mümkün müdür? Bu olayın yukarda kısaca

hatırlattı"ım genel tablodaki yerini göz ardı etmek

mümkün müdür? Asla....

Nedir Do"an Tarkan'ın ve DS!P'lilerin suçu? Neden bu

saldırıyı hak etmi#lerdir? Devlet yalakalı"ı yapmadıkları

için. Depremin sorumlusunun devlet oldu"unu

haykırdıkları için. Dün sava# sırasında oldu"u gibi, bugün

de Kürtlere özgürlük dedikleri için. Demokrasi ve barı#

için tüm solun Kürtlerle sa"lam bir ittifakını savundukları

için. Fa#istler idam çı"lıkları arasında linç gösterileri

yaparken, post-modernlerimiz "ilkel milliyetçili"in sonu",

"Apo'nun teslimiyeti" diye kına yakıp, sava# sırasında ölen

iki ÖDP'li ö"retmenin hesabını kimden soracaklarını

tartı#ırken, onlar "idama hayır, Öcalan'ın yakalanması

uluslararası korsanlıktır" dedikleri için.

Kendileri gibi olmayan bir parti ba#kanına saldıranları

#ekillendiren teorik ve ahlaki gerekçeleri burada

irdelemeye gerek görmüyorum. Olayın siyasal anlamı, bu

ülkenin barı# ve demokrasiden yana güçleri için, körfez

depreminden daha #iddetlidir. Hele ÖDP adına olayla ilgili

yapılan açıklama, özrü kabahatinden büyük ve gelecekte

böylesi saldırılara davetiye çıkartan niteliktedir.

DS!P'li arkada#lara geçmi# olsun diyor, Kürt sorunu ve

solun ittifakı konusunda bugüne kadar gösterdikleri

223

devrimci çabada yalnız kalmayacaklarını bilmelerini

istiyorum. Kürtlere ve devrimcilere nefretini hangi

gerekçeyle olursa olsun, bir kere daha ortaya koymu#

olanlarla örgütsel, siyasi, ahlaki hiç bir ili#kimin

olmadı"ını ilan ediyorum.

2000’de Yeni Gündem, 24 A"ustos 2000)

224

KE!MEKE!

Sosyalist hareketle tanı#tı"ımdan beri en çok duydu"um

sözlerden biri "ideolojik ke#meke#"dir. Yerli-yersiz

kullanılan tüm kavramlar gibi, bu söz de artık bir #ey

anlatmıyor bana. Üstelik burnunun önünü görmekten aciz,

teori ve sosyal mücadeleler tarihiyle ilgili bilimsel bir

yakla#ımdan nasibini alamamı# kimilerinin kaleminden

bunu okuyunca, bizim oraların çok iyi bildi"im fıkralarını

dinliyormu#um gibi, içimde yükselen gülme iste"ini bir

türlü bastıramazdım.

"Ülkemiz solunda tam bir ideolojik ke#meke# hüküm

sürmektedir" diye ba#layan bir yazı gördü"ümde,

biliyorum ki, herkes için ayan-beyan açık olması gereken

bir gerçe"i neden görmedikleri için ba#kalarına bir sürü

sitem edilecek ve sonunda da bazı kimselerin çok önceden

görüp söyledi"i ve üstelik ona göre de siyasal tavrını

belirledi"i bir konuda ilk kez söyleniyormu# gibi "ke#ifler"

açıklanacak.

Önümde bir dosya duruyor: Barı#, Demokrasi ve Kürt

Sorunu. Dosyayı hazırlayanlar, "Önümüzdeki süreçte

sosyalist hareket ile Kürt özgürlük hareketi arasında

stratejik bir ittifakın kurulması ve bu ittifakın tüm

devrimci demokratik güçleri kapsaması her zamankinden

daha fazla önem kazanmaktadır" diyor.

Güzel. Ama hiç bir #ey anlatmıyor. Hani ilk kez bu

meseleleri tartı#ıyor olsak, iyi bir ba#langıç da denebilirdi.

Hem iki yıl arkadan geliyor hem de ideolojik ke#meke#ten

sözederken, kendisinin nerede durdu"unu bir türlü

söylemiyor. Ortada somut bir öneri yok; somut bir

225

program yok. Söyledikleri konusunda bir adım atmak için

bir giri#im sinyali yok. Sadece foto"raf çekiliyor. Üstelik

acemi bir foto"rafçının kamerasından çıkmı# çamur gibi

bir foto"raf. Ama dahası ve beteri de var. Durun

anlatayım.

Dosyayı hazırlayan, Kürt sorunu, barı#, demokrasi ve

sosyalizm konusunda duyarlı oldu"u izlenimi veren

sosyalist bir dergi: Kurtulu#. Dosyada gerçekten barı# ve

demokrasi isteyen ve bunun için u"ra#an bazı

sosyalistlerin yazıları da var. Peki, bu dosyada A. Zeki

Okçuo"lu ne arıyor? Hiçbir açıklaması, #erhi, dipnotu,

gerekçesi yok. Ne anlatıyor bize Okçuo"lu? Özetin özeti

#öyle: PKK ve Öcalan'ın dün yürüttü"ü sava# gibi

bugünkü barı# mücadelesi de bir yalanmı#. Dün de bugün

de Öcalan ve PKK, devletle ele ele Kürt halkına kar#ı

sava#ıyormu#. Vicdan sahibi ve aklı ba#ında herkes zaten

onbe# yıldır süren sava#ın gizli servislerce manüple

edildi"ini görüyor ve söylüyormu#. Öcalan !mralı'da

Kürtlere kar#ı devletle birlikte kanlı senaryolar

çiziyormu#. Ve en son Güney'de 40 ki#inin öldürüldü"ü

operasyon da bunun bir parçasıymı#.

!deolojik ke#meke#e kar#ı güya bizleri aydınlatmak ve

Kürtlerle ittifakın önemini anlatmak için böylesi dosya

hazırlayanlara sormak gerekiyor: Siz hangi Kürtlerden söz

ediyorsunuz Allah a#kına?

Siz gerçekten bir ittifak istiyorsanız, hangi Kürtlerle

ittifaktan yanasınız?

E"er avukatlı"ını yapmaya devam etseydi, "önce

Kürtleri, sonra PKK'yi, en sonunda da Öcalan'ı

kurtaracak" (bunun Türkçesi ilk elde Öcalan'ı astıracak)

226

Okçuo"lularıyla mı, yoksa Newrozlar'da, Barı#

festivallerinde neyin pe#inde ne için ve kiminle mücadele

etti"ini bilen Kürtlerle mi?

Evet, gerçekten de ortada bir ke#meke# var. Kürt

hareketine dost oldu"unu söyleyenler, aradan geçen bunca

zamana ra"men hala neyin ne oldu"unu anlamamı#larsa,

hala hangi saflarda kiminle yanyana yürümek gerekti"ine

karar verememi#lerse, ke#meke# sözü en çok da bunlara

yakı#ıyor.

Üzüm üzüme baka baka kararır. $ovenlerle araya net

sınır çekmemek, onlardan kopmamak için binbir

"devrimci" maruzat türetenlerin yapaca"ı bundan fazlası

da olamazdı zaten. Gerçekten dü#ünmek ve devrimci

vicdan ve sorumlulu"a göre tavır almak için yine geç

kalınmı# sayılmaz.

(2000’de Yeni Gündem, 21 Eylül 2000)

227

CENAZE NAMAZINDAN SONRA...

Küçükken anlamakta zorluk çekti"im olaylardan biri,

köyde biri öldü"ünde onu gömmek için gösterilen

acelecilikti. Ölü evinden yükselen feryat-figanın

kom#ularda sanki hiç etki yaratmadı"ını sanırdım. Ölünün

#öyle üstün körü yıkanıp, uzak kentlerdeki akrabalarının

gelmesini bile beklemeden musalla ta#ına yatırılması,

cenaze namazından sonra da gömülmesi çocuk dünyamda

günlerce sürecek karabasanlara ve sorulara yol açardı.

Acaba kom#umuz gerçekten ölmü# müydü? Sakın canlı

canlı gömülmü# olmasındı? Madem insanı son defa

yıkıyorlar, neden do"ru dürüst de"il de, üstün körü? Ben

bu ve benzeri sorularla u"ra#ırken, köylülerin namazdan

sonra i#lerinin ba#ına dönüp ola"an ya#ama devam

etmesine de anlam veremezdim.

"Ölenle ölünmez" sözünden tutun da, "ölüyü fazla

kurcalamayacaksın, pislik çıkar"a varıncaya de"in birçok

deyi#le halk bu konuda uzun yılların tecrübesini dile

getirmi#tir. Bunları tek tek anlatacak de"ilim. Zamanla

herkes gibi ben de ö"rendim. Me"er ölü gömücülü"üne

hevesli oldu"u için de"il, ölünün çürüyüp kokmasını

engellemek için, yani hem ölüye saygıdan hem de kendi

sa"lıkları içinmi# bu benim "acele" sandı"ım i#lem.

!nsanın do"al ya#amıyla ilgili olan bu tecrübeler, ba#ka

alanlara da benzetme yoluyla kimi zaman ı#ık tutar.

Nitekim üzerinde anla#ılmı#, #öyle ya da böyle emek

verilmi# projelerden vazgeçildi"inde ya da taraflar

ba#langıçta anla#ılan projeyi yürütmek istemediklerini

artık ba"ıra ça"ıra anlatmaya ba#ladıklarında, bu

228

tecrübeleri bilen biri de çıkar, hepsine seslenir: "Buyrun

beyler, cenaze namazına!"

Nitekim böyle oldu. Daha be#inci yılını doldurmadan

ÖDP projesinin öldü"ü artık ilan ediliyor. Üstelik bu

partinin #u veya bu platformuna ba"lı küçük gruplarca

de"il, yönetimine hâkim olanlarca açıkça yazılmaya

ba#landı: Artık bugüne kadar oldu"u gibi, razı oldu"umuz

görü#lerle de"il, bizim bildi"imiz ve inandı"ımız

görü#lerle devam edece"iz diyorlar. Yani partinin

programına, kurulu# projesine temellik eden mutabakat

bitti diyorlar. Yeni yönelimi be"enmeyen veya katılmayıp

da kendi iddialarında samimi olanlara "buyrun sizi #öyle

dı#arı alalım" diyorlar. Kurulu# projesine sadık kalanlar da

"buyrun beyler cenaze namazına" diyerek durumu

özetliyorlar.

Daha önce bu partideki geli#melerle ilgili yazdıklarıma, bu projeye sadık kaldı"ını söyleyen ve Kürtlerle ittifaktan yana oldu"unu iddia eden kimi dostlardan sert tepkiler almı#tım. Partimiz, ancak #imdi iktidarı ve muhalefetiyle gerçek bir parti oluyor demi#lerdi. Görülüyor ki, aradan daha altı ay geçmeden tam da daha önce tartı#tı"ımız noktaya geri dönüldü. Böyle bir tartı#mayı #imdi yeniden canlandırmakta yarar görmüyorum. Çünkü ölüyü fazla kurcalamanın ortaya çıkaraca"ı temiz bir #ey yok. Hele de geçmi#inde kendi ölüsünü bir defa olsun kendi kaldırmamı# olanları cenaze namazına davete de gerek yok.

Esas sorun #imdi... Hayat devam ediyor. Mücadelenin gerekleri, ya#ayanları mücadeleye davet ediyor. Cenaze namazıyla kaybedilecek vakit yok.

(2000’de Yeni Gündem, 19 Ekim 2000)

229

HAYALLER"M"ZE SAH"P ÇIKALIM!

Geçen haftaki yazım üzerine ÖDP’li bir arkada#tan

sitem dolu bir mektup aldım. Onun gibi dü#ünen çok

sayıda insan oldu"unu biliyorum. O nedenle bu arkada#a

hitaben yazdı"ım a#a"ıdaki mektup aynı zaman da

di"erlerine de seslenmektedir.

Sevgili Arkada#,

ÖDP veya bir ba#ka bir partinin, sosyalizm hedefine

ba"lı devrimci görevlerden yan çizmesi ya da mevcut

düzenin aksesuarı haline gelmesi beni hiç sevindirmiyor.

Tersine, derin bir üzüntüye ve öfkeye bo"uyor.

Devrimcilerin ideallerini terk etmesi beni yaralıyor.

Ke#ke ÖDP, devrimci görevlere sahip çıkan bir parti

olsaydı da, ben de #om a"ızlılık yapmı# biri olsaydım!

Ke#ke Kurtulu#çusu, Devyolcusu, TKP’lisi, Troçkisti ve

daha bir dizi bile#eniyle Türk sosyalistleri, uyduruktan

de"il, gerçekten yeni ve mücadeleyi geli#tirici bir

konumda olsaydılar da, Red-Kitin cenaze levazımatçısına

benzetti"iniz ben mahcup olsaydım…..

Ele#tirinizi ki#isel bir mesele olarak görmüyorum.

Aslında bugün ÖDP içinde yer alan birçok insanın

hislerine tercüman oldu"unuzu da söyleyebilirim. Ama bu

sizin ele#tiri ve de"erlendirmenizin haklı oldu"u anlamına

gelmiyor.

ÖDP hakkındaki görü#lerimi #imdiye kadar birçok

yazıda dile getirdim. Bunları yinelemek istemiyorum.

Bugün benim tarif etti"im sonucun çıkmasını

arzulamadım; tersine bu partinin programında belirtilen

230

hedeflerine sahip çıkmasını istedim. Ele#tiri ve

önerilerimin esası hep böyle oldu.

“Cenaze Namazından Sonra” ba#lıklı yazımı yanlı#

yorumluyorsunuz. Tıpkı Veysi´nin neden Bülbül ve

Kurba"a üzerine yazdı"ını anlayamadı"ınız gibi (O yazıyı

da dikkatli okumanızı dilerim; Veysi bir masal anlatmı#

ama bizleri e"lendirmek de"il, dü#ündürmek için. !yi

bakarsanız ÖDP’yi de görürsünüz orada).

“Sizi #öyle dı#arı alalım” diyen O"uzhan Müftüo"lu ve

ekibi. E"er partide olup bitenleri izliyorsanız bunu biliyor

olmanız gerekir. “Çekoslovakya usulü ayrılalım” önerisini

kim yaptı diye soru#turup ö"renin.

Belki bu fazla zamanınızı alabilir, en kestirmesi B!R

ADIM dergisinin 5. sayısını alın ve O"uzhan

Müftüo"lu’nun “Devrimci Parti, devrimci siyaset” ba#lıklı

yazısını okuyun. “Sizi #öyle dı#arı alalım”, “mutabakat

bitti” vb. #eklinde özetleyip aktardı"ım görü#leri orada

otantik haliyle okuyabilirsiniz.

“Partimiz artık #imdi iktidar ve muhalefetiyle gerçek

bir parti oldu” #eklinde özetledi"im görü# ise, Veysi’nin

görü#üdür. (Aylar önce Özgür Bakı#’ta bana kar#ı yazdı"ı

ele#tiri yazısı).

“Buyrun beyler cenaze namazına” sözünü ise ben

etmedim. Bu görü#ün kimlere ait oldu"unu da biraz

zahmet edip siz bulun. Benim önerim ba#ka ve bunu

yazımın en son cümlesinde dile getirdim.: “Cenaze

namazıyla kaybedilecek vakit yok”….

!#in yöntemsel yanına gelince: Veysi, Temel veya bir

ba#ka arkada#ımız beni ne için ve neye dayanarak tekzip

231

edebilirler? E"er ortada yalan -yanlı# bir açıklama varsa ve

sözkonusu ki#ileri kaynak göstermi#sem, böyle bir #ey

dü#ünülebilir. Ama sözünü etti"iniz arkada#ların beni

tekzip etme hakları nereden do"uyor, bunu anlayabilmi#

de"ilim.

Bana kırılaca"ınıza, Türkiye sosyalist hareketinin

birikimlerini çarçur edenlere, ÖDP’yi kurulu# amaçlarının

dı#ında bir Dev-Yol partisi haline getirenlere kırılmanız

gerekir. Tabii ÖDP´yi “emekli devrimciler klubü” olarak

kurmadı"ımıza inanıyorsanız… Hangi akım içinde olursa

olsun, ömürlerini sosyalizm için, halkların özgürlü"ü,

dayanı#ması ve karde#li"i için devletle mücadeleye vermi#

olanların geleneklerini, devlet destekçili"ine çevirmeye

çalı#anlara kızın. Onlara kar#ı tavır alın. Ben kimsenin

#efi de"ilim; #efleri ala#a"ı edecekseniz, bunun gerekli

oldu"una inanıyorsanız, bu partiyi bu hale getiren #eflere

kar#ı sesinizi çıkarın.

Hayallerimize saygılı olun diyorsunuz. Hayalleriniz,

hepimizin ortak devrimci idealleri ise, bu noktada da

yanılıyorsunuz. Bana de"il, emperyalizmin globalizm

sanca"ıyla yürüttü"ü topyekün saldırıya kar#ı gerçekten

devrimci bir mücadeleyi örgütlemek içinde de"il de,

Kürtlerin devrimci-demokratik mücadelesinden uzak

durmak, onları emperyalizm ve i#birlikçileri kar#ısında

yalnız bırakmak için, bu hayalleri apolet gölgeli bir

hayalete çevirenlere öfkelenin.

Yok, benim için önemli olan ne olursa olsun birlik

olmaktır, diyorsanız ona bir #ey diyemem. Bu sizin

tercihinizdir. Benim için birlik de ayrılık da

232

!DEALLER!M!Z içindir. !deallerimizin ayaklar altına

alındı"ı yerde, birlik sözünün hiç bir anlamı yoktur.

ÖDP’yi kayıkçı dövü#ü arenasına ya da sizin

benzetmenizle düello alanına çevirmek isteyen ben

de"ilim. Ben iktidar-muhalefet mücadelesi denen ve

bugünkü duruma ideal bir parti ortamı ve ili#kisi

diyenlere, enerjinizi yanlı# yerde kullanıyorsunuz

diyorum. Yani hır ve kan çıksın diye te#vik etmiyorum.

Tersine, bırakın ölüyü rahat uyusun; kim kaldırır dert

etmeyin diyorum. Bu memlekette belediye, usulüne uygun

olmasa bile, hiçbir cenazeyi ortada bırakmadı. Birileri

kaldırır, diyorum.

Selam ve sevgilerimle

(2000’de Yeni Gündem, 26 Ekim 2000)

233

AC"L EYLEM PLANI

Türkiye'nin bir demokratikle#me ya da demokrasi

sorunu oldu"unu kabul edenlere ne yapılması gerekti"ini

sorsak, üç a#a"ı be# yukarı a#a"ıdakilere benzer bir

talepler programı ortaya koyarlar:

1- Demokratik bir anayasa

2- Ba#ta anti-terör yasası olmak üzere dü#ünceyi suç

sayan tüm yasaların ortadan kaldırılması

3- Ola"anüstü halin kaldırılması

4- Dü#ünceyi ifade ve örgütlenme özgürlü"ünün yasal

güvencelere kavu#turulması

5- Kürt halkının varlı"ının kabulü ile, bu halkın en

temel haklarının yasal güvencelere kavu#turulması

6- Kapsamlı bir adil barı# programı hazırlanarak,

sava#ın yol açtı"ı yıkımın tazmini ve yaraların sarılması

7- Genel Af çıkartılarak, tüm siyasal tutsakların serbest

bırakılması; affın yurtiçinde ve dı#ındaki tüm siyasi

suçluları ve gerillaları kapsaması

8- Idam cezasının kaldırılması

9- Tecriti öngören F-tipi cezaevi yapımlarının derhal

durdurulması

10-Demokratik bir seçim yasası hazırlanarak yeni

seçimlere gidilmesi

Bunlar ilk elde sayılabilecek talepler. Bunları

geni#letmek, daha somut ifadelere kavu#turmak

Türkiye'nin demokrasi mücadelesinde çıkarı olan güçlerin

görevi. Peki kimlerdir bu güçler? Türkiye'nin i#çi, emekçi

234

sınıfları ile Kürtler. Hâlihazırda örgütlü tek güç Kürtlerdir.

Türkiye'nin i#çileri, emekçileri ise henüz ciddi bir

örgütlülük ortaya koyamamı#lardır. Bu kesimlerin

taleplerinin sözcüsü olmaya aday siyasal partiler,

sendikalar ve platformlar vardır. Ancak bunların etkisi #u

anda olması gerekenin çok gerisindedir. Yakıcı sorunlara

çözüm getirebilmek ve demokrasiden yana dönü#ümlerin

önünü açabilmek için varolan güçlere dü#en görev,

Kürtlerle kapsamlı ve sa"lam bir ittifak içerisinde

Türkiye'nin i#çilerini, emekçilerini, gençlerini mücadeleye

kazanmaktır. Ayrı ayrı kanallarda ve birbiriyle koordinesiz

yürüyen çabaların toplu bir etki yapması beklenemez. Bu

nedenledir ki, her kesimin kendi özgül taleplerini ve

konumlarını reddetmeksizin, ortak bir acil eylem planında

anla#maları ve harekete geçmeleri bu mücadelede yer

alacak herkesin yararınadır.

Kürt hareketi, bu mücadelede yeralaca"ını çe#itli

defalar açıkladı. En son olarak acil eylem planı adıyla

Türkiye'nin sol ve demokrasiden yana güçlerine sundu.

Kürt hareketinin içinde farklı e"ilimlerinin oldu"u

herkesin malumudur. Ancak bugüne kadar Kürtlerin

mücadelesine yön veren kesimlerin, barı# ve demokrasi

mücadelesinin ancak Türkiyeli sol ve demokrat güçlerle

birlikte geli#ebilece"ine ili#kin dü#ünceleri ve bu yönlü

öneri ve ısrarları, gerek kendi konumuna gerekse Kürtlerin

durumuna makul bir nesnellikle bakanlar için tartı#ılmaz

bir veri olmalıdır. Kürt sorununun da, demokrasi

meselesinin de çözüm yerinin bu co"rafya oldu"unu ve bu

co"rafyadaki halk güçlerinin mücadelesiyle ba#arıya

ula#aca"ı, sözünü etti"imiz Kürt kesimi için tartı#ılmaz bir

gerçektir.

235

Nitekim önerdikleri acil eylem planında ısrarla

"demokrasi ve barı#ın asıl olarak Türkiye'deki demokrasi

dinamikleriyle gerçekle#ece"ine inanıyoruz" diyorlar.

Burada kalmıyorlar, "HADEP, ÖDP, CHP gibi sol

söylemli partilerin bir demokrasi ittifakı yaparak sürece

öncülük etmelerini bekliyoruz" diyorlar.

CHP'de yapılan devlet operasyonuna, ÖDP'nin

Kürtlerden uzak duran ataletine ve di"er sol partilerin kimi

çekincelerine ra"men, bu partiler kendilerini sol, sosyalist

veya demokrat olarak nitemeleye devam ettikçe, Kürtlerin

bunlardan söylemlerine uygun eylem beklemeleri de

do"aldır. Acil eylem planı önerisine verilecek yanıtlar ve

alınacak tavırlar, bu kesimlerin kendi söylemlerinin ne

kadar arkasından durduklarının, Türkiye'nin

demokratikle#mesinde bırakalım Kürtlerin bekledi"i

öncülük rolünü, herhangi bir rol oynayıp

oynayamayacaklarının da ölçütü olacaktır.

(2000’de Yeni Gündem, 09 Kasım 2000)

236

NEDEN F"L"ST"N HALKINI DESTEKLEM"YORUZ?

Ba#lı"a bakıp Filistin üzerine yazaca"ımı sanmayın.

Türkiye'de en çok bilinen veya bilindi"i varsayılan

meselelerin ba#ında, Filistin halkının acılı tarihi ve ulusal

kurtulu#u için verdi"i mücadele gelir. Sa"cısından

solcusuna, reformistinden devrimcisine, mümininden

ateistine kadar çok geni# bir yelpaze Filistin halkının

davasını desteklemekte hemfikirdir. Filistin halkının

davası Türkiye'de öylesine muazzam bir sempati bulur ki,

devlet bile Filistin sorununda eski tarihlerde oldu"u gibi

açıktan kar#ı tavır almaz, tersine bu meseleye sahip çıkar

görünür.

Sa"ından soluna bu destek tutumunun

gerekçelendirmesi olan ideolojik tezleri bir an kenara

koyun; herkesin üzerinde anla#tı"ı bir iki çıplak gerçeklik

kalır:

1) Filistin halkının ülkesi (toprakları) i#gal edilmi#tir.

2) Filistinlilerin en temel ulusal ve demokratik hakları

tanınmamaktadır.

3) Filistinliler en yerle#ik oldukları dönemlerde bile,

i#gal ve sava#lar yüzünden göçebe bir hayata

zorlanmı#lardır.

Filistin ulusal kurtulu# mücadelesinde etkin olan,

önderlik eden örgüt ve #ahsiyetlerin ideolojik tutumları,

siyasal çizgileri be"enilir-be"enilmez, do"ru ya da yanlı#

bulunur. Ama hiç kimse de bundan dolayı, Filistin

halkının davasını desteklemekten vazgeçmeyi dü#ünmez.

237

Filistin'le Türkiye arasındaki mesafeye bakarak, bu

deste"in uluslararası kamuoyu olu#turmada manevi ve

siyasal bir destek oldu"u, ötesine geçemeyece"i

söylenemez. Türkiye'de sosyalizmin herhangi bir türüyle

ha#ır ne#ir olup da yolu Filistin kamplarına dü#memi#; her

biri farklı ideolojik ve siyasal yönelimlere sahip Filistin

örgütleriyle temasa geçmemi# Türkiyeli bir bir sosyalist

grup yok gibidir. Hiç kimsenin aklına da Filistinlilere

#öyle demek gelmemi#tir: "Bak, bu El-Fetih ba#ta oldu"u

ve Yaser Arafat önderiniz oldu"u sürece sizinle birlikte

olmayız. !lkel milliyetçilik yapmayın. Eme"in ve dünya

sosyalizminin davasına sahip çıkarsanız, sizinle birlikte

oluruz."

Müttefik !srail'in i#galindeki Filistinliler ve onların

milliyetçi örgütleri sözkonusu olunca böyle de bizim

Filistinliler yani Kürtler sözkonusu olunca neden ba#ka?

Kürtler kendilerine ait olmayan ve hak etmedikleri bir

#eyi mi istiyorlar?

Kürtler kendi ana dillerinde e"itim yapma, kendi

kültürlerini serbestçe geli#tirme hakkına sahip olursa,

Amerikancala#tırdı"ımız arı Türkçe mi bozulur?

Kürtlerin ulusal kimlikleri tanınırsa, bu Türk ne biçim

bir #eydir acaba diye kimlik bunalımına gireriz?

Kürtler, kendi kendilerini yönetmenin herhangi bir

biçimine sahip olurlarsa, onları yönetme kadrosu iptal

edilece"i için, elimizden de ba#ka i# gelmez, bir baltaya

sap olamayız korkusuyla mı direniyoruz?

Filistinlileri desteklerken, onların izledi"i siyasal

çizgiyi mesele yapmaksızın yanlarında yer alırken,

238

Kürdün milliyetçili"i (ne kadar milliyetçi oldu"unun

tartı#ması bir yana) neden kalbimize saplanmı# bir

hançermi# gibi hop oturup hop kalkıyoruz?

Bakınız, Kürt hareketi içerisinde farklı e"ilimlerin

oldu"u bir sır de"il. Tüm ulusal hareketlerde oldu"u gibi,

onlarda da milliyetçisinden komünistine, islamcısından

ateistine, reformistinden devrimcisine kadar çe#itli

görü#ler ve e"ilimler var.

Elbette bu harekete hangi e"ilimin damgasını bastı"ı

önemli. Mücadelenin ba#arısı açısından da ortaya çıkacak

sonucun neye benzeyece"i açısından da önemli. Ancak bir

Türk sosyalistinin, Kürt halkının davasına sahip çıkması,

desteklemesi, dayanı#ma göstermesi, onlarla ittifak yapıp

yapmayaca"ına karar vermesi açısından hiç de önemli

de"il.

Bırakınız Kürdün ilkel mi modern mi (ne demekse?)

milliyetçili"iyle u"ra#mayı da, siz kendi

milliyetçili"inizle, yarı gönüllü"ünüzle u"ra#ın. Kürtleri

kimin, hangi e"ilimin temsil edece"ine bırakın da Kürtler

karar versin. Kürt halkına da Kürt sosyalistlerine de

verece"iniz deste"in gerçekten etkili olmasını istiyorsanız,

önce #u beyaz adam kimli"ini terk edin. Bizim

Filistinlileri neden desteklemedi"inizin yanıtını da orada

bulursunuz.

(2000’de Yeni Gündem, 16 Kasım 2000)

239

B"RL"KTEN BA!KA B"R YOL VAR MI?

Önümde henüz raflarda tozlanmamı# bir foto"raf

duruyor. Mahmut Baksi Kültür Merkezi için Hamburg'da

yapılan geceden sonra, sahnede çekilmi# bir anı. Bu

satırların yazarı da dahil resimdeki üç ki#iden hiçbiri,

ölümün öyle ya da böyle hepimizi bulaca"ından ku#kusu

olmasa da, birkaç ay içinde pe#pe#e gelece"ini de

dü#ünmemi#ti herhalde. Önce, "Gel aramıza gir! Senin

tüm suçun Türk sosyalisti olmak" diye #akala#an Ahmet

Kaya'yı yitirdik ansızın. $imdi de "Gerçek Türk

sosyalistleri, Kürt halkının dostudur" diyen Baksi bırakıp

gitti bizi. Resmin ortasında yapyalnız hissediyorum

kendimi.

Baksi, bir dönem sosyalizmle te#rik-i mesaisi olsa da,

ku#kusuz bir Kürt milliyetçisiydi. Kendini Kürt halkının

ulusal ve demokratik hakları için mücadeleye adamı#

biriydi. Ezilen bir ulusun milliyetçisinin, ezen ulus

milliyetçisiyle (isterse kendini yurtsever sosyalist olarak

nitelesin) arasındaki derin farkları anlamak isteyenler için,

Baksi çok iyi bir örnektir. Zulme, sömürgecili"e, sömürü

ve e#itsizli"e kar#ı derin bir öfke ve kin beslerken; ezen

ulusun i#çilerine, emekçilerine kar#ı içten bir dostluktan ve

Türk devrimcilerine kar#ı da -son yazısında ifade etti"i

gibi- ölümüne bir dayanı#madan ba#ka bir #ey

bulamazsınız O'nda. Ayni ideolojik görü#leri payla#mamı#

olsam da; dün Kürtlerden, bugün "terörist" diye tecrit

edilmek istenen devrimcilerden uzak durmayı ilke edinen

ço"u Türk sosyalistinden yüzlerce kez daha yakın

hissediyorum O'nu kendime. Bu satırları okudu"unuzda O

çoktan otuz yıldır özlemini çekti"i ba#kentine ula#mı#

240

olacak. Sadece "topra"ın bol olsun Baksi" demiyorum,

özgür olsun!

Ve ba#ka foto"raflar duruyor önümüzde. Devletin,

hayattan "kurtardı"ı" onlarca devrimci, yüzlerce yaralı. F

tipi tecrit hücrelerinde binlerce devrimci, e#i görülmemi#

bir vah#ete kar#ı direniyor. Psikolojik sava#ın en i"renç

yöntemleri e#li"inde katliam ve saldırı devam ediyor.

Geç de olsa F tipine kar#ı mücadelede bir araya gelmi#

sosyalist partiler, gruplar, demokratik kitle örgütleri,

sendikalar, aydınlar da #imdi psikolojik sava#ın hedef

tahtasına konarak, saldırı derinle#tiriliyor. Kısa sürede

do"an demokratik ve devrimci dayanı#ma, yo"un bir

karalama kampanyasıyla "teröre yardım ve yataklık"

suçlamasıyla terörize edilmeye, parçalanmaya çalı#ılıyor.

!çerde bunlar olurken, dı#arda -Güney'de- Türk askeri

birlikleri !srail'in uzman ve teknik deste"inde YNK'nin

yanında PKK'ye kar#ı bir "yoketme" sava#ı için yerini

almı# durumda. Planlanan #imdiye kadar kadar olan

saldırılardan çok farklıdır. Özellikle !srail'in uzman ve

teknik imkanlarıyla PKK Ba#kanlık Konseyi hedef

alınıyor. ABD-!srail-Türkiye askeri ittifakının bölgemizi

nasıl bir sava# alanına çevirmek istedi"ini kestirmek için,

geli#melere kabaca bir bakmak bile yetiyor.

Bütün bu geli#melerin bizlere dayattı"ı bir görev

olmalıdır. Devletin, cezaevlerine saldırısını bile aylarca

planladı"ı dü#ünülürse; insan hakları, adil barı#, demokrasi

ve özgürlük diyenlerin yıllardır bir mücadele birli"ini

çoktan planlayıp örgütlemesi gerekirdi. Bugüne kadar en

yakın olanların bile birbirinden ayrı durmakta gösterdi"i

241

"hüneri" yarın izah edecek hiçbir sorumluyu bulamamak

da var kaderde.

Saldırı demokrasi isteyen herkese yöneliktir. Her kim

ki, ayrı durarak, kendisinin ötekiler gibi yani Kürtler gibi,

yani "terörizmle" suçlanan cezaevlerindeki devrimciler

gibi olmadı"ını ispata giri#ir, o bu saldırıya sadece boyun

e"mekle kalmaz, aynı zamanda kendini oligar#inin

arkasında buluverir. Merak edilmesin, devlet hangi

partinin veya grubun, hangi kitle örgütünün veya

sendikanın ne oldu"unu, aralarındaki farkı çok iyi biliyor.

Bugün kısmen açık olan soru #udur: Bunlar demokrasi

talebi etrafında ortakla#a bir mücadele birli"i

geli#tirebilirler mi geli#tiremezler mi? Yanıtlanması

gereken soru budur. Gelece"imizi do"rudan ilgilendiren

soru budur.

F tipi hücrelere kar#ı ve ölüm orucundaki devrimcilerle

dayanı#mak üzere, ko#ulların vicdani ve demokratik

bilinci olan çe#itli çevrelerden insanları bir araya getirdi"i

eylem birli"ine kar#ı devlet tepkisinin #iddeti, bu

yüzdendir. Bu #iddet kar#ısında durabilmenin

dayanı#madan, mücadele birli"inden ba#ka bir yolu var

mıdır?

(2000’de Yeni Gündem, 28 Aralık 2000)

242

AYNA VE SES AYARI

Ayna, her sabah kendimizle yüzle#memize aracılık

eden bir icadıdır insanlı"ın. Her bakı#ımda hınzırca bir

gülümseme yayılır suratıma. Derim ki, siyasetin de #öyle

oldu"u gibi yansıtan bir aynası olsa. Hani suretimizi çe#itli

derecelerden kırılmalarla bize yansıtan ve çocukları

kahkaha ve çı"lıklara bo"an aynalardan sözetmiyorum.

Dev aynasından hiç sözetmiyorum.

Devrimci siyasette, gerçe"i oldu"u gibi yansıtan aynaya

müthi# ihtiyacımız var. Aslında denklem o kadar karı#ık

de"il ama, aptal kutularından, dezinformasyon

araçlarından ve kimi zaman da kendi kendimizi

kandırmanın aracı dev aynalarımızdan ötürü bir türlü

kendi kendimizle yüzle#emiyoruz siyasal arenada.

Türkiye sosyalistleri gerçekten yüzle#ebilseydi, bundan

#imdi çok farklı sonuçlar çıkartmı# olması gerekirdi.

Gündemin ana maddesi demokrasi. Demokrasi olmadan

ne a# ne de a#k oluyor. Peki, nedir demokrasinin önündeki

engel? Toplumu bir cendere içine alıp, fikir fukaralı"ına,

akıl yitimi diyebilece"imiz #ovenizm çılgınlı"ına mahkûm

eden esas güç nedir? Militarizm de"il midir? Köhnemi#

sömürgeci, bürokratik, militarist siyasal sistem de"il

midir? Elbette bunlardır.

Peki, son onbe# yıldır bu sistemi zorlayan, onun

çürümü#lü"ünü gözler önüne seren ve ülkeyi köklü

dönü#ümlere zorlayan güç ya da hareket nedir? Bu Kürt

hareketidir. Bütün burjuva siyasal partilerini birbiri

ardından iflasa sürükleyen, kar#ısında hiçbir hükümetin

243

uzun ömürlü olamadı"ı bu hareketin bugüne kadar

sürdürdü"ü devrimci mücadele de"il midir?

Sava#ta ve barı#ta, iyi gününde ve kötü gününde

yanında yer almamak için özel çaba sarfedilen bu hareket,

çok mu tehlikelidir? Evet tehlikelidir. Kimin için?

Türkiye'nin ezilenleri, emekçileri, yoksulları için mi?

Yoksa bizlere bu anti-demokratik, militarist düzeni

dayatanlar için mi? Elbette ikinciler için.

Öyleyse ezilenlerin, sömürülenlerin, dı#talananların ve

genel olarak yoksulların özgürlük ve kurtulu# davasını

yürütmeye soyunanların Kürt hareketinin #ahsında en

sa"lam müttefikini görmeleri gerekmez mi? Bu hareketle

sa"lam ve rekabeti reddeden bir devrimci dayanı#ma

Türkün de Kürdün de umudunu büyütmez mi?

Bunların da yanıtları belli. Ama bütün iddialarına

ra"men sanki bu ülkede ya#amıyormu# gibi davranan;

militarizm dururken onun önümüze oyalanın diye sürdü"ü

"siyasal islam" ile zaman geçiren; demokrasinin olmazsa

olmaz ko#ulu Kürtlerin varlı"ının ve haklarının

tanınmasını bayrak yapaca"ına sıradan sendikalizmin

taleplerini a#mayan hedeflerle bir türlü tüm demokrasi

güçlerinin birli"i ve ortak mücadelesine yana#mayan bir

politik çizgiyle nereye kadar gidilebilir ve bu yol nereye

çıkar?

Önünde sonunda gerçekle yüzle#me kaçınılmazdır.

Bugün siyasetin aynası, militarizmin seni ne kadar hedef

gördü"üdür. Özgürlük ve kurtulu#ları için mücadele

etti"ini iddia etti"in halk kitlelerinin seni nasıl, hangi

gerekçeyle ve ne kadar destekledi"idir. Ve en önemlisi de

kimlerle yan yana dü#tü"ündür.

244

Aynalardan, metaforlardan, akortlardan sözedip, bir

kerecik olsun o aynadaki suretinin ne oldu"unu görmeyen,

çıkarttı"ı sesin Mozart senfonisine mi "Onuncu Yıl

Mar#ı"na mı yakı#tı"ını test etmeyen, kendini sekterizmin

kuca"ına attıktan sonra güya sekterizme "sava#" açan, F

tipine kar#ı direnenlerle yanyana olmak yerine Adalet

Bakanı gibi kendinden menkul "hukuklarına" sarılanların

ne dedi"imizi anlamaları elbette mümkün de"il. Artık

postmodern darbelere alı#mı# Türkiye'de postmodern

tasfiyeler de gündemde. "Herkesin aklı kendine" diye

kulak asılmasa da, ben yine de söyleyece"im: Ya#am geç

kalanları sadece cezalandırmaz; siyasetin ve tarihin

çöplü"e atılmak üzere kendi diyalektik seyri içinde

do"rudan do"ruya tasfiye eder. Bunu anlamayanların

ba#ına gelecek olan da budur.

Her sabah baktı"ımız ayna yalan söylemiyor. Ama

siyasette aynalar çe#it çe#it. Devrimcilik, gerçe"in oldu"u

gibi görülüp kabul edilmesiyle ba#lar ve onun

dönü#türülmesi mücadelesiyle devam eder. Ortada bu

yoksa, aynalar da yalan söyler.

(2000’de Yeni Gündem, 25 Ocak 2001)

245

"LERLEME

Güney Afrika'da artık tarihin çöplü"üne atılmı#,

insanlı"ın yüz karası diye anımsanacak ırkçı-beyaz rejim

bile hiç olmazsa, ötekinin farklılı"ını ve varlı"ını kabul

ediyordu. Onun kabul etmedi"i, siyahların da insan ve

çe#itli diller konu#an halklar olarak demokratik ve ulusal

haklarıydı.

Irkçı-beyaz rejim, "sen varsın, rengin, dilin, dinin farklı

ve sen ancak bana kölelik yapabilirsin" diyordu. Bu i"renç

rejim, yeni do"an siyah çocuklara kendi ana dillerinde

ikinci bir isim verilmesini bile kabul ediyordu. Birinci

isim elbette kutsanmı# bir Batı-Hıristiyan olmak

ko#uluyla.

Beyaz efendiler, siyahları ve siyah kültürü a#a"ı gördükleri için, yüzlerce yıl i#gal ve egemenlikleri altında tuttukları bu insanların diline de özlemlerine de yabancıydılar. Güney Afrika'da ırkçı-beyaz sömürgeci rejimi yıkan siyahların devrimci mücadelesi, demokratik bir anayasa yaptı. $imdi bu anayasaya göre, hiç kimseye derisinin rengi, cinsiyeti ya da konu#tu"u dil nedeniyle ayrımcılık yapılamaz. Güney Afrika çok uluslu bir devlettir. Ve on bir resmi dili vardır. Yanlı# duymadınız evet, tam ON B!R RESM! D!L!

Felemenkçe'nin çok basitle#tirilmi# bir biçimi olan Afrikan dili ve !ngilizce'nin yanı sıra, dokuz Afrika dili daha resmi dil olarak kabul edildi. Bunların en yaygınları Zulu ve Xhosa.

Her Güney Afrikalı kendi dilini kullanabilir. Bu demektir ki, resmi yazılar onbir dilin hepsinde yayınlanmak ve bir milletvekilinin konu#ması da ayrıca di"er on dile tercüme edilmek zorundadır.

246

"Ulusal Program" denilen ne ulusallıkla ne de

demokrasiyle bir alakası olan #u mahut belge, Türkiye'de

TEK bir resmi dil oldu"unu ancak yurtta#ların günlük

ya#amda kendi lehçelerini kullanabileceklerini söylüyor.

Yani Demirel'in "grup #eyini kabul etmem" dedi"i

meseleyi tekrarlıyor. Her ne kadar demokrasi yönünde bir

adımı içermiyor ve bu "lehçeleri"(') kamu ya#amına

sokmayı asla kabul etmiyor olsa da, bunun da bir ilerleme

oldu"u söylenemez mi?

En ba#ta Kürtler olmak üzere en azından ba#kasının

artık varlı"ını, farklılı"ını dolambaçlı yollardan kabul

noktasına gelmek de bir ilerlemedir. Ama neye göre?

Kar#ıla#tırma yaptı"ın #eye göre! Hiç olmazsa siyahlara,

"aslında siz beyazsınız ama güne#te fazla kaldı"ınız için

kendinizi siyah sanıyorsunuz" demeyen, demokratik ve

ulusal haklarını kabul etmese de onları inkâr etmeyen eski

Güney Afrika'nın ırkçı-beyaz-sömürgeci rejiminin

seviyesine biraz yakla#ıldı"ı için ilerleme sayılabilir.

Ancak bu "ilerleme" hiçbir derde deva olamaz. AB'ye katılım için "ulusal program" da krizden çıkı# için herkesin fedakârlı"a davet edildi"i Dervi# reçetesi de bu ülkenin hiçbir sorununa çözüm olamaz. Çözüm, köklü bir demokratik siyasal uyanı#ta yatmaktadır. Halklarımızın yararına çözüm: Militarizm, paranoik ırkçılı"a varan #ovenizm ve sömürgecili"in yıkılmasından geçer. Ancak Newroz'da kendini en görkemli biçimiyle bir kez daha ortaya koyan Kürt halkının mücadelesiyle birle#erek, Batı yakasında onları yalnız bırakmayacak bir barı#, demokrasi ve özgürlük mücadelesini yükseltmekten geçer. Ba#ka bir yol da yoktur.

(2000’de Yeni Gündem, 29 Mart 2001)

247

SOSYAL"STLER VE KÜRTLER"N MÜCADELES"

Ulus ve ulusal sorun, genel olarak toplumsal

muhalefeti, özel olarak ise sosyalist hareketi hem teorik

hem de pratik olarak u"ra#tıran sorunlardan biridir. Di"er

ideolojilerden farklı olarak, amacını insanlı"ın toptan

kurtulu#u olarak belirleyen sosyalist hareket, bu kurtulu#

eyleminin öznesini dünya i#çi ve emekçi sınıflarında

bulur. Ulusal, dinsel, ırksal, etnik farklılıklarına ra"men,

i#çi sınıflarının dünya çapında birlik ve dayanı#ma halinde

davranmaya yetenekli oldu"unu varsayar. Ya#anan de-

neylerin ba#arısızlı"ı ve yenilgi, bugün sosyalizmi her ne

kadar dünya çapında gözden dü#ürmü# olsa da, insanlı"ın

ya#adı"ı drama verilen en iyi yanıtın sosyalizm, özellikle

marksist sosyalizm oldu"u konusunda ku#ku yoktur.

Türkiye sosyalist hareketi, dünya çapındaki toptan bir

çökü#ün ve kendi özgül yenilgisinin ardından yeniden bir

atılım yaparken, kar#ıla#tı"ı sorunlardan biri ulusal sorun

oldu. Bunun böyle olması, geçmi#in muhasebesi ve teorik

bir seçim dolayısıyla de"il, aksine de facto ülke gündemini

belirleyen bir ulusal hareket nedeniyledir.

Neyse ki, bundan 15-20 yıl önceki gibi kimin ulus olup

olmadı"ı üzerine kılı kırk yaratan tartı#malar yapılamıyor.

Kendisinin bir ulusa ait oldu"unu hisseden ve

dü#ünenlerin eylemi, bu soruyu soru olmaktan çıkarmı#tır.

Ya#anan sava#, ezilen ulusun bilinçli destekçisi olsun

olmasın, aklı ba#ında insanları barı# talebine yöneltiyor.

Burada sorun, istenen barı#ın bir mezarlık barı#ı olup

olmadı"ıdır ki, Türkiye sosyalistlerinin ciddiye alınması

248

gereken kesimleri buna, "adil ve demokratik bir barı#"

diyerek yanıt veriyorlar.

Fakat bu adil ve demokratik barı#ın sa"lanması, ancak

politik bir mücadelenin sonucu olabilir. Bunun için, ezilen

ulus hareketinin sürdürdü"ü mücadele, ne kadar çok yönlü

olsa da yetmez. !#te bu noktada ortaya #u soru

atılmaktadır: "Türkiye sosyalistleri kendilerini sadece

ulusal sorunla ve dolayısıyla dayanı#mayla mı

sınırlamalıdır, yoksa genel politik mücadelesinin bir

parçası olarak bu soruna da yanıt vermeye mi

çalı#malıdır?" Sorunun böyle ortaya konması, niyetlerden

ba"ımsız olarak yanlı#tır. Birincisi, bu, sosyalist hareket

içerisinde, ezilen ulusun hareketiyle dayanı#ma görevlerini

ciddiye alıp, titizlik gösterenleri, "gözü ve gönlü aslında

ulusal hareketten ba#ka bir #ey görmeyen, yanlı#lıkla

sosyalist bir partide bulunanlar" olarak de"erlendirmek

gibi bir haksızlı"ı yansıtıyor. !kincisi, genel politik

mücadeleyi güya öne koyuyormu# gibi gözükmesine

ra"men, bu ülkede tüm politikanın ba# unsurunu ikincil

plana atıyor. Ve en önemlisi de, pratik hayatta kar#ılı"ı

olmayan bu sahte ikilemli soruyu, teorik ve politik bir

mesele halinde getiren sosyalist ki#i ve gruplar arasında

gerilimi artırıyor.

Sosyalizm bir ulusun, bir bölgenin veya bir devletin

sorunu de"il de, dünya çapında emekçilerin sorunuysa;

nihai hedefi de tüm insanlı"ın kurtulu#u ise; yani dünya

çapında genel ve temel bir haksızlı"a kar#ı mücadele

sosyalistlerin görevi ise, bu haksızlı"ın kısmi de olsa bir

parçası olan ulusal baskıya ve sömürgecili"e kar#ı

ikirciksiz kar#ı durmak da görev olmalıdır.

249

Kaldı ki, bu genel teorik mülahazaların ötesinde,

Türkiye'de Kürt ulus sorunu, uzun ve kısa vadeli her

politik mücadelenin anahtar sorunudur. "Nasıl bir Türkiye

istiyoruz?" sorusunun yanıtı, bugün her zamankinden çok

daha fazla, "Kürtler ne olacak?" sorusuna verilecek yanıtta

yatmaktadır. Ku#kusuz Kürtlerin ne olaca"ına, Kürtler

kendileri karar verecekler ve ellerinden geldi"ince de

veriyorlar da. Sorun, Türkiye sosyalistlerinin Kürtlerle ve

onların politik hareketleriyle nasıl bir ili#kiyi tercih

edecekleridir. Bu aynı zamanda sosyalistlerin, nasıl bir

Türkiye istediklerinin de göstergesi olacaktır.

Ku#kusuz sava# ve körüklenen #ovenizm, Türkiye

sosyalistlerinin görevlerini a"ırla#tırmakta ve

zorla#tırmaktadır. Ama hiçbir sosyalist de, bu sava#ın ve

azgınla#an #ovenizmin kayna"ının, Kürtlerin ulusal

kurtulu# mücadelesi de"il, aksine kaçınılmaz olarak bu

mücadeleyi do"uran, 70 küsur yıllık bir sömürgeci, inkârcı

rejim oldu"unu asla unutamaz.

Her hareketin ele#tirilecek yanları vardır. Hele de

marksist açıdan, yaygın bir ulusal harekette ele#tirilecek

bir sürü ö"e bulunabilir. Ama aynı ölçütleri kullanmak

hakkaniyetini gösterebilirsek, ele#tiriyor olduklarımızın

ço"unun, Türkiye sosyalistlerinde de aynısıyla varit

oldu"unu görürüz. Üstelik sosyalistler olarak, geçmi#te

ya#adı"ımız bir sürü olumsuzlu"a ra"men, birlikte ileriye

do"ru atılım yapmanın yol ve araçlarını bulabilme

becerisini gösterebilmi#sek, Kürt ulusal kurtulu# ha-

reketiyle de sa"lıklı ve kalıcı ili#kiler geli#tirebilme

becerisini gösterebilmeliyiz. E"er Türkiye sosyalistlerinin

ele#tiri ve önerilerinin pratik de"eri olsun isteniyorsa, bu

250

her #eyden önce söylenenlerin kar#ılıklı anla#ılıyor olaca"ı

bir zeminde gerçekle#ebilir.

Che Guevara'nın devrimciler için söyledikleri, bugün

özel olarak Kürtler ba"lamında, biz Türkiye sosyalistleri

için fazlasıyla geçerlidir. Diyor ki, Che: " "Bir devrimcinin

görevi, devrim yapmaktır. Amerika'da ve tüm dünyada

devrimin zafere ula#aca"ı kesindir. Ancak kapısının

önünde oturup, emperyalizmin kadavrasının nasıl

ta#ınaca"ını seyretmek, devrimcinin i#i de"ildir."

(Ülkede GÜNDEM 20 $ubat 1998)

251

YURTDI!INDA OLMAK YA DA ÖLMEK

Devrimci mücadele uzun soluklu bir mücadeledir.

!çerisinde onbinlerce bireyi barındırır ama bireysel bir

mücadele de"ildir. Mücadelenin ini#li çıkı#lı seyri

içerisinde katılanları oldu"u kadar terk edenleri de çoktur.

Genel olarak devrimci mücadelenin gidi#atı üzerine

kestirimlerde bulunmak mümkün ve gerekli olsa da, bu

mücadelede yer alan tek tek bireylerin ne zaman nereye

dü#ece"ini kestirmek mümkün olmadı"ı gibi gerekli de

de"ildir. Mücadeledir bu; bakarsın hapishaneye, bakarsın

yurtdı#ına ya da topra"a dü#ersin. Asıl olan bu anlamda

nereye dü#tü"ün de"il, politik ve örgütsel olarak nereye

dü#tü"ündür. !çerde, dı#arıda, nerede olursan ol; alıyor

musun kavgada yerini? Katıyor musun eme"ini, beynini

ve kendini insanlı"ın kurtulu# kavgasına? Evet

diyebiliyorsan, sen devrimcisin.

Türkiye sosyalistleri için çok #ey söylendi. Kendileri de

kendi haklarında çok #ey söylediler. Sıkça sözü edilen

konulardan biri de "yurtdı#ına kapa"ı atmak" oldu. Yok

muydu bu sözlerde gerçeklik payı? Elbette vardı. Ama bir

hareketi toptan kötülemek ya da "rakipleri" verili ahlaki

normlar içerisinde etkisizle#tirmek için o kadar çok

kullanıldı ki, yurtdı#ına gitmek zorunda kalmak ihanetle

özde# sayıldı. Bu tür iddiaların #ampiyonlu"unu yapanlar

da gün geldi; kendi sözleriyle "kapa"ı yurtdı#ına attılar"

ama bu bir psikolojik vakadır, iddialar sürer gider.

Geçenlerde MED-TV'deki bir söyle#i programına katıl-

mı#tım. Telefonla bana Almanya'dan soru soran bir

devrimci "siz Türk solları yurtdı#ına kapa"ı attınız" diye

252

ele#tiriyordu. Dedim ya, bu tuhaf bir ruh hali ve kli#edir.

O Almanya'da ya#ıyor, ben de. Ben ve benim gibiler

yurtdı#ına kapa"ı atmı# oluyoruz; ne var ki, o ve onun

gibiler olmuyor. Ne zamandan beri Almanya yurtiçi oldu,

bilmiyorum. Herhalde "Almanya acı vatan" türküsünden

sonra!

Aslına bakılırsa 1980 sonrası yurtdı#ına büyük bir

politik göç ya#andı. Bunun bir göç oldu"unu ne gelenler

biliyordu, ne de gönderenler. Geçici bir sı"ınma yeriydi

buralar. Kalıcı oldu. Türkiye’nin ve dünyanın ko#ulları

de"i#ti. Do"u Avrupa ve Sovyetlerde sosyalizm

deneyimleri çöktü. Devrimci mücadelenin yükseli#

yıllarında gördü"ümüz kitlesel katılımlar ho# bir anı

olarak kaldı. Kitlesel terk etmelerden çok kitlesel

erimelere tanık olduk. Bir dönem böyle geldi geçti. Eski

örgütler, eski hukuklar gitti. Yenisi daha yeni yeni

#ekilleniyor. Yava# ve sancılı.

Devrimci olarak buralara gelenlerin büyük bir

ço"unlu"u #imdi iyi kötü #ekillenmekte olan mücadelenin

saflarında de"il. Ama bu sadece buralar için de"il, orası

için, yani Türkiye için de böyle de"il mi? Elbette her iki

durum arasında farklar olacaktır. Politika insan insana

ili#kilerin en yo"un ya#andı"ı bir alandır. Dil, kültür,

gelenek ve somut ko#ulları itibarıyla gelinen ülkeden

tamamen farklı bir ülkede hala devrimci kalabilmek, tek

tek bireyler olarak o kadar da kolay olmasa gerek. Bu zor-

lukları a#manın yolu nerede olursan ol, örgütlü olmaktan

geçiyor. Tepeden tırna"a örgütlü burjuva dünyasına kar#ı

örgütsüz tek bir birey olarak ayakta kalmak bir mucizedir.

253

Yurtdı#ında olmak ya da ölmek demi#tim. Yava# yava#

bizim ku#ak yurtdı#ında da ya hastalıktan, ya trafik

kazasından ya da ecelinden ölüyor. Kimilerini Türkiye'ye

gönderiyoruz, gönderemediklerimizi de burada veriyoruz

topra"a. Ölümden kaçı# yok. Ölümün güzeli de yok. Ama

ölümün kötüsü var. Ya#ayan bir ölü olmaktır; politik

olarak ölmektir.

Hayatın kendisi ba#lı ba#ına bir mücadeledir. Devrimci

mücadele ise, verili hayat ko#ullarını kökten de"i#tirmek,

sömürü, zulüm, a#a"ılanma, dı#lanma ve ayrımcılı"ın yok

oldu"u bir dünya yaratmaktır. Böylesi bir dünya için

yürekleri çarpanlar, beyinleri i#leyen, elleri i# görenler

dünyanın neresinde olursa olsun, bu enternasyonal

kurtulu# kavgasında örgütlü olarak yerlerini almı#lardır,

almaya da devam edeceklerdir. Somut olarak bu kavga

Türkiye için, Kürdistan için, Chiapas vb. için olabilir.

Ama nihayetinde tüm bir yeryüzünü fethetmek için yola

çıkmı# devrim kervanının yolcularıyız biz. Ha o

kö#esinde, ha bu kö#esinde yakalamı# bizi ölüm fark

etmez. Yeter ki, aldanıp hainin i"vasına atmayalım

sanca"ı yere.

(Ülkede GÜNDEM 03 Nisan 1998)

254

DEN"ZLER DA#LARA BAKAR

Haftalık yazımı yazmak için bilgisayarın ba#ına

oturdu"umda Almanya'daki önemli olayları ve tartı#maları

dü#ünüyordum. Sachsen-Anhalt Eyaletindeki seçimler,

Euro ve Avrupa Merkez Bankası etrafında yürüyen

tartı#ma ve mücadelenin arka planı vb. Ancak ekranın alt

kö#esindeki tarih beni alıp 26 yıl öncesine götürdü. Bugün

6 Mayıs... Deniz'in, Yusuf'un ve Hüseyin'in idam

edili#inin yıldönümü. Önce 30 Mart Kızıldere katliamı,

sonra TBMM'de intikam çı"lıklarıyla alınan idam

cezalarını onaylama kararı.

Türkiye devrimci hareketi sayısız yenilgiler gördü.

Ancak 1972 Mart-Mayıs aylarındakiler özel bir anlama

sahipler. 71 Devrimcilerinin öyküsü, bir yanıyla Türkiye

solunun geleneksel çizgisinden bir kopu#un, öte yandan

ise kalıcı bir önderlik kurumu olu#turamamak dolayısıyla

kopamayı#ın da öyküsüdür. "Tam ba"ımsız ve demokratik

Türkiye" kurmak, devrim yapmak ve gökleri fethetmek

a#kıyla yola çıkanların önderliklerini kaybetmesiydi.

Deniz, Yusuf ve Hüseyin, Türkiye Halk Kurtulu#

Ordusunun önderleriydi. O döneme damgasını basan üç

hareket (THKO, THKPC, TKPML) arasında o zaman

varolan ve sonradan da ardıllarınca teorize edilmeye

çalı#ılan farklılıklar ne olursa olsun, onların pratikte

yaptıkları üç a#a"ı be# yukarı aynıydı. Onlara yol gösteren

bir ilkeden veya itici güçten söz etmek gerekirse, bu

devrim yapmak, halklar arasında özgür ve demokratik bir

karde#lik kurmak inanç ve co#kusuydu. Bilime ve

aritmetiksel sosyolojik tahlillere yatkın olanların, ancak

delilik, çılgınlık veya düpedüz maceracılık diyebilecekleri

255

bir inanç ve co#kuydu onlardaki. !dam sehpasında

sosyalizme ve Türk-Kürt halklarının karde#li"ine olan

özlem ve inançlarını haykırmaları bo#a de"ildi. Mahirler'in

ve Cihan'ların, Denizleri kurtarmak için giri#tikleri eylem

sırasında ölümü kucaklamaları bo#a de"ildi. Onların

eylemi, dün de bugün de dört bir yanından dökülen ve

çürümü# bir toplumsal ve politik sistemi yerle bir etmek,

"güne#li güzel günler" getirmek isteyenlere hep esin

vermi#tir. Aralarındaki tüm farklılıklara ra"men

devrimcilerin kendi aralarındaki dayanı#ma bilincinin

doru"unu temsil etmi#tir.

Ku#kusuz Türkiye devrimcileri 70'li yılların tümü

boyunca fa#izme kar#ı muazzam bir direni# gösterdiler.

Binlerce ölü ve binlerce yaralısıyla devrimci hareket,

mücadeleyi sürdürdü. Ancak 12 Eylül darbesi kar#ısında

a"ır bir yenilgi almaktan, içerde, dı#arda, hapishanede ve

da"lardaki yer yer kahramanca direni#lere ra"men da"ılıp

erimekten kurtulamadı. Bu bizim ku#a"ın dramıydı. 12

Eylülden sonra bize sempati duyan bir çocukluk

arkada#ım "devrimci mücadele en az bir on yıl geriye

gitti" dedi"inde onu çok "cahil" bulmu#tum. Ama tarih

beni ve benim gibileri de"il, onu haklı çıkarttı. Yeniden

toparlanıp politika yapar hale gelebilmemiz 90'ların

ortasını buldu.

Evet, bu arada örgütlenmenin, kalıcı önderlikler

yaratmanın, kitleleri seferber etmenin ve daha birçok #eyin

önemini kavramı#tık. Ama itiraf etmek gerekir ki, 70'lerin

ba#ından uzakla#tıkça -her ne kadar tecrübe kazanmı#,

devrimci teori ve politikayı daha iyi ö"renmi# olsak da-

Denizler ve Mahirlerin zamanındaki o co#kumuzdan çok

256

#eyler kaybettik. Bu sadece arada ya#adı"ımız yenilgiler

psikozunun hala üzerimizde süren etkileriyle

açıklanamayacak bir durumdur. Dün bizleri Filistin

kamplarına, Vietkong sava#çılarıyla dayanı#ma

eylemlerine yönelten devrimci bakı#ımıza ne oldu?

Bunları unuttuk mu? Unutuldu"unu kimse iddia edemez.

Filistin mücahitleri ve Vietkong sava#çıları bir ba#ka

dilden konu#an bir ulusun #ahsında ya#amaya devam

ediyor. Hem de burnumuzun dibinde. Ba#ımızı kaldırsak

ilk görece"imiz onlar olacak. Ama görmek için göz,

duymak için yürek ister. Benim arkada#larım biraz kı-

zacaklar ama söyleyeyim: Bizler hem #a#ı hem yarı

gönüllü olduk dostlar. Biz de"il miydik, halklara özgürlük

diyen. Biz de"il miydik Kürtlere özgürlük diyen. Biz de"il

miydik i#çi ve köylü ittifakı, i#çi hareketiyle ulusal

hareketin birlikteli"i diyenler. Biz de"il miydik zulmün

her çe#idine kar#ı ister içerde ister dı#arıda diren yürek ile,

a#k ile diyenler.

!#te Kürtler direniyor. Bu düpedüz bir ulusal kurtulu#

hareketi. Her ulusal kurtulu# hareketi bir yanıyla aynı

zamanda köylü hareketi de de"il midir? Onlarla ittifaka

sıra ne zaman gelecek? Biz de"il miydik haklı ve haksız

sava#lar arasında ayrım yapan? Emperyalizme,

sömürgecili"e kar#ı sava#ları en azından ilerici ve

desteklenmeye layık görenler? Biz de"il miydik ezen ve

sömürgeci ulus devrimcilerinin, kendi ülkelerinin

sürdürdü"ü haksız sava#a kar#ı çıkıp, halkların karde#li"i,

adil ve demokratik bir barı# için mücadeleye atılması

gerekti"ini söyleyenler? Evet bütün bunları söyleyen ve

bunlar için mücadele edenler de bizlerdik.

257

Bugün böyle tutuk, so"uk ve co#kusuz kalıyorsak yanı

ba#ımızda süren ve aslında "bizim" diye sahip çıkmamız

gereken mücadeleye, bu onların "yamuklu"undan" de"il,

bizim çarpılmı#lı"ımızdandır. Belki #u andaki

durumumuzla büyük i#ler yapamayız ama küçük katkılar

yapmaktan bizi alıkoyan zincirleri parçalamanın

zamanıdır.

Hüseyin örgütün önderiydi. Yusuf yorulmak bilmez bir

devrim hamalıydı. Deniz bir efsaneydi, Che gibi bir halk

kahramanıydı. Eminim onları çok sevdik ve seviyoruz.

Ama denizler da"lara bakar; Deniz bugün ya#ıyor olsaydı,

ba#ında kalpa"ı, altında atı bin kez aya"a kalkardı.

(Ülkede GÜNDEM 08 Mayıs 1998)

258

BARI! HEMEN !"MD"

Sava#, politikanın ba#ka araçlarla sürdürülmesidir.

Bugün Kürtlere kar#ı sürdürülen kirli sava# da öyle.

Cumhuriyetin temellerine yazılmı# Kürt kimli"inin inkârı

ve zorla asimilasyon ilkesinin üretebilece"i politika, daha

fazla baskı, daha fazla kan ve gözya#ı olabilirdi ve öyle de

oldu. Devlet sınırları içerisinde ya#ayan ba#ka halklara

kar#ı uygulanan bu politikanın, egemen ulusa mensup

olanlara daha fazla haklar ve özgürlükler getirdi"i ise

hiçbir yerde görülmemi#tir. Hele de bu politikanın #imdi

oldu"u gibi bir topyekûn sava#la yürütüldü"ü ko#ullarda,

"cephe gerisi"nin de sava#ın gereklerine göre

düzenlenece"i; ilan edilmi# veya edilmemi# sıkıyönetim,

ola"anüstü durum yasaları ve her türden muhalefete kar#ı

amansız bir bastırmanın e#li"inde bu politikanın

sürdürülece"i bir kere daha ispatlanmı#tır. Bunlar bilinen

#eyler. Ancak günün can alıcı somut sorunu, egemen

ulusun devrimci, sosyalist ve demokratik güçlerinin

mevcut durumda kendilerini nasıl konumlandırdıklarıdır.

Önümüzdeki baharda yapılması konusunda anla#ılan genel

seçimler, bugüne kadar çoktan belirlenmi# olması gereken

bu konudaki tutumu bir kez daha yakıcı olarak önümüze

koymu#tur.

Türkiye sosyalistlerinin önemli bir bölümünü

birle#tirmeyi ba#armı# ÖDP'nin bu seçimlere

hazırlandı"ını biliyoruz. Seçim faaliyetlerinin

örgütlenmesi, araç ve gereçlerin hazırlanması için tüm

güçlerin seferber edilmesi için harekete geçildi"ini gö-

rüyor ve umutlanıyoruz. Ama tüm bu hummalı özverili

çalı#maların dayanması gereken temel konuda ne dendi"i

259

henüz açık de"il. Bu ise Türkiye sosyalistlerinin sosyalizm

açısından temel bir handikapı.

Yayına yeni ba#lamı# V ÖZGÜRLÜK dergisinde yer

alan kimi yazılar ise böyle bir tartı#mayı kı#kırtacak

nitelikte. !lk sayıda yer alan "Amasya Tamimi.." ba#lıklı

imzasız yazıda yapılan üç saptama üzerinde bu nedenle

durmak istiyorum.

Kürt hareketi "Kürt sorununu" Türkiye gündemine geri

dönülmez bir biçimde sokmu# olmayı yeterli buluyormu#.

Yazının üslubundan belli ki, bu yetersiz bulunuyor. Daha

fazlasının istendi"ine dair örtük bir istek kendisini

gösteriyor. Ama daha fazlasını kim ve nasıl yapacak?

ÖDP'nin kurulu#undan bu yana Kürt sorununa ili#kin açık

ve kesin politikalar yürütülmedi"i göz önüne alındı"ında,

sormak gerekiyor: Biz ne yapıyoruz ve ne yapaca"ız?

PKK, yarı-resmi ve kısmi de olsa "kimlik" iddiasına

"gizli anayasa"da bir tanım sa"lanmı# olmasını silahlı

mücadelenin kapsamının daraltılması için me#ru bir

gerekçe sayıyormu#. Bırakalım #u ana kadar süren silahlı

mücadelenin, genel olarak Kürt direni#inin haklılı"ı ve

me#rulu"u üzerine bile partinin ana belgelerinde ve günlük

politikalarında açık ve kesin tutumlar sergilenmemi#ken,

bu ele#tirel saptamayı nasıl anlamalıyız?

Kürt hareketi "tarihsel iddialarını" Türkiye sınırları

dı#ında bırakarak, Kürt kimli"inin sistemle eklemlenmesi

ve me#ruiyet kazanmasının olanaklarını zorluyormu#.

Herhalde bu "iddia" olsa olsa Kürtlerin ba"ımsız bir devlet

kurma hakkı olabilir. Kürt hareketinin öyle yapıp

yapmadı"ı tartı#ması bir yana, böyle bir hakkın varlı"ını

tanımamı#, bunun propagandasını yapmamı# ve en

260

azından böyle bir hakkın demokratik bir hak oldu"unu

açıkça ilan etmemi# birilerinin bu ele#tirisini nasıl

anlamak gerekir? Ezen ulusun sosyalistlerine dü#en, ezilen

ulusun ayrılıp ba"ımsız bir devlet kurma hakkının

varlı"ını kabul etmek, bunun propagandasını yapmak ve

kendi halkının emekçilerini bu bilinçle donatmaktır. Böyle

bir hakka sahip olanların bu hakkı kullanıp

kullanmamaları tamamen onların bilece"i bir i#tir. Hem bu

hakkın varlı"ını tanıma, onun egemen ulus emekçileri

arasında genel kabul görmesi için bir #ey yapma, sonra da

dön, ezilen ulusun devrimcilerini "tarihsel iddiayı"

Türkiye sınırları dı#ında bırakıyor diye ele#tir. Kaldı ki, bu

saptamada bile örtükçe varolan bir yanlı# de"erlendirme

yatıyor. Kürt hareketini tanıma konusunda isteksizlik,

bilgisizlik olarak kendini gösteriyor. Bu hareketi biraz

tanımak için çaba sarf edenler, onun #imdiye kadar

varolan ulusal kurtulu# hareketlerinin içinde milliyetçili"i

ba"rında en az barındıran bir hareket oldu"unu göre-

ceklerdir.

Eklemlenme meselesine gelince.. Eklemlenme

eyleminin gerçekle#mesi için en az iki ö"enin bulunması

gerekiyor. Yani biri Kürtler, öteki sistem. Peki Kürtler

sisteme eklemlenmesin derken, kiminle eklemlensin

isteniyor? Türkiye sosyalistleriyle mi? Öyleyse Türkiye

sosyalistlerinin bu eklemlenme sürecinin bir ö"esi olarak

devreye girmesi, inisiyatif göstermesi gerekmiyor mu?

Bırakalım eklemlenmeyi, dirsek temasından imtina

edenlerin bu yönde ele#tirileri temelsiz kalmaya

mahkûmdur. Ku#kusuz Türkiye sosyalistleri Kürt

kimli"inin me#ruiyet kazanmasından yanalar. Ama bu

yoldan de"il. Hangi yoldan ve nasıl olaca"ı ise, belli de"il.

261

Yazının sonunda barı#ın "merkeze" bırakılamayacak

kadar ciddi bir i# oldu"u söyleniyor. Evet, do"rudur, barı#

merkeze, yani devlete bırakılamayacak kadar ciddi bir

i#tir. Ama unutulmamalıdır ki, barı#ı ancak sava#an

taraflar ba"lıyabilir. Türkiye sosyalistleri bu konuda bir

faktör olmak istiyorsa, öncelikle bu sorundaki

politikalarını netçe ortaya koymalı ve cephenin neresinde

durduklarını belirlemelidirler. Sava#an Kürtler. Barı# için

yürüyen Kürtler. Biz Türk sosyalistleri neredeyiz? Umarız

seçimler bu netle#menin bir vesilesi olur.

(Ülkede GÜNDEM 08 Haziran 1998)

262

ÖDP VE SEÇ"MLER

Sınıflara bölünmü# bir toplumda, farklı toplumsal ve

iktisadi çıkarlar kendilerini siyasal alanda da gösterirler.

Veya tersinden söylersek, siyasal alandaki farklı partiler,

toplumdaki farklı çıkarlara denk dü#er. Bu, olgunun

sadece en kaba ifadesi ve ku#kusuz bu kadarla

yetinildi"inde gerçekli"in kavranması, açıklanması ve

dönü#türülmesinde pek i#e yaramaz. Öyle durumlar vardır

ki, bir siyasal partinin programı ve eylemiyle içerik olarak

temsil etti"i toplumsal sınıf ve katmanlarla pratik ve örgüt-

sel ili#kisi örtü#müyor olabilir. Ya da yine tersine, parti

pratik ve örgütsel ili#kide oldu"u sınıfı veya katmanı, teori

ve programıyla temsil etmiyor olabilir. Ya da programı ve

içerisinde örgütlenenlerin iddialarının aksine, temsil etmek

iddiasında oldu"u sınıf veya katmanları de"il, düpedüz

pratikçe dayandı"ı tabanın sınıfsal çıkarları ve güdülerini

temsil ediyor olabilir. Kısacası bu durum, sadece

Türkiye'de siyaset sahnesinin her on yılda bir süngüyle

belirleniyor olmasıyla ya da modern kitle ileti#im araçları

ça"ında kitle partilerinin popülizmiyle açıklanamayacak

kadar karma#ık bir olgudur.

Sosyalist partileri ele aldı"ımızda kar#ımıza daha

berrak bir durum çıkmaz. Kitlesel sosyalist parti

gelene"inin olmadı"ı Türkiye'de, yazının ba#ında

belirtti"im kaba saptamayla yetinildi"inde, bırakalım her

bir sosyalistlik iddiasındaki partiye, tek bir ki#iye bile

tekabül edecek sınıflar uydurmak gerekebilir. Veya

tersinden, her biri sınıfın "hakiki" temsilcisi iddiasındaki

sayısız "particikler" ortaya çıkabilir. Üstelik ideolojinin

genel i#leyi#i, yani insanın gerçek dünya ile kurdu"u

263

hayali ili#ki dolayısıyla, insano"lu ömrünü tek bir yalanla

geçirebilir; üstelik bir yalanla ya#adı"ının farkına bile

varmadan.

Türkiye sosyalist hareketi, kendi ko#ulları ve

özgüllükleri içerisinde gruplar, grupçuklar, her gün

bölünmeler dönemini esas itibarıyla geride bıraktı. ÖDP

bu anlamda bir dönüm noktasını temsil eder. Ancak

Türkiye sosyalist hareketinin sınırlarının ÖDP ile ba#layıp

onunla bitmedi"ini de hiç unutmamak gerekiyor. Burada

kastımızın sosyalizmle hiç alakası olmayan CHP gibi

burjuva partileri olmadı"ını özellikle belirtmek gerekiyor.

Örgütlenme ve çalı#ma tarzları nedeniyle ÖDP ile bir

olamayan, ama sosyalizm için mücadele eden parti ve

gruplardan söz ediyorum. Son günlerde onlar da kendi

aralarında kurdukları eylem birli"iyle önemli bir

dönemece imzalarını attılar. Birlik, denebilir ki, Türkiye

sosyalistleri için artık lafı bolca edilen bir özlem olmaktan

çıkıp elle tutulur olmaya ve her gün biraz daha

somutla#maya devam ediyor.

Ancak gerek bir parti içerisinde program birli"i,

gerekse muazzam geni#likteki i#çi ve emekçi sınıfların

çe#itli e"ilimlerini temsil eden partiler arasındaki cephe

birli"i, belirli bir i#i gerçekle#tirmek için, yani bir fikri

tasavvur olmaktan çıkarıp somut gerçekli"e dökmek

içindir. Her ülkenin somut sınıfsal, ulusal ve siyasal

#ekillenmesi içerisinde güncel olanla uzun erimli olanı,

ana sorunlarla ikincil sorunları, kimileri için çoktan

eskimi# olan terimlerle söyleyecek olursak, ba# çeli#kiyle

temel çeli#kiyi, ya da biraz daha ileri giderek güncel

siyasal görevle uzun vadeli programatik hedefleri

264

belirlemek, güçleri ona göre yı"mak, kitleleri mücadeleye

kazanmanın ve seferber edebilmenin özel dilini bulmak:

tüm bunlar politika sanatının inceliklerine giriyor. Politika

sanatının sosyalist anlamındaki incelikleri derken, burjuva

anlamdaki kurnazlıklarını kastetmedi"imiz anla#ılıyor

olmalıdır.

Kürt sorunu, eskiden Türkiye sosyalistlerinin en

azından belirli bir kesimi için hem temel hem de

güncelle#tirilmesi gereken bir sorundu. Anti-#ovenizm ve

anti-sömürgecilik ilkesinin, sosyalist gruplar arasında

birçok eylem birli"i giri#iminin gerçekle#ememesinin

nedeni oldu"unu herhalde çoklarımız unutmu# olamaz.

Bugün ise, Kürt sorunu sadece temel ve güncel bir sorun

de"il, devrimin de, demokrasinin de, barı#ın da gelip ki-

litlendi"i yakıcı bir sorun olarak kar#ımızda duruyor.

Öylesine yakıcı ve acil bir sorun ki, bırakalım tüm burjuva

partilerini, tüm kurumlarıyla devlet bu soruna

endekslenmi#tir. Avrupa ile ili#kilerde, kom#u devletlerle

ili#kilerde ana sorun haline gelmi#tir. Bu konuda açık,

kesin bir çizgisi olmayan hiç bir partinin parti olma #ansı

yoktur. Örgütlenme ve birli"i henüz yeni #ekillendirmi#

olmanın güçlükleri, uzun yıllar ayrı kulvarlarda yü-

rüyenlerin birbirlerini anlayacak ortak bir dil bulmasının

sorunları ve daha yüzlercesi dikkate alınarak, ÖDP'nin bu

konuda bir belirsiz ya#amasını belli bir süre anlamak ve

ho# görmek anla#ılabilirdi. Ancak ÖDP bu süreyi ve e#i"i

esas olarak Kongresiyle a#mı#tır. Artık ondan beklenen

hedefini ve safını açıkça ilan edebilmesidir. Hayat hızla

akıyor. Bu konudaki ataleti, artık açıklayacak ya da mazur

gösterecek gerekçeler de hızla ortadan kalkıyor. Gelecek

baharda yapılması dü#ünülen seçimlerde izlenecek

265

ittifaklar, yürütülecek kampanyaların içeri"i ve kitlelere

verilecek mesajlar #imdi hazır de"ilse, yarın çok geç

olacak. Türkiye sosyalistlerinin önemli bir kesiminin birli-

"ini temsil eden ÖDP'den beklenen -ya da en azından

benim bekledi"im- bizi #eriatla, camilerle u"ra#tırarak, bir

umudu hayale çevirmemesidir. Kirli sava#a derhal son

verilmesini ve adil demokratik barı#ı ana eksen alan bir

seçim ittifakını HADEP'le derhal kurmasıdır. ÖDP

gerçekten iddialarına layık bir sosyalist parti olacaksa, ki

çabamız ve arzumuz budur, sosyalistlerle Kürt ulusal

kurtulu# hareketi arasındaki sarsılmaz ba"ın halkalarından

biri olmak zorundadır. Yoksa ne teori ne tarih ne de

günümüzün fanileri huzurunda sosyalist bir parti olma

hakkı bulaca"ız.

(Ülkede GÜNDEM 26 Haziran 1998)

266

EKLEMLENME

Bazı sözcükler vardır ki, kavramsal içeri"inin herhangi

bir açıklamaya yer bırakmayacak biçimde a#ikâr oldu"u

sanılır. Hele böylesi sözcükler sorunlu bir konu dolayısıyla

kilit bir kavram olarak kullanıldı"ında, sorunun çözümün

anahtarının bulundu"u duygusu uyandırır. !#te #u

"eklemlenme" de öyle bir #ey. !lk kez ne zaman nerede

duydum hatırlamıyorum, ama içerdi"i varsayılan bilgiyi

sökünceye kadar akla karayı seçti"imi biliyorum. Çünkü

bu sözcük temsil etti"i kavramın adı olarak, Türkiye'deki

bir teorik bilimsel çalı#manın ürünü olarak türetilmemi#,

aksine benzeri birçok sözcük gibi Batı dillerinden

çevrilmi#tir. Elbette Türkçe'de eklem diye bir sözcük ve

Türkiye'de de -sahiplerinin nasıl kullandı"ı konumuza

girmez ama- sayısız miktarda eklem var.

Batı dillerinde okunu# biçimiyle artikulasyon ya da

artikuley#in olarak kullanılan bu sözcü"ün anlamı ne?

Sözlü"e bakalım: 1) konu#ulan #eyin, sesin, sözün belirgin

biçimde söylenmesi, telaffuz; 2) birini me#gul eden duygu

ve dü#üncelerin dillendirilmesi ve formüle edilmesi; 3) di#

hekimli"inde birbirini izleyen ısırma ve çi"neme

hareketleri; 4) müzikte iç içe girmi# seslerin ayrılması

veya seslerin birbirine ba"lanması; 5) tıp biliminde mafsal.

Bir de sözlüklerde yer almayan ama sol literatürde farklı

üretim tarzlarının somut bir toplumsal #ekillenme içerinde

birlikte varolmalarının ko#ulları ve ba"lantılarını ifade

etmek üzere kullanılan "üretim tarzlarının eklemlenmesi"

kavramı.

267

Son günlerde bu kavram iki ayrı konu dolayısıyla

kullanılır oldu. Biri Kürt hareketinin sisteme

eklemlenmesi yönünde bir e"ilim oldu"u iddiası. Bu

konuya daha önceki bir yazımda de"inmi#tim. !kincisi,

Alevi hareketiyle sosyalist hareketin eklemlenmesi!

Alevilik, içerisindeki farklılıklar ne olursa olsun

sonuçta dinsel bir akımdır. Her dine ve dinsel akıma özgü

ayırdedici özellikleri ta#ır. Sosyalizm, -özellikle marksist

sosyalizm- ça"da# dünyaya ait bir dü#ünce ve politik akım

olarak, dinin ortaya çıkı# ko#ullarını ve kitleler arasında

bugün bile hala etkili olmasının nedenlerini ortaya koyup

açıklar; ama kendisi hiç bir zaman özel olarak herhangi bir

dinle ba"da#maz. Dünyayı anlama ve açıklamanın kabaca

iki temel biçimi olarak bilimle din ve veya dinsel

dü#üncelerin ba"da#mayaca"ını söylemek istiyorum.

Kendisini hala marksizmle tanımlayan hareket veya

partilerin "Alevi hareketiyle sosyalistler bulu#abilirler

mi?" diye ciddi ciddi sorması ve sonunda alevili"in bir

kesiminin ya#am tarzı olarak solun ideallerini

içselle#tirdi"i iddiasıyla onlarla eklemlenmeyi önermesi

oldukça ilginçtir. Üstelik bu Alevilerle sosyalist hareketin

eklemlenmesini öne sürenlerin aynı zamanda ne oldu"u

hala açıklı"a kavu#turulmamı# bir "siyasal islama kar#ı

mücadeleyi" öne çıkarması, bu yakla#ımı ilginç olmaktan

öte tehlikeli bir mecraya sokmaktadır. Tabii, devlet veya

egemenler açısından de"il, marksizm açısından tehlikeli

konumlara sürüklemektedir. Çünkü demektedir, bu iddia

sahipleri, sosyalistlerle Aleviler birle#ince sosyalist

hareketin kitleselle#mesinin de yolları açılmı# olacaktır.

Ama sosyalistler eskiden oldu"u gibi Alevilere faydacı

yakla#mamalıymı#lar (Bu faydacılık iddiası ne kadar

268

do"ru ayrıca tartı#ılmaya de"er). Burada tam tamına söz

konusu olan dinsel bir hareketin devrimci konumlara

çekilmesi de"il, aksine bir dinsel harekete tam da

sosyalistlerin savundu"una oldukça yakın, neredeyse aynı

olan demokrat ve devrimci özellikler atfedilmesidir.

Din sorunuyla ilgili olarak sosyalistlerin, herkes için

dü#ünce ve vicdan özgürlü"ünü savunması, herhangi bir

dine devlet tarafından ayrıcalık tanınmaması ötesinde bir

talep veya giri#imini bir ilerleme de"il tersine bir

gerileme, hareketin düzeyini geriye çekme olarak

de"erlendiriyorum. Üstelik, bir kez bu tehlikeli yola

girilince, #u sorulara da yanıt verilmesi ve bir tutum alın-

ması gerekir. Sosyalistler, bir dinsel akımla, üstelik onların

bir kesimiyle "eklemlenmeyi" hesaplarken, ülkede

nüfusun çok daha büyük kesimlerinin inancını temsil eden

di"er mezheplerle nasıl bir ili#ki kurmayı umuyorlar? E"er

Alevilik bir ya#am tarzıysa, di"er mezhepler bir ya#am

tarzı de"il midir? Sosyalistler, verili sınıfsal ili#kileri

de"i#tirmek, toplumu ve dünyayı dönü#türmek derken,

aslında dün ve bugün varolan tüm verili ya#am tarzlarını

de"i#tirmeyi hedeflemiyorlar mı? E"er öyleyse, nasıl olur

da sosyalizmle bir dinsel mezhep, sosyalist bir partiyle

dinsel bir hareket eklemlenebilir? Bu olsa olsa sosyalizme

yabancı unsurların, tam da kar#ı oldu"u söylenen

pragmatik bir yakla#ımla -üstelikte fazla kar-zarar hesabı

bile yapmayı bilmeyen bir pragmatizmle- sosyalizme

eklenmesi, yamanması olur ki, buna yabancı dillerden

geçme bir kavramla eklektisizm denir.

Ama sosyalistlerin bir kesiminin bugün bu sorunla u"ra#ması tesadüf de"ildir. Sosyalistlerle Kemalistlerin, Alevilerin, laiklerin vs.nin eklemlenmesini, siyasal islama

269

kar#ı mücadelenin yükseltilmesini savunanlar, bugün Türkiye'nin ve bölgenin en temel ve ba# sorununda yan çizenlerdir. Herkesle eklemlenebilen ama bugün demokrasinin de devrimin de temel sorunu olan Kürt sorununda es geçenlerdir. Ba#lı ba#ına ba"ımsız ve bilime dayalı bir dünya görü#ü olan sosyalizmle dinsel bir akımı birle#tirmeyi dert edinen, ama her gün gözlerinin önünde cereyan etmekte olan ve sonucu Türkiye'nin de kaderini tayin edecek ulusal kurtulu# mücadelesiyle ili#kisinin ne olaca"ını hala gündemine alamayanlardır.

Do"u Avrupa'da sosyalist devletler çökerken dinin ve kör bir milliyetçili"in yükselmesini, bir yazar #öyle de"erlendiriyordu. E#itlik, özgürlük ve insanlı"ın karde#li"i gibi yüce idealleri temsil iddiasındaki sosyalizmin geçici tarihsel yenilgisi, kitlelerde insanlı"ın daha ilkel ve geri duygularını canlandırdı. Çünkü saldırıya u"rayan ve kendisini çaresiz hisseden insan, normal zamanlarda asla aklına bile getiremeyece"i bir tarzda, savunma güdüsüyle, sanki insanlı"ın do"al haliymi# gibi kendisini de yıkan bir vah#etin silahlarına sarılır. Ancak bu silahların kendisini de yıkan silahlar oldu"unu anlaması için birkaç ku#a"ın geçmesi gerekecek.

!#te bizim bir kısım sosyalistlerimiz de, Türkiye'de sosyalizmi geli#tirmenin ve toplumu dönü#türmenin de"il, olsa olsa devletle ulusal kurtulu# hareketi arasındaki mücadelede, birincilere lojistik sa"lamaktan ba#ka bir #eye yaramayacak olan "Alevilerle eklemlenme" ve "siyasal islama kar#ı mücadele" çabalarıyla sosyalizmi dü#ürmektedirler. Yanlı#ın henüz ba#ındayken dönmek, sonradan pi#man olmaktan veya kar#ı saflara dü#mekten daha onurlu bir davranı# olacaktır.

(Ülkede GÜNDEM 17 Temmuz 1998)

270

ALA"M"SEMA

Kısa ya"murdan sonra güne# ı#ınlarının yansımasının

olu#turdu"u bir renk ku#a"ı belirir gökyüzünde.

Alaimisema ya da yeni adıyla gökku#a"ıdır bu. Rivayet

odur ki, onun altından geçenlerin muradı kabul olurmu#;

cinsiyet de"i#tirme dâhil. ÖDP Ba#kanı Ufuk Aras'ın

"gökku#a"ı projesi"ni okuyunca, hangi muradımıza çare

olacak diye dü#ündüm. Gelecek Nisan'da yapılacak

seçimlerle ilgili ittifak sorununa ili#kin soruya yanıtı

#öyle: "En geni# ittifak söz konusu olacak. Biz ittifakı

toplumsal muhalefetin de"i#ik renklerini yan yana

getirecek bir tür gökku#a"ı projesi olarak tanımlıyoruz,

sadece parti-parti ili#kisi olarak bakmayı do"ru

bulmuyoruz."

Seçimlere partiler girecek, dernekler, sendikalar ya da

vakıflar de"il. Bir seçim ittifakı olacaksa, bu her #eyden

önce ve sadece partiler arasında olacak. Varolan

sendikalar, kitle örgütleri, vb. ise zaten #u ya da bu

partiyle yakınlı"ıyla bu ittifakın ya destekçisi ya da

köstekçisi olacaklar. Partilerle kitle örgütleri arasındaki

ili#ki ve ikincilerin politikaların olu#turulmasına katkı

biçimi de"ildir tartı#ılan. Somut soruya somut yanıt gere-

kir. Sadece parti-parti ili#kisi olarak bakmayı uygun

bulmuyoruz demekten ne anlamalıyız? E"er bu partiler

belli toplumsal çıkarların temsilcileriyseler, toplumsal

muhalefetin çe#itli kesimlerini #u ya da bu yolla etkiliyor

veya temsil ediyorlarsa, bu dolambaçlı yanıt niye? Ayrıca

toplumsal muhalefetin çe#itli renkleri neyi anlatıyor? Bu

gökku#a"ında sarı-kırmızı-ye#ile yer var mı? Toplumsal

muhalefet kavramının solda bugüne kadar kullanıla geldi"i

271

biçimiyle Kürt ulusal hareketini içermedi"ini göz önüne

alarak, parti, Kürt ulusal hareketiyle ili#kisini nasıl

tanımlıyor?

Bunlar ku#kusuz sadece Ba#kanın yanıtlayaca"ı sorular

de"il. ÖDP bırakalım seçim ittifakını, henüz Kürt sorunu

denilen sorunun ne oldu"u konusunda açık bir tutum

geli#tirebilmi# de"il. Aslında gökku#a"ı tam da bu konuda

partinin tepesinde olu#mu# durumda. Gökyüzünde

görünü#ü güzel de, partide güzel olmak bir yana, tehlikeli

de olmaya ba#lamı#tır. ÖDP içerisinde Kürt sorunu

konusunda taban tabana zıt e"ilimlerin oldu"u bir sır

de"il. Bugün bunlardan biri üzerinde durmak istiyorum.

Deniyor ki, UKTH, yani ulusların kendi kaderlerini

tayin hakkı, sosyalistlerin harfiyen takip etmesi gereken

bir ilke de"ildir. Hem bu zaten 19. yüzyılın sonu 20.

yüzyılın ba#larına denk dü#en bir stratejidir. Kürt sorunu

ulusal bir sorun de"ildir. Etno-politik bir sorundur. Bu

sorunun sahibi, yani onu çözecek olan da ÖDP olmalıdır.

Nasıl mı? "Kürtleri Türkiye Cumhuriyeti siyasi birli"i

altında tutacak" araçları olu#turarak. Osmanlı islam ve

hilafetle bir biçimde bütünlü"ü korumu#tu. TC bunu ulus-

devlet dayatmasıyla devam ettirmek istedi; bu da Kürtlerin

direnmesine yol açtı. $imdi yüzyılın sonunda ne ayrılmaya

ne de a#ırı merkezcili"e yer veren bir yeniden

bütünle#tirme programı geli#tirerek ÖDP bu sorunu

çözer.(Ayrıntılı açıklamaları Mürekkep dergisinin 9.

sayısındaki yazılarda bulunabilir).

Ulusların kendi kaderlerini tayin hakkının sosyalist

de"il, demokratik bir ilke oldu"u do"rudur. Bu kavram da

çok çarpıtmalara u"ratıldı"ı için, sosyalistler her zaman

272

ulusların ayrı devlet kurma hakkından söz ederler. Bir

ulusun bu hakkı ayrı devlet kurma yönünde kullanmasını

do"ru bulmayabilirsiniz. Tartı#ılabilir. Ama böyle bir

hakkın artık bir anlamı olmadı"ını, bu hakkı tanımama

hakkını siz kimden alıyorsunuz? E"er sosyalizm ceberrut

bir sosyalizm olmayacaksa, orada isterse bir komünün, bir

köyün bile ayrılma hakkını tanımaya evet diyeceksin de,

kendisini -bazı ulemaların kriterlerine uysa da uymasa da-

bizzat eylemi ve örgütlemesiyle bir ulus olarak ortaya

koyan Kürtlere gelince mi, bu hakkın zamanı geçti

diyeceksin? Özgürlük lafının en çok konu#uldu"u bir

partide, bu en basit hakkı "özgürlükler katalogundan"

çıkaracaksın?

Kürtlerle Türklerin ve ba#ka ulusal azınlıkların ve

halkların siyasal birli"ini, e#itlikçi, demokratik ili#kisini

savunmayı anlamak mümkün de, bu TC'nin siyasi birli"i

altında Kürtleri tutmayı nasıl anlamalıyız? Efendiler her

zaman kendi jargonlarıyla konu#urlar. Kürtleri TC'nin

siyasi birli"i ALTINDA tutmak! Neden Kürtlerle aynı

seviyede durmak de"il de, ille de yukarda durmak? Hem

bu TC'nin siyasi birli"inin içeri"i, yani sınıfsal, ulusal, vb.

karakteri ne? Karakteri ne olursa olsun, i#te Kürtleri veya

ba#ka halkları kendi ALTINDA tutma zihniyetine #ove-

nizm diyoruz. !#te buna yüzyılların sömürgeci politik

ahlakı diyoruz. Misak-ı millicilik budur i#te. Biri çakıl

ta#ları edebiyatıyla, birileri de sosyalizm adına sürdürür bu

politikayı.

Kürt sorununda ÖDP içerisinde varolan belirsizlik, bu

tür görü#lerle belirginle#tirilmek isteniyor. Elbette bu

zihniyeti geri püskürtecek bir devrimci ku#a"ın,

273

demokrasiden ve sosyalizmden nasibini almı# ÖDP’lilerin

de varoldu"una inanıyorum. Aslında Özal'ın projelerini -

üstelik onu da yarım yamalak- önümüze "yeniden

bütünle#tirme programı" olarak getirenlere kar#ı,

gerçekten özgürlükçü, gerçekten demokratik ve sosyalist

oldu"unu savlayanlardan bu konuda kararlı tutumlar

beklemek hakkımızdır sanıyorum.

Ufuk Uras'ın sözüyle ba#lamı#tım yazıya. Oraya

dönersek, Ba#kanın i#i zor, anlıyorum. Parti içerisinde

Kürt sorunundaki bu belirsizlik ortamında, ondan elbette

yukarıdakinden daha açık ve net yanıtlar almak zor olacak.

Yine de umalım ki, bu alaimisema projesi, Kürt sorununda

ÖDP'ye allah selamet versin projesine dönmesin.

(Ülkede GÜNDEM 07 A"ustos 1998)

274

SEÇ"MLER VE SOSYAL"STLER

Burjuva demokratik cumhuriyetlerde seçimler, halkın

her 4 ya da 5 yılda bir kendilerini kimin yönetece"ini

belirlemesidir. Örne"imizi en demokratik sayılan burjuva

cumhuriyetleri alarak sürdürelim. Siyasal partiler ya da

ba"ımsız giri#imler, seçim kampanyası boyunca halka

kendi programlarını ve e"er iktidar olurlarsa, yapacaklarını

anlatırlar. Dü#ünce ve örgütlenme özgürlü"ünün tanındı"ı

ülkelerde, genel seçimler ve kimi zaman da referandumlar

yoluyla halk, her #eye kendisinin karar verdi"ini sanır. Bu

ülkelerde ortalama vatanda#ın siyasal bilinci ço"u kez

böyle #ekillenir. Hele de sa" da olsun sol da olsun popüliz-

min ve kitle partileri denen örgütlenmelerin yaygın oldu"u

ülkelerde bu bilinç daha peki#ir. En demokratik

cumhuriyetlerde bile sermayenin egemenli"ini

sürdürdü"ünü, hatta tam da sermaye egemenli"inin bu

"demokratik" biçim altında daha da sa"lama alındı"ını

anlatacak de"ilim. Parlamentoların ve hükümetlerin sonuç

olarak, sermaye egemenli"inin araçları oldu"u, biraz

devletin yapısı biraz da sosyalizmden haberdar herkesin

malumudur.

Bizim gibi burjuva demokrasisinin biçimsel yöntem ve

araçlarına bile tahammül edilmeyen ve alaturka bir

diktatörlük gelene"inin sürdü"ü bir yerde, i#çisi, köylüsü,

memuru ve aydınıyla tüm yurtta#lar bilir ki, elli kere de

seçim olsa halk hiçbir #eyi yönetmemekte, aslında al birini

vur ötekine dedi"i partiler arasında gönüllü gönülsüz

tercihler yapmaktadır. Sonuçta her #eyin askerlerce

belirlendi"ini, "lüzumu halinde" bu seçim oyununa da son

vereceklerini kendi deneyleriyle bilmektedirler.

275

Bütün bunlardan çıkan yasal parti kurmanın az çok

serbest oldu"u, parlamento seçimlerinin yapılabildi"i bir

ülkede, bu araçların kullanılmasının anlamsızlı"ı de"ildir.

Sosyalistler, bu düzenin sermayenin egemenlik düzeni

oldu"unu, sınıfsal, cinsel, ulusal baskıların olmadı"ı bir

düzenin mümkün ve zorunlu oldu"unu halka anlatmak ve

sosyalist siyasal bilinci geli#tirmek için, seçimleri ve onun

sonucu parlamentoyu da de"erlendireceklerdir. Özcesi,

seçimler ve parlamento, halka siyasal gerçekleri açıklama

eyleminin bir zeminidir. Sosyalistlerin sadece seçimler

sırasında de"il, elbette adına layık örgütlülükler yara-

tabildikleri sürece, her gün bu siyasal gerçekleri te#hir

eylemini sürdürdüklerini varsaymalıyız. Ancak böylesi bir

çabayla toplumsal muhalefetin en kararlı ö"esi ve giderek

de öncüsü olunabilir. Sosyalistlerin ustalı"ı -e"er böyle bir

meziyet gösterilecekse- sadece tüm mücadele ve

örgütlenme biçimlerini kullanabilmesinde de"il, temel ve

tali olan arasında, dü#manlarla dostları arasındaki

ayrımları yapmasında ve yönünü ona göre belirlemesinde

aranmalıdır.

Bugün Türkiye’nin en yakıcı sorunu nedir? Seçimler

dolayısıyla daha da yo"unla#tırarak te#hir edilmesi

gereken siyasal gerçek(ler) nedir? Bu, sava# de"il midir?

Elbette sava# her #eyin nedeni de"il, bir sonuçtur. Belli bir

sorunda, yani bugün Türkiye ve Ortado"u siyasetinin

göbe"inde yer alan Kürt sorununda, egemen ulus

egemenlerinin tercih ettikleri ve uyguladıkları bir

politikadır. Her sava# gibi, bu da politikanın silahlarla sür-

dürülmesi, yani silahlı politikadır. $imdi Türkiye

sosyalistleri önlerinde duran bir seçim döneminde,

276

politikalarının merkezine bunu yerle#tirmeyeceklerse, neyi

yerle#tirecekler?

Üstelik bu silahlı politika yani Kürtlere kar#ı kirli

sava#, Türk halkını da kirletmektedir. $ovenizm ve ırkçılık

sadece belirli fanatik grupların alâmetifarikası de"ildir.

Onun bugün az çok bula#madı"ı yer kalmamı# gibidir.

Türk sosyalistleri, gerek kendi ideallerine gerekse -her ne

kadar kendileri bu tür iddialar ileri sürmeseler de-

öncülü"ünü yapmak durumunda oldukları Türk halkına

kar#ı sorumluluklarının gere"i olarak, bu gidi#e açıktan

kar#ı çıkmayıp da neye kar#ı çıkacaklardır? Deniyor ki,

Mihri Belli tek bir ki#i. HADEP !stanbul kongresinde

yaptı"ı konu#manın da bu nedenle bir etkisi yok. Olabilir,

varsayalım ki, Mihri Belli tek ki#i oldu"u için etkisi de

yoktur, etki de yaratmıyor. Ya etkili ve yetkililer ne

yapıyor? Hala hedef belli de"il, dost belli de"il, yürünecek

yol belli de"il. Hiç olmazsa Belli'nin yürüdü"ü yol belli,

dü#manı-dostu belli. Ancak Belli'ninkini gibi kesin ve

kararlı sesler yükselirse, hem Türk halkına bir #eyler

anlatılabilir hem de Türk ve Kürt halkları arasında dostluk

geli#tirilebilir.

ÖDP ise, hala ittifak politikasını saptayamamaktadır.

!çeri"i tanımlanmamı# bir "gökku#a"ı projesi" ise, ortaya

atan veya atanların ki#isel niyetleri ne olursa olsun,

bugünü idare etmekten ba#ka bir #ey de"ildir. Bu bekleme

ve bekletmenin arkasında, "seçimlerden önce HADEP

nasılsa kapatılır, tek alternatif biz kalırız" hesaplarının

yattı"ı #eklindeki yorumlara ise, ihtimal bile vermek

istemiyorum.

277

Sosyalistler, bu veya daha sonraki genel seçimlerle bu

düzenin yıkılıp sosyalizmin gelece"ini hesaplamıyorlarsa,

yani henüz sözde devrimci aslında reformcu olmamı#lar

ve olmak da istemiyorlarsa, bu uzun soluklu ve çetin

sosyalizm mücadelesinin bugünkü evresinde alınan tavır

ve izlenen politikaların hayati önemini de biliyor

olmalılar. Bugünün karanlı"ından yarının aydınlık ve

özgürlü"üne ula#ılacaksa, bu, günümüzün sömürge-

cili"ine, ırkçılı"ına, kirli sava#ına tavizsizce kar#ı

çıkanların çabasıyla olacaktır.

(Ülkede GÜNDEM 14 A"ustos 1998)

278

ÇO#ULCU PART"N"N ET"#"

Sosyalist ço"ulculuk ilkesinin ortaya çıkı#ı pek eskilere

dayansa da, uygulama alanı bulması yenidir. Bu nedenle

sindirilmesi epeyce bir zaman alacaktır. Hangi siyasal

gelenekten olursa olsun tekçi bir anlayı#la yo"rulmu#

ku#akların ço"ulculu"u kavrayı#larında bir dizi "eski

günahların" olmasını bu nedenle ola"an kar#ılamalı ama

onaylamamalıyız. Üstelik bu tür anlayı#lara kar#ı

mücadeleyi de elden bırakmamalıyız.

Sosyalist bir partide üyeleri bir arada tutan partinin

programı ve tüzü"üdür; yoksa #u ya da bu konuda izledi"i

politika de"ildir. Elbette ki, bazı konular vardır ki, o

konularda izlenen politikalar kimi zaman programın da

önüne geçebilir. Buradan anla#ılması gereken, ya

programa temelden aykırı bir politika izleniyordur ya da

program söz konusu soruna cevap vermekten uzaktır.

Böylesi durumlarda yapılması gereken, yine partinin

i#leyi# kurallarını belirten tüzü"e göre, parti içerisinde

çözüm bulmaktır. Kısacası parti içerisinde açık ve

demokratik bir tartı#ma ortamı yaratılır ve en aykırı

görülen dü#ünceler bile kendini ifade etme olana"ı

bulursa, birlikte bir #eyler üretmenin yolu hep açık kalır.

Bu da partiye ve onun savunmak iddiasında oldu"u

sosyalizm davasına zarar de"il, yarar sa"lar.

Herhangi bir konudaki en ufak farklılıkları

derinle#tirmekte, abese kadar sürüp parti veya örgüt dı#ına

atmakta ve hatta "kar#ı-devrimin içimizdeki kolu" diye

damgalayarak dı#ta lama kampanyaları yürütmekte epeyce

bir beceri ve alı#kanlı"ı olan bizim ku#aktan sosyalistlerin

279

birço"unun #imdi ço"ulculu"u benimseyen ÖDP’de

toplanması bir ilerlemeyi ifade etse de, zihinlerde köklü

bir de"i#ikli"e tekabül etmiyor. $imdi de "madem ço"ulcu

ve demokratik bir partiyiz, bile#enlerimizin de üç a#a"ı

be# yukarı çe#itli konulardaki e"ilim veya geleneklerini de

bildi"imize göre, mutabakatı bozmamalı ve netameli

konuları zamana yayarak uygun bir biçimde

konu#malıyız" deniyor. Eskiden "ideolojik mücadele ve

teorik tartı#ma" denilen eylemin yerini, "mutabakat" gibi

ne oldu"u belirsiz bir politika aldı"ından beri, kendini

Kürt sorununda güya "en duyarlı" diye tanımlayan

kesimler bile bu konuda seslerini çıkarmaz oldular. [E"er

çıkartıyorlar da her #eyi duyan bizler duymuyorsak, bu

bizim de"il, onların sorunu!]

Bir örnek vereyim: Geçenlerde bir parti meclisi

üyesiyle konu#uyorum. Seçim faaliyeti dolayısıyla görevli

olarak katıldı"ı toplantıları anlatıyor. Soruyorum:

HADEP'le ittifak yapılacak mı? Cevap: "Bence

yapılmalıdır, ama bu konuda henüz bir karar yok".

Gökku#a"ını soruyorum; iyidir diyor, "Ufuk Uras akıllı bir

arkada#". Ona benim de #üphem yok. Elbette parti

ba#kanımız en az bizim kadar akıllı olacak. Sorun akılda

de"il, aklımızı ne yönde kullandı"ımızda. Görü#lerini

yazsana diyorum. Örne"in Özgürlük'e.. Onun

politikasından memnun de"il. Gündem'e yaz diyorum.

Yazmaya hem zamanı yok, hem de yazdı"ını Gündem'e

iletme i#ini "örgütleyememi#". Ayrıca Gündem'de

yazılanlar ÖDP kitlesine hitap etmezmi#! Öyleyse

diyorum, seninki zaman bulamama de"il aksine bir tercih

sorunu. Peki diyorum, benim yazdıklarıma, Ayçiçek'in

yazdıklarına, Mahir'in TV'deki konu#malarına ne

280

diyorsun? Ayçiçek Politika'da yazdı"ı için eline geçemez,

olabilir. Mahir Sayın Med-Tv'de konu#tu"u için

dinlenmez, o da olabilir diyelim. Ya benim Gündem'de

yazdıklarım? Onlara ise bir türlü rastlayamıyormu#.

Çünkü almıyor, ayrıca bakkalı Gündem'i getirmiyormu#.

Ama arada bir duyuyormu#.

$imdi "en duyarlı" denenlerden birinin hali bu olunca,

bizlere i#lerin iyiye gidece"ini anlatmalarının ne anlamı

olabilir? Bir ba#kası "fazla Kürtçülük" yaptı"ımı söylüyor.

Kitle partisi olmanın özelliklerini bir türlü

anlamıyormu#um. Bir ba#kası benden ve benim gibilerden

kestirmeden kurtulmanın yolunu bulmu#. Benim ÖDP'de

ne i#im varmı#? Mesela HADEP'e gitmeliymi#im.

Sorun sadece önümüzdeki seçimlerde izlenecek

ittifaklar sorunu de"il. Bir bütün olarak kendini sosyalist

olarak tanımlayan bir partinin, ulusal sorunda yani Kürt

sorununda aldı"ı ve alması gereken tavır sorunudur.

Bugüne kadar oldu"u gibi bundan böyle de anlatmaya ve

yazmaya devam edece"imiz ana fikir #udur: Teorik,

politik ve ahlaki nedenlerle Türk sosyalistleri, bir yanda

kendi halkı arasında azgın milliyetçili"e, #ovenizm, ırk-

çılık ve sömürgeci zihniyete kar#ı mücadele etmeli;

devrimci bilinç temelinde onları örgütlemeli; öte yandan

da nasıl tarif ederseniz edin, ezilen, sömürge altında

tutulan vb. Kürtlerin ulusal kurtulu# hareketiyle tam bir

dayanı#ma içinde olmalıdır. Biri di"erini tamamlayan ikili

bir görevdir bu. Birinde yan çizen ötekinde de zorunlu

olarak çizer. Gerek ÖDP içerisinde gerekse çevresinde

sosyalizme, devrime ve uluslararası dayanı#maya ba"lı

yüzlerce, binlerce insanın oldu"una inanıyorum. Halk dal-

281

kavuklu"una, Türk milliyetçili"ine, onun resmi ideolojisi

kemalizme kar#ı netçe tutumları bu kesimlerden beklemek

hepimizin hakkıdır. Zapatistlerden co#kulu haberler ve

yorumlar veren ÖDP'li Özgürlük dergisi Zap'a #ehla

bakmaya devam ettikçe bizim bu yöndeki uyarı ve

ele#tirilerimiz de devam edecektir. Kürt sorununda aynı

dü#ünceleri payla#tı"ım birçok ÖDP'linin tavrı, temelsiz

ve hamasi bir edebiyat de"il, tam da "inadına sosyalizm

inadına devrim" sloganının gerçek içeri"ine uygun dü#en

bir tavırdır. Sosyalizmde kararlı olmak isteyenler, "duy-

madım, görmedim, bilmiyorum" oyunundan artık

vazgeçmelidir. Be#ikçi'ye ve Haluk Gerger'e sahip

çıktıklarını söyleyenler, her #eyden önce onların "özgür"

olmalarının esbab-ı mucibesi olan davaya sahip

çıkmalıdır. Yoksa gerisi laf-ı güzaf!

(Ülkede GÜNDEM 21 A"ustos 1998)

282

KARADEN"Z DEV-GENÇ

12 Mart 1971 askeri darbesi Türkiye sosyalist

hareketine "71 Yenilgisi"ni ya#atmı#tı. 1971 Direni#i

yenilgiyle sonuçlansa da, gençlik arasında sosyalizme ve

genel olarak devrimci hareketlere büyük bir sempatinin

kayna"ı olmu#tu. Sosyalist hareketi toparlamak amacıyla

ülkenin çe#itli yerlerinde giri#ilen çabalardan biri de,

Karadeniz bölgesinde aralarında benim de içinde oldu"um

bir grup devrimcinin yürüttü"ü faaliyetti. Gerek bir önceki

dönemden sahip oldu"umuz ili#kilere yeniden ula#mak

gerekse yeni ili#kiler geli#tirmek için Sinop'tan Artvin'e

kadar uzanan ve daha sonra Zonguldak'a do"ru da

geni#leyecek propaganda ve örgütlenmeler yürütmü#tük.

!lk elde Samsun'da Karadeniz Devrimci Kültür Derne"ini

kurup ili#kilerimizi bunun üzerinden geli#tirmeye çalı#mı#,

kısa süre içinde gençlik arasındaki etkinli"imizin

artmasına paralel olarak adını de"i#tirip Karadeniz DEV-

GENÇ yapmı#tık. Yanılmıyorsam O yıllarda eski DEV-

GENÇ'in adına ça"rı#ımla kurulan ilk dernekti bu.

1974-1980 dönemindeki anti-fa#ist mücadele içerisinde

Karadeniz Dev-Genç, o bölgede adına layık olmaya

çalı#mı#tır. Türkiye sosyalist hareketindeki bir yandan

örgütlenme bir yandan da örgütlendikçe bölünme

gelene"i, elbette gençlik ve kitle örgütlerinde yansımazlık

edemezdi. Karadeniz Dev-Genç, bölünmedi ama

saflarımızdaki daha sonra Kurtulu# ve Dev-Yol olarak

ortaya çıkacak bölünmede Kurtulu#çuların yanında olacak

bir gençlik örgütü olarak büyümeye devam etti.

283

23 yıl kadar önce kurdu"umuz bu gençlik örgütünün

sosyalist hareketin tarihinde bir yeri varsa, onun nesnel bir

de"erlendirmesini yapmak tarihçilere (tabii kulaktan

dolma sözüm ona "gayri resmi tarih" yazıcılarına de"il)

dü#er. Beni ilgilendiren bir bulu#ma daveti. Karadeniz

Dev-Genç'te yer almı# ve bugün hayatta olan arkada#lar

bulu#uyorlar. !lk Genel Ba#kanı olarak beni de davet

etmi#ler, sa" olsunlar. Bu vesileyle gerek bulu#acaklara

gerekse Karadeniz'in bugünkü gençlerine Karadeniz Dev-

Genç'lilerin bazı olumlu ve örnek alınması gereken özel-

liklerini anımsatmak isterim.

Birincisi, devrime, halkın örgütlenmesiyle bu sömürü

ve zulüm düzenin yıkılıp sosyalizmin kurulaca"ına olan

derin inanç. Bu inançtır ki, bizlere bile çekinerek fısıltıyla

Sovyetler Birli"inde musluklardan çocuklar için süt

aktı"ını anlatan 80'lik ayakkabı tamircisi Aslan Dayıyı o

ya#ında heyecana getirebiliyordu. Karnında ur çıkan ve

umutsuz bir kanser tedavisi gören Ahmet Nayır'ın "Faik

Türün" diye adlandırdı"ı ura kar#ı kazandı"ı sava#ta

"devrimi yapmadan böyle gitmek istemiyorum yolda#lar"

diyen o inanç vardı.

!kincisi, giri#imcilik ve atılganlık. Tabii kapitalist

i#letme giri#imcili"i de"ildi söz konusu olan. Devrimci

giri#imcilik. Devrimci mücadelede her #eyi göze alarak

ileri atılma anlamında atılganlık.

Üçüncüsü, muazzam bir ö"renme ve ö"rendiklerini

payla#ma tutkusu. Her biri kendini devrimin bir neferi

olarak gören veya olmak isteyen Karadeniz Dev-Gençliler

marksizmin klasikleri ba#ta olmak üzere çıkan yayınları

okuyor tartı#ıyorlardı. Benim "Kapital" -Ekonomi Politik,

284

Çörtü"ün !smet'inin (!smet Öztürk) fa#izm, ikinci ve son

Genel Ba#kan Murat Tıkıro"lu'nun tarihsel maddecilik,

E#ber Ya"murdereli'nin felsefe ve diyalektik seminerleri

geni# bir katılımla ve bir okul düzenlili"i içerisinde ya-

pılıyordu.

Dördüncüsü, Karadeniz Dev-Genç sosyalist harekete

kadro yeti#tiren bir i#lev de görüyordu. Ayvacık Barajı

in#aat i#çilerinin örgütlenmesiyle ba#layıp daha sonra

bölgenin her bir kö#esindeki sendikal örgütlenmelerde bu

kadroların önemli bir rolü olmu#tur. Liselerden Karadeniz

Teknik Üniversitesine, ö"retmen hareketinden (TÖB-

DER) köylü örgütlenmelerine kadar hemen her alanda bu

kadrolar görevler üstlenmi#, en barı#çıl gösterilerden

çatı#malara varıncaya kadar me#ru tüm mücadele

yöntemleriyle sosyalist hareketin örgütlenmesi ve fa#ist

hareketin püskürtülmesi için binlerce Dev-Gençli kavgada

yerlerini almı#tır.

Be#incisi, o zamanlar bir önceki dönemin ideolojik

etkisiyle sadece anti-emperyalist anti-fa#ist ilkeler

etrafında örgütlenmek esastı. Karadeniz Dev-Genç daha

kuruldu"u andan itibaren anti-#ovenizmi ilkeleri arasına

almı#, halkların özgürlü"ü ve e#itli"ini savunmu#tur. Tüm

halklar gibi Kürtlerin de kendi kaderini tayin hakkına

sahip oldu"unu savunmu# ve propagandasını yapmı#tır.

Popülaritesi doru"unda "Kıbrıs Fatihi" Ecevit, Tun-

celi'deki mitinginde devrimcilerin "halklara özgürlük"

sloganına "bunlar sol fa#istlerdir" diye saldırınca, bunun

devamında yaptı"ı Karadeniz gezileri kendisine zehir

edilmi#tir. Bölgeyi bir ba#tan bir ba#a "Halklara Özgürlük"

"Sol fa#izm yoktur, fa#izm sa"dır" sloganlarıyla

285

donatanlar Dev-Gençlilerdi. Kıbrıs'ın i#galine kar#ı

çıkanlar arasında onlar vardı.

Altıncısı, sosyalistlerle CHP'nin sembiyoz (ortak

ya#ama ve beslenme) ili#kisinin adet oldu"u ve bunun en

uydurma teorilerle savunuldu"u bir dönemde, Karadeniz

Dev-Gençliler, sosyalistlerin ba"ımsız örgütlenmelerini

savunmu#, bir sosyalistin CHP içinde kalmasını zul

saymı#tır. Bu ilkeli ba"ımsız tutumladır ki, CHP içinde

örgütlenen gençleri etkilemek mümkün olmu#, Samsun

mitinginde merkezin talimatıyla CHP'liler bize sopalarla

saldırdı"ında, onlarca CHP'li genç görevli kolluklarını atıp

bizimle birlikte olmu#lardır.

Yedincisi, Karadeniz Dev-Gençliler, Türkiye’nin ilk

komünist önderi Mustafa Suphi ve yolda#larının

bölgemizde Trabzon açıklarında altı ok mimarlarınca

bo"duruldu"unu hiç unutmamı#lardır. Bu gerçekten

hareketle, burjuvazinin fa#ist, sosyal-demokrat veya

kemalist e"ilimlerinin -aralarında farklar olmakla birlikte-

hepsinin de sınıf dü#manı oldu"unu bilince çıkarmı#lar ve

bu bilinçle davranmı#lardır.

Sekizincisi, burnumuzun dibindeki Kızıldere'de

katledilen Mahirler ve Cihanlar "bakın biz burada

devrimciler arası dayanı#ma bilinciyle topra"a dü#tük"

dercesine bize bakıyor gibiydiler. Karadeniz Dev-

Gençliler, Kızıldere'de dü#enleri hiç unutmamı#tır; kısmen

bilinçli belki kısmen de bu ruh halinin etkisiyle farkında

bile olmaksızın, grup ba"nazlı"ının ve #iddet

uygulamalarına varan rekabetin oldu"u o dönemde,

bundan en az etkilenme becerisini gösterebilmi#lerdir.

286

Ku#kusuz teorik, politik ve taktik yönden Karadeniz

Dev-Gençlilerin ele#tirilecek birçok yönü vardır. Ancak

onlara yol gösteren esas yakla#ımın yukarda saydı"ım

özellikler oldu"unu, yanlı#larının da ancak bu çerçevede

ele alınması gerekti"ini dü#ünüyorum. O dönemde ilki

Orhan Aydın olmak üzere birçok arkada#ımızı bu

mücadelede içerisindeki kazada, çatı#mada, i#kence ve

zindanlarda kaybettik. 12 Eylülün baskı ve terörünü

birlikte ya#adık.

Kendilerine isim babalı"ı yaptı"ımız ye"enlerimiz,

çocuklarımız yani Kurtulu#, Sava#, Devrim, Ertan, Deniz

ve Mahir'ler #imdi bizim o zamanki ya#ımızda, hatta bir

kısmı daha da büyük. Ve 90'ların sonundaki Türkiye o

yetmi#lerin Türkiye’si de"il artık. Kürtlere kar#ı

sürdürülen kirli sava#ın zehiri her yana bula#mı# vaziyette.

Ama panzehiri de geli#iyor ve mutlaka kazanacak.

Bugünkü gençlerin yollarını çizmelerinin bir yanıyla daha

zor biliyorum. Ama umut yine de gençlerde. Eminim ki,

Karadeniz bölgesi, Mustafa Suphileri, Mahir, Cihan ve

Sabo'ları katledenleri unutmayan gençler çıkarmaya

devam edecektir. Ku#kusuz Sandinistler "bizim

intikamımız affetmektir" derken haklıydılar. Ancak

affetmek için, affedecek durumda olmak yani zafer

kazanmı# ve ya#ananları asla unutmamı# olmak gerekir.

$imdi yıllar sonra hayattaki Karadeniz Dev-Gençlilerin

herhangi bir politik proje ve amaç gözetmeksizin,

bulu#uyor olmalarını nostaljik bir seans olarak

görenlerimiz olabilir. Haksız da sayılmazlar. Ancak

unutmamak gerekir ki, bugünkü kirlenmi#lik ve

yozla#mı#lık ortamında nostalji (yani geçmi#e özlem) de

287

yararlıdır. Bu, bunca yıkıma ra"men hala bir #eylerin

yitmedi"ini gösterir. Nostaljiyi ya#ayanlar, bugünün ve

gelece"in devrimci görevleri için ileri atılacak enerjiyi

belki kendilerinde yeniden bulamayabilirler. Olsun. Onları

bir zaman harekete geçiren duygu ve dü#ünceleri nostaljik

biçimleri içerisinde de olsa, etraflarına gerçekten

anlatırlarsa, bu bile yararlıdır. Bizim o zamanlar "tek yol

devrim - allah kerim" diye da"ı ta#ı yazıyla donatan

Kavaklı gençlerimiz, bizlerden duydukları kırık dökük

bilgilerle kendiliklerinden ileri atılmı#lardı. Bugün daha

iyisini ve ilerisini çıkarmak için yeterince ko#ul var. Selam

olsun nostaljik de olsa, Karadeniz bölgesindeki devrimci

faaliyetlerini anımsayanlara. Selam olsun bugün de

mücadeleye devam diyenlere. Selam olsun #ehirlerine ve

da"larına...

(Ülkede GÜNDEM 28 A"ustos 1998)