output file - pnm › bitstream › ...dengan perubahan persekitaran yang pesat menuju masyarakat...

SeAitar PerpustakaaIJ

PEl\1Bt'DA YAAN IL '\1 V 'VIELALUI MEDIA ELEKTRONIK:

PERAl'r\~ PERPUSTAKAA ~ NEGARA 'VIA LA YSIA * okh

SIIAHA/{ IH"

untuk berganjak me nyecl iakan ilmu dalam benruk mulrimedia supaya lebih mudah dirujuk dan clapat discbarkan secara lebih meluas.

SENARIO TEKNOLOGI MAKLUMAT KINI

Wawasan 2C120 negara ialah unruk mencapai statu s ne ga ra Illembanglln se penllhnya menj e lan g rahun 2020. ya ng berreraskan masyarakar yang kaya maklumar. Te knol ogi maklumal lelah cliiktiraf sebagai salah satu di antara agenda terpenring dalam pembangunan dan perancangan sosio-eko nomi negara. Pe lbagai clasar dan program telah dirancang dan dilaksanakan untuk menjadikan masyarakar Malaysia sebagai mas ya rakar berilmu. Penubuhan Koriclor Ra ya Mulrimedia , sat u projek mega Kerajaan akan menjadikan Malays ia sehaga i kawasan ujian (lesl bed) untuk membangun lcknologi mullimedia ya ng akan memimpin ekonomi mak lumar global. Pelbagai insentif diperkenalkan o leh kerapan clalam usaha menanam clan menggalakkan penggunaan leknologi maklumat di kalangan masyarakal Malaysia unluk mewujudkan masyarakal berilmu dan bermaklumar.

Pcralihan media elektronik

Dalam e ra lekllologi le rkini. ilmu dan maklumat telah dirakam dalam pelbagai media sama ada dalam pallgkalan dara dan laman Web sebagai sumber ilmu g loba l yang boleh dicapai me lalui internet atau pelbagai rerbiran dalam bentuk CD-ROM. Kelersediaan prasa rana maklumal ha sil claripacla percallluman sistem telekomunikasi clan penyiaran multimedia telah membolehkan maklumar mulrimedia disebar dengan lebih meluas dan cepat. Pelanearan satelit Malays ia - MEASAT I clan MEASAT " - merupakan salU \agi kemajllan dalam arena lel ekomunik asi dan pelleapaian maklum a r. Negara boleh ll1emperolehi pelbagai sumber ilmu sama acla cia lam benruk pendidikan , sains

Seldlar PerplIsluliuUII

dan teknologi , juga hiburan . Pembelajaran jarak jauh boleh disalurkan melalui interner dan sate lit. Sebagai sebuah negara yang masih dalam peringkar awal dalam penerokaan teknologi multimedia , ketandusan kandungan tempatan (local coillem) masih menjadi masalah kepada masyarakat yang perlukan maklumat mengenai negara disebabkan teknologi penerbitan mulrimedia masih belum berkembang dan bertapak seeara meluas. Setiap institusi rermasuk perpustakaan boleh memainkan peranan umuk Illenyediakan pelbagai pangkalan data dan sumber maklumat awam, demi untuk mel1lperkayakan sumber ilmu rantau ini.

Kajiall Tabiar Membaca Rakyar Malaysia, 1996 yang diusahakan oleh Perpusrakaan Negara Malaysia dan dikendalikan oleh sebuah firma penyelidikan relah mendapati 93 % rakyat Malays ia boleh membaea. 87 % l1lengama lkan tabiat membaea dan 12 % boleh menggunakan komputer. Dalam usaha kerajaan unluk menggalakkan orang awam menggunakan komputer, pelbagai insentif te lah diberi misalnya pinjaman untuk membeli komputer dan rebat eukai pendapatan sebanyak RM400 untuk seriap keluarga yang membe li seb uah kompurer peribadi yang diperkenalkan dalam Bela njawan 1998. Malah , mulai II Oktober 1997 , Kerajaan telah melanearkan Kempen Kesedaran Teknologi Maklumat (IT) bertujuan UIltuk membudayakan teknologi l1laklulllat sebaga i satu perlakuan harian .

Koridor Raya Multimedia

Penubuhan Koridor Raya Multimedia Illerupakan keiltizal1lan kerajaan untuk menggerakkan negara Malaysia sebaga i negara digital berkaitan reknologi maklumal. Berpusat di kota raya baru iairu Putrajaya , merentangi kawasan seluas 1Skm x SOkm, dari Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur, di Sepang sehingga ke Kuala Lumpur City Centre.

o------------------~=====-----~=

Hakcipta Terpelihara © 1997 – Perpustakaan Negara Malaysia


di Kuala Lumpur . Korid or Raya Multimedia merupakan pcn gge rak utama kepada perkemb a ngan tcknologi multimedia di Mala ys ia. la akan mcnjadi nad i dan pusat perkembangan e konomi yang pesat berasaskan industri maklumar dan multimedia. Rangkaian te lekomunika si ya ng akan di sediakan akan menghubungkan Ko ridor Raya Multimedia dengan lebuhraya maklumat kebang saan dan rangkaian g loba l . Anta ra aplikasi perdana multimedia (1II11/lillledia flagship applicoliollS) Koridor Raya Mul timedia ialah:

(a) Kerajaan elektronik - Putrajaya, akan menjadi bandaraya pe ntadbiran nega ra ya ng menekankan pentaclbiran berele ktronik dan pentadb ir an kurang menggunakan kertas di semua Kementer ian , Jabatan Ke raj aan dan age nsinya. Kiosk maklumat akan disediakan untuk mengetahtl i pcrkhidmaran-perkhidmatan ya ng akan di sediakan oleh ke rajaan .

(b) Sekolah bistari - Sekolah Bistari sebaga i asas untuk melahirkan generasi yang berfikiran kritikal dan krea ti i' d e ngan menggunaka n re knologi multimedia. Uni ve rsit i Multimedia me lahirka n s umber tenaga manu sia ya ng be rkeupa yaa n menghasilkan pe lbaga i produk dan perkhidmatan multimedia.

(c) Kad pintar - Ka cl Pelbagai Guna Kebangsaan akan diperkenal kan supaya orang ramai Illudah be rurusan denga n pelbagai pihak seea ra elektronik.

(d) Teleperllbatan Telepertlbatan bertujuan unruk meningkatkan kualiti kesihatan rakyat Mal aysia melalui pengg unaan multimedia seperti re/ecolIslliIOlion .

Penubuhan Ko ricl o r Raya Multimed ia te lah memberi aspirasi kepada kerajaan negeri untuk menubuilkan pusat te knologi maklumat dengan menyediakan kemuclahan maklumat multimedia c1 i setiap negeri.

Sek;lar PerplIslakaan

Perkembangan Perpustakaan Dalam Era Digital

Kepentingan dan keperluan teknologi komputer dan maklumat di perpustakaan mula dirasai dengan pe rubahan persekitaran yang pesa t menuju masyarakat digital . Perpustakaan yang dahulunya berkembang sebagai organisas i yang pasif dengan perkhidmatan yang berfokus kepada bahan bereetak telah mula mempe rk e nalkan perkhidmatan ya ng dil e ngka pi de ngan kemudahan teknolog i maklumat dan sumber multimedia , internet dan pangkalan data dalam talian . Kini , lebih daripada ISO perpustakaan di Malaysia telah menggunakan sistem perpustakaan bersepadu dan mewujuclkan pangkalan data bibliografi menge nai koleks i masing-masing .

Kemajuan teknologi seperti ledakan maklumat dalam pe lbagai media dan pereantuman teknologi komunikasi, telekom dan satelit yang memudah dan mempereepatkan penghantaran clan penyaluran ilmu dan maklumat multimedia ke seluruh dunia telah memberi peluang kepada perpustakaan untuk mempertingkatkan perkhidmatan perpus takaan dengan menggunakan teknologi komp uter d a n maklumat termoden. Sebilangan besar perpustakaan besar termasuk Perpustakaan Negara Malaysia, perpus takaan akademik , perpustakaan awam negeri dan perpustakaan Kementerian/Jabatan Kerajaan menyediakan kemud a ilan teknologi maklumat kepada peng guna perpustakaan. Internet telail mula diperkenalkan untuk membolehka n pengguna perpustakaan mengemudi sumber maklumat yang kaya di seluruh dunia . Perpustakaan awa m Juga telah mula menyediakan perkhidmatan dan pe nggunaan komputer multimedia kepada masya rakat luar bandar melalui penubuhan pusat hipermedia dan pusat siber. Perkhidmatan ini akan memberikan peluang kepada masyarakat luar bandar untuk meneapai sumbe r maklumat globa\. Pelbagai

------------------~~~==~--~===O



program telah diperkenalkan untuk membuda yakan ilmu clan leknologi maklumal di kalangan ma sya rakat sete mpat. Antara program ini adalah sesi pendiclikan pengguna, eeramah, bengkel , kem komputer, seminar dan pameran menge ll ai (eknoiogi maklumat.

PERANAN PERPUSTAKAAN NEGARA MALA YSIA DALAM MENYEDIAKAN PERKIllDMATAN ILMU BERELEKTRONIK

Projel, Bibliografi MALMARC

Peng libatan Perpuslakaan Negara Malaysia dalam pengurusan mak lumat eleklronik telah bermula sejak lahun 197 8, di mana Perpustakaan Negara Malaysia dan perpu s takaan uni vers iti dalam negara melaksanakan projck MALMARC (Malaysian Machine Readable Caralogue) ullluk mell1bina pangkalan dala bibli og rafi dengan menggunakan lekno log i komputer dan berpandukan kepada standard MARC (Machine Readable Caralog ue ). Projek ini le lah dapal membel1luk pangkalan data awam terbesar di negara yang ll1en ga ndungi 450 ,000 rekod katalog perpustakaan. la di berhentikan pada tahun 1990. apabila perpustakaan univers iti sebaga i ahli Kansa nia MALMARC mula ll1ell1bangunkan pangkalan data sendiri dengan ll1enggunakan sislem komputer bersepadu perpustakaan . Dengan adanya fail instilus i dalam pangkalan dala MALMARC , ia memudahkan perpustakaan konsortia ini unluk teru s m e mb angunkan pangkalan data bibliografi mas in g-mas ing.

Pembangllnan Pangl,alan Data Bibliografi PerplIstakaall Negara Malaysia

Pada tahun 1989. Pe rpuslakaa n Negara Mala ys ia tela h mempe rolehi s istem kompuler bersepadu perpu s takaan iailu 'Virginia Te chnical Libr"ry Srsrem' ( VTLS ) yang be rupaya mengkomrulerisasikan beberapa

SeAltar PerplIstllkaan

aktiviti utama perpustakaan . Beberapa pangkalan data bibliografi telah dibina untuk memuclah dan mempereepatkan peneapaian maklumal dan sumber ilmu di perpustakaan . Antara pangkalan data yang lelah dapat dibangunkan ialah:

(a) BINAR -mengandungi 216,000 rekod bibliografi koleksi Perpustakaan Negara Malaysia dengan kadar pertambahan sebanyak 5,000 rekod setahun;

(b) MENTARI -mengandungi 60 ,000 rekod indeks artikel majalah terpilih yang diterbitkan di Malay s ia dengan kadar pertambahan sebanyak 3 ,800 rekod setahun ;

(c) SURIA - mengandung i 136 ,000 rekod indeks artikel suratkhabar terpilih ya ng diterbilkan di Malaysia d e nga n kadar pertambahan sebanyak 5 ,800 rekod setahun ;

(d) PANCARAN - menga ndung i 9 ,000 rekod indeks kertas kerja persidangan dan seminar ya ng diadakan di Mal aysia dengan kadar pertambahan seb anyak 1,500 rekod setahun;

(e) MATAHARI - menga ndun gi 3,000 rekod indeks artikel mengenai Malaysia dari jurnal /majalah luar negara dengan kadar pertambahan sebanyak 400 rekod selahun.

Pangkalan data ini boleh dieapai o leh pengguna perpustakaan di setiap Bahagian Perpustakaan Negara Malaysia . Dengan kemajuan internet, pangkalan data ini dapal juga di eapai melalui internel daripada laman Web Perpustakaan Negara Mala ys ia. Pada tahun 1996 , rekod -rekod daripada pangkalan data bibliografi telah diterbitkan dalam benlllk CD-ROM iaitu Bibliografi Negara Malaysia ya ng menga ndung i rekod daripada pangkalan data BIN AR dan In dexes on CD -ROM yang mengandungi rekod daripada pangka lan data

o------------------------~==~----



MENTARI, SURIA clan PANCARAN Terbitan ini merupakan satu lIsaha untuk menyi mpan dan menyehar ha sil warisan pemikiran bangsa Malaysia yang lera kam dalam benluk elektronik. U Illuk Illengga lakkan penggunaan pangkalan dala ini. bebcrapa sesi pendidikan pe ngguna te lah diatur se lai n claripada ses i bimbi nga n kl.!pada pe ngguna secara perseorangall. Dengan ada nya ses i seperti ini. Pe r pus la k:ia n N~ga ra Mal-a ys ia telah clapat melllul'uk hudaya celik lek nolog i dan pengeilludian pangkalan data d i kalangan penggllna perpus lakaan.

Selain daripada pangkalan data hibliog rafi, Pe rpu s lakaan Nega ra Mala ys ia j uga telah rnel11bangunkan heberapa pangkalan data hukan bibliografi sepe rti PURNA MA yang m e nga ndungi 171.148 rek o d p e nggu na berdaftar di Perpustakaan Negara Malaysia dengan kadar pertambahan sebanya k 35,000 re kod setahun . Selain dari itu pelbagai pangkalan dala telah clibang un sepe rti Palldllall l'erplIslakaall di Ma laysia; Pone/uoll PelJerbi! (t; Malaysia; Sellara; ./lIdlll Yall g Dibni DOla I'ellgkaralogall Dalalll Pellerbirall: Sellarai Manllskrip di PerplIslOkaall Ncgara Malavsia; Kalalog IlIdllk CD-ROM di PelplIsrakaall dan Insrifllsi di Malaysia: Direcrarr of COlllp"rer Sysrellls, Sojilvare and Darabases in SOllliteasl Asian Libraries dan behcrapa pangkalan clata lain. Pangkalan data ini c1apat di capai sama ada scca ra dalam talian ataL! (~tf-lille.

.JARINGAN ILM U

Dengan ke ill aju an rek nologi inr e rnel , Pe rpu slakaan Negar a Malaysia relah mengorak langka h ul1tuk merangkaikan perpustakaan cli se luruh Mala ys ia melalui Projek JARINGAN ILM U yang bera saskan s iste lll JAR ING (.loin I Advallced Research Inlegraleti NelII 'orkinC) . Dalalll usaha Pe rpu staka an Neg-ar:! Malaysia lIntuk

SeAltar Perpu .~taAal'"

membangunkan sistem maklumat Malaysia yang lebill mantap , pad a tahun 1996, di bawah Projek JARINGAN ILMU Perpus takaan Ne g ara Mal ays ia te la h dapat merangkaikan 14 buah perpustakaan awam negeri dan 31 perpustakaan Kememerian/Jabatan Kerajaan denga n internet. Proj ek ini merupakan perintis bagi mewujudkan rangkaian perpustakaan el ektronik di Malaysia. Di bawah projek ini , Perpustakaan N ega ra Malaysia telah menyediakan beberapa kemudahan seperti pembe kalan perkakasan dan peri s ian kompute r , pembiayaian kos umuk mengadakan ta lian komunikasi dan yuran JARING bagi temp o h se ta hun pertama se rta mengadakan beberapa siri larihan . Setiap perpustakaan telah digalakkan mewujudkan laman Web ma s ing-Illasing yang mengandungi maklumat korporat, sejara h , perkhidmatan perpusrakaan dan sebaga inya. Di peri ngkat nege ri , laman W eb perpustakaan awam juga mengandungi maklumat Illengenai negeri. D engan adanya laman We b terse but Illaklumat mengenai Kementerian/Jabalan Kerajaan dan nege ri dapat dicapai m e la lui JARINGAN ILMU . Perpustaka an Nege ri Sabah mi sa ln y a te lah dipertanggungjawabkan mewujudkan laman Web Kerajaan Negeri Sabah . Proj e k JARINGA N ILM U juga telah membo I eh ka n pe rpusta kaan-perpustakaa n berinteraksi melalui mel e leklronik . Oleh yang demikian langkah penama ke arah pentadbiran mengurangkan kerra s relah dapat dilaksanakan melalui .IARlNGAN ILMU.

Laman Web Perpuslakaan Negara Malaysia mengandungi sumber maklumat seperti maklumat korporat - sejarah, organisas i , perkhidmalan, statistik mengenai perpustakaan, senarai lerbitan , terbitan lerpilih , peristiwa penting dan akses kepada pangka lan data bibliografi dan rekod pengguna , Karalog Induk CD-ROM dan Senarai .I11dul Yang Diberi Dora Pengkatalogan Dalam Penerbiran. Borang pertanyaan rujukan dalam lalian dalam laman Web juga tel ah disediakan untuk penyelidik membuat pertanyaan rujukan, memoho n pinjaman bahan / membuat sa linan

----------~~~~~~~~========~.



melalui Sislem Pembekalan Penerbilan . Rangkaian kepaela laman Web perpuslakaan awam negeri elan perpuslakaan Kementerianl Jabalan Kerajaan eli bawah projek JARINGAN ILMU sena perpustakaan universiti juga disediakan.

Oengan kernuelahan internet lnl juga perpustakaan telah "apat berkomunikasi dengan cepat denga n ins titusi eli elalalll dan di luar negara melalui perbincangan/forul11 kUl11pulan. pemindahan dan penghantaran fail, mengesa n berita-berita lerkini dalam dunia dan l11uat lurun (downloading) pelbagai perisian yang boleh dapali secara percuma . Dengan ini perpustakaan te lah memasuki era pentadbiran kurang l11e ngg unakan kertas dan menuju ke arah pengurusan perpustakaan virtual.

Pusat Setempat Pelbagai Sumber Maklumat Elektronik

Perpuslakaan Nega ra Malaysia telah menubuhkan PI/sal Teknologi Maklumal Pelp"slakaan bagi menyediakan perkhidl11alan l11encapai internet dan pelbagai pangkalan data yang terdapat di dalam negara dan juga di luar negara. Amara pangkalan data dalal11 negara ya ng baleh dicapai terl11asuklah Sirimlink, MasTic/ink, Palllloilis, NSTP Online, Civil Service Link. Bernal11a EqlliTies, Financial Extel dan Windoll's TO Malaysia . Pangkalan data luar negara ya ng boleh dicapai terl11asuklah Dialog (USA) , BI/siness Periodica ls Ondis c (BPO) , General Periodicals aI/disc (GPO) dan pelbagai pangkalan data dalalll bentuk CO-ROM . Selain clari ilU, pelbagai laman Web juga boleh di capai melalui internet. Sesi pembelajaran dan pendidikan juga diberikan kepada pengguna seperti strategi mencapai pangkalan data Perpustakaan Negara Malaysia dan CO-ROM serra mengemudi pangkalan dala dalal11 laman Web. Dengan ini. perpustakaan boleh menjadi pusal setempat bagi pelbagai pangkalan c1 ata dan sumber maklumat.

Sehilar Perpuslakaan

Pusat Sumber Hipermedia Kanak-kanak

Kemudahan dan perkhidlllatan menggunakan teknologi maklumal di Perpustakaan Negara Malaysia diperluaskan kepada golongan kanak-kanak dengan penubuhan Pusal Sumber Hiperl11edia yang bertujuan unruk memupuk dan mendidik kanak-kanak mengguna dan Illenghasilkan karya kreativiti dengan penggunaan teknologi komputer dan maklUl11al. Penubuhan Pusal Sumber Hipermedia akan diperluaskan di seluruh peringkat perpustakaan awam negeri di mana setiap bangunan baru perpustakaan awam negeri dan cawangannya dikehendaki memperuntukkan kemudahan teknologi maklulllat untuk pengguna mencapai kemudahan kOlllputer. Peruntukan untuk menyediakan kemudahan teknologi maklumat bagi setiap bangunan baru perpustakaan telah dimasukkan di dalam terbitan Standard RUGng LanTai Perpusrakaa/l Awal1'l Negeri yang diterbitkan aleh Perpustakaan Negara Malaysia.

Bagi golongan istimewa, kllUsusnya golongan yang kurang penglihalan, Perpustakaan Negara Malays ia telah menyediakan kemudahan komputer terlllasuk alat pembaca ArkensTone: an Open Book Syslem dan pencetak Everest-D Braille Printer yang Illelllbolehkan golongan iSlilllewa membaca bahan bercetak , mengimbas dan se terusnya mengeluarkan suara dan jika perlu membuat celakan braille. Sebagai institusi yang memberi penekanan kepada masya rakat penyayang , Perpustakaan Negara Malaysia telah mendekati golongan istimewa ini dengan budaya teknologi.

Oengan adanya pelbagai kemudahan teknologi komputer dan sumber l11aklulllat dalal11 bemuk digital yang lerakam dalam pelbagai media dan rangkaian maklumat , perpustakaan l11enjadi pusat setempat sumber illllu digital (olle stop digital knowledge resource cemre) dan pusat

o--~~--~--------~~====~------=



r

r t ~

I

pembelajaran reknolog i maklumar (information Te chn o logy learn ing ce nTre). Dengan ini Perpu srakaan Negar a Malays ia dapar memainkan peranan unruk membudayakan ilmu dan lirerasi reknolog i dengan meraparkan ihnu kepada masyarakal.

Penerbitan Elek!ronik

Bag i memperka yaka n wari san ilmu bangsa Malay s ia dan mempelba gaikan sumber maklumar dalam media digiral, Perpusrakaan Negara Mala ys ia re lah men gambil usaha menerbirkan rerbiran dalalll benruk buku audio dan CD-ROM . Pada rahun 1996. Perpusrakaan Negara Malays ia dengan kerjasama McDonald Malays ia (Go ld en Arches Resrauranrs) dan Dewan Bahasa dan Pusraka relah menerbirkan se banyak 10 judul nove l re rpilih rerbiran Malays ia dalam benru k buku audio . Dengan ke rja sa ma kUl1lpul an pakar da ri Jepun, Perpu srakaan Negar a Mala ys ia sedang berusaha lll enuk a rkan rerbiran audio ini ke dalam bellluk digita l. Selain dari iru. dua judul CD-ROM bahan rujukan terbiran Jabaran juga relah dit e rbitk an iairu Bibliog rafi Negara Ma laysia dan In dexes 0 /1 CD -ROM yang mengandungi rekod daripada pangkalan dara MENTARI, SURIA cl an PA NCARAN. Dengan rerbirnya 2 CD-ROM ini. keluaran sererusnya bagi bahan rujukan rersebut akan direrbirkan sepenuhnya dalal1l benruk di giral.

Pad a rahun 1997. Pe rpu srak aa n Negara Malays ia rel ah menerbirk an CD-ROM Mllilim edio Plli.li Kal/ak-kanak yang penama yang memuarkan 8 koleksi puisi kanak-kanak. Projek ini dapar dijal ankan dengan sumbangan daripada Syarikat -syarikat Esso Malay sia . Terbiran ini lllerupakan langkah pertama unruk menghidupkan sC lllula puisi kanak-kanak yang din ya ny ikan rurun remurun dalam benruk rekno log i mak lumar di samping menaikkan taraf bidang sasrera dan puisi kanak-kanak di alam teknolog i Ill ak luillar. CD-ROM ini akan

Sekitar Perpu)-ttlkaall

diedarkan kepada perpusrakaan dan Tadika . Perpusrakaan Negara Malaysia semiasa memberi kerjasama kepada syarikar tempatan unruk mengeluarkan karya sastera dan cerira-eerira Malaysia dalam benruk reknologi maklumar , misalnya sebuah syarikar swasta telah dapat menghasilkan eerita Puter; GUIlUllg Ledang dalam benruk CD-ROM.

Pusa! Pengedaran Perisian

Perpusrakaan Negara Malaysia relah dilantik sebagai pusat pengedaran perisian rekaan UNESCO iairu CDS/ISIS (Computerised DocumenTary Service / Integrated Set of informaTion SysTems) kepada mana-mana insrirusi yang ingin membangun pangkalan data. Perisian ini diberi pereuma kepada instirusi. Di samping iru , larihan juga diberikan kepada insrirusi pengguna perisian rersebut.

PERANCANGAN AKAN DATANG

Dengan perubahan persekiraran yang pesat ke arah masyarakar digiral , penggunaan komputer dan reknologi maklumat di perpustakaan menjadi saru keperluan yang amat penting. Perpustakaan yang dulunya memberi perkhidmaran maklumar berasaskan sumber bahan bercerak, kini , perlu menjalani proses peranjakan paradigma unruk menyediakan dan menyalurkan ilmu dan maklumat global yang wujud ranpa baras sempadan yang dihasilkan dalam pelbagai media digiral. Peranjakan paradigma dari segi pempro sesan dan perkhidmaran perpusrakaan perlu direkankan demi umuk menyokong hasrar kerajaan unruk memajukan negara berreraskan reknologi maklumar.

Dasar dan peraneangan kerajaan dalam pembangunan reknologi maklumar reruramanya Koridor Raya Multimedia memberi impak yang besar kepada masyarakat Malaysia dan keperluan maklumar elekrronik. Kemajuan ini

------------==--~==~==~==~===O



memberi kesan kepada peranan Perpuslakaan Negara Malaysia dan perpustakaan di seluruh negara dalam pengurusan maklumat elektronik. Bagi memenllhi keperillan ilmu clan maklumat masyarakat Malaysia menuju era teknologi digital disamping Illenyediakan perkhidmatan maklumal yang terkini, cepat dan tepat seiring dengan kelllajllan teknologi maklumat, Perpllstakaan Negara Malaysia telah mengenalpasti dan merancang unLUk melaksanakan beherapa projek .

Perancangan Projek Pen digital an

Untuk memperkayakan ilmu tempatan dalam bentuk digital. Perpustakaan Negara Malaysia akan melaksanakan projek pendigitalan di mana beberapa terbitan. dokumen pengurusan jabatan dan objek yang sedia ada akan ditukar kepada bentuk digital sama ada dalam bentuk multimedia at au dalam talian. Projek ini melibatkan penukaran format terbitan dan dokumen seperti berikut:

(a) Malluskrip Melayu - Projek ini bertujuan memperkenalkan kekayaan warisan ilmu dalam bentuk manuskrip Melayu dan merancang penerbi tan CD-ROM Malluskrip Melayu Pllsaka Gelllilang. Selain dari iru , satu projek usahasama dengan Ecole Franca ise d ' Extreme Orient, Peranchis untuk penyalinan manuskrip Melayu-Champa terpenting dan ditukarkan dalam bentuk d igital. Oiharapkan dari hasil projek ini satu kamus Melayu-Champa pertama di dunia akan dihasilkan:

(b) Terbiran Bersiri Malaysia Online (Malaysian Serial Online) - Projek ini bertujuan mendigital arlikel dari terbitan bersiri Malaysiana terpilih . Se lain dari itu , projek ini juga bertujuan uilluk Illenukarkan mikrofileml Illikrofis ke dalalll bentuk digital:

(c) Terbiran kerajaan - Projek ini melibatkan pendigitalan beberapa terbitan penting kerajaan

Sekitar Perpustakaan

sepeni Laporan Ekol1omi, RancQngan Malaysia Pertallla hingga Rallcangall Malaysia Kerlljuh dan Pelan Indllk Perindllslricill ke dalam bentuk digital. Walaubagaimana pun projek ini akan dijalankan dengan mendapat persetujuan institusi penerbil dan tidak adanya pertindihan;

(d) Terbiran labcllall - Projek ini melibatkan pendigitalan beberapa terbitan jabatan tennasuk Laporan Tahllllall , majalah/buletin jabatan , jurnal /majalah ilmiah , prosiding persidanganl semina r anjuran Perpustakaan Negara Malaysia dan laparan penyelidikan;

(e) Koleksi khas perpllstakaan - Prajek ini melibatkan pendigilalan bahan ko leksi nadir terpilih , koleksi fana dan maklumat yang dipakej untuk Illembantu pembelajaran penunrut sekolah ke dalam bentuk digital.

(f) Bahan pameran dan Arkib labarall Pre>jek ini melibatkan pendigilalan bahan pameran anJuran Perpustakaan Negara Malaysia dan koleksi arkib Jabatan termasuk objek, gal1lba r dan artifak ke dalam bentuk digital.

Perluasan Laman Web Perpustakaan Negara Malaysia

Perkhidlllatan yang d isediakan di dalal1l Jaringan Ill1lu akan diperluaskan supaya laman Web ini menjadi interaktif dan sentiasa di lawati o leh pengguna perpustakaan. Oi antara item yang sedang diranca ngkan adalah:

(a) Pendaftaran ahli secara ralian di mana penyelidik dan pengguna yang tngtn l1lendapatkan perkhidl1latan tertentu bo leh mengisi butiran diri dalam borang keahlian yang disediakan di laman Web Perpusrakaan Negara Malaysia. Mereka hanya datang menunjukkan bukti c1iri dan Perpuslakaan Negara Malaysia akan mengeluarkan kad ahli ;

o----~~~~~~~=-~===--------



(b) Perkhidlllawn kepada pellerbil di mana penerbit bolch mendapatkan ISBN (In l erna Ii 0110 I Stalldard Book Number) atau ISSN (Il11emarionol Slolldard Serial Number) clan data Pcn gka tal oga n Dalam Penerbitan secara dalam lalian:

(c) Perkhidlllotan kepada pelllbekai dimana iklan mengenai lawaran sebutharga dan tender akan clibual melallii laman Web Perpustakaan Negara Malaysia:

(d) Mellgadakall /(Ilion (jUillP link) dengan pelbagai laman Weh ya ng ada kairall dengan lopik-topik yang menjadi pilihan pengguna;

(e) MeJlallliJah pallgkalall dara Perpustakaan Negara Mala ys ia sepe rri alamat perpustakaan clan sebagai nya kc clalam laman Web Perp"staka an Negara Malaysia.

INTRANET

Perpustakaall Negara Malaysia sedang mengambil langkah untuk membina pangkalan data untuk rangkaian intranet ya ng mana maklllmat dalaman .labatan boleh dicapai oleh staf Perplislakacln Negara Ma laysia bagi tujuan membllat kcpulusan dan memberi perkhiclmalan ya ng leb ill baik. Pangkalan data ya ng akan dibangunkan rermasuklah:

(a.) Maklumal personei Rekod perkltidmatan ada lah merllpakan sllmbe r maklllm 3l utama dalam ranca ngan pembangunan slllllbe r manusia. la me nga ndun gi rekod perkhiclmatan se mua anggota Perpus la kaan Negara Malaysia daripada mula dilantik dalam perkhidmatan se hin gga persaraan/berhenti perkhidmatan. Antara maklumal peribadi yang boleh dicapa i ada lah mengcna i butiran pengalaman, lat ihan dan sebagainya. Dengan pengwujudan pangkalan clala ini rekod perkhidmaran anggota dapaL dicapai dengall cepat dan mudah ,

Seldlar Perpustakllall

diselenggara dengan teratur dan dikemaskini dengan cepat dan tepat.

(b) Dokltlllen penting jabatall Perjanjian , kontrak, tender, arahan pekeliling Jabatan , peraturan pentadbiran jabatan, dan dasar jabatan merupakan sumber maklumat ya ng penting dalam penradbiran dan pengurusan organisasi. Pengwujudan pangkalan data dokumen-dokumen ini akan memudah dan mempercepatkan proses mendapat kembali maklumat yang diperlukan untuk membuat keputusan supaya adanya keseimbangan dan pertalian di amara satu sama lain .

(e) Projek pelllballgllllall perpustakaan Di samptng mempunyai peruntukan pembangunan sendiri, Perpustakaan Negara Malaysia juga bertanggungjawab menyalurkan peruntukan kewangan di bawah peruntukan perbelanjaan semasa dan pembangunan kepada perpustakaan-perpustakaan awam negeri demi untuk membangunkan infrastruktur maklumat seluruh negara. Pengurusan kewangan dan prestasi projek hanya dapat dikawal melalui sistem maklumat yang efisien. Pangkalan data mengenai projek pembangunan perpustakaan perpustakaan awam negeri yang melibatkan Perpustakaan Negara Malaysia dan peruntukan Kerajaan Persekutuan akan diwujudkan. Pangkalan data ini dicadang akan mengandungi maklumat seperti projek pembinaan bangunan perpustakaan awam di setiap negeri termasuk butiran nama projek, tempat , nama pemaju , arkitek, perunding, kos , rekabentuk bangunan dan sebagainya .

(d) Peraturan perkhidlllatall Untuk membuat keputusan yang cekap sena memberi perkhidmatan yang lebih berkesan kepada pengguna perpustakaan, satu sistem yang dapat memaparkan peraturan dan prosedur berkaitan perkhidmatan ya ng diberikan ke pada penyelidik dan pengguna perpustakaan akan disediakan seperti kadar



bayaran perkhidmatan tenenru, panduan perpustakaan, arahan-arahan baru mengenai prosedur dan sebaga inya akan dapat dicapai oleh pengguna semasa mendapatkan perkhidmatan eli Perpustakaan Negara Malaysia.

Pengwujudan sistem lllakiumat ini di dalam rangkaian inrranet Perpustakaan Negara Malaysia aelalah lllerupakan usaha untuk mempercepatkan pelHadbiran tanpa kertas. Pangkalan dat a ini kelak akan dapat dicapai oleh anggota Perpustakaan Negara Malaysia dan pengguna.

Pel an Strategi Perpustakaan Multimedia Digital

Perpustakaan Negara Mala ys ia kini sedang merancang dan mengambil langkah unruk lllelllbina rangkaian perpustakaan bersepadu multimedia di gi tal sebagai langkah untuk mewujudkan rangkaian perpustakaan multimedia digital di seluruh negara . Di antara usaha yang akan dilaksanakan ialah:

(a) menyediakan pelan induk perpustakaan multimedia digital di seluruh negara termasuk menyediakan standard minima bagi penubuhan perpustakaan digital. per kong sian sumber perpustakaan, menyediakan standard pembinaan kandungan tempatan, kerjasama dalam program pendigitalan:

(b) menggalakkan pembinaan pangkalan data public domain dan pendigitalan warisan intelek dan budaya tempatan (loco! cu!rure) bagi memperkayakan sumber maklumat Malaysia ;

(c) penubuhan Pusat Kecemerlangan Mengenai Sumber Maklumal Khusus yang akan menjadi titik tumpuan rangkaian maklumat khusus di mana set iap perpustakaan perlu membina maklumat khusus mengenai bidang perkara tenentu. Perpustakaan awam negeri perlu

Sekitar Perpustal4.aan

membina maklumat mengenai negeri manakala perpustakaan khusus perlu membangunkan maklumat khusus sesuai dengan pengkhususan organisasi induknya,

Khldmat Perundingan

Perpustakaan Negara Malaysia memberikan perkhidmatan perundingan kepada perpustakaan yang merancang untuk menubuhkan atau meningkatkan perkhidmatan perpustakaan termasuk mengadakan perkhidmatan teknologi maklumat.

Pembangunan Sumber Tenaga Manusia

Perpustakaan Negara Malaysia telah menubuhkan Makmal Latihan Komputer untuk memberikan latihan amali kepada semua peringkat staf Perpustakaan Negara Malaysia sendiri dan juga staf dari perpustakaan luar. Latihan teknologi maklumat termasuk s iri bengkel internet , merekabentuk laman Web , pencarian maklumat, penggunaan s istem aplikasi tenenru sepeni CDS/ISIS, Page Maker, Microsoft Word , Corel Draw dan sebagainya telah diadakan untuk setiap peringkat staf. Latihan ini adalah penting kerana kakitangan perpustakaan terutamanya pustakawan adalah bertanggungjawab untuk menanam dan memupuk penggunaan teknologi maklumat di kalangan pengguna perpustakaan, Selain dari itu, staf kumpulan sokongan juga telah diberi latihan dan pendedahan kepada teknologi maklumat. Dengan adanya latihan ini, staf Perpustakaan Negara Malaysia lebih berkeyakinan memberi latihan teknologi maklumat kepada pengguna khususnya kepada staf perpustakaan Iuar selain dari menjalankan tugas harian dengan menggunakan komputer.

PENUTUP

Hala tuju Malaysia ke arah negara maju dan berilmu akan membawa masyarakat Malaysia

G----------------~~========~-=~



ke era digital. Kebanjiran sumber ilmu dan maklull1at sena pangkalan data di lebuhraya ll1aklull1Ht sepe rri internet akan membawa cabaran yang lebih besar kepada perpustakaan. Perpustakaan boleh menjadi pell1angkin kepada perubahan ini dengan ll1enyedia dan Illenyalurkan illllu dan Illaklumat kepada ll1asyarakat. Pe ny eclia an kemudahan dan perkhidll1atan tcknologi komputer dan sumber

Seldtar Perpustakaan

maklumat akan menjadikan perpustakaan sebagai pusat setempa! sumber ilmu digital (one stop digital knowledge resource centre) untuk masyarakat setempat. Perpustakaan sebagai pusat sumber ilmu perlu perancangan ya ng rapi untuk menyediakan perkhidmatan perpustakaan multimedia digital yang bersepadu di se luruh negara.

RUJUKAN

7 flagship appiicmiolls. Kuala Lumpur: Multimedia Development Corporation, (1997).

Perpustakaan Ncgara Malaysia . Laporan (ahunan 1996. Kuala Lumpur: Perpustakaan Negara Malaysia, 1997.

Pllslaka warisall bOllgsn: Perpustakaall Negara Malaysia 1966-1996. Kuala Lumpur: Perpustakaan Negara Malaysia, 1996.

Shahar Banun Jaafar. AcclI/(Urmioll oJinformation technology through library services: the Malaysian experiences. Kenaskerja e1ibenrangkan eli 63 rel IFLA General Conference , Copenbagen, Denmark, 31 Ogos - 5 September 1997.

Shahar Sanun Jaafar . Feelillg fhe pulse of the nation: assesing information needs for national developrnellf. Libraries in national development: papers presented at the Tenth Congress of Southeast Asian Librarians. Kuala Lumpur : CONSAL X. 1996: ms. 3-18.

Shahar Santin Jaafar. Sfrntegic plal/jor the development o/nariomvide multimedia digiralbbraries in Malaysia. Kertaskerja dibentangkan di Pcrsidangan Kebangsaan Perpustakaan Multimedia Digital: Memenuhi Keperluan Maklumat Nega!"a Menjelang Abaci Ke-21 , Kuala Lumpur, 19-21 November 1996.

Shahar Banun Jaafa!" dan Norkhayati Yahya. Koridor Raya Multimedia menurlll perspeklijprojesiollal makllllnal. Kerraskerja dibentangkan eli Seminar Profesionalisme Maklumat: Cabaran dan Masa Depan, Shah Alam, 2 April 1997.



output file - pnm › bitstream › ...dengan perubahan persekitaran yang pesat menuju masyarakat...

Documents