Osteoartrit

Osteoartroz

Dejeneratif Eklem Hastalığı

Dr. Ülkü Akarırmak

TanımOsteoartrit OA dejeneratif, kronik bir hastalıktırDiartrodiyal (sinoviyal) eklemleri tutar Eklem kıkırdağında yıkım ve Çevresindeki kemik ile yumuşak dokularda proliferatif değişikliklerle özellenir

Epidemiyoloji

OA en yaygın eklem hastalığıdırDiz eklemi OA’i, 60 yaş üzerinde yaklaşık %70 oranında Radyolojik bulgular %90 üzerindeYaşlılarda kas-iskelet sistemi kaynaklı fonksiyon kaybı nedenlerinin başında

Fonksiyonel Kısıtlılık

Günlük yaşam aktivitelerinde kayıp Yürümede kısıtlanmaİleri yaşta dizabilite veya özürlülük nedeni Eklem replasman cerrahisinin başta gelen edenidir

Osteoartritin Özellikleri

Kas-İskelet Sisteminin hastalığıdır, sistemik tutulum göstermezSinoviyal eklemlerin noninflamatuvar hastalığıdırHastalık seyrinde eklem ankilozu gelişmez

Osteoartrit Klasifikasyonu

Primer OA Sekonder OA

Etiyoloji bilinmiyor Etiyoloji belli

Yaş

Primer OA > 40 yaş

Doğru ilişki

OA yaşlanma süreci midir?

Primer OA Risk Faktörleri

Yaş CinsiyetObeziteGenetikTravma (günlük yaşam)

Sekonder Ostoartrit

TravmaGeçirilmiş eklem hastalıkları;

DKÇ, varum, valgum deformiteleriEnfeksiyon: Septik artrit, Brusella, TbEnflamatuvar hastalık: RA, ASMetabolik: GutHematolojik: Hemofili AEndokrin: DM

OA Etiyolojisi

Kıkırdak özelliklerinde değişme; enfeksiyon- enflamasyonBiyomekanik sorunlar

BİYOMEKANİK KIKIRDAK

Primer OA Morfolojisi

Osteoartrit El Tutulumu

Eklem Kıkırdağının Yapısı

Kolajen (Tip 2) Proteoglikan

- Hiyaluronik asit - Glikozamin

Su Kondrosit

Rejenerasyon ve Dejenerasyon

OA Patolojisi

Fibrilasyon

Eburnasyon

Osteofit

Subkondral kist

Laboratuvar Bulguları

OA için tan koydurucu laboratuvar bulguları yoktur

Laboratuvar değerlendirme ayırıcı tanı için yapılır

OA Radiyolojik Bulguları

Eklem aralığında daralma

(kıkırdak aşınması)Subkondral (paraartiküler) sklerozOsteofit (en özel) Kemik kistleri

Osteoartritte Radiyolojik Derecelendirme

Evre 1 NormalEvre 1 HafifEvre 1 OrtaEvre 1 İleri

Kellgren Lawrence Sınıflandırması

Osteoartrit Tanısı

Klinik Bulgular Eklem ağrısı + Radiyolojik Bulgular Osteofit

OA Klinik Belirti Ve Bulguları

Eklem ağrısı – mekanik/ dejeneratif İnaktivite tutukluğu < 30 dakika EHA kısıtlanması – ileri dönem Deformite – GYA kısıtlanması

Diz Ekleminin OA (Gonartroz)Obez kadınlarda daha yaygın 50 yaş üzerinde prevalansı artarEklem sertliği <30 dakikaMekanik ağrıFizik muayenede krepitusPresyonla ağrıEHA ağrılıEHA kısıtlanması ileri dönemde (önce ekstansiyon)Laboratuvar bulguları normal sınırlarda

Genu Valgum - Ortoz

OA Radiyolojik Bulguları Evre 1 - 4?

OA Radiyolojik Bulgular

Diz Eklemi OA - Radiyoloji

Kalça Eklemi Osteoartriti Koksartroz

Erkeklerde ve >40 yaşında daha yaygınEklem sertliğiKalça, gluteal ve kasık bölgede ağrı - dize kadar yayılma (N obturatorius)Mekanik ağrıYürüme fonksiyonunda kısıtlanma<1000m

Kalça Eklemi Osteoartriti - Koksartroz

Fizik Muayene:

Antaljik topallamaEHA kısıtlanması (önce internal rotasyon)Ağrılı EHATrendelenburg testi pozitifleşebilirBacak uzunluğu farkı değerlendirilirLaboratuvar bulguları normal sınırlardadır

Kalçanın Biyomekanik Değerlendirmesi (kg/cm2)

Kalça OA - Radyoloji

Periferik Eklem OA

El Ayak

OA Etiyopatogenez

YaşCinsiyetBiomekanikBiokimyasal OAGenetik Diğer faktörler

OA Etyopatogenezi

Kıkırdak fonksiyon bozukluğu-Kondrosit 1- Degradatif enzimler

(metalloproteaz) 2- İnhibitörleri ile

Yapım / yıkım dengededir- İL-1 - Degradatif enzimler + sinoviyal enflamasyon - kıkırdak yıkımı

OA PatogenezSitokinler - İL-1

- İL- 6 - TNF

Hücre yıkımı

Membran Fosfolipitleri

Araşidonik asit (Enflamasyon)

COX 1 - COX2

OA Patogenezi

Kıkırdak dejenerasyonunda interlökin–1 (İL-1) gibi sitokinlerin ve metaloproteazların rolü önemli

Lokal büyüme faktörleri (transforming growth factor-TGF) ise osteofitlerin gelişiminde etkili

OA Tedavisi

Semptomatik tedavi

Yapı modifiye edici tedavi

Cerrahi tedavi

Yapı Modifiye Edici Tedavi

Hiyaluronik asit enjeksiyonu (HA)

Glikoz amino glikan (GAG)

OA’te Primer Koruma ?

Düzenli egzersiz

Kilo kontrolü

Travmalardan korunma (Günlük)

OA Tedavisinin Amaçları

Ağrının azaltılması

Eklem fonksiyonunun korunması ve düzeltilmesi

Eğitim

Farmakolojik Olmayan Tedavi Yöntemleri

Hasta eğitimiKilo kontrolüFizik tedaviYürüyüşEgzersizlerYürümeye yardımcı cihazlarPatella destekleriUygun ayakkabı Lateral-kama tabanlık (genu varum için)Eklem ve enerji korunması teknikleri

OA Farmakolojik Tedavi

Oral Sistemik Medikal Ajanlar - Analjezik (asetaminofen) - NSAİD - Opioid analjezik

İntraartiküler Ajanlar - Hiyaluronik asit - Glikokortikoid (efüzyon)

Topikal Ajanlar

El OA – İstirahat Ateli

OA’in Semptomatik Tedavisi Eklem yükünün azaltılması

- Kilo kontrolü - Splint - Baston

Egzersiz: - Eklem hareket açıklığı - Yüzme - Yürüyüş - Kuvvetlendirme

Cerrahi Girişim Endikasyonları

Şiddetli ve konzervatif tedavi yöntemlerine yanıtsız eklem ağrısıGünlük yaşam aktivitelerinin kısıtlanması; özürlülükDeformite, anatomik, biyomekanik bozukluklar, açısal deviyasyon, instabilite

İnvazif Yöntemler

Eklem lavajıArtroskopiCerrahi

Osteotomi Eklem replasmanı

Gelecekte: Kıkırdak grefti, Genetik mühendislik vb.

SORU - KATKILAR