OSMANLICA renmek isteyenlere kaynaklar

Eda Yeilpnar

Hemen her blmn kukusuz zorlayc bir dersi vardr. rencilerin genellikle bu derse kar tepkileri olumlu olmaz. Bu olumsuz tepkilerin nedeni; dersle ilgili duymu olduklar rivayetlerden kaynaklanan nyarglardr. Hatta bu nyarglar ou zaman okulu bitmez hale getirir. te Osmanlca da ilgili blmlerde okuyan rencilerin kabusu olan bir derstir. Peki Osmanlcay renmek sanld kadar zor mudur? Gerekten bir kabus mudur? 4 yllk lisans program Osmanlca yznden zehir edilir mi? Osmanlcay renebilenler renemeyenlerden daha m zekidir? Bu ve bu gibi sorular 4 yllk lisans program boyunca rencilerin ska tekrar ettii sorulardr. Biz bu almamzda bu sorulara elimizden geldiince cevap bulmaya alarak rencilere yardm etmeyi amaladk. Bunu yaparken de piyasadaki Osmanlca kitaplarndan en donanml 5tanesini seip tantmaya altk. renciler bu almay incelediklerinde kitaplarn ieriini renmekle kalmayp hangi kitaptan ne derece ve nasl Osmanlca renilir sorusunun cevabn da bulabilirler.

ncelemekte olduumuz bu kitabn ierii hakknda unlar syleyebiliriz: Birinci blmde eski yaz ; ikinci blmde Arapa unsurlar ; nc blmde Farsa unsurlar ; drdnc blmde yaz eitleri ; beinci blmde aruz ve altnc blmde Osmanlca metinlere yer verilmitir. On altnc basksn incelediimiz bu kitabn nsznde yle deniliyor: Kitap stanbul niversitesi Edebiyat fakltesinde okutulan dersleri iine almaktadr. Kitabn ilk basks 1958 ylnda yaplmtr. 1962 ylnsa yaplan ikinci basksnda pek ok deiiklik yaplmtr. rnein ; eski yaz blm yeniden gzden geirilmi , dzenlenmi ve imla konusunda gerekli ilaveler yaplmtr. Arapa unsurlar blm ok geniletilmi ,

Kitabn ad: 0smanlca dersleri Kitabn yazar:Muharrem ERGN Yaynevi: Boazii yaynevi Basks:16.bask Bask tarihi: Temmuz 1995

konulara tamamlanp ilaveler yaplmtr. Farsa unsurlara blm tamamiyle deimi, bu konudaki boluk doldurulmutur. Yaz eidi blm deitirilmitir. Aruz blm aynen muhafaza edilmi ve metinler blmne geni lde tarih metinleri de eklenmi bylece tarih rencileri de kitaptan yararlanabilmektedir.nszde bahsedilen bu bilgiler ek olarak:kitabn metinler blmnde;21.asr Trkiye Trkesi,20.asr Trkiye Trke sine gei,20.asr Osmanlca.19.asr Osmanlca.18.asr Osmanlca,17.asr Osmanlca,16. asr Osmanlca, 15. asr Osmanlca, 15. asr eski Anadolu Trkesi,14. asr eski Anadolu Trkesi,13. asr eski Anadolu Trkesi,12.asr bat Trkesine gei ve 13. asr bat Trkesine gei dnemi metin rnekleri bulunmaktadr., Metinler blmnn banda yazar altrmalar a yer vermitir. Bu blmde Osmanl alfabesi tantlm,eitli kelimelerin yazllar verilmi ve Ik sultan adl iirin Arap ve Latin harfli yazm verilmitir.

Kitabn ad:Osmanlca dersleri 1 Yazar: Ylmaz KURT Basks:9. bask Yaynevi: Aka yaynevi Bask tarihi yeri:2005 ANKARA Dr. Ylmaz KURT Ankara niversitesi DTCF retim yesidir. Kitabn banda kitabn Ankara niversitesi Tarih,edebiyat,ktphanecilik,arivcilik,sanat tarihi 1.snf rencilerine ders kitab olarak

hazrland belirtilmitir.

Kitap ikinci ciltten olumutur.birinci ciltte kitap nc basknn nsz ile balamtr. Bu nszde nc baskda yaplan deiikliklerden bahsedilmitir. Daha sonra bu baskya ait bir nszde hazrlanmtr. Bunlara ek olarak kitapta yazara ait bir de zgemi bulunmaktadr. Kitap be blmden olumutur. Birinci blm alt dersten olumutur. Birinci derste;giri(Osmanl alfabesi,transkripsyon harfleri) ikinci derste;yardmc harf olarak elif,vav,ye nc derste Trke kelimelerin imlas,drdnc derste;hareke ile ilgili iaretler,beinci derste Arapa kelimeler hakknda genel bilgi,altnc derste;Arapa isim tamlamalarna yer verilmitir. Yedinci ve on birinci dersler aras ikinci blmde yer almaktadr. Yedinci derste Farsa tamlamalar,sekizinci derste iftial bab, ism-i meful ve faili,dokuzuncu derste tefil bab onuncu derste mufaale bab on birinci derste infial bab ilenmitir. On ikinci ders ve on beinci ders nc blmde yer alr ve on ikinci derste iftial bab,on nc derste ifilal bab on drdnc derste istifal bab ve on beinci derste ism-i alet bab incelenmitir. Son olarak drdnc blmde on altnc ve yirmi ikinci dersler bulunur. On altnc derste ism-i mensub,on yedinci derste mubalaga-i fail,on sekizci derste Arapa kelime ailesi,on dokuzuncu derste Arapa kelimelerin veznini bulmak,yirminci derste Arapa ve Farsada olumsuzluk bildirme,yirmi birinci derste Farsada son eklerle kelime tretme,yirmi ikinci derste ise yazllar ve okunular ayn anlamlar farkl olan kelimeler incelenmitir. Beinci blm el yazs ve matbu metinlerden olumaktadr. Kitap bibliyografya ile sona erer.

Kitabn ikinci cildi birinci kitapta belirtilen blmlerin ikinci snf iin hazrlanmtr. Elimizde ikinci kitabn nc basks bulunmaktadr.Ankara Aka yaynlarndan kmtr. Bu kitap ikinci basknn nsz ile balamtr. Bu baskya zg bir nszde eklenmitir. Birinci kitapta olduu gibi yazarn zgemiine de yer verilmitir. Kitap drt blmden olumaktadr:

Birinci blmde; transkripsiyon Transliterasyon Hicri ve rumi tarihleri miladi tarihe evirme Ebced hesabyla tarih drme kinci blmde;Osmanl tarihinin kaynaklar Osmanl tarihi aratrlmasnda bavuru kitaplar Osmanl tarihileri ve eserleri nc blmde;Osmanl arivleri Osmanl yaz trleri ve ilgili deyimler Resim yaz trleri ve ilgili deyimler vb konular ilenmitir. Kitabn drdnc blm;1)baslm eserler:a-tarih b-edebiyat 2)ariv belgeleri(el yazs) metinlerinden olumaktadr.

Kitabn ad : Osmanl Trke si Yazar:Mahmut Ak , Fahamettin Baar Yaynevi : Dnya kitaplar tarih Bask tarihi : Ekim 2004 Kitap yazarlarn z gemileri ile balamtr. Alt blmden oluan kitabn birinci blmnde ; Osmanl Trkesi temel bilgileri , ikinci blmde; Trk dili ile ilgili tamamlayc bilgiler , nc blmde; Osmanl Trkesinde Arapa unsurlar,beinci blmde ; Osmanl Trkesi yaz

eitleri ve altnc blmde Osmanlca tarihi metinlere yer verilmitir.Kitap bibliyografya ile son bulmutur.Kitabn tersinden balayarak Arapa harfli metinler de ilave edilmitir. Tarihi metinlerden; Milli mcadele,Byk taaruz,Genlie hitabe ve bunun gibi eserlerin rnekleri verilmitir. Tm bu metinlerin yannda krk iki tane belge sunulmutur. Kitabn iindekiler blmnn son ksmnda metin iersinde geen tablolar balkl bir blme de yer verilmitir. Kitap metinler blm ile birlikte 654 olup hacimli bir kitaptr.

Tarihi Trkiye Trkesi Aratrmalar

Prof.Dr.Faruk Kadri Timurta kitaplk bir seriden olumaktadr;

Kitabn ad: Osmanl Trkesine giri Yaynevi:Alfa yaynevi Basklar:Yirmi tane basks vardr.Bunlardan tanesinin tarihleri:20.basm Ekim 2003 22.basm Ekim 2005 23.basm Ekim 2006 Kitabn ieriine baktmz zaman drt blmden olutuunu gryoruz ;Birinci blm:Yaz ve imla kinci blm : Arapa kelime ve ekiller nc blm : Farsa kelime ve ekiller Drdnc blm : Aruz Osmanlca ile ilgili bu drt blmde temel bilgiler verildikten sonra ise eski harflerle merin rnekleri kitapta yer almaktadr. Kitapta genel olarak Trkiye Trkesinin tarihi devresini oluturan Osmanl Trkesinin gramer esaslarn ve eski edebi dildeki Arapa ve Farsa unsurlarnn kurallar,Osmanl Trkesinin son devrine ve yeni Trkeye gei ile yeni Trkenin ortaya k zamanlarna ait metinler ile yaz eitleri ve yaz rnekleri yer almaktadr. Ksaca bu kitap tarihi Trkiye Trkesinin renimi iin her trl ilk bilgi ve gerekli rnee sahiptir. Kitapta karlatmz metin rnekleri ise yirminci asr yeni Osmanlca metinleri rneidir. Burada yeni Trkeye gei ve milli edebiyat-yeni dil oluumlarndan sonra meydana gelen yeni Trkiye Trke si devri metinlerinden semeler sunulmutur.

Kitabn ad: Osmanl Trkesi metinler 2 Yayn evi:Alfa yaynevi Basks:dokuz tane basks vardr. Bunlardan nc basks Kasm 2003

Tarihi Trkiye Trkesi aratrmalarnn ikinci cildi olan bu kitap ilk cildinin aksine sadece Osmanl Trkesinin ilk devrelerine ait metinleri iine almaktadr. Trkiye Trkesinin on nc asrdan yirminci asra kadar btn devirlerine ait rnekleri bir araya getirmektedir. Bylece,Trkiye Trkesinin btn devirleri ve sahalaryla ilgili rnlerinden seilmi rnekler toplu olarak verilmitir. Divan,tekke ve halk edebiyat metinlerinin yan sra Tanzimat servet-i fnun fecr-i ati milli edebiyat devirleri metinleri beraber verilerek Trkiye Trkesinin tarihi ve yeni devirleri iki kitapta btnlemitir. Kitapta,imla zellikle Trke kelimelerde olduka farkldr. Yazar bunun kelimenin alnd yerdeki yazln aynen korunmasndan ileri geldiini kitabn nsznde belirtmitir. Yazarn kitabn nsznde ierikle ilgili verdii bilgilerin yan sra bir de Osmanlca ile ilgili verdii bilgiler sz konusudur. Yazar ksaca ncelikle Osmanlca tabirinin isabetli ve ilmi bir tabir olmadna deinmi daha sonra ise Osmanl Trkesinin tarihi geliimi ve devreleriyle ilgili ksa ve z bilgiler vermitir. Kitapta yer alan metinler ise genel olarak eski Trkiye Trkesi ve klasik Osmanlca metinleridir.

Kitabn ad:Osmanl Trkesi grameri 3 Basks:Beinci bask Yayn yeri ve tarihi:stanbul 1985 Kitap Faruk Kadri Timurta n 28 Kasm 1978 ylnda yazm olduu Yeni bask iin birka sz adl yaz ile

balamaktadr.Bu yaz da yazar kitaptaki rneklere dayanan bir Osmanl Trkesi szl hazrlandn sylemitir. Ayrca bu kitabn Osmanlca sahasnda ilerlemek isteyenler iin uygun olduunu belirtmitir.Daha sonra , Ekim 1964 ylnda yazlm n sz verilmektedir.Kitap drt blmden olumaktadr. Birinci blmde ; Yaz ve imla kinci blmde ; Arapa kelime ve ekiller nc blmde ; Farsa kelime ve ekiller Drdnc blmde ; Eski Anadolu Trkesi (eski Osmanlca) konularna yer verilmitir. Kitap bibliyografya ile sona erer.

Osmanl Trkesi Klavuzu Serisi

Hayati DEVEL Kitap iki ciltten olumutur.Birinci cilt ; Yayn:3F yayn Bask yeri Tarihi:stanbul 2006 Kitap Hayati Develinin akademik kariyeri hakknda bilgi vererek balyor.Daha sonra yazarn yazm olduu nsz,Osmanl Trkesi Klavuzu hakknda ve Osmanl Trkesi yazlarna yer verilmitir.

Yazar nsz de kitap ile ilgili olarak u alamay yapmtr:Elinizdeki kitap literatrde Osmanl Trkesi olarak adlandrlan ve bugnk Trkenin tarihi bir dnemini

ifade eden bir bilgi alann zorlatrmadan retmeye ynelik olarak hazrlanmtr. Yazar Osmanl Trkesi Klavuzu Hakknda adl yazsnda ise kitap ile ilgili u aklamalar eklemitir:Osmanl Trkesi Klavuzu , bir dil bilgisi kitab deildir; Osmanl Trkesini edebi,ilmi tarihi ve resmi metinleri yazdan balayarak metni anlamaya uzanan srete renmek iin hazrlanmtr. Yazar Osmanl Trkesi adl yazsnda ise genel olarak Osmanl Trkesinin tarihi geliimi hakknda bilgi vermitir. Kitap otuz be dersten olumutur. Kitabn metinler blmnde ise edebi , tarihi metinler , siyasi ve fikri metinlere yer verilmitir.

2.cilt;

Bu kitap,Osmanl Trkesi klavuzu 1in devam olarak hazrlanm,Osmanl Trkesi retiminde orta seviyeyi hedefleyen bir ders kitabdr. Kitapta esas olarak Osmanl Trkesinde kullanlan Arapa ve Farsa kelimelerin morfolojik yap zellikleri,sk kullanlan kelime gruplar ve bunlarn Trke sz diziminde kullanlar retilmektedir. Bu bilgilerin yan sra

rencinin kelime daarcnn gelitirilmesi almalar da yer almaktadr.

Kitapta,derslerde okutulacak yardmc metinler ikinci ksmda verilmitir. Bunu yan sra verilen Latin harfli ksa metinler ise kk altrmalar yaplmas,Osmanl alfabesiyle yaz almalarnn srdrlmesi amacn tamaktadr. Ayrca kitapta yazma metinlerden seilmi ksa metin rnekleri de bulunmaktadr. Bundaki ama ise deiik yaz karakterlerinin renci tarafndan tannmasdr. Kitabn iindekiler blmne baktmzda bu kitabnda birinci kitap gibi ders ders blmlere ayrldn gryoruz. Bu kitapta ana balk dikkati ekmektedir; 1)Arapa kelimelerin yaps 2)Farsa kelimelerin yaps 3)Osmanlca Trkesi sz dizimi zellikleri bu ana balk da kendi ilerinde ders ders snflandrlarak verilmitir. Tantmaya altmz bu ana be kaynaktan Osmanlca eitimi veren ilgili blmlerdeki her renci ihtiyalarna uygun bilgiyi bulamaz. yle ki; Muharrem ERGNin Osmanlca dersleri adl kitabndan tarih blmde okuyan renciler sorularnn cevaplarn bulamayabilir. Buna karlk Ylmaz KURT un Osmanlca dersleri 1 ve 2 ve Mahmut AK ve Fahamettin BAAR n Osmanl Trke si adl kitaplar tarih blmnde okuyan renciler iin idealdir. Ayrca Hayati DEVELnin Osmanlca Trke si klavuzu 1 ve 2adl kitaplar ise metotlu, kolay, ak ve yardmc ders arac niteliinde olup orta seviyeyi hedeflemektedir yani bu kitaplar Osmanlcasn gelitirmek isteyen biri iin neremeyiz.

seri halinde incelediimiz Faruk kadri TMURTA n kitaplar ise hem Osmanlca renmek isteyen hem de Osmanlcasn gelitirmek isteyen rencileri iin ideal bir seridir nk bu serinin kitab srasyla balang, orta ve ileri seviyede Osmanlca bilgilerini sunmaktadr.