OSMANLI KÜLTÜR MEDENİYETİ

DEVLET ANLAYIŞI

Osmanlı devlet anlayışının temel esasları

Eski Türk gelenek ve görenekler İslam kültürü Fethedilen bölgenin kültürleri Uç beyliklerin gelenekleri

Osmanlı devlet anlayışının temel esasları

Eski Türk gelenek ve görenekler İslam kültürü Fethedilen bölgenin kültürleri Uç beyliklerin gelenekleri

Osmanlı’nın başkentleri Söğüt Karacahisar İznik Bursa Edirne İstanbul

Osmanlı’nın başkentleri Söğüt Karacahisar İznik Bursa Edirne İstanbul

VERASET SİSTEMİKuruluşta I.Murat II.Mehmet I.AhmetÜlke hanedan üyelerinin ortak malıdır. (merkezi otorite zayıf)

*Kayı Boyuna aittir.

Baba ve oğullarına aittir.(Osmanoğulları)

ilk defa saltanat uygulaması

*Kardeş katli yasası

*Ülke yönetimi padişaha aittir.

*Sancak usulü yaygınlaştı.

Ekber ve Erşad uygulaması getirildi.

Taht kavgalarını önlemiştir

DEVLET ANLAYIŞI

AMAÇ: Taht kavgaların önüne geçmek ve merkezi otoriteyi güçlendirmek Sancağa Çıkma Usulü Şehzadelerin yönetim deneyimi kazanmaları için illere vali olarak gönderilmesidir. (LALA=ATABEY)• II. Mehmet tarafından sancak sistemi zorunlu hale getirildi• Sancağa çıkan son padişah III. Mehmet’tir.

Kafes Usulü Şehzadelerin sancağa gönderilmeyip sarayda aldığı eğitimdir. Bunun sonucunda yönetim deneyiminden yoksun padişahlar ortaya çıkmıştır

Osmanlılarda I. Ahmet’ten itibaren padişahlığın hanedanın en yaşlı üyesine geçmesi usulünün uygulanmasına başlanmasında güdülen amaç aşağıdakilerden hangisidir?A) Saltanat sistemini devam ettirmekB) Taht kavgalarını önlemekC) Padişahın yetkilerini sınırlamakD) Halk ile saray ilişkilerini kolaylaştırmakE) Eyalet yöneticilerinin sayısını artırmak

Osmanlılarda I. Ahmet’ten itibaren padişahlığın hanedanın en yaşlı üyesine geçmesi usulünün uygulanmasına başlanmasında güdülen amaç aşağıdakilerden hangisidir?A) Saltanat sistemini devam ettirmekB) Taht kavgalarını önlemekC) Padişahın yetkilerini sınırlamakD) Halk ile saray ilişkilerini kolaylaştırmakE) Eyalet yöneticilerinin sayısını artırmak

Osmanlı Devleti’nde, I. kimin tahta geçeceğinin önceden belirtilmemiş olması, II. hanedan ailesinden en büyük ve en olgun olanın tahta geçmesi kuralının konulması, III. kız çocuklarının tahta geçme hakkının olmaması durumlarından hangilerinin taht kavgalarına neden olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III

Osmanlı Devleti’nde, I. kimin tahta geçeceğinin önceden belirtilmemiş olması, II. hanedan ailesinden en büyük ve en olgun olanın tahta geçmesi kuralının konulması, III. kız çocuklarının tahta geçme hakkının olmaması durumlarından hangilerinin taht kavgalarına neden olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III

DEVLET YÖNETİMİ

BİRİM YÖNETİCİ GÜVENLİK ADALET

EYALET BEYLERBEYİ SUBAŞI KADI

SANCAK SANCAKBEYİ SUBAŞI KADI

KAZA KADI SUBAŞI KADI

KÖY TIMAR SAHİBİ(KÖY KETHUDASI)

YİĞİTBAŞI KADI NAİBİ

BİRİM YÖNETİCİ GÜVENLİK ADALET BELEDİYE

İSTANBUL BEYLERBEYİ SUBAŞI KADI ŞEHREMİNİ

Osmanlı İmparatorluğu’nda devşirme yöntemiyle toplanan çocuklardan, saraya alınanlar aşağıdakilerin hangisinde eğitilmiştir? A) Sıbyan mektepleri B) Enderun C) Hendesehane D) Yabancı okullar E) Azınlık okulları

Osmanlı İmparatorluğu’nda devşirme yöntemiyle toplanan çocuklardan, saraya alınanlar aşağıdakilerin hangisinde eğitilmiştir? A) Sıbyan mektepleri B) Enderun C) Hendesehane D) Yabancı okullar E) Azınlık okulları

I. Kaza-Subaşı II. Eyalet-Beylerbeyi III. Sancak-Yiğitbaşı Yukarıdakilerden hangilerinde Osmanlı Klasik Dönem taşra birimleri, yöneticileriyle birlikte doğru olarak verilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

I. Kaza-Subaşı II. Eyalet-Beylerbeyi III. Sancak-Yiğitbaşı Yukarıdakilerden hangilerinde Osmanlı Klasik Dönem taşra birimleri, yöneticileriyle birlikte doğru olarak verilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

•Yöneticileri merkezden atanan uzak eyaletlerdir. •Vergileri İltizam yolu ile toplanır•Mısır, Bağdat, Tunus Cezayir, Yemen

Anadolu ve Rumeli eyaletleridir.Tımar sistemi uygulanır

İçişlerinde serbest olan eyaletlerdir.

Yöneticileri yerlidir

padişah tarafından atanır.

Erdel, Eflak, Boğdan, Kırım, Hicaz bu türden eyaletlerdir.

Erdel, Eflak, Boğdan vergi de verir asker de gönderir.

Hicaz vergi ve asker göndermez.

Kırım vergi vermez.

DİVAN Divan-ı Hümayun: Orhan Bey döneminde kuruldu.

II.Mahmut döneminde kaldırıldı.

Divanda alınan kararların tutulduğu defterlere ‘’Mühimme defterleri’’ Not: Tahrir : Arazi kayıtları Şer’iye sicilleri : Evlenme, boşanma, miras kayıtları

Divan en üst yürütme ve en üst yargı organıdır.

Fatih Sultan Mehmet’e kadar divana padişah başkanlık eder. => karar alma

Fatih’ten sonra sadrazamlar başkanlık eder. => danışma

Divan üyesi olabilmek için vezir rütbesinde veya bu rütbeye denk olma şartı

Divan-ı Hümayun: Orhan Bey döneminde kuruldu.

II.Mahmut döneminde kaldırıldı.

Divanda alınan kararların tutulduğu defterlere ‘’Mühimme defterleri’’ Not: Tahrir : Arazi kayıtları Şer’iye sicilleri : Evlenme, boşanma, miras kayıtları

Divan en üst yürütme ve en üst yargı organıdır.

Fatih Sultan Mehmet’e kadar divana padişah başkanlık eder. => karar alma

Fatih’ten sonra sadrazamlar başkanlık eder. => danışma

Divan üyesi olabilmek için vezir rütbesinde veya bu rütbeye denk olma şartı

DİVANI HUMAYUNSEYFİYE(EHLİ ÖRF) İLMİYE(EHLİ ŞER) KALEMİYE(EHLİ KALEM)

Askeri ve siyasi yönetici sınıftır.Eli kılıç tutan herkes seyfiyedir.

Sadrazam(Veziri Azam):Baş vezire Sadrazam denmiştir.Padişahtan sonra en yetkili kişidir.Naiptir vekildir.Serdarı Ekrem Padişah tuğrasını taşır.Yaşadıkları yere paşa kapısı yada Babıali denir.(Hükümet konağı)

Vezirler:Kubbealtı vezirleri de denir.Bakanlar kurulu.

Kaptanı Derya: Merkezi => Cezayir 16.yy’da divan üyesi olmuştur.

Not:Yeniçeri Ağası:Eğer vezir rütbesinde ise divana katılır değilse katılamaz.

MüftüNakibül eşraf KazaskerMüderrisŞeyhülislam

Görevleri:

Fetva, Yargı, Eğitim, Kültür.

Şeyhülislam Divanda alınan kararların dine uygunluğunun tesbitini yapar. XV.yy’da divan üyesi olmuştur. Fetva merciidir.

Kazasker*Adalet,Eğitim,Kültür*Kadı ve müderrisleri atar.*Evlenme,boşanma,miras gibi*Davalara bakar.*Noterdir.*Merkezden gelen emirleri uygular.

Nişancı

İç ve dış yazışmaları yapar. Berat ve fermanları hazırlar. Padişah tuğrasını çeker. Arazi defter kayıtlarını tutar. (Tahrir Defteri) Tapu-Kadastro işlerinden sorumlu

Defterdar *Maliye defterinden sorumlu.*Bütçeyi hazırlar.*Hazine işleriyle uğraşır.

ReisülküttapDış işleri bakanı17.yy’a kadar nişancıya bağlı 17.yy sonrası divan üyesi oldu.

Not : Kazasker Defterdar, Vezir, zaman içinde artış meydana gelmiştir.

Not: Şeyhülislam XV. yy’da Kaptanı Derya XVI. yy’da Reisülküttap XVII. yy’da divan üyesi oldu.

Not:

Seyfiye + KalemiyeDevşirme kökenliler var.

Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı toplumunda yönetici gruplar arasında değildir? A) İlmiye B) Seyfiye C) Reaya

D) Kalemiye E) Hanedan üyeleri

Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı toplumunda yönetici gruplar arasında değildir? A) İlmiye B) Seyfiye C) Reaya

D) Kalemiye E) Hanedan üyeleri

Aşağıdakilerden hangisi ilmiye sınıfının üyelerinden biri değildir? A) Kazasker B) Şeyhülislam C) Kadı D) Müderris E) Yeniçeri

Aşağıdakilerden hangisi ilmiye sınıfının üyelerinden biri değildir? A) Kazasker B) Şeyhülislam C) Kadı D) Müderris E) Yeniçeri

Osmanlı Devleti’nde “kalemiye” meslek grubunu aşağıdaki devlet görevlilerinden hangileri oluşturmaktaydı? A) Sadrazam ve vezirler B) Beylerbeyi ve sancak beyleri C) Nişancı ve defterdarlar D) Subaşılar ve kale koruyucuları=DİZDAR E) Kadılar ve müderrisler

Osmanlı Devleti’nde “kalemiye” meslek grubunu aşağıdaki devlet görevlilerinden hangileri oluşturmaktaydı? A) Sadrazam ve vezirler B) Beylerbeyi ve sancak beyleri C) Nişancı ve defterdarlar D) Subaşılar ve kale koruyucuları=DİZDAR E) Kadılar ve müderrisler

OSMANLI TOPRAK YÖNETİMİ

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlılarda timarlı sipahilerin özelliklerinden biri değildir?

A) Savaşta Anadolu ve Rumeli beylerbeyinin komutasında sağ ve sol kanatlar oluşturmaB) Barış zamanında bulundukları bölgenin güvenliğini sağlamaC) Kendilerine ayrılan timar topraklarında oturmak zorunda olmaD) Atlı asker yetiştirmeE) Devletten maaş alma

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlılarda timarlı sipahilerin özelliklerinden biri değildir?

A) Savaşta Anadolu ve Rumeli beylerbeyinin komutasında sağ ve sol kanatlar oluşturmaB) Barış zamanında bulundukları bölgenin güvenliğini sağlamaC) Kendilerine ayrılan timar topraklarında oturmak zorunda olmaD) Atlı asker yetiştirmeE) Devletten maaş alma

I. Has II. Vakıf III. Zeamet Yukarıdakilerden hangileri, Osmanlı Devleti’nde dirlik türlerinden biri değildir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

I. Has II. Vakıf III. Zeamet Yukarıdakilerden hangileri, Osmanlı Devleti’nde dirlik türlerinden biri değildir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

Acemioğlanlar Ocağı

Yeniçeriler

Cebeciler

Topçular

Top Arabacıları

Humbaracılar

Lağımcılar

Sakalar

Sipahi ve silahtarlar

Sağ ve sol ulufeciler

Sağ ve sol garipler

Tımarlı Sipahiler

Akıncılar

Azaplar

Yaya ve Müsellemler

Gönüllüler

Beşliler

Sakalar

Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nde timar sahiplerinin sefere götürmekle yükümlü olduğu atlı askerlere verilen addır? A)Cebelü B) Cebeci C) Azap D) Müsellem E) Saka

Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nde timar sahiplerinin sefere götürmekle yükümlü olduğu atlı askerlere verilen addır? A)Cebelü B) Cebeci C) Azap D) Müsellem E) Saka

HUKUK

Kuran-ı KerimSünnetİcmaKıyas

Padişah FermanlarıKanunnamelerGelenek, görenek

“KADI”NIN GÖREVLERİKazaları idare etmek

Halkın arasındaki davaları çözüme kavuşturmak

Merkezden gelen emirleri halka ulaştırmak

Avarız vergisini toplayıp merkeze ulaştırmak

Halkın şikayetlerini divana iletmek

• Öşür• Haraç• Cizye

• Çift bozan• Ağnam• Derbent• Cerime• Avarız• Bac-ı Pazar• İspençe•Bennak•Mücerred

• Olağanüstü hallerde toplanan vergi• Müslüman olmayan erkek nüfustan alınan vergi• Toprağı mazeretsiz terk eden ya da üç yıl üst üste boş bırakan köylüden alınan vergi• Müslüman üreticiden toprağın verimine göre onda biri oranında alınan vergi

Osmanlı Devlet’inde alınan aşağıdaki vergilerden hangisinin açıklaması yukarıda yoktur?

A) Çiftbozan B) Avarız C) Cizye D) Öşür E) Ağnam

• Olağanüstü hallerde toplanan vergi• Müslüman olmayan erkek nüfustan alınan vergi• Toprağı mazeretsiz terk eden ya da üç yıl üst üste boş bırakan köylüden alınan vergi• Müslüman üreticiden toprağın verimine göre onda biri oranında alınan vergi

Osmanlı Devlet’inde alınan aşağıdaki vergilerden hangisinin açıklaması yukarıda yoktur?

A) Çiftbozan B) Avarız C) Cizye D) Öşür E) Ağnam

ŞeyhülislamKazaskerMüderrisKadıNakibüleşraf

SadrazamVezirlerBeylerbeyiSancakbeyiKapıkulu askerleri SubaşıKale koruyucuları

NişancıReisülküttapDefterdar Şehirli

KöylüGöçebe

GAZETELER

BİLİM , SANAT, KÜLTÜR, DİL VE EDEBİYAT

MİNYATÜR (NAKKAŞ)

• Matrakçı Nasuh: XVI. asır • Nakkaş Osman: XVI. asır• Nakkaş Hasan Paşa: XVII. asır• Nakkaş Kalender: XVII. asır• Levni: XVII. asır sonları XVIII. asır başları (Lale Devri)

• Itri• Dede Efendi

RESİM• Osman Hamdi Bey: • Türk müzeciliğinin kurucusudur.• 1881 yılında Sanayi-i Nefise

Mektebi’ni ve İstanbul Arkeoloji Müzesi'ni kurdu

• Kaplumbağa Terbiyecisi adlı resmi ünlüdür.

• Şeker Ahmet Paşa: • Resim eğitimi için Abdülaziz

tarafından Avrupa’ya gönderilmiştir. • Kendi adına resim sergisi açan ilk Türk

ressamıdır.• Hüseyin Zekai Paşa: • Batılı tarzda resim yapan ilk

ressamlarımızdan biridir.

MÜZİK

Pirî ReisXVI. yy’da haritacılık konusunda ön plana çıkan bir Türk denizcisidir.

Kitab-ı Bahriye Seydi Ali ReisXVI. yy’da yaşamış deniz coğrafyacısıdır.Miratü’l-Memalik

Matrakçı NasuhXVI.yy’da kara coğrafyacılığında ön plana çıkar çizdiği minyatürlerle ordunun sefer güzergahları hakkında ayrıntılı bilgiler vermiştir.

Takiyuddin bin MehmetXVI.yy’da astronomi ile ilgilenmiştir.

Hezarfen Ahmet Çelebi (XVII.yy)IV. Murat Döneminde kanat takarak başarılı bir uçuş denemesi yapmıştır.

Lagari Hasan ÇelebiDünyada ilk roketli füze uçuşunu gerçekleştirmiştir.

BİLİM ADAMI• Kâtip Çelebi• XVII. yüzyılda yaşamıştır.• Tarih, coğrafya, felsefe ve bibliyografya ile ilgili

eserler vermiştir.• Keşfizünun (Bibliyografya)• Cihannüma (Coğrafya)

• Evliya Çelebi• XVII. yüzyılın ünlü Türk gezginidir.• Seyahatname(Coğrafya)

• Ali Kuşcu• Dönemin ünlü astronomlarındandır.• Osmanlı’da matematik öğretiminin kurucusu

kabul edilir.• Fatih tarafından İstanbul’a getirilmiştir.

• Akşemseddin• Fatih Sultan Mehmet’i yetiştiren

• Altunizade Tıpçı• Sabuncuoğlu Şerafettin

ENDERUN: Yalnız devşirme kökenli öğrencilerin alındığı saray okuludur. Yüksek öğretim düzeyinde eğitim öğretim yapılırdı. Enderun mektebi pek çok devlet adamı yetiştirmiştir.

İstanbul’da ilk medrese Fatih Sultan Mehmet tarafından açılan “Sahn-ı Seman” medresesidir. Ali Kuşçu öğretmenlik yapmıştır.

Osmanlı’daki bir diğer önemli medrese ise Kanuni Sultan Süleyman tarafından yapılan “Sahn-ı Süleymaniye” medreseleridir..