II.Mustafa(1695-1703)

III. Selim (1789-1807)

I.Abdülhamit (1774-1789)

III. Mustafa (1757-1774)

III. Osman (1754-1757)

I. Mahmut (1730-1754)

III. Ahmet (1703-1730)

18. YY Padişahları

Gerileme Döneminin Genel Özellikleri

• 1699 Karlofça anlaşmasıyla başlayan ve 1792 Yaş anlaşması ile sona eren bu dönem XVIII.YY Osmanlı Tarihi diye de anılır.

• Osmanlı Karlofça Antlaşmasında kaybettiği toprakları geri alma siyaseti izledi. Alamayınca mevcut topraklarını koruma siyaseti izledi.

• 1718 Pasarofça Antlaşmasıyla Avrupa’nın üstünlüğü kabul edildi.

• Mısır’ın 1798’de işgal edilmesi sonucu denge siyaseti izlemeye başladı.

Siyasi Gelişmeler• Karlofça'da Kaybedilen

Yerleri Kurtarma Çabaları• Prut Savaşı (1711)

GelişmelerRuslar (Çar Deli Petro) denizlere inme politikasının sonucu olarak Baltık Denizi kıyıları içinİsveç ile savaşmış, Ruslara yenilen İsveç kralı "Demirbaş Şarl" Osmanlı Devletine sığınmıştı.

• Sebepler• İsveçlileri takip eden Rus

kuvvetlerinin Osmanlı topraklarına girerek tahrip etmeleri,

• Osmanlı Devletinin 1700 İstanbul Antlaşmasında Ruslara verdiği Azak Kalesi'ni geri almakistemesi.

• Rusya'nın Osmanlı Ortodokslarını ayaklanmaya teşvik etmesi

Sonuç: • Prut Antlaşması İmzalandı.(1711) • Ruslar Azak Kalesini geri verecek ve

İstanbul'da elçi bulunduramayacaklardı.

• İsveç Kralı ülkesine rahatça geri dönebilecekti.

• Ruslar Kırım ve Lehistan işlerine karışmayacaklardı.

• Rus elçisi ülkesine geri dönecek.

OSMANLI-VENEDİK VE AVUSTURYA SAVAŞLARI OSMANLI-VENEDİK VE AVUSTURYA SAVAŞLARI (1715-1718)(1715-1718)

Lale Devrinde Av partisini gösteren Bir Tablo

Lale Devrinde Av partisini gösteren Bir Tablo

Silahtar Ali Paşanın TürbesiPetervaradin Savaşında Şehit

düştü.

• Rusya ve Avusturya'nın Osmanlı'ya karşı ittifak kurmaları ve Rusların Azak kalesini ele geçir-meleri.

• Lehistan Kralının ölmesiyle Rusya’nın Lehis-tan’a müdahale etmesi

• 1736'da Rusya ile başlayan savaşa Avustur-ya'da katıldı.

• Osmanlı Devleti iki devlete karşı da başarılar kazandı.

I. MAHMUT DÖNEMİ (1730-1754)1736-1739 OSMANLI- AVUSTURYA-RUSYA

SAVAŞLARI:

• Avusturya'dan Pasarofça antlaşmasıyla verilen yerler geri alındı.

• Ruslar Azak Kalesini yıkmayı ve Azak Denizinde savaş ve ticaret gemisi bulundurmamayı kabul etti.

• Belgrat Antlaşması Osmanlı Devletinin Batıda imzaladığı son Kazançlı antlaşmadır.

• Belgrat antlaşmaları sırasında Fransa Osmanlıların lehine arabuluculuk yapmıştı.

• Bunun karşılığı olarak 1740 yılında I. Mahmut tarafından Fransa'ya verilen kapitülasyonlar" sürekli" hale getirildi.

1739 Belgrat Antlaşması1739 Belgrat Antlaşması

OSMANLI-İRAN SAVAŞLARIOSMANLI-İRAN SAVAŞLARI• 1639 yılında imzalanan KASR-I ŞİRİN

antlaşmasından sonra durulan Osmanlı-İran ilişkileri İran'daki iç karışıklıklardan yararlanmak isteyen Osmanlıların İran'a saldırmasıyla yeniden bozulmuş, zaman süren savaşlardan kalıcı bir sonuç elde edilememiştir.

• Rusya ile 1724 İstanbul Antlaşması imzalanmış ve Kafkas toprakları iki devlet arasında paylaştırılmıştır.

• Ancak İran toparlanınca bu antlaşmayı kabul etmedi ve savaşlar tekrar başladı. (Nadir Şah)

• 1746 yılında 1639 sınırları esas alınarak II. Kasr-ı Şirin (Kerden) Antlaşması imzalandı.

Ahmet Paşa Antlaşması10 Ocak 1732 tarihinde Osmanlı DevletiyleSafevilerin yönettiği İran arasında imzalanmış bir antlaşmadır.Bu antlaşmanın bazı şartları şunlardır:Kafkasya Osmanlılara verildi. Batı İran ve Azerbaycan İranlılarda kaldı. Güneyde Kasr-ı Şirin sınırı değişmedi. Kuzeyde Aras Irmağı iki ülke arasında sınır yapıldı. Bu antlaşma, Osmanlı Devletinde sadrazamın, İran’da da Şah’ın değişmesine sebep olmuştur. Fakat uzun vaded bu antlaşma ne Osmanlı Devletini ne de İranlıları tatmin etti ve iki ülke arasındaki çatışmalar 1746 yılına kadar devam etti.

Rusya

Os

ma

nl

ı

III. MUSTAFA DÖNEMİ (1757-1774)

1768-1774 OSMANLI-RUS SAVAŞI1768-1774 OSMANLI-RUS SAVAŞI

• Lehistan Kralı III. Ogüst’ün ölmesi ve Rusların Lehistan'a müdahale etmesi

• Rusların isyancı Lehlileri yenerek, Osmanlı topraklarına kadar kovalaması.

• Rusya’nın Grek Projesiyle İstanbul’da Bizans’ı diriltme çabaları

• Rusların Kırım’a saldırmaları neticesinde, Osmanlı Devleti, Rusya'ya savaş açtı.(1768)

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı• Lehistan’ın bağımsız kalması

Osmanlı Devleti için çok önemliydi.

• Çünkü Lehistan Osmanlı Devleti ile Rusya arasında "tampon devlet" durumundaydı.

• Rus Ordusu Kırım'ı işgal etti, Eflak ve Boğdan'ı ele geçirdi. Baltık Denizinden Akdeniz'e geçen Rus donanması 1770 yılında ÇEŞME limanında Osmanlı Donanmasını yaktı.

• Osmanlı Devleti savaşı kaybetti. Ruslarla "Küçük Kaynarca Antlaşması" imzalandı.(1774)

Fransa

LehistanRus Çarlığ

ı

1740 Avrupa Siyasi Haritası

KaradenizKaradeniz

KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI(1774) (I.Abdülhamit Dönemi)

• Kırım'a bağımsızlık verilecek, Kırım'a bağımsızlık verilecek, Kırım sadece dini bakımdan Kırım sadece dini bakımdan halifeye bağlı kalacak.halifeye bağlı kalacak.

• Kılburun, Yenikale, Kerç ve Azak Kalesi Ruslara verilecek.

• Eflak-Boğdan, Ege adaları ve Gürcistan Osmanlılarda kalacak.

• Ruslar serbest olarak Karadeniz’de ticaret yapabilecek.

• Ruslar Kutsal yerleri ve Kudüs’ü serbestçe ziyaret edebilecek.

• İngiltere ve Fransa'ya verilen Kapitülasyonlar Rusya'ya da verilecek.

• Ruslar Osmanlı Ruslar Osmanlı hakimiyetindeki Ortodoksların hakimiyetindeki Ortodoksların koruyucusu (hamisi) olacak. koruyucusu (hamisi) olacak.

• Ruslar İstanbul'da daimi bir elçi bulundurabileceklerdi.

• Ruslar istedikleri yerde Ruslar istedikleri yerde konsolosluk açabilecek. konsolosluk açabilecek.

Çariçe II. Katerina’nın zaferini gösteren tablo

Küçük Kaynarca Antlaşmasının Küçük Kaynarca Antlaşmasının ÖnemiÖnemi

• Osmanlı Devleti büyük devlet olma özelliğini kaybetti.• Osmanlı tarihinde ilk defa savaş tazminatı ödedi.• Ruslar Ortodoksların koruyuculuğunu elde ederek

Osmanlı Devletinin içişlerine karışma olanağı elde etti.• Ruslar Panslavizm politikasını daha rahat uygulama

ortamı buldu.• Osmanlı Devleti ilk defa Müslümanların yaşadığı bir

toprak parçasını kaybetti.• Karadeniz Türk gölü olma özelliğini yitirdi.

Küçük Kaynarca Antlaşmasının imzalandığı yer

Antlaşmanın imzalandığında yerdeki kitabe: Burada 10-21 Temmuz 1774 tarihinde Büyük Katerina'nın temsilcisi Kont Petro Rumyantsev ve Sultan I. Abdülhamid'in temsilcisi Sadrazam Muhsinzade Mehmed Paşa tarafından Küçük Kaynarca Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmanın 7. maddesine göre Babıali Hristiyanlık dinini ve kiliselerini ebediyen koruması altına aldığını taahhüt eder.

Antlaşmanın imzalandığında yerdeki kitabe: Burada 10-21 Temmuz 1774 tarihinde Büyük Katerina'nın temsilcisi Kont Petro Rumyantsev ve Sultan I. Abdülhamid'in temsilcisi Sadrazam Muhsinzade Mehmed Paşa tarafından Küçük Kaynarca Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmanın 7. maddesine göre Babıali Hristiyanlık dinini ve kiliselerini ebediyen koruması altına aldığını taahhüt eder.

Aynalıkavak Tenkihnamesi 21 Mart 1779Aynalıkavak Tenkihnamesi 21 Mart 1779• 21 Temmuz 1774'de imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması ile Rusya,

Kırım'ın bağımsızlığını kabul etmişti. • Avrupa ülkelerinin Kuzey Amerika'daki savaşlarla ilgilenmesi, II. Katerina'ya

Kırım'ı işgal etme fırsatı vermiş, bunun üzerine Kırım Han'ı IV. Devlet Giray Osmanlılara sığındı.

• Yerine Rus yanlısı Şahin Giray'ın geçmesiyle Tatarlar ayaklandı. Ayaklanmayı destekleyen Osmanlılar,Selim Giray ve taraftarlarını Kırım'a gönderdiler.

• Rusların ayaklanmayı bastırması üzerine Osmanlılar Rusya'nın Kırım'dan çekilmesini istemiş, böylece İngiltere ve Fransa'nın arabuluculuğu ile Osmanlı ve Rus delegelerinin bir araya gelmesiyle İstanbul'daki Aynalıkavak Kasrı'nda yeni bir antlaşma imzalandı.

• Bu antlaşmaya göre ; Osmanlı Devleti, Şahin Giray'ın hanlığını tanıyacak fakat sonraki hanların seçimi için padişahın halife olarak onayı alınacaktı.

• Akdeniz ve Karadeniz'de Fransızlarla İngilizlere tanınan ticari haklar Rusya'ya da tanınacak, Kırım'daki Rus kuvvetleri geri çekilecekti.

Bu antlaşma ile Kırım'ın bağımsızlığı yeniden onaylanmış oldu

1787-1792 Osmanlı-Rus, Osmanlı Avusturya Savaşları1787-1792 Osmanlı-Rus, Osmanlı Avusturya Savaşları

• 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı Osmanlıların 1774 yılında imzalamış oldukları Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla kaybettikleri toprakları geri almak amacıyla başlattıkları bir savaştır.

• Savaş I. Abdülhamit'in saltanatı sırasında başladı. İngilizler ve Fransızlar savaşa katılmamakla birlikte bu savaşta Osmanlı Devletinin yanında yer aldılar. Ancak Avusturya da savaşa girince Osmanlı Devleti beklemedikleri bir şekilde kendilerini Avusturya'nın da karşısında buldular. Osmanlı ordusu disiplinden uzaktı.

• Rus generali Potemkin 1788 yılında Özi'yi kuşattı. 6 ay boyunca kuşatmaya dayanan Özi Aralık ayında -23 C sıcaklıkta teslim oldu. Kentin bütün sakinleri Ruslar tarafından katledildiler. I. Abdülhamit'in bu haberin üzüntüsüne dayanamayarak öldüğü söylenir.

• Tahta III. Selim'in geçmesinden sonra kayıplar devam etti. • Fokşan (1 Ağustos 1789) ve Boze Savaşlarında (22 Eylül

1789) Osmanlılar büyük kayıplara uğradılar. • Akkirman kalesi Rusların eline geçti ve Besarabya Rusya

tarafından işgal edildi. • Osmanlı Devleti kendine müttefik bulmak amacıyla 11

Temmuz 1789 tarihinde İsveç ve 31 Ocak 1790 tarihinde de Prusya'yla barış antlaşmaları imzaladı.

• Ancak bu iki devletten de elle dokunulur bir yardım alamadı.

• Sonunda Osmanlı Devletine karşı Rusya kadar başarılı olamayan Avusturya Osmanlı Devleti'yle barış antlaşması imzaladı (Ziştovi Antlaşması 4 Ziştovi Antlaşması 4 Ağustos 1791Ağustos 1791)

• Avusturya'nın savaştan çekilmesinden birkaç ay sonra Rusya da barış antlaşması yapmağa razı oldu (Yaş Antlaşması 9 Ocak 1792Yaş Antlaşması 9 Ocak 1792).

• Osmanlı Devleti bu antlaşmayla Kırım'ın Rusya'nın egemenliği altına geçtiğini tekrar kabul etmek zorunda kaldı.

• Dinyester nehri Rusya ile Osmanlı Devleti arasında sınır olarak kabul edildi

• Napolyon İngiltere’yi yenmek için Sömürge-lerle olan bağlantısını kesmek istemiştir.

• Bu sebeple Mısır’ı işgal etmiştir.

• (Türkleri öldürebilirsiniz fakat mağlup edemezsiniz )

Akka Kalesinden bir görünümAkka Kalesinden bir görünüm

Atlas Okyanusu

Karadeniz

Lale Devri (1718-1730)

• 1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça Antlaşmasından 1730 yılındaki "Patrona Halil İsyanı"na kadar geçen döneme Lale Devri denir.

• Bu dönemin padişahı III. Ahmet, Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır.

• Osmanlı Devleti Avrupa'yı daha iyi tanıyabilmek için Paris, Londra gibi şehirlere elçiler göndermiştir.

• Bu devirdeki diğer yenilikler ve ıslahatlar Bu devirdeki diğer yenilikler ve ıslahatlar şunlardır:şunlardır:

• Matbaa kuruldu. (Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından 1727'de İstanbul'da kuruldu.

• Matbaada basılan ilk eser Vankulu Lügati'dir.) • Yeniçerilerden bir itfaiye bölüğü oluşturuldu. • Yalova'da kağıt, İstanbul'da kumaş ve çini fabrikaları

kuruldu. • Yeni Kütüphaneler açıldı. Doğu ve batı klasikleri

tercüme edildi. • Çiçek aşısı yaygınlık kazandı. • Mimarlık, resim ve minyatür sanatları gelişti.

I.MAHMUT DEVRİ ISLAHATLARI (1730-1754)

IslahatlarIslahatlar • Humbaracı Ahmet Paşa, Topçu ve Humbaracı

ocaklarında ıslahatlar yaptı.• Hendesehane adında batı tarzında subay

yetiştiren okul açıldı.• Ordu bölük,alay, tabur olarak şeklinde düzenlen-

miştir. • Üsküdar'da Kara Mühendishanesi (Mühendisha-

ne-i Berri Hümayun) adlı bir subay okulu açıldı.• 1740’da Fransızlara verilen kapitülasyonlar

genişletildi.

III.MUSTAFA DEVRİ ISLAHATLARI (1757-1774)III.MUSTAFA DEVRİ ISLAHATLARI (1757-1774)

IslahatlarIslahatlar

• Baron Dö Tot Sürat topçuları adlı bir birlik kurdu, topçu ve istihkam sınıflarını yetiştirdi.

• Donanma düzenlendi.

• Avrupa tarzında Deniz Harp Okulu kuruldu. (Mühendishane-i Bahri Hümayun)

• Maliyede düzenlemeler yapıldı.

I. Abdülhamit DönemiI. Abdülhamit Dönemi 1774-17891774-1789

• Sürat topçuları Ocağı kuruldu.

• İstihkam (askeri) okulu açıldı.

• Ulufe alım-satımı yasaklandı.

• Ordu disiplin altına alındı.

III. Selim Islahatları (1774-1789)III. Selim Islahatları (1774-1789) • III. Selim Döneminde yapılan Islahatlara genel olarak Nizam-ı

Cedit (Yeni Düzen) denilmiştir.• Nizam-ı Cedit Ordusunu kurarak, yeniçeri ocağını geri plana

düşürdü.(İsveçli subayların eğittiği bu ordu, Akka'da Napolyon'u yenmeyi başardı.)

• Selimiye Kışlası inşa edildi.• Devlet adamlarına lahiyalar (raporlar) hazırlattı. • Islahat hareketlerine ve Nizam-ı Cedit ordusuna gelir sağlamak

amacıyla İrad-ı Ceditİrad-ı Cedit adıyla yeni bir hazine kurdu.• Kara ve deniz mühendishaneleri genişletildi.• Yeniçeri ve diğer Kapıkulu Ocakları düzene sokuldu.• Tersaneler yenilendi, modern toplar döküldü.• Yerli malının kullanımı teşvik edildi.• İlk defa devlet matbaası kuruldu. (Matbaa-i Amire)• Avrupa'daki gelişmeleri öğrenmek için Paris, Londra,Viyana ve

Berlin'de devamlı elçilikler açıldı.• İlmiye sınıfında ve devlet dairelerinde düzenlemeler yapıldı.• Bilim ve sanat eserleri batı dillerinden Türkçeye çevrildi.

Atlas Okyanusu

Karadeniz