ANKARA MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

BÜYÜMEBÜYÜMEVücutta bulunan Vücutta bulunan

organların zamana bağlı organların zamana bağlı hacminin artmasıdır.hacminin artmasıdır.

OLGUNLAŞMAOLGUNLAŞMABüyümeyle beraber Büyümeyle beraber

organların gerekli işlevi organların gerekli işlevi yerine getirir duruma yerine getirir duruma

gelmesidirgelmesidir.

GELİŞİMGELİŞİMSosyal,duygusal,bilişsel,dil,Sosyal,duygusal,bilişsel,dil,

psiko-motor,ahlak,cinsel gelişim psiko-motor,ahlak,cinsel gelişim yönünden meydana gelen yönünden meydana gelen büyüme ve olgunlaşmadır.büyüme ve olgunlaşmadır.

SAĞLIKLI BİR BEBEĞE SAĞLIKLI BİR BEBEĞE NASIL SAHİP OLURUZ ?NASIL SAHİP OLURUZ ?

* Aşılarını yaptırın.* Doktor tarafından tavsiye edilmeyen

ilaçlardan uzak durun.* Varolan hastalıkları kontrol altına alın.* Sigara ve alkol kullanmayın.* Gebelik süresince doktor kontrolünde olun.* 18-35 yaş arası hamilelik için ideal yaştır.

GELİŞİM DÖNEMLERİGELİŞİM DÖNEMLERİ

- Doğum Öncesi Dönem- Doğum Öncesi Dönem- Bebeklik Dönemi (0-3 Yaş)Bebeklik Dönemi (0-3 Yaş)

- Okul Öncesi (İlk Çocukluk) Dönem (3-6 Okul Öncesi (İlk Çocukluk) Dönem (3-6 Yaş)Yaş)

- Okul ( Son Çocukluk) Dönem (6-12 Yaş)- Okul ( Son Çocukluk) Dönem (6-12 Yaş)

- Erinlik Dönemi (12-14 Yaş)- Erinlik Dönemi (12-14 Yaş)

- Ergenlik Dönemi (14-18 Yaş)- Ergenlik Dönemi (14-18 Yaş)

Gelişim;Baştan ayağa içten dışa doğrudur.Beyin gelişiminin % 70’i ilk 2 ayda gerçekleşir.

ÖNERİLER* Anne beslenmesine dikkat

etmelidir. Protein ağırlıklı beslenin, diğer besinlerden de gerektiği kadar alın.

* Stresten uzak durun.* Sigara ve alkol kullanmayın !

BİLİŞSEL BİLİŞSEL GELİŞİMGELİŞİM* Beyin gelişimi aktif olarak devam eder

* Refleks kazanımları önemlidir.

ÖNERİLER* Çocuğa bol bol uyaran sağlayın.* 5 duyuyu aktif uyarın, Örneğin;müzik dinletin, kukla oynatın.* Ona zarar verici(boncuk, keskin uçlu vb.)materyaller vermeyin. Çünkü Bu dönemde oral refleksler

güçlüdür.

PSİKO-MOTOR GELİŞİM* Küçük ve büyük kas gelişiminintemelleri atılır.

ÖNERİLER

* Kaşık-çatal-bardak tutmasına fırsat tanıyın.* Göz koordinasyonu kurup kurmadığına dikkat edin.* Seslere tepki verip vermediği kontrol edin.

* Basit elbiselerini giyme-çıkarma becerilerinin gelişmesine fırsat tanıyın.

* Bağımsız hareket etmesine kontrollü şekilde izin verin.

DİL GELİŞİMİ

* Ağlama* Agulama* İki sesli heceler* Hecelerin tekrarı* Kelimeler* 2-3 kelimeli cümleler

ÖNERİLER*Nesneler söylerken resimlerini gösterin.*Basit hikayeler anlatın.*Parmak oyunları oynayın.*Müzik dinletin.Dil bilişsel gelişimin

göstergesidir.

PSİKO-SEKSÜEL GELİŞİM*Bu yaşlar oral dönemi içerir.*Emme refleksi gösterirler.*Tuvalet eğitimi bu dönemde

gerçekleşir.

ÖNERİLER* * Güven duygusuna karşı güvensizlik

duygusu oluştuğu için çok kritik bir evredir.

* Beslenmesine dikkat edin,* Çocukla aranızda sıcak bir iletişim kurun.

Dokunmak sarılmak kucaklamak gelişimini olumlu etkiler,

* Tuvalet eğitimine 2 yaşından önce başlayın bu eğitim sırasında, baskı ceza utandırmaktan kaçının!

ÖZBAKIM GELİŞİMİ

* Tuvalet alışkanlığını kazanır.* Kaşık-çatal kullanır.* Saçını düzeltir.* Giyinir, ayakkabılarını giyebilir.

ÖNERİLER

* Tuvalet eğitimine özen gösterin.

* Giyinme,tek başına yemek yeme davranışlarını özendirin.

* Kontrollü olarak özerklik tanıyın.

AHLAK GELİŞİMİ

* Ceza-ödül ayrımını bu dönemde kazanır.

* Empati azdır.* Otoriteye uyma azlığı gözlenir.* Amaç dikkate alınmaz.

ÖNERİLER* * Kurallar açık, net, tutarlı ve sürekli

olmalıdır.* Ceza kesinlikle fiziksel şiddet, baskı,

bağırma şeklinde olmamalıdır.* Cezayı, davranış kasti olduğu durumlarda

olumsuz davranışı düzelttirme şeklinde verin.

* Soyut algılar gelişmediği için nasihatten kaçının.

BİLİŞSEL GELİŞİM* Bu dönem işlem öncesi Dönemdir,sembolik işlem dönemi, sezgisel dönem olarak ikiye ayrılır* Olaylara çok yönlü bakamazlar.* Başından geçen olayları basitçe

anlatırlar.* Genelleme yapamazlar.* Hayali arkadaşları olabilir.* Hareket eden şeylerin canlı olduğunu

düşünürler.

ÖNERİLER* Çocuğun oyunlarına

müdahale etmeyin.* Nesnelerden çok yönlü bahsedin.* Kendisini ifade etmesine olanak

tanıyın.* Hayali arkadaşları görmezden gelin.* Ağırlık, yön, hacim gibi

kavramlardan basitçe bahsedin.

DİL GELİŞİMİ

* Bu dönemde ben-merkezlidir* Uyaran çokluğu ile dil gelişimi

paraleldir.* Bir önceki döneme göre İletişim yeteneği artar.

ÖNERİLER* Çocuğun izlediği, dinlediği

programları dikkatle seçin* Düzgün bir Türkçe kullanın, şiveden

kaçının.* Müzik dinletin, birlikte dans edin.

* Yanlış kelimelerini uygun bir dille düzeltin.

PSİKO-SEKSÜEL GELİŞİM*Çocuk cinsel kimliğini

kazanmaya bu dönemde başlar.

*Cinsiyet farklılıklarını keşfeder ve bu konuda meraklıdır.*Cinsel organları ile oynayabilir.

ÖNERİLER* Çocuklar karşı cinsiyetteki

ebeveynlerine yönelirler. Bu durumu normal karşılayın.

* Cinsel farklılıklar uygun dil ve materyallerle açıklayın.

* Cinsel organları ile oynamaları doğaldır.Bu durumda çocuğun dikkatini başka yöne çekin, cezalandırmayın!

SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİM

* İ* İletişim becerisi güçlenmeye başlar.

* Girişimcilik artar.* Soyut kavramlar

yavaş yavaş kazanılmaya başlar..

ÖNERİLER

*Çocuğa zarar gelmemesi koşulu ile deneme-yanılma yolu ile öğrenilmesine fırsat verin.

*Ceza yöntemi kullanılırken, çocuğun suçluluk duygusunun oluşmaması için ona hataları düzelttirilerek ceza yöntemi uygulayın.

PSİKO-MOTOR GELİŞİM* Parmak kaslarının

gelişiminin yoğun olduğu bir dönemdir.

* Büyük kas gelişimi de hızlıdır.

ÖNERİLER* Çocuğa sorumluluk verin (odasını

toplama vb)* Artık materyallerle çalışmasına,

makas kullanmasına izin verin.* El-göz koordinasyonunun

gelişmesi için etkinlik yaptırın.* Giyinmesi, düğme iliklemesi, fermuar

çekmesi, saçlarını taraması, dişlerini fırçalaması gibi davranışları tek başına yapmasına fırsat verin.

AHLAK GELİŞİMİ* * Art niyet gütmeksizin ben-

merkezli davranırlar.* Onlar için “Doğru” olan “Eşit”

olandır.* Değiş-tokuş pazarlık yaparlar.* Olaylara somut olarak bakabilirler.* Doğrunun göreli olduğunun

farkına varmaya başlarlar.

ÖNERİLER

* Ben-merkezli davranışlarına kızmak yerine ona empati kurmayı öğretin. Başkalarının duygularına karşı hassas olmalarını öğretin.

* Soyut kavramlar yerine somut bir dil kullanın.‘Canı acır, ağlar’ gibi.

OKUL DÖNEMİOKUL DÖNEMİ6-12 YAŞ6-12 YAŞ

BİLİŞSEL GELİŞİM** Zıt kavramları öğrenirler.* Sayı,hacim,mekan, boyut gibi kavramlar oluşmaya başlar.* Korunum ilkesini kazanırlar.* Ben-merkezlilikleri en aza iner.* Sıralama, sınıflandırma, karşılaştırma

işlemlerinde beceri artışı görülür.* Ortak kurallar oluşturur, amaçlar

etrafında birleşirler.

ÖNERİLER* Oyun yolu ile daha iyi öğrendikleri için

oynamalarına fırsat verin.

* Oyundan derse geçişte çocuk zorlanabilir.Bu dönemde rehberlik edin.

* Arkadaşları ile oynamasına izin verin.

PSİKO-SEKSÜEL DÖNEM* * Cinsel dürtülerde durgunluk

gözlenir.* Kendi cinsiyetinden olan

ebeveyne yönelir.* Kendi cinsiyetine ilişkin

toplumsal rolleri kazanmaya başlar.

ÖNERİLER* Kendi cinsiyetinden olan

ebeveyn çocuğa karşı anlayışlı ve dinleyici olmalıdır.

* Karşı cinsiyetteki ebeveyn çocukla iletişimini kesmemelidir.

* Eşler arasında çocuğa karşı tutarlı bir tutum sergilenmelidir.

PSİKO-MOTOR GELİŞİM

* El-göz koordinasyonunda genelden-özele bir ilerleme

görülür.* Estetik kaygılar ortaya çıkar.* Pek çok oyuna katılabilir.* İstediği bir çok hareketi

yapabilir.

ÖNERİLER

* Çocuğa sorumluluk verin (Ev işi, temizlik, basit yiyecek hazırlama gibi.)

* Bale, yüzme gibi etkinliklere yönlendirilmelidir.

SOSYAL-DUYGUSAL

* * Üretmeye ve yaptıkları işlerden zevk almaya başlarlar.

* Soyut kavramları kazanmaya başlarlar.* Başarı isteği duyarlar.

ÖNERİLER* Çocuğun, okulu sevmesi ve başarısını

içselleştirmesini sağlayın, * Okul korkusu bu dönemde oluşabilir,

dikkatli olun.* Kıyaslama yapmayın.* Özgüveni zedeleyici davranışlardan uzak durun.* Başarılarını takdir

edin,başarısızlıklarını aşma konusunda rehber olun.

AHLAK GELİŞİMİ

* Çocuk bu dönemde “ İyi ” olma eğilimindedir.* Geleneksel ve ulusal değerlerin

önemini anlamaya başlar.* Kurallara uymaya önem verir.* Diğer insanlarla kendisini

özdeşleştirebilir.

ÖNERİLER* Doğru model olun.* Anne-baba olarak birlikte

tutarlı olun.* Empati yeteneğini geliştirici

sorular sorun.

DİL GELİŞİMİ

* Karmaşık cümleler kurabilir.* Duygularını yalın bir dille ifade

eder.* Şiir öğrenebilir, hikaye

oluşturabilir, şarkı söyleyebilir.

ÖNERİLER

* Onunla konuşun ve duygularını ifade etmesine izin verin.

* Çocuk yüksek sesle konuşabilir bu nazik bir şekilde uyarın.

ERİNLİK DÖNEMİ

12-14 YAŞ

BİLİŞSEL GELİŞİM

* * Soyut işlemler dönemidir.* Tartışmaları sever.

düşüncelerini ifade etmek isterler.

* Mantık üzerinde yoğunlaşırlar.* Olaylara çok yönlü bakabilirler.

ÖNERİLER * * Her konuda çocuğunuzla konuşun,

onun fikrini alın. *Ailede alınan kararlara dahil edin. * Ergen ben merkezliliği ile ilgili

olarak makul ve anlayışlı davranın.

PSİKO-MOTOR GELİŞİM

* * Kemikler hızla gelişir.* Büyük ve küçük kaslar boyut

yönünden gelişir.* Değişik spor dallarına yönelirler.* Kilo artışları gözlenir.* Çok enerjiktirler.

ÖNERİLER* * Spor aktivitelerini destekleyin.* Kilo ve boy artışı üzerinde

durmayın.* Sakarlıklarını doğal karşılayın.

PSİKO-SEKSÜEL GELİŞİM

* Vücutta tüylenme başlar.* Genital sistem cinsiyet

yönünden gelişmeye,bir takım salgılar ve hormonlar işlevsellik kazanır.

* Kızlarda adet kanaması başlar.* Karşı cinse karşı ilgi artar.

ÖNERİLER

* Çocuklarla ailelerin duygusal bir bağ kurmaları için önemli bir dönemdir.

* Kız çocuklarını özellikle adet kanamaları konusunda bilgilendirin.

* Karşı cinse duyulan ilgiyi doğal karşılayın.

* Baskıcı bir tutum sergilemeyin,uygun iletişim kurun.

SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİM

* * Çocuğun benlik algısı değişmeye başlar, kimlik arayışı içine girer.

* Bir gruba dahil olma ve arkadaşlık ilişkileri çok önemlidir.

* Fiziksel görünümleri konusunda çok hassastırlar.* Yoğun bir duygusallık yaşarlar.

ÖNERİLER

* Kimlik karmaşası içinde olduğu için uygun model olun.

* Çocuğunuza özerklik tanıyın.* Arkadaşları ve karşı cinsle iletişimine müdahale etmeyin.* Fiziksel görünümü hakkında ona rehberlik edin.

AHLAK GELİŞİMİ

* * Toplumsal değerler ön plandadır.

* Hem toplumsal değerlere önem verir, hem de isyankar olur.

* Kimlik kazanımında model alırlar.

ÖNERİLER* Ebeveynler söylemlerinde ve davranışlarında tutarlı

olmalıdırlar.

* Ebeveynler, geleneksel değerler hakkında onlara örnek olmalı, rehberlik etmelidirler.

BİLİŞSEL GELİŞİM* Karmaşık sorunlara mantıksal

çözümler geliştirir.* Düşünce ile oynayabilir.* Mantıksal oyunları sever.* Bilişsel gelişimin büyük bir

kısmı tamamlanmasına rağmen, yine de beyni geliştirici etkinlikleri ihtiyaçları vardır.

ÖNERİLERÖNERİLER

•Boş zamanlarında zeka oyunları ile oynamasına fırsat tanıyın.

Aile bireyleri ile birlikte bu oyunların oynanması, duygusal yakınlık için önemlidir.

PSİKO-MOTOR GELİŞİM

* Fiziksel değişimler düzene girmeye başlar.

* Boy uzaması devam eder.* Grup faaliyetlerine katılım

artar.* Sportif faaliyetler önem

kazanır.

ÖNERİLER

* Spor faaliyetleri destekleyin.* Derslerini etkilemediği sürece

kısıtlama yoluna gitmeyin.* Özellikle sınırlarını keşfetme

konusunda yardımcı olacak doğa sporlarına yönlendirin.

PSİKO-SEKSÜEL GELİŞİM

* Erkeklerde genital sistemlerin gelişimi daha yoğun yaşanır.

* Kızlarda gelişim daha önceden başlar.

* Cinsel öğelere ilgi artar.* Cinsel deneyimler yaşanabilir.* Bu dönemde her iki cinsiyette de

mastürbasyon görülebilir.* Kızlar olgunluk kazanmaya başlar.

ÖNERİLER* Erkek çocukların merakını

anlayışla karşılayın, uygun durumda cinsel deneyimlerin yaşanabilmesi için uygun zamanın ve koşulların olması konusunda rehberlik edin.

* İnternet sitelerinin olumsuzlukları ile ilgili

farkındalık yaratın.

* Ergene zamansız yaşayacağı cinsel deneyimlerin, yaşamını nasıl etkileyeceğini, suçlamadan anlatın.

* Mastürbasyon konusunda suçlama yapmayın, davranışı görmezden gelin ve genci başka aktivitelere (spor v.b.) yönlendirin.

SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİM

* * Bu dönemde kimlik kazanılır ya da kimlik karmaşası devam eder.* Karşı cinse ilgi kız çocuklarda duygusal açıdan daha yoğundur. * Erkekler karşı cinse hem cinselhem duygusal açıdan ilgi duyar.* İletişimleri genelde iyidir.* Özenti denilen davranış ortaya çıkar.

ÖNERİLER

* Kız-erkek çocuk ayrımı kesinlikle yapmayın.

* Gençle iyi bir iletişim kurun.* Yalnız kalmasına izin verin.* Özenti konusunda önce

kendinizi gözden geçirin.

AHLAK GELİŞİMİ

* Bu dönemde ya kurallara uyma ya sıra dışı olma eğilimi görülür.

* İntihara, suça, kanun dışı olaylara eğilim görülebilir. Bunun sebebi kimlik karmaşasıdır.

ÖNERİLER* Hatalara karşı anlayışlı olun,

gencin üzerine gitmeyin.* İntihar düşüncesi, madde

kullanımı konularında psikolojik destek alın.

ÇOCUK BİR BİREYDİR

..VE AİLENİN EN TEMEL ÜYESİDİR

BU ÜYENİN GELİŞİMİ ÖNEMLİDİR

ÇOÇUĞUN GELİŞİMİNİ BİLEREK ONA

KATKIDA BULUNMALIYIZ,

BU KATKIYI SAĞLADIĞIMIZ ZAMAN ÇOCUĞUMUZ HER

AÇIDAN SAĞLIKLI BİR BİREY OLACAKTIR.

VE BİZ...

ANNE BABA OLARAK ONUN GELİŞİMİNİ BİLİP, NE KADAR

YARDIMCI VE REHBER OLURSAK;

GELECEĞİMİZİ EMANET EDECEĞİMİZ

ÇOCUKLARIMIZA YAPTIKLARIMIZ

AÇISINDAN,

VİCDANEN MUTLU VE HUZURLU OLACAĞIZ !

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

SORULAR