Osmanlı Edebiyatı, On Osmanlı Edebiyatı, On dördüncü asırda gelişmiş ve dördüncü asırda gelişmiş ve

temelini atmış bir temelini atmış bir edebiyattıredebiyattır

• Çeşitli kültür merkezlerinde de olsa, Çeşitli kültür merkezlerinde de olsa, teşekkülü 15. yüzyıla bir geniş ufuk teşekkülü 15. yüzyıla bir geniş ufuk verebilmiştir. verebilmiştir.

• . Bu asrın hemen başında . Bu asrın hemen başında Ankara SavaşıAnkara Savaşı (1402) gibi bir (1402) gibi bir hâdisenin bulunması, Anadolu siyasî hâdisenin bulunması, Anadolu siyasî birliğinin kurulmasını geciktirdiği gibi, birliğinin kurulmasını geciktirdiği gibi, kültürdeki dağınıklığın da devam kültürdeki dağınıklığın da devam etmesine sebep olmuştur. etmesine sebep olmuştur.

• Böyle olmasına rağmen, ekseri Böyle olmasına rağmen, ekseri zamanlarını Frenklere ayırmış bir zamanlarını Frenklere ayırmış bir beyliğin, bu yönüyle diğer beyliğin, bu yönüyle diğer beyliklerden apayrı bir tarafının beyliklerden apayrı bir tarafının bulunması ve gazâ aşkının ötekilere bulunması ve gazâ aşkının ötekilere galebe çalması ve Müslüman Anadolu galebe çalması ve Müslüman Anadolu Türklüğünün kalbinin, Türklüğünün kalbinin, Osmanlı BeyliğiOsmanlı Beyliği'nin merkezine meylini temin etmiştir. 'nin merkezine meylini temin etmiştir.

• Çünkü Çünkü beyliklerbeylikler arasındaki kavgalar arasındaki kavgalar boş ve manâsızdır. boş ve manâsızdır.

• Fakat Osmanlı Beyliği'nin Fakat Osmanlı Beyliği'nin mücadelesi, bunlardan uzak olup, mücadelesi, bunlardan uzak olup, onlarınkine benzememektedir. onlarınkine benzememektedir.

• Sultan Alâeddin de onları bu gâyeyle Sultan Alâeddin de onları bu gâyeyle birleştirmiştir. birleştirmiştir.

• Zaten Zaten GermiyanGermiyan Beyliği Beyliği gibi gibi beyliklerin, her ne halde bulunursa beyliklerin, her ne halde bulunursa bulunsun, Osmanlıya tâbiiyeti, diğer bulunsun, Osmanlıya tâbiiyeti, diğer beyliklerin de birliğe yönelmesinde beyliklerin de birliğe yönelmesinde örnek teşkil etmiştir. örnek teşkil etmiştir.

• Bu bakımdan, daha önce Şeyhoğlu Bu bakımdan, daha önce Şeyhoğlu Mustafa’da görülen hususlar, başta Mustafa’da görülen hususlar, başta Ahmedî olmak üzere, Germiyan’da Ahmedî olmak üzere, Germiyan’da yetişen diğer şairlerde de yetişen diğer şairlerde de görülmüştür. görülmüştür.

• Geçen asra nispetle 15. yüzyılın farkı, Geçen asra nispetle 15. yüzyılın farkı, edebiyatta mesnevî türünün devam edebiyatta mesnevî türünün devam etmesinin yanında, nesir eserlerin ve etmesinin yanında, nesir eserlerin ve dîvânların fazlalaşması, millîliğe dîvânların fazlalaşması, millîliğe önem verilerek tarih şuurunun açığa önem verilerek tarih şuurunun açığa çıkması ve Osmanlı tarihinin çıkması ve Osmanlı tarihinin yazılmaya başlamasıdır. yazılmaya başlamasıdır.

• Daha asrın hemen başında Daha asrın hemen başında Germiyanlı Ahmedî (ölm. Germiyanlı Ahmedî (ölm. 1412-13/H.815), 1390 (H.792) yılında 1412-13/H.815), 1390 (H.792) yılında yazmış olduğu İskendernâme adlı yazmış olduğu İskendernâme adlı 8760 beyitlik eserini, 8760 beyitlik eserini, Yıldırım Yıldırım BayezidBayezid’in büyük oğlu Emir Süleyman’a ’in büyük oğlu Emir Süleyman’a (1402-1410) sunmuştur. (1402-1410) sunmuştur.

• Şair, mevzuunu Nizâmî’den almış, Şair, mevzuunu Nizâmî’den almış, İskender’in hayatına yer vermiştir. İskender’in hayatına yer vermiştir.

• Altı bölümden meydana gelen eserin Altı bölümden meydana gelen eserin son bölümü, Osmanlı Melikleri son bölümü, Osmanlı Melikleri Sülâlesinin tarihini teşkil etmektedir. Sülâlesinin tarihini teşkil etmektedir.

• Nihad Sami Banarlı tarafından 1939 Nihad Sami Banarlı tarafından 1939 yılında, Dâsitân-ı Tevârih-i Âl-i Osman yılında, Dâsitân-ı Tevârih-i Âl-i Osman ve Cemşid ü Hurşîd Mesnevîsi adıyla ve Cemşid ü Hurşîd Mesnevîsi adıyla yayınlanan eser, Osmanlı tarihini yayınlanan eser, Osmanlı tarihini manzum olarak vermektedir. manzum olarak vermektedir.

• Eserin tamamı, siyasetnâmeye yakın Eserin tamamı, siyasetnâmeye yakın olup, ansiklopediktir. olup, ansiklopediktir.

• Ahmedî, bu eserinden başka, 15. Ahmedî, bu eserinden başka, 15. asra dîvân ile giren şâirlerin başında asra dîvân ile giren şâirlerin başında gelmektedir gelmektedir

• Onun Cemşid ü Hurşid adlı mesnevîsi Onun Cemşid ü Hurşid adlı mesnevîsi de de Çelebi Sultan Çelebi Sultan MehmedMehmed’e sunulmuş ’e sunulmuş olup, 4800 beyittir. olup, 4800 beyittir.

• Bu eser ise daha çok aynı asırda Bu eser ise daha çok aynı asırda yazılan Tutmacı’nın Gül u Husrev’i yazılan Tutmacı’nın Gül u Husrev’i gibi aşk mevzuunu işleyen bir gibi aşk mevzuunu işleyen bir eserdir. eserdir.

Zaten bu asırda, 14. yüzyılda olduğu gibi dinî mesnevîler ağırlık kazanır.

• Bunların başında yine Ahmedî’nin ve Bunların başında yine Ahmedî’nin ve Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i gelmektedir. gelmektedir.

Didaktik ve nasihatnâme türünden eserler, bu asırda da görülmektedir.

Ayrıca tasavvufî eserler de mevcuttur.

• Sultan İkinci Sultan İkinci MuradMurad Han Han'ın 'ın saltanatına kadar, mesnevî vâdisinde saltanatına kadar, mesnevî vâdisinde verilen eserlerin yirminin üstünde verilen eserlerin yirminin üstünde olduğunu söylemek gerekir. olduğunu söylemek gerekir.

• Bunlar içerisinde hemen hepsinin; Bunlar içerisinde hemen hepsinin; gerek mevzu, gerekse konuyu gerek mevzu, gerekse konuyu işlemeleri yönüyle, ayrı ayrı işlemeleri yönüyle, ayrı ayrı kıymetlerinin olduğunu belirtmek kıymetlerinin olduğunu belirtmek yerinde olur. yerinde olur.

• Fakat gerek asrında, gerekse bütün bir Fakat gerek asrında, gerekse bütün bir Osmanlı Türk Edebiyatında varlığını Osmanlı Türk Edebiyatında varlığını sürdürecek ve günümüze kadar Türk sürdürecek ve günümüze kadar Türk milleti tarafından tutulacak olan milleti tarafından tutulacak olan eserlerin başında, Süleyman Çelebi’nin eserlerin başında, Süleyman Çelebi’nin 1410 yılında tamamladığı ve Bursa’da 1410 yılında tamamladığı ve Bursa’da yazdığı Mevlid’i (Vesiletü’n-Necat) yazdığı Mevlid’i (Vesiletü’n-Necat) gelmektedir. gelmektedir.

• Mevzuda çeşitlilik itibariyle Yazıcı Mevzuda çeşitlilik itibariyle Yazıcı Sâlih’in Şemsiyye’si, Ahmedî’nin Sâlih’in Şemsiyye’si, Ahmedî’nin Tervihü’l-Ervâh’ı, zikredilmesi Tervihü’l-Ervâh’ı, zikredilmesi gereken eserlerdir. gereken eserlerdir.

• Asrı, eserleriyle süsleyen şâirler Asrı, eserleriyle süsleyen şâirler içinde yer alanlardan birisi de içinde yer alanlardan birisi de Ahmed-i Dâî’dir. Ahmed-i Dâî’dir.

• Onun Çengnâmesi, Tıbba dâir yazdığı Onun Çengnâmesi, Tıbba dâir yazdığı Tervîhü’l-Ervâh’ı, Emir Süleyman’a Tervîhü’l-Ervâh’ı, Emir Süleyman’a sunulan eserlerdir. sunulan eserlerdir.

• Ayrıca Viysü Râmin adlı eserini Ayrıca Viysü Râmin adlı eserini padişahın emri üzerine tercümeye padişahın emri üzerine tercümeye başlamışsa da ömrü vefa etmemiştir. başlamışsa da ömrü vefa etmemiştir.

Camasbnâme Tercümesi ile Vasiyet-i Nuşirevân ve Mansûrnâme onun diğer eserleridir.

• Türkçe, müretteb olmayan Türkçe, müretteb olmayan (düzenlenmemiş) Dîvân’ı da (düzenlenmemiş) Dîvân’ı da mevcuttur. mevcuttur.

• Farsça dîvânı ile eserlerinin sayısı Farsça dîvânı ile eserlerinin sayısı 10’u bulmaktadır. 10’u bulmaktadır.

• Bunlardan Cinân-ı Cenân, Miftâhü’l-Bunlardan Cinân-ı Cenân, Miftâhü’l-Cenne, Sırâcü’l-Kulûb ve Tıbb-ı Cenne, Sırâcü’l-Kulûb ve Tıbb-ı Nebevî Tercümesi mensurdur. Nebevî Tercümesi mensurdur.