BANKASI'NIN TVE Ali Murat AKTEMUR'zetistanbul Galata'da gnmzde ve Trkiye CumhuriyetiMerkez faaliyet bu voyvoda Caddesi zerindeenfazla bilgiye sahipolunanyanyana iki Mimar Alexandrevallaury'nin buiki1892'de 27 gn bir trenle hizmete 1998 kadar Genel Mdrlk olarak Bugn ise ve FinansTarihive BelgeMerkezi olarakhizmetvennektedir. TtnRejisi ikizidurumundakibinaise,1925 kadar bu elinde Haziran ise, RejiyeTrkiyeCumhuriyeti Hkmeti el birlikte Ttn idaresi'ne Nihayet i 934TrkiyeCumhuriyeti Merkez gnmze kadar Merkez istanbul olarak faaliyet Buen zelliklerinden biri, bakan kuzeycepheninneoklasiksluptaHali. 14? istanbul'abakancepheninise yer yerorientalist unsurlar iermesidir. vallaury bu uygulamayla, ilekonumunumimaribir dille vurgulamaya AnahtarKelimeler: Alexandrevallaury, Mimar, FinansTarihi, voyvoda CaddesiShort History And Arehitectural OrOttoman BankAbstraetThese twobuildingsusedby the OttomanBank andthe Central Bank of theRepublicof Turkeyarethetwo best-documented buildings locatedonvoyvodaStreet in istanbuL. TheProject wasentrustedtothearchitect, Alexandrevallaury,andconstructionof thetwin buildingswas completed by 1892. Taday, it is the UzmanSanat Tarihi, Atatrkniversitesi Gzel Sanatlar Enstitsgretim Uzman Mimar i. Umut KUKARACI ve Sanat Tarihisi Muhammet ARSLAN'aederim.bank'sKarakybranch andhosts the OttomanBankBanking andHistoryResearch and Documentation Ccntre. The neighboring twin building of theTobacco Regie Administration was the headquarters ofthe Regie until June of1925, when all Regie propcrty, including its head Office, was seized by thegovernment of the Republicof Turkey. The buildingwasthen transferred tothenewly establishedState Tobacco Monoply, andin 933, tothe StateMonopolies. itwas purchased for the sumof400.000 Liras fromthe State Monopolies by theCentral Bankof the of Turkey in 1934, and hasservedas the branch of the Central Bank ever since.One ofthe most strikingcharacteristics ofthese buildings is that theirfaade facing is in the neoclassical style, while their rear faade,facingthe Golden Horrnandold shows orientalist elements. Vallaurywasus ing architectural language to express the East- West dualism of these twoinstitutions.Key Words: Ottoman Bank, Alexandre Vallaury, Architect, History ofFinancial, Voyvoda Streetistanbul'un ilesi Galata Semti'nde, gnmzdeBankalar Caddesi olarak bilinen Voyvoda Caddesi'nde yer alan zenginbir tarihi E. ELDEM, 135 Bir Hazine Tarihten izler,istanbul 1997, s.23-55.; Bkz. E. ELDEM, BanqueImpcriale Ottomane, istanbul 1994.;E. ELDEM, ve Tasnif Bir Toplum ve Ekonomi III, 1992, s.5-12.; V. ELDEM, imparatorlugu'nun iktisadi Bir Tetkik, istanbul 1970.; A.AKYILDIZ, Finans Sisteminde Dnm Para ve Sosyo-Ekonomik Etkileri), istanbul 1996.; A. AUTHEMAN, La Banque ImperialeOttomone, Paris 1996.; A. AUTHEMAN, Tarihesi, 1988.; D. C. BLAISDELL, EuropeanFinancial Controlinthe OtomanEmpire, NewYork 1929.: A. DUVELAY, Essai sur I'historie Financiere de la Turquie, Paris1903.; H. KAZGAN. Galata Bankerleri, 1991.; E. KIRAY, Ekonomik ve Borlar, istanbul 1995.; C. MORAWITZ, LesFinancesdelaTurquie, Paris 1902.;i. ORTAYU, EnUzun istanbul 1987.;A. OSMANOGLU, Babam Sultan Abdlhamid Ankara 1984.; PAMUK, Ekonomisinde ve Byme1820-1913, 1994.; J.THBIE, Interets et imperialisme Franais Dans I'EmpireOtoman (1895-1914),Paris 1977.; N. YILDIRAN, Borlanmada 33 Birliktelik ve Dogu-BatlEksenindeBirikiz Bina: TOtUnRejisive Osmani-i OsmanHamdi Beyve Dnemi, istanbul 1993, s.41-53.: A. NASIR, Trk Mimarlar,FenBilimleri Enstits Doktora Tezi), istanbul 1991.;M.2 Devleti'nin mali kaynak gidermek ve devletgelirlerini bir nizama koymak gibi ihtiyalar gerekli ciddi projeortaya Bunlardan ilki Rothschild'in projesi olup, Devleti'nceRothschild'ingcgz nndebulundurularak

ikincinemli projeParis merkezli finans Pereireve CreditMobiliergrubununtekliflerinedayananszkonusu projeyegre, kurulacakolanBanqueOttomone hememisyonmessesesi olacak, hemdeticaret ve stlenecek, bylece Devleti'ninTanzimat ile hamlesinin mali cephesini HenryLayardveGlynMills andCo. Londramerkezlincise, kurulacak Bank isimli sadecebir ticari bankaolarak ikinci vencprojeler rekabet sonuta, grubunun ilenihayetlenir ve grup, Hkmeti'nin prensip kabul ile 241856'da KraliesiVictoria'dan iznini (Royal Charter) (Resim: I). 500.000 sermayesi ile OtomanBank 3 Haziran 856'da ise Galata'da ticarifaal iyetine

Ticari hayata ilk ekonominin gre, tarihlerde lnukavelenamelerin 4 1863'de, ve ile Hkmeti yenilenenmukavelenameile dzeltilmesi yoluna 7 875'deS. AKPLAT.Kkenli Levanten Mimar Alexandre Vallaury, (Hacettepeniversitesi Sosyal Bilimler Enstits Doktora Tezi), Ankara 1991.; E.ELDEM, Bankalar Caddesi: Osmanlidan Gnmze Voyvoda Caddesi, istanbul2000.; Z. SNMEZ. "XIX. Trkiye'de Mimar Sorunu ve Sanayi-i Mektebi'nin ilk Alexandre Vallaury", LV. istanbul Sanat Sempozyumu, istanbul 1983, s.30-31.; OBA. Hukuk Mukavelenamesi Sureti, 30711892.Bkz. 1\. AUTII EMAN, Tarihesi, istanbul 1988.: A. AKY i LDIZ, Finans Sisteminde Dnm Parave Sosyo-Ekonomik Etkileri),istanbul 1996.Bkz. A. AUTHEMI\N. Tarihesi, istanbul 1988.; A. AKYILDlZ, Finans Sisteminde Dnm Para ve Sosyo-Ekonomik Etkileri),istanbul 1996.: E. ELDEM. 135 Bir Hazine Tarihtenizler, 1997,E. ELDEM, Bankalar Caddesi: Gnmze Voyvoda Caddesi. 2000.4 Bkz. E. ELDEM, 135 Bir Hazine Tarihtenizler,1997, s.23-55.3imzalanan yeni bir mukavelename ile, 1863 mukavelenamesinin birok maddesi yetkileri Osmani-i in:;;a 1828'ekadar tarihesini izleyebilmekmmkn Zira butarihekadar szkonusuarazinintapusunundefalarca cl grlmektedir. 1863 bugnk kadar,Galata'daki St. Pierre faaliyetini srdrm:;;tiirl'(Resim: 2). ynelik ilk ciddi l3ankasl Genel iVldr Sir Edgar VinCl'nt'in 7 1890 tarihli vc Pariskomitesi yelerindenThcodoreBerger'ye, yeni bir merkez etmek iinGalata'daTtnRejisi olanbir teklifini ierenmektubuolmu:;;tur7Sir Cdgar, Genel Mdiir'i.inteklifini, otarihekadar hizmet verenSt. Picrre ve de bahsederek. I.ondra Komitesiyelerinden W. Lander'eSonuta Paris ve Londra Komitelerinin 13 1890 tarih li merkez

YeniplanvemimarisiAlexandreVallaUl-y