osman keskinoglu - kurani kerim bilgileri

Nuzulunden Gnmze

Kuran Kerim Bilgileriwww.ihya.orgKuran Kerim Bilgileri ismindeki bu eseri sizlere sunmay nasip eden rabbl alemine skrler olsun Osman Keskinoglunun hazrlad bu eserin iindeki bilgiler bugun net ortamnda cok byk ihtiyac durumunda ne yazkki bir cok kuran kerim meali sitesi olmasna ramen bu alandaki eksiklii gren bir site olmad. www.ihya.org olarak bu eksiklii kapatmay bir manevi vazifemiz olarak bildik.Bu eserin okunmas ve scanner asamasnda olusan hatalar dzenleyen Adem kardesimizden Allah raz olsun. Bu hizmetlerde yer almak istiyorsanz bizimle irtibat kurabilirsiniz. http://www.ihya.org http://meal.ihya.org http://hadis.ihya.org http://kitap.ihya.org http://ruya.ihya.org http://forum.ihya.org

www.mollacami.comwww.nurulizah.com - www.mecelle.com

25 Temmuz 2005 Avusturya - Tirol

NSZ

Kur'an- Kerim, son peygamber Hz. Muhammed Aleyhisselama 23 ylda vahiy olunmutur. O, Allah Kitabdr. lahi Kitaplar arasnda O'nun en sekin HIDAYET (REHBERI KUR'AN) VE vasf ve zellii, Hz.Peygambere nazil olduu gibi HAK D I N LE GNDEREN O ' D U R . AHIT OLARAK ALLAH YETER." muhafaza edilmi olmasdr. Bugn bir milyar (Fetih Sresi: 28) bulan her mslmann hrmetle el stnde tuttuu Kur'an- Kerim, asla tahrife uramamtr. Dnyann her tarafnda, her mslmann evinde bulunan Mushaf- erif ayndr. Onun mbarek adn, derin bir saygyla sylerler, O'nun kutsal ayetlerini sonsuz bir cokuyla okuyup vecd iinde dinlerler, O'nun ayetleri ruhlar coturur, kalplere huzur verir. Yank gnller, sdk kalpler, onun sesinden en byk hazz alrlar. Ruhlar coup kanatlanarak ycelirler. M'minler onun nuruyla grr, onun hidayet yolunda yrrler. Onu dinleyenler ona hayran kalrlar. Kur'an'n tatl ahengi, ufuklarn maverasndan, gklerin tesinden ve her eyin stnden gelen ve daima stn kalacak olan bir ilhi sestir. Habeistan'a hicret eden ilk mslmanlarn banda bulunan Cafer-i Tayyardan onun ayetlerini dinledikleri zaman, Neci'nin papazlarnn gzlerinden yalar boanmt. Kur'an- Kerim, insanlar bir tek Allah tanmaya, ancak O'na kulluk etmeye ard. O, dalaletten hidayete, karanlktan nura, batldan hakka kavuturdu. yilie, hayra, mutlulua gtrd. Ruhlara huzur,. kalplere itmi'nan, gnllere ifalar sat, fazilet yolunu at. Cenab- Hak yle buyurur:" D I E R B T N DINLERDEN STN KLMAK ZERE, PEYGAMBERINI

OSMAN KESKOLU"Biz KUR'AN'DA, NANANLARA ANCAK IFA VE RAHMET O L A N EYLER NDIRIYORUZ."

Onun benzeri yoktur. O insanlara mutluluk yollarn at. Onun sayesinde en ksa zamanda dnyann ehresi deiti, seyri dzeldi. Kur'an- Kerim'in (sr: 82) . insanla getirdiklerini anlamak iin o zamanki dn ya tarihine bakmak yeter. Kur'an, Hz.Muhammed'e "O, inmezden nce insanlk ne haldeydi bir dnelim: CENAB- HAKK'N BIR MUCIZESIDIR. Tarihin, cahiliyet devri dedii o a karanlklar LEVH-I MAHFUZDA OLAN ANL iinde yzyordu. Zulmn en koyusu, hakszlklarn BIR KUR'AN'DR." en kts dnyay kasp kavuruyordu. nsanlk en (Brc: 21-22) korkun gnlerini yayordu. Araplar kz ocuklarn diri diri topraa gmyordu, aileler periand. Bu halde olan yalnz Arabistan myd? Kisrlarn kokmu lkesi, Kayserlerin rm Bizans ve ite btn dnya, her yer zulm ve zulmet iinde alkanyor. slm airi rahmetli Akif'in dedii gibi: "Bir kerrede, mamure-i dnya, o zamanlar, Buhranlar iindeydi, bugnden de beterdi. Srtlanlar gemiti beer yrtclkta, Disiz mi bir insan, onu kardeleri yerdi. Fervza btn fkm sarmt zeminin, Salgnd, bugn ark ykan, tefrika derdi..''' Kur'an- Kerim ile Hz.Muhammed koca bir irk alemini devirip putperestlii yere serdi. man ve feyz iinde yaayan bir dnya dodu. nsanlara mutluluk yolu ald. Vicdanlara bask kalkt, insanlar ta ve aa paralarna tapmaktan kurtuldu. Putperestlik kadar insan haysiyyetini krp ezen bir ey olamaz. Akl sahibi olan bir insan, ta ve aa parasna nasl olur da tapar? Bu akl almaz bir eydir. Kur'an, insann ruhunu kirleten, akln krleten, kalbini zehirleyen btl hurafeleri, bozuk inanlar silip att, en iyiyi, en doruyu getirdi. Toplum iinde en dil nizam kurdu. Onun temeli sarslmaz, kaidesi ypranmaz. rettikleri gzel, anlattklar dorudur. O kullar iin hidayettir: O iyilik yapanlara mjdeler verir, ktlk ileyenleri uyarr, azapla korkutur. Her trl ktln sonunun korkun olduunu haber verir. Toplumun mutlu dzenini bozanlar cezalandrr. Ahrette Tanr huzurunda, ulu divanda, hesap gnnde, her (Bakara: 2) kiinin yaptndan sorumlu olduunu bildirir. O hayr kaplarn aar, er kaplarn kapar. nsanlarn yararna olanlar buyurur, zararna olanlar yasaklar, Helal kldklarnn hikmeti, haram ettiklerinin illeti vardr. O, insanlara hayat veren saadet gneidir, fazilet kaynadr. Kalplere" B u KITAPTA ASLA PHE YOKTUR. O , MTTEKILER, ALLAH'TAN KORKANLAR IN HIDAYET REHBERIDIR, YOL GSTERICIDIR."

KUR'AN-I KERM BLGLER

iman ve huzur verir, topluma mutluluk getirir. nsanlar ona sarlnca birbirleriyle karde olup seviirler, bara eriirler. nsanlar, bu dnya zerinde bir ok haklara muhtatrlar. Bu uurda nice kanlar dktler, mcadele ettiler. Kur'an onlara ite bu haklar salad. Hrriyet, adalet, eitlik, kardelik verdi. nsanlar kanla alamadklarn Kur'an'la elde ettiler. efkat, merhamet kiinin en ok muhta olduu eydir. Bunlar o verdi. Renk, rk, dil fark gzetmeksizin bu gzel eyleri retti. Can, mal emniyeti salad. Kur'an en olgun insan meydana getirmeyi ama edindi ve bunu gerekletirdi, sra sresinin (23-39) ayetleri ile Furkan sresinin (60-77) ve Lokman sresinin (12-19)'uncu ayetleri dikkat ve ibretle okununca bu gerek kolayca anlalr (bunlarn mealini kitabn; Kur'an beeriyete neler bahetti blmnde okuyacaksnz). Kur'an- Kerim, insanlar Hakka davet hususunda en makul yolu tuttu; man esastr. Bu, varln esiz ve Ulu Yaratcs olan Allah' en gzel vasflarla tantr. man kuvvetlendirmek iin, O'nun var ettii yerlere, gklere ve onlarda olanlara bakarak ibret almay, varlktaki bu ince dzeni, akllara durgunluk veren olaylar dnmeyi, onlardaki rneksiz ve esiz gzellikleri inceleyerek bunlar yaratan Ulu Allah' tanmay ister. O emsalsiz canl varlk, ayetlerinden ibret almayanlar uyarr: Kur'an- Kerim, batan sona bir hikmet hazinesidir. O'nun delilleri ak, belgeleri aydndr. Haberleri doru, hkmleri salamdr. Kssalar ibretle dolu , EVIREREK GEERLER." olup insanlar fazilete tevik eder. Hakkn daima ' (Yusuf Sresi: 105) batla stn geldiini anlatr. Bylece tarihin akn, dnyann ehresini deitirip mutlu toplum yaratmay hedef alr. Maneviyat canlandrp ruhlar uyandrr. Din duygusu en kutsal ve en tatl bir duygu olup insanlk onunla yaar, hayat onunla mana kazanr, o yoksa insanlk lr, et ve kemik yn haline gelir. Kur'an- Kerim iman ve amel-i salih yani iyi iler yolu ile insanlarn mutlu olacan, hayr yolunun bu olduunu aklar. Fazilet yolunun bu olduunu gsterir, Bakara sresinin (177.) ayeti bu gerei gayet gzel dile getirir. Yukarda iaret ettiimiz (sr, Furkn, ve Lokman) sreler deki ayet-i kerimeler de bunun ak delilidir."GKLERDE VE YERDE NICE

BRET ALNACAK BELGELER VARDR KI, ONLARN YANNDA YZLERINI

Ahlk kitaplar, insanlarn davranlarn: Gzel huylar, kt huylar diye ikiye ayrr. Kur'an fazilet olan iyi huylar getirdi, ktlkleri ortadan kaldrd. Kiinin davranlarnda gzel huylu olup kt huylardan kanmasn anlatt. Aksi halde kii insan olmaktan kar, aalar aasna yuvarlanr. nsann iini kemiren, toplumu ykan, hayat zehirleyen kt huylarn hepsi slm'da yasaktr. Kur'an- Kerim, yeryznde en ok okunan, en ok ezberlenen, en ok

OSMAN KESKOLU

yazlp baslan bir kitaptr. Her mslmann evinde bir deil, birka Mushaf bulunur. Hafzlar onu ezberlemekte, mfessirler manasn yorumlamakta, mctehitler ondan hkm almakta!, kelmclar akl delillerle tevhit dininin temelini beyan etmekte, fkh limleri helal ve haramn aklamakta, tarihiler ondaki kssalardan ibret yerlerini anlatmakta, vaizler halk irat iin gzel rnekler sergilemekte, hattatlar onu en gzel yazmak iin btn sanat hnerlerini ortaya dkerek birbirleriyle gzel sanat yar yapmakta, edebiyatlar, onun belagatndan yardmlanmaktadrlar. Hakk arayan arifler, veller, sdklar ve slih kullar onun gsterdii yoldan gidip aradklarna kavumakta, mutlulukla kucaklamakta... Kur'an, slm mmetine ite bunlar yapmakta, dilediklerini vermekte... Bylece ona uyanlarn kederleri snd, elemleri dindi, kt duygular sindi, kalplere huzur indi. Bu dnya zerinde maddeci davranlarn esiri olan insanlar, Kur'an'n sesini dinleseler, ona uysalar, boumaktan, birbirleriyle boazlamaktan kurtulurlar, hem kendileri azaptan kurtulur, hem de bakalar huzura kavuur, insanlk mutlu olur. Korkun karanlk gecelerde siyah bulutlar iinde akan imekler, karanl nasl yrtp paralarsa, Kur'an'n nuru da, insanlar zerine ken ar karanlklar ylece datr. Kalplerin iine bir kurun sertliiyle kp reklenen btl inanlar, kt kuruntular, rk kanaatlar silip atar. Uyank ruhlar, yank gnller, Kur'an'n nurdan berrak alayanndan szlp geerek Hakka ularlar. Temiz yreklerden ykselen mbarek dilekler ile fevz felaha kavuurlar. Hayat zehirleyen kirli hrslar, hin emeller, irkin arzular, kt niyetler, Kur'an'n tatl sesi nnde eriyip gider. Azgn fitne ve fesad fetini, onun ho nefesi sndrr. lk olarak Mekke'nin yaknndaki Hira tepesinden ykselen bu kutsal ses, ebediyete kadar kesilmez. nsanlarn mutluluu iin nurdan dalgalar halinde dalgalanr durur. Kuru llerde yanp kavrulan insanoluna kevserler sunarak onlara ifa olur, onlar bu grltl hayatn azgn arklar arasnda sklp ezilmekten kurtarr. Ruhlar rahmet ve mafiret alayannda temizleyip Hakkn huzuruna nur iinde gnderir. Evet, Kur'an'n sesi 15 asr evvel Hira tepesinden ykseldi. O ses, kesilmeden hep devam ediyor. Kk, byk, gen, yal btn m'minler onun sesine kulak veriyor, ona kouyor ve couyor. Mslman yavrusu ninnilerle birlikte onun sesiyle yetiip byyor. Akam yatana yatarken, imanl annesinin ona rettii u dualar okur: Yattm Allah, kaldr beni Nur iine daldr beni,

Can kafesten ayrlncamn ile gnder beni.

KUR'AN-I KERIM BLGLER

Yattm sama, Dndm soluma, nandm Sbhnma, Sarldm Kur'an'ma. Krk yanm krk atl, Krk da Muhammed adl. ''Ysin''im kilit, Atm gk kapsn. M'minler namazda, Hepsi Hakka niyazda... Bu duay okuyan, Cennet kucazdr..."

,

Tatl bir sesle bunlar okuyan yavrucuk, minik ellerini yzne srer, gzlerini yumar, Cennet kularna kararak uykuya dalar. Kur'an- Kerim, ismine uygun olarak, yeryznde en ok okunan kitaptr. 15 asrdan beri hafzlar onu ezberleyerek hafzalarnda yaatrlar. Kurr ise onu en gzel ve en tatl ahenkle okumay renmekte ve retmekte. M'minler de huu iinde onu dinlemekte. Ahlaklar ondan fazilet dersleri alp ruhlar onunla terbiye etmekte. Ksacas O bir mmete Hakk duyurmakta ve onu hakla doyurmakta. Ben, Kur'an ilimleriyle genliimden beri megulm. Bu benim iin sevimli bir almadr. Tahsil zamanmdan sonra da bu yoldak almalarm devam etti. Kur'an Tarihi, Kur'an Yolunda, Kur'an Bilgileri, Son lh Kitab Kur'an- Kerim adl eserler basld. Douda, batda, mslim, gayr-i mslim kimseler tarafndan Kur'an hakknda bir ok eserler yazlm ve yazlmaktadr. Ben de bu konudaki aratrmalarma yeni katklarda bulunmak iin, almama hz verdim. Bu defa daha geni bir aptaki bu eseri, mslman kardelerimin istifadesine sunmakla bahtiyarm. almak bizden, muvaffakiyet Cenab- Hak'tandr. Ankara, 1986Osman KESKOLU

VAHYN BALAMASIzerinde yaadmz bu ihtiyar kre, ilk hilkat gnnden beri, gnein etrafnda dnmesine devam ediyor. O, lh nizam gereince kurulmu dzen zere dnmesine devam ededursun. Biz de biraz " N E YCEDIR O ALLAH KI, BTN LEMLERE geriye dnelim, bunaltlar iinde yzen gnmzden BIR UYARC OLSUN DIYE uzaklaalm, tarihte dolaalm. te mildn 610. KULU (MUHAMMED'E) FURKN' NDIRDI. GKLERIN VE YERIN ylndayz. Kutsal htralarla dolu olan Mekke'de HKMRANL ANCAK bulunuyoruz. Bak, o da, btn dnya gibi derin O'NUNDUR." uykusuna dalm, gaflet iinde uyuyor. Btn g(Furkn Sresi: 1-2) nn bo eylerle geirmi, vaktini bo eylerle ldrm... Kafas bo, gnl bo, gecesi, gndz bo. i gc, yerlerinden kmldamaya takat olmayan irili ufakl 360 kadar putun etrafnda vakit vakit dnp dolap onlara tapmaktan ibaret. Ne gaflet ki, insan eliyle yaplm olan aa ve ta paralarna tapmay marifet sanyorlar ve sonunda byle derin bir gaflet iinde uykuya dalyorlar. Dnya uyuyor, tarih uyuyor, onlar uyuyorlar. Bize "Din Felsef Sohbetler" gibi muazzam bir eser brakan rahmetli Ferid Kam'n hakk var. O, byleleri iin yle der:HIRADA LK VAHYN BALAMASI

Huraft cihana hkim etmi, Bakn insandaki btl sebata. Yalanlarla donatm kinat, Dzenlerle dzen vermi hayata. Her gece gibi bu gecenin de sabah olacak. te tanyeri aarmak zere. Herkes serilmi yatyor. Ancak Mekke evlerinden birinde bir insan, gz ve gnl ak dnyor. Vicdannn sesine, ruhunun sedasna kulak vermi, onlar dinliyor, dima fikirler maheri gibi. O, daha sakin dnecei, kendini ibadete

12

OSMAN KESKOLU

verecei bir yer olan Hira'ya gitmeye hazrlyor. Yavaa yatandan syrld. Yanbanda olan eini tatl uykusundan uyandrmaya kyamad. Eiyle birlikte gndzleyin hazrlam olduklar azk torbasn alp yrd... Sabahn serin rzgr, lleri yalayarak hafif hafif esiyordu. Ayaklar alk olduu iin Hira dann yolu onu hi te yormad. Mekke'ye mil mesafedeki bu maaraya evkle kotu. Orada arad skun ve huzur vard. Maarann azna geldii zaman biraz duraklad, etrafa, gk yzne yle bir bakt. Douda afak skmeye balamt. Tanyerinin ilk klar, yine dou ufkundan fkryordu. te bu sabahn da gnei doacak, fakat insanln aydn gn ne zaman doacak? Hakikat gnei ne zaman klarn sap ruhlar aydnlatacak? nsanln zerine ken bu kara bulutlar ne vakit dalacak? Kalpleri saran bu inkar ve kfr sisleri ne zaman syrlacak? Vicdanlar balayan basklar, bo inanlar, hurafeler ne zaman kalkacak? Yetimlerin gz yalarn silecek, yoksullarn imdadna koacak bir efkat eli hani? Hira tepesinden etrafa bakarken neler dnrd neler. Allahm gzel yaratt bu dnya zerindeki insanlar, ne zaman dalaletten kurtulup hidayete kavuacaklar? mana sarlp kardee bir hayat yaayacaklar? man ve slm... te insanln fazilet ve saadet kayna bunlardr. Bunlarsz dnya karanlktr... Vaktiyle Hz.brahim burada yle dua etmiti:"YARAB, SEN ONLARA, SENIN AYETLERINI OKUYAN, KITABI VE HIKMETI RETEN, ONLAR HER KTLKTEN ARTAN BIR PEYGAMBER GNDER. DORUSU GL VE HAKM OLAN ANCAK SENSIN'''

Fakat Mekke halk imdi kfr ve irk iinde, Ebu Cehilleriyle, Ebu Lehepleriyle dallet bataklarna dalm, btl iinde yzp duruyor. Tarihle, htralarla dolu olan Mekke'ye bakt, tekrar tekrar bakt, llerden gelen serin havay teneffs ettikten sonra maaraya dald... (Bakara: 129) Raviler derler ki: "Hazreti Muhammed Gr- Hira'da bu sefer ka gn geirdi, bilemeyiz. Fakat hi bir zaman bir aydan fazla kalm deildir. Ulem diyor ki: ''Maarada hangi din zere ibadet ediyordu, kestiremeyiz. Hazreti brahim'in eriat zere miydi, yoksa ondan sonra gelen Peygamberlerden birinin eriat zere miydi? Hem bunu aratrmaya ne hacet. Hak Tel onun gznn nne kinat kitabn am, Levh-i Mahfuzu sermi. Kalbine Tevhid Dinini koymu, istikbalin Peygamberinin kalbini ona gre tasfiye etmi, ruhuna slm nurunu aktmt. Hazreti Muhammed nne alan bu kitabn sahifelerini okuyor, kinatn azameti gnln dolduruyordu. Gklerin berrakl, yldzlarn parlakl, esen rzgr, yeeren otlar, ten kular, her ey ona bir Allah'n varln duyuruyordu: Lilhe illallah, onun tebihi olmutu. te bu nur hlesi iinde Muhammed Aleyhisselm hilkatin bu yksek noktasndan etraf seyrediyordu. Ayann altnda dalar, onlarn eteklerinde

KUR'AN-I KERM

BLGLER

13

vdiler, kum lnn ortasnda yer yer cennet gibi vahalar uzanyordu. stnde gk kubbeyi ssleyen saysz yldzlar, Ay ve Gne her ey Hlik'a secde ediyordu: yle olduu halde kavmi hl putlara tapnyordu. Ne gaflet, ne dalletti: Btn kavmi koyu bir dallet, derin bir hsran iinde yzerken, bir kiinin kalbi ve dima bu irk ve dallet, kfr ve ilhd irkeflerinden temiz ve mnezzeh kalmt. nayeti lhiye onu (Rahman Sresi:1-7) korumutu. Kalbi insanlk akiyle arpyor, dima beeriyetin selmet yolunu dnyordu, mrnde puta secde etmemiti. Dimandaki dnceler dile gelecek, kalbindeki duygular canlanacak gibiydi. Btn hilkat, ilhi bir huzur iinde, varlk Hlik'a kar uysallkla ba emi dururken, vahyin sahifeleri ald: Gnn birinde eve dnecei srada kendisine bir hl oldu. Sanki maaraya baka bir skn geldi, yeni bir hdise vukubulacak gibi bir hl oldu. Etrafna baknd; bir ey gremedi. Uzaktan geliyormu gibi ahenkli bir ses duydu. Ses talara bile tesir yapp ileyecek bir ekilde ak ve ayn idi: Oku! dedi. Titrek bir sesle: Ben okumak bilmem, dedi. Melek onu kucaklayp yle yukardan aaya tkati kesilinceye kadar skt ve ayn tatl henkle: Oku! dedi, Ben okumak bilmem, diye cevap verdi. Sesin sahibi yine ayn ekilde onu batan aaya bir sktktan sonra: Oku! dedi. nc defasnda: Ne okuyaym, deyince, Melein sesi ykseldi: Oku Yaradan olan Rabbinin namna oku. O, insan yapkandan yaratt, Oku, kalemle reten Kerim Rabbin akna oku. O, insana bilmediklerini retti.'' Hazreti Peygamber de ayn kelimeleri tekrarlad. Peygamber Efendimiz bu hdiseyi yle anlatyor: ''O dnd gitti. Ben uykudan uyanr gibi oldum. Sanki kalbime bir kitap yazlmt, Maaradan kp dan ortasna geldiim zaman gkten yle bir ses geldi: Y Muhammed, sen Allah'n Resulsn, ben Cebrail'im. Bam kaldrp ge baktm. Bir de ne greyim, Cebril bir dem suretinde, ayaklar ufukta... Ya Muhammed, sen Allah'n Peygamberisin, Ben Cebrilim,' T A N O RAHMANI, RETTI KUR'AN', YARATT NSANI, BILDIRDI ONA BEYAN, GNE VE AY HESABN, NEBAT VE AA SECDE HALINDE."

14

OSMAN KESKOLU

diyor. Ne bir adm ileri atabildim, ne de geri. Gzlerimi ufuktan bir trl ayramadm. Hangi tarafa bakm olsam Melek o tarafta grnd. Bu hl zere ne kadar durdum, bilmiyorum. Sonra o ekildi, ben de Mekke'ye ehlimin yanna dndm..." Bu Melek sesi ne idi? Hazreti Muhammed bundan nce de gibden gelen bu sesi bir defa daha iitmiti. O da yle olmutu: Kureyliler Kbe'yi tamir ediyorlard. Resulllah da Kurey ile birlikte ta tayordu. Futas (zar) zerinde idi. Kavminin deti ise, bellerine doladklar futalarn omuzlarna koyup ta onun stne almakt. Amcas Abbas: "Kardeimin olu, u futan omuzunun stne koy ve ta onun stnde ta. Bylece omuzun incinmi olmaz." dedi. O da futasn, kavminin yapt gibi omuzuna koymak iin kaldrd. Vcudu alnca anszn yere dt. Uzaktan gelen bir ses duydu: " Ya Muhammed, sen Peygambersin, sana yakmaz, futan rt!" O, bu iin dehetinden hemen futasn rtp kalkt ve ta plak omuzuna koyarak yle tamaa balad. Amcas Abbas'n, kendisine bakalar gibi yapmasn sylemesine ramen, hatiften bu sesi duyduktan sonra bir daha futasn kaldrmad ve ondan sonra plak grlmedi.(1) te ilk defa gibden byle bir ses gelmiti. Fakat o geici bir eydi. imdi ise hl bambaka idi. Bu ses tekrar tekrar geldi. Hazreti Muhammed Melein sylediklerini aynen belledi ve tekrarlad:

kra3 Bismi rabbikellezi halaka, halakal-insne min alak. tkra' ve rabbkelekreml-leziailemebilkalemi, allemel-insnemalemyaflem." Eve ulanca ei Hz.Hatice sordu: Y Muhammed, sana ne oldu, nerede kaldn? Seni aramak iin hizmetileri bile gnderdim. Hazreti Hatice'ye bandan geenleri anlatt. O da: ' "Mjde, mjde! dedi. Sebatl ol. Hatice'nin nefsini, kudretli elinde tutana yemin olsun ki, umarm sen bu mmetin Peygamberi olacaksn.'' Hazreti Hatice ona biraz istirahat etmesini syledi ve acele kp akrabasndan olan Varaka bin Nevfel'e kotu. Varaka, Tevrat ve ncil'i bilen bir adamd. Ona einin bandan geenleri anlatt. Gzlerini kaybetmi bir ihtiyar olan Varaka, bu szleri dinledikten sonra:(1) Bu hdiseyi Buhar vesir Hadis kitaplar rivayet etmektedirler. Araplarda cahiliyette plakln pek ayp saylmad anlalyor. yle ki, bir aralk Kbe'yi bile anadan doma rlplak tavaf ederlerdi.


15

"Kuddus, Kuddus, dedi. Varaka'nn hayat kudreti elinde olana yemin ederim ki, eer bu sylediklerin anlattn gibi ise, Y Hatice, ona Musa'ya gelen Nmsu Ekber Byk Melek gelmi. O bu mmetin Peygamberidir. Ona syle, sebt etsin. Kavmi onu vatanndan karacak, keke o gn ben sa olsam da ona yardm etsem..." Hazreti Hatice, sevinerek eve dnd ve ona Varaka'nn sylediklerini anlatt. Bunun zerine Hazreti Muhammed, Rabbine hamdetti. kr nianesi olarak Kbe'yi tavafa kt ve orada o da Varaka'ya rastlad, ona bandan geenleri anlatt. Bu hdiseyi Buhar, Hazreti Aye'den yle rivayet ediyor: Hazreti Aie diyor ki: "Resulllahn ilk vahiy balangc uykuda ryay sdka grmekle olmutur. Hi bir rya grmezdi ki, sabah aydnl gibi ak ve ikr olmasn. Ondan sonra kalbine yalnzlk sevgisi konuldu. Artk Hir'daki gr iinde halvete ekilip orada ehlinin nezdine gelinceye kadar adedi belli gnlerde tehanns ve teabbd eder. Sonra yine Hatice'nin nezdine dnp bir o kadar zaman iin yine azk tedarik ederdi. Nihayet bir gn Hira grnda bulunduu srada Emri Hak yni vahiy geldi. yle ki: Ona Melek gelip, "Oku" dedi. O da, "Ben okumak bilmem" dedi. Resul Ekrem buyurur ki, "O zaman melek beni alp takatm kesilinceye kadar sktrd. Sonra brakp yine "Oku" dedi. Ben de ona "Ben okumak bilmem" dedim. Yine tutup ikinci defa takatm kesilinceye kadar skt. Sonra beni brakp yine "Oku" dedi. Ben de "Okumak bilmem" dedim. Nihayet yine alp nc defa skt. Sonra brakp: ''lkra' Bismi rabbike; "Yaradan Rabbinin ismiyle oku. O ki, insan phtlam kandan yaratt. Oku ki, senin kerm Rabbin, kalemle retmitir. nsana bilmediklerini talim etmitir." dedi. Bunun zerine Resul Ekrem yrei titreyerek evine dnd ve Hazreti Hatice'ye: "Beni rtn, beni rtn" dedi. Korkusu zil oluncaya kadar vcudunu sarp rttler. Ondan sonra, olup biteni Hatice'ye nakletti: Kendimden korktum, dedi. Hatice: yle deme, Allaha yemin ederim ki, Allah hi bir vakit seni yalnz brakp utandrmaz. nk sen akrabana bakarsn, iini grmekten ciz olanlarn arln yklenirsin, fakirlere verir, kimsenin kazandramyacan kazandrrsn. Misafiri arlarsn, Hak yolunda zuhur eden hdisatta halka yardm edersin, dedi.

Bundan sonra Hz.Hatice, Resul Ekrem'i alp amcas olu Varaka biniNevfel'e gtrd. O, cahiliyet zamannda Hristiyanla girmi bir adamd.

16

OSMAN KESKOLU

branice yaz bilir ve ncil'den Allahn nasib ettii kadar yazard. Gzleri kr olmu bir ihtiyard. Hz.Hatice, Varaka'ya: Amcam olu, dinle de bak, kardein olu ne sylyor, dedi. Varaka: Ne var, karde olu? diye sorunca Resulllah, grd eyleri kendisine haber verdi. Bunun zerine Varaka dedi ki: Bu grdn Allah Tel'nn Musa'ya gnderdii Namus-u Ekber'dir. Yni srr vahiy sahibidir. Ah, keke senin dvet gnlerinde gen olaydm. Kavminin seni yurdundan karaca zaman keke hayatta bulunsaydm. Resulllah: Onlar beni yurdumdan karacaklar m? diye sordu. Oda: Evet, dedi, zira senin gibi bir ey getirmi, vahiy gelmi bir kimse yoktur ki, dmanla uramasn. ayet senin dvet gnlerine yetiirsem sana son derece yardm ederim. Ondan sonra ok gemedi, Varaka ld. O esnada fetret-i vahiy de vukubulmutu." Buhr'nin rivayet ettii bu Hadsi erifteki baz noktalara temas etmek isterim: 1- Hazreti Peygamberin ilk defa karlat bir halin tesiriyle geirdii buhranl dakikalarda Hazreti Hatice'nin metaneti ve sarfettii szler dikkati eker.. yle szler sylyor ki, olgun bir kadn ve vahiy nazil olacak olan Hane-i Saadete lyk bir zevce olduunu gsteriyor. 2- lk inen vahiyde "kra' = Oku" diye emir, emr-i tekvinidir, emri teklifi deil. Zira Peygamber mm idi, okumak bilmiyordu. Fakat: "Kan phtsndan, iiten ve gren, akl sahibi insan yaratan Allah, sana vahyettiklerini insanlara okuyasn diye seni kari', okuyan yapmtr, halka sen bildireceksin.'' demektir. 3- Hira Gr'nda ilk vahiy uyankken mi, yoksa rya halinde mi geldi? Rivayetler muhteliftir. Hazreti Aie'nin rivayetinden uyankken olduu anlalyor. bni Hiam ise ryada idi, diyor. Bu iki rivayeti telif mmkndr: Evvel ryada idi, sonra aynen vaki oldu. Zaten vahiyden nce ryay sdka devresi geti ki, bu hl vahye bir nevi hazrlkt. Resulllah Efendimizin ryasnda grm olduu eyler, gn gnne olduu gibi kard. Hazreti Aie'nin rivayet eyledii gibi: "Vahyin ilk balamas ryay- sliha iledir. Hibir rya grmezdi ki, sabah aydnl gibi vzh ve ikr kmasn." Beyhak, bu mddetin alt ay kadar olduunu syler. Demek Resulllah Efendimizin ruhu o kadar sfilemi, kalbi o kadar effaflk kazanmt ki, vahy-i ilhyi kabul ediverecek bir hle gelmiti. Gayb


17

lemiyle ittisal peyda ediyor, ly- illiyyine ulayordu. Resulllah Efendimiz bizzat, bu hali yle tarif eder: ''Sanki kalbimin zerine bir kitap yazlmt.'' 4- Titremesi korkudan deildi. Yklendii peygamberlik vazifesi ar olduundan, hakkyla ifa etme endiesindendi. Annie Besant ismindeki ngiliz mutasavvf kadn bir konferansnda Hazreti Muhammed'in hayatnn bu devresine, vahyin iniinden nceki bu hline temas ederek yle demektedir: "Hazreti Muhammed byle herkese faydal olmak, yardm yapmak gibi iyi ve temiz bir hayat yaarken i leminde bir frtna kopuyor, nefsinde mcadeleler geiriyordu ki, bu hali ancak ilh vahye mazhar olan Allann yakn kullar bilir. Ruhuna btn mnalar yklendii zaman sahraya kp tenhalklarda dolard. Aylarca bu hal zere devam etti. Sahrann ortasnda bir maaraya ekilir, orada yalnzca sknet iinde Allahna yalvarrd. Gnlnde Rislet nuru, Peygamberlik me'alesi parlamak zere idi. Nihayet kendisine "Oku!" diye nid eden sesi duydu. Parlak bir gecede gkten inip onu kaplayan bu vahiy nurunun iinde kendisini kavmine Risletini tebli etmeye dvet eden Melei grd. Melek ona Allahn vahyettiklerini insanlara retmesini syledi. Teblie memur oldu."(2) Uzlete ekilen bu Peygamber, btn bir milletin hayat kayna oldu. Milletinin arasna girip, onlara karp ve kaynap onlarla Allah namna konumas emrolundu. O artk bambaka bir adamd. O, Arap diyarnda nizaml bir devlet kuracakt. yle kuvvetli ve satvetli bir devlet ki, ondan sonra gelenler Avrupa'ya ilim nurunu gtreceklerdi. Onlar gene kuvvetli ve evketli bir imparatorluk kuracaklard. Onlar, baka hi bir dinde benzeri olmayan bir ekilde Allah bir bilip huzurunda ibadet yapacaklard. Bu Arap Peygamberinin dinine tbi olmayanlarn bilmesi gereken bir ey var: slmiyet, mtekidlerine ok salam bir akide, sahibinin gnlne ok derin ileyen bir iman vermektedir. Filozof Ben'in dedii gibi: "Eer gerekten akidenin shhati, sahiplerinin seyir ve slknden, davranlarndan anlalrsa, Mslmanlar bir dn ve Muhammed'in szlerinin bugne kadar insanlarn amellerinde nasl hkim olduuna bir bak: Yeryznde hi bir Mslman yoktur ki, slmdan ve onun Peygamberinden holanmayan bir kalabalk arasnda da olsa, onlarn alaylarna bakarak namazda secdeye varp Allahnn huzurunda yerlere kapanmaktan ekinmi olsun.(3) Buhar'nin rivayetinde geen tehanns arihler tefekkr, ibret ve mrakabe ile tefsir ederler ki, bu hali, "Kahramanlar" eserinde Carlyle (1795-1881) yle tasvir etmektedir:VAHYN LK ANLARINDA

(2) Peygamberin teblie memur oluu ilk vahiyden sonradr. (3) Muhammed Subeyh, El-Kur'an. c.l, s. 35-38, Kahire

18

OSMAN KESKOLU

"Muhammed'in dimana her dakika hazar ve sefer zamanlarnda binlerce sual hcum ediyordu: "Ben kimim? Niin varm? Bu hudutsuz kinat ne? Neye inanmal?" Fakat Hira'nn kayalar, Tr'un ge ykselen hikalar veyahut harabeler ve ovalar bu suallere cevap veriyor muydu? Asla. u devreden kinat, birbirini kovalayan gece ve gndz, prldayan yldzlar, sanaklar getiren bulutlar... Bunlarn hibiri bu sorulara cevap vermiyordu.''

Peygamberliin balangc olarak srlar rya leminde kefolunmaya balad. Ryalar aynen kyordu. Nihayet vahiy nazil olmaya balad. Bir gn Hira'da Melek gelerek: "Oku! Yaratan Rabbinin ad ile oku! O, insan kan phtsndan halk etmitir. Kalemle reten, bilmediini talim eden, kerm Rabbin hakk iin oku!" dedi. Bu hitaptan sonra Allahu Zlcellin tecellisinden titredi. Nbvvet vazifesini yklenmek byk bir eydi, mesuliyeti ard. Bunun karsnda titrememek kabil miydi? Kamusun beyanna gre:"Vahiy, iaret eylemek mnasnadr. aret-i sera mnasna mevzudur ve mna-y merkum al vehir-remz vetta'riz kelmla ve terkipten mcerred savtile ve baz cevarih ile bil'iare hsl olur. Ve kitabetle de suret bulur. Bu cihetle bunlarn her birinde istimal olunur... Ve vahiy yaz yazmak mnasnadr. Ve yazlm nme ve kitabe tlak olunur. Ve eli gndermek mnasnadr. Ve ilham mnasnadr. Ve gizlice sz sylemek mnasnadr. Ve mutlaka bir her adama ilka olunan kelma denir. Ve savt ve vaze denir, gerek insann ve gerek irin olsun. Ve vahiy sr'at eylemek mnasnadr." "(ha) bir adama bir kimseyi, ya bir nesneyi gndermek mnasnadr. Ve ilham mnasnadr. Ve kalbe havf ve endie dp hafvnk olmak mnasnadr.(4)VAHY NEDR? VAHYN DLDE ve DNDE MNALARI

Ragb Isfahani der ki:"Vahyin asl, seri' iarettir. Ve sr'at tazammun eder, remz yoluyla ve sz ile olur; bazan terkipten mcerred savtla olur; baz cevarih ile iaretle ve kitabetle de olur."

ll'inci srenin 19'uncu yetinde (Evh leyhim) onlara sz sylemeden iaret etti mnasnadr. ha cevarihle de yaplr, Arap airi yle demi:"Ona yle bakverince fikrimin incelikleri onun esiz gzel vasflarna hayran kald. Bu bak ona benim onu sevdiimi ih yni iaret etti ve o bunu anlaynca eseri yanaklarnda belirdi.''

Grlyor ki, vahiy: Bakalarna gizli kalan bir ekilde kendisine tevcih olunan kimseye husus ve ser bir ekilde gizli olarak bildirmektir. Garizi ilhame de vahiy denir, arlara olunan vahiy gibi: (ve evh Rabbke ilen-nahl .. )

Hatralara ilham ve temiz ruhlu, selim ftratl insann kalbine koymak mnas da gelir. Hazreti Musa'nn anasna vahyi gibi.

(4) Kmus tercemesi, Okyanus-Mtercim Asm Efendi.


. ,

.

19

Bunun zdd da byledir. O d a eytann vesvesesidir: 6'nc srenin 112'nci yetindeki vahiy sz byledir. Allahm Enbiyasna vahyinde fiilin asl maddesindeki bu iki asl mna yni gizlilik ve sr'at vardr. Masdarn mnas budur. Vahyin din dilinde mnas: Allah Talnn Peygambere bir hkm er'yi bildirmesidir; onun kalbine ilkasdr. Trkemizde vahiy din mnasnda olarak kullanlr. Ancak bazan ilham yerine de kullanlmtr. Leskofal Galip Bey: Tecelli berk urur yeryer sevd- d- canmdan, Cihn- Tr-i akm, nr akar her glistanmdan diye balayan kasidesinde: Ben ol vahy~ver-i nazmm ki st- ehr-i Cibril Olur peyda sarr-i hme-i mu'ciz beynmdan. demektedir. stiklal Marmz yazan byk slm airi merhum Akif de lmez ehitlerimiz iin yazd anakkale iirinde vahiy kelimesini yle kullanmaktadr: "Bu, tandr."diyerek Kbeyi diksem bana; Ruhumun vahyini duysam da geirsem tana; Yine birey yapabildim diyemem htrana.'' Vahiy ile ilham arasnda fark vardr. Vahyin Allah tarafndan olduuna Peygamberin kalbinde zarur bir ilm-i yakin hsl olur. lham ise nereden geldii belli olmayan bir his ve uurdur. lham, delilsiz olarak yni bilgi vastalarmzdan birine dayanmayarak kalbe feyiz tarikiyle doan mnadr. nsanlar iin bilgi vastalar; selim hisler, akl ve haber-i sadk olmak zere tr. His ve mahede altna girmeyenleri akl ile biliriz. Akl da her eyi bilemez. Akl ve his ile bilinmeyen eyler hususunda bir sadk habercinin haberine, sem'an nakle muhtacz... Vahiy ve nbvvet bu ksmdandr. Vahyin suret-i vukuunu ve mahiyetini ancak Enbiya bilir. Bu hl, nbvvet srlarndandr. eyh Dede Galib'in dedii gibi: Ey hme o rutbe olma lk, Esrar- nbvvet olunmaz idrk. Zaten ruh haller hakknda beer bilgisi pek ksadr. Bugn ilim ve fennin akllara hayret verici terakkisine ramen, psikoloji sahasnda emekleyen bir ocuk vaziyetinden ileri geebildiini kim iddia edecek? Son gelimelerin ve

20

OSMAN KESKOLU

bulularn meydana karmaya balad uuralt lemler ne esrrengiz eylerdir. Vahyin hakikatini kavrayabilmek ise ok gtr, hatt vahyin hakikatn idrke imkn yoktur; vukuunu inkra imkn olmad gibi. Muhammed Reit Rza "Vahyl-Muhammed'' nam eserinde bu husustan bahsederken "Akl Zhir ve Akl Btn" diye bir taksim yaptktan sonra diyor ki: "Akl Btndan baka bir de Akl Hafiy" vardr. Tahteuur ilham diyebileceimiz akl btn fikirleri okur, gizli eyleri bilir. uur alt yle kuvvetli bir eydir ki, ondan hibir ey kamaz. Her eyi uurun t derinliklerine gmer, bazan meydana karverir. Gizli uur fevkalde haller arzeder. spirtizma ilim dnyasn megul eden bir hl alyor." Hayvanlardaki hayret verici eylere biz eriat dilinde, "ilham- ftr" diyoruz. Garp ulems buna sevki tabi adn veriyor. Hayvanlara bile vahiy var. Umum mnada vahiy bir tahteuur ilhamdr. Akl- btn ruh yerine kaimdir. Nefs-i ruhndir. Ruh lemi esrarla doludur ve rtldr. Anlayamyoruz diye inkra kalkmak akl kr deildir. Avrupa ulems vahyi inkr etmez, Akl- btndan, ruhan nefs-i hafiden coan mle vahiy adn verir. Aradaki fark: Bize gre vahiy Allahtan nzil olmutur. Onlara gre iten feyiz ile comutur. Bize gre Melek vastasiyle nzil olur. Onlarca Melek akl- hafidir, tahayylden gzne grnr." Hristiyanlkta bizim dinimizde olduu mnada vahiy olmadndan bu hususta Avrupa ulems fikir yrtmez. Onlarca sa'ya vahiy gelmeye hacet yok, nk onlara gre, O, bnllah, Allahn olu, bizde ise Peygamber beerdir, Allah kendisine vahyeder. Yukarda iaret olunduu gibi Kur'an Hazreti Muhammed'in akl- zhir ve akl- btnnn eseri olamaz. Vaka insanda mahiyeti bilinmeyen akl- btn olup ilm-i gayb ve uhudda hafiy olan eyleri onunla bilir. Harikulde iler sdr olur. Fikir okumak, ispirtizma halleri byledir. Fakat byle insann iinde bulunduu farzolunan akl- hafiy arasndaki mesafe ve mnasebet nedir, bilinmez. Msbet ve menfi elektrik birleince ziya hasl olduu gibi btndaki akl- hafiy ile hariteki akl- hafiy birleince vahiy hsl oluyor denemez. Vahiy akl- btndan coan bir uur deildir. Vahiy nefs de deildir. Bunlar meseleyi izah edemez. Ancak zihinlere biraz daha yaknlatrr. Vahyin mahiyeti, ruh gibi esrar- ilhiyedendir. Maddecilik cereyann olduka nleyen u esrarl ispirtizm cereyan meseleyi kolaylatrr. spirtizm gsteriyor ki, "Akl- Btn" vardr. nsann i lemi bir muammadr. spirtizm halinde gryor, iitiyor, hem uzaktan, mesafe kayd kalkyor. Demek, cesetten ayr ruh vardr. Ruhlarla temas mmkndr,

spirtizm hususu istidad iledir. Vahyin mmkn olduunu gsterir bir hdisedir;Enbiyann husus sfatlar vardr. Allah Tal onlarda o kabiliyet ve istidad

KUR'AN-I KERM

BILGILER

21

hazrlar. Melek vastasiyle onlara vahiy ilka eder. Melekten Peygamber vahiy telkki eder. Vahyin mmkn olduu ilim lemince kabul edilmitir. Maddecilerin ''Materyalistlerin" azgn cereyan yirminci asrda biraz durmutur. Ruh ve mneviyat lemi esrarengizliine ramen, bugn ilm bir megale olmutur. Mesele kuru bir inkrla geitirilemiyor. Beer ftratnda sakl vehb (tabi) melekeler, merkz kuds garizeler vardr. Mdekkik lim rahmetli Elmall Hamdi Yazr'n u satrlarn da dinleyelim:"Bu kerre de dner mcerred uur delletiyle bir de srf ruhan yoldan giderek bir mahede ve tasnif daha yapmak iin harekete gelirim... Bu kerre ruhan nokta-i nazarla olan bu ikinci mlhazaya gelelim: Bu haysiyetle kendimize baknca uur lemimizin bir semas demek olan gnlmzde nefs-i natkamzda bir arz gibi "Ene" vicdannn merkezi bulunan kalbimizde iyman ve irade uuru uyandrmak zere muhit ile alkadar yedi pencere buluruz ki, ''bunlardan bize mtemadiyen ruh sereyan eder. Bei yalnz cisman muhit hdiselerine nzr olan havass hams (Be duygu), altncs onlarn vridatiyle daha ilerisine nzr olan akl ve mantk, yedincisi herkeste sarih ve kavi olmamakla beraber hepsinden geni olan ilham ve vahiy kuvveleridir. te biz, meair denilen bu yedi pencereden kalbimize inip kan ruh ve basiret nurunun kuvvet ve za'fna gre hakikattan haberdar olur ve ona gre iyman ve irade cehdiyle kbetimiz olan gayeye doru yryoruz. Nefes alrken cierlerimize kbiliyetlerine gre hava girip kt gibi, his ve idrkte de meirimize ruh inip karken o cereyanlar yerli yerine hakkiyle iysal ve tevzia hizmet eden ve melike denilen bir ok gizli ve hayrl madd ve mnev kuvvetler bulunduu ve mnialar bertaraf ederek idrkimizi; iymanmz, irademizi takviye iin alt gibi bilkis o ruh cereyanlarnn bize nzul srasnda yol kesen ekiya gibi pusu kuran, varidatmz soymaya ve hi olmazsa vehim ve hayal ilkasile mzahame edip bizi aldatarak neuzbillh idrkimizi, iymanmz, irademizi gizliden gizliye idll ve ifsad etmeye alan madd ve mnev bir takm er ve alak kuvvetler de vardr ki, bunlara da cin ve eytan denilir. Dostu dman veya dman dost zannettiren bir vehm, biri iki, eriyi doru veya bilkis gsteren bir hayal, iyiyi, kty iyi zannettiren bir fikir, bo yere gnlmz imrendiren veya bulandran bir rya veya sz intiba hep gizli veya ak bir eytan parmadr ki, bunlar bizimle sema arasnda icray- akavet ederler. Bunlar olmasayd biz hi bir his ve irademizle hata etmez, her hususta hakka intibak ederdik. Bizim bunlardan korunabilmemiz iin de birincisi nefsimizin ftr kabiliyeti, ikincisi inmekte bulunan ruh cereyannn tam ve kabiliyetimizle mtenasip olarak iddet ve kuvveti, ncs de iradenin hududunda bu varidatn t menba vahye kadar yekdierine mutabakatlarnn derecesi gzetilmek lzmdr. te bize byle bir merkez noktas gibi tecelli ederek (ben) dedirten nefsimizle muhitimize tabaka tabaka intibakmz ifade etmek suretiyle bizi hakikattan haberdar edip duran ruh cereyanna medhal ve mahre halinde alm bulunan yedi uur noktasna iinden ve dndan vrid olabilen yedi nevi hdisat ve idrakt lemleri de benlik zeminimizi sarm bulunan yedi semadrlar. Yni Lmise muhiti, Zika muhiti, mme muhiti, Smia muhiti, Bsra muhiti, Akl ve Mantk muhiti, lham ve Vahiy muhiti demek olan bu yedi lem aralarnda tabaka tabaka mtenevvi ve ayn zamanda mtetabk birer tecelli tarziyle vicdanmza intibaklar nisbetinde bizim hem fakmzla hem de kendimizle intibakmz temin eden bir vahdet nizam arzederler ki..." (5)

(5) M. Hamdi Yazr, Hak Dini Kur'an Dili, c. VII, s. 5167-68, Diyanet neri.

22

OSMAN KESKOLU

Vahiy ve nbvvet hakknda Hristiyanln akidesi bambakadr. Din ve asr ilimleri bir arada toplayan Doktor George 1894'de Beyrut'ta Amerikan Matbaasnda baslan "Kamusl-Kitabl-Mukaddes" nam eserinde vahyi trif ederken vahyin ilham mnasna olduunu syledikten sonra; kitap vahiydir demek, bu mnaca vahiy "Ruhullahn kitaba hululdr" diye trif yapyor ki, bu Hristiyanca bir izahtr. Byle bir ey Musevlikte de yoktur. lham, Ruhullahn mlhemin ruhuna hululdr, diye izah etmek hakszlktr, hatadr. Vahiy ve Kur'n'n ne vehile nzil olduu hakknda Abdlaziz avu'un ''Esrr- Kur'n'' adl tefsirinden bu konu ile ilgili satrlar okuyalm:Kur'an'n nzul keyfiyeti: "Kur'an- Kerim nasl nazil oldu? Kur'an Peygamber'in kavli midir? Kssalarn tekrarndaki hikmet nedir? Bu ve buna benzer bir takm meseleler var ki, ilk devir mslmanlar istisna edilecek olursa, eskiler ve sonra gelenler bunlar uzun uzadiye sz konusu etmiler ve bu meselelerden kan ihtilf bugne kadar kat' bir surette hal olunamamtr. "Kitapta ihtilfa denler, uzak bir ikak iindedirler." (Bakara: 175) "uras bilinmelidir ki, bizzat Kur'n'n yetleri, Kur'an- Kerim'in Hazreti Peygambere ne vehile nazil olduunu beyan ve izah etmektedir." "Ayetlerden bazs Kur'n'n Resl-i Kerimin kavli olduunu duyuruyor: "O (Kur'an) Resul-i Kerim'in szdr, o asla air sz deildir, ne de az inanyorsunuz. Khin sz de deildir, ne kadar az dnyorsunuz" (Hkka: 40) yeti gibi. Grlyor ki, bu yet, Kur'n'n iir ve kehnet nevinden bir ey, Muhammed Bin Abdullah'n Peygamberliinin bandan itibaren mecnun bir ir, seci yapan bir khin olduu zannnda bulunanlarn btl zanlarn red iin nzil olmutur. Mriklerin Peygamberimiz hakkndaki btl zanlarn rtp red eden bu yet-i kerimedeki "O Resul-i Kerim'in szdr" kavlinden maksat Peygamberlikten nce kendisine isnat olunan hallerden hi birisi kendinde bulunmayan Muhammed Aleyhisselmdr." "Dier bir takm yet-i kerimeler Kur'n'n Allah tarafndan vahiy yoluyla Hazreti Peygambere nzil olduunu gsterir. "Kur'an- sana biz indirdik" (Dehir: 23) "Ruhul Kuds onu Rabbinden sana hakla indirdi. " (Nahl: 102) "O arzuya gre sylemez, o ona vahy olunmu bir vahiydir. '' (Necim: 3,4) "Bu itibarla Kur'n'n Hazreti Peygambere ne suretle nazil olduunu ve ondan evvel gelip geen peygamberlere semav kitaplarn nasl inzal edildiini beyan etmek gerekiyor. Esasen lh vahy'in Peygamberlere ne vehile geldiini gsteren yetler vardr: "O lemlerin Rabbinin indirmesidir, sakndrclardan olasn diye Ruhul-Emin onu senin kalbine ak bir arapa dil ile indirmitir."(uar: 192-195) "Bu yet lh vahyin Cebril vastasyla dorudan doruya Peygamberlerin kalplerine indiini gsterir. Bu takdire gre vahy, Cenab- Hakk'n Peygamberler vastasiyle insanlara tebli etmek istedii emirleri, hkmleri, mevizalar Peygamberlerin kalplerine ilhm etmesiyle olur. "De ki, Cebrail'e kim dman olursa olsun, O Kur'an' Allahn izniyle senin kalbine indirdi. " (Bakara: 97) yeti bunu teyit eder." Mushaflardaki yazlm olanlar (nuku) hdis olduu gibi lisan ile okunan yetler, gerek Peygamber ve gerek dierleri lisaniyle olsun, ayn mahiyettedir. yetlerde Kur'an- Kerim'in (Zikri muhdes) olarak vasflandrlmas da buna delildir." (Enbiya: 2, ur: 5) "Mmaafih bu szlerden Kur'an'n Peygamberin kelm olduu, yani Kur'an'n son derece muciz olan elfaz ve ibarelerini, terkib ve telifini, ondaki kssalar ve hkmleri onun ihtira etmi


23

olduu manas tabii asla anlalamaz. nk Hazreti Peygamberin Peygamberlik gelmezden nce okuyup yazma bilmiyen (mm) olmas bu tarz telakkiye meydan vermiyecei gayet bedihidir. '' Evet Peygamber Efendimiz, milleti arasnda, 40 senelik erefli bir hayat geirdi ki, bu mddet zarfnda araplarn nme sermayesi olan iir ve hitabete dair bir eyle megul olduu, bir khin olduuna hkm ettirecek ecili szlere heveslendii grlmedii gibi, kitaplara ve estire vkf bir bilgiye sahip deildi. Gemi Peygamberlerin ve hkmdarlarn olaylarna an bir mverrih de deildi..." "Fakat 40 yana girince lisan bir fesahatl ald, kalbi de ilim, hikmetle doldu. Bu Allahn bir fazl ve keremi idi. "Allah, sana kitab ve hikmeti indirdi ve sana bilmediklerini retti." (Nisa: 112) Allah tarafndan risaleti teblie, dini yaymaya, insanlar doru yola davete ve irada memur oldu. "O Allah, mmilere ilerinden bir Peygamber gnderdi, onlara onun yetlerini okur, onlar temizler, onlara kitap ve hikmeti retir, halbuki nce apak dallette idiler." (Bakara: 129) Peygamberliin iptidasndan itibaren Allah tarafndan bir veya bir ka yet bizim bugn okuduumuz haliyle ayni tertipte arapa olarak Peygamberin kalbine ilk ve ilhm olunur, bu yetler kalbin terceman olan lisanndan olduu gibice sadr olurdu. "Kendilerine indirileni insanlara beyan edesin diye biz sana Kur'an' inzal ettik. "(Nahl: 44). "Kur'an yetlerinin peygamberle kim olmas ve kalbine intiba suretini, birimizin yaz yazmak veya manzume dzmek istediimiz zaman hasl olan hlet ve tesirata kyas etmek doru olamaz. Biz byle bir eye teebbs ettiimiz zaman, evvel emirde uzun uzadya zihnimizde manalar tasarlar, tertip eder, kelime ve ibareleri terkib haline getirmekle beraber yazacamz eyin dzgn, balants yerinde, yazl mkemmel olabilmek iin ilimden, itima meseleler hakknda bildiklerimizden, mantk kyaslarndan yardmlarz. Fikrimizde hazrladmz zihni suretler ve nefs ibareleri bir hayli dnerek derler toplarz, atp katarak muayyen bir ekil verdikten sonra iimizde hazrlanm olan bu dnceleri lisanmzla ibare halinde beyan ederiz. Dilden kan szler, kafadaki manalarn kelime haline gelmesidir. te bu artlar iinde ifade edilen bir fikir ve meram, tertip ve mana itibaryla kalpdeki maksatlara uygun olur. airin dedii gibi: "Sz asl kalptedir. Dil kalpdekine tercman olur." "Beyana hacet yokdur ki, eyann d suretlerinin ayni, yahut ona yakn suretlerle temessl etmedike zihinde vcut bulmas kbil deildir..." "Btn bunlar: d suretleri olan cisimlere ittir. Oulluk, babalk, nefi ve isbat gibi madde veya madde ile kaim olan mahss eyler srasna girmeyen manev eylere gelince; kelimeler, iretler, rumuzlar gibi bir takm madd vastalar olmadka bunlarn zihinde hazrlanmas ve fikren temsili kbil deildir. Bunun iin nisb manalardan birinin, ibarenin delleti, rumuzun ireti olmadka zihinde temessl imknszdr." "Meselenin bu cephesi aydnlandktan sonra, kolaylkla anlalr ki, Cenab- Hakk kullarndan birine yetlerini ve hkmlerini vahy etmek isteyince, onun kalbine emirlerini, nehiylerini, ahlk, din kidelerini mutazammn ibareleri ilka etmekle beraber o ibarelerin mana ve suretleri hakknda onda bir ilim-i zarur yaratr. Ve hatta telakki eden zt ise tertip ve telifinde ahs tesiri olmakszn zihninde temessl eden hkmleri ve yetleri havi olan, anszn kalbinde tecelli eden vahy ibarelerine lisanndan sadr olan ibarelerle terceman olur. Bundan baka "Ey Resul, Rabbin tarafndan sana inzal olunan tebli et, eer bunu yapmazsan risletini tebli etmemi olursun." (Maide: 70) yeti vahy olunan yetleri ziyadesiz, eksiksiz teblie memur olduklarn da beyan etmektedir.'' "Biz kendilerine beyan etsinler diye gnderdiimiz her Peygamberi kavminin diliyle gndeririz." (brahim: 4) yeti de bu maksad aklar." "Bu hususla ilgili olarak nzil olan yetler arasnda maksada en ak dellet eden yetler Kyamet sresindeki: "Endie edip dilinle Kur'an' sylemekte acele etme, Kur'an' cem' edecek ve

okutacak olan biziz, Biz okuduumuz zaman o okuyua tbi ol." (Kyame: 16-18) yetleriyle "Vahyitamamlanmadan nce Kur'an' acele etme" (Taha: 114) yetidir. Bu yetler ak olarak gsteriyor ki

24

OSMAN KESKOLU

Kur'an' terkip ve telif ettikten sonra onu heyetiyle Peygamberin gnlne tevdi eden ve onu Peygamberin lisanndan syleten, onu anlatmay ve beyan teahht eden dorudan doruya Allah'tr.'' "Kur'an'n nzul meselesini ortaya atp mslmanlarn kalplerinde pheler ve teredddler uyandrmak isteyenler, bu kabil yetler karsnda ne diyeceklerdir. "Bunlar Allah'n yetleridir Onlar sana hakla okuyoruz. Allah'tan ve O'nun yetlerinden sonra acaba hangi sze inanrlar.'' (Csiye:5) ''Hazreti Peygamberin mmi olarak yaad tevatr yoluyla, inanan ve inanmayan btn insanlarn tasdik ve itiraflaryla sabit bir hakikat olduuna gre, Kur'an'n ibarelerinin, kendi nefsimizde tecrbe ettiimiz vehile, uzun bir tahsil devresi ve mmarese neticesi olmakszn, Peygamberin kalbinde vahiysiz husul bulmasna nasl imkn verilebilir? O mm nebi ki, ilim ve hikmetle, kraat ve kitbetle megul olmak kendisine nasip olmu deildir." "Hulsa: Kur'an'n ibareleri, bugnk slup haliyle ve manasyla irade ve ihtiyarnn taalluku olmakszn srf vahy ve ilhm yolyla Peygamberin kalbine nak olunmutur. O da lisanyla bunlar beyan etmi ve ite o zaman nefs ibareler, lfz ibareler haline gelmitir. te geen bu beyanata gre Kur'an'n yetleri, lisan, Kur'an'n hiz olduu vasflara uygun olarak Allah tarafndan indirilmi, Resl-i Kerimin kavli, zikr-i muhdes olduu sbit ve sahih olur."(6)

Vahiy meselesi orta alarda Garp edebiyatn megul etmi, Dante "lh Komedya" snda insan, akl ve vahiy meselelerini remz bir ekilde ifade etmek istemi, eserde Dante insann, Virjil akln, Beatrie de vahyin mmessili olarak gsterilmitir. Karanlk ormanda yolunu aran Dante'nin nne Virjil karak onu Nr Tepesine gtrr, fakat oradan te Beatrie'in rehberliiyle gider. Akl kfi gelmeyip vahyin delletine muhta olur, ancak o kendisi de saptm, son peygamberi, slam dmanl yznden yanl yerde gstermitir. Filozof Locke (1632-1704) der ki;"yman, akldan istinta ve istikra' ile karlan bir hkm zerine deil; dini, Hak tarafndan gelmi ve harikulde bir tarzda tebli edilmi gibi iln eden zata olan itimad zerine kurulmutur. Bununla beraber bir vahiy ve ilham karsnda kalnnca bu hususta karar verecek olan ancak akldr, yman hi bir vakitte akln yanamad bir eye bizi inanmaya cebredemez. nk vahiy ve ilhamn Allah tarafndan geldiine dair olan bilgimiz, tasavvurlarmzn yekdierine uymas veya uymamas zerine messes bilgimiz kadar yakn ve emin deildir. Vahiy ve ilham zaruridir. Filhakika tabiat, Allahn varl iin kfi bir ahit ise de insanlar daima akllarn muvafk bir tarzda kullanamazlar."

Kendisine vahiy nzil olana Neb veya Resul deriz. Nebi: Nebe'den haberci demektir. Resul ise gnderilen eli manasnadr. Biz her ikisine Peygamber diyoruz. Nebi ile Resul arasnda fark vardr: Resul kitap verilip tebli ile emrolunan kimsedir. Nebi ise mstakil kitap verilmeyen Peygamberdir. Her Resul Nebi'dir, her Nebi Resul deildir. Hazreti Muhammed'den sonra ne kitapl, ne kitapsz Peygamber gelmiyecektir. kanlar deccaldr, arlatandr, yalanc peygamberdir. Carliyl, Hazreti Muhammed ve vahiy hakknda u satrlar yazar:"Muhammed (s.a.s.) skin ve ok byk bir ruhdu. O, ancak samimi insanlardan biriydi. Tabiat Onu samimi olmak iin yaratmt... Varln byk srr dehetleriyle ve ihtiamlariyle bu zatn iinde (6) Abdlaziz avu, Esrar- Kur'an mukaddime, s. 9-17, stanbul


25

domutu. Bu adamn szleri dorudan doruya varln sesidir. nsanlar bu sesi dinlerler ve dinlemelidirler de. Baka seslere kulak asmamaldrlar. nk baka her ey hitir. Bu ztn dima binlerce fikrin maheri halindeydi. O hep kendine: Neyim? u iinde yaadm ve kinat ad verilen lsz ey nedir? Neye inanmal ve ne yapmal? diye soruyordu. Hir Da'nn, Sn Da'nn yaln kayalar, kumlu inziva kelerinin hibiri bu sorulara cevap vermiyordu. nsann tepesinde kubbeleen yldzl gkler, bu sorular karsnda susuyorlard. Fakat bu zatn ruhu ve ruhtaki ilh vahyi bunlara cevap veriyordu." (Mahmut Esad, Mister Carliyl ve eriat- slamiyye)

KUR'AN'A GRE VAHY

Kur'an- Kerim'de vahiy hakknda bir ok yet vardr. Evvel vahyin sureti vukuu hakkndaki yeti grelim, kulun, Allah kelamn ne suretle telkki ettiini dinleyelim:

"Vahiy ile veya perde arkasndan, yahut eli gnderip ona kendi izniyle diledii eyi vahyetmesinden baka bir suretle Allahn konumas hi bir insana myesser olmaz. Yce olan Hakim odur." (ra: 51) Btn Peygamberlere Cenab- Hak vahiy eylemitir. Bu yalnz Hazreti Muhammed'e mahsus, grlmedik ve iitilmedik bir ey deildir. "Biz sana vahyettik, nasl ki Nuh ile ondan sonraki Peygamberlere de vahyetmitik. brahim'e, smail'e, shak'a, Yakub'a, Yakub'un oullarna, sa'ya, Eyb'e, Yunus'a, Harun'a ve Sleyman'a da vahyettik. Davud'a da Zebur'u verdik. "(Nis: 163) "Aziz ve Hakim olan Allah sana ve senden evvel gelenlere bylece vahyeder." (r: 2) Btn Peygamberler tekzible karlanmlardr. Onun iin Hazreti Muhammed'in de ayn kbete uramas tabi grlmelidir: "Onlara, her bir Peygamber geldike onunla mutlaka istihza ederler."(Ysin: 30)

"Onlar, seni yalanlyorlarsa senden nce nice Peygamberler, en ak brhanlarla, ilhi kitaplarla ve nurlu kitapla geldikleri halde onlar da yalanlanmlard."(l-i mran: 184) "Bu sana sylenenler, senden nce gelen Peygamberlere sylenmi eylerdir." (Fussilet: 43) Kur'an, Hazreti Muhammed'e kar inkarclarn savurduklar hezeyanlar yle anlatr: "Onlar dediler ki: Muhammed'e bir Melek indirilseydi. Eer Melek indirseydik i olur biter, onlara mhlet bile verilmezdi. Eer Peygamberi Meleklerden gnderseydik, onu da beer suretinde yapardk, yine dtkleri pheden kurtulamazlard. " (Enm: 8-9)

26

OSMAN KESKOLU

"De ki: Yeryznde yerleenler; gezenler, eer Meleklerden olmu olsalard onlara semdan Melek bir Peygamber gnderirdik.'' (sr: 95) "Onlar derler ki: Bu Peygambere ne oluyor? Yemek yiyor, arda dolayor. Neden ona bir Melek gnderilmedi ki kendisiyle birlikte leme ihtarlarda bulunsun. Yahut ona niin bir hazine indirilmedi? Yahut niin iinden yiyecei bahe verilmedi Zlimler nihayet dediler ki: Siz bylenmi bir adama uyuyorsunuz!" (Furkn: 7-8) "Onlar dediler ki: "Sana inanmayz, t ki bizim iin u yerden bir kaynak aktasn, pnar fkrtasn, yahut senin iin hurmalk, asmalk bir bahe ola da iinden rl rl aylar, rmaklar aktasn. Yahut dediin gibi, zerimize g para para dresin, yahut Allah ve Melekleri karmza getiresin. Yahut senin altndan bir evin olsun, yahut ge kasn ve ona ktna da asla inanmayz, t ki bize okuyacamz bir kitap indiresin." Onlara de ki: Sbhanallah, ben ancak bir beer Peygamber deil miyim? nsanlara hidayet rehberi olan Kur'an geldikten sonra onlar mandan alkoyan sebep onlarn: Allah bir insan Peygamber olarak m gnderdi? demeleridir. De ki, yeryznde yerleenler, gezenler Meleklerden olsalard, onlara gkten bir Melek Peygamber gnderirdik.'' (sr: 90-95) "De ki: Ben de sizin gibi bir insanm. Ancak bana vahyolunuyor ki, Tanrnz bir tek Tanrdr." (Kehf: 111) "O inkar edenler: Bu srf iftiradr, onu o uydurdu, dier bir kavim de ona bu ite yardm etti, dediler. Dorusu zulm ve tezvire gittiler. Yine onlar dediler: Bunlar eski masallar, onlar yazm; bunlar ona sabah akam okunuyor."(Furkan: 4-5)

"ayet biz sana ktta yazl bir kitap indirseydik de onlar da onu elleriyle yoklayp tutsalard bile, kfir olanlar gene: Bu ak byclkten baka bir ey deildir, derlerdi." (En'm: 7) "Sen bundan evvel hi bir kitap tilvet etmi deilsin, sa elinle de yaz yazmamtn.yle olsayd btl sz ileri srenler pheye derlerdi." (Ankebt: 49) "Biz bylece sana bizim emrimizden bir ruh vahyettik. Halbuki nce kitabn da, imann da ne olduunu bilmiyordun. Biz bunu, kullarmzdan dilediimizi doru yola hidyet iin bir nr kldk. Muhakkak sen dosdoru yola hidyet etmektesin." (r: 52) "Biz biliyoruz ki, onlar: Bunu ona bir insan retiyor, diyorlar. O nisbet ettiklerinin dili yabancdr, bu Kur'an ise ak Arapadr." (Nahl: 103) "Biz Kur'an' yabanc bir dil ile gndermi olsaydk; onlar, muhakkak derlerdi ki: Onun yetleri ak ak beyan olunsayd, ne olurdu? Bu ne, dil yabanc, muhatap Arap! De ki, bu Kur'an man edenler iin hidyet ve ifadr:" (Fussilet: 44) "man etmeyenlere gelince: Onlarn kulaklarnda arlk vardr. O onlara, karanlk kalr, grmezler: Onlar uzak bir yerden arlrlar."


_27

Yukardaki yette geen "a'cem" kelimesi hakknda Kmusun u beynn dinleyelim:"Acem: Arabn hilfdr ki: Arap snfndan maada snf- insanye denir: Trk ve Hind, ve ran vesaireleri gibi. Cmlesine Ucum ve Acem denir. Arap mukabilidir," A'cem: Eslem vezninde Araptan olmayan kimseye denir, Mfredi ve cemi beraberdir. Ve kelm fesahat ve beyan zere edaya muktedir olmayan adama denir. A'cem dahi denir ki, mbalga-i nefse mensuptur. Ve dilsize tlak olunur." (7)

Arapa eserlerde Acem ve Ecim tbiri geince ou bunu ranl mnasna anlyor. Halbuki Acem, gayr-i Arap demektir. Ve bu hata yznden bir ok Trk, ranl sanlyor. Sonra, Arap medeniyeti demek de doru deildir, bu, slm medeniyetidir. "Onlara apak yetlerimiz okunduu zaman bize kavumay arzulamyanlar "Bize bundan baka bir Kur'an getir, yahut bunu deitir!" derler. Sen de onlara de ki: Bunu kendiliimden deitirmek elimden gelmez. Ben ancak bana vahyolunana tbi oluyorum. Ben Rabbime kar gelirsem, byk bir gnn azabndan korkarm." (Yunus: 15) te shir, khin, ir deyip tutturamyan ve Kur'an'n mislinden veya on sresinden vazgetik, bir sresine bile nazire getirmekten ciz kalan mrikler, byle tuhaf tuhaf eyler istiyorlard. Bunlarn topuna kar Hazreti Kur'an'n cevab pek yerinde ve kesin idi. "De ki: Allah dileseydi ne ben size Kur'an' okurdum, ne de siz onu kavrardnz? Ben bundan nce aranzda uzun bir mr durdum, bunu da anlamyor musunuz?" (Yunus: 16) "De ki: Ben size Allahn hazineleri bende demiyorum, gayb da bilmem. Size Melek olduumu da sylemiyorum. Ben ancak bana vahyolunana tabi oluyorum." "Sen kitabn sana vahyolunacan ummuyordun. Bu ancak Tanrnn sana bir rahmet ve ltfudur.'' (Kasas: 86) "Muhakkak ki ben Kur'an', hakm ve elm olan Allah tarafndan telkki ediyorum." (Neml: 6) Hazreti Muhammed'e (s.a.s.) Kur'an' inzl buyuran Cenab- Hakt. "Halbuki Allah, sana kitab ve hikmeti inzl etti, gnderdi. Sana evvelce bilmediin eyleri retti, Allahn sana olan fzl ve keremi ok byktr." (Nis:113)

"O Allah ki, mmilere kendilerinden bir Peygamber gnderdi. Onlara O'nun yetlerini okuyor, onlar tezkiye ediyor, onlara kitab ve hikmeti retiyor. Halbuki bundan nce apak bir dallet iinde idiler." (Cumua: 2)

(7) Kamus Tercmesi, Mtercim Asm Efendi.

28

OSMAN KESKOLU

Hazreti brahim vaktiyle yle yalvarmt: "Allahm, onlarn arasndan onlara yle bir Peygamber gnder ki, onlara Senin yetlerini okusun, onlara Kitab ve hikmeti retsin, onlar tezkiye etsin. Muhakkak ki Aziz Sensin, Hakm Sensin," (Bakara: 129) Dus kabul olmutu. te Cenab Hak imdi Resulne vahyediyor, kitap indiriyordu. "Biz Kur'an' sana ksm ksm indirdik." (nsan: 23) "Biz sana Kitab Hak olarak gnderdik. "(Nis: 105) "Kur'an' Hakla indirdik, Hak olarak indi." (sr: 105) "Bizim sana gnderdiimiz Kitap mbarektir, ondan evvel gelen kitaplar tasdik eder, sen onunla ehirler anas Mekke halkn ve evresindekileri uyaracaksn!" (En'am: 92) "mmlkura = Ana ehri ve civarndakileri kt sonla inzar iin sana Arapa Kur'an' bylece vahyettik." (r: 7) "Sizi inzar etmem iin bana bu Kur'an vahyolundu." (En'am: 19) "Rabbinin Kitabndan sana vahyolunanlar tilvet et." (Kehf: 27) "Ben ancak bana vahyolunana tbi oluyorum. Ben yalnz ak bir ihtarcym."(Ahkf: 9) "te bunlar Allahn yetleridir ki, onlar sana Hak ile tilvet ederiz. Sen, hi phesiz ki, gnderilen Peygamberlerdensin." (Bakara: 252) "Bu Kur'an btn lemlerin Rabbinin vahyidir. Ruh-u Emin (Cebrail) onu ak Arap diliyle ihtarclardan olasn diye senin kalbine indirdi," (r: 192) "De ki: Onu Rhl Kuds m'minlerin mann salamlatrmak, Mslmanlara hidyet ve mjde olmak zere Rabbin tarafndan Hak ile indirilmitir."(Nahl: 102)

"yle bir Kitap ki yetleri muhkem klnm, sonra beyan edilmi, hakm ve her eye gh olan Allah tarafndan gnderilmitir." (Hd: l) "Bu kitabn indirilmesi aziz ve hakm olan Allah tarafndandr." (Zmer: 1) "Kur'an'dan m'minler iin rahmet ve ifa olan yetler indiririz. Halbuki zalimlerin ancak ziyan ve hsranlar artar." (sr: 82) Kur'an- Kerim alm ve hakm olan Allah Zlcell tarafndan vahyolunduunda phesi olanlara son sz: "Onlar Kur'an' dnp tedebbr etmiyorlar m? Eer Allahtan bakas tarafndan olsayd onda birbirini tutmayan bir ok ihtilfl eyler bulurlard."(Nis: 82)

"Bu kitapta ihtilf edenler, uzak bir ikk iindedirler." Kendisine vahiy gelmedii halde byle bir iddiada bulunanlar hakknda Kur'an- Kerim'de ok iddetli bir lisan kullanlr: "Allaha kar yalan uydurup iftira edenlerden, yahut ona hi vahyolunmamken (Bana vahyolundu) diyenden ve Allahn gnderdiine benzeyeni ben


29

de gnderirim diyenden daha zalim kimse olur mu? Bu zalimlerin lm sekeratnda kvrandklar ve Meleklerin onlara kollarn uzatarak haydi bakalm, canlarnz kurtarn, bugn, Allaha kar Haktan bakasn sylediiniz, onun yetlerine uymay kibrinize yediremediiniz iin rsvay edici bir azapla cezalanacaksnz" dedikleri zaman hallerini bir grsen." (En'm: 93) Necim sresinde vahiy hakknda u yet-i kerimeler vardr: "Yldz'n batt zaman akna, sizin arkadanz yanlmad, sapmad ve aldanmad. O, arzu ile de sz sylemez, sz ancak vahyolunan vahiyden baka deildir. Onu kuvvetli, ulu olan kudretli, heybetli biri retti. O da kemale erdi. O yce ufuktadr. Sonra o yaklat, daha fazla yaklat. Ta ki aralar iki yay boyu kadar veya daha az kald. O da kuluna vahyettiini etti. Kalp ona grdn hi iriltmedi, hl onun grd zerinde onunla mcadele mi ediyorsunuz? Halbuki O, onu bir daha Sidre-i mnteha yannda grmt. Cennet-i Mev onun yanndadr. Sidreyi neler kaplamt neler!..." (Necm Sresi) Mfessirler, Resul Ekremin Cebrail'i hakik suretinde iki defa grdn sylyorlar. Biri Hir'da bi'setin balangcnda, dieri de Mi'rata. Hazreti Peygamber de vahiy halinde Melek ile olan mlkatnda, bni Haldun'un dedii gibi, ruhan bir istirak, bir vecd ve gay hali grlrd. Ya Melein sesini iitir veya Melek temessl ederek konuurdu. Hazreti Peygamber, soan, sarmsak gibi kerih kokulu eyler yemezdi ve ben, sizin gremediklerinizle, mlkt yapamadklarnzla konuurum, derdi.VAHYN MERTEBELER

Buhar, Hazreti Aie'den u Hadsi erifi rivayet ediyor:

"Hrs: Ya Resulllah, sana vahiy nasl geliyor ? diye sordu. Resulllah da buyurdu ki: Bazan bana ngrak sesi gibi gelir ki, bana en ar geleni de budur. Benden o hl zil olur olmaz Melein bana sylediini iyice bellemi olurum. Bazan Melek bana bir insan olarak temessl eder. Benimle konuur. Ben de sylediini bellerim. Aie der ki: Souu pek iddetli bir gnde kendisine vahiy nzil olurken grmlm vardr: Kendisinden, o hal getii vakit de akaklarndan ter akard."

bnl-Kayym Cevzye "Zd'l Yad"nda. vahyin mertebelerini ve suretlerini yle sralar: (8) 1- Ryay sdkadr: Resulllah hi bir rya grmezdi ki sabah aydnl gibi ikr olmasn. Vahyin balangc nceki gecedeki ryada da vaki olmutur. 2- Uyankken Melek grnmeksizin Peygamberin kalbine ilka eder ki, bu mcerred ilham kabilinden olmayp vahyolduuna Allah ilm-i zarur yaratr. "nne Ruhal Kudusi nefese fi rav''' "Ruhl Kuds yni Cebrail kalbime u sz

(8)

Zad'l Maad, c. I, s. 24-25, 1934, Kahire

30

OSMAN KESKOLU

nefhetti: Hi bir nefs, rzkn tamam olarak almadka lmez, yle ise Allahtan saknnz da rzknz gzel ve meru yollardan araynz. Rzkn gecikmesi onu Allaha kar ma'siyet ileyerek aramaya sizi sakn sevketmesin. Zira Allah indinde olan ey ancak tatla elde edilir." 3- Melek bir insan suretine temessl edip hitab eder. Peygamber de onun sylediklerini ibaresiyle alp tebli eder. Siyer kitaplar ekseriya Cebrail'in Dihye suretinde geldiini sylerler. 4- Melek an sesine benzer bir sesle hitab eder ki, bu ses devam ettii mddete heybet iinde kalr, titrerdi. Gerek bilvasta olsun, gerek vastasz olsun, Allah Zlcellin hitab- izzetini telkki etmek gtr, ardr. Beeriyetten syrlp melekiyete brnerek melekt lemine girmek vardr.(9) Beer sfat iinde Meleklerle karlamak kolay deildir. Bir defa Hazreti Muhammed'in dizleri vahiy ktiplerinden Zeyd bini Sabit'in dizi stnde iken vahiy gelmiti. Zeyd'in dizine o kadar arlk kmt ki, krlacak sanmt. Bu hali Zeyd yle anlatr:"Resulllaha gelen vahyi yazyordum. Vahiy nzil olduu vakit te onu bir sknt kaplar, inci taneleri gibi ter dkerdi de sonra alrd. Kendileri bana tebli buyurur, ben de yazardm. imi bitirinceye kadar vahyin arlndan o kadar zahmet ekerdim ki ayam krlyor, zanneder, artk bir daha yryemem, derdim. Mide Sresi nzil olduunda srenin arlndan biz, vahiy ktiplerinin az kalsn bileklerimiz krlacakt."

5- Cebrail heyeti asliyesi ile grnmtr ki, bu hal iki defa vki olmutur: Birincisi Bi'setin balarnda AIR BIR SZ NDIRECEIZ. ve fetreti vahiyden sonra Hira'da idi. kincisi mehur Biz Bu KUR'AN' BIR D A N ZERINE NDIRSEYDIK. kavle gre Miratadr. O N U ALLAH KORKUSUNDAN 6- Mira Gecesinde gklerin fevkinde iken be vakit ATLAYARAK BAN EMI BIR HALDE G R R S N . " namazn farz klnd hakknda kendilerine vahiy (Kur'an- Kerim) buyurulmutur ki, Allah'n kelmn vastasz iitmitir. Mevlid sahibi Sleyman elebi'nin dedii gibi:"Biz SENIN ZERINE

B hurf-u savt ol Padiah, Mustafaya syledi b itibh. 7- Melek vasta olmakszn kelm ilhye mazhar olmaktr. Mira'ta vaki olduu gibi. Bu erefe Hazreti Musa da ermitir.

(9) bni Mes'ud'dan rivayet olunan u Hadis-i erif ayan dikkattir: ''Allah Teala bir emri subhanisini vahiy buyurmak istediinde Allah korkusundan semay bir titremedir alr. Gk ehli bunu duyunca hemen secdeye kapanrlar. lk kendine gelen Cebrail olur. Ve vahyi ilahiyi gtrerek gnderildii yere gider. ster gkte, ister yerde tebli edecei mahalle varncaya kadar gkten ge getike Melekler: Rabbimiz ne buyurdu? diye sorarlar, O da Hak buyurdu, Ycelik ve Ululuk Sahibi O'dur, cevabn verir. Melekler de bu cevab tekrar ederler."

KUR'AN-I KERM BLGLERVAHYN BALADII ZAMAN

^

31

lk vahiy geldii zaman Hazreti Peygamber, inanlr kaynaklara gre, krk yanda idi (M. 610 senesi). Vahyin balang gn Pazartesiye tesadf eder. Ayn hangi gnnde olduuna gelince, bu hususta ihtilf vardr. Ramazann 17'nci gn olmas daha kuvvetlidir. Ramazann 24', 27'si diyenler de vardr. Kur'an'n ilk nzil olmaya balad zaman tayinde ihtilf olmakla beraber, gnn Pazartesi gn, ayn da Ramazan- erif ay olduunda ittifak vardr. Bu husustaki delillerden bir kan zikredelim: mam- Mslim (261 H), Ebu Katade'den u Hadsi rivayet ediyor: "Peygamber Efendimize Pazartesi gn oru tutmak soruldu: O da cevabnda dedi ki: Ben o gnde dodum ve bana Kur'an nzil olmaya o gnde balad.'' bni shak der ki: "Resulllaha Kur'an nzil olmaya Ramazan- erif aynda balad." Allah Tal buyurur: "Ramazan yle bir aydr ki, insanlarn hidayet rehberi olan, onlar doru yola gtren. Hakk btldan ayran parlak brhanl, Kur'an onda inzalolundu, " (Bakara: 185)

Yine Cenab Hak buyurur: "Biz onu Kadir Gecesi indirdik. Kadir Gecesi nedir, sen onu bilir misin? Kadir Gecesi bin aydan hayrldr. " (Kadir Sresi) Yine Allah Zlcell buyurur: "Hamim ve Kitab Mbin hakknda, biz onu mbarek bir gecede indirdik. Biz ktln fena kbetinden uyarrz." Bu yetlerden anlyoruz ki, Kur'an- Kerim, Ramazan erifte ve Kadir Gecesinde inzl olunmutur. Bu hususta ihtilf yoktur. htilf nc yetteki "Biz onu mbarek bir gecede indirdik" yetindeki mbarek geceden murad nedir, bundadr. Bundan maksat Kadir Gecesidir, diyenlere gre ortada ihtilf kalmaz. Ancak baz mfessirler, bu abann on beine rastlayan Berat Gecesidir, demilerdir. O zaman Kadir Gecesi ve Berat Gecesi inzli diye iki inzl olur. Kur'an'n zaten iki nzul vardr. Biri Levh-i Mahfuzdan sem-i dnyadaki Beyt-i zzete inzlidir. Biri de oradan Ruh-u Emn yni Cibril vastasiyle Hazreti Muhammed'in kalbine inzlidir. ki trl inzl olduuna gre iki vakit olabilir. Bunlardan birine inzl, dierine tenzil denilmitir. Beyhak (H. 458 / M. 1039), Hkim (H. 405 / M. 988), Nesa (H. 304 / M . 887) bni Abbas'tan rivayet ediyorlar: bni Abbas: "Kur'an Kadir Gecesi sema-i dnyaya (Beyti zzete) toptan inzl olundu. Sonra yirmi ksr senede oradan indirildi, dedi ve okudu: , "Kfir olanlar derler ki, Kur'an neden toptan indirilmedi? Bizse Kur'an' bylece kalbini salamlatrmak iin byle indiririz. Ve onu sana tertil zere okuttuk. Onlarn sana kar iradettikleri bir mesel yoktur ki, biz sana Hak ile

32

OSMAN KESKOLU

daha iyisini getirmiyelim, onu daha gzel izah ve tefsir etmiyelim?" (Furkn: 32-33) "Kur'an' blm blm gnderdik ki, onu insanlara azar azar okuyasn. Biz onu ksm ksm indirmi bulunuyoruz. " (sr: 16) Mehur kavle gre: " O , Levh-i Mahfuz'da erefli Kur'an'dr." yetinin delleti vehile, Kur'an Levhi Mahfuzdan sema-i dnyaya (Beyti zzete) Kadir Gecesi indirilmitir. Sonra oradan Resulllaha nzil olmaya balamtr. lk nzuln balamas 17 Ramazandr, yani bu Bedir'de mriklerle karlama gndr. Bu mhim zafer gn 17 Ramazandr. Ve 17 Ramazan Kadir Gecesi olmak ta ihtimal dahilindedir. nk Kadir Gecesi denince behemehal 27 Ramazan olduu kesin anlalmaz. Bu hususta muhtelif kavil vardr. Onlardan birisi de 17 Ramazan olduudur. Bir ok mverrihler buna kildirler. Leyle-i Mbareke Ramazann 17'si olduuna gre, Kur'an- Kerim'in nzulne de o gecede balanm olur. Tamam inzl olunmamsa da burada kll zikir, cz' murad kabilinden mecaz mrsel vardr. Keza burada u nkte de vardr: "nn enzelnhu" buyurulmasnn hikmeti, Kur'an'n tamam nzil olmamsa da tamam inip dinin ikml olunacana iarettir. slmn intiarna mjdedir. Tamam indirilerek oldu bitti nazaryla baklabilir. Hazreti Peygamber (s.a.s.)'e ilk nzil olan yetlerin "kra' '' olduunu yukarda sylemitik. Ancak bu hususta baka rivayetlerle de karlayoruz. Mesel Syut "Ulmi Kur'an" a dair en geni bir eser olan tkan'da unu rivayet etmektedir: Hazreti Cbir'e sormular: Kur'an'dan ilk nce nzil olan nedir? Oda:FETRET DEVR

Soran:

Ya eyyhel-mddessir, demi. Ikra' Bismi rabbike, deil mi, demiler,

Hazreti Cbir: Size Hazreti Resulllahn bize sylediklerini syliyeyim: O dedi ki: Ben Hira'da inzivada idim. Mddetim tamam olup da vadiye indiim zaman nme, ardma, sama, soluma bakndm. Sonra gzlerimi ge evirdim. Bir de baktm, o, yni Cebrail. Beni bir titremedir ald. Hatice'ye geldim, beni rtn, dedim. Allah Tal da ''Ya eyyhel-mddessir''i inzl buyurdu. Yine Hazreti Cbir'den rivayet olunur: Resulllah fetreti vahiyden bahsederken dinledim. Dedi ki: "Ben bir gn yrdm esnada gkyz tarafndan bir ses iittim. Bam kaldrdm. Bir de ne greyim, baktm ki Hira'da bana gelen Melek yer ile gk arasnda bir krs


33

zerinde, pek ziyade korktum. Derhal eve dnp beni rtn, beni rtn dedim! Ve beni rttler. Bunun zerine Allah da "Y eyyhel-mddessir" i indirdi. Ve artk vahiy kzt da ard aras bir daha kesilmedi." Bu iki rivayeti yle bir karlatrp muhakeme edecek olursak anlarz ki, zhirde ihtilf gibi grnen ey ortada yoktur. Bu iki rivayet de muhtar olan rivayetlere uymaktadr. nk ikinci rivayete bak: "Baktm ki Hira'da bana gelen Melek" diyor. Demekki Hira'da ilk defa gelmi ve " k r a ' " yetini getirmitir. imdi ikinci defa olarak yine gryor, Peygamber korkuyor, tel ediyor, yatana girip brnyor. te o zaman ikinci olarak u yetler vahyolunuyor: "Ey brnen Peygamber, "Kalk, inzar eyle, Rabbini tekbir et, Elbiseni temizle, Putlar terkeyle.'' bni Kesir, Buhar'den Hazreti Cbir'in yukarki rivayetlerini naklettikten sonra Hazreti bni Abbas'n u rivayetini de getirmektedir: Velid Bini Mugre, Kureyin ulularn yemee dvet etmiti. Ziyafette yiyip iildikten sonra: "u adam hakknda ne diyeceksiniz?" dedi. Kimisi sihirbaz, dedi; bazs hayr, sihirbaz deil, dedi. Kimi khin, dedi; kimisi hayr khin de deildir, dedi. Bir takm air, bir takm deil dediler. Bir ksm "sihri-yu'ser" dediler ve bu reyde karar kldlar. Bunu Peygamber Efendimiz duydu. Mahzun oldu, ban sard. Bunun zerine Allah Tal tarafndan "Ya eyyhelmddessir" inzl buyuruldu. Bu rivayet de dierlerine muhalif deildir. yetlerin sebebi nzulne bak. Bunlardan nce bir ey nzil olmu ki onlar hakknda ne diyeceksiniz? diye soruluyor. Ve onlarn sihir demeleri zerine "Ya eyyhel-mddessir" nzil oluyor. Zaten nzul tarihi srasna gre evvel "kra"', sonra "Nn vel'kalem", ardndan "Ya eyyhel-mzzemmil'' nzil olmu, drdnc olarak "Mddessir" sresi inmitir.lk nzil olann kra' olduu phesizdir. Yalnz tam sre olarak nzil olmad. Bataki yetler nzil oldu. Hatt Mzzemmil ve Mddessir de tam olarak nzil olmamtr. Belki Cabir, tam sre olarak "Mddessir", "kra"' dan ncedir demek istemitir. Nasl ki "Mddessir" sresinin ba nzil olduktan sonra "Mzzemmil" nzil olmu, "Mddessir" in kalan ksm sonra nzil olduundan Mushafta yle tertip olunmutur. Fetret-i vahyin ne kadar srdne gelince: bni shak, vahyin kesilme mddetinin sene olduunu sylyor. ki buuk sene kadar olduu da rivayet olunur, hatt 40 gn diyenler bile vardr. Her halde sene olmasa gerek. sene sren gizli davettir. Bir ok tarihler gizli dveti, fetret-i vahiy sanyorlar ve kartryorlar.

34

OSMAN KESKOLU

Bu meselelerin kapal kalmasnn sebebi udur: Hicretten nce Mslmanlarn adedi azd. Mriklerin ezasndan, cefasndan ba kaldrp gz aamyorlard. Hayat skntsndan, lm kalm kavgalarndan, geirdikleri korkulu hallerden bu gibi eylere vakit bulamyorlard. Felketler onlarn htralarn doldurmutu. Bu gibi meselelere yer kalmyordu. Nasl ki bu skntl hali "Vedduh" sresi tasvir etmektedir. , Vahyin kesilmesinden Hazreti Peygamber (s.a.s.) son derece znt duydu. Ruhunu endieler sard. Sahralara kp dolayor, Rabbine yalvaryor, niyaz ediyordu. Hatt o dereceye varmt ki, bir defa kendisini da tepesinden aa atmak istedii bile sylenir. Vahyin kesilmesinin sebep ve hikmetine gelince, bu da ikinci bir ruh tasfiyesi devresidir, lk vahyin tesirinin heybeti zil olsun ve vahyi karlamaya hazrlansn. Bu neye benzer bilir misiniz? Uzun sren kuraklktan sonra yaan yamuru toprak nasl emerse ve susuzluktan yanp tutuan kimse suya nasl can atarsa, ara uzaynca Resulllahn vahye itiyak da ylece artard. Vedduha sresinin mealine bak: "Kuluk vakti ve ken gece akna. Rabbin seni brakmad ve honutsuzlua uratmad. Ve her halde kibet senin iin balangtan daha hayrl. Rabbin sana dilediini verecek ve sen de honud kalacaksn. O seni bir kszken barndrmad m? Ve seni yol bilmezken doru yola koymad m? Seni yoksul iken ihtiyatan kurtarmad m? yle ise sakn yetimi hor tutma(10) bir ey dileyeni azarlama. Fakat Rabbinin nimetlerini anlat da anlat.'' Bu srenin muhtevas, bunun bi'setin o buhranl anlarnda nzil olduunu gstermektedir. Bundan sonra vahiy, hdist ve ahvalin icabna gre yet yet, sre sre inmekte devam etmi, artk uzun mddet vahiy kesilmemitir. Sleyman elebi'nin ruhu adolsun, der ki: Fahr-i lem irdi n krk yana, Kondu pes tc- nbvvet bana. ndi Kur'an yet yet beyyint, Zhir oldu nice trl mucizt.(10) Burada bir noktaya temas etmeden geemiyeceim: slm meseleleri Mslmanlardan daha iyi bildiklerini, Kur'an' bizden iyi anladklarn iddia eden msterikler, Hazreti Peygamberin yetimlere efkat ve merhamet tavsiye etmesini, kendisinin yetim olmasiyle izah ediyorlar. Demek istiyorlar ki, Muhammed kendisi yetimdi, kszln aclarn ekti. Onun iin yetimlere acyor! Bunlar msterikler tarafndan lzumsuz yere yaplm yersiz tenkidlerdir. Hazreti Muhammed'in ortaya koyduu Mslmanln ana prensipleri yksek itima ve insan fikirleri htiva etmektedir. O, fakirlere, yoksullara, kszlere, yolda kalmlara, umumiyetle btn yardma muhta olanlara yardm emir ve tavsiye eder. Bundan daha yksek ne olabilir?


35

lh vahyi Hazreti Peygambere getiren emin eli Cebrail'dir. Vahye mvekkel melek odur. Kur'an- Kerim'de birka yerde vahiy getirdii zikrolunur. Rhul-Kuds ve Rhl-Emin unvan da verilmektedir. Bakara sresinde u yetlerde ayn mukaddes vazife ile ismi gemektedir: "De ki: "Kim Cibril'e dman olursa, bilsin ki, kendinden ncekileri tasdik eden, m'minleri hidayete gtren, mjdeleyici, Kur'an' Allahn izni ile senin kalbine O indirmiti "(Bakara: 87)YAHUDLERDE CEBRAL DMANLII

Zemaheri (Kef) adl tefsirinde bu iki yetten bahsederken yle demektedir: Rivayet olunduuna gre Fedek Yahudi Hahamlarndan Abdullah bini Suriy, Resulullah' ziyaret (Bakara: 88) ederek ona vahyi kimin getirdiini sordu. Peygamberimiz de: "Cebrail" dedi. Bunu iitince: "O bizim dmanmzdr, eer baka birisi getirmi olsayd, sana biz de man ederdik." dedi. "O bize ka kere dmanlk etti. En byk dmanl da u olmutur: Bizim Peygamberimize Beyti Mukaddesi, Buhtunnasrn harab edecei vahyedildi. Onu ldrmek zere bir adam gnderdik, Babil'de ona yoksul bir ocukken kar geldi. Cebrail onu mdafaa etti; dedi ki: "Eer Rabbiniz sizin helkinizi onun elinde kld ise siz ona bir ey yapamazsnz. Eer o deilse o zaman onu ne hakla ldreceksiniz?""HER KIM ALLAH'A, MELEKLERINE, PEYGAMBERLERINE, CIBRIL'E VE MIKIL'E DMAN OLURSA, PHESIZ ALLAH DA KFIRLERIN DMANDR.''

Yine rivayet olunduuna gre Hazreti mer'in Medine'nin st tarafnda arazisi vard. Yolu Yahudilerin kervanlarnn yanndan geiyordu. Oradan geerken bazan oturur, onlar dinlerdi. Bir defasnda dediler ki: "Ya mer, seni ok sevdik, bizim sende midimiz var." Hazreti mer cevaben dedi ki: "Vallah sizi sevdiimden geliyor deilim. Dinimde phem olup ta size soracam bir ey de yok. Sizin yannza gelmemin sebebi u: Hazreti Muhammed'in dinine vukufum ve onun hakknda sebatm artsn, diyedir. nk sizin kitabnzda onun almetlerini gryorum." Sonra Yahudilere Cebrail Aleyhisselm hakknda ne diyeceklerini sordu. Dediler ki: "O bizim dmanmzdr, Muhammed'i bizim esrarmza muttali klyor, her azap ve felket onun vastasiyledir; Mikil ise bolluk ve selmet getirir.'' Hazreti mer onlara sordu : "Allah indinde hangisinin mertebesi ycedir?" Dediler ki: "Cebrail'in derecesi daha yakndr, o sanda, Mikil solundadr, Mikil Cebrail'e dmandr."

36

OSMAN KESKOLU

Hazreti mer dedi ki: "Eer i sizin dediiniz gibi ise onlar dman deiller demek. Siz ne inat kfirmisiniz. Onlardan birisine dman olan dierine de dman demektir. Onlarn ikisine dman olansa Allaha dmanlk yapyor demektir.'' Hazreti mer bunu syledikten sonra dnd. Bir de ne grsn, Cebrail ondan nce vahiy ile gelmi. Resulllah Efendimiz dedi ki: "Y mer, Rabbin sana muvafakat etti." Hazreti mer de dedi ki: "Bundan sonra Allah dininde tatan daha etin ve salam oldum.'' Hazreti mer'in szlerinin vahye uygun dmesi yalnz bu hdisede deildir. Bunlar Buhari rihi olan bni Hacer 15 kadar sayar. Syut ise yirmibire karr. Bizzat Hazreti mer der ki: " eyde Rabbime muvafakat ettim:MUVAFAKAT-I MER

1- Y Resulllah, bu Makam- brahim'i namazgh ittihaz etsen, dedim. "Makam- brahim'i musall ittihaz edin'' yeti nzil oldu. 2- Bir de hicap yeti. Y Resulllah, emretsen de zevceleriniz rtnseler. nk iyi, kt insanlar onlarla konuabiliyor, dedim. Bunun zerine hicap ve tesettr yeti nzil oldu. 3- Resulilahn zevceleri kendisine kar kskanlk gstermek zere ittifak ettiler. Onlara: "Sizi boarsa Allah ona sizden daha hayrlsn verir" dedim. Derken bu meldeki yet nzil oldu. Dier bir kan daha sayalm: 4- Bedir esirleri hakknda ne gibi muamele yapalm? diye eshaba soruldu. Maverede Hazreti Ebubekir: "Bunlar senin kavmindir, ehlindir. Gnn birinde belki hidayete kavuurlar. Canlarna kyma da fidye al'' dedi. Hazreti mer ise: "Allah seni onlardan alacan fidyeden mstani klmtr. Bunlar seni vatanndan cda ettiler, ana yurdundan kardlar. Bunlarn ilerini bitirelim" dedi. Fakat onun re'yi kabul olunmad. Sonra "Velevl Sebeka" yeti nzil oldu. "Eer Ehli Bedrin azab olunmayacana, ganimetin mmete hell olduuna dair geen hkm- ilh olmasayd, u aldnz fidyeden dolay pek byk azaba duar olacaktnz.'' buyuruldu. 5- Mnafklarn Reisi Abdullah bni Ubey ldnde oluna mcamele yaparak Hazreti Peygamber bu mnafkn namazn kldrmaya niyet etti. Hazreti mer dedi ki: "yle byle her eyi diyen bu Allah dmannn namazn m klacaksn?" ok gemeden bu mnadaki yet indi. 6- arabn ktlklerini grdke Hazreti mer arabn haram olmasn ister dururdu. Nihayet bu arzusu gerekleti. arap hakknda tedric olarak, en sonunda kat' haram olduunu bildiren yet nzil oldu.


37

7"Velekad halaknel insane min slletin min tn" yeti nzil olunca Hazreti mer, Allahn hsn kudreti, bedi' sun'u karsnda hayran olarak "Fetebrekllah ahsenl hlikn" demiti. Ayetin sonu byle nazil oldu. 8- Hazreti Aie'ye srlmek istenen "ifk" hakknda henz Beraet yeti inmemiti. Dedikodular srp gidiyordu. Peygamberimiz eshabiyle bu yakksz szler hakknda mavere yaparken Hazreti Ali boamas iin imalarda bulunmuken, Hazreti mer: Ya Resulllah, Aie'yi sana tezvic eden kim? diye sordu. Allah Tal cevabn alnca: Rabbinin seni aldatm olmas hi hatra gelir mi? ''Sphneke hz bhtann azm." dedi. Ve sonra tebriye eden yetler iinde bu kelimeler de vard.(11) Mrikler Hazreti Peygamberi itham iin vesile ararlard. Fakat hakknda syleyip te tutturabilecek bir ey bulamazlard. bni Abbas yoluyla rivayet olunan u Hads-i erif her bakmdan ok dikkate ayandr: Herakliyus, Suriye'den ekilmeden nce, Hudeybiye sulh anlamasndan sonra mriklerden am'a bir ticaret kafilesi gitti. Aralarnda Ebu Sfyan da vard. Herakliyus yalan sylememeleri iin teminat aldktan sonra Ebu Sfyan'a sormaya balad. Muhavereyi Ebu Sfyan yle naklediyor: Herakle: Peygamberin nesebi, ailesinin mevkii nasldr? Ebu Sfyan: Byk, asl bir ailedendir. Ondan evvel bu sz sylemi; Peygamberlik iddia etmi var m? Hayr. Atalar iinde hi hkmdar gelmi midir? Hayr. Tbi olanlar eraf m, yoksa yoksul zuafa m? Zuafa kimseler. Tbi olanlar artyor mu, eksiliyor mu? Artyor. Onun dinine girdikten sonra beenmeyip kan oluyor mu? Hayr.HAZRET PEYGAMBERN STN VASIFLARI(11) Her mevzuda kalem oynatan Celleddin'i Syuti (H. 911/M. 1494), Hazreti mer'in muvafakatini toplayp ''Katfus-Semer fi muvafakati mer" nvanl bir eser yazmtr.

38

OSMAN KESKOLU

Bu dvadan nce yalan sylediini grm mydnz? Hayr. Gadir eder, ahdini bozar m? Hayr. Fakat son zamanda kendisiyle bir muahede yaptk, ona riayetini greceiz bakalm! (Ebu Sfyan: "Bu kadarck olsun itham iin frsat bulabildim." diyor). Onunla harbettiniz mi? Evet. Neticeleri ne oldu? Harp talihi kh ona, kh bize gld. Size ne emrediyor? "Yalnz Allaha ibadet edin, ona ortak komayn, dedelerinizin ibadet ettiklerini brakn" diyor. Bize namaz, zekt, doruluu, iffeti, temiz olmay, sla-i rahmi emrediyor." Bunun zerine Heraklius tercmana dedi ki: "Ona syle: 1- Nesebini sordum, yksek dedin, Peygamberler de byledir. 2- Ondan evvel bu sz sylemi kimse var m diye sordum, hayr dedin. Ondan evvel bu sz sylemi biri olsayd, bu da o szlere uyarak ona kaplm diyebilirdim. 3- Atalar iinde hkmdar var m? diye sordum, hayr dedin. yle ise babasnn mlkn istirdada almak yok. 4- Tbi olanlar zuafa dedin, Peygamberler yledir. 5- Tbi olanlar artyor, beenmeyip dnen yok dedin. man huzur ve inirah verince byle olur. 6- Yalan yok dedin, halka yalan sylemeyen Hakka kar yalana cret edemez. 7- Gadri yok dedin, Peygamberler gadir etmez. Emrettikleri gzel eyler. Eer bu dediklerin doru ise bu ayaklarmn bast yerlere yaknda o sahib olacak. Zaten bu Peygamberin kacan bilirdim, lkin onun Arabistan'dan kacan tahmin etmezdim. Arabistan'a gidersem kendi elimle onun ayaklarna su dkerdim." bni Haldun'un dedii gibi "Herakliyus ismet, dvet, emanet, ibadet gibi hallerden onun hak Peygamber olduunu, dvasnda doruluunu bak nasl anlad da baka mucize istemedi." Bu suallere dikkat edin. Bunlar akl ve mantk dairesinde sorulardr; mriklerin ve Yahudilerin sualleri gibi deil. Sokrat'lar, Aristo'lar, Eflatun'lar yetitiren bir milletin torunlarna yakacak tarzda. i akl ve mantk erevesinde muhakeme ediyor. Peygamberin evsafn ve halini rendikten sonra haiz bulunduu evsaf kfi buluyor. Baka mucize istemiyor. Kltr sahibi olan byle yapar, ie bu zaviyeden bakar. Aklselim byledir. Halbuki yahudiler sama sapan eyler sorarak artmak yoluna sapyorlar,


39

mrikler yerlerden rmaklar fkrtmasn, gkleri para para yere drmesini, altundan evi olmasn istiyorlard. Resulllahn onlara kar cevab u idi. "Ben bir beer olan Peygamberim." Mslmanlk akl dinidir. Chel dni deil. Akl banda olan mslmanln doruluunu ite byle anlar ve takdir eder. Ebu Sfyan'n cevaplarndan Herakliyus, Hazreti Muhammed'in hak Peygamber olduunu istidll etti. Kendisine vahyolunan tebli ederek hakka dvet eyliyor. smet, emanet, sdk, fetanet ile mevsuf Peygamberler byle olur. Onlar mmtaz ve sekin, nezih ve gzide kimselerdir. Bu sfatlar kendisinde bulunduktan sonra baka ey aramaya ne hacet? Herakliyus'un slm Peygamberine kar hareketi drst olmutur. Bilindii gibi, Peygamberimiz etrafndaki hkmdarlara nameler, mesajlar gndermiti. Herakliyus nameyi alnca Islmiyete meyil gstermitir. Yukarki muhavereler onun zerinedir. Kisra ise kzp yrtmt. Demek slmiyeti hazmedememiti. Habe Kral Necai (Negs): "Hak Peygamber olduuna inanyorum" demiti. Mukavkis ise hediyeler gndermiti.

SLAMA DAVET BALAYINCA KUR'AN-I KERMN TESR KARISINDA MRKLER" A L L A H SZN EN G Z E L I N I BIR KITAP EKLINDE NDIRDI, AHENKLI VE HERBIRINI DESTEKLEYEN GEREKLIK TOPLULUU HALINDEDIR. HER EYI TEKRAR TEKRAR BEYAN EDER. O N D A N , RABLERJNDEN KORKANLARN TYLERI RPERIR;

Bir mddet fetret devrinden sonra yine gklerden hidayet ve nur dolu yetler inmeye balad. Hazreti Muhammed, "Kalk, inzar et!" (Ve enzir airetekel-ekrabn )

SONRA RABLERINI ANMAKLA H E M DERILERI H E M KALBLERI YUMUAR. TE A L L A H ' N

ile "yakn akrabasn slma dvet" le emrolundu ve dier yetlerin nzul ile slma dvete balad. DORU YOL KLAVUZU B U D U R . " sene kadar gizli dvetten sonra artk Peygamberin (Zmer Sresi: 23) dine dvete balaynn drdnc ylndayz. Yeni dine girenler oalmaya balaynca mriklerin etekleri tututu. Ne yapacaklarn ardlar. Kur'an'n o ruhu okayan tesiri, tatl henginin kalbleri bylemesi karsnda akna dndler. Muhalif bir cephe alarak aknca ilere baladlar. l Araplarndan koskoca bir imparatorluk kuracak bedevi Araplar olgun bir mmet olarak ortaya karacak olan slmiyete ve onun Peygamberine dman kesildiler. Mslmanlara akla ve hayale gelmedik eza ve cefalara koyuldular.(12)(12) Ne gaflettir ki, Arab Arap yapan, onu medeniyet lemine katan islmiyete z Araplar kar geliyordu. nsanlarn ne derin gafletleri, ne snmez kin ve ihtiraslar vardr. Hased ve garez gzleri brynce bir ey gremez. kmekte olan cehalet devrinin dkntleri olan Araplar, putlarndan vazgeemiyorlar; btn rezalet ve kepazelikleriye eski devri yaatmak istiyorlard. Yeni dini kabul edemiyecek kadar eski kafal, kfl dimal olan mrikler, rmekte olduklar bataklktan kp ileriye ve ykselie komak, nura kavumak istemiyen bu inat sr, btn kuvvetlerini seferber ederek nur, hidayet, hakikat olan Mslmanla saldrmaya baladlar. Mslmanlara ve onun Peygamberine dman kesildiler, batla saplandlar.

KUR'ANI KERM BLGLER,

41

Mekke'de on sene sren bu mcadele devresinde Resulllahn elinde mriklere kar savamak iin Kur'an- Kerim'den baka bir ey yoktu. O azgn ve kudurmu koca irk alayna tek bir eyle mukabele ediyordu: Kur'an okumakla! Hak kelm olan bu Kur'an'la koca irk dnyasna, kfr ve ilhad lemine kar ylmadan, bezmeden, korkmadan mcadele ediyordu. Sonu en parlak zaferlerle talanacak olan bu sava, hak ile btl arasndaki bu amansz mcadele, yalnz dank Araplara deil, btn insanla yepyeni bir ruh, bir nizam ve ekil verecek; fazilet zerine kurulmu taze bir medeniyet getirecekti. En hayrl cemiyet kurulacakt. te beeriyet iin en byk saadet, en yce bahtiyarlk bu olacakt. Onun iindir ki, Resul Ekrem tuttuu bu mcadele yolunda tereddtsz yrd. nk kuvvetini Haktan alyordu. Elindeki silh Hak kelm idi. Nzil olan vahyin nuru, onun yolunu aydnlatyor, o bu nurlu yolda yryordu. Hazreti Peygamber (s.a.s.) Kureye, rastladklarna Kur'an okur, onlara Allah kelmn duyururdu. Kurey Kur'an'n tatl sadasna, ho tesirine kendilerini kaptrrd. Onun iin azl, inat olanlar Kur'an' duymamak iin kulaklarn tkarlard. Bununla beraber Kur'an'n nfuz ve tesiri Kurey'in inadndan daha kuvvetli idi. Kurey'in elebalar sk sk toplanp Peygamberimiz hakknda ve ona nzil olan Kur'an hakknda uzun boylu grrler, mzakereler yaparlar, areler aratrrlard. Bir defa yine toplanarak meverete baladlar. lerinden birisi: "Ona nzil olan sihirdir" dedi. Baka biri: "O sihir deil, ama iir" dedi. nc birisi: "Hayr, yle deil, o ne iir, ne sihirdir. O kehanettir." dedi. Bu szleri dudak ucundan sylyorlard, kendileri de inanmyorlard. nk yalan olduu meydanda idi. Velid Bini Mugre sze katld: "Nasl mecnun mu diyeceksiniz? Kimseye saldrd yok. Khin mi diyeceksiniz? Khinliini grdnz m? ir ve yalanc m? Yalancln grdnz m? Bunlarn biri deil! Vallah, onun sznn yle bir tatll var ki, onun hakknda ne derseniz bo. En kestirme sz, o bir sihirbaz, diyelim. Olu ile babas, kardei, adamla kars ve kabilesi arasn ayran bir sihir." dedi. Hac mevsimi gelmiti. Resul- Ekrem bir Hak dva adam gibi gelen heyetleri Islma dvet etmeye, onlara Kur'an okuyup duyurmaya hazrlanmt. Hac ve panayr mevsimlerinde, yol azlarna durur, gelene geene Kur'an okuyup Hak kelmn duyururdu. Kurey de onu gzetip engel olmak iin pusu kurard. Peygamberimiz nereye gidip Kur'an okuyacak olsa, Kurey hemen onun etrafn sarar, lden, uzak yerlerden gelmi olan, Araplara: "Saknn bunu dinleyip de sihrine kaplmayn!" derlerdi. Velid Bini Mugire'nin tertipledii bu bozguncu ebekenin bu hareketleri Resul Ekrem'i ok zerdi. Velid hakknda u iddetli tevbih yetleri nzil oldu:

42

OSMAN KESKOLU

"Yarattm o kimse ile beni yalnz brak. Ona bol bol mal verdim. Meydanda duran oluk ocuk sahibi kldm. Ona her yolu sn ettim. Sonra bir de daha arttrmam istiyor, yle mi? Hayr, hayr yle ey yok! nk o yetlerimize kar inat idi, ben de onu takatn tak edecek azaba uratacam. nk o dnd, tand, lt biti. Kahrolas nasl lt biti: Yine kahrolas nasl lt biti. Sonra bakt, sonra kalarn att, surat ast. Sonra yzn evirdi, byklk taslad ve bu byle gelen sihirdir, dedi." (Mddessir 11-26) Allah bir ey murad edince esbabn yaratr, hazrlar; onun olmamasna are yoktur. Kur'an' dinletmemek iin Kurey'in elebalarnn bavurduu bu sabotaj hareketleri, gelen heyetlerin Kur'an'a kar daha ziyade alka gstermesini mucip oldu. Aleyhte propaganda yapalm derken, lehte bir propaganda yapm oldular. Kur'an'n ve slmn ilncln yapyorlard. Btn Arabistan Yarmadasnda Resulllah'n haberi yayld. yle bir Peygamber gelmi, diye azdan aza dolayor, kulaktan kulaa gidiyordu. Mrikler ne yapmak istemilerdi, netice nasl kt. Btn Arap kabilelerine Allah Resuln iln etmi ve ona gelen Allah kelmn duyurmu oldular. Kureyliler bu yoldaki hareketleriyle slm nurunun yaylmasn nleyemiyeceklerini anladlar, baka bir are dndler. Bilhassa Allahn Arslan Hazreti Hamza'nn Mslman olmasyla slmiyet kuvvetlenince tela dtler. Yapacaklar i hakknda maverelere, karar birlii etmeye baladlar. Bir defa insann gzn kin, ihtiras, haset brd m ondan hayr yoktur. Kureyliler de bakn bu defa ne yapmaya kalktlar. Utbe bini Rabia'y Peygamberimize murahhas olarak gnderdiler. Utbe dedi ki: Ey karde olu, sen gzide ahlknla, meziyetlerinle sekin bir adamsn. imdi ise kavmimiz arasna ihtilf girdi. Sen bizim Tanrlarmz reddediyorsun. Sana bildireceimiz bir teklifimiz var ki, onu kabul edip etmiyeceini iyi dn de bize haber ver. Peygamberimiz: Syle y Ebl-Velid, dedi, seni dinliyorum. Utbe: Maksadn bu iten para kazanmaksa, dedi, sana en byk servet toplayp verelim. Maksadn an ve erefse seni reis yapalm. Hkimiyet peinde isen seni hkmdar seelim. Sana gelen eye mukavemet edemiyorsan sana hekim getirelim. Ne istersen yapalm, srf sen bu dvadan vazge! Utbe bunlar syledikten sonra Peygamberimiz (s.a.s.) sordu: Szn bitirdin mi, y Ebl-Velid? Utbe: Evet!

KUR'ANI KERM BLGLER

43

Peygamber Efendimiz: yle ise imdi de beni dinle, dedi ve okumaya balad: "Bu, Rahman ve Rahim olan Allahn indirmesidir. yetleri aktr, bilen bir kavim iin, Arapa Kur'an'dr. Mjdeler verir, ihtarda bulunur. Fakat ekserisi yz evirdi. Bundan dolay dinlemiyorlar. Diyorlar ki: Bizi davet ettikleri eye kar kalblerimiz zerinde perdeler, kulaklarmzda arlklar, seninle aramzda manialar var. O halde ne yaparsan yap, biz de mukabele edeceiz. De ki: Ben de sizin gibi insanm. Ancak bana vahyolunuyor ki: Allahnz bir Tanrdr. O halde ona giden yola gidiniz, onun mafiretini isteyiniz, mriklere yazklar olsun."(Fussilet Sresi, ilk yetler)

Resulllah Efendimiz, Fussilet sresini okumaya devam etti ve secde yetini okuyup uzun bir secde yapt. Sonra ban kaldrarak yine oturdu ve alt tarafndaki yetleri okudu. Sre bittikten sonra nazarlarn Utbe'ye evirdi. Bir de bakt ki, Utbe, ellerini arkasna balam, skin skin dinliyor. yetler kalbinin t derinliklerine ilemi. Resul Ekrem dedi ki: Ey Ebl-Velid, ite dinledin, beendiin gibi yap, sen bilirsin. Utbe tek bir kelime sylemedi. Ban nne eerek bu dinlediklerini ve sahibinin; maldan, mlkten, iktidardan ve her eyden stn tutup tercih ettii eyi derin derin dnerek dnd. Onun byle dnceli dndn gren Kureyliler: Vallah Ebl-Velid, gittii yzden baka bir yzle dnyor, dediler. Yanlarna gelip oturduktan sonra sordular: Syle bakalm, Ey Ebl-Velid, arkanda ne var, ne getirdin? yle cevap verdi: "Ne olacak, yle bir sz iittim ki, vallah onun gibisini asla iitmi deilim. Vallah o, ne iir, ne sihir, ne de kehnettir. Ey Kurey halk, beni dinleyin. Bu adama ilimeyin. Onu olduu hal zere brakn. Allaha yemin olsun ki, ondan iittiim bu szlerin byk bir tesiri olacak, mhim bir dva douracak. Araplar ona bir ey yaparsa sizden bakas yapm olur. Eer O, Araplara galebe alarsa onun mlke hakimiyeti sizin mlknz demektir. Onun izzeti sizin izzetinizdir. Onun sayesinde insanlarn en bahtiyar ve mes'udu olursunuz." Kureyliler bu beklenmedik szleri murahhaslarndan duyunca hayflanarak: Ey Ebl-Velid, vallah O, lisaniyle seni de sihirlemi, bylemi, dediler. O da eliyle iaret yaparak: O'nun hakknda benim re'yim bu! Siz nasl isterseniz yle yapn, dedi. Kur'an- Kerim'in ruhlar saran tesiri karsnda her hile ite byle eriyordu.

44

. '

OSMAN KESKOLU

Kureyliler, Kur'an'n her mniay ineyip geen bu nlenmez tesirini durdurmak iin baka bir hle dndler: Nadr Bini Hris isminde birisi vard. Zek, kurnaz, akgz bir adamd. ran' gezmi dolam, bir zamanlar Hre'de oturmutu. Farsay renmiti. Acemlerin bir ok hikyelerini, masallarn biliyordu. Edebiyatlarna vkft: Rstem ve sfendiyar gibi kahramanlk menkbelerini bellemi, Kisrlara ait bir ok hikyeler anlatyordu. Bir de gzel hnende bir cariye almt, halk elendiriyordu. Kureyliler bu adam ortaya kararak Resul Ekremin karsna diktiler. Hazreti Peygamber Kbe'ye gelip te slmiyete dvete balaynca, o da onun nne geer, bir tarafa durup Acem edebiyatndan bildiklerini, bellediklerini hikye etmeye balar, destanlar syler ve: Muhammed benden ne bakmdan daha gzel szl sanki? derdi. Resul Ekrem ona kar u meldeki yetleri okudu:KR'AN-I KERMN ARTAN TESR KARISINDA

"Nun, kalem ve yazd satrlar hakkna, sen Rabbinin nimeti sayesinde divane deilsin. Senin iin ard kesilmeyen mkfat vardr. Sen en yksek ahlk zeresin. Deli divane kimmi, yaknda greceksin, onlar da grecek. Rab

osman keskinoglu - kurani kerim bilgileri

Documents