1. OsatuberriIRITZIA | 9Plastikotasun neuronalaGURE ELKARTEAK | 12-13Etiopia-Utopia Fundazioa GERTUTIK | 18-19 Alberto Iurrategi 2012 ekaina | 4. zk.EUSKARA OSAKIDETZAN | 20-21Trebakuntza, lanean euskaraz egiten fisioterapian: hasteko laguntzabobath kontzeptua (III) GAIXOTASUN ARRAROEI AURRE EGINEZ | 5-8Osatu berri 4.indd 128/6/12 09:46:57

2. 2 | EDITORIALA EUSKARA GAITASUNAREN EGIAZTAPENA BATERATU Osakidetzan euskararen erabilera koen eraginkortasuna eta efizien- Osakidetzako Giza Baliabi- normalizatzeko 67/2003 Dekretuatzia hobetu nahian, Euskarazko Ti- deetako zuzendaritzaren izenean, argitaratzearekin batera, hizkuntzatuluak Baliokidetzeko Dekretuareneskerrik zintzoenak eman nahi eskakizunak egiaztatzeko proze-Jarraipen Batzordeak erabaki zuendizkizuegu euskara gaitasunaren dura abian jarri zen. Ordutik, hiz-2010eko uztailean Osakidetzak etaegiaztatze prozesuan parte hartu kuntza eskakizunak Osakidetzak Ertzaintzak egin ohi ditugun azter-duzuenoi, guztion artean sendo- helburu horretarako egindako ohi-ketaldiak IVAPen esku uztea. Era-tasun eta sinesgarritasun handi- ko deialdien bidez egiaztatu dira, baki horri erantzun egokia emanko egiaztatze prozesua eraikitzen baita Osakidetzako hautaketa pro-nahian, Osakidetzako Euskara Zer-lagundu duzuelako. Konfiantza zesuetan berariaz egin diren pro-bitzuak eta IVAPek lan bilerak eginosoa dugu bateratze honek 2004an ben bidez ere. ditugu bateratze prozedura 2012. hasitako bide oparoari jarraipena Guztira, 2004. urtetik hona, 14urtean burutzeko. Ondorioz, Osa- emango diola. azterketa prozesu burutu dira, eta kidetzak kudeatuko duen azken 50.686 azterketa zuzendu dira. Ho- euskara gaitasuna egiaztatzeko rietatik %21,1 gai izan dira, eta, on- dorioz, 10.677 hizkuntz eskakizun ziurtatu ditu Osakidetzak, gaitasundeialdia 2012ko bigarren prozesuada, alegia, ekain-uztailean zeharegiten ari garen hau. Euskara gaitasunarenegiaztapena batera- tzeak ekarriko du deial- mailaren arabera honelaxe banatu-Euskara gaitasunaren egiazta- ta: ziurtagirien %66 1HEkoak dira; pena bateratzeak praktikan hauxe dia IVAPek argitaratzea, %33, 2HEkoak; eta %1, 3HEkoak. dakar: deialdia IVAPek argitaratzea, izena ematea IVAPek 4. hizkuntz eskakizuneko gaitasunizena ematea IVAPek zehaztuta- probak IVAPen ohiko deialdienko prozeduraren bidez egitea eta zehaztutako prozedura- bidez egin dira, 2008ko Akordioari titulu edo ziurtagiriak ere IVAPek ren bidez egitea eta titulu jarraiki.sortzea, alegia, bere osotasuneanedo ziurtagiriak ere berak Euskal Autonomia Erkidegokoegiaztatze prozesua haiengan uz- Administrazioen zerbitzu publi-tea. sortzea. EKAINA HIZKUNTZA-ESKAKIZUNAKABUZTUAEGIAZTATZEKO 2012-II Gorliz Ospitaleko 1. topaketaAZTERKETALDIA: AHOZKO PROBAK EUSKERA IKASTAROAK: IVAPek 2012, ekainak 12 2012-II azterketaldiko idatzizko BAZTER UTZITAKO ESKAERAK (9:00etatik -14:00etara) probak ekainaren 9an egin ondo-Abuztuan emango da argitara Gorliz Ospitalea: guztiok batera ren, ahozko probak uztaileko Osakidetzaren web orrian ordu-kre- elkarlean. 3. astean izango dira. ditua agortuta izateagatik IVAPek Helburua: Espazio bat sortzeahttp://www.osakidetza.netbazter utzitako eskaeren zerrenda. Ospitaleko zerbitzu eta unitateen esperientziak eta proiektuak ezagu-UZTAILAIRAILA tzeko eta trukatzeko. Sustatzea partaidetza-sentipena etaOsasuna 2.0 Euskadin EUSKERA IKASTAROAK: BEHIN elkarren arteko lanaren garrantziari jardunaldiak BETIKO ZERRENDAK buruzko gogoeta. 2012, uztailak 9 eta 10Irailaren bigarren hamabostaldian Izen-emateak: merche.lecumberria-Osasuna 2.0 Euskadin izenbu- emango da argitara Osakidetzaren AGENDA yarza@osakidetza.net rupean jardunaldiak egingo diraeuskera web gunean lanorduz kan-Deustuko Unibertsitateko Komer-poko ikastaroetarako onartuen eta EUSKERA IKASTAROAK: BEHIN-BEHINEKO ZERRENDAK tzialeko areto nagusian. Ekimena baztertuen behin-betiko zerrendaO+Berri, Deustu Business Schoolonartuko duen ebazpena. 2012ko ekainaren 26an eman daeta Aditecek antolatu dute; AstraZe- argitara Osakidetzaren euskera webneca, Amgen eta Sanofiren lagun- orrian 476/2012 Ebazpena, ekaina-tzarekin. ren 25ekoa, 2012-2013 ikasturtekoJardunaldietan Estatuko zein lanorduz kanpoko euskalduntzekonazioarteko esperientziak ezagu- eta alfabetatzeko ikastaroetan partetzera emango dira, guztiak web 2.0 hartzeko onartuen eta baztertuenarlokoak eta osasunarekin erlazio- behin behineko zerrenda onartzennatutakoak. Online komunitateak, duena.profesionalen hezkuntza, web 2.0eta etorkizuneko erronkak izangodira landuko diren gaiak.Osatu berri 4.indd 2 28/6/12 11:17:06 3. Argitaratzailea:OsakidetzaAraba kalea 45, 01006Vitoria-GasteizTel.: 945 006 406osatuberri@osakidetza.net 5Erredakzio kontseilua:Xabier ArauzoJuan ElorriagaEuskera zuzentzaileak:Felix RazquinEMUN lana euskalduntzekokooperatiba. 18Koordinatzailea:Arteman KomunikazioaTirada:7.000 ale1217 19Lege gordailua:SS 1472/2011 2 AGENDADiseinua eta maketazioa: 4 JAKINBERRI:Arteman Komunikazioa Azken berriak motzeanAzaleko argazkia: 5|8 SAKONEANJosetxo Arantzabal R Resumen Gaixotasun arraroei aurre eginez 9 IRITZIAArgazkiak:Arteman/Josetxo Arantzabal Pastikotasun neuronala fisioterapian: bobath kontzeptua (III)Inprimategia:10 |11OSASUN URRATSAKGertu (Oati) OEE-REN XXII. Biltzarra 12 |13 GURE ELKARTEAKOsatuberrin parte Etiopia-Utopia Fundazioahartu nahi? 14 | 16 PLAZATIKZu ere protagonista izan zaitezke RResumenHerederos del Marques de Riscal upeltegiaaldizkarian. Atal hauetan parte17 ZORTZIKO TXIKIANhartzeko idatziosatuberri@osakidetza.net Naia AjuriagojeaskoaAURKIBIDEAhelbidera. 18 | 19 GERTUTIK Behin batean: herriko anbula- Alberto Iurrategi torioan edo ospitalean gertatu- 20 | 21 EUSKARA OSAKIDETZAN tako anekdota bat edo pasarte Trebakuntza, lanean euskaraz egiten hasteko laguntza bat baduzu guri bidaltzea baino ez duzu.22ANBULATORIOAN Gure txokoa: lantaldeen ospa- Azpeitia kizunak eta oroigarriak biltzeko 23LANBIDEA atala. Bidaiak: kontatu bizi izandako Lidergo partekatua helburu abenturak, hala, irudikatzen24 |25ATZERA BEGIRA eta erakusten lagunduko Argitalpenak gurean dizugu. Iradokizunak: ezer komentatu26OSAKIDETZANBIZITZA nahi izanez gero horra gure Kirola, taldean gusturago koadernoa. 27TXAPELA BURUAN Ezetz jakin! : zalantzarik badu- zu gurera bidali eta erantzun Ziortza-Bolibar zuzena ematen ahaleginduko gara.Osatu berri 4.indd 3 28/6/12 09:47:02 4. 4 | JAKIN BERRIHiesaren kontrakoDEBAGOIENEKO OSPITALEkanpaina abian daBERRIA ZABALDU DUTEOsasun Publikoko zuzendariak, HIESa- Ekainaren 18an zabaldu zuten De-ren aurkako GKEaren presidenteak eta bagoieneko Ospitale berria, 63.893Euskadiko Farmazilarien Batzordearen biztanleri zerbitzua emango diena. Os-presidenteak gay taldeari zuzendutakopitale berria lehengoaren ondoan eraikiurtean behin IHESaren eta sifiliarendute eta fase desberdinetan joango diraprobak egin itzazu lelopeko kanpainairekitzen. Helburua da zerbitzu berriakaurkeztu zuten ekainaren 22an. Kan-eta hobeak eskaintzea.painaren helburua da, HIESAren kontralanean tinko jarraitzea. Hiru fasetan egingo dute zerbitzuGURUTZETAKO osoaren irekiera: lehenik eta behin, OSPITALEANEUSKADI TABAKO-KERIK eraikin berria inauguratu dute. 2014ko NEUROZIENTZIAREN uztailerako gaur egungo eraikinarenGABE I. JARDUNALDIAGUNE KIRURGIKOA atzean dagoen eraikina bota eta egun- go ospitale eraikina berregituratuko INAUGURATU DUTEEkainaren 1ean dute. Hirugarren fasean, epea zehaztuEkainaren 11n, Patxi Lopez lehendaka-Euskadi taba-gabe, egungo ospitalearen atzean erai- riak, Osasun eta Kontsumoko sailburuko-kerik gabekin berri bat egingo da eta lehen faseko Rafael Bengoak eta Gurutzetako Uni-izeneko lehenospitale berriari gehituko zaio. bersitate Ospitaleko zuzendari Grego-jardunaldia eginrio Achutegik Gurutzetako Ospitalekozuten Gastei-Ospitale berriak 95 ohe izango ditu, Neurozientzia gunea inauguratu zuten.zen, Osasun etaoraingoak baino 23 gehiago. Haur-ama Gune berri horri esker, konplexutasunBERRI LABURRAKKontsumo Sailakunitate berria zabalduko dute, operaziohandiko baliabide teknologikoak sor-antolatuta. Euskogela gehiago, arnas eta digestio en- tuko dira eta langile sanitarioek besteJaurlaritzaren doskopioen unitate berria eta Kirurgia ospitale batzuetan puntako prestakun-Mendekotasunen VI. Planaren bitar- urologikoaren zerbitzua, besteak beste.tza izango dute.tez, hiritarren parte-hartze aktiboabultzatu nahi da asistentzia erantzunaInstalazio berri horretan erresonantziaemanez eta talde ahulei zuzenduta-magnetiko eta nabigazio sistema digi-ko prebentzioa sustatuz. Izan ere, OSAKIDETZAK UDAKOtaleko bi ebakuntza gela jarri dituzte.planaren datuen arabera, 19-20 urteOPORRETAN OSASUN Hala, Gurutzetako gune kirurgikoainguruan hasten dira EAEko biztanleak izango da Espainiako Estatuan halako KARPETA EGIAZTATUKO DUdrogak kontsumitzen eta tratamendua ekipamendua duen bakarra.30-40 urte bitarteko tartean egitenOsakidetzak uda honetan osasun kar-da.peta egiaztatuko du 50.000 paziente- Gune osoa digitalki integratuta dago; rekin. Aukeratutako pazienteek medikumodu horretan uneoro interben-Jardunaldian hainbat eskualdetakohitzorduak Internet bitartez hartuko tzioak dokumentatu eta streamingordezkariek esperientziak partekatudituzte, eta horiei txartel sanitarioa ba- edo bideokonferentzia bidez edozeinzituzten: Gipuzkoa Eskualdeko ordez- natuko zaie aurretik osasun karpetan lekutatik jarraitu ahal izango dira,kariek Intraneten sortutako Gipuzkoa sartu ahal izateko.prestakuntza eta dibulgazioa bermatuEskualdea tabako-kerik gabe gunea ahal izateko.aurkeztu zuten. Bertan argitalpenak, Osasun karpeta horretan hitzordueskuliburuak, protokoloak eta loturakprogramatuak, medikuen txostenak,Teknologia berritzaile hori zerbitzujarri dituzte kontsultatzeko moduan; txertoen egutegiak eta errezetatutakohauek erabiliko dute: Neurokirurgia,Ezkerraldea-Enkarterriak da EAEn sendagaiak kontsultatu ahal izango Traumatologia, Neurofisiologia Klini-erretzaile portzentaje altuena duendira. Baina, pazienteari informazioa koa, Neurologia, Otorrinolaringologia,eskualdea, eta bertako langileek emateaz gain, osasun karpetak besteAurpegi masailetako kirurgia eta kirur-apustua egin dute sareak eta aliantzak abantaila batzuk ere izango ditu. Izan gia plastikoa, beste batzuen artean.sustatu eta lan koordinatua egiteko; ere, pazientearen eta profesionalEta bertan, patologia hauek artatukoArabako Eskualdean tabakoaren kon- sanitarioen artean informazio trukatudira: garuneko tumoreak, guruintsumo indizea txikiagoa da besteekin ahalko da. Esaterako, urritik aurrerapituitariokoak, gliomak, biopsiak, epi-alderatuta, baina, hala ere, gazteen gaixo kronikoek hainbat parametrolepsia, parkinsona, hipofisi tumoreak,artean tabako kontsumoa saihesteko erregistratu ahal izango dituzte: pisua, bizkarrezur eta garezur interbentzioaketa erretzen hasteko adina atzeratze-arteria presioa, bihotz maiztasuna,eta beste batzuk.ko Kerik Gabeko Ikasgela sortu dute. odoleko glukosa, tenperatura, oxigenoBukatzeko, Debabarreneko Eskual- bolumena eta abar. Profesional sani- Neurozientzia guneak 515 metrodeak ospitaleen eta lehen mailakotarioek pazienteak erregistratutakokoadro ditu eta 3.150.000 eurokoarretako zentroen arteko koordinazioainformazioa aztertu ahalko dute, eta inbertsioa izan du.eta komunikazioa sustatu nahi du.jarraipena egin.Osatu berri 4.indd 428/6/12 09:47:02 5. SAKONEAN | 5 GAIXOTASUN ARRAROEI AURRE EGINEZ I ndustria farmazeutikoaren in- teres txikiari, diru beharrari eta beste zenbait oztopori aurreTxagorritxun, Arabako Unibertsitate Ospitalean dagoeginez, Arabako Unibertsitate Ospitalean kokatuta dagoen(epi)genetika molekularreko laborategia, eta han dihardu-(epi)genetika molekularreko labo- rategian tinko dihardute lanean,te lanean Guiomar Perez de Nanclares, Intza Garin, Elena gaixotasun arraroak aztertzen eta haiek eragiten dituzten ondorioeiBeristain eta Arrate Peredak. Laurek osatzen dute ikerketa aurre hartzen. Zerbitzuan emaku-unitateko lantaldea. Gaixotasun arraroen arlo zabalean oso meak dira nagusi; Guiomar, Intza, Elena eta Arrate, eta lauren ar-zehatza da euren egitekoa; genetika arloa aztertzea. tean azken urteotan aurrerapauso garrantzitsuak lortu dituzte. EzGuiomar da talde burua, eta berak zuzentzen du zerbitzua.dago dirurik gaixotasun arraroen ikerketan lan egiteko. Izan ere, arraroak direnez, oso jende gutxikOsatu berri 4.indd 528/6/12 09:47:04 6. 6 | SAKONEANditu gaixotasun horiek, eta enpre-sa farmazeutikoei ez zaie interesa-tzen ezer antolatzea. Errealitategordinari aurre egitera ohitu diraikerketa unitatean, eta azken al-dian Europatik diru partidak area-gotu egin dira. Badirudi Europanpolitika aldatu dutela gaixotasunarraroen inguruan, eta orain lehenbaino garrantzi gehiago ematendiete.Ez dago dirurik gaixo- tasun arraroen iker-ketan lan egiteko. Izanere, arraroak direnez, osojende gutxik ditu gaixota-sun horiek, eta enpresafarmazeutikoei ez zaieinteresatzen.Politika aldaketa horri esker,Europan, Espainian eta EuskalHerrian gaixotasun bitxi edo bere-zien erregistro bat egiteko ekime-na gorpuztu da azken urteotan,eta berme horren itzalean ari diralanean Gasteizen. Azken 10 urteo-tan ikerkuntzak gorantz egin baduere, oraindik orain asko dago egi-teko, adierazi digute protagonis-tek. Zorionez edo zoritxarrez, diru-laguntzen doinupean lan egiteraohitu dira Guiomar eta bere talde-kideak. Une honetan GaixotasunArraroen Espainiako Federazioak(FEDER gazteleraz) eta Gaixota-sun Bitxien Klusterrak diru dezen-te jarri dute mahai gainean eta,horri esker eta finantzazio pro-pioa aintzat hartuta, Osakidetzanikerketak bidea egin dezake.IKERKETA ESPARRU KONKRETUA(Epi)genetika molekularreko la-borategian, Ikerketa unitatean,gaixotasun arraro oso zehatzakaztertzen dituzte. Gu, laurok, GUIOMAR PEREZeta arlo horretan egiten dugu iker- Guiomarrek azaldu digu zeinDE NANCLARESbiologoak gara, ez medikuak, eta keta. Horrelako gaixotasun bitxi den euren egunerokotasuneantalde buruakguk ikertzen duguna genetika da.bere jardunarenbatzuk dituzten pertsonak kaleanduten egiteko nagusia. Bi lan es-Herritarrok badakizue gene edo%90 ikerkuntzari ikustean inondik inora ez dugutrategia ditugu. Batetik, guk gurekromosoma bat txarto izatea ge- eskaintzen dio,pentsatuko gaixotasun arraroakikerkuntza lerro zehatza daukagu,netika dela. Baina badaude ge-eta gainerakodituztenik, eta, bestalde, badaudeinprontak sortutako gaixotasu-netikaren alorrean beste aldaketa denbora asisten- gaixo batzuk fenotipikoki ezagu-nak, batez ere pseudohipoparati-batzuk, epigenetikaren alorrekoak,tzian dihardu. tzen direnak. roidismoa. Kongresuetan, jardu-Osatu berri 4.indd 6 28/6/12 09:47:05 7. SAKONEAN | 7 naldietan eta hitzaldietan halakode pseudoparatirodismo kasuen DEDIKAZIO HANDIA IKERKETARI gaixotasunak edo antzekoak izanikerketan. Askotan gertatzen zaieTxagorritxuko sotoan dago ko- ditzaketen gaixoen bila aritzenmedikuentzat oso interesgarriak katuta (epi)genetika molekula- gara. Antzekoak diot, oso arraroak diren kasuak beraientzat ez dute- rreko laborategi nagusia. Bertan direlako. Askotan, ikerkuntza bidela inongo interesik edo, besterik dituzte bilera gelak, bulegoak eta horretan, gaizki diagnostikatutako gabe, ikerketa lerrotik aldendu laborategia. Gaztetasunak keme- kasu asko atzematen dituzte etaegiten direla. Horrelako kasuetan,na ematen omen du, eta lau ema- horiek identifikatzen ere saiatzen ez dugu ikerketarik abiarazten,kume gazte eta kementsu hauek da Guiomar. Batez ere, horiek diraizan ere, ezin dugu ezer argitara-ikerkuntzari ordu asko eskaintzen ikerkuntza alorretik gure lan espa-tu edo proiektu bat bideratu. Kasudizkiote, ditugunak baino gehia- rruak Pseudohipoparatiroidismoahorretan ere diruak du giltza, eta, go gehienetan. Bere lan jardune- daukaten pertsonetan aldaketadirurik ez dugunez, ezin dugu tik, Guiomarrek %90 ikerkuntzari biokimiko zehatz bat agertzen da. ikertu.eskaintzen dio, eta gainerako den- Euskal Autonomia Erkidegoan be-bora asistentzian dihardu. Labo- deratzi pertsona bakarrik aurkituSINTOMAK ZEINTZUK DIRA? rategian dauden gainerako hiru dituzte horrelako aldaketa bioki-Baina zeintzuk izaten dira horre- ikerlariek ere egiten dute asisten- mikoekin, eta Estatu osoan 120lako gaixotasun arraroak dituz- tzia, nahiz eta bakarrik ikerketa inguru genetikoki diagnostikatu- ten pertsonak sentitzen dituztenarlora bideratu beharko luketen ta. Gaixotasun arraroen arteanaurreneko sintomak? Galdera lo- beraien lana. hau da arraroenetakoa, oso per-gikoa bada ere, erantzuna ez da Genetika molekularreko de- tsona gutxik garatu baitute. hain samurra izaten, gaixotasun partamentuan euskaraz, gazte-arraroak ez direlako erraz eta sin- leraz eta ingelesez hitz egiten da,toma argiekin azaleratzen. Gai-eta artikuluak ere hiru hizkuntzaxotasun arraro bakoitzak bere horietan idazten dituzte hedabide berezitasunak ditu. Nik uste dutospetsu eta espezializatuetan. In-Euskal Autonomiahain bitxi eta zehatzak direnez formazioa trukatzeko modua da.Erkidegoan bederatziezinezkoa dela denak ezagutzea, Nazioarteko estrategian ere aribaina badaude webguneak hala- dira aurrerapausoak ematen, eta, pertsona bakarrik aurkituko informazioa ikusteko. besteak beste, orain dela sei hila- dituzte horrelako alda-Pseudohipoparatiroidismoari bete bost herrialdetako erakundek keta biokimikoekin, etadagokionez, bizitzako aurrene- kontsortzio bat eratu dute: Espai-ko urteetan diagnostikatzen eznia, Belgika, Alemania, Italia eta Estatu osoan 120 ingurubadira, heldu bihurtzen direneanFrantziako ikerkuntza taldeak dira. genetikoki diagnostikatu-bat-bateko karranpak eta darda- Gaixotasun hauetan lan gehiago ta. rak izaten dituzte. Askotan pen-egiteko sortu dugu kontsortzioa,tsatzen dute epileptikoak direla, adierazi digu Guiomar Perez debaina gaixotasun arraro baten Nanclaresek. Esaterako, entseguaurreneko sintomak izaten dira, kliniko bat egin nahi izanez gero, Beste alde batetik, gerta liteke pseudohipoparatiroidismoare-hain gaixo gutxi daudenez, oso kontsultan artatzen dituzten gaixo nak. Kontua da arazo bat izaten zaila da bakarka antolatzea. Beste batzuk ezin izaten dituztela ondodutela kaltzioaren metabolismoa-herrialde batzuekin elkartuta, be- diagnostikatu, eta horrelakoe- rekin eta, labur esanda, kaltziorriz, diru gehiago lortu dezakegu; tan protokolo berezia jartzen da kantitatea gaizki dute barrukoeta gure artean informazioa truka- abian. Horrelakoetan medikuek programa ondo ez dabilelako. tzeko bideak ireki ditzakegu. gugana jotzen dute; batez ere be-Umeak direnean, berriz, nor-Nazioarteko presentzia, ordea,LAN TALDE KE-MENTSUAraien diagnostikoan eragile ge-malean gaixotasun arraro hauez da horretara mugatzen. SareanGaztetasunak netiko bat identifikatzen badute atzematen zaie beraien fenoti-dokumentazioa arin eta era dina-kemena ematenjotzen dute gure laborategira. Guk poa edo itxura berezia delako:mikoan trukatzeko bidea ere aur-omen du, eta lau interesgarria dela uste badugu,normalean txikiak izaten dira,kitu dute. Interneten edozein gai-emakume gazteaurrera jarrai dezakegu ikertzen.nahiz eta gurasoak handiak izan.xotasun arraro atzematean www.zein kementsuEta, bestela, diagnostiko zuzena Era berean, loditxoak izaten dira,orpha.net webgunean artxibatzenhauek ikerkunt-bideratzen ahalegintzen gara. eta ezaugarri nagusiena da eskuadugu dokumentua, beste espezia-zari ordu asko (Epi)genetika molekularrekoixten dutenean hatz-koskorrak lista batzuek eskura izan dezaten.eskaintzen laborategiak zerbitzua eskaintzenatzeratuta gelditzen zaizkiela, Atari horretan dokumentu guz-dizkiote. Taldea dio Euskal Autonomia Erkidegohezurretako bat txikiegia delako. tiak ingelesez daude, baina badiraGuiomar Perez de osoari, baina oso arlo zehatzetan. Pediatria kontsultara iristen dira gaztelerara itzulitako batzuk ere.Nanclares, Intza Kardiologiarekin zerikusia dutennormalean euren hazkundeanEuskaraz, berriz, ezer gutxi aurki-Garin, Elena Be-ristain eta Arrate ikerketak erkidego osoko medikugauza arraroak atzematen diz- tu daiteke oraindik.Peredak osatzenzerbitzuei eskaintzen dizkiegu.kietelako eta hortxe detektatzenInformazioaren eta komunika-dute.Era berean, Estatuko sarean gau- ditugu.zioaren garaian, egunero pertso-Osatu berri 4.indd 728/6/12 09:47:05 8. 8 | I+G R ResumenINVESTIGACIN EN ELMBITO DE LAS ENFER-MEDADES NO COMUNES,UNA LABOR QUE RE-QUIERE MUCHO SUDORY ALGUNA LGRIMAGuiomar Prez de Nanclares, Arrate Pereda,Intza Marn y Elena Beristain forman elnak artatzen dituzten medikueidoktore tesia, eta tekniko lagun- equipo de investigacin multidisciplinarlaguntzen ere saiatzen dira. Aha-tzaile gisa dihardute. Ospitaleande la Unidad de Gentica Molecular del Hos-legintzen gara medikuari zein ikerkuntza genetikoan lan eginpital Universitario de lava, que est ubicadaarrasto egon daitekeen esaten;nahi dutenei lagundu behar die- en Txagorritxu. De las ms de seis mil enferme-horri jokabide egokien gida deri- gu. Eta ikerketa buru eta taldekodades no comunes existentes en el planeta, eltzogu. Gaixotasun batzuetan oso zuzendari lanetan Guiomar Perez equipo de Osakidetza est inmerso en la inves-ondo landuta daude gida horiek, de Nanclares ari da. Gaztea badatigacin de las enfermedades de origen gen-eta beste batzuetan orain dela gu-ere, esperientzia handiko pro-tico.txi hasi gara martxan jartzen. Gure fesionala da eta azken urteotan Ante la falta de recursos materiales, mayor fi-espezialitatearen gaineko arti- hainbat artikulu argitaratu ditunanciacin y debido al bajo inters de la indus-kulua publikatu dugu orain dela hedabide espezializatuetan. tria farmacutica por la lnea de investigacingutxi; eta saiatu gara galdetegi batdesarrollada por el equipo de Gentica Mole-zabaltzen Europa osoan ezaugarriETORKIZUNEKO ERRONKAK cular de Osakidetza, las cuatro especialistasnagusienak zeintzuk diren ezagu-Gaixotasun arraroei aurre hartzea que conforman este equipo del laboratorio,tzera emateko, nolabait, arlo ho-lan zaila bada, ez da errazagoa hacen frente a las adversidades con grandesrretan aitzindariak dira Guiomaretorkizunean gertatuko dena au- dosis de entusiasmo y dedicacin. Una dedi-eta bere taldekideak. rreikustea. Dirurik ezean, Gene-cacin no exenta de sudor y lgrimas, segntika Molekularreko Departamen-Guiomar Prez de Nanclares, responsable delduan egokitzapenak egin beharko laboratorio.dituzte eta dirua egonez gero, arlo Gaixotasun arraroeiezberdinak ikertzeko aukera izanMBITO DE ACTUACIN aurre hartzea lan zailadezakete. Guiomarrek ikerkuntza Las enfermedades no comunes de origen ge-bada, ez da errazagoa taldearen lan esparrua ireki nahi ntico son el rea de investigacin principaldu, ikuspuntua irekitzea da nire del departamento. Asimismo, estn dandoetorkizunean gertatukoasmoa. Adibidez, gaixotasun ho- pasos importantes en una lnea concreta; ladena aurreikustea. Diruriknetan hezurretan aldaketak ema- pseudohipoparatiroidismo. Somos bilogas yezean, Genetika Mole- ten dira. Hortaz, hezurrei begira no mdicos. Lo que nosotras hacemos se llamahasi naiz finantzazioa lortzeko gentica, y ms concretamente, desarrollamoskularreko Departamen- beste iturri batzuetara jotzen.e investigamos temas relacionados con la epi-duan egokitzapenak egin Filosofia ez du aldatuko Guiomargentica. El departamento, ubicado en el Hos-beharko dituzte.Perez de Nanclaresek, besteeipital Universitario de lava forma parte, desdelaguntzeko bokazioarekin iritsi hace unos aos de un consorcio integrado porTALDEAREN PROFILA nintzen esparru honetara, era diferentes pases como; Blgica, Alemania, Es-Diziplina anitzeko taldea da Gas- solidarioan beste batzuei lagun-paa, Italia y Francia. Somos parte interesadateizen lanean diharduena, baina tzeko itxaropenarekin, eta ez dut en este consorcio, y entre todos colaboramosguztiak dira emakumeak eta gaz- etsiko. Esparru honi profesionalpara poder hacer a entre otras cosas, ms y me-teak. Arrate Pereda, esaterako, gehienek eta industria handiekjores ensayos clnicos.ikertzaile izateko ikasten ari da.ez diote jaramonik egiten eta guz-De cara al futuro, la financiacin marcarHain justu ere, doktoratu aurrekoation ahalegina eskatzen du. Etor-el camino, si contamos con financiacin po-da. Biologia ikasi dut eta tesia he- kizunari, beraz, itxaropenaz begi-demos ampliar los mbitos de actuacin, demen egin nahi dut, adierazi digu.ratzen dio Guiomarrek, nahiz eta lo contrario, nuestro departamento lo pasarIntza Garinek eta Elena Beristai- taldea mantentzea ez den erraza muy mal, asegura con rotundidad Guiomarnek, berriz, dagoeneko egin duteizango.Prez de Nanclares.Osatu berri 4.indd 8 28/6/12 09:47:07 9. IRITZIA | 9nPLASTIKOTASUN NEURONALAFISIOTERAPIAN: Leire Echeazarra EscuderoBOBATH KONTZEPTUA (III) Farmazian lizentziatua eta Neurozientzia arloko ikertzaileaminimizatzeko itxaropenaz, baina Osatuberri 1. eta 2. zenbakietan ikerke- kontuan hartu behar da terapia taren I eta II zatiak argitaratu zirenTerapiaren helburumiresgarririk ez dagoela. Bobathteknikaren helburua funtzionalta-Jaio ondoren, garunaren kone- nagusiak dira pazienteaksun egokia berreskuratzen lagun-xioak handituz doaz bizitzantzea da. Horregatik, pazientearenzehar. Esperientziek eta ikaste mugimendu normaleko parte-hartzea eta proposatutakoprozesuak konexio horiek sen- ariketak eta gorputz jarrerakdotzen eta bideratzen dituzte.-sentsazioak lortzea etabakoitzaren bizitzan integratzeaHorrek esan nahi du hainbat eta nahitaezkoa da.gehiago ikasi, gero eta konexio kaltetutako areagehiago sortzen direla garunean.Honako hau Bobath teknikarenerabiltzera bultzatzea,gakoa da: pazienteek ahalik etaestimulu gehien jaso behar di-galera konpentsatzekotuzte garun areen arteko konexiogehiago sortzeko. Lesioren batestrategiak ez garatzeko.pairatu duten pazienteek kalte-tutako areak alde batera uztekojoera dute askotan, eta hainbat es- gatik, teknikak ez du jarraitzekotrategia eta erantzun garatzen di-patroi zorrotzik eskaintzen; baizik Bobath senar-emazteak, Bobath kontzeptuarentuzte galera konpentsatzeko. Joeraeta ariketa pilo bat norberaren sortzaileak.hori saihestu behar da, modu ho-bizitzan integratzeko aukera. Osorretan arazoa larriagotzen besterik garrantzitsua da ariketari zentzuaez da egiten. Alde batetik, mus-ematea; horretarako, lantzeko ob-kuluen tonua desegokia denean,jektuak adierazgarriak izan beharjarrera txarrak hartzen dira, eta dira. Adibidez, Down sindromeahorrek mugimendua oztopatzenduen haur bati laguntzeko (buruadu. Bestetik, higidura erreflexualtxatzen laguntzeko, esaterako)anormalak gorputzaren jarrera berari gustatzen zaion jostailu batdesorekatzen du. Bobath teknika-erabiliko da.ren bidez, erreflexu eta mugimen- Esan liteke Bobath teknikadu eredu anormalak saihesteagorputzaren funtzionamendua Bobath terapian erabiltzen den objektu bat. Pa-bilatzen da. Terapiaren helburu eta higikortasuna orekatzeko te-ziente bakoitzaren interesak kontuan hartu beharnagusiak dira pazienteak mugi-rapia pertsonala dela, norberaren dira, ariketak egiteko erabiltzen diren objektuakmendu normaleko sentsazioak beharrak eta erantzunak kontuan adierazgarriak izan behar dira pazienteak partelortzea eta kaltetutako area erabil-hartzen direlako. Gainera, oso-hartzea lortzeko asmoz.tzera bultzatzea, galera konpen-metodo aktiboa eta interaktiboa Iturria: http://intercentres.cult.gva.es/cefiretsatzeko estrategiak ez garatzeko.da, pazientearen parte-hartzea/46401751/ee/enlaces ee/sagunto/index.htmHigidura erreflexua normala eta oso garrantzitsua baita.mugimendu egokiak lortzeko,hainbat ariketa proposatzen dituBUKAERA:teknikak. Horretarako, bakoitza-Garuna ez da estatikoa, malguaren gaitasunak eta ahultasunakbaizik, eta moldatzeko gaitasunaztertzen dira, baita bakoitzaren horretaz horretaz balia gaitez-diagnostikoa eta ingurunea zein ke. Plastikotasun neuronaleanden ere. Bobath teknikaren besteoinarrituta dauden teknikek lesio Lesio baten ondoren, garunaren plastikotasunaoinarri nagusi bat metodoaren zerebrobaskularraren bat pairatusustatu behar da, berau landuz eta entrenatuz.malgutasuna da. Paziente bakoi- duten pazienteei aukera itxaro- Zeregin hori sekulako erronka da, bai pazienteen-tzari ondoen datozkion ariketak pentsua eskaintzen diete. Bobathtzat, bai terapeutentzat.aukeratu behar dira. Bobath teknika erabiltzen duten terapeu- Iturria: http://loqueignoras.com/Forum/index.senar-emazteek dioten bezala, tak garunak duen sendatzeko gai-php?topic=168.0Bobath terapia bizi kontzeptutasuna bultzatzen eta bideratzenhttp://www.neurorehabilitacion.com/plastici-bat da, ez metodo soila. Horre-saiatzen dira, minusbaliotasuna dad_neuronal1.htm.Osatu berri 4.indd 9 28/6/12 09:47:07 10. 10 | OSASUN URRATSAKOSASUNGOA EUSKALDUNTZEKOELKARTEAREN XXII. BILTZARRAHITZALDI ETA MAHAI-INGURU INTERESGARRIAK BILTZAR ARRAKASTATSUANOsasungoa Euskalduntzeko Erakun-deak, Bizkaiko Sendagileen Elkarteare-kin batera, XXII. Osasun Biltzarra egindu maiatza erdian. Aurtengo jardunal-diaren leloa Osasun-langileon erronkaberriak izan da eta maiatzaren 18aneta 19an egin da Bizkaiko SendagileenElkartean. Ekitaldi guztiak euskara hu-tsean izan dira, jakina.Ostiral goizean Bizkaiko MedikuenElkargoan, seigarren solairuan, jendeasko zebilen hara eta hona, elkar agur-tuz. Horiei guztiei harrera egin eta za-lantzak argitzeko, Osasungoa Euskal-duntzeko Erakundeko Janire eta Patxiburu-belarri zebiltzan lanean. EuskalAutonomia Erkidegoko puntu desber-dinetatik etorritako mediku, erizain,farmazialari eta osasungintzako beste-lako profesionalek ia berehala bete zu-ten eraikinean dagoen hitzaldi aretoa. GEHIEGIZKO MEDIKALIZAZIOAAtentzioko farmazialaria da bera. Extre- INTERESAHogeita bigarren aldia izan da biltzarra Bizitzaren medikalizazioa gaiarekin lo-madurako jatorria duen Enrique Gavilan Bi egunetan osa-antolatu dutela lehen ekimenak jar- tutako mahai-ingurua iragarrita zegoen,kidearen hainbat lanetan oinarrituko sungintza alorrekodunaldi deitura zuen- eta dagoenekoeta lau profesionalek hartu zuten hitzazela jakinarazi zuen, depreskripzioa gai profesional askokizen handia du osasungintzan aritzen banan-banan, beraien artean eztabai- nagusi hartuz. Haren esanetan, hitzinteres handiz jarraitu zituzten hitzaldi, tailerdiren euskaldunen artean. Aurten 130 datu gabe eta bakoitzak bere alorrahorrek hainbat adiera ditu: medikua- eta mahai-inguruak.lagunek izena eman dute biltzarreanazalduz. Eulali Marielarena izan zenren epe luzerako tratamenduak etetea;parte hartzeko, azken urteotan lortu-hitza hartzen lehena. Marielarena Gi- elementuak banan-banan desmuntatutako kopuruaren batez bestekoa.puzkoako Familia eta Komunitatekoeta bakoitza isolatuta aztertu Etxe-Hitzaldiak, mahai-inguruak, ko-Medikuntzarako Irakaskuntza Unitatekobarriaren esanetan, polimedikazio eze-munikazioak eta tailerrak ostiralean burua da. Diagnostiko proben gehiegi-gokia osasun arazoa da eta, gaixoarengoizez eta arratsaldez eta larunbatean keriek eta gehiegizko medikalizazioakautonomia mugatzeaz gain, sistemagoizez egitekoak ziren. Profesional ba-ekar ditzaketen arriskuak azpimarratumedikoan mesfidantza eragiten du. Ho-koitzak erabaki zuen horietako zeine-zituen. Horrekin lotuta, bizitzaren go-rregatik, depreskripzioaren alde egitentara joan. Horietako batzuek ekitaldirabeherek sortarazten dituzten gaitzak du gaixoaren testuinguru osoa aztertuz.guztietan parte hartu zuten, eta beste eta gaindiagnosien adibideak eman zi-Jose Ramon Bilbaok jarraitu zionbatzuek batean edo bestean. Ostirale-tuen. Medikalizazioa saihestearen alde-Arritxuri. EHUko Genetika, Antropologiako ekintzak lanorduetan izan baziren ko agertu zen eta honako gogoeta hau Fisikoa eta Animalien Fisiologia Sailekoere, jende asko batu zen.eman zuen ezagutzera: Erabaki behar kidea da Bilbao. Genetika molekularra-Biltzarrari buruzko dokumentazioadugu zein mugetatik aurrera hobe den ren historia laburbiltzeaz gain, horrekbanatu ostean, 09:00etan, aurkezpena sufrimenduari aurre egitea, ezabatzenekarri dituen aurrerapenak zehaztuegin eta ekitaldiari hasiera eman zio- ahalegintzea baino. Marielarenak zituen, betiere izan ditzakeen desa-ten. Bertaratutakoetatik asko emaku- hizketaldian ironiaren erabilera adi-bantailak ere gogora ekarriz. Hitzaldiamezkoak izan ziren eta entzule gehie-mentsua egin zuen eta txalo zaparradez mamitsua izan bazen ere, bukaerannak 30 eta 45 urteren bueltan dauden gain, barre-algarak ere piztu zituen.umore dezente gehitu zion berbaldiarilangileak. Osasungintzako profesionalArritxu Etxebarria izan zen hurrena. merkatuan genetikarekin lotuta aurkitueuskaldunaren profila ote? Gipuzkoa Eskualdean Lehen Mailakodaitekeen eskaintzaren gainean.Osatu berri 4.indd 1028/6/12 09:47:09 11. OSASUN URRATSAK | 11 TOPAKETA Berbagai izan zituztenponentzien inguruko informazio zabala Hogeita bigarren aldiaeskuratzeaz gain,izan da biltzarra antolatuprofesionalen artekotopaketa egiteko balia-dutela eta dagoeneko izen tu zuten biltzarra. handia du osasungintzan aritzen diren euskaldunen artean. Bertaratutakoetatik asko emakumezkoak izan ziren eta entzule gehienak 30 eta 45 urteren bueltan dauden langileak. Osasun- gintzako profesional eus- kaldunaren profila ote?Ondarroako Osasun Zentroko Lehentako jardunaldietara: Beste profesio-EMAKUMEAKberto Manjonek osasungintza publi-mailako arretako unitate buru Lourdes nal euskaldun batzuekin harremana Biltzarrera jo koaren hizkuntz politikak eta planakGalarraga izan zen mahai-inguruan egiteaz gain, oso hitzaldi interesgarriez zuten profesionalazaldu zituen. Horren ostean, osasunparte hartu zuen azken hizlaria. Triapgozatzen dut. Biak ala biak hasieratik euskaldunetako askolangileak gaixotzen direnean gaia har-proiektuaren nondik-norakoak azaldu bukaera arte egon ziren biltzarrean.emakumeak ziren, eta tuta, mahai-ingurua egin zuten Lanzituen. Hala, Ondarroan nork bere bu-Hallean bertan jarritako panel gehienak 30 eta 45 Arriskuen Prebentzio Zerbitzuko Mer-urteren bueltan. txe Petralandak, Sendagileen artekorua zaindu eta gaixoaren medikalizazioa batzuetan zenbait profesionalek pres-gutxitzeko ahalegina egiten dabiltza. tatutako gaiak landuta zeuden, edo-koordinatzaile Angel Alayok eta anbu-Lantalde zehatzak sortuz gaixo bakoi- zeinek ikus zitzakeenak. Gai horieklantzietako teknikari Alberto Ibarzaba-tzaren neurrira egindako arreta ematenberak izan zituzten hizpide goizekolek. Lehenak osasun arloan gaixotzeadute. eta arratsaldeko ahozko komunika-izan zuen hizpide; bigarrenak Euskadi-zioetan: anestesian eta bizkortzeanko Sendagileen Kontseiluaren proiek-HIZLARI ONAK ETA GAIpazienteen segurtasuna hobetzeko tua zer den azaldu zuen; eta, azkenik,INTERESGARRIAKSensar, Arrisku faktoreak gaixoen mo-Ibarzabalek, osasun langileen aurkakoHorren ostean, atsedenaldia egin zu-bilizazioak langileengan sortutako gai-indarkeriaz hitz egin zuen. Egun betea-ten hallean hamaiketakoa egiteko; eta tzetan, Bideolaringoskopioa, Bizkaikori bukaera emateko, OEEren urterokoOsakidetzako profesionalak tertulianFarmazia Bulegoetako Euskararenbilera egin zuten.izan ziren taldetxotan. Antzinatik jar- egoeraren azterketa, Umeen artritisadunaldietara joaten den Itziar medi-aztertzeko ekografia, Erizainen lan Barre-algarak Carcajadas.kuak azaldu zigun berarentzat OEErenantolaketa zainketa intentsiboetan etaBizkortzea: Reanimacin.biltzarra oso hitzordu garrantzitsuabeste asko. Hizketaldia: Charla.dela: Gaur egun jardunaldietan egi-Mamitsua: Con mucho contenido,ten den euskara maila oso ona da, eta HIZKUNTZ POLITIKAK ETA PLANAK con mucha miga.lantzen diren gaiak oso interesgarriak. Bertaratutakoek Kafe Antzokira jo Nondik-norakoak: : Pormenores,Txalotzekoa da emaitza. Itziar baino zuten bazkaltzera, eta arratsaldean,detalles, caractersticas.gazteagoa den Leire ginekologoa ere ahozko komunikazioen aurretik, Gor- Biak ala biak: Estar en boca deoso gustura joan izan da azken urteo- lizko Ospitaleko euskara teknikari Ro-alguien.Osatu berri 4.indd 1128/6/12 09:47:14 12. 12 | GURE ELKARTEAKETIOPIA-UTOPIA FUNDAZIOAETIOPIAKO HERRITARREN GARAPENEAN LAGUNTZENETIOPIA-UTOPIA FUNDAZIOKO KIDEAK DIRA JOSEAN IRIBARREN, ARKAITZ AZKUNE, IMANOL APALATEGI(PRESIDENTEA) ETA XANTI LARBURU. ANGEL OLARAN AITA ZURIAK ETIOPIAN EGITEN DUEN LANARI JARRAIPENAEMATEKO SORTUTAKO FUNDAZIOA DA. HAN EGITEN DUTEN LANA ETA AURRERA BEGIRA DITUZTEN PROIEKTUNAGUSIAK ZEINTZUK DIREN AZALDU DIGUTE.400.000 bat laguni eman behar diezerbitzua. Ospitaleak hiru senda-gile baino ez ditu, 90 ohe eta, halaere, ez dute erdia okupatzen. He-men ezin dugu hori sinistu, azal-du du Apalategik. Wukroko ospita-lean laguntzen du Angel Olaranek,baina Fundazioak, orain, Mekelkounibertsitate ospitalearekin elkar-lanean aritzea nahi du.Han ez dago dentistarik eta gure asmoa eri-zainak dentistak izatekotrebatzea da.BEHAR NAGUSIENETARIKOAELIKADURA DENTISTAK HEZTEA HELBURUFUNDAZIOKO Wukron dagoen behar nagusiene-Etiopia-Utopia Fundazioa iraba- KIDEAK.zi asmorik gabeko erakundea da,Fundazioa Irribarreak proiektua- tarikoa elikadura dela diote. Euri- Xanti Larburu, Imanolhelburua, Wukro eta, hedaduraz,rekin hasi zen lanean. Helburua Apalategi (presiden- rik egiten ez badu gosea pasatzenTigray eskualdean (Etiopia), ga- Wukro herrialdean dentistak hez-tea), Josean Iribarren dute diote. Izan ere, urtean birapenerako lankidetzan lagundu tea da: Han ez dago dentistariketa Arkaitz Azkune hilabete dituzte laborantzarako,eta laguntza humanitarioa ematea eta gure asmoa erizainak dentis-Donostia Ospitalearenbaina askotan gertatzen da euriduena. Horretarako, gizarte sare tak izateko trebatzea da. Madri-kanpoaldean. asko egin arren egiten duen euriabat sortu dute; bertan, herritarrekleko dentista batzuekin hasi garabehera joaten dela: Lortu beharparte har dezakete, bai norbanakolanean. Eraikina eginda dago eta dutena da ura hantxe geratzea.moduan bai instituzio publiko edoorain kontainer bat bidali behar Olaranek horretan ere badihar-pribatuen bitartez.dugu, azaldu du Imanol Apalate- du lanean. Kaaberak Etiopiara2009ko irailean sortu zutengik, fundazioko presidenteak.proiektuaren bitartez erreka batFundazioa Angel Olaran hernania- Bestalde, Mekeleko (hiriburua) egin nahi dute, 10 kilometrokoa.rrak egiten duen lanari jarraipena unibertsitate ospitalea eta Do-Horretarako 40.000 euro behar di-emateko asmoarekin. Olaran Afri- nostiako Unibertsitate Ospitalea-tuzte. Proiektu horretan laguntze-kako Aita Zuri izeneko misiolariaren arteko harremanak bultzatu ko, adibidez, Tolosako Leidorrenda. 20 urte pasa zituen Tanzaniannahi dituzte. 500 bat ohe dituenbertso jaialdia egin zuten maiatza-eta 1992. urteaz geroztik Etiopian ospitalea da. Arkaitz Azkune eta ren 12an. Proiektu horren bitartezbizi da. Bere eginkizun nagusiabiok han izan ginen, eta orain lortu nahi dutena da urtean bi edoSaint Mary ikastetxea sortzea izan Santi Larburu joango da ikuste-hiru bider laborantza egiteko au-da. Ikastetxe horretan 400 ikaslek ko nola egiten duten lan eta nolakera izatea.nekazaritza, merkataritza, elektri-lagundu genezakeen. AsistentziaElikaduraz gain, lana, osasunzitatea, soldadura eta mekanikaeman nahi diegu, baina baita tre-arloko asistentzia eza, analfabe-orokorreko lanbide heziketa jaso-batu ere, dio Apalategik. Horrentismoa eta emakumeek jasatentzen dute. Baina, horrez gain, beste harira, azaldu dute askotan zailaduten diskriminazioa dira Wu-hainbat proiektutan ere buru-be- izaten dela hango egoera ezagutu kroko arazo nagusiak. Gabeziaklarri sartuta dago.eta ulertzea. Wukroko ospitaleakorokorrak dira eta gabezia guztiakOsatu berri 4.indd 1228/6/12 09:47:15 13. GURE ELKARTEAK | 13Wukroko ospitaleak 400.000 bat lagunieman behar die zerbi-Elkarteak zer eskaintzen du?Fundazioak Donostiako Mikele-tegi pasealekuan dauka egoitza,tzua. Ospitaleak bakarrik eta ateak zabalik ditu lagundunahi duen edonori. Fundazioakhiru sendagile ditu, 90 egiten duen lana ezagutzeraohe eta, hala ere, ez duteemateko hainbat ekintza egitenerdia okupatzen.dituzte urtean zehar: bertsojaialdiak; pintxo solidarioa; Pi-rritx, Porrotx eta Marimototsekere laguntzen diete; harrema-konpontzen saiatzen da Angel; ho- nak dituzte Reala eta Athle-rietako bat osasun proiektua izan-tic-arekin eta hango kirolarigo litzateke. Fundazioa saiatzenonenak ere ekarri izan dituzteda Angelek egiten dituen proiek-hona Behobia Donostia laster-tuak babesten, dio Azkunek. Fun- keta egitera. Harremanetarakodazioaren lana behar handiena info@etiopiautopia.org helbideduten jendeari bideratuta dago, elektronikoa daukate.baina herri guztiak jasotzen dituonurak. Guk eskaini diezaioke-gu guk egiten dakiguna: ezagutza.Pentsatzen dugu eurek horri emanahal diotela errentagarritasuna,azaldu du Azkunek.Lan egiterako orduan garran-tzitsua da Etiopian nola funtzio- QU ES?natzen duten ezagutzea eta ins-tituzioekin elkarlanean aritzea.La Fundacin Etiopia-Utopia es una organizacin no lucrativa que tieneBeharrezkoa da instituzioen arte-por objetivo prestar ayuda humanitaria y colaborar en la cooperacin alko akordioak lortzea eta gu akordio desarrollo de Wukro y por extensin de la regin del Tigray (Etiopia) me-horien bitartez joatea hara. Helbu- diante la creacin de una red social en la que participe la poblacin bienrua da bideragarritasuna bilatzea, a nivel individual o a travs de las instituciones pblicas y privadas, y ge-gaineratu dute. nerando, mediante la utilizacin de la estrategia de sensibilizacin, unaGuztiek argi dutena da Etio-conciencia social que permita lograr un mundo ms justo. La organiza-piara laguntzera joatea aberasga- cin se fund en 2009, principalmente para seguir con el trabajo que estrria dela. Esker oneko jendea da realizando el misionero de los Padres Blancos de frica Angel Olaran. Hoyeta han baliagarri sentitzen zaraen da, la Fundacin est trabajando en la cooperacin entre el hospitaldiote. Esperientzia horren bitartez universitario de Donostia y el hospital universitario de Mekele. Ademszure ikuspegia eta baloreak alda- de prestar ayuda, el objetivo es formar a profesionales sanitarios.tu egiten direla diote. Denak adosdaude proiektuaren oinarria AngelHELBURUA.Olaran dela esatean: Herriak dion Angel Olaran Aitaestimua ikusten duzunean kontu- Zuriak egiten duenratzen zara zuk egiten duzunarenlanari jarraipenaedo berak han egiten duenarenematea da funda-garrantziaz. Orduan, zentzua har- zioaren asmoa.tzen du berak egiten duen lan horrijarraipena emango dion fundazioasortzea diote. Etiopia-Utopia Fundazioa Mikeletegi Pasealekua 53 E 2. Solairua, bulegoa 24 20.009-Donostia. Tlfnoa: 943 00 58 63 info@etiopiautopia.org www.etiopiautopia.orgOsatu berri 4.indd 1328/6/12 09:47:18 14. 14 | PLAZATIKHEREDEROS DEL MARQUESDE RISCAL UPELTEGIAMAHASTIAK MUNDUKO MAPAN JARRI DITUENELTZIEGOKO ARDOAREN HIRIAHEREDEROS DEL MARQUES DE RISCAL ARABAKO UPELTEGI EZAGUNENETAKOA DA. 1858TIK GAUR EGUNERAARTE ARDOAK ONTZEN ETA HOBETZEN DIHARDU, ETA IZEN HANDIA LORTU DU BERTAN ZEIN ATZERRIAN; IZANERE, EKOIZPENAREN ZATI HANDI BAT ESPORTATU EGITEN DU. HORREZ GAIN, FRANK GEHRYK ERAIKITAKOHOTELAK IZEN HANDIAGOA EMAN DIO, ETA URTERO 70.000 PERTSONAK BISITATZEN DUTE UPELTEGIA.Mahastiak Arabar Errioxako pai-Guillermo Hurtado de Amezagaksaiaren zati oso garrantzitsua dira, jarri zuen martxan. Hasieratik,NAZIORTEANuneoro begi-bistan daudenak, eta Hurtado de Amezagak Bordele-EZAGUNAGOAhorien artean oso deigarriak dirako (Frantzia) sistema ezarri nahiFrank O. GehrykFrank O. Gehryk Eltziegon Here-izan zuen, eta, kostata izan bazen diseinatutako hoteladeros del Marqus de Riscal en-ere, lortu egin zuen azkenean. Are eraiki eta upeltegiapresarentzat egindako hotela, etagehiago, denbora laburrean ber- berritzearekin batera,horrek upeltegi zahar eta berriare-tako ardoek atzerriko eta hemen-Ardoaren Hiria eginkin batera osatzen duen Ardoaren go saririk garrantzitsuenak jaso izanak nazioarteanHiria. zituzten; eta, ondorioz, 1883an,ezagunagoa egin duBilboko Guggenheim eraikinaupeltegia handitu ahal izan zuten. Eltziegoko upeltegia.diseinatzeagatik hain ezaguna denEz diote hazteari eta hobetzea-Gehry arkitektoak gogo handiz har- ri utzi, eta une oro erantzun izantu zuen ardoarekin, mahastiekindiete erronka berriei, betiere Bor-eta upeltegiarekin lotutako hoteldeleko sistemari jarraituta: maha-berezia egiteko ideia. Eta emaitza tsa bera txortenetik ondo banatu,ikusgarria da. Bilbokoaren antzera,biltegi itxietan hartzitu eta upele-titaniozko egitura kurbo eta bihu- tan behar beste atseden hartzenrrituak ditu, eta ardoaren inguruneuztea, besteak beste. Mimo han-naturala eraikinean bertan islatzendiz zaintzen dituzte ardoak, etada: batetik, eraikinean bertan Erdietengabe ikertzen dabiltza, hobe-Aroko Eltziego herria eta inguruko tu nahian.mahastiak irudikatzen dira; eta, Marqus de Riscal enpresakbestetik, bertako koloreak erabi-1.500 hektarea mahasti ditu, etali ditu: arrosa kolorea, ardo beltza horietako batzuk antzinakoakirudikatzeko; urrea, Marqus dedira: 15 eta 20 urte artekoetatik,Riscal botilen sare-begiaren itxuraardo gorria ateratzen dute; 20 etalortzeko; eta zilar kolorea, botila- 40 urte artekoetatik, ardo ondua;ren kapsularen traza hartzeko. eta, 40 urtetik gorakoetatik, Mar-Hotela 2006an eraiki zuten bai-ques de Riscal ardoaren gamarikta horrekin batera upeltegiaren in-altuenak: Finca Torres, Gran Re-guru osoa berritu ere. Apustu etaserva eta Barn de Chirel, haininbertsio itzela izan zen Herederoszuzen ere.del Marques de Riscal enpresaren-tzat. Nazioartean ardo marka are AITZINDARIAKbegira. Ardoa ekoizten hasi etaeta ezagunagoa izatea zen helbu- Marques de Riscal aitzindaria izandenbora gutxira, Frantziara es-rua. Eta hala izan da: aurretik ar-da alor askotan: Bordeleko sistemaportatzen hasi zen; eta, gaur egundoa munduko 70 herrialdetara es- erabiltzen, 1980an Rueda jatorrizko ere, ekoizpenaren %60 atzerrianportatzen bazuten ere, gaur egun deitura bultzatzen, Errioxako ardosaltzen du, ia-ia 100 herrialdetan.98 dira Marques de Riscal ardoaberriak sustatzen, eskuz egindako Urtero esportatzen dituzten bosterosten duten herrialdeak. mahatsaren aukeraketa-mahaiak milioi botiletatik, lau milioitik gora ezartzen, baita botilei sare-begiak erreserbarenak dira.1858TIK LANEAN jartzen ere, besteak beste.Marques de Riscal upeltegia Ara- Salmentei dagokionez ere, 70.000 BISITA URTERObako zaharrenetarikoa da. 1858an,upeltegia beti egon da kanporaEltziegoko upeltegi hau izan zenOsatu berri 4.indd 14 28/6/12 09:47:21 15. PLAZATIK | 15 izenekoa: azken horretan, 1862-EGUN GUZTIETAN DAGOtik gaur egunera arte ekoiztuta-ZABALIK, ko 130.000 botila ardo daude, etaurteko hiru jai egun upeltegiaren bilduma pribatuahandietan izan ezik; eta,osatzen dute.10:00etatik 19:00etara,ONDO LANDUTAKO EZAUGARRIAKordu erdiro egiten di- Marques de Riscal ardoak Errioxa- ko ardoen jatorrizko deitura dau-tuzte bisitaldiak. Bisitak ka, eta, tradizio handiko upeltegiaordu eta erdi irauten du,bada ere, ez da klasikoa, etengabe10 euro ordaindu behar garatzen ari delako. Ekoizpen han-EKOIZPENAREN %60 TRADIZIOA ETA diagoa egin beharrean, nahiago du BERRITASUNAdira eta bukaeran ardo-bertako ardoen kalitatea hobetu,atzerrian saltzen du, Marques de Risca-dastatzea egiten da. zaindu eta garatu. Ardoak kupele-ia-ia 100 herrialdetan.len urte askotako tan egindako denborari buruzkoUrtero esportatzen di- esperientziaikerketak egiten dituzte, eta fruta dago ardoarenordu erdiro egiten dituzte bisital-gero eta gehiago lehortzen dute, be-tuzten bost milioi boti- lanketan, tradizio diak. Bisitak ordu eta erdi irautentiere azidotasun handiaren eta PHletatik, lau milioitik gorahandia baitago.du, 10 euro ordaindu behar dirabaxuaren arteko oreka perfektuaerreserbarenak dira. Baina, horrezeta bukaeran ardo-dastatzea egi- bilatu nahian. Mahatsa eskuz eta gain, uneoro ari ten da. Astegunetan, 100etik gorabibrazio sistemaz banatzen dute dira ardoa hobe- bisita izan ohi dituzte; eta, larun- txortenetik, ahalik eta kalte txikie-lehenetarikoa ardoa nola gorde tzeko ikertzen.bat zein igandetan, berriz, 300na egiteko asmoz. Gainera, ez duteeta ekoizten zuten erakusteko bat. likidoa ponpatzen, oxidorik hartupausoa ematen eta ateak zabal-Bertara hurbiltzen direnek ez dezan, eta hartzitzeko antzinakotzen. 2000. urtean, upeltegi berria upeltegi zaharra eta berria ikusisistemak simulatzen dituzte, bes-eraikitzean, bisitaldi gidatuak egi-ahal izango dituzte. Era berean, teak beste. Horrek guztiak ahalbi-ten hasi ziren. Hala, 2003an, 3.000 ardoa nola hartzitu eta ontzira- deratzen du haien ardoa ahosabaibisita izan zituzten; 2004an, 9.000;tzen duten ikasteko eta ardogin- askoren gustukoa izatea, eta, aldieta, 2011n, 70.000 pertsona izantzaren prozesu osoko gune guztiakberean, zahartze ona duen ardoaziren upeltegia barrutik ikusten. hurbiletik ezagutzeko aukera ere izatea ere.Egun guztietan dago zabalik, ur-izango dute. Baina bada horienteko hiru jaiegun handietan izanartean ohiko bisitetan erakustenInformazio gehiago:ezik; eta, 10:00etatik 19:00etara,ez den beste txoko bat, Katedrala www.marquesderiscal.comOsatu berri 4.indd 1528/6/12 09:47:27 16. 16 | PLAZATIK GEHRYREN HOTELA, ERAKUSLEIHO EZIN HOBEARResumen CIUDAD DEL VINO Postal singular y carcter de la uva La veterana empresa vincola Herederos del Marqus de Ris- cal est situada en El Ciego (Ara- ba), y destaca paisajsticamente por la cantidad de viedos con los que cuenta y por su exclusivo hotel construido por el arquitec- to canadiense Frank O. Gehry, autor del Museo Guggenheim de Bilbao. Este lujoso hotel de 43 habitaciones est situado en un entorno privilegiado y cuenta con numerosos servicios para sus clientes. A pocos me- tros del mismo se encuentran las bodegas de Marques de Ris- cal inauguradas en 1858 y que complementan la denominada Ciudad del Vino. Estas bodegas son unas de la ms antiguas de Frank O. Gehryk orain arte egin duen hotel bakarra Eltziegokoa da, eta, Bilboko GuggenheimenAraba y siempre han contado parera, honek ere bisitari eta kanpotar askoren ikusmina pizten du. Formak, koloreak, aukeratu- con un carcter innovador con tako lekua, guztia da deigarria. Eta askok eta askok ikusi nahi duten arren, ezin da bisitatu; ho- el fin de mejorar el vino y la teleko bezeroentzat baino ez da. Hotelak hainbat bereizgarri ditu, luxua eta lasaitasuna tartean, cultura que lo rodea, aplican- eta, bisitak baimenduko bagenitu, ezingo genuke lasaitasuna bermatu, azaldu digute hoteleko do desde su inicio el sistema de harreman publikoetako arduradunek. produccin bordels, primando 2006an inauguratutako hotela Starbuck hotel-katearena da. 43 logela ditu, horietatik 10 sui- teak. Suite batek, eraikinaren erdi-erdian dagoenak, Gehry suite du izena. Eltziegoko tradizioa la seleccin de la uva en mesa, eta luxua bermatzen ahalegintzen da. Halatan, zerbitzu ugari ditu: mahatsean oinarritutako spaabriendo las puertas de las bo- tratamenduak, zazpi terraza, bi jatetxe -bata tradizionala eta bestea berritzaileagoa, Michelin degas a visitantes, promoviendo izarra duena-, gimnasioa, liburutegia, bost kontinenteetako ardandegia Aipatu beharra dago la denominacin de origen de jatetxeak eta beste zenbait areto edozeinentzat daudela erabilgarri, aurretik lekua hartuz gero.Rueda y exportando sus caldos Eraikina oso ikusgarria da kanpotik, eta barruko apainketa guztia ere Gehryk zuzendutakoa da: lu- a 98 pases del mundo. 70.000 rretik sabaira heltzen diren leiho erraldoiak, kurbadura handiko oheburuak, laino-lanparak, ardoa personas visitan las bodegas irudikatu nahi duten moketa gorriak Inguruko paisaia -Erdi Aroko Eltziego herria eta mahastiak cada ao, indicador objetivo de osatua- ikusgarria da, eta Kanadako arkitektoak hotela baxuago eraiki zuen, parean duen Eltzie- su calidad y valor aadido. goko eliza ederra altuago egoteko.Osatu berri 4.indd 1628/6/12 09:47:33 17. ZORTZIKO TXIKIAN | 17PLAZATIKRmen1|Estatuan, ez dute beste inon horrelakorik eskaintzen, Osa- kidetzan aurrea hartu duzuela esan genezake? duenarekin. Arlo horretan, oso ga- rrantzitsua da konfidentzialtasu- na, neutraltasuna eta mezuarekiko zehaztasuna izatea. Estatuan ez da beste inon eskaintzen, eta, Osakidetzan, urtarrilean hasi ginen. Zerbitzuen atalean eta, batez ere, komunika- 6|Nolakoa da eskaera? . Herrialde bakoitzean des- berdina da eskaera. Oraingoz, Gi- zio arloan, aurrerapauso handia puzkoan eta Bizkaian gehiagotan da. Medikuarenera edo beste erabiltzen da zerbitzua, Araban edonolako kontsultara datorrenpoliki-poliki ari da hedatzen eta gor edo gor-itsuari komunikazio ezagutzera eman nahian gabiltza. zubia eskaintzen diogu. Oso harro gaude, mediku zerbitzuen eskain- tzan berdintasuneranzko urrats handia eman dugulako. 7|Nork eta nola eska dezake zerbitzua? Euskadiko Gor-itsuen Elkartea- ren (Lanbide) eta Osakidetzaren 2|Non eskaintzen duzue zerbi- tzua?Euskal Autonomia Erkidegora arteko elkarlanaren eta akordioa- ren ondorioz sortu zen zerbitzua. Webgunea ere badugu: www. hedatu dugu eskaintza. Nik, esate-sordociegoseuskadi.org. Bertan, rako, Arabako Lurralde Historiko- eskuineko zutabean, Osakidetzako ko Osakidetzako edozein osasunlogoa dagoen tokian klikatuz gero, zentrotan eskaintzen dut zerbi- informazioa eskuratu ahal izango tzua. Beste bi lankideak, ordea,dute zerbitzua erabili nahi duten Gipuzkoan eta Bizkaian daude. guztiek. Webgunearen bitartez edo 664 781202 telefono zenba- 3|Zelakoa da zerbitzua? Zeinu mintzaira 2007an bilakatu zen hizkuntza ofizial, eta kian eska dezakete gure zerbitzua. Era berean, gilsearaba@sordo- ciegoseuskadi.org, gilsebizkaia@ legeak dio edonork duela zeinusordociegos.org eta gilsegipuzkoa@ mintzairan komunikatzeko esku-sordociegos.org posta elektroni- bidea. Arlo horretan, profesional koen bitartez ere eska daiteke sanitarioaren eta pazientearenzerbitzua. arteko komunikazioa zuzena izan behar dela uste dugu, eta ez bitar- tekarien bidezkoa. Komunikazio8| Urritasunak dituzten per-tsonek asko eskertuko dute NAIA AJURIAGOJEASKOAhori errazten dugu. Aipatu beharrazerbitzua, eta medikuek ere oso dago profesional sanitarioek eregustuko dute, ezta? ZEINU MINTZAIRAKO GIDA-INTERPRETEA eskertzen dutela gure zerbitzua.Oso gustura gaude orain arteko ARABAKO UNIBERTSITATE OSPITALEAN Izan ere, gure bitartez, mezua oso- emaitzarekin, baina hobetu egin osorik helarazten diete gaixo gor dezakegu. Arlo horretan, profesio- GOR ETAeta gor-itsuei. nal sanitarioentzako prestakuntza antolatu dugu, zeinu mintzairan GOR-ITSUENTZAKO 4| Zein da modurik zuzenenagor eta gor-itsuei mintzatze- aritzeko oinarria izan dezaten. Era berean, gorrekin eta itsuekin KOMUNIKAZIO ZUBIA ko? Hasteko, aipatu beharra dago dugun harremana ere bada estua. Orain arteko esperientzia, behin- GARA interprete neutral eta zehatzak garela. Medikua edo profesional tzat, oso ona izan da. Oraingoz, esperientzia eta balorazioa onak dira, eta, aurrerantzean ere, la- sanitarioa ez zaio interpreteari mintzatu behar, gorrari egin beharnean jarraituko dugu.NAIA AJURIAGOJEASKOA GERNIKARRAK GORREN ZEINUdio berba; eta guk, interpreteok,MINTZAIRAKO INTERPRETE ETA GOR-ITSUENTZAKO lehenengo pertsonan hitz egiten Aurrea hartu: Adelantarse, anti-GIDA-INTERPRETE IZATEKO IKASKETAK EGIN ZITUENdugu. Bitartekariak gara, esanda- ciparse.BILBON. HEZIKETA BEREZIKO IKASKETAK ERE BADITU, ETA, koa hizkuntza batetik bestera pa- Aurrerantzean: De ahora enOSAKIDETZARA IRITSI BERRI BADA ERE, BETERANOA DA satzen dugun teknikariak, alegia. adelante.BERE EGINKIZUNEAN. HUTS EGITEKO BELDURRIK GABE,Bitartekaria: Intemediario.GAZTEA ETA ONDO PRESTATUA DELA ESAN GENEZAKE, ETAOSO JATORRA, GAINERA. SANTIAGO OSPITALEKO ATARIANEGIN DIGU HARRERA, GORRAK ETA GOR-ITSUAK AGURTZEN 5| Kode etikorik ere baduzu,ezta?Badugu kode etikorik, eta Gor-itsuak: : Sordos y ciegos. Urritasunak: Deficiencias. Zeinu mintzaira: Lenguaje deDITUEN TOKI BEREAN.zehatzak gara medikuak esaten signos.Osatu berri 4.indd 1728/6/12 09:47:34 18. 18 | PLAZATIKGERTUTIK Groenlandiako eta Antartikako espedizioen ondoren mendira itzuliko zarete berriro ere? Bai, zeharkaldi polarretara bai- no errazago itzuliko gara mendira. Azken batean, 2011n zeharkaldi polarretan izandako esperientzia oso aberasgarria izan da, ikaragarri asebete gaituen esperientzia. Bai- na ez dira urtez urte errepikatzeko kontuak. Himalaian hori erraz asi- milatzen den moduan, zeharkal- di hauetako bizipena gogorra eta monotonoa da. Karga psikologiko handiko espedizioak dira eta nik behintzat urtez urte hor sartzea ez dut erakargarri ikusten. Gurea mendia da eta aurreko urteetako joerara itzuliko gara. Inoiz esan izan duzu mendia zure habitat naturala dela.Ni gustura hortxe ibiltzen naiz. Egia da mendira ez naizela nahi beste joaten, beste ardura batzuk ere badauzkat eta. Baina, hemen, etxe inguruan ere oso ondo pasa- tzen dut eskalatzen eta entrena- tzen. Oso gustura sentitzen naiz mendiko edozein aktibitate egiten, izugarri motibatzen nau. Zer ematen dizu mendiak? Bete egiten nau. Ilusioz bizitze- ko modua da, eta nik uste dut gai- nera oso oreka polita bilatu dudala: familia, afizioa eta lana. Pribilegia- tua sentitzen naiz, lana eta zaleta- suna bat egin ditut eta familiarekin ere bateragarri egitea lortu dut. Ore- ka horretan oso gustura sentitzenGOI-MENDIAN naiz.BALIOAK GALDU EGINDIRA ETA LEHIA BIZIAPribilegiatua senti- tzen naiz, lana etazaletasuna bat eginSORTU DA ditut eta familiarekinere bateragarri egiteaALBERTO IURRATEGIlortu dut.ALBERTO IURRATEGI MENDIGOIZALE ARETXABALETARRA ETXEAN DAAntartika alderik alde zeharkatuAZKENALDIAN. ANTARTIKAKO ZEHARKALDIAK ESPERIENTZIA GOGORRAK, zenuten urte hasieran. Zer izanBAINA, ERA BEREAN, ABERASGARRIAK IZAN DIRELA AITORTU DIGU. ORAIN zen zailena?MENDIRA BEGIRA JARRITA DAGO BERRIRO ERE; ETA, BIDELAGUN, NOLA EZ ,Zailena egunetik egunera pila-VALLEJO ETA ZABALTZA IZANGO DITU AURRERANTZEAN ERE.tzen ari zen presioari aurre egitea izan zen. Batetik, izozteei beldurra,Osatu berri 4.indd 18 28/6/12 09:47:36 19. ZORTZIKO TXIKIAN || 19GERTUTIK errespetagarriak eta ez dutela ba- liorik. Niretzat garrantzitsua da norberak Himalaiarako ilusio hori burutu ahal izatea eta ilusioak ez dauka zerikusirik zailtasun tekni- koarekin edo elitearekin. Nik uste dut interesgarria dela hara joan eta gozatzea eta bakoitzak ahal duen neurrian ahal duena egitea, gero, gauzak egin diren moduan konta- tzen badira. Bekatu izugarri han- diak egiten ari dira azkenaldian: gauzak hala moduz egin eta gero komeni den moduan kontatu. Ho- rrek himalaismoaren ospea galtzea dakar.Espedizio bat era al- pinoan planteatzekokomeni da esperientziaizatea.MENDIAeta bestalde, hausturei beldurragainbeherako prozesu batean2010eko uztailean, Zabaltza etaAzkeneko espedizioakedo eski bat apurtzeko beldurra.sartuta dagoela. Ez dut ikustenVallejorekin batera, Broad PeakenAntartikara eginHorri gehitu behar zaio eguneroko epe laburrera aldatzeko itxurarikbalentria handia lortu zenuen.dituen arren, berriro monotonia eta baita elkarbizitzadaukanik. Gainbehera esaten du-Nola baloratzen duzu zuk hori?ere mendira begiraere. Hiru lagun baldintza horie-danean balioak galdu direla esan Esperientzia ederra izan da.dagoela aitortu dutan, espazio txikian, hotza, egu- gura dut eta lehia bizia sortu dela, Zortzi milako mendietan askotanIurrategik.nero gauza bera jan eta edaten besteak beste. Mila adibide daudeibiliak ginen baina sekula ere ezLuze egiten da eta presio hori lera hori adierazten dutenak. Niretzatginen bide berri batetik zortzi milabesteko pisutsu bihurtzen da. Be- larriena da gailurrarekin itsututa metroko mendi baten gailurreranetan, esperientzia gogorrak izan gabiltzala eta horrekin batera garai iritsi. Nahiz eta zabaldutako bidedira baina behin bukatuta kontu-batean soka lagunari, taldekideari berria zailtasun tekniko handikoaratzen zara esperientzia aberasga-edo beste espedizio bateko jendea- ez izan, inor pasatu gabeko lekurriak izan direla.ri ematen zitzaion garrantzia galdubatetik igotzeak beti ematen du pozegin dela. Orain garrantzitsuagoaberezia. Gainera, esperientzia horiZergatik da hain aberasgarria?da gailurra. Urtero-urtero entzu-Mikel eta Juan bezalako bi lagune-Aspektu guztietan muturre-ten ditugu zenbait gertaera larri, kin konpartitzea nabarmentzekora eramaten diren esperientziak kezkarazteko modukoak. modukoa da. Oinarrizko printzipiodirelako. Elkarbizitza mailan beti batzuk partekatzen ditugu, tekni-pentsatu izan dugu Himalaiako Zuk, adibidez, azkenaldian era al- koki eta fisikoki nahiko egoera ber-espedizioetako elkarbizitza gogo- pinoa aukeratu duzu igoerak egi- dinean gaude eta mendiaren ikus-rra zela, baina hau askoz ere gogo- teko.pegi bera daukagu. Duda barik,rragoa da. Jatorduei dagokionez,Nire ibilbidean gehiago dira elkarrekin lanean jarraituko dugu!dena oso neurtua eraman behar modu klasikoan egin ditudan igoe-da, bai jakia eta baita erregaia ere. rak era alpinoan egin ditudanakAtrebentzia : Atrevimiento,Jarduerari dagokionez kilometro baino. Azkenaldian era alpinoarenosada.asko dira, eta horrek psikologian aldeko apustua egin dugu, bainaAurrerantzean: En adelante.asko sakondu eta norbere buruahori eboluzio baten ondorioa da.Gainbehera: Decadencia, cuestaoso egoera limitetara eramatera Espedizio bat era alpinoan plan-abajo, declive.behartzen du. teatzeko komeni da esperientziaHala moduz: De cualquier mane-izatea. Gure eboluzioa hori izanra, a la ligera.Himalaismoak azkenaldian hartuda, esperientzia pilatu ahala plan-Itxura: Trazaduen bidearekin arduratuta zau- teamenduak atrebentzia han-Zeharkaldiak: Travesiasde. Zer gertatzen ari da? diagoarekin egitea. Horrek ez duNik uste dut begi bistakoa dela esan gura beste estiloak ez direlaOsatu berri 4.indd 19 28/6/12 09:47:38 20. 20 | EUSKARA OSAKIDETZAN TREBAKUNTZA, LANEAN EUSKARAZ EGITEN HASTEKO LAGUNTZAZERBITZUA EUSKARAZ EMATEAmota eskaini dira: Medikuntza Oro- TALDE-LANA. munikazioa sustatzea. IkastaroASISTENTZIA-LANAREN KALITATEAkorreko eta Pediatriako profesio-Gasteizen maiatzean hauen bidez, langileei euren lanaHOBETZEA DAnalentzako e-learning ikastaroak;egindako saioa. euskaraz egiten hasteko bide be-Osakidetzan profesional ugarik da- ahozkotasuna lantzeko ikastaroak,rria zabaldu edo lana euskarazkite euskaraz, are gehiago, hainbatbezeroak artatzeko unitateetako lan- egiteko trebeagoa izateko balia-dira lanpostuaren hizkuntza-eska-gileentzat; eta idatzizko jarduna lan- bideak eskainiko zaizkio.kizuna egiaztatu dutenak. Halere,tzeko ikastaroak, unitate administra-gizarteko beste zenbait esparrutan tiboetako profesionalei begira.LAN EGINKIZUNEI LOTUTAKO EDUKIAKbezala, Osakidetzan ere euskararen Hasierako pausuak xumeak izanIkastaroetan lantzen diren edukiakezagutza eta erabilera ez datoz bat. ziren; halere, urtetik urtera ikastaroen eta lortu nahi diren helburu espezi-Euskaraz egiteko gaitasuna duten eskaintza gora joan da zortzi urte fikoak lanpostuaren eginkizunetanlangile asko erdaraz zuzentzen hauetan (2004-2011) eta antolatutako dute oinarria: e-learning ikastaroe-zaizkie paziente eta erabiltzaileei, 80 ikastaroetan 1.246 langilek hartu tan, gaiak eta eginkizunak osasunlotsagatik, zuzen ez hitz egitekodute parte. Gainera, inkesten emaitzei arloarekin lotuta daude; unitate ad-beldurragatik, segurtasun faltaga- erreparatuta, oso garrantzitsua da lan-ministratiboetako profesionalei zu-tik, lanean ingurune euskalduna ez gile gehienek euren lanaren kalitateazendutakoek, berriz, administrazioizateagatik Lanean inoiz erabilihobetzeko balio dutela sinestea. -lan elebidunerako trebatzea duteez den hizkuntza aldatzea oso zaila helburu, hots, laneko dokumenta-da, batez ere norberaren ama-hiz-ANTOLATUTAKO IKASTAROAKzioa lantzea eta bezeroak artatzekoTalde Parte-hartzailekuntza ez den beste hizkuntza batkopurua kopuruaunitateetako langileentzako ikas-erabili behar bada.e-learning16183taroen helburua ahozko erabilera- (mediku/pediatra/erizainak) Langileen jardueran hizkun- Bezeroak artatzeko unitateak 43 761rako trebatzea da: arreta-eremukotza-aldaketa eragin eta ondorioz21funtzio komunikatiboetan oina- Unitate administratiboak302langileak lanean euskara erabil-801.246 rrituta, laneko ohiko esaldiak, esa-tzen has daitezen lagundu nahian, pideak, hiztegi berezia eta harrera2004tik Osakidetzak trebakuntzaAurten ikastaro bi abiaraziegiteko moduak lantzen dira.ikastaroak eskaintzen ditu, bi hiz-dira, bezeroak artatzeko unitatee-kuntza ofizial dituen administraziotako langileentzat bata, eta unitate ETORKIZUNEANbatean beharrezkoa baita lanpos- administratiboetako langileentzatIrailean berriro irekiko da bestetuen eginkizunak hizkuntza horie-bestea. Ikastaro horiek ekainarendeialdi bat, eta udaberrian eskaini-tan naturaltasunez betetzea. Izanerdi aldean bukatu dira eta guztiratako ikastaro eta talde kopuru berakere, euskararen erabilera nomali-86 langilek hartu dute parte.eskainiko dira.zatuz gero, herritarrei eskainitako2011tik trebakuntza ikastarookzerbitzu sanitarioak hobetzen dira,TREBAKUNTZA IKASTAROEN curriculum vitaen erregistraturiklangileen eta herritarren arteko ko- HELBURUAKgeratzen dira. Aurrera begira, treba-munikazioa erraztu egiten delako.Trebakuntza ikastaroen helbu-kuntza beste unitateetako langileen- rua ez da euskera ikastea, baizikgana zabalduko da arian-arian.TREBAKUNTZA IKASTAROEN eta ahozko komunikazio egokia,Argi dago euskaraz trebatzekoNONDIK-NORAKOAKzuzena eta erraza lortzea, eus-saioak bitarteko praktikoak izanOsakidetzak 2004an ekin zion Euska-karaz mintzatzeko oztopoak eta daitezkeela euskara normalizatzeko,ra Zerbitzuaren bitartez trebakuntza zailtasunak gainditzen laguntzea baina, euskararen benetako norma-ikastaroak antolatzeari, 67/2003 De- eta idatzizko produkzio zuzena lizazioa erabilerak ekarriko duela ja-kretuak eta Osakidetzaren Euskaraeta egokia erdiestea. Halaber, kinda, langileon esku dago ikasitakoaPlanak langileen prestakuntza lin- erabilera motibatzea, euskaraz eguneroko lanean praktikan jartzea.guistikoaz ezarritakoa betetzeko.lan egiteko ohitura bultzatzea Zezilia Urrutxi / Euskara Zerbitzuko prestakuntza2004tik gaur arte hiru ikastaroeta finkatzea eta kalitatezko ko-arloaren arduradunaOsatu berri 4.indd 20 28/6/12 09:47:39 21. EUSKARA OSAKIDETZAN | 21 Eman dit euskaraz hitz egiteko aukera, hemen, ospitalean lanki- deekin euskaraz hitz egiteko au- kera gutxi izaten dudalako. Horrez gain, osasun arloko hiztegi gehiago ikasi eta praktikatzeko aukera izan dut, baita beste lankide batzuekin harremana izateko ere Azken fi- nean, lehendik nituen ezagutzak eguneratu ditut eta hori oso me- sedegarria da. Ikastaroa motzegia egin zait, beti gehiago ikasteko irrikan egoten naizelako. Zer esango zenieke ikastaroan izena emateko zalantzan daude- nei? Ikasi nahi badute, izena ema- teko. Lana egiten da, baina ikasta- roa oso dinamikoa da, eta irakas- lea ere oso jatorra eta hurbila da.MERTXE SANCHEZ. TELEFONISTA BARAKALDOKO SAN ELOY OSPITALEAN. Eta, gainera, ez dago azterketarikMERTXE SANCHEZ BARAKALDARRA BERE HERRIKO SAN ELOY OSPITALEKO TELEFONISTA (barre).DA; 19 URTE DARAMATZA LAN HORRETAN. ITSUA DA. URRIAN BEZEROEI ARRETA EGITEKOUNITATEKO LANGILEAK EUSKARAZ TREBATZEKO IKASTAROA EGIN ZUEN. Nola egin duzue lan?Lan asko taldeka egin ditugu,Euskalduntze prozesuan itsua dutelako. Ni euskara ikasten hasi ZERBITZUA.jendeak parte hartu du Ez daizatea oztopo izan da? nintzen bertsoekin gozatu ahalMertxe Sanchezekinola ere bakoitza bere koader-Gogoa izanez gero, ez dago izateko. Eta obligaziorik gabe, gus-euskara eta zerbitzua noarekin buru-belarri egon. Guz-saihestu ezinezko oztoporik. Nik tuagatik ikasten hastea desberdi- bera hobetzea du beti tion iritziak entzuteko aukera izanEGA eskuratu nuen. Eta, orain, na da. Euskarari esker bertsoekin helburu.dugu,oso giro atsegin eta erlaxa-trebakuntza ikastaroa egitekogozatzen dut eta gure kulturako tuan.ikasteko material guztia braillera gauza asko uler dezaket. Bestalde,itzuli didate. erabiltzaileek eskubide osoa dute Egunerokoan nabaritu duzu ika- arreta bere hizkuntzan jasotzeko, sitakoa erabiltzen duzula?Euskara ikastea oso garrantzi- eta ospitale honetan harrera eus- Ikastarora joan baino lehentsua izan da zuretzat karaz egiten duen telefonista ba- banuen jarrera zehatz bat eta Bai. Eta oso esperientzia go- karra naiz. orain, ikasitakoarekin, segurtasunzagarria eta aberasgarria izan da. eta lasaitasun handiagoa daukatAldiz, langile asko atsekabetuta Zer ikasi duzu trebakuntza ikas-hainbat gauza aplikatzeko. Orainikusten ditut euskara ikasi behartaroan? zain nago ikastaro aurreratua noiz egin. Zer behar da bezeroei begira lanNolakoak dira trebakuntza ikastaroak? Zein helburu dituzte?egiteko?Osakidetzak bi trebakuntza ikastaro mota antolatzen ditu be-Errespetua ezinbestekoa dazeroak artatzeko unitateetako langileentzat, oinarrizkoa eta sa- lanpostu guztietan. Errespetuz,kontzekoa. Ikastaroak bi zati dituela esan dezakegu. Oinarrizkoanbegirunez tratatzen badituzu,egunero lanean ahoz zein idatziz erabili beharreko esapideak lan-agian nahastuko zara, baina jen-tzen dira, jardunean erabili beharreko kontzeptuak finkatu, zalan- deak hori aintzat hartuko du.tzak argitu eta erabilpen okerrak saihesteko. Sakontze ikastaroan,berriz, aurretiaz finkatutako kontzeptuak berraztertu eta berriakikasten dira. Tokian tokiko euskararen berezitasunak kontuan har-tu eta hurbilagoa den hizkera erabiltzen ikasten dute.Atsekabetuta: Angustiado/aAbiarazi: Poner en marcha,JUAN LUIS BIDARTE.Nola bizi izan duzu taldean ikasle itsu bat egotea? iniciarTrebakuntza ikastaroetako Jakin nuenean zalantza izan nuen eskolak emateko moduan zer Bitarteko: Medio, recurso.irakaslea. EMUN enpresako aldatu beharko nukeen, nola jokatu, talde-dinamikan asko eragin-Esapidea: Expresin, locucin.langilea da.go ote zuen Baina bere jarrerak eta izateko moduak ahaztara- Irrikan egon: Estar ansioso,JUAN LUISEK HIRU URTE BETEzi egiten zidan eskolan itsu bat zegoela. Ikasgai guztia brailleradeseoso .DITU TREBAKUNTZA IKASTAROAK itzulita zuen eta ondo jarraitzen zuen. Idatzizko lanak, berriz, bereJarrera: Actitud.GIDATZEN, makinatxoan idatzi eta e-postaz bidaltzen zizkidan.Osatu berri 4.indd 2128/6/12 09:47:41 22. 22 | ANBULATORIOANAZPEITIKO OSASUN ZENTROAEUSKARAZ EGITEN DUTE IA PAZIENTEGUZTIEK, BAITA LANGILEEK ERE. AZPEITIKO ANBULATORIOAK 26 BAT URTE DITU, ETA URTEEK AURRERA EGIN AHALA ZERBITZU GEHIAGO ESKAINI ETA PAZIENTE GEHIAGO ARTATZEN DITU; BAITA ASTEBURUETAN INGURUKO HERRIETAKOEN LARRIALDIAK ERE. ERAIKINEAN HOBEKUNTZAK EGITEKO ZAIN DAUDE.Azpeitiko anbulatorioa eskualdekolarrialdietara. Azpeitian lan egiten du-LEHEN MAILAKOespetxe zaharra zegoen lekuan koka-ten 42 langileei astean bitan edo hiru- ARRETAKO UNITATE dutela. Larrialdien azpiegitura hobetotuta dago, baina bakarrik eraikin ho-tan ospitaletik etorritako espezialistakBURUAjartzeko eta pediatria zerbitzua lehe-rren fatxada kontserbatzen du. Orain ere gehitzen zaizkie; guztira, 50 langile da Eladino Gonzaleznengo solairuan kokatzeko eskaeradela 26 urte zabaldu zuten zerbitzua profesional baino gehiago dira. Pazien- Silvares ondarrutarra. egina dute, baina erantzunaren zain Hark esan digunez,bertan, eta hiru solairu ditu guztira. teei dagokionez, egunero batez beste daude. Osasun ZentroaAstelehenetik ostiralera, 08:00etatik800 pertsonak jotzen dute bertara.1976an inauguratuAzpeitia oso herri euskalduna da,20:00etara, zabalik egoten da eta, ho- Gero eta zerbitzu gehiago eskain- zuten eta dagoenekobaita eskualdea ere; eta salbuespenakrrez gain, 17:00etatik goizaldera arte tzen dute bertan: medikuntza orokorra,txiki eta zaharkitutasalbuespen euskaraz egiten dute iaedozein larrialdi artatzen dute. emagina, erizaintza, pediatria, osasungeratu da. paziente guztiek, baita langileek ere. mentala, erradiologia, erreumatologia, Horretan ahalegin berezia egiten duteEGUNERO, BATAZ BESTE 800 oftalmologia, dermatologia eta dentis- anbulatorioan.PAZIENTE ta. Errehabilitaziorako gimnasioa ereAnbulatorioak Azpeitiko biztanle guz-badute. Artatu: Atender.tiei, 16.000 pertsonari, ematen die Emagina: Comadrona.zerbitzua; eta Urrestilla zein Errezilgo ZERBITZUA HOBETZEKO, Salbuespenak salbuespen: :kontsultetan ere astelehenetik osti- EGOKITZAPENAK Salvo excepciones.ralera goizero medikua eta erizaina Azken bi urteotan anbulatorioko Urteek aurrera egin ahala: Aegoten dira jendea artatzeko. Bestalde,buru den Ana Errastik azaldu digu aha- medida que avanzan los aos.astebururo azpeitiarrez gain, Azkoitikolik eta zerbitzu onena ematen saiatzen Espetxea: Crceleta Zestoako pazienteak ere joaten diradirela, baina gero eta leku gutxiago Batez beste: Por trmino medioOsatu berri 4.indd 2228/6/12 09:47:45 23. LANBIDEA | 23 KONFIANTZA Taldearekiko konfiantzari begira, ezinbestekoa izango da taldekideek taldeak berak helburuak lortzeko gaitasuna duela eta taldekideei hazten lagunduko diela sinestea. Segurtasun eta kidetza horien on- dorioz, taldearen errendimendua handiagoa izango da, eta taldeki- deek, erakundeak zein bezeroek, taldeari berari buruzko iritzi hobea izango dute. LAN METODOLOGIA Eztabaidak dira asegabetasun han- diena sortzen duten faktoreetakoa. Taldeen errendimendua areagotze- ko metodologiaren arabera, azter- ketarako eta eztabaidarako tresna informatikoa ezarri beharra dago, iturri fidagarrien bidez lortutako informazioan egon behar da oi- narrituta eta erabakiak hartzeko batzarretarako deia egin behar da. Eragozpenik izanez gero, bi tresna erabiltzea gomendatzen du meto- dologiak: ideiak sortu eta sailkatze- ko kidetasun diagrama eta eraba-KUDEATZEKO METODOLOGIA kiak hartzeko aukeraketa haztatua. OROIMEN TRANSAKTIBOABERRITZAILEAK ERABILTZEN Gizabanako bakoitzak daukan ja- kintzaren eta gizabanako bakoi- tzak ezagutzen duenaren oroimenLIDERGO PARTEKATUA HELBURU kolektiboaren arteko nahasketa da oroimen transaktiboa.BATZARRAK, LUZEAK BEZAIN ALFERRAK? ERABAKIAK ATZERATZEN DITUZTEN ARAZOAK? URTARRILAZ GEROZTIKTaldea eratzen denean, kon-OSAKIDETZAKO KUDEAKETA, ANTOLAMENDU ETA GARAPEN ZUZENDARIORDETZA INNOBASQUEREKIN ETA EUSKALfiantza eta buru eskema berberakHERRIKO UNIBERTSITATEAREKIN BATERA PARTE HARTZEN ARI DA HONAKO HAU EGIAZTATZEKO PROIEKTUAN:ditu. Izan ere, badaki taldekideTALDEAK KUDEATZEKO METODOLOGIA BERRITZAILEAK ERABILIZ GERO, TALDEAK ERAGINKORRAGOAK DIRA ETA bakoitzak zer egiten duen ondo,KIDEEN ARTEKO HARREMANAK ERE HOBETU EGITEN DIRA. eta oso-oso kontuan hartzen du taldeko eginkizunak eta zereginakUnibertsitatearen eta enpresaren Berrikuntza taldeok sortzeko or-HELBURUA DA TALDE banatzeko orduan. Horixe bera daarteko lankidetzari esker, lau be- duan, gure eguneroko bizimo-ERAGINKORRAGOAK taldea aberasten duten sinergienrrikuntza talde sortu dira zuzen-duan bezala, oso kontuan hartzenLORTZEA oinarria, eta funtsezkoa da beredariordetzan bertan: Taldebidean,da guztiok berdinak ez garela eta Taldeak kudeatzekoegituraketa kognitiboa finkatze-MOPE, Jakinsarea eta O_Presta- nortasun zein gaitasun desberdi-metodologia berri-ko. Horretarako, Belbin rolen testakuntza. Azken hiruretan, Presta- nak ditugula. Beraz, taldea bera da tzaileak erabiliz gero, erabiltzen da.kuntza Zerbitzu Korporatibokoproiektuaren ardatza, eta bertako taldeak eraginkorra-teknikariek parte hartzen dute be- kideak diren gizabanakoek taldea- goak izan daitezkeEgilea: Gloria Gomez Calzadote-betean. ren zerbitzura jartzen dituzte eu-eta kideen arteko harremanak ere hobe- ren ezaugarri garatuenak. BestelaAsegabetasuna: insatisfaccin. tu egin daitezke.LAN TALDEA esanda, taldeak berak taldekideenBete-betean: de lleno, plena-Proiektuaren ideia nagusiaren ara- desberdintasunen ondorioz sortu- mente.bera, lan taldeak bost eta zazpi la- tako osagarritasunei eta sinergiei Fidagarria: : fiable, degun arteko sistema sozio-teknikoak ateratzen die onura. confianza.dira, eta arazo larriak konpontzea Horiek horrela, berrikuntzaGizabanakoa: individuoeta erakundeari emaitzak eskain- taldea eratzeko hiru ardatz nagusi Haztatua: ponderado/atzea dute helburu. Beraz, hasi eta daude: konfiantza, lan metodolo- Lankidetza: colaboracinamaitu egiten diren taldeak dira.gia eta oroimen transaktiboa.Osatu berri 4.indd 23 28/6/12 09:47:46 24. 24 | ATZERA BEGIRAARGITALPENAK GUREANERAKUNDE ZENTRALETIK 2006AN OSATUZ ALDIZKARIAREN BIDEZ HASITAKOIBILBIDEARI SEGIDA EMAN NAHIAN, 2011KO AZAROAN OSATUBERRI BIHILABETEKARIA ARGITARATZEA ERABAKI GENUEN. EGUN LEHENGO LEPOTIKJARRAITU, ETA HORI NAHIKO EZ BALITZ HARTZAILEEN UNIBERTSOA ERE ZABALDUNAHI IZAN DUGU.USANSOLOUnibertsoaren irekieraren lekuko,nahiz interesa.GALDAKAOKOOsakidetzako langile euskaldunak Argitalpena hiru hilean behinLANTALDEAedo euskalduntze prozesuan dau-argitaratzen da, hau da, urteanRebeca Villaden langile aktiboak betetzen du-lau bider. Bere irakurle hartzai-Valle, Izaskun Larreaten irakurle multzoa. Era berean,leak Galdakao-Usansolo ospitale- Zarate, Sabino Sarrio-Osakidetzako zentroetako itxa- ko profesionalak, pazienteak eta nandia Azaolarongeletan nahiz aretoetan egoninteres taldeak dira (eskualdeko Arantza Antolin Mu-daiteken edozein erabiltzaile edoudalak eta Osakidetzako beste era- garza, Jon Rozadilla, kunde eta zentro batzuk, esatera-Laura Toro Sanchezpaziente. Hori guztia horrela iza-Arrate del Arco Ojeda,teko, 7000 aleko tirada bakoitzeko ko). Horrela, bada, ospitalez kan-Carlos Garci-Moncozenbakia osasun zentro guztietarapoko irakurleek aleak zuzenean Carra, Rafa Ruiznahiz harpidedunen helbideetarajasotzen dituzte udaletan, erakun- Lorenzo.ahalik eta arinen hurreratzen saia-deetan edo zentroetan; eta ospita-tzen gara hasierako ilusio eta gogoleko langileek, berriz, zerbitzu edoberekin. unitate bakoitzeko aleak jasotzenIzan ere, Osakidetzako infor-dituzte bertan. Horretarako, unita-mazio guztia zuenganatzea gure teko langileen kopurua hartzen da Aldizkariaren azalpen tekni-lehentasuna den neurrian, halako kontuan.koari dagokionez, koloretako 12informazioa jendeari jakinaraz-Edonola ere, beste hedabide orrialde ditu, bere formatua 34,5 xteaz arduratzen diren zenbait argi-batzuk ere badaudenez, interne- 24,5ekoa da eta hiru atal finko ditu.talpenen berri eman nahi dizuegu ten zein web orrian bertan ereHasteko, Kalitatea atalak ospita-datozen lerroetan. irakurri daiteke argitalpena. Ho- leko kudeaketa eredua eta politika riek horrela, helburuak betetze-nahiz estrategia ditu hizpide. Bi-USANSOLO-GALDAKAO ALDIZKARIA ko baliabideak irakurlearen eskugarrenik, Barrukoak atalean, os-Aldizkaria 1998ko abenduan hasijartzen direla esan dezakegu etapitaleko langileei eta arduraduneizen argitara ematen. Izan ere, az- aldez aurretik zehaztutako xedeak egindako elkarrizketak azaltzenken 14 urteotan, 41 zenbaki plaza- ere erdietsi egiten direla. Gainera,dira. Azkenik, Inguruak ezagu-ratu dira (1998-2012), eta bi aldizhonako hauexek dira aldizkariak tuz atalean, ibilbideen ingurukoaldatu da formatua. Bestetik, lana-zabaldu nahi dituen eginkizun datuak eskaintzen dira (zailtasunren antolamenduari dagokionez, behinenak: erakundearen barruko mailak, nondik norakoak, iraupe-erredakzio batzordea dago, eta be- identifikazio jabetza bultzatzea, na).rak aukeratzen ditu gaiak, ondokoerakundeko bertako pertsonenBetidanik aldizkarian euskara-irizpide hauek kontuan hartuta:lana aitortzea, ospitaleko politika ren agerpena %25ekoa izan badaegunerokotasuna, kanpoko zeinzein estrategia zabaltzea eta era-ere, gaur egun gaztelaniazko arti-barruko eraginkortasuna eta ira- kundeko emaitzak nahiz lorpenak kuluen sarrera guztiak ere badau-kurlearekiko adierazgarritasunajakinaraztea. de euskaraz.Osatu berri 4.indd 2428/6/12 09:47:49 25. ATZERA BEGIRA | 25BEGIRADA BATEZ, BILBOzerbitzua bera hobetzea ere. Ho-ESKUALDEKO ERABILTZAILEENTZATriek horrela, osasun kanpainakBegirada Batez aldizkaria Bilboeta gaixo elkarteei zein zerbitzuenEskualdeko (Alonsotegi barne)erabilerari buruzko informazioazerbitzuetako erabiltzaileentzat dira aldizkariko hizpide nagusiak.argitaratzen da, eta lau mila ale- Euskarari dagokionez, aldizka-ko tirada dauka gaur egun. Aleak ria ele bietan argitaratzen da, etainprentatik Bilbo Eskualdeko era-euskararen agerpena bermatutakundera heltzen dira, eta, bertatik, dago erabat, Begirada Batez al-osasun zentroetara banatzen dira.dizkarian nahiz Bilbo EskualdeakBEGIRADA BATEZOsasun zentro bakoitzeko argital-kaleratzen dituen gainontzekoALDIZKARIKO pen arduradunak itxarongeletatik argitalpenetan: I-Begirada batezBULTZATZAILEAKeta informazio guneetatik bana-buletin elektronikoa, FarmaBiEIbon Etxeberria eta tzen ditu, eta erabiltzaileek bertan buletina eta GarBiEnguru buleti-Leire Sagastizabal. irakurri nahiz etxera eraman deza- na, besteak beste.kete. Bestetik, Bilbo Eskualdearenweb orrian ere, erraz-erraz aurkitu Egunerokotasuna : Actualidad.daiteke Begirada Batez aldizkaria-Erdietsi : Conseguir.ren edozein zenbaki.Artatu : Atender, cuidar, asistir.Begirada Batez aldizkariakHarpidedun: Suscriptor,2007an eman zion hasiera bere abonado.ibilbideari, eta, harrezkero, urteanHilabetekaria: Publicacinlau zenbaki kaleratu ditu inolako mensual.etenik gabe (azken hau hamalau- Lehengo lepotik jarraitu:garrena da). Osasun erabiltzaileekSeguir como anteseguneroko jarduna ezagutzea eta Lekuko: Testigo.ulertzea du helburu nagusi, baita Segida eman: Dar continuacin.Osatu berri 4.indd 25 28/6/12 09:47:55 26. 26 | OSAKIDETZAN BIZITZAKIROLA, TALDEAN GUSTURAGOLEHIAKETAK MOTIBATZAILEAK BADIRA ERE, GARRANTZITSUENA KIROLA EGITEA DA OSASUNARENTZAT OSO ONA DA KIROLA EGITEA, BAINA, GAINERA, LANEAN KIROLA EGITEA OSO EGOKIA DA GARAPEN PROFESIONALERAKO. HAU DA, LAN ARLORAKO ERAGILE POSITIBOA DA KIROLA ETA LAN TALDEKOEKIN KIROLA EGITEAK PRODUKTIBITATEAN ERAGIN ZUZENA OMEN DU. INNOBASQUEK MAIATZEAN EGINIKO JARDUNALDI BATZUETAN PARTE HARTU ZUTEN HAINBAT ADITUK EGIN ZITUZTEN ADIERAZPENOK. BESTEAK BESTE, ATHLON KOOPERATIBAKO KEPA LARREAK ETA EUSKADIKO KUTXAKO MEDIKU KEPA ZELAIAK.Lan arlorako izan dezakeen onurazkontziente edo ez, gure lau protago-nistek kirola egiten dute beraientzatplazera delako. Laurak dira Osakide-tzako langileak, laurek egiten dute lanErakunde Zentralean, departamentudesberdinetakoak badira ere laurekdute gustuko korrika egitea, eta urri-tik aurrera afizioa partekatzen dute.Beraiekin batera beste sei bat lagun antolatzerakoan samurragoa da moti-OSAKIDETZAKOere irteten dira, eta astearte zein os-batzea, dio Ana Mugerzak. Kirol arloa-ERAKUNDEtegunero hamarreko bikaina osatzen ri dagokionez, guztien lehenengo kirol ZENTRALARENdute. helburu nagusia ondo pasatzea helburua enpresa lasterketa izango da. ATARIAN Ana Mu-gerza, Xabier Arauzo,da eta lankideekin hartu-eman desber-Urrian jokatuko da eta Osakidetzako astero birritan. Eta ateak irekita dau-Agustin Jimeno etadina izatea, laneko kontuak alde bateraordezkari gisa joango gara, aurrez au-de nahi duen ororentzat. Erreportaje-Fernando Herrero.utzita afizioa partekatuz.rre izango dituzte, besteak beste; Mer-txo hau aprobetxatu gura dugu deiaZumarragan, Getarian, Gasteizencedes, Gasteizko suhiltzaileak, Miche- luzatzeko korrika egitea gustuko duteneta Usansolon jaiotakoak Agustin Ji-lin, Gamesa, Toyota, URSSA eta besteguztiei. Etor daitezela gurekin.meno, Ana Mugerza, Fernando Herrerohainbat enpresatako langileak. New York, Amsterdam, London, Rioeta Xabier Arauzo mahaiaren bueltan Badirudi kirolak gero eta jarrai- de Janeiro, Copenhage badira mara-elkartu ditugu korrika saioez eta erron- tzaile gehiago dituela, eta lanean ari-toi erakargarri asko. Horietara, ordea,kez hitz egiteko. helburu nagusia keta fisikoa egiteko taldeak antolatzeaez dira joango oraindik, baina bai ger-ondo pasatzea eta kirola praktikatzeamodan omen dago. Footing egitea,tuago dagoen Santurtzi-Bilbao 17 kilo-da, baina dagoeneko lasterketen etakorrika egitea egokia eta merkea da,metroko lasterketara. Gero gerokoak.lehiaketen harra sartzen ari zaigu, gainera ordu baten lan saioa egin deza-Momentuz gertuko lasterketekin ja-adierazi digute. Agustinek, Xabierrekkezu, adierazi digute laurok aho batez. rraituko dugu, eta etorkizunean norketa Fernandok, esaterako, Gasteiz- Astearte eta ostegunetan joaten dira,daki. Maratoi handi bat egitea ez litza-ko Martin Fiz maratoi erdia egin dutebazkalorduan, eta 8-9 km egiten dituz- teke gaizki egongo.aurten, helmugan oso denbora ona bu- te, beti Osakidetzaren Erakunde Zen-rutuz. Agustin, aldi berean, aspaldi ari traletik gertu. Basoa oso hurbil dago,da lasterketak egiten eta maratoietaningurune zoragarria da eta oso gustura Birritan: Dos vecesparte-hartzen du.aritzen gara bakoitza bere erritmora. Hamarreko: Decena, grupoInformatika saileko bat, aholkula-de diezENPRESA LASTERKETA URRIANritza juridikoko beste bat, euskara de-Harra sartu: Entrar el gusanilloGainerakoek ere, batzuek besteek baino partamentukoa, giza baliabideetakoa, Jarraitzailea: Seguidorgehiago, baina beti egin izan dute kiro- barne erregimenekoa askotariko de-Lasterketa: Carrerala. Bakarka egiten dugu baina taldeapartamentuetako langileak batzen diraOnura: Beneficio.Osatu berri 4.indd 26 28/6/12 09:47:58 27. TXAPELA BURUAN... | 27ZIORTZA-BOLIBAR,HISTORIAREN ONDARE BIZIAIPARRALDEAN AULESTI, HEGOALDEAN lotuta dagoen etxea. Baserria oso egoe-MALLABIA ETA BERRIZ, EKIALDEANra txarrean zegoen bai egitura eta bai-MARKINA-XEMEIN, ETA MENDEBALDEANta estaldura aldetik ere, baina 1983an,MUNITIBAR-GERRIKAITZ MUGAKIDE berriztatu egin zen Simon BolivarrenDITUEN BAILARA DA ZIORTZA-BOLIBAR,jaiotzaren bigarren mendeurrenarekinLEA-ARTIBAI ESKUALDEKO HEGOALDEAN batera. Baserriko fatxada bat aldame-KOKATUA ETA ONDARE ABERATSEKOA. neko baserriari lotuta dago, eta besteIA MILA URTE ETA 402 BIZTANLE DITUENhiru aurpegiak libre ageri dira. Barruan,UDALERRIA LAU AUZOZ OSATURIK DAGO,Bizkaiko Erdi Aroko bizimodua eta Boli-BOLIBARKO HERRIGUNEAZ GAIN: ZIORTZA-varren ibilbide pertsonal zein politikoaGOIERRIA, ZEINKA-ZEARREGI, ARTA ETA gordetzen ditu museoak.IRUZUBIETA. Herrian gora, Bolibar herriko zain-dariarekin egingo du topo bisitariak,Markola ibaiaren inguruan eta Oiz men-Santo Tomas elizarekin alegia. Nabe ba-diaren magalean dago kokatuta Ziortza karrekoa eta erretaula neoklasikoarekin,-Bolibar. Kostaldetik doan Done Jakue Erdi Arotik datorren altxorra da, jatorrizbidearen baitan, toki historiko garran- X. mendekoa eta XVII-XVIII. mendeetanZiortzako Kolegiatatzitsuenetakoa da Ziortza. Bizkaiko Erdiberreraikitakoa. Ondoan, Simon BolivarAroko eliz egoitza esanguratsuena ere plazan, Venezuelako gobernuak 1927an Oiz mendiaren iparraldea iluna eta itzaltsua bada ere,bera izan zen. Bolibar, berriz, Amerika-Askatzailearen omenez eraikitako oroi- erretirorako leku aproposa aurkitu zuen han fraide elkar-ko Askatzailearen jatorria. Gaur egun,tarria dago. te batek duela mila urte: Ziortzako Kolegiata. Fraideekbizileku lasai eta euskalduna da Zior- diotenez, arrano misteriotsu bat izan zen bertara eramantza-Bolibar, bisitan datorrenari historiazituena eta estreinako abadeari Ziortzako Kolegiata nonukitzeko aukera zabala eskaintzen dion kokatu behar zuen adierazi ziona. Kondairak dio 968koherria. 2004ko azaroaren 30ean berriro Jasokunde egunean, bertako fededunak Gerrikako San-ere udalerri izaera berreskuratu zuen, ta Luzia elizan zeudela, meza entzuten zeudela, arranoMarkina-Xemeinekin izandako 35 urte- batek eliza horretako hilobi batetik garezur bat hartu,ko anexio derrigortuaren ostean. Baina hatzaparretan eraman eta Ziortzako kokagunearen gai-aspalditik, oso aspalditik datoz Ziortza nean askatu zuen, sasien gainera jausiz. Hantxe eraikiko-Bolibarko historiaren oihartzunak. Bo-zen eliza, Bizkaian inoiz egon den kolegiata bakarra etalibarren berri ematen duen lehen doku- gaur egun monasterioa dena. Ahozko tradizioak konta- Mugakide: Limtrofe.mentua 1051koa da. tzen duena harri gainean landuta geratu da betirako: Askatzailea: Libertador. Ziortzaren armarrian arranoa ageri da eta garezurra Zaindaria: Patrn.SIMON BOLIVAR ASKATZAILEAREN bere hatzaparretan. Oroitarria: MonumentoSUSTRAIAK conmemorativo.Errementarikua baserria izenez ezagu-Informazio gehiago: Itzaltsua: Sombro, lgubre.tzen den etxean dago kokatuta Simonwww.ziortza-bolibar.com Estreinako: Primero/a.Bolivar Museoa, Askatzailearen arbasoeiOsatu berri 4.indd 2728/6/12 09:48:05 28. OsakidetzakPosterrik hobereneko sariairabazi du Coruan maiatzaren 23, 24 eta 25ean izanden Erizain Gestoreen JardunaldiNazionalean.Egileak:Cidoncha Moreno, M.A.,Chueca Ajuria, A.,Snchez Martin, I.,Gonzlez Llinares, R.M.,Pea Gonzlez, M.L.,Bikandi Irazabal, J.,eta Abos Mendizbal.aldizkaria etxean jaso nahi? Harpidetu zaitezOsakidetzako langilea bazara eta aldizkaria etxean jaso nahi baduzu , bidali itzazu zeure datuak(izen-abizenak, lantokia, posta elektronikoa)helbide honetara: osatuberri@osakidetza.netOsatu berri 4.indd 28 28/6/12 09:48:11