1

ORTAÖĞRETİME UYUM PROGRAMI&

EĞİTİME ERİŞİM

Kamil KurtulAğustos, 2017

Sunum Planı

• Çocuk Kavramı & Arka Planı

• Türkiye’de Eğitime Erişim/Devamsızlık/Okul Terkine İlişkin Genel Görünüm

• Ortaöğretime Uyum Programı

sığınmacı vatansız

IDPs kampta yaşayanlar

46% 54%

56%47%ÇOCUK

Çocuk Kimdir?

• BM Çocuk Hakları Sözleşmesi (1989)

Madde 1:

• ‘Çocuğa uygulanabilecek olan kanunagöre daha erken yaşta reşit olmadurumu hariç, onsekiz yaşına kadarher insan’

• 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu

(2005):

• “Daha erken yaşta ergin olsa bile, onsekiz yaşını doldurmamış kişi”

• Türk Medeni Kanununa göre;• ‘evlenerek ergin olduğu onaylansa

dahi 18 yaşını doldurmamış kişiler’

çocuk olarak kabul edilir.

EĞİTİM HAKKI

Yasal Dayanaklar

ULUSLARARASI MEVZUAT

•Çocuk Hakları Sözleşmesi (1989) ve Ek 2 Protokol

•Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan

Kaldırılmasına İlişkin 182 nolu Acil Önlemler Sözleşmesi

•İşkence ve Diğer Zalimane, Gayrıinsani veya Küçültücü Muamele

veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (1984)

•Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi (1948)

•Uluslararası Ceza Mahkemesi (Roma Statüsü)

ULUSLARARASI İNSANCIL HUKUK

(IHL)

Temel Kural: Çocuklar Özel Korumaya Tabidirler

-- İhtilâfa dahil taraflar, harp yüzünden öksüz kalan veya ailelerinden ayrı

düşen on beş yaşından küçük çocukların başıboş bırakılmaması ve her

türlü ahval ve şeriat altında bakımlarının, talim ve terbiyelerinin ve kendi

dinlerinde ibadetle bulunmalarını kolaylaştırılması için icabeden tedbirleri

alacaklardır. (CS I)

…ve başka çok sayıda madde…

1949 Tarihli Cenevre Sözleşmeleri ve Ek Protokoller (1977)

Birleşmiş Milletler

Çocuk Hakları Sözleşmesi

20 Kasım 1989 – Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından

kabul edilip imzaya açıldı.

2 Eylül 1990 – Yürürlüğe girdi. (TÜRKİYE 1994)

Tüm çocukların insanlık onuruna yaraşır haklara sahip

olduğunu temin eden, üzerinde uluslararası düzeyde

uzlaşılmış bir dizi standart getirildi. İnsan haklarının tüm

alanlarını kapsar : medeni, siyasi, ekonomik, toplumsal ve

kültürel

Bir ülke dışında (ABD) tüm ülkeler söz konusu sözleşmeyi

imzaladı; en çok imzalanan uluslararası sözleşme oldu.

Çocuk Hakları Sözleşmesi

Dört Temel İlke

ULUSAL MEVZUAT

•ANAYASA:

Madde 10: Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî

düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri

sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.

•Madde 42: Kimse eğitim ve öğrenim hakkından

yoksun bırakılamaz.

“… Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı

olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır.”

ULUSAL MEVZUAT

•YASALAR & YÖNETMELİKLER & YÖNERGELER

1. 3797 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 2. 1739 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Kanunu 3. 222 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim ve Eğitim Kanunu 4. 5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu 5. 5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 6. 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 7. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği 8. Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği9. Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği 10. Millî Eğitim Bakanlığı Özel, Özel Eğitim Okulları Çerçeve Yönetmeliği 11. Millî Eğitim Bakanlığı Özel, Özel Eğitim Kursları Yönetmeliği 12. Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Gerektiren Bireyler İçin Evde Eğitim Hizmetleri Yönergesi 13. Millî Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi 14. Otistik Çocuklar Eğitim Merkezleri Yönergesi

Demografi, 2017

Nüfus 79.814.871

Kadın 39.771.221

Erkek 40.043.650

Çocuk 22.891.140

Örgün Öğr. Öğr. Sayısı 17.319.433

Okur Yazar Oranı (6+ yaş) % 96 (K: 6,6; E: 1,3

İnsani Gelişme Endeksi (İGE) 0.761

OECD Eğitim Endeksinde 35/38

Eğitime Katılım Süresi 8 yıl

13

THE RIGHT OF CHILDREN TO FREE AND COMPULOSRY EDUCATION :

Status of Madhya Pradesh state :Analysis based on U-DISE 2013-14

data

September 2013

İLKOKUL, ORTAOKUL VE ORTAÖĞRETİME ERİŞİM

İLKOKUL, ORTAOKUL VE ORTAÖĞRETİME ERİŞİM

15

THE RIGHT OF CHILDREN TO FREE AND COMPULOSRY EDUCATION :

Status of Madhya Pradesh state :Analysis based on U-DISE 2013-14

data

September 2013

Türkiye’nin NUTS-1 Bölgeleri

İLKOKUL, ORTAOKUL VE ORTAÖĞRETİME ERİŞİM

Eğitimden Erken Ayrılma

Eğitimden Erken Ayrılma

OLAĞANÜSTÜ ŞARTLARDA EĞİTİME ERİŞİM

Suriyelilerin Eğitime Erişimi

ULUSLARARASI MEVZUAT

3.0

69.9

63

Erkek Kız

733.829 671.207

ÇOCUK = 1.405.036

Haziran 2017 itibarıyla

3.069.963’e ulaştı.

Birleşmiş Milletler

Çocuk Hakları Sözleşmesi 20 Kasım 1989 – Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından

kabul edilip imzaya açıldı.

2 Eylül 1990 – Yürürlüğe girdi. (TÜRKİYE 1994)

Tüm çocukların insanlık onuruna yaraşır haklara sahip

olduğunu temin eden, üzerinde uluslararası düzeyde

uzlaşılmış bir dizi standart getirildi. İnsan haklarının tüm

alanlarını kapsar : medeni, siyasi, ekonomik, toplumsal ve

kültürel

İki ülke dışında (ABD – Somali) tüm ülkeler söz konusu

sözleşmeyi imzaladı; en çok imzalanan uluslararası

sözleşme oldu.

Okul Çağı Suriyeli Çocuk Nüfusu

1.027.092

Suriyeli olmayan 42.221 okul

çağında sığınmacı çocuk var.

Peki kim bu çocuklar?

• Yoksul aile çocukları

• Çatışma ya da afetlerden etkilenen çocuklar

• Kız çocukları

• Engelli çocuklar

• Dezavantajlı bölgelerde yaşayan çocuklar

• Çalışmak zorunda bırakılan çocuklar

• Etnik ya da dilsel azınlığa mensup çocuklar

Neden Okul Dışındalar?

Çocuğun gidebileceği bir okul yok

Okul kayıt yapmayı kabul etmedi

Maddi sebepler

a Okul ücreti

b Ulaşım ücreti

c Okul malzemeleri

Okul çok uzak

Çocuk okula gitmek istemiyor

Dersler zor geliyor

Dil engeli

Akran zorbalığı

Öğretmen şiddeti/zorbalığı

Okulda öğretmenleri/akranları tarafından dışlanıyor

Neden Okul Dışındalar?

Evlilik

Nişanlılık

Evin geçimini çocuğun sağlaması

Sağlık sorunları

Engellilik durumu

Çocuğun hane halkındaki yaşlı bireylere, kardeşlerine bakması

Madde kullanımı, bağımlılık

Güvenlikle ilgili sorunlar

a Okul yolunun güvensiz olması

b Okul çevresinin güvensiz olması

Kimlik ile ilgili sorun yaşıyor

a 98 ile başlayan kimliği var

b hiç kimliği yok

c giriş çıkış yapmış

Önemli Değişkenler

Ayni ve Nakdi TransferlerOkul Sütü ve Beslenme

Sağlık

Toplumsal Cinsiyet

Etnisite

Bölgesel Farklılıklar/ Kır-Kent

Engellilik

EŞİTSİZLİKLER VE EĞİTİME ERİŞİM

Ortaöğretime Uyum Programı

Ortaöğretime Uyum Programı

Peki ama, bütün bunları yapmamızın gerekçesi nedir?

En yüksek getirisi olan ekonomik yatırım da bizzat eğitimdir. Her 1 $, 10/15 $ olarak geri döner.

En huzurlu ve gelişmiş toplumlar bunu eğitimle başardılar.

Doğum sırasında yaşanan can kayıpları ve bebek ölümlerinde görülen azalma daha çok sayıda kız çocuğunun okullulaşması sayesinde mümkün olmuştur.

ve fakat onbinlerce çocuk

okul ve eğitim sistemi dışında…

Okulda geçen her bir yıllık ek süre GSMH’da %0.37’lik artışı; buysa yaşam koşullarında %1’lik iyileşmeyi sağlar.

Çünkü eğitim bir insan hakkıdır. İnsanları güçlendirip hayatta kalmalarını sağlar. Yoksulluğa karşı elimizdeki en güçlü silahtır.

United Nations Children’s Fund

3 United Nations Plaza

New York, NY 10017, USA

Tel: 212-326-7000

www.unicef.org

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu

Teşekkürler