Orhan Pamuk’un Hayatı,eserleri ve Türk Edebiyatı’ndaki yeri

HAYATI

Orhan Pamuk 1952 yılında İstanbul’da doğdu.

Işık, Şişli Terakki liselerinde okudu, Robert Koleji bitirdi.

İstanbul Teknik Üniversitesi’nde başlayan üniversite yaşamı İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü ile devam etti.

1974’te yazmaya başlayan Pamuk, ilk romanı romanı ‘Cevdet Bey ve Oğulları’nda tıpkı kendisininki gibi Nişantaşı’nda süren bir hayatı anlattı.

Bu eser ona Milliyet Yayınları Roman yarışması ile Orhan Kemal Roman Armağanı’nı getirdi.

Türkiye’nin en çok satan, en tartışmalı, dünyada en çok tanınan yazarlarından olan Orhan Pamuk ertesi yıl ‘Sessiz Ev’ adlı romanını kaleme aldı.

Venedikli bir köle ile bir Osmanlı âlimi arasındaki gerilimi ve dostluğu anlatan ‘Beyaz Kale’ (1985), 1990’dan sonra başta İngilizce olmak üzere pek çok dilde yayımlanarak Pamuk’a uluslararası ününü sağlayan ilk romanı oldu.

‘Kara Kitap’ ile birlikte Orhan Pamuk’un tarzı tartışılmaya başladı.

Edebiyat hayatına klasik yazımla adım atan Pamuk, modern, ve post modern tarzıyla edebiyat çevrelerinin gündemine oturdu.

Senaryosunu kendisinin yazdığı ‘Gizli Yüz’ adlı film Ömer Kavur tarafından filme çekildi.

Guardian gazetesinden John Updike “Hem çok satan hem de öncü yenilikçi bir kalem olarak değerlendirecektir Orhan Pamuk’u.

1994’te ‘Yeni Hayat’ı, ‘Benim Adım Kırmızı’ izledi. Bu kitap ona yurtdışından üç büyük ödül daha getirdi.

. 1998 yılında yayımlanan Benim Adım Kırmızı 24 dile çevrildi ve 2003 yılında İrlanda'nın ünlü International IMPAC Dublin Literary Award ödülünü kazandı.

Pamuk 2001’de kaleme aldığı ‘Kar’daki “Ka” karakteriyle kendini özdeşleştirir ve “O da talip olmadığı halde siyasi durumlarla karşı karşıya kalıyor.

Bunu da hayatın bana yaptığı bir şaka olarak görüyorum” der.

Venedikli bir köle ile bir Osmanlı âlimi arasındaki gerilimi ve dostluğu anlatan ‘Beyaz Kale’ (1985), 1990’dan sonra başta İngilizce olmak üzere pek çok dilde yayımlanarak Pamuk’a uluslararası ününü sağlayan ilk romanı oldu.

Kar’ 2004’te New York Times Book Review tarafından Yılın En İyi 10 Kitabı’ndan biri seçilir.

‘Kar’, 2005’te Fransa’da, her yıl en iyi yabancı romana verilen ödüle layık görülür.

2005 yılı Pamuk’un İngiliz The Independent tarafından edebiyat dalında yılın kahramanı seçilir.

Pamuk, edebiyat hayatını 2003 yılında yayımlanan ‘İstanbul Hatıralar ve Şehir’ kitabıyla sürdürür. 2005 yılında ise Alman Yayıncılar Birliği tarafından Barış Ödülü almaya hak kazanır.

Son olarak 2006’da Akdeniz En İyi Yabancı Roman Ödülü Pamuk’un olur.

Romanları 34 dile çevrilen ve yüz binlerce satan Orhan Pamuk’u bazı eleştirmenler Kafka, Borges, Calvino, Marquez gibi yazarlarla karşılaştırır.

Geçen yıl da Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen Pamuk, Columbia Üniversitesi’nde çalışmalarını sürdürerek 2007 yılında da okuyucuları ile buluşmaya hazırlanıyor

Nobel Ödülü

Orhan Pamuk 12 Ekim 2006 tarihinde Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanarak Nobel Ödülünü kazanan ilk Türk vatandaşı olarak tarihe geçti.

Nobel ödüllerini dağıtan İsveç Akademisi'ne yakın çevreler Orhan Pamuk'tan ziyade Adonis adıyla tanınan Suriyeli şair Ali Ahmet Said'e şans tanımaktaydılar.

Nobel ödülünü alırken

Ödül muşambaya benzer bir şey güzel değilmiş

Ancak Akademi'nin 12 Ekim 2006 günü saat 14:00 civarında yayımladığı

2006 Nobel Edebiyat Ödülü 'Kentinin melankolik ruhunun izlerini sürerken kültürlerin birbiriyle çatışması ve örülmesi için yeni simgeler bulan' Orhan Pamuk'a verilmiştir.

şeklindeki basın bildirisiyle Nobel Edebiyat Ödülü'nün Orhan Pamuk'a verildiği resmen açıklandı

Pamuk 7 Aralık 2006'da, İsveç Akademisi'nde Babamın Bavulu başlığı altında hazırladığı Nobel konuşmasını Türkçe yaptı, Türkçe bilmeyen izleyiciler ellerindeki çeviri metinden konuşmayı takip etti, birçok televizyon kanalı konuşmasını canlı yayınladı.

Bu kitap çok konuşuldu…

Romancılığı

Orhan Pamuk'un romancılığı postmodern roman kategorisinde değerlendirilmektedir.

Eleştirmen Yıldız Ecevit Orhan Pamuk'u Okumak adlı kitabında onun avangard romancılığını değerlendirmektedir.

Özellikle Beyaz Kale, Kara Kitap, Yeni Hayat, Benim Adım Kırmızı'dan yola çıkarak bize kendisini ve olayların gelişimini anlatır.

Aynı şekilde edebiyat tarihçisi Jale Parla da Don Kişot'tan Günümüze Roman adlı kapsamlı yapıtında, Benim Adım Kırmızı'dan hareketle Orhan Pamuk'un karşılaştırmalı edebiyat bağlamında irdeler.

Romancılığı(devam…)

Parla'ya göre Pamuk, Türk romanının aldığı önemli dönemeçlerin sahibi olan bir yazardır.

Doğu-batı sorunsalıyla estetik düzeyde hesaplaşmaya yönelen Ahmet Hamdi Tanpınar ve Oğuz Atay gibi önemli yazarlardan birisidir.

Romancılığı(devam...)

Pampuk; bu sorunsalı kültürel ve felsefi içerimleriyle edebiyatına taşımış, özellikle Kara Kitap'ta bu tema bağlamında önemli, çok katmanlı bir edebi metin örneği sergilemiştir.

Sövülecek kısım

Orhan Pamuk, romancılığının yanısıra insan hakları, düşünce özgürlüğü, demokrasi ve benzeri konulardaki düşüncelerini makaleler ve söyleşiler yoluyla aktarmaktadır(!!!!!!!!!!!!!!)

Tam bir morona ait söz

İsviçre'de yayımlanan Das Magazin dergisine verdiği demeçte ifade ettiği ;

"Bu topraklarda 30 bin Kürt ve 1 milyon Ermeni öldürüldü ama hiç kimse bunları konuşmaya cesaret edemiyor."

" sözleri Türkiye'de büyük eleştirilere neden oldu.

Yazar, bu sözlerinden ötürü Türklüğe hakaret suçuyla 6 ay ila 3 yıl hapis istemiyle mahkemeye verildi.

Mahkeme dünya çapında büyük ilgi uyandırdı.

Orhan Pamuk'a karşı açılan bu dava T.C. Adalet Bakanlığı'nın onayını gerektiriyordu. Bu onay verilmeyince 22 Ocak 2006 tarihinde mahkeme yetkisizlik kararı verdi ve dava düştü.

Orhan Pamuk ABD'de yayımlanan Time dergisinin 8 Mayıs 2006 tarihli sayısının "Time 100: Dünyamızı Biçimlendiren Kişiler" başlıklı kapak yazısında tanıtılan 100 kişiden biri oldu.

İşbirlikçimidir nedir bilmem ki!...

Eleştiriler

Milliyetçi kesimlerce sık sık yerilen yazar, Derin Dalga diye adlandırılan, genç vatansever kesim tarafından "Batı'nın Türkiye'deki kalemi" olarak tanımlanmaktadır. Aynı çevrelerde isminin birlikte anıldığı yazarlar arasında Elif Şafak ve Yaşar Kemal gibi ünlü isimler de yer alıyor.

İntihal suçlaması

Ayrıca yazılarında intihal (başka eserlerden kaynak göstermeden alıntı) yaptığı iddiaları da gündeme getirilmiştir.

Bir kısım edebiyatçı Orhan Pamuk'un eserlerindeki bazı bölümlerin diğer yazarlara ait başka eserlerden fazlasıyla esinlendiğini savunmakta, özellikle bazı romanlarındaki belli kısımların diğer kitaplardan neredeyse tamamen alıntı olduğunu öne sürmektedir.

Hürriyet Gazetesi yazarı Murat Bardakçı 26 Mayıs 2002 tarihinde belgeleri ile yazarı sahtecilik ve intihal ile suçlamıştır. Murat Bardakçı'ya göre Orhan Pamuk'un Benim Adım Kırmızı romanı, hikayesi ve anlatım şekli ile Amerikalı yazar Norman Mailer'in Ancient Evenings adlı romanının bir kopyasıdır.

Not:Hürriyet gazetesine güvenilmez…

Ayrıca suçlamalara göre Orhan Pamuk'un Beyaz Kale adlı romanı Fuad Carım'ın Kanuni Devrinde İstanbul isimli eserinden birebir pasajlar içermektedir.

Orhan Pamuk günümüze dek bu konuyla ilgili herhangi bir açıklamada bulunmamıştır.

Orhan Pamuk'un Nobel Edebiyat Ödülünü kazanması değişik tepkilerle karşılaştı.

Yazarı görüşlerinden dolayı geçmişte eleştirmiş bazı kişiler kazandığı ödülden dolayı tebrik ederken, bazı kişiler ödülün Pamuk'a Türkiye'yi aşağılayıcı tutumundan dolayı verildiği iddiasında bulunarak Pamuk'a sırt çevirmeyi tercih ettiler.

Orhan Pamuk Nobel ödülünü almadan on ay önce 19 Aralık 2005 Cumhuriyet Gazetesi'nde yayımlanan Erol Manisalı'nın "Orhan Pamuk Nobel'i Garantiledi" başlıklı yazısı Pamuk'un ödülü almasının ardından popülerleşti ve Orhan Pamuk'un Nobeli hakkındaki olumsuz eleştiriler bu yönde gelişti.

TRT'de Banu Avar'ın hazırlayıp sunduğu "Sınırlar Arasında" adlı belgeselin Pamuk'un Nobel ödülünü almasından bir gün sonra yayımlanan bölümünde Pamuk, Nobel ödülleri ve İsveç ile ilgili olumsuz eleştiriler yer aldı.

Demirtaş Ceyhun hazırladığı imza metininde Orham Pamuk'un kitaplarını "Amerikan patentli postmodern romanlar olarak" adlandırmış ve "Nobel ödülünün Pamuk'a verilmiş bir ücret" olduğunu söylemiştir.

Basında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Orhan Pamuk'u kutlamadığına dikkat çekildi.

İkinci moronluk

Çocukluğunda kız kardeşiyle tarlada karga kovalayan sapık bir padişah...

Sonra kasaba meydanına dolanır, Atatürk heykeline sıçan güvercinleri ayıplar...

Atatürk'ün leblebi zevkinin ülkemiz için ne büyük bir felaket olduğu...

Atatürk kendini içkiye vermiş meyhane kalabalığına Cumhuriyet'i emanet etmiş olmanın güveniyle gülümsüyordu...

Bu ifadeler pampuk’un kitaplarında mevcuttur.

Yayınlanmış eserleri

Cevdet Bey ve Oğulları, roman, İstanbul, Can Yayınları, 1982, ISBN 975-470-455-4

Sessiz Ev, roman, İstanbul, Can Yayınları, 1983, ISBN 975-510-215-9

Beyaz Kale, roman, İstanbul, Can Yayınları, 1985, ISBN 975-470-454-6

Kara Kitap, roman, İstanbul, Can Yayınları, 1990, ISBN 975-470-453-8

Gizli Yüz, senaryo, İstanbul, Can Yayınları, 1992, ISBN 975-470-503-8

Yeni Hayat, roman, İstanbul, İletişim Yayınları, 1994, ISBN 975-470-445-7

Benim Adım Kırmızı, roman, İstanbul, İletişim Yayınları, 1998, ISBN 975-470-711-1

Öteki Renkler, yazılarından ve söyleşilerinden seçmeler, 1999, ISBN 975-470-765-0

Kar, roman, İstanbul, İletişim Yayınları, 2002,ISBN 975-470-962-9

İstanbul: Hatıralar ve Şehir, anı, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları (YKY), 2003, ISBN 975-08-0716-2

Masumiyet Müzesi, roman, İstanbul, İletişim Yayınları, 2008, ISBN 978-975-050-609-3

Ödülleri

1979 Milliyet Roman Yarışması Ödülü Karanlık ve Işık (iki yazar arasında paylaşıldı)

1983 Orhan Kemal Roman Ödülü Cevdet Bey ve Oğulları

1984 Madaralı Roman Ödülü Sessiz Ev 1990 Independent Yabancı Roman Ödülü

(Birleşik Krallık) Beyaz Kale

1991 Prix de la Découverte Européene (Fransa) Sessiz Ev (Fransızca çevirisi nedeniyle)

1991 Antalya Altın Portakal film festivali en iyi senaryo Gizli Yüz

2002 Prix du Meilleur Livre Etranger (Fransa) Benim Adım Kırmızı

2003 Premio rinzane Cavour (İtalya) Benim Adım Kırmızı

2003 International Impac-Dublin Literary Award (İrlanda)

2005 Prix Médicis Etranger (Fransa) Kar 2005 Alman Yayıncılar Birliği'nin Barış

Ödülü (Almanya

2005 Richarda Huch Ödülü (Almanya) 2006 Le Prix Méditerranée étranger Ödülü

(Fransa) Kar 2006 Nobel Edebiyat Ödülü

Kaynaklar

Orhan Pamuk. İletişim Yayınları. 30 Kasım 2007 tarihinde erişilmiştir.

Masumiyet Müzesi Nobel sonrası geldi. Yeni Şafak. 26 Ağustos 2008 tarihinde erişilmiştir.

Nobel prize for hero of liberal Turkey stokes fears of nationalist backlash (Türkçe dilinde). 1 Aralık 2007 tarihinde erişilmiştir.

Orhan Pamuk davası düştü (Türkçe dilinde). 2006-10-18 tarihinde erişilmiştir.

Orhan Pamuk Teller of the Awful Truth (İngilizce dilinde). 2006-10-18 tarihinde erişilmiştir.

Pamuk, Cannes'da jüri üyesi (Türkçe dilinde). 2007-04-19 tarihinde erişilmiştir.

2006 Nobel Yazın Ödülü (Türkçe dilinde). 2006-10-12 tarihinde erişilmiştir

Jale Parla (2000). Don Kişot'tan Günümüze Roman. İletişim Yayınları. ISBN 975-470-796-0.

Pamuk’un Nobeli’ne tepkiler... (Türkçe dilinde). 29 Ocak 2008 tarihinde erişilmiştir.

Emin Çölaşan. Nobel'li 'Türk'... Maskenin arkası (Türkçe dilinde). Hürriyet Gazetesi. 2006-10-21 tarihinde erişilmiştir.

TRT'de Nobel programı skandalı (Türkçe dilinde). 29 Ocak 2008 tarihinde erişilmiştir.

Pamuk’tan tarihi konuşma: Babamın Bavulu. ntvmsnbc.com (7 Aralık 2006). 30 Kasım 2007 tarihinde erişilmiştir.

Nobel, Orhan Pamuk’un ellerinde. ntvmsnbc.com (10 Aralık 2006). 30 Kasım 2007 tarihinde erişilmiştir.

Engin Kılıç (1999). Orhan Pamuk'u Anlamak. İletişim Yayınları. ISBN 975-470-631-X.

Yıldız Ecevit (1996-2004). Orhan Pamuk'u Okumak. İletişim Yayınları. ISBN 975-05-0220-5

Nobel Orhan Pamuk'a verilmiş bir ücrettir (Türkçe dilinde). 29 Ocak 2008 tarihinde erişilmiştir.

Sezer Orhan Pamuk'u kutlamadı (Türkçe dilinde). 2006-10-18 tarihinde erişilmiştir.

Fatih Altaylı. Ahmet Taner Kışlalı'nın Kaleminden Orhan Pamuk (Türkçe dilinde). Haber Vitrini. 2006-10-21 tarihinde erişilmiştir.

Murat Bardakçı'nın 26 Mayıs 2002 tarihli yazısı