W. C. Zeise PtCl2(C2H4)•KCl•H2O Zeise salt 1825

Cl Pt

Cl

Cl

K+ H2O

-

E. Frankland Zn(C2H5)2 alkilçinko 1827C2H5I + Zn [C2H5ZnI] 1/2(C2H5)2Zn + 1/2ZnI2

L. Mond Ni(CO)4

1890 년

V. Grigniad RMgX1900 년

Ziegler catalyst TiCl4 + AlEt3

1953

Cl Ti

Cl

Cl

Et

ClAl

Et

Et

Fe

Wilkinson, Fisher (Nobel prize) Ferrosen 1973

Organometal Komplekslerin Kullanıldığı Yerler

Monsanto asetik asit senteziCH3OH + CO→ CH3COOH

Haptisite

H

CH2C

CH2

M

H

CHH2C

CH2

M

M M

M

MCO

CO

1- allil 3-allil

5-Cp3

1-Cp

Köprü ligantlar ve HaptisiteKöprü ligantlar ve Haptisite

L ın bağlandığı M sayısı

L ın verici atom sayısı

EAN (Etkin Atom Numarası) Kuralı

Cr(CO)6 ( 4s13d5) 6 + (2 x 6) = 18

Fe(CO)5 (4s23d6) 8 + (2 x 5) = 18

Ni(CO)4 (4s23d8) 10 + (2 x 4) = 18

V(CO)6+

(4s23d3) 4 + (2 x 6) = 16

18 Elekron Kuralı

ns2(n-1)d10np6 2 + 10 + 6 = 18

N. V. Sidwick 1927

[Co(NH3)6]3+ 24 + (2 x 6) = 36

(Kr)

Ag(NH3)4]+ 46 + (2 x 4) = 54

(Kr)

Elektron SayımıElektron Sayımı

•H, halojenürler, alkiller( metil •CH3, etil •C2H5, fenil •C6H5 vs) NR3 (amin), PR3 (fosfin), CO (karbonil), N≡CR (nitrilN≡CR (nitrillerler) )

RR22C=CRC=CR22 (alken (alkenlerler)), RC≡CR (alkRC≡CR (alkinler, bazen 4e verir)inler, bazen 4e verir)

1e verenler :

2e verenler :

3e verenler :NO (nitrozil, bazen 1e verir), C3H5 (allil radikali)

4e verenler :Etilendiamin (en), Dienler (bütadien, vs)

5e verenler :

6e verenler : Benzen (bn)

Siklopentadienil (Cp)

Nötür Ligant YöntemiNötür Ligant Yöntemi

KKatatyyonionikk 2e 2e verenler verenler :: NONO++ (n(nitrositrosiill) ) M—NO ( M—NO (Doğrusal Doğrusal bağlanırbağlanır))

AnAnyonikyonik 2 2e verenler e verenler :: halojenürler halojenürler (F-, Cl-, Br-, I-), R (F-, Cl-, Br-, I-), R33C- (alkC- (alkilleriller), Ph- (), Ph- (fenilfenil))

H- (hH- (hiidrdrürür), RO- (alko), RO- (alkoksksiitt), RS- (ti), RS- (tiyyolat), NO-olat), NO- (nitrosil) (nitrosil)

AnAnyonikyonik 4 4e verenlere verenler:: OO2-2- (o (oksitksit), S), S2-2- (s (süülflfürür), RN), RN2-2- ( ( imiimitt), C), C33HH55-- ( (33--

allalliil)l)

AnAnyonikyonik 6e verenler6e verenler:: NN3-3- (nitr (nitrürür), P), P3-3- ( (fosfürfosfür), Cp- (), Cp- (5-5-siklopentadienilsiklopentadienil))

Diğerleri : M – M bağları bağ başına 1e verir ; tek bağ 1e, iki bağ 2e

M=CRM=CR22 karbenkarben nötral ve 2e vericidir nötral ve 2e vericidirM≡CR M≡CR carbcarbinin nötral ve 3e nötral ve 3e vericidirvericidir

22-CO -CO köprü karbonil metal başına 1e verirköprü karbonil metal başına 1e verir

Elektron Sayımıİyonik Ligant Yöntemi (e çifti vericisi yöntemi)

Fe+2 3d6

6

2 Cp-

12

18

Fe(0) 3d64s2

8

2 Cp

10

18

1. YöntemNötür ligant

2. Yöntemİyonik ligant

Pd PPh3

Cl

PPh3

Cl

Pd(0) 4d10

10

2 x PPh3

4

2xCl

2

16

Pd+2 4d8

8

2 x PPh3

4

2Cl-

4

16

Fe

Fe (CO)3

Fe(0) 3d64s2 8

3 x CO 6

2 x π 4

18

Pt NH3

Cl

NH3

ClPt (0) 5d86s2

10

2 x Cl

2

2 x NH3

4

16

Cr (CO)3Cr(0) 3d54s1

6

3 x CO

6

2 x 3π (bn)

6

18

Pt (+2) 5d8

8

2 x Cl-

4

2 x NH3

4

16

Mn-1 3d6 4s2 8

5 x CO 10

18 EVET

Ir+ 5d6 6s2

8

2 x PPh3

4

1 x CO

2

1 x Cl-

2

16

Na[Mn(CO)5] 18 elektron kuralına uyar mı?

Vaska komplesi IrCl(CO)(PPh3)2 18 elektron kuralına uyar mı?

Ir 5d76s2 9

2 x PPh3 4

1 x CO 2

1 x Cl 1

16ZrClH(Cp)2 bileşiği 18 elektron kuralına uyar mı?

C : HAYIR

Fe(CO)m kompleksinde m in değeri nedir ?

Fe(0) 3d64s2 8

2 x m 2m

m = 5

18

Yandaki kompleks 18 e kuralına uyar mı?

Fe(0)

3d64s2 8

2 x CO

4

η1-Cp

1

η5-Cp

5

18

Fe+2 3d6

6

2 x CO

4

η1-Cp–

2

η5-Cp– 6

18

Mo(0) 4d55s1

6

η6-bn

6

η4-dien

4

η3-allil

3

19

-1e 18 Katyonik kompleks oluşur

Mn(0) 3d54s2 7

5 x CO 10

Mn-Mn bağı 1

18

3Os(0) 5d6s2 2412 x CO 24Os-Os bağı 6 54:3 = 18

D4d

18 Ele18 Elekktron tron Niçin kararlıdır?Niçin kararlıdır? (O (Ohh ) )

-alıcı ligantlar metalin t2g orbitalleri ile etkileşerek ( metalin bu orbitallerde elektronu varsa) sistemi daha kararlı hale getirir.

6e (M)

12e (L)

+_____

18e

16 Ele16 Elekktron tron Niçin Niçin

Kararlıdır?Kararlıdır? ((KaredüzleKaredüzle

mm))

Kuralın istisnaları Kuralın istisnaları !!!!!!

İlk GeçişMetalleri

16e ve eksiği

KS > 6 yaygın

Orta GeçişMetalleri

18e

KS = 6 yaygın

Son GeçişMetalleri

16e ve eksiği

CN ≤ 5 yaygın

Organometal Bileşiklerinde Bağ türleri

CO komplekslerinin IR titreşimleri

Serbest CO 2143 cm-1

Uç CO 2100-1850 cm-1

μ-2 köprü 1860-1700 cm-1

μ-3 köprü < 1700 cm-1

[Ti(CO)6]2- 1748 cm-1

[V(CO)6]- 1858 cm-1

[Cr(CO)6] 1984 cm-1

[Mn(CO)6]+ 2094 cm-1

[AgCO]+ 2204 cm-1

Dihidrojen Bileşikleri