Organizacioni oblici posredovanja u realizaciji turističkih putovanja

(Prvi deo, III, 4. i 5. i 6.)

Igor Kovačević, asistentpredmet: Ekonomika turizma

Ekonomski fakultet, Univerzitet u Beogradu

Email: igor@ekof.bg.ac.rs 1

Osnovni tipovi

Turističke agencije

Društvene turističke organizacije

2

Turističke (putničke) agencije

3

Turističke agencije

-Thomas Cook

-Osnovna delatnost je uspostavljanje veze između turističke tražnje iponude

-Značaj proizilazi iz izražene kompleksnosti turističke ponude

4

Turističke agencije - aktivnosti

1) Kreiranje nove tražnje i ponude – stimulisanje turista i novihpodručja

2) Propaganda – razvijanje interesa za određena putovanja

3) Informisanje – sve vrste informacija za turiste

4) Distribucija – prodaja paket aranžmana ili pojedinačnih usluga

5) Realizacija sopstvenih putovanja

5

Turističke agencije - vrste

1) Međunarodne VS agencije užeg područja

2) Pojedinačne VS složene, sa razgranatom mrežom

3) Samostalne VS zavisne od osnivača

4) Grosističke (turoperator) VS detaljističke

5) Receptivne VS inicijativne

6

Integracija u turizmu

7

Horizontalna koncetracija

Kooperacija aktivnosti unutar privredne grane

Prednosti:

-ušteda kroz veće nabavke i racionalisanje zaposlenih-efiksanije aktivnosti istraživanja, marketinga...-rast konkurentske prednosti

Primer: lanci hotela

8

Vertikalna koncetracija

Kooperacija aktivnosti preduzeća različitih privrednih grana, koje sukomplementarne

Primer: hoteli + avio kompanije

9

Društvene turističke orgranizacije

10

Osnovni pojam i svrha

-Svrha: kreiranje povoljnih uslova za uključivanje u turističke tokove

-Kako to rade: koordinacija određenog broja privrednih ineprivrednih entiteta koji učestvuju u zadovoljavanju potrebaturista

-Neprofitne organizacije, najčešće funkcionišu po dobrovoljnomprincipu

-Dve osnovne kategorije: inicijativne i receptivne

11

Inicijativne turističke organizacije

-Osnovni cilj: kreiranje povoljih uslova (sa aspekta cena i kvaliteta)radi iniciranja kretanja turista

-Zaokružuju turističku ponudu tj. turistički proizvod

-Društva, savezi, ljubitelji, pijatelji....

-Suština je da obezbede povoljne uslove za uključivanje svojihčlanova u turističke tokove

-Zaključuju aranžmane sa turističkim posrednicima ili direktnimpružaocima usluga

-Upravljanje sopstvenim kapacitetima (npr: planinarski domovi), nenužno na profitabilnim osnovama

12

Receptivne turističke organizacije

-Osnovni cilj: koordinacija u okviru turističkih destinacija

-One su faktor koordinaranog razvoja turizma na lokalnom i/ilimakro nivou

-koncept DMO / destinacijska menadžment organizacija

13

Osnovi turističke politike i organizacioni oblici delovanja države u razvoju turizma

14

Turistička politika – pojam i značaj

-Fokus na definisanje ciljeva i utvrđivanje sredstava kojima će seaktivirati (realizovati) različite društvene i ekonomske funkcijeturizma

-Nakon Drugog svetskog rata (?) u velikom broju zemalja državanastoji da definiše odgovarajuću turističku politiku, kao osnovrazvoju turizma

-Najvećim doprinosom turizma smatrao se pozitivan uticaj na platnibilans zemlje

-Države su na sebe preuzele ulogu podsticanja razvoja turizma iusled pozitivnog ekonomskog efekta na veliki broj delatnosti koječine turizam ili na koje turizam utiče

15

Turistička politika – pojam i značaj

-Specifičnosti turizma kao delatnosti kao razlog vodeće/značajneuloge države:

-sezonski karakter poslovanja-visoka elastičnost turističke tražnje-visoka neelastičnost turistike ponude-heterogenost turizma kao delatnosti

-Sezonski karakter poslovanja utiče na nedovoljnu iskorišćenostkapaciteta (posebno u van sezoni), a time se postavlja pitanjeefikasnosti uloženog kapitala (ROI), što odvraća privatni kapital

-Heterogenost turizma kao delatnosti zahteva značajne napore ukoordinaciji velikog broja delatnosti, što je jedino država mogla daispuni

16

Turistička politika – pojam i značaj

OPŠTA turistička politika

Cilj turističke politike: realizacija zajedničkih interesa svihstejkholdera u turizmu sa stanovišta želje da se formira adekvatnakompleksna turistička ponuda i stimuliše inostrana i domaća tražnja

Turistička politika treba da omogući: maksimizaciju korišćenjaturističke ponude posmatrane zemlje i na toj osnovi uspešnurealizaciju ekonomske i društvene funkcije turizma u procesurazvoja posmatrane zemlje

17

Turistička politika – pojam i značaj

POSEBNA turistička politika

Cilj turističke politike: razvoj i unapređenje pojedinačnih faktoraturizma

-Posebna turistička politika treba da se uskladi sa opštom politikom

-Od nivoa usklađenosti zavisi nivo aktiviranja različitih prirodnih,društvenih i ekonomskih faktora u turističkom razvoju zemlje

18

Turistička politika kao deo različitih politika

Turistička politika

Ekonomska politika

Socijalna politika

Obrazovna politika

Kulturna politika

19

Turistička politika – nosioci

-Država se javlja kao najčešći nosilac turističke politike kroz različiteoblike i nivoe državnih organa

Nivoi državne uprave

Nivo zemlje kao celine

Regionalni nivo

Nivo turističkog mesta

20

Turistička politika – značaj države

Osnovni izazov koji se nalazi pred državom: uspostavljanjekoordinacije aktivnosti različitih državnih resora značajnih zaturistički razvoj

-Osnovne delatnosti koje čine turizam već postoje u okviru različitihdržavnih resora i organa:

-saobraćaj-kultura-finansije-poljoprivreda-trgovina-ugostiteljstvo

21

Turistička politika – nivo nosilaca

U zavisnosti da li entitet zadužen za razvoj turizma postoji u okvirudržavne ingirencije ili ne, razlikujemo:

-Neposredne organe državne uprave za razvoj turizma(Ministarstvo za turizam...)

-Posredni državni organi za razvoj turizma(specijalizovane organizacije)

Značajno za oba pristupa: horizontalno (koordiniran rad različitihdržavnih organa koji se tiču turizma) i vertikalno funkcionisanje(sprovođenje turističke politike od makro do mikro nivoa)

22

Turistička politika – Španija

-Celovita i centralizovana organizaciona struktura državnih organa uturizmu, i po horizontalnoj i po vertikalnoj liniji

-Ovakav pristup je posebno važan od 60tih kada se kao prioritetprivrednog razvoja definiše turizam (međunarodni turizam)

-Neposredni državni organ: Ministartsvo za turizam (i informacije)

Funkcije:

-donošenje zakona o turizmu-definisanje kategorizacije turističkih mesta i objekata-odobravanje izgradnje turističkih objekata-utvrđivanje raspona kretanja cena-obezbeđivanje investicionih ulaganja u atraktivnim područjima gdenije bilo zainteresovanog privatnog kapitala

23

Turistička politika – Španija

Funkcije (nastavak):

-nadležnosti iz domena stručnog školovanja-planiranje turističkog razvoja-turistička statistika-promocija

-Od 80tih decentralizacija, i veća nadležnost nižim vertikalnimnivoima

Sekretarijat za turizam:-organizacija promocije u inostranstvu i turističkih predstavništava-planiranje razvoja turizma kao integralnog dela privrednog razvoja-istraživanje i statistika-nadležnosti iz domena stručnog školovanja-kategorizacije

24

Turistička politika – Španija

-Osim Sekreterijata u okviru Ministarstva turizma (i trgovine, od80tih), funkcionisale su i posebne, samostalne organizacije:

-Institu za istraživanje turizma-Kongresi i izložbe-Škola za oblast turizma

-Od 1982-2000 kontinuirano unapređenje nosilaca turističke politike

-U poslednjem periodu fokus je na podizanju konkurentnostiturizma Španije putem povećanja kvaliteta turističkog proizvoda,uvođenja inovacija, poboljšanja menadžmenta, podizanje kapacitetazaposlenih

-Interministarski komitet (visoki predstavnici relevantnihministarstava)

25

Turistička politika – Italija

-Tri osnovna državna resora za turizam:-Ministarstvo za turizam (i priredbe)- Generalna direkcija za turizam-ENIT (nacionalna turistička organizacija)

Nadležnosti:

-razvoj turizma kao integralnog dela nacionalnog razvoja-promocija u inostranstvu-istraživanje, razvoj i statistika-politika obrazovanja kadrova u turizmu-inspekcija turističkih preduzeća-promocija u zemlji i vodička služba

26

Turistička politika – Italija

ENIT (nacionalna turistička organizacija) nadležnosti:

-organizacija aktivnosti predstavništava u inostranstvu (55)-plaćene promotivne aktivnosti u inostranstvu (radio, Tv, štampa)-štampanje info materijala na stranim jezicima-izrada turističkih filmova-inspekcije destinacije-koordinacija sa diplomatskim predstavništvima Italije uinostranstvu

27

Turistička politika – Italija

Izuzetan nivo vertikalnog upravljanja turističkom politikom kroz 21regionalni državni organ, sa sledećim funkcijama:

-kontrola rada nosilaca turističkog prometa-priprema zakonskih propisa-kategorizacija-promocija domaćeg turizma

28

Turistička politika – Francuska

Generalni komesarijat za turizam (samostalni državni organ) imasledeće nadležnosti:

-definisanje propisa iz oblasti turizma-definisanje planova za razvoj turizma-kontrola sprovođenja propisa-kategorizacija turističkih mesta-usmeravanje finansijskih sredstava-propagandna delatnost u inostranstvu

-Horizontalna komunikacija se sprovodi preko Višeg saveta zaturizam

-Vertikalna komunikacija se sprovodi preko 23 regionalnadepartmana za turizam i posebih organa u turističkim mestima

29

Turistička politika – Francuska-Krajem 80tih otvara se Direkcija za turizam u okviru novogministarstva, koja obuhvata:

-uprava za socijalni turizam-uprava za promociju turizma-uprava za proučavanje i istraživanje turizma

-U daljem razvoju, Ministarstvo za turizam (industriju i poštu) sadržiSekretarijat za turizam:

-politika razvoja turizma i konkretne mere razvoja-koordinacija razvoja turizma sa ostalim ministarstvima-promocione aktivnosti u zemlji i inostranstvu

-Tri institucije od 1995:-Nacionalni istraživački centar-Agencija za unapređenje turističke ponude-Agencija za promociju turizma u inostranstvu 30

Turistička politika – sumarno posmatranje

Sa razvojem turizma i povećenjem njegove uloge u ukupnimprivrednim i društvenim kretanjima, menja se i forma, značaj,sadržaj i turističke politike i državnih organa kao nosilaca turističkepolitike

31

Turistička politika – nosioci

Na međunarodnom nivou govorimo o posebnim međunarodniminstitucijama:

UNWTOETC..............................

32

33

Igor Kovačević, asistentpredmet: Ekonomika turizma

Ekonomski fakultet, Univerzitet u Beogradu

Email: igor@ekof.bg.ac.rs

Hvala