organik arıcılık · arıcılığın tarihi arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine...

42
Organik Arıcılık

Upload: others

Post on 28-Jul-2020

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Organik Arıcılık

Page 2: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Arıcılığın Tarihi

Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır.

4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı.

3.200 yıllık Firavun mezarında kurumuş bal bulunmuştur.

3.000 yıl önce Sümerler balı ilaç olarak kullanmıştır.

Tüm dini metinlerde bal ve arıya yer verilmiştir.

Hititler ve Osmanlıda arıcılık için özel yasalar yapılmıştır.

Kısacası arıcılık tarihi insanlık tarihi kadar eskidir.

Page 3: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Arıcılığın Tarihi

1568'de ana arının yumurtadan oluştuğu saptanmıştır.

1609'da ana arının dişi olduğu anlaşılmıştır.

1638’de bal arıları Amerika kıtasına götürülmüştür.

1771’de ana arının havada çiftleştiği belirlenmiştir.

1788'de işçi arıların petekler üzerinde dans ettiği saptandı.

1851’de Langstroth tipi kovan geliştirilmiştir.

Bu kovanlar verim artışı yanında arıcılığın ticari bir iş kolu

olmasına katkıda bulunmuştur.

Page 4: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Arıcılığın Tarihi

Page 5: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

İlkel Kovanda Arıcılık

Page 6: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

İlkel Kovanda Arıcılık

Page 7: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

İlkel Kovanda Arıcılık

Page 8: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Modern Kovanlarda Arıcılık

Page 9: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Ürün Çeşitliliği

Page 10: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Dünyada Arıcılık

Dünya'da 52 milyon bal arısı kolonisi bulunmakta olup

toplam bal üretimi 1.120.000 tondur. Koloni başına bal

verimi 21.5 kg/koloni’dir.

Koloni sayısı bakımından Çin 6.390.000 koloni ile

birinci Etiyopya 5.200.000 koloni ile ikinci ve Türkiye

4.200.000 koloni ile üçüncü sıradadır.

Bal verimi bakımından 211.791 ton ile Çin birinci,

87.270 ton ile ABD ikinci, 70.000 ton ile Arjantin

üçüncü ve 65.000 ton ile Türkiye dördüncü sıradadır.

Page 11: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Türkiye’de Arıcılık

Türkiye'de 4.200.000 adet koloni bulunmaktadır.

Bu kolonilerden 65.000 ton bal ve 4.000 ton

balmumu üretilmektedir.

Koloni başına bal verimi 16 kg/kolonidir.

Koloni sayısı bakımından en zengin bölgeler

sırasıyla Ege, Karadeniz ve Akdeniz Bölgeleridir.

Koloni sayısı ve bal üretiminin en yoğun olduğu iller

sırasıyla Muğla, Ordu, Adana ve İzmir’dir.

Page 12: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Türkiye’de Arıcılık

Türkiye'de 40.000 aile arıcılıktan geçinmektedir.

Arıcıların %80'i kolonilerini Ege ve Akdeniz sahil

kuşağında kışlatmaktadır.

Mayıs başında İç, Orta, Doğu ve Güney Anadolu

Bölgelerine götürmektedirler. Daha sonra Haziran-

Ağustos aylarında bir kısım arıcı pamuk balı için

Urfa, Diyarbakır, Aydın, Denizli ve İzmir illerine;

bir kısmı ayçiçeği balı için Trakya ve Ege

Bölgelerine gitmektedirler.

Page 13: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Arı Ürünleri

Bal

Polen

Arı Sütü

Balmumu

Propolis

Arı Zehiri

Ana Arı

Larva

Oğul

Paket Arı

Page 14: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Organik Tarımın Esasları

ve Uygulanmasına İlişkin

Yönetmelik

11 Temmuz 2002

24812 Sayılı Resmi Gazete

Page 15: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

... bitkisel, hayvansal ve su ürünlerinin ve bu

üretimler için kullanılan her türlü girdilerin

organik tarım metoduna uygun bir şekilde

üretilmesi, işlenmesi, ambalajlanması,

etiketlenmesi, depolanması ve taşınması ile yurt

içinde ve dışında pazarlamasındaki her aşamanın

kontrolünün yapılması, sertifikalandırılması,

denetlenmesi hususlarında uygulanacak esasları

belirlenmesi ...

Yönetmeliğin Amacı

Page 16: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Organik arıcılık yapılacak alan,

asgari uçuş çapı 3 km

olmak koşuluyla kontrol ve/veya

sertifikasyon kuruluşunca 1 yıl

önceden kontrol altına alınır.

Organik Arıcılık Sahası

Page 17: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Tarımsal üretim yapılmayan

alanlarda geçiş süreci uygulanmaz.

Bir müteşebbisin, aynı bölgede

birçok arıcılık birimini işletmesi

durumunda bütün birimler bu

Yönetmelik gereklerine uygun

olmalıdır.

Organik Arıcılık Sahası

Page 18: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Arıcılık ürünleri yalnızca bu

Yönetmelik hükümlerinin asgari

bir yıl uygulanması kaydıyla

organik ürün olarak satılabilir.

Organik Arıcılık Ürünleri

Page 19: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Arıların yerel koşullara adapte olabilme

kapasitesi, dayanıklıkları ve hastalıklara

karşı dirençliliklerine göre Apis mellifera tür

ve ekotipleri tercih edilmelidir.

Kovanlar kolonilerin bölünmesi veya bu

Yönetmelik hükümlerine uygun

işletmelerden oğul veya kovan alınarak

oluşturulmalıdır.

Organik Arıcılıkta Arı Kolonisi

Page 20: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşundan

önceden izin alınması kaydıyla bu

Yönetmeliğe uygun olmayan mevcut üretim

birimlerindeki kovanlar, organik arıcılıkta

kullanılabilir.

Bir yıllık geçiş süreci içerisinde arı oğulları,

bu Yönetmelik hükümlerine göre üretim

yapmayan arıcılardan sağlanabilir.

Organik Arıcılıkta Arı Kolonisi

Page 21: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Sağlık veya felaket nedenleriyle yüksek

hayvan ölümlerinin olması durumunda ve

bu Yönetmelik hükümlerine uygun

kovanların mevcut olmaması halinde, geçiş

sürecine tabi olmaları kaydıyla, kontrol

ve/veya sertifikasyon kuruluşu tarafından

kovanların yeniden oluşturulmasına izin

verilebilir.

Organik Arıcılıkta Arı Kolonisi

Page 22: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Kovanların yenilenmesi amacıyla, bu Yönetmelik

hükümlerine uygun olmayan, yılda %10 oranında

ana arı, organik üretim yapan birimlerden alınan

peteklere veya petek temellerine yerleştirilmeleri

kaydıyla, organik üretim yapılan birimlere

alınabilir. Bu durumda geçiş süreci uygulanmaz.

Ana arının kanatlarını kesmek yasaktır.

Ana arıların değiştirilmesi esnasında eski ana

arının öldürülmesine izin verilir.

Organik Arıcılıkta Ana Arı

Page 23: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Kovanların yerleştirildikleri alanlar

kovanların tanımları ile birlikte

kaydedilmelidir.

Kovanlar esas olarak çevreye ve arıcılık

ürünlerine risk getirmeyen doğal

malzemelerden yapılmalıdır.

Kovanlarda yalnızca arı reçinesi, balmumu ve

bitki yağları gibi doğal ürünler kullanılabilir.

Organik Arıcılıkta Kovan

Page 24: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Yeni çerçeve için balmumu organik üretim

yapan birimlerden sağlanmalıdır.

Organik üretilen balmumunun pazarda mevcut

olmaması ve tepe kısımlarından alınmış olması

kaydıyla, özellikle yeni tesislerde veya dönüşüm

süreci esnasında organik üretim biriminden

alınmayan balmumunun kullanılmasına

kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşu

tarafından izin verilir.

Organik Arıcılıkta Balmumu

Page 25: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Arılar için yeterli nektar ve polen kaynağı

bulunmalı, suya erişim imkanı olmalıdır.

Kovan bölgesinin 3 km çapı içerisinde bulunan

nektar ve polen kaynakları esas olarak organik

olarak üretilen ürünlerden ve/veya doğal bitki

örtüsünden oluşmalıdır.

Arıların taşınması sırasında hayvanlara stres

yaratmaktan kaçınılmalıdır.

Organik Arıcılıkta Flora

Page 26: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Ana yollara 1 km mesafede; ağır sanayi

tesisleri, reaktörler, hidrolik ve termik

enerji santrallerine, maden

işletmelerine, kentsel atıkların toplu

bırakıldıkları alanlara 3 km mesafedeki

tarım arazilerinde organik tarım

yapılamaz.

Organik Arıcılıkta Flora

Page 27: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Kötü iklim koşullarında suni yemleme organik biçimde

üretilmiş ve aynı organik üretim biriminden sağlanan

bal ile yapılır. Ayrıca organik biçimde üretilen şeker

şurubu veya organik şeker melası kullanılmasına izin

verilebilir. Suni yemleme ile ilgili olarak kovan siciline,

ürünün tipi, tarihi, miktarı ve kullanıldığı kovanlara

dair bilgiler yazılmalıdır.

Suni yemleme yalnızca son bal hasadı ile müteakip

nektar veya balözü döneminden önceki 15 gün

arasında yapılabilir.

Organik Arıcılıkta Besleme

Page 28: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Arıcılık ürünlerinin hasat yöntemi olarak

petekler içerisindeki arıların yok edilmesi

yasaktır.

Bal çıkarılması işlemlerinde kimyasal

sentetik kovucu müstahzarların

kullanılması yasaktır.

Bal çıkarılmasında içinde yavru bulunan

peteklerin kullanımı yasaktır.

Organik Arıcılıkta Bal Hasadı

Page 29: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Koloniler hastalanırsa derhal tedaviye alınmalı

ve gerekirse koloniler ayrı kovanlarda izole

edilmelidir.

İlaçlar Türk İlaç Kodeksine uygun olmalıdır.

Kimyasal bileşimli ilaçlar yerine fitoterapik ve

homeopatik tedavi yöntemleri kullanılmalıdır.

Varroa bulaşan erkek yavru arılar yok

edilebilir.

Organik Arıcılıkta Tedavi

Page 30: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Varroanın ortaya çıkması durumunda

formik asit, laktik asit, asetik asit ve oksalik

asit ve mentol, timol, okaliptol veya kafur

kullanılabilir.

Çerçeve, kovan, petek gibi malzemeleri

zararlılardan korumak amacıyla sodyum

hipoklorit, kostik soda, vd yanında buhar

veya doğrudan alev gibi fiziki uygulamalar

yapılır.

Organik Arıcılıkta Tedavi

Page 31: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

İlaçların kolonilerin imha edilmesine yol

açabilecek şekilde hastalığın veya zararın

giderilmesinde etkisiz kalması veya etkisiz

kalmasının muhtemel olması durumunda

bir veterinerin sorumluluğunda, kimyasal

bileşimli ilaçlar kullanılabilir. Ancak,

önleyici tedbir olarak kimyasal bileşimli

ilaç kullanımı yasaktır.

Organik Arıcılıkta Tedavi

Page 32: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Tedavi, kimyasal bileşimli ilaçlar ile

yapılırsa, bu dönem içerisinde tedavi

altındaki koloniler izole edilmiş bir

kovana alınmalı ve tüm balmumu bu

Yönetmeliğe uygun balmumu ile

değiştirilmelidir. Sonradan bu kolonilere

bir yıllık geçiş süreci uygulanmalıdır.

Organik Arıcılıkta Tedavi

Page 33: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Veteriner ilaçlarının uygulandığı zamanlar

ürünün tipi, aktif farmakolojik madde de

dahil, konulan teşhis, patolojisi, uygulama

şekli, tedavi süresi ve ilaç kesilme süresi

açıkca kaydedilmeli ve ürünler organik

ürün olarak pazarlanmadan önce kontrol

ve/veya sertifikasyon kuruluşuna bilgi

verilmelidir.

Organik Arıcılıkta Tedavi

Page 34: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Organik ürün konvansiyonel ürünle aynı

mekanda, aynı anda işlenemez.

Organik ürünün işlenmesi esnasında, sentetik

ve kimyasal katkı maddeleri kullanılamaz.

Organik ürünün işlenmesi esnasında, ışınlama

yöntemi kullanılamaz.

Organik ürünün işlenmesi esnasında, organik

niteliğini koruyacak hijyenik tedbirler alınır.

Organik Ürünlerin İşlenmesi

Page 35: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Organik ürün, işleme esnasında, genetik

olarak değişikliğe uğratılamaz

Organik ürün, plastik koruyucu ve metal

kaplarla ambalajlanacaksa, kapların ürünle

temas edecek yüzeyleri organik madde ile

kaplanmalıdır

Ürünün organik niteliğini koruyacak bütün

hijyenik tedbirler alınır.

Organik Ürünlerin Paketlenmesi

Page 36: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Etiket üzerinde;

Ürünün adı ve organik ürün olduğu

Hasat yılı, kime ait olduğu

Organik ürün logosu

Kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşunun adı,logosu ve sertifika numarası, kod numarası

Ürünün tam liste içeriği, Türk Malı olduğu

Üretim yeri, üretim ve son kullanma tarihi

Organik Ürünlerin Etiketlenmesi

Page 37: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Organik ürünler konvansiyonel ürünlerden

ayrı olarak depolanır

Organik ürünlerin depolanması sırasında

herhangi bir kimyasal ilaç kullanılmaz.

Ancak CO2 gazı kullanılabilir.

Organik ürünlerin kimyasal maddelerle

gelişmelerinin hızlandırılmasına, veya bu

Yönetmelikte belirtilmeyen kimyasal temizlik

maddeleriyle yıkanmasına izin verilmez.

Organik Ürünlerin Depolanması

Page 38: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşu

ürünü taşıma koşullarını önceden

belirler.

Uygun paket ve konteynırlar ile kapalı

biçimde, içindekilerin karışmasını

önleyerek etiketlenmiş olarak

taşınabilirler.

Organik Ürünlerin Taşınması

Page 39: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Organik ürün otoyol kenarında

bekletilemez.

Tüketiciye paketlenmemiş şekilde ulaşan

ürünler, yakıt kullanan araçlarla

taşınıyorsa çift muhafazalı kapalı

kaplarla etiketlenmiş olarak taşımaya

özen göstermelidir.

Organik Ürünlerin Taşınması

Page 40: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Organik ürünler konvansiyonel

ürünlerden ayrı reyonlarda satılır.

Organik ürünler ana caddeler ve günde

1000’den fazla aracın geçtiği yollarda,

açıkta veya mağazanın caddeye bakan

kısmında ambalajsız olarak

satılamazlar.

Organik Ürünlerin Pazarlanması

Page 41: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

Ambalajsız olarak satılan organik

ürünlerin üzerinde ürün etiketi

bulunmalıdır.

Organik ürün ambalajı üzerinde etiket

bulunmalıdır. Geçiş süreci ürünlerinin

etiketlerinde, geçiş süreci ürünü olduğu

açıkça beyan edilmelidir.

Organik Ürünlerin Pazarlanması

Page 42: Organik Arıcılık · Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200

T e ş e k k ü r l e r . . .