organ tubuh pada regio abdomen
DESCRIPTION
organ di dalam abdomenTRANSCRIPT
![Page 1: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/1.jpg)
SISTEM DIGESTIVESISTEM DIGESTIVE
1
![Page 2: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/2.jpg)
ABDOMENABDOMEN
DEFINISI ABDOMEN ( = perut ) :DEFINISI ABDOMEN ( = perut ) :merupakan bagian batang tubuh dengan batas- merupakan bagian batang tubuh dengan batas- batas dari luar :batas dari luar :- proximal- proximal : apertura thorasis inferior: apertura thorasis inferior- distal- distal : : • • symphysis pubissymphysis pubis
• • tuberculum pubicumtuberculum pubicum • • lig. inguinalelig. inguinale
• • SIASSIAS • • crista iliacacrista iliaca
• • promontoriumpromontorium
4
![Page 3: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/3.jpg)
ABDOMENABDOMEN
Namun sebenarnya cavum abdominis meluas lagi Namun sebenarnya cavum abdominis meluas lagi sampai pada :sampai pada : bag.atas bag.atas : berbatasan dg.diaphragma: berbatasan dg.diaphragma bag.bawah bag.bawah : pelvis major / pelvis minor / : pelvis major / pelvis minor /
diaphragma pelvis diaphragma pelvis
Pemeriksaan abdomen secara klinisPemeriksaan abdomen secara klinis ::1.1.InspeksiInspeksi2.2.PalpasiPalpasi3.3.Perkusi Perkusi 4.4.AuscultasiAuscultasi
5
![Page 4: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/4.jpg)
REGIO ABDOMENREGIO ABDOMEN
PEMBAGIAN REGIO ABDOMENPEMBAGIAN REGIO ABDOMEN
Melalui garis horizontal yg.menghubungkan Melalui garis horizontal yg.menghubungkan » tepi bawah arcus costa kanan & kiri» tepi bawah arcus costa kanan & kiri
» SIAS kanan & kiri» SIAS kanan & kiri
Menjadi 3 regioMenjadi 3 regio ::
1. regio epichondrica1. regio epichondrica
2. regio mesogastrica2. regio mesogastrica
3. regio hypogastrica3. regio hypogastrica
6
![Page 5: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/5.jpg)
REGIO ABDOMENREGIO ABDOMEN
Ketiga regio tsb. dibagi 3 lagi oleh Ketiga regio tsb. dibagi 3 lagi oleh garis vertikalgaris vertikal yg. yg. melaluimelalui ::
» tepi lateral M. rectus abdominis, atau» tepi lateral M. rectus abdominis, atau» pertengahan lig. Inguinale » pertengahan lig. Inguinale
Sehingga terdapat 9 regio, yaituSehingga terdapat 9 regio, yaitu ::1. R. chondrica dextra1. R. chondrica dextra 6. R. abd.lat.sinistra6. R. abd.lat.sinistra2. R. epigastrica2. R. epigastrica 7. R. inguinalis dext7. R. inguinalis dext3. R. chondrica sinistra3. R. chondrica sinistra 8. R. supra pubica8. R. supra pubica4. R. abd. lat. dextra4. R. abd. lat. dextra 9. R. inguinalis sinistra9. R. inguinalis sinistra5. R. umbilicalis5. R. umbilicalis
7
![Page 6: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/6.jpg)
7a
![Page 7: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/7.jpg)
QUADRANTS ABDOMENQUADRANTS ABDOMEN
Dinding depan perut dibagi menjadi 4 Dinding depan perut dibagi menjadi 4 oleh 2 garis yang saling tegak lurus oleh 2 garis yang saling tegak lurus melalui melalui umbilicusumbilicus ::
1.1. kuadran atas kanankuadran atas kanan
2.2. kuadran atas kirikuadran atas kiri
3.3. kuadran bawah kanankuadran bawah kanan
4.4. kuadran bawah kirikuadran bawah kiri
8
![Page 8: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/8.jpg)
ORGAN-ORGAN DALAM ORGAN-ORGAN DALAM QUADRANT ATAS KANANQUADRANT ATAS KANAN
Lob. dexter hepatis dan vesica feleaLob. dexter hepatis dan vesica felea Pylorus Pylorus Pars sup./desc./inf. duodeni Pars sup./desc./inf. duodeni Caput pancreas Caput pancreas Gl. suprarenalis dan ren dexter Gl. suprarenalis dan ren dexter Flexura coli dextra (flexura hepatica)Flexura coli dextra (flexura hepatica) Colon ascendens pars superior Colon ascendens pars superior Colon transversum, pertengahan dexterColon transversum, pertengahan dexter
8a
![Page 9: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/9.jpg)
ORGAN-ORGAN DALAM ORGAN-ORGAN DALAM QUADRANT ATAS KIRI QUADRANT ATAS KIRI
Lobus sinister hepatis Lobus sinister hepatis Lien dan gasterLien dan gaster Jejunum, ileum bag. proximalJejunum, ileum bag. proximal Corpus dan cauda pancreas Corpus dan cauda pancreas Gl. suprarenalis dan ren sinistraGl. suprarenalis dan ren sinistra Flexura coli sinistra (flexura lienalis)Flexura coli sinistra (flexura lienalis) Colon transversum, pertengahan sinistraColon transversum, pertengahan sinistra Colon descendens, pars superiorColon descendens, pars superior
8b
![Page 10: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/10.jpg)
ORGAN-ORGAN DALAM ORGAN-ORGAN DALAM QUADRANT BAWAH KANANQUADRANT BAWAH KANAN
Caecum dan appendix vermiformisCaecum dan appendix vermiformis Sebagian besar ileum Sebagian besar ileum Colon ascendens pars inferior Colon ascendens pars inferior Ovarium dexter, tuba uterina dexter Ovarium dexter, tuba uterina dexter Pars abdominalis ureter dexter Pars abdominalis ureter dexter Funiculus spermaticus dexter pars Funiculus spermaticus dexter pars
abdominalis abdominalis Uterus yang membesar Uterus yang membesar Vesica urinaria yang terisi penuh Vesica urinaria yang terisi penuh
8c
![Page 11: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/11.jpg)
ORGAN-ORGAN DALAM ORGAN-ORGAN DALAM QUADRANT BAWAH KIRI QUADRANT BAWAH KIRI
Colon sigmoideum Colon sigmoideum Colon descendens pars inferior Colon descendens pars inferior Ovarium dan tuba uterina dexterOvarium dan tuba uterina dexter Pars abdominalis ureter sinisterPars abdominalis ureter sinister Funiculus spermaticus sinister pars Funiculus spermaticus sinister pars
abdominalis abdominalis Uterus yang membesar Uterus yang membesar Vesica urinaria yang terisi penuh Vesica urinaria yang terisi penuh
8d
![Page 12: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/12.jpg)
8e
![Page 13: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/13.jpg)
CAVUM ABDOMINALISCAVUM ABDOMINALIS
Terdiri dari 2 bagianTerdiri dari 2 bagianCavum peritonealeCavum peritonealeCavum extra peritonealeCavum extra peritoneale
Cavum peritonealeCavum peritonealeDibatasi oleh peritoneum parietale, alat-alat dalaman perut Dibatasi oleh peritoneum parietale, alat-alat dalaman perut dilapisi oleh peritoneum viscerale, keduanya merupakan dilapisi oleh peritoneum viscerale, keduanya merupakan lapisan yang kontinu. lapisan yang kontinu. Alat-alat dalaman perut berhubungan dengan peritoneum Alat-alat dalaman perut berhubungan dengan peritoneum parietale melalui penggantung usus (mesenterium/mesocolon)parietale melalui penggantung usus (mesenterium/mesocolon) alat-alat intra peritoneale alat-alat intra peritoneale dilapisi peritoneum viscerale dilapisi peritoneum viscerale alat-alat extraperitoneale alat-alat extraperitoneale
• PrimerPrimer• SekunderSekunder
9
![Page 14: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/14.jpg)
9a
![Page 15: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/15.jpg)
OTOT- OTOT OTOT- OTOT DINDING ABDOMENDINDING ABDOMEN
1. DEPAN :1. DEPAN : » » otot lurus perutotot lurus perut : : • • M. rectus abdominisM. rectus abdominis
» » otot serong perutotot serong perut : : • • M. obliquus externus abd.M. obliquus externus abd. • • M. obliquus internus abd.M. obliquus internus abd. • • M. transversus abdominisM. transversus abdominis
2. BELAKANG : 2. BELAKANG : → M. erector trunci→ M. erector trunci → → M. quadratus lumborumM. quadratus lumborum → → M. latisimus dorsiM. latisimus dorsi
10
![Page 16: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/16.jpg)
M. RECTUS ABDOMINISM. RECTUS ABDOMINIS
Origo :Origo : - cartilago costae 5 – 7- cartilago costae 5 – 7- permukaan depan processus xyphoideus- permukaan depan processus xyphoideus
Insertio : simphysis ossis pubis sampai tuberculum pubicumInsertio : simphysis ossis pubis sampai tuberculum pubicumFungsi :Fungsi : 1. menegangkan linea alba1. menegangkan linea alba
2. proteksi dalaman perut2. proteksi dalaman perut 3. fleksi batang tubuh3. fleksi batang tubuh
» VAGINA Mm RECTI : lamina anterior/ post» VAGINA Mm RECTI : lamina anterior/ post» INSCRIPTIONES TENDINAE = INTERSECTION TENDINOUS» INSCRIPTIONES TENDINAE = INTERSECTION TENDINOUS» LINEA ARCUATA = LINEA SEMICIRCULARIS DOUGLASI» LINEA ARCUATA = LINEA SEMICIRCULARIS DOUGLASI» M. PYRAMIDALIS» M. PYRAMIDALIS→ → INNERVASIINNERVASI : N. intercostalis 7 – 12: N. intercostalis 7 – 12→ → VASCULARISASI VASCULARISASI : A.epigastrica sup. >< A. epigastrica inf.: A.epigastrica sup. >< A. epigastrica inf.
11
![Page 17: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/17.jpg)
11a
![Page 18: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/18.jpg)
M. OBLIQUUS EXTERNUS M. OBLIQUUS EXTERNUS ABDOMINISABDOMINIS
OrigoOrigo : costae 5 – 12: costae 5 – 12
InsertioInsertio : :
- labium externum crista iliaca- labium externum crista iliaca
- linea alba- linea alba
- SIAS- SIAS
- lig. Inquinale- lig. Inquinale
- symphysis ossis pubis- symphysis ossis pubis
- tuberculum pubicum- tuberculum pubicum 12
![Page 19: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/19.jpg)
M. OBLIQUUS EXTERNUS M. OBLIQUUS EXTERNUS ABDOMINISABDOMINIS
» LINEA ALBAE» LINEA ALBAE» LIG. INQUINALE» LIG. INQUINALE» LIG. LACUNARE GIMBERNATI» LIG. LACUNARE GIMBERNATI» LIG. REFLEXUM INGUINALE COLLESI» LIG. REFLEXUM INGUINALE COLLESI» CRUS SUPERIOR / - INFERIOR» CRUS SUPERIOR / - INFERIOR» FIBRAE INTERCRURALES» FIBRAE INTERCRURALES» ANNULUS INGUINALIS SUBCUTANEUS» ANNULUS INGUINALIS SUBCUTANEUS→ → FUNGSIFUNGSI : : 1. melindungi isi dalaman perut1. melindungi isi dalaman perut
2. fleksi dan rotasi batang tubuh2. fleksi dan rotasi batang tubuh→ → INNERVASI INNERVASI : : - N. intercost 8 – 12- N. intercost 8 – 12
- N. iliohypogastricus - N. iliohypogastricus - N. ilioinguinalis- N. ilioinguinalis
13
![Page 20: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/20.jpg)
M. OBLIQUUS INTERNUS M. OBLIQUUS INTERNUS ABDOMINISABDOMINIS
Origo :Origo : - fascia lumbodorsalis- fascia lumbodorsalis- linea intermedia crista iliaca- linea intermedia crista iliaca-pertengahanbag.lat.lig.inquinale-pertengahanbag.lat.lig.inquinale
Insertio : - cartilago costae 9 -12Insertio : - cartilago costae 9 -12 - linea alba- linea alba
FUNGSI :FUNGSI : 1. melindungi isi dalaman perut1. melindungi isi dalaman perut 2. fleksi dan rotasi batang tubuh2. fleksi dan rotasi batang tubuh
» M. cremasterica» M. cremasterica» Conjoint tendon(M.obliq.Int+M.transv.abd)» Conjoint tendon(M.obliq.Int+M.transv.abd)
= FALX APONEUROTICA= FALX APONEUROTICA→ → INNERVASI INNERVASI : - N.intercost. 8 – 12: - N.intercost. 8 – 12
- N.iliohypogastricus & N. ilioinguinalis- N.iliohypogastricus & N. ilioinguinalis
14
![Page 21: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/21.jpg)
14a
![Page 22: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/22.jpg)
M. TRANSVERSUS ABDOMINISM. TRANSVERSUS ABDOMINIS
Origo :Origo : - permukaan dalam iga 7 -12- permukaan dalam iga 7 -12- lembar dlm.fascia lumbo- dors.- lembar dlm.fascia lumbo- dors.- labium internum crista iliaca- labium internum crista iliaca- - ⅓⅓ lateral lig. Inguinale lateral lig. Inguinale
Insertio : - linea albaInsertio : - linea albaFUNGSI : melindungi isi dalaman perutFUNGSI : melindungi isi dalaman perut
»» Conjoint tendon ( ber-samaConjoint tendon ( ber-sama22 M.obliq.int. ) M.obliq.int. )» Linea semilunaris ( SPIGELLI )» Linea semilunaris ( SPIGELLI )» Canalis inguinalis (bersama2 dg.otot ddg.prt.lain)» Canalis inguinalis (bersama2 dg.otot ddg.prt.lain)» Fovea inguinalis medialis / - lateralis» Fovea inguinalis medialis / - lateralis→ → INNERVASI INNERVASI : - N. intercostalis 7 -12: - N. intercostalis 7 -12
- N. iliohypogastricus & N. ilioinguinalis- N. iliohypogastricus & N. ilioinguinalis
15
![Page 23: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/23.jpg)
15a
![Page 24: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/24.jpg)
CANALIS INGUINALISCANALIS INGUINALIS
Merupakan tempat yg. Lemah Merupakan tempat yg. Lemah
(= LOCUS MINORIS RESISTENTII )(= LOCUS MINORIS RESISTENTII ) Saluran yg. berjalan serong dari Saluran yg. berjalan serong dari
lateral atas ke medial bawah, lateral atas ke medial bawah, panjangnya 4 cmpanjangnya 4 cm
16
![Page 25: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/25.jpg)
BATAS CANALIS INGUINALISBATAS CANALIS INGUINALIS Ventral :Ventral : - cutis - cutis
- subcutis- subcutis- fascia abdominalis superf. - fascia abdominalis superf. (Camperi & Scarpae)(Camperi & Scarpae)- aponeurosis M. obliq.ext.abd.- aponeurosis M. obliq.ext.abd.
Dorsal : Dorsal : - peritoneum- peritoneum- fascia transversa- fascia transversa
Cranial : Cranial : - aponeurosis M.obl. int. abd.- aponeurosis M.obl. int. abd.- aponeurosis M. transv. abd.- aponeurosis M. transv. abd.
Caudal : Caudal : lig.inguinale ( POUPARTI )lig.inguinale ( POUPARTI ) 2 pintu : annulus inguinalis superficialis / - prof.2 pintu : annulus inguinalis superficialis / - prof.
17
![Page 26: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/26.jpg)
CANALIS INGUINALISCANALIS INGUINALIS
» » Isi can.inguinalisIsi can.inguinalis : :
• • N. genitalisN. genitalis
• • funiculus spermaticus ( ♂ )funiculus spermaticus ( ♂ )
• • lig.teres uteri ( ♀ ) lig.teres uteri ( ♀ )
18
![Page 27: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/27.jpg)
18a
![Page 28: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/28.jpg)
FOVEA INGUINALISFOVEA INGUINALIS
»» Terletak pada fascia transversa, lateral Terletak pada fascia transversa, lateral dari M. rectus abdominisdari M. rectus abdominis
» Antara fovea inguinalis medialis & lateralis » Antara fovea inguinalis medialis & lateralis terdapat AV epigastricae inferioresterdapat AV epigastricae inferiores
19
![Page 29: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/29.jpg)
19a
![Page 30: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/30.jpg)
FUNICULUS SPERMATICUSFUNICULUS SPERMATICUS
»» Isi : Isi : - AV diferentiales - AV diferentiales - AV spermatica int.- AV spermatica int.
- plexus pampiniformis- plexus pampiniformis - plexus nervosus diferentiales & - plexus nervosus diferentiales &
spermatica spermatica - ductus diferens- ductus diferens
20
![Page 31: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/31.jpg)
20a
![Page 32: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/32.jpg)
ALAT- ALAT ALAT- ALAT DALAMAN PERUTDALAMAN PERUT
I ) Supra mesocolica : I ) Supra mesocolica : - gaster- gaster- duodenum - duodenum - pancreas- pancreas- hepar- hepar - vesica fellea- vesica fellea- lien- lien
II ) INFRA MESOCOLICA : II ) INFRA MESOCOLICA : - - intestinum tenuaeintestinum tenuae - - intestinum crassumintestinum crassum
21
![Page 33: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/33.jpg)
21a
![Page 34: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/34.jpg)
GASTER = VENTRICULUSGASTER = VENTRICULUS
Bagian² Bagian² : : - fundus- fundus- corpus - corpus - anthrum pyloricum- anthrum pyloricum- pylorus- pylorus
Dua (2) muara : Dua (2) muara : - - cardiacardia : muara oesophagus → gaster : muara oesophagus → gaster- - pylorus pylorus : muara gaster→ duodenum: muara gaster→ duodenum
Dua (2) lekukan :Dua (2) lekukan :- incisura cardiaca → curvatura major- incisura cardiaca → curvatura major- incisura angularis → curvatura minor- incisura angularis → curvatura minor
Dua (2) permukaan : Dua (2) permukaan : - facies anterior- facies anterior - facies posterior- facies posterior 22
![Page 35: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/35.jpg)
GASTERGASTER
Lapisan dinding gasterLapisan dinding gaster ::- tunica mukosa :- tunica mukosa : → → plica gastricaeplica gastricae
→ → magenstrase WALDEYERmagenstrase WALDEYER→ → foveolae gastricaefoveolae gastricae→ → gl. cardiacae : lendirgl. cardiacae : lendir gl. gastricae : pepsin & HClgl. gastricae : pepsin & HCl gl. pyloricae : pepsingl. pyloricae : pepsin
- tunica submucosa- tunica submucosa- tunica muscularis :obliq,circularis,longitud.- tunica muscularis :obliq,circularis,longitud.- tunica serosa → omentum minus & - majus- tunica serosa → omentum minus & - majus
23
![Page 36: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/36.jpg)
BAGIAN-BAGIAN GASTERBAGIAN-BAGIAN GASTER1.1. FUNDUSFUNDUS 2. CORPUS2. CORPUS3.3. ANTHRUM PYLORICUMANTHRUM PYLORICUM 4. PYLORUS4. PYLORUS
» » LAPANG LAMBUNG = MAGEN FELDLAPANG LAMBUNG = MAGEN FELDbagian dinding dada dan perut yg. lang sung berbatasan dngn. bagian dinding dada dan perut yg. lang sung berbatasan dngn. Lambung(gasterLambung(gaster))
» » BIDANG TRANSPYLORICBIDANG TRANSPYLORICbidang yg. melalui ttk.tengah sumbu proc. xyphoideus – bidang yg. melalui ttk.tengah sumbu proc. xyphoideus – umbilicus & melalui L I / II & ujung rawan iga 9umbilicus & melalui L I / II & ujung rawan iga 9
» » RUANG TRAUBERUANG TRAUBEmerupakan bagian dari lapang lambung, yg. dibatasi oleh :merupakan bagian dari lapang lambung, yg. dibatasi oleh :kanan kanan : tepi hati: tepi hati atas atas : tepi bwh.paru kiri : tepi bwh.paru kiri kiri kiri : tepi lien: tepi lien bawahbawah : arcus costa kiri: arcus costa kiri
24
![Page 37: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/37.jpg)
24a
![Page 38: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/38.jpg)
GASTERGASTER
Ulcus ventriculiUlcus ventriculi : mukosa gaster : mukosa gaster Ulcus duodeni Ulcus duodeni : mukosa duodenum : mukosa duodenum
rusakrusak Ulcus pepticum Ulcus pepticum : mukosa gaster dan : mukosa gaster dan
duodenum rusakduodenum rusak Stenosis pyloric Stenosis pyloric : canalis pyloric : canalis pyloric
menyempitmenyempit Hypertrophic pyloric Hypertrophic pyloric : M.sphincter : M.sphincter
pyloric menebalpyloric menebal25
![Page 39: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/39.jpg)
FIXASI LAMBUNGFIXASI LAMBUNG
1.1. Oesophagus pada diaphragma Oesophagus pada diaphragma → → paling kuatpaling kuat
2.2. lig. hepatoduodenale lig. hepatoduodenale pars densa pars densa
3.3. lig. hepatogastricum lig. hepatogastricum omentum omentum minusminus
4.4. lig. phrenico gastricumlig. phrenico gastricum
5.5. lig. gastro lienalelig. gastro lienale
6.6. lig. gastro colicumlig. gastro colicum26
![Page 40: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/40.jpg)
VASCULARISASI GASTERVASCULARISASI GASTER
ARTERIARTERI1.1. A. gastrica sinistraA. gastrica sinistra2.2. A. gastrica dextraA. gastrica dextra3.3. A. gastroepiploica dextra A. gastroepiploica dextra 4.4. A. gastroepiploica sinistraA. gastroepiploica sinistra5.5. A. gastrica brevisA. gastrica brevis
VENAVENA1.1. V. gastrica brevis V. gastrica brevis → V.lienalis→ V.lienalis2.2. V. gastroepiploica sinistraV. gastroepiploica sinistra3.3. V. gastroepiploica dextraV. gastroepiploica dextra4.4. V. gastrica sinistraV. gastrica sinistra5.5. V. gastrica dextraV. gastrica dextra
27
![Page 41: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/41.jpg)
27a
![Page 42: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/42.jpg)
INERVASI GASTERINERVASI GASTER
1.1. PARASYMPHATIS : PARASYMPHATIS : - N. X ka. ( posterior )- N. X ka. ( posterior )
- N. X ki. (anterior)- N. X ki. (anterior)
2.2. SYMPHATIS : SYMPHATIS : - srbt.preganglionic : - srbt.preganglionic :
N.splanchnicus Th.N.splanchnicus Th.
- srbt.post ganglionic: - srbt.post ganglionic:
ggl.plexus celiacus ggl.plexus celiacus
28
![Page 43: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/43.jpg)
PEMBULUH GETAH BENINGPEMBULUH GETAH BENING
1.1. Nnll gastrica superior Nnll gastrica superior sepanjang A.gastrica sinistrasepanjang A.gastrica sinistra
2.2. Nnll pancreaticolienale Nnll pancreaticolienale sepanjang a. gastroepiploica sinistrasepanjang a. gastroepiploica sinistra
3.3. Nnll pyloricum : Nnll pyloricum : sepanjang pertengahansepanjang pertengahan curvatura curvatura major sebelah kananmajor sebelah kanan
29
![Page 44: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/44.jpg)
DUODENUMDUODENUM
- PanjangPanjang : 25 cm: 25 cm- Bagian Bagian ² :² :
• • pars superior duodeni pars superior duodeni : 5 cm: 5 cm • • pars descendens duodeni pars descendens duodeni :10 cm:10 cm
• • pars inferior / horizontalpars inferior / horizontal : 7½ : 7½ cmcm • • pars ascendens duodenipars ascendens duodeni : 5 cm: 5 cm
- Plica semicircularisPlica semicircularis : pd. : pd. tunica mucosatunica mucosa- Papilla VATERI : tonjolan pada Papilla VATERI : tonjolan pada submucosa submucosa
pars desc. duodenipars desc. duodeni - Papilla duodenalis minorPapilla duodenalis minor
30
![Page 45: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/45.jpg)
DUODENUMDUODENUM
- Gll.intestinales LIEBERKUHN : pd.villi Gll.intestinales LIEBERKUHN : pd.villi intestinales intestinales
- Gll.duodenales BRUNNERI : Gll.duodenales BRUNNERI :
- - pepsin pepsin - fermen diastase- fermen diastase
31
![Page 46: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/46.jpg)
DUODENUMDUODENUM
Gll. intestinales LIEBERKHUN pada Gll. intestinales LIEBERKHUN pada vili intestinalisvili intestinalis
Gll. duodenale BRUNNERI:Gll. duodenale BRUNNERI:• pepsinpepsin• fermen diastasefermen diastase
Lig. Treitz: flexura duodenojejunalis Lig. Treitz: flexura duodenojejunalis oesophagus oesophagus
32
![Page 47: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/47.jpg)
32a
![Page 48: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/48.jpg)
VASKULARISASI DUODENUMVASKULARISASI DUODENUM
ARTERIARTERI1. A. gastroduodenalis : cab. A. hepatica comm1. A. gastroduodenalis : cab. A. hepatica comm2. A. pancreatico duodenalis sup.ant. & post 2. A. pancreatico duodenalis sup.ant. & post
memperdarahi : duod.bgn.prox.memperdarahi : duod.bgn.prox.3. A. pancreatico duodenalis inferior ant. & post. : 3. A. pancreatico duodenalis inferior ant. & post. :
cab. A. mesenterica superior cab. A. mesenterica superior memperdarahi : memperdarahi : duod.bgn. distal duod.bgn. distal
VENAVENAmengikuti arteri mengalirkan darah ke dalam V. mengikuti arteri mengalirkan darah ke dalam V. porta, sbgn. tdk.langsung melalui V. mesenterica porta, sbgn. tdk.langsung melalui V. mesenterica superior dan v. lienalissuperior dan v. lienalis
33
![Page 49: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/49.jpg)
PANCREASPANCREASMerupakan kelenjar Merupakan kelenjar endokrin & eksokrin endokrin & eksokrin yg yg
terletak terletak retro peritonealretro peritoneal
Bagian ² : Bagian ² : - caput pancreas- caput pancreas - collum pancreas- collum pancreas
- corpus pancreas- corpus pancreas - cauda pancreas- cauda pancreas
Tuber omentale =penonjolan pankreas Tuber omentale =penonjolan pankreas karena adanya curvatura minor ventriculikarena adanya curvatura minor ventriculi
34
![Page 50: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/50.jpg)
ENDOKRIN PANCREASENDOKRIN PANCREAS
ENDOKRIN ENDOKRIN → → banyak terdapat di banyak terdapat di cauda cauda pancreaspancreas: pulau² LANGERHANS: pulau² LANGERHANS
→ → sel sel αα : glucagon : glucagon
→ → sel sel ββ : insulin : insulin
→ → sel sel γγ
Saluran ber-cabangSaluran ber-cabang² => ² => HERRING BONEHERRING BONE
Ductus Pancreaticus Major ( WIRSUNGI )Ductus Pancreaticus Major ( WIRSUNGI )
Ductus Pancreaticus Acessorius(Santorini)Ductus Pancreaticus Acessorius(Santorini)
Metabolisme KH
35
![Page 51: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/51.jpg)
35a
![Page 52: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/52.jpg)
VASKULARISASI PANKREASVASKULARISASI PANKREAS
ARTERIARTERI- A. pancreatico duodenale superior (cab. A. A. pancreatico duodenale superior (cab. A.
gastroduodenalis)gastroduodenalis)- A. pancreatico duodenalis inferior (cab. A. A. pancreatico duodenalis inferior (cab. A.
mesenterica superior)mesenterica superior)
VENAVENADarah dialirkan ke dalam : Darah dialirkan ke dalam :
• V. lienalisV. lienalis• V. mesenterica superiorV. mesenterica superior
36
![Page 53: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/53.jpg)
PEMBULUH GETAH BENING PEMBULUH GETAH BENING DAN INERVASI PANKREASDAN INERVASI PANKREAS
PEMBULUH GETAH BENINGPEMBULUH GETAH BENING
- Nnll pancreaticolienalis- Nnll pancreaticolienalis
- Nnll pancreaticoduodenalis- Nnll pancreaticoduodenalis
- Nnll celiacus- Nnll celiacus
INNERVASIINNERVASI
- Plexus celiacus- Plexus celiacus37
![Page 54: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/54.jpg)
HEPARHEPARDilapisi oleh peritoneum,kecuali yg. berbatasan Dilapisi oleh peritoneum,kecuali yg. berbatasan
dengan diaphragma dengan diaphragma BARE AREA = area NUDA BARE AREA = area NUDA
Terdiri 2 lobus : lobus sinister & dexterTerdiri 2 lobus : lobus sinister & dexterLobus dexter terbagi 2 : Lobus dexter terbagi 2 :
- lob. caudatus- lob. caudatus- lob. Quadratus- lob. Quadratus
Batas lob.dexter & sinister : alur yg. di tempatiBatas lob.dexter & sinister : alur yg. di tempatilig. teres hepatis & lig. Venosum ARANTII lig. teres hepatis & lig. Venosum ARANTII
Secara anatomis & fungsional batas lob. ka./-ki Secara anatomis & fungsional batas lob. ka./-ki fossa vesica felleae & fossa venae cavae fossa vesica felleae & fossa venae cavae
38
![Page 55: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/55.jpg)
FACIES HEPARFACIES HEPAR
Terdiri dari 3 facies Terdiri dari 3 facies • Facies diaphragmaticaFacies diaphragmatica• Facies visceralis = facies inferior Facies visceralis = facies inferior • Facies superior ~ bare areaFacies superior ~ bare area
Facies diaphragmatica Facies diaphragmatica • berbatasan langsung dengan berbatasan langsung dengan
permukaan bawah paru dan jantung permukaan bawah paru dan jantung impressio cardiacaimpressio cardiaca
39
![Page 56: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/56.jpg)
FACIES HEPARFACIES HEPAR Facies inferior = facies visceralis Facies inferior = facies visceralis
• Alur berbentuk huruf HAlur berbentuk huruf H alur melintang : porta hepatisalur melintang : porta hepatis fossa sagitalis dextra :fossa sagitalis dextra : → V.cava inferior→ V.cava inferior → → vesica felleavesica fellea fossa sagitalis sinistra :fossa sagitalis sinistra : → lig.venosum Arrantii→ lig.venosum Arrantii
→ → lig. teres lig. teres hepatishepatis
• Impressio oesophagus / gastricaImpressio oesophagus / gastrica• Impressio duodenalis, impressio colica Impressio duodenalis, impressio colica • Impressio renalis, impressio suprarenalis Impressio renalis, impressio suprarenalis • Tuber omentale ~ curvatura minor ventriculi Tuber omentale ~ curvatura minor ventriculi
yang masuk bursa omentalisyang masuk bursa omentalis40
![Page 57: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/57.jpg)
FIXASI HEPARFIXASI HEPAR
Terutama oleh diaphragma & V. cava inf.Terutama oleh diaphragma & V. cava inf. Lig. teres hepatis → fixasi ke umbilicusLig. teres hepatis → fixasi ke umbilicus Lig. falciforme hepatis (asal dari Lig. falciforme hepatis (asal dari
V.umbilicalis), sebenarnya lapisan V.umbilicalis), sebenarnya lapisan peritoneum dari lig.teres hepatisperitoneum dari lig.teres hepatis• fixasi ke diaphragma & ddg.depan perutfixasi ke diaphragma & ddg.depan perut• mrpk. lanjutan lembar depan coronarium mrpk. lanjutan lembar depan coronarium
hepatishepatis
41
![Page 58: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/58.jpg)
FIXASI HEPARFIXASI HEPAR
Lig. triangulare hepatisLig. triangulare hepatis• Lig. triangulare dextrumLig. triangulare dextrum• Lig. triangulare sinistrum = appendix fibrosa Lig. triangulare sinistrum = appendix fibrosa
hepatishepatis Lig. coronarium dextrumLig. coronarium dextrum
• Lembar depan Lembar depan lig. falciforme hepatis lig. falciforme hepatis• Lembar belakang Lembar belakang lig. hepatorenalis lig. hepatorenalis
Recessus hepato renalisRecessus hepato renalis• = recessus hepato reno colica (Morison)= recessus hepato reno colica (Morison)• = fossa renalis dextra= fossa renalis dextra
42
![Page 59: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/59.jpg)
42a
![Page 60: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/60.jpg)
42b
![Page 61: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/61.jpg)
VASKULARISASI HEPAR VASKULARISASI HEPAR (ARTERI)(ARTERI)
A. hepatica communis A. hepatica communis (cab. Trunc. Coeliacus)(cab. Trunc. Coeliacus)
A. Hepatica propriaA. Hepatica propria Dalam porta hepatisDalam porta hepatis
A. hepatica dextraA. hepatica dextra A. hepatica sinistraA. hepatica sinistra
A. hepatica propria berjalan bersama-sama A. hepatica propria berjalan bersama-sama dengan ductus choledochus dan v. porta dalam dengan ductus choledochus dan v. porta dalam lig. hepatoduodenalelig. hepatoduodenale
43
![Page 62: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/62.jpg)
VASKULARISASI HEPAR VASKULARISASI HEPAR (VENA)(VENA)
Hampir semua darah dari sistim digestive Hampir semua darah dari sistim digestive dialirkan ke dalam dialirkan ke dalam V. porta hepatis V. porta hepatis yang yang terbentuk oleh : terbentuk oleh : V. mesenterica superiorV. mesenterica superior V. mesenterica inferiorV. mesenterica inferior V. lienalisV. lienalis V. coronaria ventriculiV. coronaria ventriculi V. parumbilicalis V. parumbilicalis
Pada sumbatan V. porta ( cirrhosis hepatis )Pada sumbatan V. porta ( cirrhosis hepatis )terjadi aliran terjadi aliran PORTO CAVALISPORTO CAVALIS 44
![Page 63: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/63.jpg)
ANASTOMOSIS PORTOCAVALISANASTOMOSIS PORTOCAVALIS
Arah aliran darah sesuai dengan tekanan yg. lebih Arah aliran darah sesuai dengan tekanan yg. lebih besar,ke arah mana saja tidak ada klepbesar,ke arah mana saja tidak ada klep², kadang² ², kadang² darah membeku sehingga terjadi darah membeku sehingga terjadi thrombosisthrombosis
1. V. coronaria ventriculi 1. V. coronaria ventriculi → V.oesophagea →→ V.oesophagea →V. azygos → V. azygos → V. cava superiorV. cava superiorPada sumbatan hebat → Pada sumbatan hebat → hematemesishematemesis
2. 2. V. haemorrhoidalis media / - inferior → V. haemorrhoidalis media / - inferior → V.haemorrhoidalis superior → V.hypogastrica V.haemorrhoidalis superior → V.hypogastrica
→ V.iliaca comm. → → V.iliaca comm. → V. cava inferiorV. cava inferior Pada sumbatan hebat → Pada sumbatan hebat → hemorrhoidhemorrhoid
45
![Page 64: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/64.jpg)
ANASTOMOSIS PORTOCAVALISANASTOMOSIS PORTOCAVALIS
3. V. umbilicalis 3. V. umbilicalis v.paraumbilicalis v.paraumbilicalis • V. thoraco epigastrica V. thoraco epigastrica → → V. axillarisV. axillaris or or• V. epigastrica superficialis → V.femoralis V. epigastrica superficialis → V.femoralis v. v.
iliaca externa iliaca externa v. iliaca communis v. iliaca communis v. cava v. cava inferior inferior
4. Sebelah dalam : 4. Sebelah dalam : • V.epigastrica superior → V. mammaria interna V.epigastrica superior → V. mammaria interna
v. cava superior v. cava superior• V. epigastrica inferior V. epigastrica inferior v. iliaca externa v. iliaca externa v. v.
iliaca communis iliaca communis v. cava inferior v. cava inferior
46
![Page 65: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/65.jpg)
5. Melalui vena-vena kecil yang 5. Melalui vena-vena kecil yang berhubungan dengan Vv. intercostales berhubungan dengan Vv. intercostales → → V. azygos → V. azygos →
V. hemiazygos → V. cava superiorV. hemiazygos → V. cava superior
Keadaan tsb. menimbulkan pelebaran pem -Keadaan tsb. menimbulkan pelebaran pem -
buluh darah di umbilicus buluh darah di umbilicus caput medusaecaput medusae
ANASTOMOSIS PORTOCAVALISANASTOMOSIS PORTOCAVALIS
47
![Page 66: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/66.jpg)
47a
![Page 67: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/67.jpg)
PEMBULUH GETAH BENINGPEMBULUH GETAH BENING
Terutama melalui 7 saluran :Terutama melalui 7 saluran : 2 dari truncus lumbalis dextra & sinistra → 2 dari truncus lumbalis dextra & sinistra →
getah bening dari extremitas inf.,pelvis, getah bening dari extremitas inf.,pelvis, ddg.perut bag.belakang , colon.ddg.perut bag.belakang , colon.
2 dari truncus intestinalis → getah bening dari : 2 dari truncus intestinalis → getah bening dari : usus halus ⅔ proximal colonusus halus ⅔ proximal colon hepar, pancreas,lienhepar, pancreas,lien
2 dari trunc.descend. dextra & sinistra → getah 2 dari trunc.descend. dextra & sinistra → getah bening dari dinding perut sesuai dg. bening dari dinding perut sesuai dg. pendarahan A. intercosta 8-12pendarahan A. intercosta 8-12
1 ductus thoracicus1 ductus thoracicus
48
![Page 68: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/68.jpg)
VESICA FELLEAVESICA FELLEATerdiri atas : Terdiri atas : - fundus- fundus
- corpus- corpus - collum - collum → terdapat klep → terdapat klep
vvalvula spiralis HEYSTERIalvula spiralis HEYSTERISaluran empedu : Saluran empedu : ductus cysticusductus cysticus, bersama , bersama
dg.ductus hepaticus menjadi dg.ductus hepaticus menjadi ductus choledochusductus choledochus
VASCULARISASIVASCULARISASIARTERIARTERI : A.cystica ( cab. A. hepatica dextra ): A.cystica ( cab. A. hepatica dextra )VENA : V.cystica → V.porta cabang kananVENA : V.cystica → V.porta cabang kananSARAFSARAF : plexus celiacus: plexus celiacus
49
![Page 69: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/69.jpg)
49a
![Page 70: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/70.jpg)
LIENLIEN
» » Organ Organ reticulo endothelial, reticulo endothelial, beda dg. beda dg. jar.limphoid lain (lien berhubungan dg. jar.limphoid lain (lien berhubungan dg. aliran darah)aliran darah)
» Letak : linea axillaris media iga 9-11» Letak : linea axillaris media iga 9-11 sumbu : pada grs iga 10sumbu : pada grs iga 10
» Fungsi : - membersihkan darah» Fungsi : - membersihkan darah - reservoir darah- reservoir darah - zat anti - zat anti
» facies diaphragma : bagian cembung» facies diaphragma : bagian cembung» facies visceralis : cekung, berbatasan dgn.» facies visceralis : cekung, berbatasan dgn.
gaster, pancreas,ginjal, colon.gaster, pancreas,ginjal, colon.50
![Page 71: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/71.jpg)
FACIES LIENFACIES LIEN Facies diaphragma : bagian cembungFacies diaphragma : bagian cembung
Facies visceralis : cekung, berbatasan dgn.Facies visceralis : cekung, berbatasan dgn.gaster, pancreas,ginjal, colon.gaster, pancreas,ginjal, colon.
Pada facies visceralis terdapat Pada facies visceralis terdapat hilus lienalis, hilus lienalis, yang yang berbatasan dengan cauda pancreasberbatasan dengan cauda pancreas
- AV. lienales- AV. lienales- lig. gastrolienale- lig. gastrolienale- lig. phrenicolienale- lig. phrenicolienale- lig. lienorenale- lig. lienorenale
Batas facies diaphragma dg. facies viscralis: Batas facies diaphragma dg. facies viscralis: mmargo anterior argo anterior → 2- 3 incissura → 2- 3 incissura 51
![Page 72: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/72.jpg)
PEMERIKSAAN LIENPEMERIKSAAN LIEN
Garis SCHOEFFNERGaris SCHOEFFNER : garis yg. : garis yg. menghubungkan ttk. perpotongan arcus menghubungkan ttk. perpotongan arcus costae kiri & linea mammaria dengan costae kiri & linea mammaria dengan umbilicus menuju SIAS kanan umbilicus menuju SIAS kanan S1 - 8 S1 - 8
Garis Schoeffner menunjukkan Garis Schoeffner menunjukkan pembesaran lien ( malaria )pembesaran lien ( malaria )
KadangKadang² dijumpai lien ascessorius, ² dijumpai lien ascessorius, biasanya terletak pada lig. gastro lienalisbiasanya terletak pada lig. gastro lienalis
52
![Page 73: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/73.jpg)
VASKULARISASI DAN VASKULARISASI DAN INVERVASI LIENINVERVASI LIEN
ARTERI :ARTERI : A. lienalis, pd. hillus A. lienalis, pd. hillus memberikan memberikan ≥ 6 cabang≥ 6 cabang
VENA :VENA : V.lienalis → V. mesenterica V.lienalis → V. mesenterica superior → V. porta superior → V. porta
SARAF : SARAF : serabut² post ganglionicserabut² post ganglionic
symphaticussymphaticus
53
![Page 74: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/74.jpg)
53a
![Page 75: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/75.jpg)
INTESTINUM TENUAEINTESTINUM TENUAE Panjang 6-7 m, terdiri :Panjang 6-7 m, terdiri : - 2/5 bag. Jejunum- 2/5 bag. Jejunum
- 3/5 bag. ileum- 3/5 bag. ileumdari flexura duodeno jejunalis – fossa iliaca dari flexura duodeno jejunalis – fossa iliaca dextra, kadang² pd. artic. sacroiliacadextra, kadang² pd. artic. sacroiliaca
letak : intra peritonealletak : intra peritoneal Penggantung usus : mesenteriumPenggantung usus : mesenterium
Tun. mucosaTun. mucosa : : plica circularis KERKRINGIplica circularis KERKRINGI→ → gl. Intestinalisgl. Intestinalis→ → serabut saraf PLEXUS MYENTERICUS –serabut saraf PLEXUS MYENTERICUS – AUERBACHAUERBACH
54
![Page 76: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/76.jpg)
INTESTINUM TENUAEINTESTINUM TENUAE
Tunica SubmucosaTunica Submucosa mengandung: mengandung: Pembuluh darah Pembuluh darah Saraf (= plexus submucosus MEISNERI) Saraf (= plexus submucosus MEISNERI)
serabut saraf otonom parasympatisserabut saraf otonom parasympatis DIVERTICULUM MECKELIDIVERTICULUM MECKELI Garis Monro : umbilicus – SIAS kananGaris Monro : umbilicus – SIAS kanan Titik Mc Burney : ⅓ lat garis Monro (muara Titik Mc Burney : ⅓ lat garis Monro (muara
ileum ke dalam coecum)ileum ke dalam coecum)
55
![Page 77: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/77.jpg)
PERBEDAAN PERBEDAAN JEJUNUM DAN ILEUMJEJUNUM DAN ILEUM
JEJUNUMJEJUNUM ILEUMILEUMDiameterDiameter >> <<
DindingDinding Lebih tebalLebih tebal Lebih tipisLebih tipis
ArcadeArcade Setingkat Setingkat BertingkatBertingkat
Vasa rectaVasa recta Panjang Panjang Pendek Pendek
Plica Plica circularcircular
PadatPadat RenggangRenggang
Nnll.Nnll. SoliterSoliter AggregatiAggregati
= Plague Peyeri= Plague Peyeri
(antemesenterial)(antemesenterial)
56
![Page 78: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/78.jpg)
56a
![Page 79: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/79.jpg)
VASCULARISASI VASCULARISASI USUS HALUSUSUS HALUS
ARTERIARTERI : : Aa. Jejunales et ileii, Aa. Jejunales et ileii, merupakan cabang A.mesenterica merupakan cabang A.mesenterica superior superior
VENAVENA : : V.mesenterica sup.V.mesenterica sup.
57
![Page 80: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/80.jpg)
57a
![Page 81: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/81.jpg)
LIMFATIK DAN INERVASI LIMFATIK DAN INERVASI INTESTINUM TENUEINTESTINUM TENUE
PEMBULUH GETAH BENING PEMBULUH GETAH BENING Nnll. Ileocolica Nnll. Ileocolica Nnll. mesenterica Nnll. mesenterica superiorsuperior
INNERVASIINNERVASI• N. symphaticus T5 - 9N. symphaticus T5 - 9
58
![Page 82: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/82.jpg)
INTESTINUM CRASSUMINTESTINUM CRASSUM Bentuk ~ huruf U terbalikBentuk ~ huruf U terbalik Letak : intra peritoneal & extraperitonealLetak : intra peritoneal & extraperitoneal Terdiri atasTerdiri atas : :
• coecumcoecum • colon ascendencolon ascenden• colon transversumcolon transversum• colon desendens (extra peritoneal) colon desendens (extra peritoneal) • colon sigmoidem colon sigmoidem • rectum rectum
Ciri-ciri : Ciri-ciri : • taenia coli (libera, omentalis, mesocolica) taenia coli (libera, omentalis, mesocolica) • haustra colihaustra coli• plica semilunarisplica semilunaris
59
![Page 83: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/83.jpg)
LAPISAN DINDING LAPISAN DINDING INTESTINUM CRASSUMINTESTINUM CRASSUM
Tunica mucosa : plica semilunaris Tunica mucosa : plica semilunaris (lipatan seluruh dinding usus kec. t. (lipatan seluruh dinding usus kec. t. musc. longit.)musc. longit.)• Gl. intestinalis LiberkhunGl. intestinalis Liberkhun• Villi (-)Villi (-)
Tunica submucosa Tunica submucosa • Pembuluh darah (+)Pembuluh darah (+)• Absorbsi air >>Absorbsi air >>
60
![Page 84: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/84.jpg)
LAPISAN DINDING LAPISAN DINDING INTESTINUM CRASSUMINTESTINUM CRASSUM
Tunica muscularis Tunica muscularis • Circularis Circularis • Longitudinalis, lebih pendek daripada Longitudinalis, lebih pendek daripada
circularis, mengelompok membentuk circularis, mengelompok membentuk pita (taenia) dan gelombang (haustra pita (taenia) dan gelombang (haustra coli)coli)
• Lekukan di antara gelombang disebut Lekukan di antara gelombang disebut plicae semilunaresplicae semilunares
Tunica serosa (pada bagian tertentu)Tunica serosa (pada bagian tertentu)61
![Page 85: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/85.jpg)
61a
![Page 86: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/86.jpg)
COECUMCOECUM Letak : fossa iliaca dextraLetak : fossa iliaca dextra Junctura ileocoecalis, klep = valvula Junctura ileocoecalis, klep = valvula
coli BAUCHINI coli BAUCHINI → labium superior & → labium superior & labium inferiorlabium inferior
Berisi banyak gas, pada tidur Berisi banyak gas, pada tidur telentang, coecum berada dekat telentang, coecum berada dekat dinding perut depan dinding perut depan perkusi : perkusi : tympanitympani
62
![Page 87: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/87.jpg)
62a
![Page 88: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/88.jpg)
APPENDIX VERMIFORMISAPPENDIX VERMIFORMIS MesenteriolumMesenteriolum Posisi : Posisi :
• caudo positiocaudo positio : 32 %: 32 %• retro cecalisretro cecalis : 64 %: 64 %• latero positiolatero positio : 2%: 2%• medio positiomedio positio : belakang dan depan: belakang dan depan
Garis LANZ : SIAS kanan - kiriGaris LANZ : SIAS kanan - kiri Muara appendix ke dalam coecum sesuaiMuara appendix ke dalam coecum sesuai
titik LANZ (titik LANZ (⅓ ka. & ⅓ tengah grs. LANZ)⅓ ka. & ⅓ tengah grs. LANZ) Vaskularisasi Vaskularisasi Aa appendicularis (cab. A. Aa appendicularis (cab. A.
ileocolica)ileocolica)63
![Page 89: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/89.jpg)
63a
![Page 90: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/90.jpg)
COLON ASCENDENSCOLON ASCENDENS
Mulai dari junctura ileo colica – flexura colli Mulai dari junctura ileo colica – flexura colli dextradextra
Vascularisasi :Vascularisasi :• ARTERI : ARTERI : A. ileocolica & A. colica dext. A. ileocolica & A. colica dext.
cabang A. mesenterica sup.cabang A. mesenterica sup.• VENA VENA : : V. ileocolica & V. colica dextra V. ileocolica & V. colica dextra → →
v. mesenterica superiorv. mesenterica superior Getah bening : Nnll paracolica → Nnll Getah bening : Nnll paracolica → Nnll
mesenterica sup.mesenterica sup. InnervasiInnervasi : plexus mesentericus sup.: plexus mesentericus sup.
64
![Page 91: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/91.jpg)
COLON TRANSVERSUMCOLON TRANSVERSUM
Dari flexura colli dextra Dari flexura colli dextra flexura colli flexura colli sinistrasinistra
Vascularisasi Vascularisasi • ArteriArteri
A. colica media, cab. a. mesenterica sup.A. colica media, cab. a. mesenterica sup. A. colica sinistra, cab. a. mesenterica inf. A. colica sinistra, cab. a. mesenterica inf.
• Vena Vena V. mesenterica superiorV. mesenterica superior
Getah beningGetah bening• Nnll. colica media Nnll. colica media Nnll. mesenterica superior Nnll. mesenterica superior
65
![Page 92: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/92.jpg)
COLON DESCENDENSCOLON DESCENDENS
Letak : retro peritoneal, dari flex.coli Letak : retro peritoneal, dari flex.coli sinistra sampai fossa iliaca sinistrasinistra sampai fossa iliaca sinistra
Vaskularisasi : A. colica sinistra, cab. Vaskularisasi : A. colica sinistra, cab. A. mesenterica inferiorA. mesenterica inferior
66
![Page 93: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/93.jpg)
COLON SIGMOIDEUMCOLON SIGMOIDEUM
Berbentuk huruf Berbentuk huruf SS, , dari PAP – S3, dari PAP – S3, kemudian menjadi kemudian menjadi RECTUMRECTUM, , rectosigmoid junction rectosigmoid junction ± 15 cm dari ± 15 cm dari anusanus
Gambaran taenia berakhir pada Gambaran taenia berakhir pada colon sigmoideuscolon sigmoideus
Vascularisasi : a. sigmoideae, cab. A. Vascularisasi : a. sigmoideae, cab. A. mesenterica inferior. mesenterica inferior.
67
![Page 94: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/94.jpg)
67a
![Page 95: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/95.jpg)
RECTUMRECTUM
Merupakan kelanjutan dari colon sigmoideum Merupakan kelanjutan dari colon sigmoideum mulai vert. Smulai vert. S3 3 sampai anussampai anus
LengkungLengkung rectum pada bidang rectum pada bidang sagitasagital :l :• flexura sacralis : ~ os sacrumflexura sacralis : ~ os sacrum• flexura perinealis : ± 4 cm dari ujung os coccygeusflexura perinealis : ± 4 cm dari ujung os coccygeus
Lengkung rectum pada bidang Lengkung rectum pada bidang frontal frontal ::• setinggi vert. Ssetinggi vert. S3 3 – S– S4 4 : cembung ke atas : cembung ke atas• setinggi vert.Ssetinggi vert.S3 3 – S– S4 4 : cembung ke atas : cembung ke atas• setinggi artic.sacro – coccygeus : cembung ke kirisetinggi artic.sacro – coccygeus : cembung ke kiri
68
![Page 96: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/96.jpg)
BAGIAN RECTUMBAGIAN RECTUM
Bagian- bagian rectumBagian- bagian rectum : :- pars pars ampularis ampularis recti : bgn. yg. melebarrecti : bgn. yg. melebar- pars pars analis analis rectirecti : bgn. sempit & : bgn. sempit &
pendekpendek
Bagian rectum yg. tertutup peritoneum Bagian rectum yg. tertutup peritoneum ::- ⅓ ⅓ prox anterior & lat. prox anterior & lat. - ⅓ ⅓ tengah anteriortengah anterior
Bagian rectum ygBagian rectum yg tdk tdk. tertutup peritoneum . tertutup peritoneum ⅓ distal⅓ distal
69
![Page 97: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/97.jpg)
BEDA RECTUM - COLONBEDA RECTUM - COLON- haustra - haustra : (-): (-)- taenia - taenia : (-): (-)- appendices epiploicae- appendices epiploicae : (-): (-)- mesocolonmesocolon : (-): (-)
T. mucosaT. mucosa mempunyai 3 lipatan =mempunyai 3 lipatan = plica transversalis plica transversalis
KOHL RAUSCH KOHL RAUSCH- tengah : tebal & terdapat sebelah kanantengah : tebal & terdapat sebelah kanan- kiri kiri : ada di sebelah atas & bawah: ada di sebelah atas & bawah» valvula HAUSTON» valvula HAUSTON
70
![Page 98: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/98.jpg)
RECTUM - ANUSRECTUM - ANUS
Lipatan memanjang pada mucosa Lipatan memanjang pada mucosa rectum ke arah distal = rectum ke arah distal = columna columna rectalis MORGAGNIrectalis MORGAGNI
Lekukan di antara columna Lekukan di antara columna membentuk ruang = membentuk ruang = sinus rectalissinus rectalis
Di bagian bawah sinus rectalis Di bagian bawah sinus rectalis merupakan klep = merupakan klep = valvula valvula MORGAGNIMORGAGNI, bentuknya semilunaris, bentuknya semilunaris
71
![Page 99: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/99.jpg)
RECTUM - ANUSRECTUM - ANUS
Di belakang valvula terdapat lekukan Di belakang valvula terdapat lekukan yang lebih dalam = yang lebih dalam = crypti MORGAGNIcrypti MORGAGNI
Ke arah anal, columna rectalis tidak Ke arah anal, columna rectalis tidak begitu jelasbegitu jelas
Papilla analis = pertemuan antara Papilla analis = pertemuan antara columna rectalis dan columna analis columna rectalis dan columna analis yang berbentuk papil-papilyang berbentuk papil-papil
72
![Page 100: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/100.jpg)
RECTUM - ANUSRECTUM - ANUS
Linea pectinata / linea dentata = Linea pectinata / linea dentata = garis yang dibentuk oleh papilla garis yang dibentuk oleh papilla analis bersama pinggir atas valvulaanalis bersama pinggir atas valvula
Linea intersphincterica HILTON = Linea intersphincterica HILTON = tunica musc. Longitudinalis tunica musc. Longitudinalis ke arah ke arah distalis berjalan di antara M. sphinc. distalis berjalan di antara M. sphinc. ani int. & ext. & melekuk pd. anus ani int. & ext. & melekuk pd. anus membtk. alur, disebut juga : membtk. alur, disebut juga : linea linea intermusculareintermusculare
73
![Page 101: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/101.jpg)
RECTUM - ANUSRECTUM - ANUS
PECTENPECTEN• Daerah perbatasan persarafan otonom Daerah perbatasan persarafan otonom
dan cerebrospinaldan cerebrospinal• Sering terjadi stenosis / strictura aniSering terjadi stenosis / strictura ani• Tempat anastomosis v. hemorrhoidalis Tempat anastomosis v. hemorrhoidalis
superior – medius – inferior superior – medius – inferior LINEA ANOCUTANEA = membatasi LINEA ANOCUTANEA = membatasi
anus dengan kulitanus dengan kulit
74
![Page 102: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/102.jpg)
RECTUM - ANUSRECTUM - ANUS
M. corrugator ani menyebabkan kulit M. corrugator ani menyebabkan kulit sekitar anus berlipat-lipatsekitar anus berlipat-lipat
Pada atresia ani sering terjadi fistulaPada atresia ani sering terjadi fistula Excavatio yang berhubungan dengan Excavatio yang berhubungan dengan
rectum rectum • ♀ ♀
excavatio recto vaginalis (cavum Douglasi)excavatio recto vaginalis (cavum Douglasi) excavatio recto vesicalisexcavatio recto vesicalis
• ♂♂ Excavatio rectovesicalisExcavatio rectovesicalis Excavatio rectoperinealisExcavatio rectoperinealis 75
![Page 103: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/103.jpg)
VASCULARISASI RECTUM / ANUS
A. rectalis superior : cab. A. A. rectalis superior : cab. A. mesenterica superiormesenterica superior
A. rectalis mediaA. rectalis media A. rectalis inferiorA. rectalis inferior
Cabang
A. mesenterica inferior
76
![Page 104: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/104.jpg)
76a
![Page 105: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/105.jpg)
LIPATAN PERITONEUM/LIPATAN PERITONEUM/RECESSUS PERITONEALERECESSUS PERITONEALE
1.1. Bursa omentalis Bursa omentalis → foramen epiploicum → foramen epiploicum WINSLOWIWINSLOWI
2.2. Recessus superiorRecessus superior3.3. Recessus inferiorRecessus inferior4.4. Recessus lienalisRecessus lienalis5.5. Recessus duodenojejunalisRecessus duodenojejunalis6.6. Recessus ileocolica: superior dan inferior Recessus ileocolica: superior dan inferior 7.7. Recessus intersigmoideaRecessus intersigmoidea8.8. Recessus paracolicaRecessus paracolica 77
![Page 106: Organ Tubuh Pada Regio Abdomen](https://reader034.vdocuments.mx/reader034/viewer/2022050623/54491391b1af9f09418b45a9/html5/thumbnails/106.jpg)
Terima kasihTerima kasih