Organ Nakli Üzerine

Dr. Berna ARDA

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Tıp Tarihi ve Etik AD Profesörü

World Assoc. Medical Law; Vice - President

Tıbbın çeşitli görünümleri

Meslek Zanaat Sanat Alt kültür ….

Gılgamış’ tan yola çıkarak

Tarihin en eski yazılı destanlarından, Akad’ca

Uruk kralı Gılgamış’ın ölümsüzlüğü arayışının öyküsü

Yakın bir dostu kaybetmek

Gılgamış, Enkidu’ yu kaybedince ölümsüzlüğe ulaşmaya çalışır; ama bu çabanın boşuna olduğunu anlar.

Organları yenileriyle değiştirmek

15. yüzyıldan

iki aziz;

St. Cosmas ve

St. Damian

1495, Wellcome

iconographic collection

Ya da onarmak..

Ya da başka canlılardan yararlanmak

Lyon, 1906 domuzdan insana

böbrek aktarımı…

Frankenstein; 20.yy Gılgamış’ı Dr. Victor Frankenstein;

hastalıklara son verebilmeyi ve ölümsüzlüğe ulaşmayı istemektedir. Deneylerle yaşamın sırrını keşfeder ve üstün bir insan yaratmaya karar verir. Çeşitli ceset parçalarını bir araya getirip 2,5 m. boyunda bir insan modeli yaratır.

Yaratığın, tanrısına başkaldırısı

“Frankenstein” yaratıcının adıdır.

Yaratığın bir ismi yoktur.

(Boris Karloff, 1931)

Fakat yarattığından memnun kalmayıp kaçar. Yaratık, kendisini yaratanı tanımaktadır ve insanların neden kendinden korkup kaçtıklarını bilmemektedir. Onu bulup, hesap sormak ister.

Korku uyandırdığı için toplumdan tecrit edilir. Bir aileyi izlemeye başlar,oradaki sevgiyi görüp kendisini yalnız hisseder.

Yaratıcıya soru

“Madem beni sevmeyecektin, beni neden yarattın?"

(Mery Shelley;1818 )

Ölümsüzlüğe ulaşmak.. Binlerce yıl önce

Gılgamış ancak “büyük bir ad bırakmakla” erişebileceğini anlamıştır.

Bu uzun süreçte gelişen kavramlar

insan hakları, hasta hakları, aydınlatılmış onam, beyin ölümü, malpraktis, … …

Temel soru; etik

Bilimsel ve teknik açıdan yapılması mümkün olan herşeyi gerçekleştirmek ahlaki bulunabilir mi?

Değerler nasıl korunabilir?

…

Teşekkür ederim

arda@medicine.ankara.edu.tr