ordu hes Çed

ORDUDROELEKTR K SANTRAL (HES)(Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, MalzemeOcaklar , K rma-Y kama-Eleme ve Beton

Santralleri)

ÇÇEEDD RRAAPPOORRUUOORRDDUU LL --KKAABBAADDÜÜZZ LLÇÇEESS

MMEELLEETT IIRRMMAA II ÜÜZZEERRÇÇ FFTTLL KK DDEERREE VVEE DDEE RRMMEENN DDEERREE AARRAASSII

RAPORU HAZIRLAYAN:

KISIKLI – Büyük Çaml ca Cad. Tel. : (0 216) 422 67 34 – 422 67 36Ba çay Sok. No : 3 Çaml ca – STANBUL Fax : (0 216) 422 67 32

E-mail: [email protected] Web: www.mimkoas.com.tr

ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu

STANBUL - A USTOS 2010

M K OMÜHEND SL K, MALAT, MÜ AV RL K, KOORD NASYON ve T C. A. .ENGINEERING CONSTRUCTION MANUFACTURING CONSULTING & TRADE

M E L E T E N E R JE L E K T R K Ü R E T M V E C . A . .

mailto:[email protected]

http://www.mimkoas.com.tr

MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE C.A. . ORDU HES ÇED RAPORU

2

PROJE Sahibinin Ad MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VEC.A. .

AdresiKavac k Mahallesi Ekinciler Cad. Ertürk Sok.No:3 34810Beykoz/ STANBUL

Telefon ve Faks Numaralar 0 216 - 680 41 80 (Tel)0 216 - 425 91 92 (Fax)

Projenin AdORDU HES (Ordu HES, Ordu Regülâtörleri,Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme veBeton Santralleri) ÇED RAPORU

Proje Bedeli 185 657 931 TLProje çin Seçilen Yerin Aç kAdresi:( li, lçesi, Beldesi, Mevkii)

Ordu li-Kabadüz lçesi, Melet Irma ÜzeriÇiftlik Dere ve De irmen Dere Aras

Proje çin Seçilen Yerin Koordinatlar ,Zone li ik Sahifede verilmi tir.

Projenin ÇED Yönetmeli iKapsam ndaki Yeri (Sektörü, AltSektörü)

EK-1 Madde 16 :Kurulu gücü 25 MW ve üzeri nehir tipisantraller

EK II-Madde 19: (Haz r beton tesisleri, çimento veyadi er ba lay maddeler kullan larak s rma, darbe,sarsma veya titre im yoluyla ekillendirilmi malzemeüreten tesisler, ön gerilimli beton eleman , gaz beton,betopan, ve benzeri üretim yapan tesisler)

EK II-Madde 42-d: 1 inci ve 2 inci grup madenlerin hertürlü i leme sokulmas (k rma-eleme, ö ütme, y kama vebenzeri)

ÇED RAPORU RaporunuHaz rlayan Kurulu un/Çal maGrubunun Ad

MKO Müh. Mü . Koor. ve Tic. A.

ÇED RAPORU RaporunuHaz rlayan Kurulu un Adresi

kl -Büyükçaml ca Cad. Ba çay Sok. No:16Üsküdar- STANBUL

ÇED RAPORU RaporunuHaz rlayan Kurulu un Telefon veFaks Numaralar

0216 – 422 67 34/36 (Tel)0216 – 422 67 32 (Fax)[email protected]

Rapor Sunum Tarihi (*)Karar No ve Tarihi (**)

11/08/2010.…./.…/2010

(*)Sunum ÇED Raporu ise Sunum tarihi yaz lmal , (**) Nihai rapor ise …./…./200.. eklinde bo b rak lmal r. Karar No

ve tarih Bakanl k taraf ndan doldurulacakt r.

mailto:[email protected]

http://www.mimkoas.com.tr


3

UTM ED50 6 Derecelik Koordinatlar

DATUM TÜRÜ DOM ZON ÖLÇEK ELEMAN SIRASIED-50 UTM 39 37T 6 DERECE SA A-YUKARIHES408197.29:4527265.96408117.17:4527258.52408119.58:4527286.60408189.75:4527293.11408188.13:4527308.93408141.85:4527304.63

Dengeleme Bacas407921.25:4526919.35

Ordu-1 Regülatör399665.81:4522013.34399665.35:4521973.89399665.35:4521928.34400315.18:4522101.63

Ordu-2 Regülatör400324.46:4522144.06400331.53:4522161.30400343.02:4522174.12400408.88:4522229.81400467.23:4522230.25400505.24:4522231.58

Çökeltim Havuzu400463.18:4522244.41400411.20:4522242.78400410.25:4522323.17400462.40:4522325.09

rma Eleme ve Beton Santrali-1404169.24:4525102.88



Enerji Tüneli Güzergâh400444.20:4522363.27402439.18:4523921.25402463.51:4523931.42404866.49:4524243.28404969.11:4524284.37406600.96:4525572.20406609.63:4525579.56407910.06:4526907.92407932.44:4526930.78408113.26:4527115.49408122.96:4527129.57408144.47:4527176.35

Bas nçl Kondüvi Güzergâh404866.49:4524243.28404888.61:4524246.15404948.76:4524269.66404957.45:4524275.17404969.11:4524284.37

letim Tüneli Güzergâh399634.41:4521919.93399670.21:4521862.34399713.27:4521842.15400348.06:4522005.81400386.02:4522042.76400404.09:4522078.29

Yakla m Tüneli-1 Güzergâh402399.63:4523963.19402434.95:4523917.94



4

Co rafik KoordinatlarDATUM TÜRÜ FADE EKL ELEMAN SIRASIWGS-84 CO RAF K DERECE. KES R ENLEM-BOYLAMHES37.9100000:40.890000037.9100000:40.890000037.9100000:40.890000037.9100000:40.890000037.9100000:40.890000037.9100000:40.8900000

Dengeleme Bacas37.9100000:40.8900000

Ordu-1 Regülatör37.8200000:40.840000037.8200000:40.840000037.8200000:40.840000037.8200000:40.840000037.8200000:40.840000037.8200000:40.8400000

Ordu-2 Regülatör37.8100000:40.840000037.8100000:40.840000037.8100000:40.840000037.8200000:40.8400000




Enerji Tüneli Güzergâh37.8200000:40.850000037.8400000:40.860000037.8400000:40.860000037.8700000:40.860000037.8700000:40.860000037.8900000:40.880000037.8900000:40.880000037.9100000:40.890000037.9100000:40.890000037.9100000:40.890000037.9100000:40.8900000

Bas nçl Kondüvi Güzergâh37.8700000:40.860000037.8700000:40.860000037.8700000:40.860000037.8700000:40.860000037.8700000:40.8600000

letim Tüneli Güzergâh37.8100000:40.840000037.8100000:40.840000037.8100000:40.840000037.8200000:40.840000037.8200000:40.840000037.8200000:40.8400000




5

NDEK LER

TABLOLAR L STES ........................................................................................................... 11EK LLER L STES ............................................................................................................. 13

FOTO RAFLAR L STES .................................................................................................. 14EKLER L STES ................................................................................................................... 15BÖLÜM I: PROJEN N TANIMI VE AMACI ................................................................. 16BÖLÜM II: PROJE N SEÇ LEN YER N KONUMU .............................................. 23II.1. Projenin yeri ( lgili Valilik veya Belediye taraf ndan do rulu u onanm olan proje yerinin,

lejant ve plan notlar n da yer ald onanl Çevre Düzeni Plan ve mar Planlar üzerinde,bu planlar yoksa mevcut arazi kullan m haritas üzerinde gösterimi), ..................................... 23

II.2. Proje kapsam ndaki (malzeme ocaklar , beton santralleri ve k rma-eleme- y kama tesisleridahil ) ünitelerin konumu, teknik altyap üniteleri, idari ve sosyal üniteler, varsa di erüniteler, bunlar için belirlenen kapal ve aç k alan büyüklükleri, bu ünitelerin proje alaniçindeki konumlar n vaziyet plan veya kroki üzerinde gösterimi, di er tekniklerle temsiliresim veya maket benzeri gösterimler,) ...................................................................................... 31

Bölüm III: PROJEN N EKONOM K VE SOSYAL BOYUTLARI .............................. 48III.1. Projenin gerçekle mesi ile ilgili yat m program ve finans kaynaklar ................................. 48III.2 Projenin gerçekle mesi ile ilgili i ak m emas veya zamanlama tablosu .............................. 48III.3. Projenin fayda-maliyet analizi .................................................................................................... 49III.4. Proje kapsam nda olmayan ancak projenin gerçekle mesine ba olarak, proje sahibi veya

di er yat mc lar taraf ndan gerçekle tirilmesi planlanan di er ekonomik, sosyal ve altyapprojeleri ......................................................................................................................................... 51

III.5. Proje kapsam nda olmayan ancak projenin gerçekle ebilmesi için zaruri olan ve proje sahibiveya di er yat mc lar taraf ndan gerçekle tirilmesi planlanan di er ekonomik, sosyal vealtyap projeleri ............................................................................................................................ 52

III.6. Kamula rma ve/veya yeniden yerle imin nas l yap laca ..................................................... 52III.7. Di er hususlar .............................................................................................................................. 55

BÖLÜM IV:PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGÜLÂTÖR, HES,MALZEMEOCAKLARI, BETON SANTRALLER VE KIRMA ELEME YIKAMA TES SLERPROJES NDEN ETK LENECEK ALANIN BEL RLENMES VE BU ALAN

NDEK MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELL KLER N AÇIKLANMASI (*) .............. 56IV.1. Projeden etkilenecek alan n belirlenmesi, (etki alan n nas l ve neye göre belirlendi i

aç klanacak ve etki alan harita üzerinde gösterilecek) ............................................................. 56IV.2. Etki Alan çerisindeki Fiziksel ve biyolojik çevrenin özellikleri ve do al kaynaklar n

kullan ....................................................................................................................................... 59IV.2.1.Meteorolojik ve iklimsel özellikler ............................................................................................ 59IV.2.2.Jeolojik özellikler (proje alan ile malzeme ocaklar n jeolojik yap n(jeolojik harita

kesitlerinin), jeoteknik etütler,fiziko-kimyasal özellikleri, tektonik hareketler vedepremsellik, stratigrafik kolon kesitler, sondajlara ait loglar, mineral kaynaklar, heyelan,benzersiz olu umlar, ç , sel, kaya dü mesi ba klar alt nda incelenmesi, 1/100000,


6

1/25000 ve/veya 1/5000'lik jeolojik harita ve lejant varsa jeoteknik etütler ve bunlara aitbilgi, ekil ve haritalar), ............................................................................................................... 65

IV.2.3. Hidrojeolojik özellikleri (yer alt ve termal su kaynaklar , yer alt su seviyeleri, miktarlar ,emniyetli çekim de erleri, kaynaklar n debileri, mevcut ve planlanan kullan ), ................ 73

IV.2.4. Hidrolojik Özellikler (yüzeysel su kaynaklar n -deniz, göl, akarsu ve di er sulak alanlar-fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, akarsular n debileri, mevsimlikde imleri, ta nlar, su toplama havzas , sedimantasyon, drenaj, tüm su kaynaklar n kkullan mlar ve k ekosistemleri ............................................................................................... 74

IV.2.5. Yüzeysel su kaynaklar n mevcut ve planlanan kullan (içme, kullanma, sulama suyu,su ürünleri istihsali, ula m, turizm, elektrik üretimi, di er kullan mlar ve bunlar n projesahas na göre konumlar , mesafeleri), ........................................................................................ 75

V.2.6. Projenin yer ald havzan n su kullan m durumu, (içme kullanma suyu amaçl herhangi birsu kayna havzas nda kal p kalmad v.s. dahil),ya -ak ili kisi, ekolojik potansiyeli,projenin kurulaca su kayna n/kaynaklar n uzun y llara ait ayl k ortalama de erleri(m³/sn), ak m gözlem istasyonlar ve regülatör yerlerini temsil eden uzun y llara ait ak mde erlerinin, ilgili kurum (bu verilerin temin edildi i kurum) onay al narak sunulmas , ...... 76

IV.2.7.Toprak özellikleri ve kullan m durumu (topra n f ziksel-kimyasal ve biyolojik özellikleri,arazi kullan m kabiliyeti s flamas , erozyon, topra n mevcut kullan ), .......................... 85

IV.2.8. Tar m alanlar (tar msal geli im proje alanlar , özel mahsul plantasyon alanlar ) sulu vekuru tar m arazilerinin büyüklü ü, ürün desenleri ve bunlar n y ll k üretim miktarlar ,ürünlerin ülke tar ndaki yeri ve ekonomik de eri, ................................................................ 87

IV.2.9. Orman Alanlar (a aç türleri ve miktarlar , kaplad alan büyüklükleri ve kapalbunlar n mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullan m amaçlar ), Proje sahas n i lendi i1/25.000 ölçekli me cere haritas , ............................................................................................... 88

IV.2.10. Koruma alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar , Sulak Alanlar, Tabiat An tlar , TabiatKoruma Alanlar , Yaban Hayat Koruma Alanlar , Biyogenetik Rezerv Alanlar , BiyosferRezervleri, Do al Sit ve An tlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, ÖzelÇevre Koruma Alanlar , Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu kapsam ndaki alanlar), 88

IV.2.11. ç sulardaki (göl, akarsu) canl türleri (bu türlerin tabii karakterleri, ulusal ve uluslararasmevzuatla koruma alt na al nan türler; bunlar n üreme, beslenme, s nma ve ya amaortamlar ; bu ortamlar için belirlenen koruma kararlar ), .......................................................... 91

IV.2.12. Flora ve Fauna (türler, endemik özellikle lokal endemik bitki türleri, alanda do al olarakya ayan hayvan türleri, ulusal ve uluslararas mevzuatla koruma alt na al nan türler, nadir venesli tehlikeye dü mü türler ve bunlar n alandaki bulunu yerleri, av hayvanlar n adlar ,popülasyonlar ve bunlar için al nan Merkez Av Komisyonu Kararlar ) proje alan ndakivejetasyon tiplerinin bir harita üzerinde gösterilmesi. Projeden ve çal malardan etkilenecekcanl lar için al nmas gereken koruma önlemleri (in aat ve i letme a amas nda). Arazideyap lacak flora çal malar n vejetasyon döneminde gerçekle tirilmesi ve bu döneminbelirtilmesi, ................................................................................................................................... 94

IV.2.13. Madenler ve Fosil Yak t Kaynaklar (rezerv miktarlar , mevcut ve planlanan i letilmedurumlar , y ll k üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullan mlar için önemi ve ekonomikde erleri), ................................................................................................................................... 120

IV.2.14. Hayvanc k (türleri, beslenme alanlar , y ll k üretim miktarlar , bu ürünlerin ülkeekonomisindeki yeri ve de eri), ................................................................................................ 121


7

IV.2.15. Devletin yetkili organlar n hüküm ve tasarrufu alt nda bulunan araziler (Askeri YasakBölgeler, kamu kurum ve kurulu lar na belirli amaçlarla tahsis edilmi alanlar, vb.), ......... 121

IV.2.16. Proje yeri ve etki alan n hava, su, toprak ve gürültü aç ndan mevcut kirlilik yükününbelirlenmesi, ............................................................................................................................... 121

IV.2.17. Di er özellikler. ..................................................................................................................... 123IV.3.Sosyo - Ekonomik Çevrenin Özellikleri ..................................................................................... 123IV.3.1.Ekonomik özellikler (yörenin ekonomik yap olu turan ba ca sektörler, yöresel

gücünün bu sektörlere da , sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin yöre ve ülkeekonomisi içindeki yeri ve önemi, di er bilgiler) .................................................................... 123

IV.3.2.Nüfus (yöredeki kentsel ve k rsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus art oranlar ,ortalama hane halk nüfusu, di er bilgiler), ............................................................................. 124

IV.3.3.Gelir (yöredeki gelirin i kollar na da , i kollar itibariyle ki i ba na dü en maksimum,minimum ve ortalama gelir), ..................................................................................................... 126

IV.3.4. sizlik (yöredeki i siz nüfus ve faal nüfusa oran ),................................................................ 127IV.3.5.Yöredeki sosyal altyap hizmetleri (e itim, sa k, kültür hizmetleri ve bu hizmetlerden

yararlan lma durumu), ............................................................................................................... 127IV.3.6.Kentsel ve k rsal arazi kullan mlar (yerle me alanlar n da , mevcut ve planlanan

kullan m alanlar , bu kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar, turizm alanlar vb.) ................... 128IV.3.7. Di er özellikler ........................................................................................................................ 130

BÖLÜM V: PROJEN N BÖLÜM IV'DE TANIMLANAN ALAN ÜZER NDEKETK LER VE ALINACAK ÖNLEMLER ..................................................................... 131V.1. Arazinin haz rlanmas , in aat ve tesis a amas ndaki projeler, fiziksel ve biyolojik çevre

üzerine etkileri ve al nacak önlemler (Regülatörler, Malzeme Ocaklar , HES, iletim kanalve/veya tüneli, beton santralleri, k rma-eleme y kama tesisleri dahil), ................................. 131

V.1.1.Arazinin haz rlanmas için yap lacak i ler kapsam nda nerelerde ve ne kadar alanda hafriyatyap laca , hafriyat miktar , hafriyat art toprak, ta , kum vb. maddelerin nerelereta nacaklar , nerelerde depolanacaklar ( hafriyat depo alanlar n akarsulara s r olmasdurumunda 1/1000 ölçekli haritada i lenmesini) veya hangi amaçlar için kullan lacaklar ,hafriyat s ras nda kullan lacak malzemeler, ............................................................................. 131

V.1.2.Arazinin haz rlanmas s ras nda ve ayr ca ünitelerin in as nda kullan lacak maddelerdenparlay , patlay , tehlikeli, toksik ve kimyasal olanlar n ta mlar , depolanmalar vekullan mlar , bu i ler için kullan lacak aletler ve makineler, .................................................. 137

V.1.3. Ta n önleme ve drenaj i lemleri ........................................................................................... 137V.1.4.Proje alan içindeki su ortamlar nda herhangi bir amaçla gerçekle tirilecek kaz , dip taramas

vb. i lemler nedeni ile ç kar lacak ta , kum, çak l ve benzeri maddelerin miktarlar , nerelereta nacaklar veya hangi amaçlar için kullan lacaklar ............................................................ 138

V.1.5.Regülatörler, HES iletim kanal , tünel yap ve servis yollar n yap dolay ylakullan lacak malzemenin nereden, nas l ve ne miktarda temin edilece i, ............................. 138

V.1.6. aat a amas nda kullan lmak üzere aç lacak olan ta oca , kum oca , kil oca gibimalzeme ocaklar n say , ocaklar n alan büyüklükleri, i letme alan büyüklükleri vekoordinatlar , y llara ba planlanan üretim miktarlar , uygulanacak üretim yöntemleri,


8

basamak yüksekli i, geni li i, ev aç , basamak say , ocaklar n ba lang ç ve nihaidurumlar n imalat haritalar üzerinde gösterimi, .................................................................. 139

V.1.7 Malzeme ocaklar nda patlatma i leminin ne ekilde yap laca n aç klanmas , patlatmapaterni, bir at mda kullan lacak patlay madde miktar , ta mlar , depolanmalar vekullan mlar , hava oku ve kaya f rlamalar hesaplar n yap larak etkilerininde erlendirilmesi,....................................................................................................................... 141

V.1.8. Malzeme ocaklar nda üretim miktarlar n çal ma süreleri (gün-ay-y l), nakliyegüzergahlar , ula m altyap plan , altyap n in as ile ilgili i lemler, kullan lacak makineekipmanlar , ................................................................................................................................ 141

V.1.9 K rma-eleme ve y kama tesislerinin kurulaca alan n, teknolojisi, üretim miktarlar nçal ma süreleri (gün-ay-y l), ula m altyap plan , altyap n in as ile ilgili i lemler,kullan lacak makine ekipmanlar , ............................................................................................. 141

V.1.10. Beton Santral tesisinin kapasitesi, teknolojisi, üretim miktarlar n çal ma süreleri (gün-ay-y l), ula m altyap plan , altyap n in as ile ilgili i lemler, kullan lacak makineekipmanlar , ................................................................................................................................ 142

V.1.11. aat esnas nda k rma, ö ütme, y kama-eleme, ta ma ve depolama gibi toz yaylemler, kümülatif de erler, ..................................................................................................... 143

V.1.12. Zemin emniyeti, regülatör ve kanal yap lar ndan su kaça olmamas için yap lacaklemler, ...................................................................................................................................... 151

V.1.15. Arazinin haz rlanmas ndan ünitelerin aç lmas na dek yap lacak i lerde kullan lacakyak tlar n türleri, özellikleri, olu acak emisyonlar, ................................................................. 151

V.1.16. Proje kapsam nda kullan lacak suyun temin edilece i kaynaklardan al nacak su miktarlar ,su temini sistemi ve bu sular n kullan m amaçlar na göre miktarlar , olu acak at k sular ncins ve miktarlar , de arj edilece i ortamlar, ........................................................................... 153

V.1.17. Arazinin haz rlanmas ndan ünitelerin aç lmas na dek meydana gelecek kat at k miktar , neekilde bertaraf edilece i, .......................................................................................................... 154

V.1.18. Arazinin haz rlanmas ndan ba layarak ünitelerin aç lmas na dek yap lacak i ler nedeni ilemeydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynaklar ve seviyesi, kümülatif de erler, V.1.19.Proje alan beton santral ve konkasör tesisi dahil olmak üzere yer alt ve yerüstünde bulunankültür ve tabiat varl klar na (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kal nt lara, korunmasgerekli do al de erlere) olabilecek etkilerin belirlenmesi ...................................................... 157

V.1.19. Arazinin haz rlanmas ndan ba layarak ünitelerin aç lmas na dek yerine getirilecek i lerdeçal acak personelin ve bu personele ba nüfusun konut ve di er teknik/sosyal altyapihtiyaçlar n nerelerde ve nas l temin edilece i, .................................................................... 157

V.1.20. Arazinin haz rlanmas ndan ba layarak ünitelerin aç lmas na dek sürdürülecek i lerden,insan sa ve çevre için riskli ve tehlikeli olanlar,............................................................... 158

V.1.21. Proje alan nda, peyzaj ö eleri yaratmak veya di er amaçlarla yap lacak sahadüzenlemelerinin (a açland rmalar ve/veya ye il alan düzenlemeleri vb.) ne kadar alanda,nas l yap laca , bunun için seçilecek bitki ve a aç türleri, .................................................... 161

V.1.22. Proje alan nda ve yak n çevresinde (malzeme ocaklar , beton santralleri ve k rma-eleme-kama tesisleri dahil olmak üzere) yeralt ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat

varl klar na (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kal nt lara, korunmas gerekli do alde erlere) olabilecek etkilerin belirlenmesi, ............................................................................ 161


9

V.1.23. Di er özellikler. ....................................................................................................................... 161V.2. Projenin i letme a amas ndaki projeler, fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri ve al nacak

önlemler ...................................................................................................................................... 161V.2.1. Proje kapsam ndaki tüm ünitelerin özellikleri, hangi faaliyetlerin hangi ünitelerde

gerçekle tirilece i, kapasiteleri, ünitelerde üretilecek mal ve/veya hizmetler, nihai ve yanürünlerin üretim miktarlar , ....................................................................................................... 161

V.2.2. Ulusal ve uluslararas mevzuatla korunmas gereken alanlar üzerine etkiler,....................... 162V.2.3. Kayna n kullan lmas ve regülatör yap lar nda su tutulmas sonucu su kalitesine ve su

ortam ndaki canl lara olabilecek etkiler, akarsuda mevcut bal k türlerine ait geçi yap lar ,162V.2.4. Melet rma yata na b rak lacak can suyu hesab {havza ak mlar ,havzan n

özellikleri,nehir habitat n mevsimsel ihtiyaçlar ,yatak ve kesit durumu, ya -ak ili kisi,ekolojik potansiyel, son 10 y ll k ortalama debiler, varsa ulusal ve uluslar aras mevzuatlakorunan bal k türleri ve muhtemel ihtiyaçlar , su haklar (içme-kullanma veya di er amaçlkullan mlar, v.b) dikkate al nmal }, ya alan , ak m gözlem istasyonlar ve mansap cansuyu ç yerini gösteren çizimler, .......................................................................................... 163

V.2.5. Suyun temin edilece i kayna n kullan lmas , su tutulmas sonucu mansapta olabilecekde imler, bu de imlerin su kalitesine ve su ortam ndaki canl lara etkileri, do al ya amüzerine etkiler (heyelan, erozyon, nehir hidrolojisi, sucul ya am, sediment geli i vb.), ....... 164

V.2.6. Projenin membaa ve mansab nda varsa di er projelerin (baraj, regülatör, HES vb)belirtilmesi, ekosistem üzerindeki etkilerinin de erlendirilmesi, ........................................... 166

V.2.7. Su kayna na ait varsa di er kullan m ekilleri (mansapta kalan yerle im yerlerine ili kin suhaklar , içme-kullanma, sulama, tar msal faaliyetler, bal k üretim tesisi vb) ve etkileri, ..... 166

V.2.8. Yeralt ve yüzeysel su kaynaklar na olabilecek etkiler (su kullan , proje debisi, iletimkanal n uzunlu u, Irmak yata n geni li i, Irma n alüvyon yap vb. parametrelerinde erlendirilmesi ), .................................................................................................................... 166

V.2.9. Projenin i letilmesi s ras nda çal acak personelin ve bu personele ba nüfusun konut vedi er sosyal/teknik altyap ihtiyaçlar n nerelerde, nas l temin edilece i, ........................... 167

V.2.10. dari ve sosyal ünitelerde içme ve kullanma amaçl sular n kullan sonras nda olu acakat k sular n ar lmas için uygulanacak ar tma tesisi karakteristi i, prosesinindetayland lmas ve ar lan at k sular n hangi al ortamlara, ne miktarlarda, nas lverilece i, ................................................................................................................................... 167

V.2.11. Konut, sosyal ve idari tesislerden olu acak kat at k miktar ve özellikleri, bu at klar nnerelere ve nas l ta nacaklar veya hangi amaçlar için ve ne ekilde de erlendirilece i, .... 168

V.2.12. . Proje ünitelerinin i letilmesi s ras nda olu acak gürültünün kaynaklar ve kontrolü içinal nacak önlemler, ...................................................................................................................... 170

V.2.13. . Orman alanlar na olabilecek etki (orman yang nlar da dahil) ve bu etkilere kar al nacaktedbirlerin tan mlanmas ............................................................................................................ 170

V.2.14. Sosyal etki de erlendirmesi .................................................................................................... 170V.2.15. Di er özellikler. ....................................................................................................................... 170V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri .................................................................... 171


10

V.3.1. Proje ile gerçekle mesi beklenen gelir art lar ; yarat lacak istihdam imkanlar , nüfushareketleri, göçler, e itim, sa k, kültür, di er sosyal ve teknik altyap hizmetleri ve buhizmetlerden yararlan lma durumlar nda de iklikler vb. ..................................................... 171

V.3.2. Çevresel fayda-maliyet analizi ................................................................................................. 171

BÖLÜM VI: LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLAB LECEK VESÜREN ETK LER VE BU ETK LERE KAR I ALINACAK ÖNLEMLER............. 173VI.1. Arazi slah ................................................................................................................................... 173VI.2. Proje alan , malzeme ocaklar , beton santrali ve k rma eleme ve y kama tesisinde yap lacak

arazi slah ve reklamasyon çal malar , ................................................................................... 173V1.3. Mevcut su kaynaklar na etkiler, ................................................................................................ 173

BÖLÜM VII: PROJEN N ALTERNAT FLER ............................................................ 174BÖLÜM VIII : ZLEME PROGRAMI ............................................................................ 175VIII.1.Faaliyetin in aat için önerilen izleme program , faaliyetin i letmesi ve i letme sonras için

önerilen izleme program ve acil müdahale plan ..................................................................... 175VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda. Yeterlik Tebli i'nde "Yeterlik Belgesi alan

kurum/kurulu lar n yükümlülükleri" ba n ikinci paragraf nda yer alan hususlar ngerçekle tirilmesi ile ilgili program .......................................................................................... 182

BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI ................................................................................... 183BÖLÜM X: YUKARIDAK BA LIKLAR ALTINDA VER LEN B LG LER NTEKN K OLMAYAN B R ÖZET ................................................................................... 184BÖLÜM XI: SONUÇLAR .................................................................................................. 186NOTLAR ve KAYNAKLAR : ............................................................................................ 193


11

TABLOLAR L STESTablo 1: Ki i Ba na Elektrik Tüketim Miktar ((kWh/y l) ) (2008 y ) ............................. 17Tablo 2: Kaynaklara Göre Enerji Üretimi (2005 y ) ........................................................... 18Tablo 3: Kaynaklara Göre Enerji Üretimi (2007 y ) ........................................................... 18Tablo 4: 2010-2018 Y llar aras Enerji Talebi (Yüksek Senaryoya Göre ) ........................ 19Tablo 5: Dünya ve Türkiye Hidroelektrik (HES) Potansiyeli .............................................. 20Tablo 6: Tünel Güzergahlar Aks Koordinatlar .................................................................... 29Tablo 7: Projede Kurulacak Olan Mahallerin Kö e Koordinatlar ....................................... 30Tablo 8: Projede Kurulacak Olan Hafriyat Döküm Alanlar n Koordinatlar ................... 31Tablo 9: Türbin Ünitesi Karakteristik Özellikleri ................................................................. 34Tablo 10: Ordu Regülatörü-1 Karakteristik Özellikleri ........................................................ 36Tablo 11: Ordu Regülatörü-2 Karakteristik Özellikleri ........................................................ 37Tablo 12: letim Tüneli Karakteristik Özellikleri .................................................................. 38Tablo 13: Çökeltim Havuzu Karakteristik Özellikleri .......................................................... 38Tablo 14: Yükleme Havuzu Karakteristik Özellikleri .......................................................... 39Tablo 15:Enerji Tüneli Karakteristik Özellikleri................................................................... 39Tablo 16:Denge Bacas Karakteristik Özellikleri .................................................................. 40Tablo 17: Hidroelektrik Santrali Genel Karakteristik Özellikleri ........................................ 40Tablo 18: Hidroelektrik Santrali Özel Karakteristik Özellikleri .......................................... 41Tablo 19:Dizel Jeneratör Karakteristik Özellikleri ............................................................... 42Tablo 20:Enerji Nakil Hatt Karakteristik Özellikleri ........................................................... 42Tablo 21:Kuyruk suyu Kanal Karakteristik Özellikleri ....................................................... 42Tablo 22: rma-y kama-Eleme Tesisine ait Karakteristik De erleri ................................. 43Tablo 23: Beton Santralleri Karakteristik De erleri ............................................................. 45Tablo 24:Projenin aat Dönemine Ait Zamanlama Tablosu ............................................. 48Tablo 25: Ordu Regülatörü Ve Hidroelektrik Santral Projesi Y ll k Gelirleri .................... 50Tablo 26: Ordu Regülatörü Ve Hidroelektrik Santral Projesi Y ll k Gelirleri(%30 ndirimliKe fe Göre) ............................................................................................................................... 50Tablo 27: Özel Mülkiyet Alanlar n Kamula rma Nedenleri ve Kamula lacakAlanlar (m²) .............................................................................................................................. 52Tablo 28: rtifak Hakk ile Kamula lacak Alanlar (m²) ................................................... 53Tablo 29. cakl k De erleri (1975-2009) ............................................................................. 59Tablo 30. Yerel Bas nç De erleri (1975-2009) ..................................................................... 59Tablo 31. Ya De erleri (1975–2009)................................................................................. 60Tablo 32. Ba l Nem De erleri (1975-2009) ......................................................................... 61Tablo 33. Buharla ma De erleri (Devrekani Met. stasyonu Verileri 1975-2009) ............. 62Tablo 34:Sisli, kar ya , kar örtülü günler ile en yüksek kar örtüsü kal nl (1975-2009)63Tablo 35: Yönlere Göre Rüzgâr n Esme Say lar De erleri ................................................. 63Tablo 36: Yönlere Göre Ortalama Ayl k ve Y ll k Rüzgâr Esme H (m/sn) .................... 64Tablo 37: Ak m Gözlem stasyonlar ..................................................................................... 78Tablo 38: (2247) AGI Ayl k Do al Ak mlar (m³s) .............................................................. 80Tablo 39: (22-67) AGI Ayl k Do al Ak mlar (m³s)............................................................. 82Tablo 40: Ordu II Regülatörü Ayl k Do al Ak mlar (m³s).................................................. 83Tablo 41: Ordu II Regülâtörü Ayl k Net Çevrilmi Ak mlar (m³s) .................................... 84Tablo 42: Kabadüz lçesinde Üretilen Tar m Ürünleri (2003) ............................................. 88


12

Tablo 43: Proje Alan ve Çevresinde Bulunan Bal k Türleri ................................................ 91Tablo 44: Proje Sahas Floristik Listesi ................................................................................. 96Tablo 45: Proje Sahalar nda ve Yak n Çevrede Ya ad Belirlenen kiya aml(Amphibia)Türleri .................................................................................................................. 107Tablo 46: Proje Sahalar nda ve Yak n Çevrede Ya ad Belirlenen Sürüngen(Reptilia)Türleri ...................................................................................................................... 108Tablo 47: Proje Sahalar nda ve Yak n Çevrede Ya ad Belirlenen Ku (Türleri) Türleri110Tablo 48: Ruhsatl Ocak Sahalar ve Adetleri ..................................................................... 120Tablo 49:Ordu li Hava Kalitesi Ölçüm Verileri ................................................................. 122Tablo 50:Proje alan nda yap lan Arka Plan Gürültü Ölçüm Sonuçlar .............................. 123Tablo 51:Kabadüz lçesi ve k rsal yerle imlerin 2008 Y Nüfus verileri ........................ 126Tablo 52:Proje Alan nda Yap lacak Kaz Üniteleri ve Miktar .......................................... 131Tablo 53:Hafriyat n Kullan m veya Depolama Yerleri ve Miktar ................................... 132Tablo 54:Hafriyat Depolama Alanlar n Büyüklükleri ve Depolanacak Hafriyat Miktar 133Tablo 55:ORDU HES Projesinde Kritik Noktalarda Belirlenen Ta n Debileri ............. 138Tablo 56:Proje Alan nda Kullan lacak Malzeme Miktar ................................................... 139Tablo 57:Malzeme Ocaklar Karakteristik Bilgileri ............................................................ 140Tablo 58: rma-Eleme ve Y kama Tesisinin ve Beton Santralinin Alan ve KapasiteBilgileri ................................................................................................................................... 142Tablo 59:Emisyon Faktörleri ................................................................................................ 144Tablo 60:Emisyon Olu um Bölgelerine Göre Toplam Hafriyat Miktarlar ....................... 145Tablo 61:Bölgesel Noktalarda Hesaplanan Emisyon Miktarlar ........................................ 150Tablo 62:Motorin Özellikleri ................................................................................................ 152Tablo 63:De arj Edilecek At ksularda Öngörülen De erler ............................................... 154Tablo 64: Havada Bulunabilecek Gereken Maksimum Toz Konsantrasyonlar ............... 159Tablo 65:Acil Durum Ekibinin Görevleri ............................................................................ 178Tablo 66: ORDU HES (Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-

kama-Eleme ve Beton Santralleri) zleme Program ...................................................... 180


13

EK LLER L STESekil 1: Kaynaklara Göre Enerji Üretim Grafi i (2005 Y ) ................................................ 18ekil 2: Kaynaklara Göre Enerji Üretim Grafi i (2007 Y ) ................................................ 19ekil 3: Faaliyet Alan n Ordu li’ndeki Konumu (Yer Bulduru Haritas ) ......................... 24ekil 4: Faaliyet Alan Hâlihaz r Haritas ............................................................................... 25ekil 5: Faaliyet Alan n Melet Nehri Havzas ndaki Konumu ............................................ 26ekil 6: K rma-Y kama-Eleme Santrali Tesis Krokisi ........................................................... 44ekil 7: K rma-Y kama-Eleme Santrali Tesis Ak emas .............................................. 45ekil 8: Beton Santrali Ak m emas .................................................................................. 46ekil 9: Beton Santrali Proses Ak m emas .......................................................................... 46ekil 10: Betonda kullan lacak Malzeme Da m Grafi i .................................................... 47ekil 11: Ordu HES Projesi Ak emas ........................................................................... 49ekil 12: Özel ve Kamuya Ait Ta nmaz Mallar n Kamula rma i lemleri için Genel

ak emas ................................................................................................................................ 54ekil 13: Özel Ta nmaz Mallar n Kamula rma i lemleri için ak emas ................... 55ekil 14: Proje Etki Alan ........................................................................................................ 57ekil 15. S cakl k Da m Grafi i .......................................................................................... 59ekil 16: Yerel Bas nç Da m Grafi i .................................................................................. 60ekil 17: Ya Grafi i (1975-2006) ....................................................................................... 61ekil 18: Ba l Nem Da m Grafi i ..................................................................................... 61ekil 19: Buharla ma Da m Grafi i .................................................................................... 62ekil 20: Esme Say lar na Göre Y ll k Rüzgâr Diyagram .................................................... 64ekil 21: Ortalama Rüzgâr H na Göre Y ll k Rüzgar Diyagram ....................................... 65ekil 22: Türkiye Deprem Haritas ......................................................................................... 71ekil 23: Proje Alan n Ordu li Deprem Bölgesindeki Yeri ............................................... 72ekil 24: Proje Alan n Kuzey Anadolu Fay Hatt na Yak nl k Haritas ............................. 72ekil 25: Proje Alan ve Melet Havzas nda Bulunan Di er Tesisler .................................... 76ekil 26: Melet Havzas Hidrometeorolojik Haritas ............................................................. 78ekil 27: Ordu linde Arazi Kabiliyetlerine Göre Toprak S flar ....................................... 85ekil 28: Proje Alan n Ordu li Orman Haritas ndaki Konumu ......................................... 89ekil 29: Proje Alan n Ava Yasakl Sahalara Göre Konumu ............................................. 90ekil 30: IUCN Tehlike Kategorileri ...................................................................................... 92ekil 31:Ordu Maden Rezervleri Haritas ............................................................................. 120ekil 32:Ordu li nüfusunun lçelere Göre Da m Haritas .............................................. 125ekil 33:1 Nolu Hafriyat Döküm Alan Haritas .................................................................. 134ekil 34:2 Nolu Hafriyat Döküm Alan Haritas .................................................................. 134ekil 35:3 Nolu Hafriyat Döküm Alan Haritas .................................................................. 135ekil 36:4 Nolu Hafriyat Döküm Alan Haritas .................................................................. 135ekil 37:5 Nolu Hafriyat Döküm Alan Haritas .................................................................. 136ekil 38:6 Nolu Hafriyat Döküm Alan Haritas .................................................................. 136ekil 39:1 Nolu Kum – Çak l Oca Alan Haritas ............................................................. 140ekil 40: Fosseptik Tip Plan ve Kesiti .................................................................................. 168


14

FOTO RAFLAR L STES

Foto raf 1: Alandan Görünü (Ordu Rügülatörü-2) .............................................................. 27Foto raf 2: Alandan Görünü (HES Alan ) ............................................................................ 27Foto raf 3: Alandan Görünü (Ordu Regülatörü-1) ............................................................... 28Foto raf 4: Alandan Görünü (Beton Santrali-1) ................................................................... 28Foto raf 5: Floristik Foto raflar ............................................................................................ 103


15

EKLER L STES

EK-1 KURUM YAZILARI EK-1-1:Üretim Lisans

EK-1-2:Çevre Düzen Plan YazEK-1-3:Kum-Çak l Oca Ruhsat Talep YazEK-1-4:Su Kalitesi VerileriEK-1-5 Ak m VerileriEK-1-6:Meteorolojik Veriler

EK-2 HAR TALAREK-2-1:1/25.000 Ölçekli Proje Alan Topo rafik HaritasEK-2-2: Proje Alan Jeolojik Haritas

EK-3 PROJELER

EK-4 JEOLOJ K RAPOR

EK-5 AKUST K RAPOR

EK-6 EM SYON TESP T RAPORU

EK-7 YETERL K BELGES KAPSAMINDA ÇALI TIRILMASI TAAHHÜTED LEN PERSONEL TABLOSU


16

BÖLÜM I: PROJEN N TANIMI VE AMACIEnerji; Dünya ve Türkiye genelinde sanayi sektöründe oldu u kadar, teknolojinin ilerlemesi veyayg nla mas nedeniyle halk n günlük ya ant n da en önemli girdilerindendir. Enerjitalebinin sürekli olarak artmas nedeniyle enerji kaynaklar da h zl bir ekilde tükenmektedir.

Özellikle insanl n vazgeçilmezleri aras na giren enerjinin sunumunu yapman n temel ilkeleri;yeterli seviyede enerji, zaman nda, kaliteli ve kesintisiz üretim, üretimin ve pazarlaman nekonomik, güvenilir ve en önemlisi de temiz olarak sunumudur. Bu ilkelerin sa lanabilirli i birülkenin geli mi lik göstergelerindendir. Geli mi li in h zl olarak artmas nedeniyle enerjikaynaklar n tükenmesi yeni enerji kaynaklar n kullan ara lmas ve en önemlisiyenilenebilir enerji kaynaklar n kullan projelerinin özendirilmesi EPDK’n n temel ilkelerihaline gelmi tir. Sürdürülebilir bir dengenin sa lanabilmesi için enerji kaynak çe itlili ininsa lanmas ve konvansiyonel enerji kaynaklar n yan nda, yenilenebilir enerji kaynaklar nkullan ma sunulmas büyük önem kazanm r.

TE n 1913-2003 verileri do rultusunda Türkiye’deki kurulu gücün y llara göre da nabak ld nda 1913 y nda 17,3 MW olan enerji üretimi 1923 y na kadar %89,6 oran nda artgöstererek 32,8MW’ta ç km r. Türkiye tüketimine ve arza göre her y l art gösteren kurulugüç oranlar ikinci yüksek art 1955-1956 y llar aras nda %44,9 oran nda gerçekle mi tir.Verilere bak ld nda jeotermal ve rüzgâr enerjisinin kurulu güce katk 1984 y nda 17,5 MWile toplam gücün %0,2 oran nda olmu tur. Bu de er 1997 y na kadar sabit kalarak o y ldansonra önemli art la 2003 y itibari ile katk 33,9 MW ile %0,9 oran nda ve 6 y l süresince artise %52 oran nda olmu tur. Kurulu güç olarak 2006 y verilerine göre Türkiye enerji tüketimi40.538,8 MW’d r.

2007 y llar verilerine göre Türkiye, Dünya enerji tüketiminin %0,9’unu gerçekle tirmektedir.Türkiye’deki enerji tüketimi 2007 y nda 2006 y na göre %5 oran nda art göstermi tir.Dünya genelinde bu art n %2,4 mertebesinde oldu u bilinmektedir.

2007 y Dünya enerji verilerine bak ld nda ise yenilenebilir enerji kaynaklar toplam enerjiihtiyac n %28,5 oran kar lamaktad r. Ancak çevre bilincinin 2000’li y llarda dahavurgulanmas ve özellikle son y llardaki petrol varil fiyatlar n dünya genelinde artgöstermesi ile yenilenebilir enerji kaynaklar n kullan n özendirilmesi ile toplam enerjiihtiyac ndaki oranlar n h zla artaca tahmin edilmektedir.

Özellikle Türkiye’nin 2004 y nda atmosfere b rakt 294 milyon ton karbondioksit ile küreselnmaya neden olan ülkeler aras nda 13’ncü s rada yer almas ve 1990-2004 y llar aras nda

%72,6’l k bir art kaydederek atmosferi kirletme konusunda dünyada en h zl art kaydedenülke olmas endi e vericidir. Bu durum dikkate al narak çevre kirlili ine sebebiyet verici enerjiüretim yöntemlerin yerine yenilenebilir kaynaklardan ve çevre dostu durumunda olan üretimteknikleri ile enerjinin üretilmesi yöntemlerine ba vurulmas gerekmektedir.

Türkiye'nin ihtiyaç duydu u enerji, geli mi bir ülke olma çabalar na ko ut olarak günden güneartmaktad r. Sürdürülebilir kalk nman n itici gücü olan enerji kaynaklar n çe itlilikbak ndan neredeyse tamam na sahip ülkemizde, yerli kaynaklar z miktar bak ndanyeterli de ildir. Bu nedenle Türkiye enerji ithalatç bir ülke konumunda bulunmaktad r. Buithalat n kesilmesi için ve Türkiye'nin enerji ihtiyac n güvenli olarak kar lanmas için, birçokülkede oldu u gibi ülkemizde de sonsuz, tükenmeyen, temiz ve d a ba ml olmayanyenilenebilir enerji kaynaklar önem kazanm r.

Yenilenebilir enerji kaynaklar 18 May s 2005 tarih ve 25819 say Resmi Gazete’de


17

yay mlanan Yenilenebilir Enerji Kaynaklar n Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçl Kullan nali kin Kanun’un Madde 3-8’de Yenilenebilir enerji kaynaklar (YEK) : Hidrolik, rüzgâr, güne ,

jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga, ak nt enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerjikaynaklar olarak tan mlanmaktad r.

Türkiye artan enerji ihyac kar lamak amac ile yenilenebilir enerji kaynaklar ndan olanhidrolik enerjiyi, hidroelektrik santralleri kurarak elde etmektedir. Özellikle son y llar n enerjipolitikalar nda öne ç kan bu üretim ülkemiz aç ndan büyük önem ta maktad r. Avrupa’dasanayi elektrik fiyat bak ndan en yüksek ikinci s rada yer alan ülkemizde, sanayinin önemligereklerinden olan elektrik enerjisini üreten tesislerin artmas gerekmektedir. Bu art tahammadde maliyeti olmayan hidroelektrik enerji kritik rol oynamaktad r. Enerji tüketimlerigünün belli saatlerinde artma ve azalma göstermektedir. Pik talepleri kar layabilme vegere inde kolayl kla devreden ç kabilme özelli ine sahip enerji üretim tesislerinin ba nda,hidroelektrik enerji santralleri gelmektedir.

Bir ülkenin kakl nda ve ya am standartlar n bir göstergelerinden biri de fert ba na enerjitüketimi kabul edilmektedir. Türkiye bu yönden pek çok ülkenin gerisinde yer almaktad r. Birülkenin elektrik enerjisi tüketimi o ülkenin kalk nm n bir göstergesidir. 2008 y ndaTürkiye’de ki i ba na y ll k elektrik tüketimi 3 000 kWh (kilovat saat) iken, dünya ortalamas 2500 kWh, geli mi ülkelerde 8 900 kWh, Çin'de 827 kWh, ABD'de ise 12 322 kWhcivar ndad r. Ülkemizin ekonomik ve sosyal bak mdan kalk nmas n sa lanmas içinendüstrile me bir hedef oldu una göre bu endüstrinin ve di er kullan kesimlerin ihtiyac olanenerjinin, yerinde, zaman nda ve güvenilir bir ekilde kar lanmas gerekmektedir. 2008 yitibariyle y ll k ki i ba na elektrik tüketim de erleri Tablo 1’de verilmi tir.

Tablo 1: Ki i Ba na Elektrik Tüketim Miktar ((kWh/y l) ) (2008 y )

Aç klama Ki i Ba naElektrik Tüketimi (kWh/y l)

Dünya Ortalamas 2.500Geli mi Ülkeler 8.900Çin 827ABD 12.322Türkiye 3.000

Ülkemizin hem geli me olan ülkeler aras nda olmas ve dolay yla ya am standartlar n daartmas nedeniyle buna paralel olara enerji ihtiyac n da her y l % 8-10 civar nda artma e ilimigösterdi i görülmektedir. Bu nedenle enerji konusu daima ön planda yer almakta ve yerli enerjikaynaklar n kullan ve geli tirilmesinde çal malar h z kazanmaktad r.

Türkiye konvansiyonel enerji kaynaklar bak ndan (petrol, do algaz ve kömür gibi enerjikaynaklar ) zengin de ildir. Petrol ve do algaz gereksiniminin büyük bir k sm döviz ödeyerekithal etmektedir.

Termik santrallerde i letme maliyeti 5 sent/kWh iken hidroelektrik santraller 0,20 sent/kWh’d r.Hidroelektirk santraller üretti i her kWh için 4,80 sent Ülke ekonomisine müspet katksa lamaktad rlar.

2000 y nda toplam 27,3 bin MW toplam elektrik üretim kapasitesine sahip olan Türkiye’nin,2006 y nda toplam üretim kapasitesi 39 bin MW seviyesi üzerine ç km r. Artan kapasiteye baolarak da toplam elektrik üretimi 2005 y nda 161 958 GWh't r. Bunun 122 243 GWh' termik, 39560 GWh' hidroelektrik enerji kaynaklard r. (%75.5 termik, %24.4 hidroelektrik enerji, %0.1


18

jeotermal + rüzgar) Tablo 2’de 2005 y enerji üretimi ve kaynaklar verilmi tir. ekil 1’de isebunlar n grafik gösterimi verilmi tir.

Elektrik üretimi sadece 2001 y ndaki ekonomik kriz nedeniyle talepteki azalmaya ba olarakdü göstermi , bunun d nda tüm y llarda artarak devam etmi tir. Bu a amada elektrik üretiminin%42’si termik, %24’ü hidrolik, %25’i kömür geri kalan k sm ise fueloil, rüzgar gibi di erkaynaklardan elde edilmektedir. 2007 y nda enerji üretim tessleri kapasitesi 240.919 GWh ikenbunlar 191.555 GWh gerçek üretim yapm lard r. Bu üretimin 35.851 GWh’lik k sm hidroelektriksantrallerden üretilmi tir. Tablo 3 ve ekil 2’de 2007 y nda üretilen enerji üretiminin kaynaklarada ve miktarlar gösterilmi tir.

Tablo 2: Kaynaklara Göre Enerji Üretimi (2005 y )

Enerji Üretim Kayna Enerji ÜretimiMiktar (GWh) Oran (%)

Termik Enerji 122.243 75,5

Hidroelektrik Enerji 39.560 24,4

Di er Enerjiler (Jeotermal+Rüzgâr) 155 0,1

TOPLAM 161.958 100

ekil 1: Kaynaklara Göre Enerji Üretim Grafi i (2005 Y )

Tablo 3: Kaynaklara Göre Enerji Üretimi (2007 y )

Enerji Üretim Kayna

Kurulu Güç(MW)

Ort. ÜretimKapasitesi

(GWh)

GerçekÜretimMiktar(GWh)

GerçekÜretime

Göre Oran(%)

Ta kömürü+ thal Kömür+Linyit 10.197 66.899 53.431 27.893

Petrol+Motorin+Nafta+LPG 2.471 16.119 6.527 3.407Do algaz 14.560 108.853 95.025 49.606Di er 43 313 214 0.112Termik Toplam 27.271 192.184 155.196 81.018Jeotermal+RES 169 620 511 0.267Hidroelektrik 13.395 48.112 35.851 18.715TOPLAM 40.835 240.915 191.559 100.000


19

Kaynak: Türkiye Elektrik letim A. . Genel Müdürlü ü APK Dairesi Ba kanl

ekil 2: Kaynaklara Göre Enerji Üretim Grafi i (2007 Y )Türkiye elektrik enerjisi brüt tüketimi de erlerinin de imi ise (Türkiye brüt üretimi+d

al m–d sat m) 2007 y nda %8,8 art ile 190 Milyar kWh, 2008 y nda ise %4.2 art ile198.1 Milyar kWh olarak gerçekle mi tir. Türkiye net tüketimi (iç tüketim, ebeke kayb vekaçaklar dahil) 2007 y nda 155.1 Milyar kWh, 2008 y nda ise 161.9 Milyar kWh olmu tur.

Ülkemizde yükselen enerji ihtiyac n yenilenebilir kaynaklardan kar lanmas ve özelliklehidrolik yönden kar lanmas çal malar na bak ld nda; ülkemizin brüt hidroelektrikpotansiyeli 430 milyar kWh/y l, teknik yönden de erlendirilebilir potansiyeli ise 215 milyarkWh/y l olarak belirlenmi tir. 2005 y na göre Türkiye'nin ekonomik olarak yararlan labilirhidroelektrik potansiyeli 129 933 GWh olarak hesaplanm r. Buna göre halen bu potansiyelin%35'i kullan lmaktad r. (39.560 GWh) Hidroelektrik potansiyelinin tam kullan lmasdurumunda büyük bir k sm n kar lanaca görülmektedir.

Türkiye Elektrik letim A. . Genel Müdürlü ü APK Dairesi Ba kanl taraf ndanhaz rlanan “Türkiye elektrik enerjisi 10 y ll k üretim kapasite projeksiyonu (2009-2018)”çal mas nda ülkemizde 2010 y ndaki puant güç ihtiyac 31246 MW, enerji ihtiyac ise 202730GWh olaca tahmin edilmi tir. Tablo 4’de 2010-2018 y llar aras yüksek senaryoya görehaz rlanm enerji talep miktarlar verilmi tir.

Tablo 4: 2010-2018 Y llar aras Enerji Talebi (Yüksek Senaryoya Göre )

llar Puant Talep Enerji TalebiMW Art (%) GWh Art (%)

2009 29.900 - 194.000 -2010 31.246 4,5 202.730 4,52011 33.276 6,5 215.907 6,52012 35.772 7,5 232.101 7,52013 38.455 7,5 249.508 7,52014 41.339 7,5 268.221 7,52015 44.440 7,5 288.338 7,52016 47.728 7,4 309.675 7,42017 51.260 7,4 332.591 7,42018 55.053 7,4 357.202 7,4

Kaynak: Türkiye Elektrik letim A. . Genel Müdürlü ü APK Dairesi Ba kanl


20

Ülkemizin su kaynaklar bak ndan dünya üzerinde önemli yeri vard r. Dolay yla bukaynaklar n kullan mlar sonucu elde edilebilecek hidroelektrik enerji potansiyelinin toplam129,9 TWh’d r. Bu miktar Dünya hidroelektrik potansiyelinin %1'i, Avrupa potansiyelinin ise%15'i oran ndad r. Tablo 5’de Dünya ve Türkiye hidrolelektirik (HES) potansiyeli verilmi tir.

Tablo 5: Dünya ve Türkiye Hidroelektrik (HES) Potansiyeli

Aç klama Brüt HES Potansiyeli(GWh/y l)

Teknik HES Potansiyeli(GWh/y l)

Ekonomik HESPotansiyeli(GWh/y l)

Dünya 40.150.000 14.060.000 8.905.000Avrupa 3.150.000 1.225.000 1.000.000Türkiye 433.000 216.000 140.000

Ülkemiz Brüt Hidroelektrik Potansiyel bak ndan Avrupa'da ikinci oldu u halde"Kullan lan HE Potansiyel/Ekonomik HE Potansiyel" bak ndan Avrupa’da son s ralardad r.Avrupa ülkeleri ekonomik HE potansiyelin % 92'si de erlendirilmekte ülkemizde ise %35'ide erlendirilmi durumdad r.

Hidroelektrik enerji metodu, karbon ba ms z enerjisi olmas yani atmosfer kirlili inesebebiyet vermemesi nedeniyle “temiz enerji” olarak nitelendirilmektedir. Hem temiz enerjihem de yenilenebilir kaynak olmas hidroelektrik enerji üretimi tercih sebepleri aras ndad r.

Türkiye’de teorik hidroelektrik potansiyel 433 milyar kWh, teknik olarak de erlendirilebilirpotansiyel 216 milyar kWh, teknik ve ekonomik olarak de erlendirilebilir potansiyel ise 140milyar kWh olarak hesaplanm r. Avrupa Birli i’nin ye il enerji için uygulad vergiindirimleri ve destekleme politikalar ekonomik olarak de erlendirilebilir potansiyelin artmassa layacakt r. HES Projelerini di er çal malardan avantajl yapan ba ca özellikleri;

Do ada var olan kaynaklar yararlanmas nehir ve akarsular,Temiz ve sürdürülebilir enerji kayna olmalar ,Hidroelektrik potansiyelimizin yüksek olmas ,Fosil yak t tüketimini azaltmalar neticesinde sera etkisinin azalt na katk lar ,

letilmesi s ras nda herhangi bir at n olu mamas r.Hidrolik enerjinin hammaddesi tamamen su hareketleri oldu undan hava veya çevre

kirlenmesi eklinde bir kirletici etkisi bulunmamaktad r.

MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE T C.A. . taraf ndan planlanan Ordu Regülatörüve HES’nin i letilmesi, Türkiye ekonomisine ve enerji pazar na katk da bulunaca gibi, enterkonnektesistem ile enerji ihtiyac bulunan bölgelere enerji imkan sa layacak, ekonomiye ve istihdama gerekin aat, gerekse i letme döneminde imkanlar getirecektir. Bunun yan s ra Türkiye’nin üretti i “ye ilenerji” miktar na da katk da bulunulacakt r.

Ayr ca bu ve buna benzer santrallerin büyük oranda yerli sermaye ile in a edilerek devreyegirmesi, devlet kaynaklar n daha verimli kullan lmas da sa layacak, kar nda döviz ödenenenerji kaynaklar na duyulan ihtiyac azaltacakt r. Tar m arazisi ve di er i imkânlar n s rl oldu ubölgede bu gibi yat mlar ekonomik bak mdan önemli bir canlanma ba latacakt r.


21

ORDU HES ve Ordu Regülatörleri Projesi tamamen enerji üretim amaçl r. Ancak Ordu iliiçmesuyu temini de bu tünellerden sa lanacakt r. Projede sulama, ta n koruma gibi amaçlarbulunmamaktad r.

Ordu Regülâtörü ve HES projesi enerji üretmek amac ile planland için, i letme a amas ndaherhangi bir çevresel olumsuzluklar en az seviyededir. Sadece geçici olarak in aat a amas nda olumsuzçevresel etkiler do abilir. Bu etkiler de; raporda belirtilen ilgili mevzuatlar nda al nacak tedbirlerile ortadan kald lacak veya en aza indirgenecektir.

Ordu HES Projesi, Do u Karadeniz Bölgesi’nin bat kesiminde kalan Ordu iline ba Kabadüzilçesinin bat nda güneybat – kuzeydo u yönünde akan Melet rma üzerinde planlanm r. Projeninana çevirme yap olan Melet rma üzerindeki Ordu 1 regülatörü ile bu regülatörün rezervuar naMelet rma n bir yan kolu olan Sap deresi sular derive etmek amac yla tasarlanan Ordu 2regülatörü, Kabadüz ilçe merkezinin s ras yla 6 km ve 7 km bat - güneybat yönünde yer almaktad r.

4628 say Elektrik Piyasas Kanunu ve bu Kanuna istinaden ç kar lan Elektrik Piyasa LisansYönetmeli i uyar nca 25.06.2009 tarihli ve 2139-19 say EPDK kurulu karar ile Üretim Lisansverilmesi uygun görülerek yap m ve i letmesi Melet Enerji Elektrik Üretim ve Tic. A. . uhdesinedevredilen “Ordu HES Projesi” için kesin proje faaliyetleri çerçevesinde yürütülen jeolojik etüt, sondajve mühendislik çal malar nda elde edilen yeni bulgular nda, 2007 y nda haz rlanan

MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE T C.A. . taraf ndan yap lan çal mada “OrduBaraj ve HES Revize Fizibilite Raporu – (Regülatör Seçene i)” ile ortaya konan projeformülasyonunun gözden geçirilmesi sonucunda önerilen formülasyona göre regülatör sa sahilindetasarlanan çökeltim havuzu ve tünel giri yap yerindeki heyelana müsait yap n ve tünelgüzergah nda bulunan tüf katmanlar n önemli in ai sorunlara yol açaca de erlendirilerek, regülatöryerinin yakla k 700 m membaya al nmas ve santral yerine iletimin serbest ak tünel yerine dü ükkotlarda ve daha uygun jeolojik ko ullarda aç labilecek bas nçl tünelle yap lmas uygun görülmü tür.Bunun sonucunda ÇED Olumlu görü ü verilen “Ordu Projesi-Ordu Baraj ve HES Planlama Projesi”belirtilen de ikliklerden dolay tekrar Revize ÇED Raporu haz rlanmaktad r.

Projenin yer alan çal malar tan mlar ;

ORDU -1 Regülâtörü: Ordu – Karadüz ilçesinin 6 km bat -güneybat nda Melet rmaüzerinde 115 m talveg ve 127 m kret kotunda beton a rl k dolgu tipinde radyal kapakl r.ORDU -2 Regülatörü: Ordu – Karadüz ilçesinin 7 km bat -güneybat nda Melet rma nsol sahilinden kat lan bir yan kol olan Sap deresi üzerinde 119 m talveg ve 127 m kret kotundabeton a rl k dolgu tipinde dü ey kapakl r.Su Alma Yap : Ordu 1 regülatörünün sa sahilindeki çak l geçidi 59,312 m³/s kapasite ileçevirme yap labilmesine imkan sa layacak 119,00 m e ik kotunda zgaral ve dalg ç perdeli 8gözlüdür.Çökeltim Havuzu:Su alma yap sonunda ba layan 8 bölmeli 50 m uzunlu undad r.Yükleme Havuzu: Çökeltim havuzuna entegre olarak tasarlanan ve bas nçl enerji tüneli giri

n yer almaktad r. Kenar ölçüleri 52 m x 55 m x 24 m x 56 m x 25 m’dir. Be gen eklindebir yap olan havuz Melet rma taraf ndan 50,00 m kret uzunlu unda bir ta n savabulunacakt r. Taban kotu 105,40 m olan havuzun sonundaki cebri boru su alma a kabazgara ve dü ey kapakla teçhiz edilecektir.

Enerji Tüneli:Yükleme havuzu ile santral aras nda dairesel kesitli ve 5,50 m iç çapl 9410,06m uzunlu undaDenge Bacas : Enerji tüneli km: 9+062,44 kesidinde Orifis aftl 25 m iç çapl ve 28,00 myüksekli inde dairesel kesitliCebri Boru: Enerji Tüneli sonunda 108,22 m uzunlu unda 5,50 m ; 3,60 m ; 2,30 m de kençap olan toplam 108,22 m uzunlu undaHidroelektrik Santral:Melet rma sa sahilinde 40 m kotlar nda 4 üniteli olarak tasarlanan


22

43,28 MWm/42,00 MWe gücündeEnerji Nakil Hatt : Santral trafolar ndan 154 kV gerilimle al nacak elektri i 10 kmmesafedeki Trafo Merkezine ta yacak

Proje Ömrü

Yap önerilen Ordu HES Projesi tesislerinin 2010-2012 y llar kapsayan 30 ayl k birdönemde in a edilerek tamamlanaca öngörülmü tür. 2012 y ortalar nda gerçekle ecek denemeüretimini takiben, tesisler fiili olarak i letmeye aç lacakt r.

Ordu HES Projesinin in as ile 42 MWe’lik bir kurulu güç devreye girecek ve halihaz rko ullarda y lda ortalama 156,499 GWh enerji üretimi gerçekle tirilecektir. Yük faktörü % 42,6 olanhidroelektrik santral, günlük regülasyon sa lanarak kurulu güçle üretim yapmas halinde y lda 3726saat çal acakt r.


23

BÖLÜM II: PROJE N SEÇ LEN YER N KONUMU

II.1. Projenin yeri ( lgili Valilik veya Belediye taraf ndan do rulu u onanm olan projeyerinin, lejant ve plan notlar n da yer ald onanl Çevre Düzeni Plan ve mar Planlarüzerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullan m haritas üzerinde gösterimi),

MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE T C.A. . taraf ndan; Ordu ili, Kabadüz lçesirlar içerisinde Melet rma üzerinde Çorakdüzü Mevkiinde Ordu-1 Regülatörü ile Melet Irma n

yan kolu olan Sap deresi üzerinde Tülbentli Köyü kuzey k sm nda Ordu -2 Regülatörü, De irmenDere’nin Melet Irma na dökülen alanda Ordu Hidroelektrik Santrali (HES) yap planlanmaktad r.

Proje tesisleri Melet Irma havzas nda kalmaktad r. Proje sahas konum olarak Orta KaradenizBölgesi içinde, Ordu li, Kabadüz lçesi s rlar içerisindedir. Kabadüz ilçe merkezi, Ordu’nun 23 kmgüneyinde, Melet Irma ’n n do usundaki yayla topraklar n ba lad 600 m. yükseklikte, 340 km²’likbir s rt üzerinde kurulmu tur. Tesiste önemli yap lar n en yak n yerle imlere uzakl klar ;

rma, eleme, y kama tesisi ve beton santrali -1, Kösele Mahallesinden 700 m veMecitdam Mahallesinden ise 580 m uzakl ktad r.

rma, eleme, y kama tesisi ve beton santrali-2, Musao lu Mahallesinden 350 m,Eldirek Mahallesinden 470 m, Kabadüz lçesinden ise 2300 m uzakl ktad r.

rma, eleme, y kama tesisi ve beton santrali-3, Da tarla Mahallesinden 825 m veTülbentli Mahallesinden ise 500 m uzakl ktad r.Ordu HES, Musao lu Mahallesinden 700 m, Eldirek Mahallesinden ise 350 m,uzakl ktad r.

Proje alan 1/25.000 ölçekli G39-b2, G39-b3 ve G39-b4 paftalar içerisinde kalmaktad r (Bkz.ekil 4.). Proje kapsam nda planlanan tesislere ait 6 derecelik koordinatlar Tablo 2.’de verilmi tir.

Trabzon-Ordu-Giresun-Rize-Artvin-Gümü hane Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Plan kapsam ndahaz rlanm ancak yürürlü ü mahkemece durdurulmu tur. Bununla ilglili Ordu l Özel daresinin yazEK’te sunulmu tur.

Firman n giri imleri do rultusunda l Özel dare taraf ndan alan için ÇED Raporunun olumlu görü üal nmas sonras 1/5000 Naz m mar Plan ve 1/1000 Mevzii mar Plan haz rlanacakt r.

ekil 3’de alan n Ordu ilindeki Konumunu gösteren haritalar verilmi tir. ekil 4’de isealan n 1/25.000 ölçekli hâlihaz r haritas verilmi tir.

Melet rma havzas nda, Ordu regülâtörü memba nda DS taraf ndan in a edilen TOPÇAMbaraj bulunmaktad r. Proje alan n Melet Havzas ndaki konumunu gösteren harita ise ekil 5’deverilmi tir

Alan n hâlihaz rda bo bir arazi konumundad r. Alan ormanl k ve dere konumundad r.Alana ula m yolu k smen mevcuttur. Alan n halihaz r durumunu Foto raf 1,2,3,4’ degörülmektedir.


24

ekil 3: Faaliyet Alan n Ordu li’ndeki Konumu (Yer Bulduru Haritas )


25

ekil 4: Faaliyet Alan Hâlihaz r Haritas


26

ekil 5: Faaliyet Alan n Melet Nehri Havzas ndaki Konumu


27

Foto raf 1: Alandan Görünü (Ordu Rügülatörü-2)

Foto raf 2: Alandan Görünü (HES Alan )


28

Foto raf 3: Alandan Görünü (Ordu Regülatörü-1)

Foto raf 4: Alandan Görünü (Beton Santrali-1)

Proje alan nda yap lacak tünel güzergahlar aks koordinatlar Tablo 6’da, kurulacak olantesislerin kö e koordinatlar ise Tablo 7’ de ve hafriyat döküm alanlar n kö e koordinatlar ise Tablo8’de verilmi tir.


29

Tablo 6: Tünel Güzergahlar Aks Koordinatlar

Tesis Alan KoordinatlarX Y

Enerji Tüneli Güzergâh

400444.20 4522363.27

402439.18 4523921.25

402463.51 4523931.42

404866.49 4524243.28

404969.11 4524284.37

406600.96 4525572.20

406609.63 4525579.56

407910.06 4526907.92

407932.44 4526930.78

408113.26 4527115.49

408122.96 4527129.57

408144.47 4527176.35

Bas nçl Kondüvi Güzergâh

404866.49 4524243.28

404888.61 4524246.15

404948.76 4524269.66

404957.45 4524275.17

404969.11 4524284.37

letim Tüneli Güzergâh

399634.41 4521919.93

399670.21 4521862.34

399713.27 4521842.15

400348.06 4522005.81

400386.02 4522042.76

400404.09 4522078.29

Yakla m Tüneli-1Güzergâh

402399.63 4523963.19

402434.95 4523917.94

Yakla m Tüneli-2Güzergâh

406553.11 4525632.84

406600.96 4525572.20Not: Koordinatlar ED50 39 derece 6 dilime göredir.


30

Tablo 7: Projede Kurulacak Olan Mahallerin Kö e Koordinatlar

Tesis Alan KoordinatlarX Y

HES

408197.29 4527265.96

408117.17 4527258.52

408119.58 4527286.60

408189.75 4527293.11

408188.13 4527308.93

408141.85 4527304.63

Dengeleme Bacas 407921.25 4526919.35

Ordu-1 Regülatör

400324.46 4522144.06

400331.53 4522161.30

400343.02 4522174.12

400408.88 4522229.81

400467.23 4522230.25

Ordu-2 Regülatör

399665.81 4522013.34

399665.35 4521973.89

399665.35 4521928.34

400315.18 4522101.63

Çökeltim Havuzu

400463.18 4522244.41

400411.20 4522242.78

400410.25 4522323.17

400462.40 4522325.09

rma Eleme ve BetonSantrali-1 404169.24 4525102.88




31

Tablo 8: Projede Kurulacak Olan Hafriyat Döküm Alanlar n Koordinatlar

Hafriyat Döküm Alan KoordinatlarX Y

1 Nolu Alan

400139.60 4522345.50

400253.62 4522355.97

400348.21 4522282.40

400199.16 4522287.68

2 Nolu Alan

402821.20 4524270.70

402815.12 4524314.90

403031.69 4524549.91

403086.20 4524517.93

402999.12 4524388.51

3 Nolu Alan

404057.32 4525007.92

404046.77 4525123.99

403889.38 4525277.86

404182.18 4525230.38

404352.76 4525121.35

404353.64 4525053.65

4 Nolu Alan

404949.04 4525050.50

405063.79 4524994.74

405054.62 4524961.82

404982.68 4524979.49

404949.97 4525012.17

5 Nolu Alan

406480.17 4525956.73

406540.96 4525990.37

406627.12 4525989.19

406618.27 4525910.70

406564.56 4525886.50

406553.35 4525915.42

406485.48 4525905.98

6 Nolu Alan

407216.21 4527118.63

407216.21 4527163.11

407283.85 4527278.01

407348.72 4527296.55

407410.81 4527207.59

407368.18 4527156.62

407282.00 4527101.95

II.2. Proje kapsam ndaki (malzeme ocaklar , beton santralleri ve k rma-eleme- y kamatesisleri dahil ) ünitelerin konumu, teknik altyap üniteleri, idari ve sosyal üniteler, varsadi er üniteler, bunlar için belirlenen kapal ve aç k alan büyüklükleri, bu ünitelerin proje


32

alan içindeki konumlar n vaziyet plan veya kroki üzerinde gösterimi, di er tekniklerletemsili resim veya maket benzeri gösterimler,) Proje tesisleri Sap ve Melet akarsular havzalar aras nda kalmaktad r. Proje sahas konumolarak Orta Karadeniz Bölgesi içinde, Ordu li, Kabadüz lçesi s rlar içerisindedir. Kabadüzilçe merkezi, Ordu’nun 23 km güneyinde, Melet Irma ’n n do usundaki yayla topraklar nba lad 600 m. yükseklikte, 340 km²’lik bir s rt üzerinde kurulmu tur. aat yakla k 2 y lsürecektir. Projenin in aat s ras nda yap lacak olan tünel kaz , regülatör, çökeltim havuzu,yükleme havuzu, santral binas ve alt sahas kaz , dolgu, düzeltme, yol açma ve iyile tirmegibi i lemler nedeniyle mevcut arazinin topo rafik yap nda de iklikler olabilecektir.Yap lacak ilk i lem antiye kurulmas için arazinin temizlenmesidir. Bu temizlik i lemininard ndan arazideki bitkisel toprak tabakas s yr lacakt r. Bu tabaka daha sonraki peyzajçal malar nda yüzey kaplamas amaçl kullan lmak üzere 2 nolu hafriyat depolama alan içindebelirlenen bitkisel toprak depolama alan nda depolanacakt r. Bitkisel toprak tabakas s rma

leminden sonra ise gerekli kaz ve dolgular ile Regülatör, Enerji Tünelleri, letim Tüneli,Yakla m Tüneli Cebri boru ve Denge Bacas n yer ald k mlarda sert zeminerastlan ld nda patlatma i lemi yap lacakt r.

ORDU 2 REGÜLATÖRÜ

Çak l GeçidiSa sahilde 2 gözlü olarak tasarlanan sürgülü kapakl ve dalg ç perdeli Çak l Geçidi 2x (3,00 mx 2,50 m) Y/D boyutlar ndad r. Regülatör gölü Normal Su Seviyesi 125,00 m kotunda ikenkapaklar tam aç k halde kapasite 90,34 m3/s’dir. (EK-3-Pafta 26,29)

DolusavakRegülatör beton gövdesi üzerinde Çak l Geçidi ve sol sahildeki kum-çak l dolgu gövdearas nda kar dan al ve kontrollu olarak tasarlanm r. Ogee profilli dolusava n betongövde e ik kotu 122,50 m, kret uzunlu u betonarme ayaklarla birlikte 24,20 m, net aç kl kolarak 20 m’ dir. 2,60 m su yükü olan 4 adet 5,00 m (Y) x 2,80 m (D) boyutlu dü ey kapakladonat lacak dolusava n tasar m debisi QD = 165,35 m3/ s’dir.

Dolusava n Çak l Geçidinin bir kapa ile birlikte güvenli bir ekilde mansaba aktarabilece itoplam 255,69 m3/s’lik debi, regülatörler için proje ta olarak kabul edilen Q100= 248,60m3/s’den yakla k 7 m3/s daha büyüktür. (EK-3-Pafta 26,27,28,30)

Enerji K HavuzDolusavak profili sonundaki dü ey kurbun bitti i kesitten itibaren 10,00 m uzunlu undakiEnerji K Havuz dü ük Froud say lar na yönelik Alternatif Havuz tipinde tasarlanm r. Endü ük üst kotu 121,90 m olan yan duvarlar aras ndaki aç kl k 24,20 m dir. (Pafta 26,28)

DerivasyonRegülatör ünitelerinin in aatlar n kuruda yap lmas sa layacak derivasyon faaliyetiregülator tesisleri in aatlar n tek a amal olarak yap lmas na imkan verecek ekildeyürütülecektir. Bu amaçla regülatör ve ilgili yap lar n tamam içine alacak ekilde birçevirme seddesi memba ve mansapta sa yamaca irtibatland lacak ekilde in a edilerek Sapderesinin yata n sol sahili boyunca aç lacak bir kanal içinde ak sa lanacakt r. Batardofonksiyonu olacak 3 m yüksekli indeki çevirme seddesinin kret kotu hava pays z olarakQ5=105,4 m3/ s’yi geçirecek ekilde belirlenecektir. Tesis in aatlar n tamamlanmas ndansonra dolusava n sol sahil duvar ile sol yamaç aras ndaki kum-çak l gövde in aat dere ak


33

çak l geçidine yönlendirilerek gerçekle tirilecektir. (EK-3-Pafta 16)

letim TüneliMelet rma na sol sahilden kat lan bir yan kol olan Sap deresi sular derive etmek amac ylatasarlanan Ordu 2 regülatörü rezervuar (NSS = 125,00 m) sa sahilinden al nacak suyu,projenin ana çevirme yap durumundaki Ordu 1 regülatörü rezervuar na derive etmek amacta yan serbest ak ve 15 m3/s kapasiteli tünel 868,56 m uzunlu undad r. Modifiye at nalkesitli ve 0,35 m betonarme kaplamal tünel çap 3,5 m, dü ey yan duvar yüksekli i 3,75 m,toplam yüksekli i 5,50 m, tünel ba lang taban kotu 121,00 m, tünel sonu taban kotu 120,47m ve taban e imi 0,0006’d r. (EK-3-Pafta 14-1,2)

Çökeltim HavuzuProjenin ana çevirme yap olan Ordu 1 regülatörü sualma yap ç ndaki e ikten sonra50,00 m uzunlukta ve 6,00 m iç aç kl olan 8 gözlü olarak in a edilecektir. Çökeltim HavuzuFrancis tipi türbinlerde kavitasyona yol açmayacak ekilde 0,3 mm dane irili ine kadarrüsubat çökelterek, en dü ük taban kotu olan 117,03 m’nin alt nda tasarlanan bir silt kanalvas tas yla belirli zamanlarda çay yata na bas nçl olarak tahliye edecektir. Çökeltim havuzu

ndaki e ik üzerinde 8 adet 5,20 m(Y) x 4,00 m(D) kapak yer alacakt r. (EK-3-Pafta17,22,23,24,25)

Yükleme HavuzuÇökeltim Havuzu ç na entegre olarak tasarlanan Yükleme Havuzu’nun plandaki kenarölçüleri 52 m x 55 m x 24 m x 56 m x 25 m’dir. Be gen eklinde bir yap olan havuz Meletrma taraf ndan 50,00 m kret uzunlu unda bir ta n sava bulunacakt r. Taban kotu 105,40

m olan havuzun sonundaki cebri boru sualma a kaba zgara ve dü ey kapakla teçhizedilecektir. Proje debisi ile i letme halinde havuzun su yüzü kotu 124,61 m’nin letme Kotu122,00 m ve effektif hacmi 7 500 m3’dür. (EK-3-Pafta 17)

Enerji TüneliYükleme Havuzu’nda zgaral ve dü ey kapak kontrollu bas nçl sualma a ndan ba layanenerji tüneli Melet rma ve Sap deresi sular n hidroelektrik enerji üretilmesi ve Ordukentine içmesuyu temini için iletilmesi amac ta maktad r. Ba nçl olarak 59,312 m3/skapasitesi olan tünel iç kesidi dairesel, kaz kesidi ise at nal eklindedir. 0,50 m betonarmekaplamal tünelin iç çap 5,50 m, ba lang ç taban kotu 106,00 m, tünel sonu taban kotu 40,72 molacakt r. ki parça halinde aç lmas planlanan tünelin 1.k sm 4983,57 m, 2.k sm 4314,29 molacak ve orta kesimde 112,20 m uzunlu unda aç kta imal edilecek 5,50 m iç çapl betonarmeKondüvi ile birlikte toplam uzunlu u 9410,06 m’yi bulacakt r. Taban e imi ba lang çtanitibaren 9077,00 m’lik bölümde 0,0017; 333,06 m’lik son bölümde ise 0,1496’d r. 1. ve 2.

m tünellerin kaz faaliyetini h zland rmak için orta kesimlerinde 182,00 m ve 98,00 muzunluklar nda iki adet yakla m tüneli tasarlanm r. (EK-3-Pafta 26)

Denge BacasOrdu hidroelektrik santral tam kapasiteyle i letme halindeyken enterkonnekte sistemde veyaba lant sa layan tesislerde vuku bulacak herhangi bir ar zi durum nedeniyle türbin –jeneratör üzerindeki yükün at lmas (Load rejection) dolay yla türbin ayar kanatlar n aniolarak kapanmas sonucu olu acak bas nç yükselmesinin (pozitif su koçu) ve türbin – jeneratörünitesinin ani olarak yük almas (Load acceptation) nedeniyle olu acak bas nç dü ünün(negatif su koçu) cebri borular ve enerji tüneli üzerinde yarataca hasarlar n ani bas nçde imini sönümleyerek azalt lmas amac yla, enerji tünelinin km: 9+062,44’ünde orifis aftlbir denge bacas tasarlanm r. Dairesel kesitli denge bacas n iç çap 25,00 m, yüksekli i


34

28,00 m olacakt r. (EK-3-Pafta 14-1,2)

Cebri BoruEnerji tüneli sonu ile santral binas aras nda yer alacak cebri boru tünel ç nda 5,50 m iççapl devam ettikten sonra önce iki bran mana ayr lacakt r. Bu bran manlardan yeniden iki erbran mana ayr lan cebri boru 4 adet türbin ünitesine ba lanacakt r. Teleskopik olarak 5500mm, 3600 mm ve 2300 mm iç çapl cebri boru hatt n toplam uzunlu u 108,22 m, etkal nl klar ise s ras yla 24 mm, 16 mm ve 10 mm olacakt r. Cebri boru iç çap optimizasyonu,6.1 paragraf nda aç klanan kurulu güç optimizasyonu sonucunda bulunan 58,4 m3/s (4 x 14,6m3/s)’lik proje tasar m debisi, ve 10 cent/kWh birim enerji faydas dikkate al narak yap lmve optimum ba lang ç iç çap Di=5,50 m olarak belirlenmi tir. (Pafta 14-1,2)

SANTRAL B NASI VE BO ALTIM KANALIMelet rma sa sahilinde 40 m kotlar nda in a edilecek Santral binas 4 eksen üzerinde 4türbin-jeneratör ünitesini içerecek ekilde tasarlanm r. Eni 22,75 m, boyu 68,00 m veyüksekli i 22,00 m olan santral binas 1550 m2 alan kapsayan betonarme bir yap olacakt r.Santralde türbinlenecek su ba lang ç su yüzü kotu 35,09 m olan 46 m geni likte 6:1 (Y/D) ters

imli ve 33,00 m e ik kotlu bo alt m kanal ndan geçtikten sonra kuyruksuyu kanal naverilecektir. (EK-3-Pafta 14-1,2, 31,32)

KUYRUKSUYU KANALIOrdu Hidroelektrik Santral de arj n yap ld ters e imli bo alt m kanal sonundaki e iktenba layan Kuyruksuyu Kanal 46 m geni li inde, 80 m uzunlu unda ve 0,00125 taban e imliolacakt r. Kuyruksuyu kanal sol sahili ile Melet rma sa sahili aras nda kalan yatak kesimi40,00 m kotuna kadar doldurularak santral binas n Q500 yinelenmeli ta nlardan korunmassa lanacakt r. (EK-3-Pafta 14-1,2)

TÜRB N T , ÜN TE GÜCÜ VE ADEDProje debisi 58,4 m³/s olan Ordu HES’te 4 adet Francis tipi yatay eksenli idantik türbin ünitesibulunacakt r. Türbin ünitesi tasar m debisi 14,6 m3/s olacakt r. letme çal malar nda türbintasar m net dü üsü proje debisi için 81,20 m olarak hesaplanm r. Türbin ÜnitesiKarakteristik Özellikleri Tablo 9’da verilmi tir.

Tablo 9: Türbin Ünitesi Karakteristik ÖzellikleriORDU-1 Regülatörü Karakteristik Özellikleri

Ünite Adedi 4

Tasar m ünite debisi, Qu 14,60 m³/s

Brüt dü ü, hb 89,52 m

Net dü ü, hn (Proje debisinde) 81,20 m

Mekanik güç (Tasar m debisinde), Pm 10,76 MWm

Özgül h z, ns 182,4 (m.kW)

Devir h , n 428,6 d/d

Türbin verimi (Rated head için) 0,925

Türbin çark çap 1,40 m


35

JENERATÖR T VE KAPAS TESJeneratör Ünitesi KarakteristikleriOrdu Hidroelektrik Santral 4 adet türbin aft na akuple, yatay eksenli, üç fazl 4 adet senkronjeneratörle teçhiz edilecektir. Jeneratör ünitesi ç gücü, 10,76 MW’l k türbin mekanik gücüve 0,985 rand mana göre 10600 kVA olarak hesaplanm r. Statik uyarmal ve kapal devreso utma sistemli büyük jeneratörlerin gerilimi 6,3 kV, güç faktörü 0,90, frekans 50 Hz vekapasitesi 12,5 MVA seçilmi tir.

TRANSFORMATÖR ADED VE TOrdu HES Transformatörleri

Ana TransformatörlerOrdu HES alt sahas na 2 adet 25000 kVA gücünde, 11,7 / 154 ± 2 x 2,5 % kV anma gerilimli,50 Hz frekansl cebri ya ve hava so utmal (ONAF) ana transformatör kurulacakt r.

ç htiyaç TransformatörüOrdu HES için 2 adet dahili tip 400 kVA gücünde, 11,7 / 0,4 kV anma gerilimli, 50 Hzfrekansl iç ihtiyaç transformatörü tesis edilecektir.

Dizel JeneratörOrdu HES için acil durumda kullan lmak üzere 1 adet 400 kVA yedek güç jeneratörükurulacakt r.

ALT SAHASI

Ordu HES alt SahasOrdu HES’de üretilecek enerjinin ulusal elektrik sistemine ba lanmas için 154 kV’luk TMtesis edilecektir. Ordu HES alt sahas Melet rma sa sahilinde Santral Binas yak nlar nda40 m kotlar nda planlanm r.

ENERJ LETOrdu HES’de üretilen güç 10 km’lik 154 kV ve 795 MCM karakteristikli enerji iletim hatt ileilk olarak Ordu TM ne iletilecektir. Projenin OG tek hat emas Pafta 33’de verilmi tir.

ULA IM YOLUOrdu 1 regülatör yerine ula m Ordu il merkezini Ulubey ilçesine ba layan D 855 karayolunun11.km’sindeki sapa n 7 km güney yönünde Melet rma üzerindeki Çatalkaya köprüsündengeçildikten son 2 km’lik köy yolu ile ula lmaktad r. Melet rma na sol sahilden kat lan Sapderesi üzerindeki Ordu 2 regülatör yeri ise Çatalkaya köprüsüne gelmeden 1 km önce ayr lanbir sapaktan yakla k 2 km uzakl ktad r.

Ordu HES santral yerine ise, Ordu – Ulubey karayolunun 5. km’sinde Eskipazar köyündenayr lan bir sapaktan sonra güney yönündeki Kabadüz ilçesine giden köy yolunun 7.km’sindeMelet rma üzerindeki köprüyü geçtikten sonra 1,5 km’lik tarla yolu ile ula lmaktad r.

Ordu Regülatörü-1-2 Karakteristik Özellikleri Tablo 10-11’de verilmi tir.


36

Tablo 10: Ordu Regülatörü-1 Karakteristik ÖzellikleriORDU-1 Regülatörü Karakteristik Özellikleri

Ya alan 1460,0km2

ll k ortalama debi (Mevcut Durum)

- Mevcut Durum 21,73 m3/s

- Geli meli Durum 24,51 m3/s

ll k ortalama su (Mevcut Durum)

- Mevcut Durum 685,28hm3/y l

- Geli meli Durum 772,95hm3/y l

Tipi Beton a rl k, radyal kapakl

Talveg kotu 115,00m

Apron kotu 116,50m

Kret kotu 127,00m

Talvegden yükseklik 12,00 m

Temelden yükseklik 15,00 m

Proje ta n debisi (Q100) 1057,93 m3/s

Dolusavak tipi Kontrollü, Radyal kapakl

Kapak Boyutlar 5 x 8,00 m (Y) x 5,50 m (D)

Dolusavak beton gövde e ik kotu 119,80m

Dolusavak kret uzunlu u (Net) 40,00 m

Dolusavak bo alt m kanal geni li i 48,00 m

Dolusavak tasar m debisi 945,78m3/s

Çak l geçidi yeri Sa sahil

Çak l geçidi kapa 2 x 4,50 m (Y) x 4,00 m (D)

Çak l geçidi tasar m debisi 251,78m3/s

Maksimum Su Seviyesi (=NSS) 125,00m

Çevre duvar üst kotu 127,15m

Sualma yap yeri Sa Sahil

Sualma yap tipi Dikdörtgen kesitli 8 gözlü

Sualma yap e ik kotu 119,00m

Sualma yap giri a boyutlar 8 x 5,40 m (Y) x 2,30 m (D)

Sualma yap kapak boyutlar 8 x 4,00 m (Y) x 2,00 m (D)

Sualma kapasitesi 59,312m3/s

Kaynak: Ordu HES Fizibilite Raporu


37

Tablo 11: Ordu Regülatörü-2 Karakteristik ÖzellikleriORDU-1 Regülatörü Karakteristik Özellikleri

Ya alan 332,0 km2

ll k ortalama debi 6,31 m3/s

ll k ortalama su 198,99 hm3/y l

Tipi Beton a rl k

Talveg kotu 119,00 m

Kret kotu 127,00 m

Talvegden yükseklik 8,00 m

Temelden yükseklik 10,00 m

Proje ta n debisi (Q100) 248,6 m3/s

Dolusavak tipi Kontrollü, Dü ey kapakl

Kapak Boyutlar 4 x 5,00 m (Y) x 2,80 m (D)

Dolusavak beton gövde e ik kotu 122,50 m

Dolusavak e ik uzunlu u 24,20 m

(Köprü ayaklar dahil)

Dolusavak e ik uzunlu u (Net) 20,00 m

Dolusavak bo alt m kanal geni li i 24,20 m

Dolusavak tasar m debisi 165,35 m3/s

Çak l geçidi yeri Sa sahil

Çak l geçidi kapa 2 x 3,00 m (Y) x 2,50 m (D)

Çak l geçidi tasar m debisi 90,34 m3/s

Maksimum Su Seviyesi (=NSS) 125,00 m

Çevre duvar üst kotu 127,00 m

Su çevirme yeri Sa Sahil, letim tüneli giri i

Çevirme kapasitesi 15,00 m3/sKaynak: Ordu HES Fizibilite Raporu

letim Tüneli Karakteristik Özellikleri Tablo 12’de, Çökeltim Havuzu Karakteristik özellikleri Tablo13’de, Yükleme Havuzu Karakteristik Özellikleri Tablo 14’de, Enerji Tüneli Karakteristik ÖzellikleriTablo 15’de verilmi tir.


38

Tablo 12: letim Tüneli Karakteristik Özellikleriletim Tüneli Karakteristik Özellikleri

Yeri Ordu2-Reg.-Ordu1-Reg.rezervuarlar aras

Amac Ordu2 Reg’ den Ordu1 Reg.Rezervuar na derivasyon

Tünel giri i yap Izgaral , kontrolsüz

Kapasitesi 15.00 m³/sn

Tipi Modifiye atnal (Serbest ak )

Ba lang ç taban kotu 121,00 m

Biti taban kotu 120,47 m

imi 0,0006

Taban geni li i 3,50 m

Dü ey yan duvar yüksekli i 3,75 m

Tavan çap 3,50 m

Tavan yüksekli i 5,50 m

Su yüksekli i 4,34 m

Uzunlu u 867,92 m

Doluluk oran (membada) % 75


Tablo 13: Çökeltim Havuzu Karakteristik Özellikleriletim Tüneli Karakteristik Özellikleri

Yeri Ordu 1 Regülatörü, sa sahil 8 bölmeli,trapez kesitli

Tipi Ordu2 Reg’ den Ordu1 Reg.Rezervuar na derivasyon

Ünite tasar m debisi 7,414 m³/snUzunlu u 50,00 mGeni li i 52,20 mEn dü ük taban kotu 17,03 mYüksekli i (Ortalama) 7,25 mÇöktürülen dane çap 0,3 mm



39

Tablo 14: Yükleme Havuzu Karakteristik ÖzellikleriYükleme Havuzu Karakteristik Özellikleri

Yeri Çökeltim Havuzu’na entegre

Tipi Be gen betonarme duvarl , sasahil

Taban kotu 105,40 m

Plan boyutlar 52 m x 55 x 24 m x 56 m x 25 m

Saft boyutlar

- Kesidi 16 m x 16 m

- Yüksekli i 13,60 m

Duvar üst kotu 126,00 m

Ta n sava kret kotu 124,75 m

Ta n sava kret uzunlu u 50,00 mMaks. Su Seviyesi 125,45 m

Normal Su Seviyesi (proje debisi) 124,61 mMinimum su seviyesi (Günlük regülasyon) 122,00 m

Efektif Hacim 8280 m3

Tablo 15:Enerji Tüneli Karakteristik ÖzellikleriEnerji Tüneli Karakteristik Özellikleri

Yeri Yükleme havuzu – Cebri boru aras

Amac Santral su iletimi + içmesuyu isalesi

Tünel giri yap Izgaral , dü ey kapak kontrollu

Tipi Betonarme ; dairesel kesit

Çap 5,50 m

Kapasitesi

- Enerji 58,400 m3/s

- çmesuyu 0,912 m3/s

Toplam 59,312 m3/s


imi

- km : 0+000-9+077,00 0,0017

- km : 9+077,00-9+410,06 0,1496

Biti taban kotu 40,72 m

Uzunlu u 9410,06 m

Denge Bacas Karakteristik Özellikleri Tablo 16’da, Hidroelektrik Santrali Genel Karakteristiközellikleri Tablo 17’de, Hidroelektrik Santrali Özel Karakteristik özellikleri Tablo 18’de verilmi tir.


40

Tablo 16:Denge Bacas Karakteristik ÖzellikleriDenge Bacas Karakteristik Özellikleri

Yeri Enerji tüneli km: 9+062,44Tipi Orifis aftl , dairesel

ç çap 25,00 m

Yan duvar üst kotu 137,00 m

Taban kotu 109,00 m

Yüksekli i 28,0 m

aft iç çap 3,50 m

aft yüksekli i 12,9 m

Tablo 17: Hidroelektrik Santrali Genel Karakteristik ÖzellikleriHidroelektrik Santrali Genel Karakteristik Özellikleri

Santral debisi 58,40 m3

Santral tipi Aç k

Ünite adedi 4

Ünite debisi 14,60 m3/s

Cebri boru uzunlu u 108,22 mm

Cebri boru iç çap 5500 mm; 3600 mm ; 2300 mm

Cebri boru et kal nl 24 mm; 16 mm ; 10 mm

Türbin eksen kotu 35,00 m

Kuyruksuyu kotu 35,09 m

Brüt dü ü (Santral de arj nda) 89,52 m

Net dü ü 81,20 m

Ünite gücü 10,76 MWm / 10,50 MWe

Santral kurulu gücü 43,04 MWm / 42,00 MWe

Firm debi 0,944 m3/s

Firm güç 2,76 MW

ll k firm enerji 12,774 GWh/y l

ll k sekonder enerji 143,725 GWh/y l

ll k toplam enerji 156,499 GWh/y l


41

Tablo 18: Hidroelektrik Santrali Özel Karakteristik ÖzellikleriHidroelektrik Santrali Karakteristik Özellikleri

Türbin KarakteristikleriTipi Francis, yatay eksenliÜnite adedi 4

Ünite debisi 14,60 m3/s

Ünite gücü 10,76 MWm

Devir h , n 428,6 d/d

Kuyruk suyu kotu (4 ünite çal ma hali) 35,09 m

Brüt dü ü 89,52 m

Net dü ü (Proje debisinde) 81,20 m

Generaötör KarakteristikleriTipi Üç fazl , senkronize, alternatif ak m

Adedi 4

Kapasite 11,6 MVA

Güç faktörü 0,90

Ünite ç gücü 10,5 MW

Frekans 50 Hz

Gerilimi 11,7 kV

Ana Transformatör KarakteristikleriAdedi 2

Tipi Harici, 3 fazl , ya izoleli

Gücü 25000 kVA

Anma gerilimi 11,7/15412x2,5 % kV

Frekans 50 Hz

So utma ONAN

Nötr ba lant Do rudan toprakl

Verimi 0,99

ç htiyaç TransformatörüAdedi 2

Tipi Dökme reçineli kuru tip, üç fazl

Gücü 400 kVA

Anma gerilimi 11,7/0,4 kV

Ba lant grubu Dyn11

So utma ekli ONAN



42

Dizel Jeneratör Karakteristik Özellikleri Tablo 19’da, Enerji Nakil Hatt Karakteristik özellikleri Tablo

20’de, Kuyruk suyu Karakteristik özellikleri Tablo 21’de verilmi tir.

Tablo 19:Dizel Jeneratör Karakteristik ÖzellikleriDizel Jeneratör Karakteristik Özellikleri

Adedi 1Tipi Dahili

Gücü 400 kVA

Anma gerilimi 0,4 kV

Ba lant grubu ld z

So utma ekli ONAN


Tablo 20:Enerji Nakil Hatt Karakteristik ÖzellikleriEnerji Nakil Hatt Karakteristik Özellikleri

Gerilimi 154 kVTipi 795 MCM

Uzunlu u 10 km

Tablo 21:Kuyruk suyu Kanal Karakteristik ÖzellikleriKuyruk suyu Kanal Karakteristik Özellikleri

Yeri Melet rma sa sahiliTipi Trapez, beton kaplamal


imi 0,00125

Uzunlu u 80,00 m

Biti Taban Kotu 32,49 m

Önerilen proje kapsam nda yer alacak faaliyet üniteleri a da s ralanm r.Ordu RegülatörleriEnerji TünelleriDenge BacasCebri BoruSantral BinasYakla m Yollar ( aat sonras yak n yerle imler taraf ndan kullan lacakt r.)

aat için kullan lacak saha ve tesisler;• Malzeme ocaklar• rma-y kama-eleme tesisi• Beton santralleri

olup söz konusu tesisler projenin in aat tamamland nda sökülecektir.


43

Proje için gerekli olan do al yap malzeme ihtiyac için proje kapsam nda malzeme ocaklarincelenmi tir. Ordu regülatörleri ve iletim tüneli beton agregas ihtiyac üç ayr noktadaki kum-çak l oca n kullan laca belirlenmi tir. Bunun için gerekli izinler ve kullan m ruhsatlarÇED olumlu görü ü sonucunda temin edilecektir. Ayr ca tünel içi malzemesinin yap lan buara rmalar sonucunda 250.000 m³’lük k sm n kullan labilir durumda olaca kabuledilmi tir.

Yukar da özet olarak bahsedilen ve karakteristik de erleri verilmi bulunan söz konusu tesisinyap ile 42 MW’e kurulu güç devreye girecek ve halihaz r ko ullarda y lda ortalama 156.466GW enerji üretimi gerçekle tirilecektir.

rma Eleme-Y kama Tesisi , Beton Santrali Kapasitesi ve Teknik Bilgiler

Proje kapsam nda 3 adet k rma eleme ve y kama tesisi ile beton santrali kurulacakt r. Herbiri 40.000 ton kapasiteli olup; yerleri topo rafik harita üzerinde verilmi tir (EK-1). K rma-

kama-eleme tesisinden ç kacak malzeme haz r beton tesisine verilecek ve in aat a amas ndagerekli haz r beton, bu tesislerden sa lanacakt r.

Beton santrali ya sistem olarak kurulacakt r. Santralde çevre ve çevre sa na karduyarl k birinci s rada dü ünülmektedir. Ya beton santrali sisteminde toz emisyonlar ntamamen ortadan kald lmas için agrega bunkerinin üzeri çelik konstrüksiyon ile kapat lacakve Agrega bunkerlerinin lastik tekerlekli yükleyici ile doldurulmas esnas nda,agregalar ntozumas tamamen önlenecektir. Ayr ca mikser platformu üzerinde toz emici filtrelerkullan larak tozlar n kaçmas engellenecektir. Mikser platformu ile mikser platformu alt ndakitransmikser dolum bölümü etraf çelik konstrüksiyon ile tamamen kapat larak tozumaönlenecektir. Ya sistem haz r beton tesisi olmas nedeniyle ya beton haz rlanmas ve dolumuesnas nda tozuma kesinlikle olmamaktad r. Tasar mda çimento tart sistemi, mikser platformuve transmikser dolum a na ba bulunan filtre sistemleri ile tesis filtre edilerek çevreye tozolu mas tamamen önleyen sistemlerdir.

rma-y kama-eleme tesisi karakteristik özellikleri Tablo.22’de, Tesis krokisi ekil.6’dave i ak emas ekil 7’de verilmi tir. Proje kapsam nda 3 adet k rma-y kama-eleme tesisi ile3 adet haz r beton üretim tesisi kurulacak ve in aat bittikten sonra bu tesisler kald lacakt r.

Tablo 22: rma-y kama-Eleme Tesisine ait Karakteristik De erleriHer bir TesisinÜretim Miktar

Kapasite*(m³) Ton

Toplam 108.000 (324.000) 172.800 (518.400)

ll k (Toplam/2 y l) 54.000 (162.000) 86.400 (259.200)

Ayl k (Y ll k/12 ay) 4500 (13.500) 7.200 (21.600)

Günlük (Y ll k/330 gün) 163,5 (490,5) 261,6 (784,8)

Saatlik (Günlük/10 saat) 16,4 (49,2) 26,24 (78,72)*)Parantez içindeki de erler 3 tesisin toplam de erlerini gösterir. Malzeme yo unlu u 1,6 ton/m³ olarak al nm r.


44

ekil 6: K rma-Y kama-Eleme Santrali Tesis Krokisi

Beton Santrali Teknik Bilgiler

Betonun kullan m yeri proje alan içinde olaca ndan mikserlerde dökülmelerolmayacakt r. Agrega stok sahas nda bulunan kum, çak l malzemeler springleme yöntemi ileslat lmakta, lastik tekerlekli loader ile malzeme al esnas nda agregalar üzerindeki yüzey

tozlar n tozumas önlenmektedir. Bu nedenlerle ya sistem beton üretimi ilgili yönetmeliknormlar na ve standartlar na uygun kaliteli betondur. Beton Santrali kapasitesi ve teknikbilgiler Tablo 23’de verilmi tir.


45

ekil 7: K rma-Y kama-Eleme Santrali Tesis Ak emas

Tablo 23: Beton Santralleri Karakteristik De erleriHer bir TesisinÜretim Miktar

Kapasite*(m³) Ton

Toplam 108.000 (324.000) 172.800 (518.400)

ll k (Toplam/2 y l) 54.000 (162.000) 86.400 (259.200)

Ayl k (Y ll k/12 ay) 4500 (13.500) 7.200 (21.600)

Günlük (Y ll k/330 gün) 163,5 (490,5) 261,6 (784,8)

Saatlik (Günlük/10 saat) 16,4 (49,2) 26,24 (78,72)*)Parantez içindeki de erler 3 tesisin toplam de erlerini gösterir. Malzeme yo unlu u 1,6 ton/m³ olarak al nm r.

Beton üretimi i ak tan sahaya getirilen agregalar yükleme band na kepçeyle ta narakoradan bunkerlere nakli sa lanacakt r. Agregaya çimento, kimyasal madde ve su ilavesi ile cebribetonyerde beton elde edilir. Beton santrali i ak emas ekil 8’de Proses Ak m emas ise ekil9’da verilmi tir.


46

ekil 8: Beton Santrali Ak m emas

ekil 9: Beton Santrali Proses Ak m emas

Haz r beton çimento, agrega (kum, çak l, k rmata ), su ve gerekti inde baz katk maddelerininbelli bir üretim teknolojisine uygun olarak kar lmas yla elde edilen, ba lang çta plastik yada ak

vamda olup, ekil verilebilen ve zamanla kat la p sertle erek, mukavemet kazanan önemli bir yapmalzemesidir. ekil 10’da betonda kullan lacak malzeme da gösteren ematik gösterim

Yükleme band naKepçeyle agrega ta ma

Bunkerlere agregayükleme

Silolara silobaslarlaÇimento yükleme

Kimyasalkatk

Tanka suyükleme

(Agrega+Çimento+Kimyasal katk +Su)

Ta ma


47

verilmi tir.

Çimento %10

Su %15

agrega %75

ekil 10: Betonda kullan lacak Malzeme Da m Grafi i

Beton mutlak hacim olarak, %75 oran nda agrega, %10 oran nda çimento ve %15 oran nda sudanolu ur. Gerekti inde, çimento a rl n %2’sinden fazla olmamak kayd ile katk maddesi ilaveedilebilir.

TS EN 206-1’e göre beton 3 s fa ayr lm r.Normal beton: Etüv kurusu durumdaki birim hacim kütlesi ( yo unlu u ), 2000 kg/m³’ten büyük

2600kg/ m³’ten küçük olan beton.

r beton : Etüv kurusu durumdaki birim hacim kütlesi ( yo unlu u ), 2600 kg/ m³’ten dahabüyük olan beton.

Hafif beton : Etüv kurusu durumdaki birim hacim kütlesi ( yo unlu u ), 800kg/ m³’ten büyük,2000 kg/ m³’ten küçük olan beton. Hafif beton betonda kullan lan agregan n bir k sm veya tamamhafif agrega olarak imal edilir.


48

Bölüm III: PROJEN N EKONOM K VE SOSYAL BOYUTLARIIII.1. Projenin gerçekle mesi ile ilgili yat m program ve finans kaynaklar

Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve BetonSantralleri projesinin in aat a amas 2 y l sürecektir. Projenin planland ekilde bitirilmesiamac yla bu a amada haz rlanm olan i program Tablo 23.’de verilmi tir. Ordu Regülatörü,Ordu HES, Kum Çak l Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme Tesislerii ve Haz r Beton ÜretimSantralleri projesinin yat için % 100 öz kaynaklardan yararlan lacakt r.

III.2 Projenin gerçekle mesi ile ilgili i ak m emas veya zamanlama tablosu

Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve BetonSantralleri projesinin gerçekle mesi ile ilgili i ak Sekil 11.’de verilmi tir. aat a amas ndayap lacak islerin sürelerini gösterir zamanlama tablosu Tablo 24.’de verilmi tir.

Tablo 24:Projenin aat Dönemine Ait Zamanlama Tablosu


49

ekil 11: Ordu HES Projesi Ak emas

III.3. Projenin fayda-maliyet analiziBu bölümde Ordu HES Projesinin Ülke ekonomisi aç ndan de erlendirilmesi yap lm r. Buamaçla projenin sa layaca faydalar ile bu faydalar kar yap lmas gereken masraflarbelirlenerek yat n ekonomik boyutu ve ilgili parametreleri ortaya konulmu tur.

Yat n ekonomik ömrü 50 y l, sosyal-iskonto oran %9,5 al nm r.


50

ll k Faydalar

Hidroelektrik enerji üretimi d nda ba ka amac bulunmayan projenin y ll k faydalar nhesab nda firm ve sekonder enerji faydalar dikkate al nm r. Bu faydalar hesaplan rkenDevlet Su leri Genel Müdürlü ü taraf ndan verilen ve a da aç klanan birim enerjifaydalar kullan lm r. 2010 y için ABD Dolar 1,6043 TL olarak al nm r.

Firm Enerji Faydas = 6,00 cent/kWh = 0,0963 TL/kWhSekonder Enerji Faydas = 3,30 cent/kWh = 0,0529 TL/kWh

Projenin ekonomik analizde pik güç faydas dikkate al nmam r. Enerji faydalar Tablo 25’deözetlenmi tir. Bu kabullere göre projenin Toplam Y ll k Faydas Geli meli Durum için 8 838631TL olmaktad r.Yukar da aç klanan fayda hesaplama yöntemi; piyasa ko ullar dikkate al narak 10 cent/kWh =0,160 TL/kWh birim enerji faydas ve % 30 indirimli ke if maliyetleri al narak ayr caçal malar yap lm Tablo 26’da verilmi tir.

Tablo 25: Ordu Regülatörü Ve Hidroelektrik Santral Projesi Y ll k GelirleriEnerji Üretimi ll k Gelir

Firm E.(Gwh) Sek. E.(Gwh) Toplam (Gwh) Firm E.(TL) Sek. E.(TL) Toplam (TL)12,77 143,73 156,50 1.229.552 7.609.080 8.838.6311 ABD $ = 1.6043 TLFirm Enerji Faydas : 6.0 cent/kWh(=0.0963TL/kWh)Sekonder Enerji Faydas : 3.3 cent/kWh(=0.0529TL/kWh)

Tablo 26: Ordu Regülatörü Ve Hidroelektrik Santral Projesi Y ll k Gelirleri(%30 ndirimli Ke fe Göre)Enerji Üretimi ll k Gelir

Firm E.(Gwh) Sek. E.(Gwh) Toplam (Gwh) Firm E.(TL) Sek. E.(TL) Toplam (TL)12,77 143,73 156,50 2.049.253 2.305.7818 2.510.7070

1 ABD $ = 1.6043 TLFirm Enerji Faydas : 10.0 cent/kWh(=0.1604TL/kWh)Sekonder Enerji Faydas : 10.0 cent/kWh(=0.1604TL/kWh)

ll k Giderler

Projenin y ll k giderleri, Faiz, Amortisman ve Yenileme ile letme ve Bak m masraflartoplam ndan olu maktad r. Faiz Amortisman ve Yenileme Gideri 31 822 399 TL ; letme veBak m Gideri 3 035 373 TL dir.Bu durumda Ordu HES Projesi’nin Faiz, Amortisman ve Yenileme giderleri ile letme- Bak mgiderlerinden olu an Toplam Y ll k Gider 34 857 772 TL olmaktad r.

Gelir/Gider Oran

Projelerin Gelir/Gider oranlar ; y ll k gelirleri y ll k giderlere bölerek hesaplamak mümkünoldu u gibi, 50 y ll k bir sürede gelir ve giderlerin nakit ak lar belli bir iskonto oran ile (buproje için %9.5) Proje yat mlar n ba lang na indirgenmi de erlerini oranlayarak dahesaplamak mümkündür. Gelir/Gider oran her iki yöntemle de yap lm r. Toplam Y ll kEnerji Faydas (Geliri) 8 838 631 TL, Toplam Y ll k Gider, 34 857 772 TL hesapland ndanprojenin Y ll k Net Faydas - 26 019 141 TL ve Gelir/Gider Oran R= 0,25 olmaktad r.

Projenin 3 y ll k yat m periyodunu müteakip 50 y ll k i letme süresince gelir ve giderak lar %9.5 iskonto oran ile proje yat ba lang na ta yarak hesaplanan "Gelir/Gider


51

Oran'' ise R = 0,27 bulunmu tur.Projenin güvenilir ve sekonder üretimleri fayda hesaplama yöntemi 10 cent/Kwh = 0,160TL/kWh birim enerji faydas al narak bulunan toplam y ll k enerji faydas (geliri) 25107 070 TL'dir. Toplam y ll k gider % 30 indirimli ke if maliyetleri al narak 24 717 288 TLhesapland nda Projenin Y k Net Faydas 389 782 TL ve Gelir/Gider oran ise R= 1,02olmaktad r.

Projenin 3 y ll k yat m periyodunu müteakip 50 y ll k i letme süresince gelir ve giderak lar %9,5 iskonto oran ile proje yat ba lang na ta yarak hesaplanan “Gelir/GiderOranlar ” ise 1,08’ dir.

ç Karl k Oran

DS Genel Müdürlü ü’nün belirledi i firm ve sekonder enerji faydalar na göre projenin çKarl k Oran negatif olmaktad r. Enerji faydas n 10 cent/kWh al nmas halinde ise içkarl k oran % 10,35 olarak hesaplanm r.

Duyarl k Analizi

Enerji faydas 10 cent/kWh al narak, Tablo 9.3’de özetlenen maliyetler baz nda projeninGelir/Gider oran , Proje Bedelinin % 10 artmas , Yenileme ve letme Bak m giderlerinin % 10artmas ve gelirlerin % 10 azalmas halleri için hesaplanarak ekonomik duyarl k analiziyap lm r. Bu haller için iç karl k oranlar ise s ras yla % 0,99, % 1,07, % 0,97 bulunmu tur.Sonuçlardan anla ld üzere projenin ekonomik performans en büyük ölçüde hidrolojikveriler ile bu verilere dayand larak yap lan mühendislik çal malar nda öngörülmü olanenerji faydalar n elde edilebilir olmas na ba r.

III.4. Proje kapsam nda olmayan ancak projenin gerçekle mesine ba olarak, projesahibi veya di er yat mc lar taraf ndan gerçekle tirilmesi planlanan di er ekonomik,sosyal ve altyap projeleriProje kapsam nda olmayan ancak projenin gerçekle mesine ba olarak, proje sahibi veyadi er yat mc lar taraf ndan gerçekle tirilmesi tasarlanan di er ekonomik, sosyal ve altyapprojeleri bulunmamaktad r.Proje yat mc taraf ndan proje alan na sürekli ileti im olmas zorunlulu u oldu undan kaylar nda yollar n sürekli aç k olmas gerekmektedir. Dolay yla yöre halk n merkezlerdegiderebilece i sa k, e itim, vb. ihtiyaçlar da aksamam olacakt r.

Yat mc firman n çal ma prensiplerinden olan yerel halk projeye dahil etme görü ü ilkesivard r. Dolay yla in aat ve i letme a amalar nda çal acak personelin büyük bir k sm n yörehalk ndan kar lanacakt r.Çal anlar n ihtiyaçlar kar lamak için proje alan nda antiye kurulacak ve personelinkonaklama ihtiyaçlar burada kar lanacakt r.


52

III.5. Proje kapsam nda olmayan ancak projenin gerçekle ebilmesi için zaruri olan veproje sahibi veya di er yat mc lar taraf ndan gerçekle tirilmesi planlanan di erekonomik, sosyal ve altyap projeleriProje çal mas nda santral, yakla m tünelleri ve k rma-eleme-y kama ve beton santrallerineula m için yeni yollar yap lacak, mevcut yollar ise bak m çal malar gerçekle tirilecektir.Bunun d nda proje kapsam nda olmayan ancak projenin gerçekle ebilmesi için zaruri olan veproje sahibi veya di er yat mc lar taraf ndan gerçekle tirilmesi planlanan di er ekonomik,sosyal ve altyap projeleri bulunmamaktad r.

III.6. Kamula rma ve/veya yeniden yerle imin nas l yap lacaMELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE C.A. . taraf ndan Ordu HES, OrduRegülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve Beton Santralleri projesinin in aatve i letme a amas nda Regülatör alan ve su tutulmas yap lacak göl alan , yollar n geçti igüzergahlar, denge bacas n bulundu u yerler, santral binas , tünel a zl klar , cebri borunungeçti i güzergahlarda ve alanlarda kamula rma i lemleri; 2942 Say Kamula rma Kanunuile bu Kanunda çe itli de iklikler yapan ve 5 May s 2001 tarihli Resmi Gazetedeyay mlanarak yürürlü e giren 4650 say Kamula rma Kanununa göre gerçekle tirilecektir.Proje alan n kamula rma plan haz rlanmas çal malar sona ermi tir. Buna göre planlanansahada özel mülkiyet, ah s alanlar , köy tüzel alanlar ve tescil harici alanlar etkilenenalanlard r. Bunlar için kamula rma, irtifak hakk ve 30. Madde ile izin istenilecektir. Bunagöre Tablo 27’de kamula rma, irtifak hakk ve 30. Madde ile izin istenilecek alanlar(Tablo28), kamula rma nedenleri ve kamula lacak alanlar n mülkiyet sahipleri verilmi tir. Bunedenle toplam 43,50 Ha ah s arazisi kamula rma yap lacak, 23,42 Ha’l k alanda 30.Maddeye göre izin al nacak ve 8,83 Ha alanda ise irtifak hakk için çal malar yap lacak r.

Proje alan nda orman alan bulunmamaktad r.Proje faaliyetleri için yap lmas gereken kamula rman n, 2942 say Kamula rma kanununauygun olarak Türkiye Cumhuriyetinin ilgili kurumlar taraf ndan yap laca , devletin araziyiöncelikle kendi ad na tescil edece i ve ücretini ödeyece i ayr ca kamula rma i lemitamamlanmadan projenin yap üstlenen firmalara arazi teslim edilmeyece ibelirtilmektedir. Bu i lemlerin tamam kamu yarar maddesine istinaden kamu idareleritaraf ndan gerçekle tirilecektir.

Tablo 27: Özel Mülkiyet Alanlar n Kamula rma Nedenleri ve Kamula lacak Alanlar (m²)

Kamula rma Nedeni Kamula rma Alan (m²)

Yollar 283.433,47Su Tutma Alan (Göl) 93.323,49Regülâtör Alanlar 28.267,66Denge Bacas 12.398,02Santral Sahas 9.563,79Cebri Boru Alan 7.948,07Tünel A 200,84

TOPLAM 435.035,30

Su Tutma Alan (Göl) (30. Maddeye izin istenilen alan)* 237.186,08*) Tescil Harici Arazi, Hazine Arazisi, Köy Tüzel Arazisi


53

Tablo 28: rtifak Hakk ile Kamula lacak Alanlar (m²)

Kamula rma Nedeni Kamula rma Alan (m²)

Yollar 10.307,30

Yol Santral Binas 58.074,37Regülatör Alanlar 9.750,78

Depo Sahas 9.983,97Tünel A 162,04

TOPLAM 88.278,46

4628 say Elektrik Piyasas Kanununun 15/c (De ik: 5496 SK. 5. md) maddesi gere inde;kamula rma i lemleri EPDK taraf ndan yürütülecek, bu konuda verilecek olan kamula rmakarar , kamu yarar karar yerine geçecek ve kamula lan ta nmaz mallar tapu kütü ündehazine ad na tescil edilecektir.30 Eylül 2004 tarih ve 25599 say Resmi Gazetede “Enerji Piyasas Düzenleme Kurumutaraf ndan yap lacak kamula rmalarda 2942 say Kamula rma Kanunun 27.nci maddesininuygulanmas hakk nda Bakanlar Kurulu Karar “ ç kart lm r.

Kamula rma Kanunu madde 27; “Acele kamula rma”Madde 27 – 3634 say Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun uygulanmas nda yurtsavunmas ihtiyac na veya aceleli ine Bakanlar Kurulunca karar al nacak hallerde veya özelkanunlarla öngörülen ola anüstü durumlarda gerekli olan ta nmaz mallar nkamula lmas nda k ymet takdiri d ndaki i lemler sonradan tamamlanmak üzere ilgiliidarenin istemi ile mahkemece yedi gün içinde o ta nmaz mal n 10 uncu madde esaslardairesinde ve 15 inci madde uyar nca seçilecek bilirki ilerce tespit edilecek de eri, idaretaraf ndan mal sahibi ad na 10 uncu maddeye göre yap lacak davetiye ve ilanda belirtilenbankaya yat larak o ta nmaz mala el konulabilir. Bu Kanunun 3 üncü maddesinin 2 nci

kras nda belirtilen hallerde yap lacak kamula rmalarda yat lacak miktar, ödenecek ilktaksit bedelidir.” ifadesi geçmektedir. Bu nedenle ilk önce yerinde bilirki iler taraf ndan de ertespiti yap lacak ve belirlenen k ymet, MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE C.A. .taraf ndan bankaya yat lacak, Valilik kanal ile hak sahiplerine ödenecektir. Bu ödeme i lemitamamland ktan sonra in aata ba lanacakt r. Daha sonra Valilik taraf ndan bu hak sahiplerineyeniden iskân isteyip istemedikleri sorulacak, yeniden iskân isteyen hak sahipleri kendilerineba ta ödenen kamula rma bedelini geri vererek yeniden iskân iste inde bulunabileceklerdir.EPDK taraf ndan yürütülecek kamula rma i lemlerinde yap lacak i lemler ekil 12’de. ve

ekil 13.’de verilmi tir.


54

ekil 12: Özel ve Kamuya Ait Ta nmaz Mallar n Kamula rma i lemleri için Genel ak emas


55

ekil 13: Özel Ta nmaz Mallar n Kamula rma i lemleri için ak emas

III.7. Di er hususlarBu bölümde ayr ca anlat lacak bir husus bulunmamaktad r.


56

BÖLÜM IV:PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGÜLÂTÖR, HES,MALZEMEOCAKLARI, BETON SANTRALLER VE KIRMA ELEME YIKAMA TES SLERPROJES NDEN ETK LENECEK ALANIN BEL RLENMES VE BU ALAN NDEKMEVCUT ÇEVRESEL ÖZELL KLER N AÇIKLANMASI (*)

IV.1. Projeden etkilenecek alan n belirlenmesi, (etki alan n nas l ve neye görebelirlendi i aç klanacak ve etki alan harita üzerinde gösterilecek)Çevresel etki; bir projenin haz rl k, in aat ve i letme s ras nda ya da i letme sonras nda, çevreunsurlar nda do rudan ya da dolayl olarak, k sa veya uzun dönemde, geçici ya da kal , olumlu yada olumsuz yönde ortaya ç kmas ihtimali olan de ikliklerdir.Etki alan gerçekle tirilmesi planlanan bir projenin i letme öncesi, i letme s ras ve i letmesonras nda çevre unsurlar olarak olumlu veya olumsuz yönde etkiledi i aland r. Bu çal ma

ras nda etki alan ndaki toprak, hava, su, insan, flora- fauna ve sosyo ekonomik unsurlaretkilenecektir.Proje kapsam ndaki inceleme ve etki alan bir al nm olup in aat alan ndan itibaren her yöndenyakla k 1000 m’lik alan kabul edilmi tir. Bu alanlardan kaynaklanacak toz, gürültü ve vibrasyon enkötü ko ullarda 1000 m’lik alan etkileyecektir. Tünel içinde yap lacak i lemlerde etki alan ise 500m kabul edilmi tir. Projenin in aat s ras nda belirlenen etki alan topo rafik harita üzerinde

aretlenmi ve ekil 14’de gösterilmi tir.Tünel açmada sert zemine rastland gerçekle tirilecek patlatmalardan kaynaklanacak vibrasyonhesab nda yap lacak patlatman n 100 m den sonra Çevresel Gürültünün De erlendirilmesi veYönetimi Yönetmeli i Ek-VIII Tablo 7’de verilen 10 mm/s vibrasyon de erinin alt na dü ece iöngörülmü tür. Patlatma yap lacak alana en yak n bina dikey 150 m mesafededir ve patlatma sonucuolu acak vibrasyondan etkilenmeyecektir.

rma-eleme-y kama tesisi, beton santrallerinde olu acak gürültü 400 m den itibaren “ÇevreselGürültünün De erlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeli i’’nin 23. Maddesi ve Ek-VIII Tablo-5’ deverilen 70 dBA s r de erin alt na dü tü ü görülmü tür Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, MalzemeOcaklar , K rma-Y kama-Eleme ve Beton Santralleri projesi için haz rlanan Akustik Rapor EK’teverilmi tir.Projede olu acak toz miktar lar n kütlesel debileri hesplanm ve 1 kg/sa üzerinde ç km r. SanayiKaynakl Hava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli inde; toplam toz emisyonu yönetmelik Ek-2’deverilen 1 kg/saat s r de erinin üzerinde oldu u durumlarda “Hava Kirlenmesine Katk De erlerive bu de erlerle te kil edilen Toplam Kirlenme De erlerinin” hesaplanmas yani modellemeyap lmas gereklili i belirtilmi tir. Bu çal mada toz emisyonlar n modelleme çal mas yap lmve EK’te sunulmu tur.Hem akustik Rapor verilerine göre hemde emisyon model sonuçlar na göre ilgili yönetmeliklerdeverilen s r de erlerin alt nda olu acak etki mesafeleri belirlenmi tir. Hesaplamalarda ortalama etkialan 500 metreyi geçmemekte olup, proje kapsam nda incelenen 500 metrelik alan etki alan olarakkabul edilmi tir. Bu mesafe tesis yerlerine göre belirlenmi tir. Projede kurulan etkileyici tesisler

rma-eleme-y kama ve beton santrali ile kum-çak l ocaklar alanlar topo rafik olarak Melet Irmakenar nda bulunan düzlüklerde kurulmu tur. Bu alanlar sonras topo raftada dik yükseltilerbulunmaktad r. Dolay yla bu yükseltiler etki alan n daralmas na neden olacakt r.Trafik kaynakl etkiler ve al nacak önlemler;Proje alan tamamen da k ve yerle im yerlerinden uzak bir bölgede yer almaktad r. Bu nedenleyerle im yerlerinin direkt etkilenmesi söz konusu de ildir. Nakliye s ras nda trafik kurallar na azamiözen gösterilecek gerekli uyar levhalar konulacak ve proje alan d ndaki nakliyelerdekamyonlar n üzeri branda ile örtülecektir. aat süresi 2 y l olup, trafikten kaynakl etkiler in aat nbitimi ile ortadan kalkacakt r.


57

ekil 14: Proje Etki Alan


58

Gürültü ve Vibrasyon kaynakl etkiler ve al nacak önlemler;

Projenin in aat a amas nda olu acak gürültü kaynaklar ;aatta kullan lan i makinelerinden kaynaklanacak gürültü,rma-Y kama-Eleme tesisinden kaynaklanacak gürültü

Beton santralinden kaynaklanacak gürültüÇal ma alanlar nda iletim tünelinde ve in aat s ras nda i makinelerinin

ramayaca sertlikteki kayalara rastlan ld nda yap lacak patlatmadankaynaklanan vibrasyondur.

rma, eleme, y kama tesisi ve beton santrali -1, Kösele Mahallesinden 700 m ve MecitdamMahallesinden ise 580 m uzakl ktad r.

rma, eleme, y kama tesisi ve beton santrali-2, Musao lu Mahallesinden 350 m, EldirekMahallesinden 470 m, Kabadüz lçesinden ise 2300 m uzakl ktad r.

rma, eleme, y kama tesisi ve beton santrali-3, Da tarla Mahallesinden 825 m ve TülbentliMahallesinden ise 500 m uzakl ktad r.Ordu HES, Musao lu Mahallesinden 700 m, Eldirek Mahallesinden ise 350 m, uzakl ktad r.Yap lan model sonucunda gürültünün yay bu yerle imlerde yönetmelikte verilen s rde erlerin alt nda kald hesaplanm r.Toz Kaynakl etkiler ve al nacak önlemler:

Projenin regülatör alanlar nda, santral alan , beton santrali alan n haz rlanmas in aatras nda yap lacak kaz , tünelin sert zemine rastland zaman yap lacak patlatma i lemleri ilerma-y kama-eleme tesisi ve haz r beton üretim tesislerinin çal mas ndan dolay toz emisyonu

olu acakt r.Bölgede hâkim rüzgar yönünün etkisiyle ayn yönde yay lacaklard r. Birinci dereceden

rüzgar yönü Güney-güneydo udur. Faaliyet a amas nda toz emisyonlar ndan kaynaklanacakkirletici emisyonlar birinci derecede hakim rüzgar n etkisiyle Güney-güneydo u do ruyay lacakt r.

Olu acak bu toz emisyonunu en aza indirmek için Sanayi Kaynakl Hava Kirlili ininKontrolü Yönetmeli i’nde belirtilen önlemler al nacakt r. Buna göre;

Hafriyat n yükleme ve bo altmalar s ras nda rüzgar etkisi bak larak çal ma yap lacak vesavurma yapmadan yükleme-bo altma yap lacak,

Çal ma alan , stabilize yollar ve döküm sahalar kuru havalarda tozumay önlemekamac yla arazöz ile sulama yap larak nemlendirecek,

K sa mesafeler hariç projede kullan lan yollarda dahi olsa hafriyat ta yan kamyonlar n üzerinakliye s ras nda branda ile kapat lacak,rma-y kama-eleme tesisinde toz kayna olan ünitelerde elekler pulverize sistemli olacak,

bantlar kapal ortam içerisine al nacak, Haz r beton üretim tesisinde kar rma i lemi kapal ortamda yap lacak, Haz r beton üretim tesisinde çimento silolar n üzerine toz tutucu filtreler konulacak, Aç kta depolanan malzemenin tozumas engellemek için gerekli önlemler al nacakt r

(y n üzerinin örtülmesi veya nemlendirilmesi vb.)


59

IV.2. Etki Alan çerisindeki Fiziksel ve biyolojik çevrenin özellikleri ve do al kaynaklar nkullanIV.2.1.Meteorolojik ve iklimsel özellikler

Devlet Meteoroloji leri Genel Müdürlü ünce Ordu Meteoroloji stasyonunda 1975-2009 y llararas nda yap lan ölçümlerden elde edilen meteorolojik veriler ve gözlenen en büyük ya de erleribilgilerine göre de erlendirilmi tir.

Ordu li- Kabadüz lçesinde iklim, tipik Karadeniz ikliminin bütün özelliklerini ta maktad r. Hermevsim yeterince ya almaktad r. Yüksek kesimlerinde k s mevsiminde biraz daha fazla kar yaolur.

cakl kOrdu Meteoroloji stasyonu 1975-2009 y llar aras kay tlar na göre y ll k ortalama s cakl k

14,2 oC,.y ll k ortalama yüksek s cakl k 18.2 oC, y ll k ortalama dü ük s cakl k ise 10,9 oC’dir.Ölçülen en dü ük s cakl k -6,7 oC, en yüksek s cakl k ise 37.3 oC’dir. Tablo 29’da ölçülen s cakl kde erleri ve ekil 15’de s cakl k da m grafi i verilmi tir.

Tablo 29. cakl k De erleri (1975-2009)MeteorolojikElemanlar

RasatSüresi(Y l)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ll k

Ortalama S cakl k (oC) 35 6.8 6.5 7.9 11.4 15.5 20.2 23 23.3 19.9 15.9 11.5 8.6 14.2

Ort. Yüksek S cakl k (oC) 35 10.9 10.6 12.0 15.2 19.1 24.1 26.9 27.6 24.5 20.4 16.1 12.8 18.4

Ort. Dü ük S cakl k (oC) 35 3.8 3.6 5 8.2 12.2 16.3 19.4 19.8 16.6 12.9 8.4 5.6 10.9

En Yüksek S cakl k (oC) 35 24.7 26.6 31.4 36.5 31.4 37.3 37.1 34.4 36.4 34.2 30.8 26.3 37.3

En Dü ük S cakl k (oC) 35 -6.6 -6.7 -4.7 -1.4 3.4 9.6 13.3 13 9.2 2.5 -1.5 -3.2 -6.7

ekil 15. cakl k Da m Grafi i

Bas nç DaOrdu Meteoroloji stasyonu 1975-2009 y llar aras kay tlar na göre y ll k ortalama yerel

bas nç 1015 hPa’d r. Tablo 30’da bas nç de erleri ve ekil 16’da bas nç da m grafi iverilmi tir.Tablo 30. Yerel Bas nç De erleri (1975-2009)


60

MeteorolojikElemanlar

RasatSüresi(Y l)

Aylar


OrtalamaYerel Bas nç (hPa) 35

1018.4 1017.5 1015.9 1013.5 1013.6 1011.9 1010.3 1011.9 1014.2 1017.3 1018.1 1018.2 1015

En YüksekYerel Bas nç (hPa) 35 1036 1036 1043 1033 1027 1023 1019 1021 1029 1034 1033 1035 1043

En Dü ükYerel Bas nç (hPa) 35 992.3 996.3 994.5 996.1 998.5 998.7 998.3 999.8 998.9 1005 998.1 997.6 992.3

ekil 16: Yerel Bas nç Da m Grafi i

Ya DaOrdu Meteoroloji stasyonu 1975-2009 y llar aras kay tlar na göre y ll k ortalama toplam

ya miktar 1042 mm’dir. Günlük en çok ya miktar 171.3 mm’dir. Tablo 31’de yade erleri ve ekil 17’de ayl k ortalama ya grafi i verilmi tir.

Tablo 31. Ya De erleri (1975–2009)MeteorolojikElemanlar

RasatSüresi(Y l)

Aylar


Ortalama Top.Ya Miktar(mm)

35 97.8 85.9 77.1 75.8 55.3 75.4 62.4 61.5 85.2 135.3 133.9 102.8 1042

Günlük En ÇokYa Miktar(mm)

35 63.1 43.4 55.6 49.6 41.8 171.3 94.9 126.5 78.1 109.2 73.2 67.8 171.3


61

ekil 17: Ya Grafi i (1975-2006)

Nem DaOrduMeteoroloji stasyonu 1975-2009 y llar aras kay tlar na göre y ll k ortalama ba l

nem %71’dür. Tablo 32’de ba l nem verileri ve ekil 18’de da m grafi i verilmi tir.

Tablo 32. Ba l Nem De erleri (1975-2009)MeteorolojikElemanlar

RasatSüresi(Y l)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Y l.

OrtalamaBa l Nem (%) 35 68 69 73 75 76 72 73 73 73 75 71 68 71

En Dü ükBa l Nem (%) 35 12 10 6 19 34 29 29 41 33 22 14 13 12

ekil 18: Ba l Nem Da m Grafi i

Buharla ma Durumu

Ordu Meteoroloji stasyonu kay tlar na göre ayl k ortalama buharla ma en fazla Temmuz ay ndaolup 219,5 mm, günlük en çok buharla ma ise 12.0 mm ile yine Temmuz ay ndad r. Tablo 33’debuharla ma de erleri ve ekil 19’da buharla ma da m grafi i verilmi tir.


62

Tablo 33. Buharla ma De erleri (Devrekani Met. stasyonu Verileri 1975-2009)MeteorolojikElemanlar

RasatSüresi(Y l)

Aylar


OrtalamaBuharla ma(mm)

1 0 0 0 81.8 150.9 177.3 219.5 190.2 143 71 0 0 0

Günlük EnÇokBuharla ma(mm)

1 0 0 0 4.8 8 7.5 12 9 6.5 5.1 0 0 12

ekil 19: Buharla ma Da m Grafi i

Bölgenin Say Günler DaOrdu Meteoroloji stasyonu 1975–2009 y llar aras kay tlar na göre y ll k ortalama sisli günler

say 8,3, y ll k ortalama kar ya günler say 12,7, y ll k ortalama kar örtülü günler say 10.3, y ll kortalama dolulu günler say 0.4, y ll k ortalama k ra günler say 15.8, y ll k ortalama orajl günlersay 18.7’dir. En yüksek kar örtüsü kal nl ise 59 cm’dir. Tablo 34’de Sisli, kar ya , kar örtülü,

ra ve orajl günler ile en yüksek kar örtüsü kal nl n de erleri verilmi tir.

Rüzgar Da

Ordu Meteoroloji stasyonu kay tlar na göre 1. derecede hâkim rüzgâr yönü güney-güneydo u(SSE), 2. derece hâkim rüzgâr yönü kuzey-kuzey-do u (NNE) ve 3. derece hâkim rüzgâr yönü güney-güneybat (SSW)’d r.

Tablo 35’de yönlere göre rüzgâr n esme say lar de erleri, ekil 20’de ise esme say lar na görell k rüzgâr diyagram gösterilmi tir.


63

Tablo 34:Sisli, kar ya , kar örtülü günler ile en yüksek kar örtüsü kal nl (1975-2009)MeteorolojikElemanlar

RasatSüresi(Y l)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ll.

Ort. Kar YaGünler Say 35

3.4 4.5 2.1 0.3 0 0.5 1.5 12.3

Ort. Kar ÖrtülüGünler Say 35 2.4 3.8 0.9 0.1 0 1.1 8.3

En Yüksek KarÖrtüsü Kal nl(cm)

3538 59 26 3 2 41 59

Ort. Sisli GünlerSay 35 0.4 0.6 1.6 2.8 1.6 0.2 0.1 0.2 0.1 7.6

Ort. Dolulu GünlerSay 35 0.1 0.1 0.1 0 0.1 0.1 0.5

Ort. K ra GünlerSay 35

4.1 3.2 2.6 0.2 0 0.1 1.1 3.6 14.9

Ort. Orajl GünlerSay 35 0.1 0.1 0.3 1.6 3.1 3.7 2.0 2.2 2.5 1.1 0.5 0.1 17.3

Tablo 35: Yönlere Göre Rüzgâr n Esme Say lar De erleri

RüzgarYönü

RasatSüresi(Y l)

Aylar


N 35 1299 1342 2059 2251 2632 2413 2233 2186 1882 1361 1016 1070 21744

NNE 35 1358 1826 3162 4087 4024 3658 3070 2790 2290 2102 1377 1351 31095

NE 35 940 1149 2014 2081 2451 1664 1690 1449 1419 1199 983 832 17871

ENE 35 939 1236 1878 2011 1652 1213 924 939 1025 1158 914 1000 14889

E 35 777 687 1041 921 800 500 401 461 622 594 645 637 8086

ESE 35 1202 1214 1233 1361 1192 1286 1149 1371 1474 1789 1499 1366 16136

SE 35 1522 1248 1169 976 1109 1126 1364 1345 1530 1472 1714 1550 16125

SSE 35 3250 2839 2027 1818 2120 2630 3253 3602 3827 4152 3822 3825 37165

S 35 2913 2095 1501 996 1156 1660 2611 2680 2590 2247 2744 2894 26087

SSW 35 2938 2367 1804 1522 1663 2066 2116 2257 2123 2704 2928 3355 27843

SW 35 2401 1636 1716 1114 1228 1320 1818 1615 1591 1597 2102 2151 20289

WSW 35 2566 2235 1717 1487 1421 1727 1640 1725 1610 2007 2084 2587 22806

W 35 859 563 579 393 435 336 321 377 566 543 676 581 6229

WNW 35 596 522 535 502 337 371 372 385 352 515 512 534 5533

NW 35 845 927 1206 1066 948 904 961 757 625 767 742 756 10504

NNW 35 1471 1695 2187 2358 2662 2229 1982 1987 1550 1651 1245 1286 22303


64

ekil 20: Esme Say lar na Göre Y ll k Rüzgâr Diyagram

Tablo 36’da yönlere göre rüzgâr n ortalama h z de erleri ve ekil 21’de ortalama rüzgârna göre y ll k rüzgâr diyagram verilmi tir.

Tablo 36: Yönlere Göre Ortalama Ayl k ve Y ll k Rüzgâr Esme H (m/sn)

Rüzgâr YönüRasatSüresi(Y l)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Y ll k

N 35 2.5 2.4 2.5 2.2 2.1 2.6 3.1 3.2 2.8 2.7 2.5 2.2 2.6NNE 35 1.7 1.7 1.8 1.8 1.8 2 2.8 2.8 2.4 1.9 1.6 1.7 2NE 35 1.6 1.6 1.7 1.6 1.6 2 2.2 2 2.1 1.9 1.6 1.5 1.8ENE 35 1.5 1.4 1.4 1.4 1.6 1.5 1.8 1.8 1.7 1.5 1.2 1.3 1.5E 35 1.3 1.4 1.4 1.3 1.2 1.2 1.3 1.4 1.6 1.3 1.5 1.3 1.3ESE 35 1.2 1.3 1.2 1.1 1 1.1 1.1 1.2 1.2 1.2 1.3 1.3 1.2SE 35 1.2 1.2 1.2 1.1 1.1 1.2 1.3 1.2 1.2 1.3 1.3 1.2 1.2SSE 35 1.4 1.6 1.3 1.2 1.2 1.3 1.3 1.4 1.4 1.3 1.4 1.4 1.3S 35 2.5 2.4 2.5 2.2 2.1 2.6 3.1 3.2 2.8 2.7 2.5 2.2 2.6SSW 35 1.7 1.7 1.8 1.8 1.8 2 2.8 2.8 2.4 1.9 1.6 1.7 2SW 35 1.6 1.6 1.7 1.6 1.6 2 2.2 2 2.1 1.9 1.6 1.5 1.8WSW 35 1.5 1.4 1.4 1.4 1.6 1.5 1.8 1.8 1.7 1.5 1.2 1.3 1.5W 35 1.3 1.4 1.4 1.3 1.2 1.2 1.3 1.4 1.6 1.3 1.5 1.3 1.3WNW 35 1.2 1.3 1.2 1.1 1 1.1 1.1 1.2 1.2 1.2 1.3 1.3 1.2NW 35 1.2 1.2 1.2 1.1 1.1 1.2 1.3 1.2 1.2 1.3 1.3 1.2 1.2NNW 35 1.4 1.6 1.3 1.2 1.2 1.3 1.3 1.4 1.4 1.3 1.4 1.4 1.3


65

ekil 21: Ortalama Rüzgâr H na Göre Y ll k Rüzgar Diyagram

IV.2.2.Jeolojik özellikler (proje alan ile malzeme ocaklar n jeolojik yap n(jeolojikharita kesitlerinin), jeoteknik etütler,fiziko-kimyasal özellikleri, tektonik hareketler vedepremsellik, stratigrafik kolon kesitler, sondajlara ait loglar, mineral kaynaklar, heyelan,benzersiz olu umlar, ç , sel, kaya dü mesi ba klar alt nda incelenmesi, 1/100000,1/25000 ve/veya 1/5000'lik jeolojik harita ve lejant varsa jeoteknik etütler ve bunlara aitbilgi, ekil ve haritalar),

Proje ile ilgili jeolojik özelliklerin anlat nda, “Ordu HES Projesi Fizibilite Raporu,2010” raporundan yararlan lm r. Proje alan na ait jeolojik harita rapor ekinde verilmi tirGenel JeolojiÇal ma alan nda ve yak n çevresinde Mesozoyik ve Senozoyik ya birimler yüzeylenir.Jeolojik birimler ço unlukla volkanik kökenlidirler. Tortul kayaçlar olarak Kuvaterner yaalüvyon ve yamaç molozlar izlenmektedir. Jeolojik birimler ya dan gence do ru a dakiparagraflarda anlat lm r.Stratigrafik JeolojiJeolojik birimler ya dan gence do ru a da anlat lm r.

Volkanik Kayaçlar

Üst KretaseÜst Kretase Volkanikleri (Tüf, Aglomera, Andezit, Bazalt) (tf+agl+adz+bz)Üst Kretase Volkanikleri olarak adland lan bu birim masif lav ak nt lar ile piroklastikolu umlar bir arada içermektedir. Bu olu umlar çok iç içe olduklar için saha çal malar

ras nda ayr larak haritalanmalar mümkün olmam r. Bu birim içerisindeki kayaç türleri


66

birbirleriyle dereceli geçi göstermekte, s rl yanal bir devaml k görülmekte ve birbirlerininiçerisinde kamalanmaktad r. Yörede daha önce çal ma yapan yazarlar da bu hususa dikkatçekerek birimi ay rtlanmam Üst Kretase Volkanikleri olarak tan mlam lard r ( .Terlemez, A.

lmaz; 1980 ve E. Ünal, A.Gökçe; 2007). Bu birimi kesen ayn ya (Üst Kretase) andezit,traki-andezit sokulumlar ile Eosen ya dasitik, riyodasitik sokulumlar da sahada ay rtlanm veharitalanm r. Volkanikler genel olarak yüzeysel ko ullarda ileri derecede bozunmu olup,bozunmam k mlar ye ilimsi gri ve siyah renkli, bozunmu k mlar ise kirli beyaz, sar ms veye ilimsi renktedir.

Üst Kretase ya volkanikleri olu turan kayaç türlerinin özellikleri a da tan mlanm r:Aglomera; koyu gri, kahverengimsi, siyaha yak n renkte, tabakas z, yer yer çok kal n-kal n tabakal ,çak llar ufak çak l, büyük çak l, blok büyüklü ünde ve ço unlukla andezit ve bazaltt r. Matriksigev ek, orta s kta olup tüflerden olu maktad r. Çak llar kö eli, boylanmam , birbirleriyletemas , çimentosu s olanlarda oldukça fazla, gev ek çimentolularda ise yoktur.Bazik ak nt ; genellikle andezit, yer yer bazalt ve spilitik karakterdedir. Koyu gri, kahverengimsi,ye ilimsi ve mor renkli; orta-kal n akma yap , yer yer masif, dokusu pek belli de il, ince taneliak nt yap göstermekte, de ik yönde çatlakl ve çatlaklar yer yer kalsit dolguludur. Bazenaglomeratik özellikte ve ayr madan dolay yer yer yumru biçiminde ç nt lar olu turur. Bubazik ak nt lar kuzeyde daha egemen durumdad r. Mikroskopik olarak belirgin bir porfiridokuda, serizitle mi , k smen bozu mu ve albitle mi plaj yoklas kristalleri, az miktardaklinopiroksen (ojit), ayr ca içlerinde klinopiroksen kal nt lar kapsayan klorit, tümüyle klorit vebazen de uralitle doldurulmu yalanc ekiller ve yalanc ekillerin etraflar halka eklindeçevirmi kuvars agregatlar kloritik bir metaryal ve opak mineralden olu an hamur içerisindeizlenmi tir ( .Terlemez, A. Y lmaz; 1980).Tüf ve tüfitler; Üst Kretase Volkanikleri’nde en egemen kayaç türüdür. Tüfler genel olarakyüzeysel ko ullarda ileri derecede bozunmu olup, bozunmam k mlar ye ilimsi gri ve siyahrenkli, bozunmu k mlar ise kirli beyaz, sar ms ve ye ilimsi renktedir. nce-orta tabakalbazen tabakas z veya kal n tabakal r. Yer yer, çapraz tabakal r. Ele temas pürüzlü, taneboylar ince çak l-orta çak ll r. Kolayca k labilen, ince taneli, yer yer kaba taneli vekloritle mi mika ve feldspat taneleri içermekte; bazen de küresel ayr ma göstermektedir.Temel sondajlarda kille mi tüfler s k s k geçilmi tir. Karot deskripsiyonlar nda bloklu kil olaraktan mlanan bu kesimler tüflerin alterasyonu sonucu olu mu lard r. Daha derinlerde rastlananböyle zonlar olas kla hidrotermal alterasyonun veya andezitik, traki-andezitik, dasitik veriyodasitik sokulumlar n sonucudur.

Üst Kretase Volkanikleri (Andezit, Traki-andezit Sokulumlar ) (tadz)Andezit, traki-andezit sokulumlar tünel güzergah nda rastlanacak birimlerdir. Fizibilite

amas nda aç lm olan baz temel sondajlarda (TSK-4, TSK-5 ve TSK-7) oldukça kal n olarakkesilmi lerdir. Genellikle gri, pembe renkli, yer yer çok çatlakl , ço unlukla masif, yer yer ince-orta kal nl kta akma yap r. Bozunmam kesimleri oldukça sert ve sa lamd r. Derine do rudaha da sa lamla maktad r. Sokulum yapt klar kayaçlarla olan dokanaklar nda kille melerizlenmektedir.

Daha güneyde yer alan tortul kayaçlarla olan ili kilerinden, bu tortul kayaçlardaki fosilleredayan larak birime Senomaniyen-Kampaniyen ya verilmi tir ( .Terlemez, A. Y lmaz; 1980).Ayr ca birim içerdi i bu fosillere göre pelajik ve denizalt volkanizmas n etkin oldu u birortamda çökelmi tir.


67

EosenEosen Volkanikleri (Dasit, Riyolit, Riyodasit ve Dasitik Tüf) (rydst)Proje alan nda bilhassa Ordu 1 Regülatörü sa sahilinde ve Enerji Tüneli giri a civar ndadasit, riyolit, riyodasit ve dasitik tüf yüzeylenmektedir. Dasit ve riyodasit genellikle aç k pembe,aç k gri renkte olup, pembe ve beyaz feldspat, kuvars ve biyotitleri ç plak gözle görmekolanakl r. Oldukça ayr maya u ram olup, ayr ma rengi kirli gridir. Yer yer bre ik yapgöstermekte, baz yüzeylemeleri saç lm pirit içermektedir. Mikroskopik olarak porfirik dokulu,fenokristaller halinde plajiyoklas (oligoklas), daha az kuvars, ta nm cam hamur içindeplajiyoklas, kuvars ve çok az biyotit mikrolitleri ile opak mineral içermektedir.Dasit ve riyodasitlerin, Üst Kretase Volkanikleri ile dokana nda, TSK-1 ve TSK-2 nolu temelsondaj kuyular nda da izlendi i gibi, dasitlerin oldukça ayr oldu u ve ayr an dasitiniçerisinde Üst Kretase Volkaniklerine ait tüf parçalar n bulundu u izlenmi tir. Ayr ca tüflerindokanakta oldukça kille mi ve silisle mi olmas dasitlerin Üst Kretase Volkaniklerini kesti inikan tlamaktad r. Yine Da tarla Mahallesi civar nda yol üzerindeki riyo-dasitlerin bir intrüzyonoldu u ve Üst Kretase Volkaniklerine ait aglomera-tüf ve andezitleri kesti i gerek yer ekli,gerek dokusu, gerekse etraf ndaki kayaç birimlerinin parçalanmas ndan ve kille mesindenanla lmaktad r.

Tortul KayaçlarKuvaterner Alüvyon(Qal)Melet Irma yata nda kumlu, ince çak ll ve yer yer bloklu alüvyon mevcuttur. Alüvyonkal nl Ordu 2 regülatöründe çok incedir. Daha önce Sap Deresi ile Melet Irma n birle ti ikesimde dü ünülen fizibilite a amas regülatör aks nda aç lm sondajlara göre 20,00 m civar ndabelirlenen alüvyon derinli i, Ordu 1 regülatör yerindeki temel sondaj çal malar nda yakla k 10m olarak tespit edilmi tir. Santral yeri civar nda ise alüvyon kal nl 12,00-18,00 mcivar ndad r.

Yamaç Molozu (Qym)imli yamaçlarda birimlerin d etkenlerle parçalanmas ve ayr mas sonucunda olu mu tur.

Blok boyutundan kum, silt, kil boyutuna kadar çe itli boyutta malzeme içermektedir. Ordu 2regülatör yeri sol yamac nda andezitlerin ayr mas sonucunda olu mu killi-kumlu bir yamaçmolozu mevcuttur. Kal nl 3,00-4,00 m civar ndad r.

Yap sal Jeoloji ve TektonikProje yak n çevresi Do u Pontid tektonik ünitesinin kuzeydo usunda yer al r. Bu tektonik ünitebat da K rmak vadisinden, do uda Gürcistan s na kadar yakla k 500 km uzunlu unda,kuzeyde Karadeniz k ndan, güneyde Kuzey Anadolu Fay na kadar yakla k 50-75 kmgeni li inde metallojenik bir ku ak olu turur. Geni anlamda ise; Alpin da olu umuna baolarak Jura–Pliyosen zaman aral nda geli mi adayay dizisinin bir parças r. Volkanik faaliyetbu hareketler içerisinde de erlendirilmelidir.

Ordu ilinin de içinde yer ald “Pontidler” Erken Alpin dönemine ait Austirik, Orta Alpindönemine ait Anadolu ve Geç Alpin dönemine epirojenik hareketlerin devam etmesi sonucundageli en regressif hareketlerle denizel ekiller olu mu tur.Çal ma alan nda çok belirgin bir faya rastlanmam r. Ancak, yer yer rastlanan k klar dü eyat ml dik fay özelli indedir. Yörede yüzeylenen masif lavlarda (andezit, bazalt, traki-andezit),her yönde geli mi eklem sistemleri ile k k ve çatlaklar gözlenir.


68

Proje sahas ve yak n çevrede bulunan birimler genel olarak D-B yönlü yerle ime sahiptir. Genelolarak volkanik kökenli kayaçlar n ço unlukta bulunmalar sebebiyle tabakal yap lar fazlageli memi tir. Ancak piroklastik kökenli volkanik kayaçlarda (tüf ve aglomeralar)tabakalanmalar görülmektedir.

Mühendislik jeolojisi

Yap Yerleri JeolojisiProje sahas Ordu linin Kabadüz lçesi s rlar içerisinde yer almaktad r. Proje iki regülatör,iletim tüneli, enerji tüneli, denge bacas , cebri boru ve santralden olu maktad r. Ordu 2regülatöründen al nan su 868,56 m uzunlu a sahip iletim tünelinden sonra Ordu 1 regülatörügölüne iletilecektir. Daha sonra çökeltim havuzunu takiben toplam 9631,39 m uzunlu a sahipenerji tüneline girecek sular denge bacas ndan sonra cebri boru ile proje debisinde 35,00 mkuyruk suyu kotunda in a edilecek santrala dü ürülerek elektrik enerjisi üretilecektir. Santralden

kan sular kuyruk suyu kanal yla Melet Irma na b rak lacakt r.Ordu HES projesi kapsam nda bulunan yap yerlerinin jeolojik ve jeoteknik özelliklerinibelirlemek amac yla yüzeysel incelemeler yan nda temel sondaj ve laboratuvar çal malar dayap lm r. Bu amaçla Ordu HES projesi yap yerlerinde 9 adet toplam 405,00 m temel sondajkuyusu aç lm r. Bu temel sondajlar n 2 adedi iletim tüneli güzergah nda, 3 adedi enerji tüneligüzergah nda, 1 adedi denge bacas yerinde, 3 adedi ise santral yerindedir. Santral yerinde veenerji tüneli güzergâh nda aç lan temel sondaj kuyular ndan al nan karot örnekleri üzerindegerekli laboratuar deneyleri yapt lm r. Laboratuar deney sonuçlar ilgili bölümlerdeyorumlanm r.Proje jeolojik ve jeoteknik çal malar için aç lan temel sondaj kuyular n log ve foto raflar ileyerinde ve laboratuarda yap lan deneylerin föyleri kesin proje raporunda ek olarak verilecektir.Tünel s flamalar ve destek sistemleri aç lan sondaj kuyular ile yüzeysel ara rmalardanyararlan larak RMR ve Q s flamalar de erlendirilmi ve bu s flamalar dikkate al narakdestek sistemi belirlenmi tir.

1-Ordu 1 Regülatörü Mühendislik JeolojisiMelet Irma üzerinde in a edilecek regülatör yerinde sol yamaçta ana kayay Üst Kretase yavolkanikler olu turmaktad r (Foto-1). Volkanikler ço unlukla andezit ve aglomeralardanolu makta, yüzeye yak n kesimlerde ise tüfler gözlenmektedir. Tüfler yer yer çok ayr lard r.Sa yamaçta ise Eosen ya dasit, riyodasit ve dasitik tüfler yer almaktad r. Sa yamaçta yeralan birimler sokulum eklinde yerle imlerinden dolay oldukça ayr ve kille mi tir.Talvegde kal n bir alüvyon gözlenmektedir. Daha önce Sap Deresi ile Melet Irma n birle ti ikesimde dü ünülen fizibilite a amas regülatör aks nda aç lm sondajlara göre 20,00 mcivar ndad r.

Regülatör yeri sa sahilinde yüzlek veren Eosen ya riyodasit ve dasitler ile sol yamaçta yeralan Üst Kretase Volkaniklerinin temel kaya olma özelliklerini belirlemek ve üzerlerindebulunan yamaç molozu ile alüvyonun kal nl klar ö renmek amac yla 4 adet temel sondajkuyusu önerilmi tir. Temel sondaj kuyular n aç lmas raporun haz rlanma a amas nda devametmektedir. Bu nedenle regülatör yerinin geçirimlili i ve durayl ana Mühendislik JeolojisiKati Proje Raporunda de erlendirilecektir.


69

2.Ordu 1 Regülatörü Su Alma Yap ve Çökeltim Havuzunun MühendislikJeolojisi

Su alma yap ve çökeltim havuzu sa yamaçta Eosen ya riyodasit ve dasit birimleri üzerindeyer almaktad r (Foto 1). Bu birimlerin üst seviyelerinde genelde dasitik tüfler hakimdir. TüflerinÜst Kretase Volkaniklerini kesti i dokanaklar oldukça kille mi ve silisle mi tir. Bu bak mdansu alma yap ve çökeltim havuzu yerinde 1/2 (Y/D) ve yer yer 1/1 (Y/D) ev e imi uygundur.Su alma yap ve çökeltim havuzu yerinde ayr kesimler s larak yap göreceli olarakdaha sa lam riyodasitlere oturtulmal r. Çökeltim havuzu kaz yap lmadan önce kuruda kazyap lmas ve durayl a katk da bulunmas bak ndan gövde alt nda yap lacak jet-enjeksiyonunbu yöne do ru da uzat lmas gereklidir

3.Ordu 1 Regülatörü Dolusavak Mühendislik JeolojisiDolusavak talvegde yer almaktad r. Talvegde 10,00 m civar nda bir kal nl a sahip alüvyonmevcuttur. Alüvyonun alt nda Üst Kretase ya volkanik birimler yer almaktad r. Dolusavakalt nda geçirimlisizli i sa lamak ve durayl k yönünden güvenli bir hale getirmek için 15 mderinli inde, 2 s ra rtmal jet-enjeksiyon yap lmas uygun olacakt r.

3.Ordu 2 Regülâtörü Mühendislik JeolojisiMelet Irma n yan kolu olan Sap Deresi üzerinde in a edilecek regülatör yerinde ana kayayÜst Kretase volkaniklerine ait andezitler olu turmaktad r (Foto-2). Sol yamaçta volkaniklerüzerinde üst kotlarda kal nl 3 m'yi bulan yamaç molozu, talvegde andezitlerin üzerinde incebir alüvyon mevcuttur. Dere rejiminin çok h zl olmas nedeniyle bu k mda çok miktardaalüvyon birikimi olmam r [(Foto 2), Pafta 9(J-5)].Regülatör yerinde ana kaya olan andezitlerin mostrada olmas , andezitlerin geçirimlilikyönünden davran lar n Ordu 1 Regülatöründe ortaya konulmu olmas ve regülatör yerindealüvyonun yok denecek kadar ince olmas nedenleri ile Ordu 2 Regülatöründe sondajyap lmam r.Andezitler, yer yer bazalt ve spilitik karakterdedir. Koyu gri, kahverengimsi, ye ilimsi ve morrenkli; orta-kal n akma yap , yer yer masif, dokusu pek belli de il, ince taneli ak nt yapgöstermekte, de ik yönde çatlakl ve çatlaklar yer yer kalsit dolguludur. Sert ve oldukçasa lamd rlar.Yamaç molozu, regülatör yerinde sol sahilde üst kotlarda yerle mi tir. Kal nl üst kotlarda 3 mdolay ndad r. Andezitlerin yerinde ayr mas ile olu mu lard r.

4. letim Tüneli Güzergah JeolojisiSerbest ak iletim tüneli 868,56 m uzunlukta ve modifiye atnal eklinde in a edilecektir.Tünel güzergah n tamam nda Üst Kretase ya volkaniklere ait tüf, aglomera, andezit vebazaltlarda ilerlenecektir [Pafta 10(J-6)].Aglomera, koyu gri, kahverengimsi, siyaha yak n renkte, tabakas z, yer yer çok kal n-kal ntabakal , çak llar ufak çak l, büyük çak l, blok büyüklü ünde ve ço unlukla andezit ve bazaltt r.Matriksi gev ek, orta s kta olup tüflerden olu maktad r. Çak llar kö eli, boylanmam ,birbirleriyle temas , çimentosu s olanlarda oldukça fazla, gev ek çimentolularda ise yoktur.Bazik ak nt , genellikle andezit, yer yer bazalt ve spilitik karakterdedir. Koyu gri, kahverengimsi,ye ilimsi ve mor renkli; orta-kal n akma yap , yer yer masif, dokusu pek belli de il, ince taneliak nt yap göstermekte, de ik yönde çatlakl ve çatlaklar yer yer kalsit dolguludur.

Tüfler daha çok yüzeye yak n kesimlerde hakimdir. Tüfler genel olarak yüzeysel ko ullarda ileriderecede bozunmu olup, bozunmam k mlar ye ilimsi gri ve siyah


70

renkli, bozunmu k mlar ise kirli beyaz, sar ms ve ye ilimsi renktedir. nce-orta tabakalbazen tabakas z veya kal n tabakal r. Yer yer, çapraz tabakal r. Ele temas pürüzlü,tane boylar ince çak l-orta çak ll r. Kolayca k labilen, ince taneli, yer yer kaba tanelive kloritle mi mika ve feldspat taneleri içermekte; bazen de küresel ayr magöstermektedir. Temel sondajlarda 35,00-45,00 m derinliklerde kille mi tüfler geçilmi tir.Bu kesimler tüflerin alterasyonu sonucu olu mu lard r. Böyle zonlar olas kla hidrotermalalterasyonun veya andezitik, traki-andezitik, dasitik ve riyodasitik sokulumlar nsonucudur. Hat üzerinde 2 noktada sondaj aç lm sonuçlar EK’te Jeolojik EtüdRaporunda verilmi tir.

5.Enerji Tünelleri Güzergah JeolojisiEnerji tüneli 9631,39 m uzunlukta ve 6,78 m kaz çapl dairesel atnal eklinde in aedilecektir. Tünel güzergah nda Üst Kretase ya volkaniklerine ait tüf, aglomera, andezitve bazaltlar ile onlar keserek ç kan, ayn ya dayk veya sokulum eklindeki

trakiandezit ve andezitler ile Eosen ya dayk ve sokulum eklinde bu birimleri keserekyüzeye ç kan dasit, riyodasit birimleri içerisinde ilerlenecektir [Pafta 10(J-6)].

Aglomera, koyu gri, kahverengimsi, siyaha yak n renkte, tabakas z, yer yer çok kal n-kal ntabakal , çak llar ufak çak l, büyük çak l, blok büyüklü ünde ve ço unlukla andezit vebazaltt r. Matriksi gev ek, orta s kta olup tüflerden olu maktad r. Çak llar kö eli,boylanmam , birbirleriyle temas , çimentosu s olanlarda oldukça fazla, gev ekçimentolularda ise yoktur.

Bazik ak nt , genellikle andezit, yer yer bazalt ve spilitik karakterdedir. Koyu gri,kahverengimsi, ye ilimsi ve mor renkli; orta-kal n akma yap , yer yer masif, dokusu,belirsiz, ince taneli ak nt yap göstermekte ve de ik yönde çatlakl ve çatlaklar yer yerkalsit dolguludur. Tünel güzergah nda tünel kotunda s kl kla bu birim ile kar la lacakt r.

Tüfler daha çok yüzeye yak n kesimlerde hakimdir. Tüfler genel olarak yüzeyselko ullarda ileri derecede bozunmu olup, bozunmam k mlar ye ilimsi gri ve siyahrenkli, bozunmu k mlar ise kirli beyaz, sar ms ve ye ilimsi renktedir. nce-orta tabakalbazen tabakas z veya kal n tabakal r. Yer yer, çapraz tabakal r. Ele temas pürüzlü,tane boylar ince çak l-orta çak ll r. Kolayca k labilen, ince taneli, yer yer kaba tanelive kloritle mi mika ve feldspat taneleri içermekte; bazen de küresel ayr magöstermektedir. Temel sondajlarda 35,00-45,00 m derinliklerde kille mi tüfler geçilmi tir.Bu kesimler tüflerin alterasyonu sonucu olu mu lard r. Böyle zonlar olas kla hidrotermalalterasyonun veya andezitik, traki-andezitik, dasitik ve riyodasitik sokulumlar nsonucudur.

Trakiandezit ve andezitik sokulumlar genellikle gri, pembe renkli, yer yer çok çatlakl ,ço unlukla masif, yer yer ince-orta kal nl kta akma yap r. Bozunmam kesimlerioldukça sert ve sa lamd r. Derine do ru daha da sa lamla maktad r. Sokulum yapt klarkayalarla olan dokanaklar nda kille meler izlenmektedir. Bas nçl kondüvi bölgesinde tipikmostralar bulunmaktad r.Eosen ya dasit ve riyodasitler genellikle aç k pembe, aç k gri renkte olup, pembe vebeyaz feldspat, kuvars ve biyotitleri ç plak gözle görmek olanakl r. Oldukça ayr maya

ram olup, ayr ma rengi kirli gridir. Dasit ve riyodasitlerin, Üst Kretase Volkanikleri


71

ile dokana nda, temel sondaj kuyular nda da izlendi i gibi dasitlerin oldukça ayroldu u ve ayr an dasitin içerisinde Üst Kretase Volkaniklerine ait tüf parçalar nbulundu u izlenmi tir. Ayr ca tüflerin dokanakta oldukça kille mi ve silisle mi olmasdasitlerin Üst Kretase Volkaniklerini kesti ini kan tlamaktad r.

Tünel güzergah nda yol durumunun izin verdi i ölçüde 3 adet temel sondaj aç lm r.Sondajdan elde edilen bilgiler EK’te özet halinde verilmi tir.

6.Denge Bacas Mühendislik JeolojisiDenge bacas yerinde ana kaya olarak Üst Kretase Volkaniklerine ait aglomera, andezit vebazalt birimleri bulunmaktad r. Bu birimler üzerinde kal nl en fazla 2 m olan bitkiseltoprak ve yamaç molozu bulunmaktad r.

Denge bacas yerinde bulunan andezit ve bazaltlar sert, sa lam yap da ve yüksekdayan ml r. Aglomeralar ise tüf matrikslerinden dolay zaman zaman çok ayrözellik göstermektedir. Denge bacas yerinde ana kaya olan aglomera, bazalt veandezitlerin temel kaya olma özelliklerini belirlemek amac yla 1 adet temel sondaj kuyusuaç lm r.

7.Ordu HES Santral YeriOrdu HES yeri Melet Irma na kar an De irmen deresi sol sahilinde 850,00 mkuyruksuyu kotunda in a edilecektir. Santral yerindeki ana kaya olan aglomera-tüf veandezitlerin temel kaya olma özelliklerini belirlemek ve üzerlerinde bulunan alüvyonunkal nl klar ö renmek amac yla 3 adet temel sondaj kuyusu aç lm r. Temel sondajkuyular ile ilgili bilgiler özet halinde a da verilmi tir

Deprem DurumuBay nd rl k ve skan Bakanl Afet i leri Genel Müdürlü ü'nce haz rlanan "TürkiyeDeprem Bölgeleri Haritas " ekil 22.’de, Proje alan n Ordu li Deprem Haritas ndakiKonumu ekil 23’de verilmi tir.

ekil 22: Türkiye Deprem Haritas


72

Proje sahas , Türkiye Deprem Bölgeleri Haritas na göre 3. Derece Deprem Bölgesiüzerinde yer almaktad r. Bununla birlikte Proje sahas Kuzey Anadolu Fay n yakla k 63km kadar kuzeyinde kalmakta olup muhtemel deprem hareketlerinden etkilenmesibeklenebilir. O nedenle deprem kuvvetlerinin Proje sahas na gelecek zaman dilimleriiçersindeki etkileri “Deprem Risk Analizi” çal mas yap larak belirlenmi tir.

ekil 23: Proje Alan n Ordu li Deprem Bölgesindeki Yeri

ekil 24: Proje Alan n Kuzey Anadolu Fay Hatt na Yak nl k Haritas

PROJE ALANI


73

Haz rlanan Deprem Risk Analizi Raporu’nda Ordu HES yerinin deprem riski olas k(probabilistik) ve do rudan (deterministik) yöntemlerle hesaplanarak, projede esasal nacak deprem parametrelerinin seçimine imkan sa lanm r. Bu rapora göre; Ordu HESProjesi için;

MDE: de eri olarak 325.1 cm/sn2 (0,331 g) pik yer ivmesininOBE: de eri olarak 211.9 cm/sn2 (0,216 g) pik yer ivmesininMCE: için Richter Magnitüdü M=7,5 olan depreminYatay deprem katsay için K= 0,16 de erinin haz rlanacak mühendislik projesindedikkate al nmas önerilmektedir.

IV.2.3. Hidrojeolojik özellikleri (yer alt ve termal su kaynaklar , yer alt suseviyeleri, miktarlar , emniyetli çekim de erleri, kaynaklar n debileri, mevcut veplanlanan kullan ),

Ordu 1 RegülatörüRegülatör yerinde aç lmas önerilen temel sondajlar n aç rapor haz rland s radatamamlanmam oldu undan burada yüzey gözlemleri ile bir de erlendirme yap lm olupsondajlar n tamamlanmas takiben tekrar gözden geçirilecektir. Ordu 1 regülatör yerindetalvegde yakla k 10 m civar nda bir kal nl a sahip alüvyon mevcuttur ve pratikte çokgeçirimlidir. Ayr ca yamaçlarda yer alan Üst Kretase ve Eosen ya volkanik birimlerinde yar geçirimli-geçirimli özellikte olmalar beklenmektedir. Bu nedenle geçirimsizli intemini için tüm gövde alt nda (durayl k yönünden de gereklili i de erlendirilerek) 15 mderinli inde, 2 s ra rtmal jet-enjeksiyon yap lmas öngörülmektedir.

Ordu 1 Regülatörü Göl AlanOrdu regülatörü göl alan nda Üst Kretase ya volkanikler ana kayay olu turmaktad r.Talvegde kal nl 20,00 m'yi bulan bir alüvyon vard r. Volkaniklerin yar geçirimli-geçirimli özellikte olmalar beklenmesine kar n göl alan nda su yükü 2 atm. den azolaca ndan, memba-mansap yönünde regülatör yerinde önlem al naca ndan vemaksimum su seviyesinden daha dü ük bir yan vadi bulunmad ndan göl alan nda dageçirimlilik aç ndan birsorun beklenmemektedir.

Ordu 2 RegülatörüRegülatör yerinde ana kayay olu turan andezitler pratikte az geçirimli, yer yer geçirimliözelliktedir. Bu nedenle geçirimlilik yönünden herhangi bir sorunla kar la mamakamac yla, tüm gövde alt nda tek s ra 25 m derinlikte perde enjeksiyonu yap lmas uygunolacakt r.

Ordu 2 Regülatörü Göl AlanOrdu 2 regülatörü göl alan nda andezit ve aglomeralar ana kayay olu turmaktad r.Bunlar n üzerinde yamaçlarda de ik kal nl klarda yamaç molozu ve talvegde ince biralüvyon vard r. Volkaniklerin az geçirimli-geçirimli özellikte olmalar beklenmesinekar n göl alan nda su yükü 1 atm. den az olaca ndan, memba-mansap yönünde regülatör


74

yerinde enjeksiyon perdesi olu turulaca ndan ve maksimum su seviyesinden daha dü ükbir yan vadi bulunmad ndan göl alan nda da geçirimlilik aç ndan bir sorunbeklenmemektedir.

IV.2.4. Hidrolojik Özellikler (yüzeysel su kaynaklar n -deniz, göl, akarsu ve di ersulak alanlar- fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, akarsular ndebileri, mevsimlik de imleri, ta nlar, su toplama havzas , sedimantasyon,drenaj, tüm su kaynaklar n k kullan mlar ve k ekosistemleriOrdu ilindeki akarsular, kaynaklar sahile paralel uzanan da lardan alarak, derin ve dik yamaçlvadilerle k ya ula r. Akarsular, arazinin topo rafik yap dolay yla fazla miktarda erozyonaneden olurlar. Bu yüzden de sahile ula klar yerlerde küçük düzlükler meydana gelir. Bu alanlar,akarsular n sürükledi i topraklarla örtülerek, verimli tar m arazileri haline gelmi tir.

Akarsular n e imleri fazla ve yataklar düzenlenmemi oldu u için, sel karakteri gösterirler. Eriyenkarlarla beslenen akarsular, devaml ya larla büsbütün kabararak yataklar çevresindeki ekili-dikili topraklar üzerinde büyük hasar meydana getirirler. lin ba ca akarsular , do udan itibarenPazarsuyu, Turnasuyu, Melet, Civil, Akçaova, Il ca, Bolaman, Elekçi, Cevizdere, Curi ve Akçay’

r. Bu akarsular n en uzunu 125 km ile Melet’ tir. Bu akarsu ayn zamanda, Orta Karadeniz ileDo u Karadeniz’ i birbirinden ay ran s rd r.

Proje alan Melet Irma ile onun yan kolu olan Sap Deresi üzerindedir.

Ordu il s rlar nda dikkate de er iki göl vard r. Bunlardan biri Gölköy ilçesindeki Ulugöl’ dür. Bugöl 80 dekarl k bir alan kapsar. Fatsa ilçesindeki Gaga Gölü de 60 dekarl k bir alana yay lm r.

Ordu, ya iklimi ve çok say daki yeralt su kaynaklar sayesinde çok zengin bir hidro rafikyap ya sahip olmu tur. Ordu’nun akarsular k sa boylu, yatak e imi fazla olan h zl akakarsulard r.

Proje alan ndaki Pazarsuyu ve Turnasuyu akarsular Giresun da lar n kuzey yamaçlar ndanyakla k 3000 m kotlar ndan do arak çe itli yan kollarla birle ip Pazarsuyu ve Turnasuyu akarsularad almakta ve Karadeniz’e dökülmektedir.

Proje kapsam nda Melet Çay ve Sap Deresi sular kullan lacak olup, yan dere kat mlar na aitbilgiler ve yan derelere ait uzun y llar ak m de erleri Bölüm IV.2.6’de verilmi tir.

MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE C.A. . taraf ndan Ordu HES, OrduRegülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve Beton Santralleri projesininMelet Irma ve yan kolu Sap Çay üzerinde planlanm r. Melet Irma , 17.05.2005 tarih ve25818 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren “Sulak Alanlar n KorunmasYönetmeli i” hükümleri gere i Sulak Alan niteli indedir. Bu nedenle Sulak Alanlar n KorunmasYönetmeli i hükümlerine uygun hareket edilecektir. Ayr ca proje kapsam nda i letilmesi planlanan

rma-y kama-eleme tesisi, malzeme ocaklar ve haz r beton üretim tesisi ile ilgili olarak Ek-2Faaliyet zin Belgeleri al nacakt r.


75

IV.2.5. Yüzeysel su kaynaklar n mevcut ve planlanan kullan (içme, kullanma,sulama suyu, su ürünleri istihsali, ula m, turizm, elektrik üretimi, di er kullan mlarve bunlar n proje sahas na göre konumlar , mesafeleri),MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE C.A. . taraf ndan Ordu HES Proje alanherhangi bir içme suyu havzas içerisinde yer almamaktad r. Ancak bu projenin denge bacas ndansonra Ordu li Merkez’ine içmesuyu temini sa lanacakt r. Bunun yan s ra proje K ta içi yüzeyselsulara ait herhangi bir koruma alan nda da kalmamaktad r.

Ordu-1 ve Ordu -2 Regülatörleri ile Ordu HES’inin memba nda ve mansab nda herhangi birsulama bulunmamaktad r. Projede herhangi bir sulama veya di er su tüketimi bulunmad içindönen su da bulunmamaktad r.

Ordu-1 ve Ordu -2 Regülatörleri ile Ordu HES projesi sadece enerji amaçl olup ba ka herhangibir su tüketimi bulunmamaktad r. Ancak projede Ordu’ya su temini de sa lanacakt r. OrduHES’nde enerji üretimi için yararlanan sular, De irmen Dere akarsu yata na b rak larak MeletIrma ’na ula acakt r..

Ordu-1 ve Ordu -2 Regülatörleri ile Ordu HES’in mansap ve menbas nda planlanan ve yer alandi er tesislerin konumlar ekil 25’de verilmi tir.

Ordu il s rlar içindeki Melet Irma havzas n tamam nda, Pazarsuyu ve Turnasuyuhavzalar n ise yukar kollar ndaki hidrolik enerji potansiyelini de erlendirmek amac yla DS VII.Bölge Müdürlü ü’nce 1979 y nda ba lat lan ilk çal malar 1981 y nda yay nlanan “Do uKaradeniz Havzas stik af Raporu” içinde verilmi tir.

stik af kademesinde teknik ve ekonomik yönden yap labilir bulunan Ordu Projesi ileönerilen tesisler, 1988 y nda, DS VII. Bölge Müdürlü ü taraf ndan master plan seviyesindeyeniden incelenmek üzere programa al nm r.

Ordu Projesi tümüyle enerji üretim amaçl olup, master plan raporunda önerilen tesislermembadan mansaba do ru a daki gibidir.

Topçam Baraj ve Topçam HES

Kar ca Regülatörü ve Dar ca I HES

Çamba Baraj ve Dar ca II HES

Kirazl k Regülatörü ve Kozbükü HES

Ordu Baraj ve Ordu HES ( Ordu Baraj projesi MELET Enerji A. taraf ndanTünel ve Regülatör Projesi Olarak de tirilmi tir.)

Projede önerilen hidroelektrik santrallerin toplam kurulu gücü 351 MW, toplam y ll kortalama enerji üretimleri ise 1105 GWh. dir.

Kabadüz ilçesinde kültür bal kç yapan 4 adet kurulu i letme bulunmaktad r. Projealan na yak n çevresinde bu tür faaliyet alan bulunmamaktad r.


76

ekil 25: Proje Alan ve Melet Havzas nda Bulunan Di er Tesisler

V.2.6. Projenin yer ald havzan n su kullan m durumu, (içme kullanma suyu amaçlherhangi bir su kayna havzas nda kal p kalmad v.s. dahil),ya -ak ili kisi,ekolojik potansiyeli, projenin kurulaca su kayna n/kaynaklar n uzun y llaraait ayl k ortalama de erleri (m³/sn), ak m gözlem istasyonlar ve regülatör yerlerinitemsil eden uzun y llara ait ak m de erlerinin, ilgili kurum (bu verilerin teminedildi i kurum) onay al narak sunulmas ,Projenin su kayna Melet rma ve onun kolu olan Sap deresidir. Daha önceki bölümdede ifade edildi i gibi Ordu regülatörü tek bir regülatör olarak yaln zca Melet rma


77

üzerinde yer al rken, yerinde yap lan etütlerde topografya ve jeolojik yap n buna müsaitolmad ve Melet rma üzerinde Ordu 1 regülatörü ile Sap deresi üzerinde de Ordu 2regülatörünün yap lmas n daha uygun olaca belirlenmi tir. Sap deresinden Ordu 2regülatörü vas tas yla al nacak ak mlar, önce Ordu 1 regülatör rezervuar na aktar lacak,sonra da Ordu 1 regülatörünün Melet rma ndan gelecek ak mlar ile birlikte Ordu HES’eiletilecektir.

Melet rma ana kolu ve sap deresi sular n ayr ayr regülatörler vas tas yla al nacakolmas ndan dolay su temini hesaplar n da ayr ayr yap lmas gerekmektedir. Ordu 2regülatöründen al nacak ak mlar öncelikle çevirme kapasitesine göre al p Ordu 2regülatörüne getirilecektir.

Melet rma , yakla k 3000 m kotlar ndan do ar. Ak önce kuzey bat yönündesürdürerek Mesudiye ilçesine kadar gelir. Buradan sonra Kuzeye yönelerek Topçam barajyerine, daha sonra da proje yerine ula r. Daha sonrada ak yine Kuzey istikametindedevam ettirerek Ordu ili civar ndan Karadeniz’e dökülür. Melet rma n Ordu 1 regülatöryerindeki ya alan 1460.3 km²’dir.

Mevcut durumda projenin di er su kayna tünelli bir derivasyon yap larak sularçevrilecek al nacak Sap deresidir. Sap deresinin Ordu 2 regülatör yerindeki ya alan 332km²’dir.

Geli meli durumda Melet rma havzas na derivasyon yap lmas dü ünülen Çambabaraj n sular olan Turnasuyu ile Pazarsuyu dereleridir. Bu iki akarsu da Karadeniz’edökülür.

Ak m Gözlem stasyonlar (AG )Melet çay üzerinde gerek DS gerekse E E taraf ndan i letilen Ak m Gözlem stasyonu(AG ) AG ’ler mevcuttur. Ordu 1 Regülatör yerine en yak n AG , E E taraf ndan i letilen2247 no’lu Melet çay -Gocall AG ve Ordu 2 yerinde ise DS taraf ndan i letilen 22-67no’lu Sap deresi-Durakköy AG bulunmaktad r. 2247 no’lu AG , 1967 y nda aç lmolup, halen i letilmektedir. 2247 no’lu AG ’nin ya alan 1859.2 km2’dir.Ordu 2 regülatörünün üzerinde yer ald Sap deresi üzerinde ise DS taraf ndan

letilmekte olan 22-67 no’lu Sap deresi-Durakköy AG vard r. AG 1981 y nda aç lmolup halen i letilmektedir. 1982-1999 aras y llar de erlendirilmi tir.

DS taraf ndan i letilen di er bir AG , 22-55 no’lu Melet Irma -Ye ilyurt AG 1978nda i letmeye aç lm olup halen i letilmektedir. 2238 no’lu AG ise E E taraf ndan

letmeye aç lm olan Melet çay -Ar lar AG ’dir. AG , 1964 y nda i letmeye aç lmolup halen i letilmeye devam etmektedir.

Turnasuyu deresi üzerindeki AG ’ler ise 22-31 ve 22-56 AG ’lerdir. Bu iki AG birbirinindevam eklindedir. 22-31 kapat p biraz daha membada 22-56 olarak i letilmeye devametmi tir. Pazarsuyu deresi üzerinde ise E E taraf ndan i letilip kapat lan 2212 ve 2237no’lu AG ’ler bulunmaktad r. DS taraf ndan i letmeye aç lan 22-64 no’lu Pazarsuyu-Kovanl k AG 1979 y nda aç lm olup halen i letilmesine devam edilmektedir.


78

Gerek AG ’ler gerekse meteoroloji istasyonlar , ekil 26'daki hidrometeorolojik Bulduruharitas nda verilmi tir. Bölgesel frekans analizi çal mas nda kullan lan baz Ak m Gözlemstasyonlar na ait karakteristik bilgiler ve gözlem periyotlar ise, Tablo 37 'de verilmi tir.

ekil 26: Melet Havzas Hidrometeorolojik Haritas

Tablo 37: Ak m Gözlem stasyonlar

stasyonNo

AkarsuyunAd stasyon Ad leten

Kurulu Kot Ya alan Aç ldl

De erli Y lSay

22-36 RE AD YE Ç. KABATA DS 380,0 300,0 1977 9

22-55 MELET Ç. YE LYURT DS 196,0 1453,0 1978 21

22-56 TURNA S. TURNAKÖY DS 12,0 274,0 1978 19

22-64 PAZAR S. KOVANLIK DS 550,0 384,4 1979 22

22-67 SAP D. DURAKKÖY DS 150,0 332,0 1981 18

22-69 AKSU D. GÖKÇEBEL DS 500,0 576,8 1982 7

22-71 AKSU D. SU DS 1050,0 285,7 1984 15

22-73 YA LI D. TU LACIK DS 400,0 400,8 1981 17

22-80 YA LI D. SINIRKÖY DS 750,0 292,7 1981 20

22-91 BOLAMAN Ç. ÇATALPINAR DS 110,0 784,0 1987 11

2238 MELET Ç. ARICILAR E 975,0 1024,4 1964 26

2247 MELET Ç. GOCALLI E 40,0 1859,2 1969 21


79

Ordu 1-2 Regülatörü Su TeminiOrdu 2 regülatörünün suyu çevrilerek Ordu 1 regülatörüne aktar laca için öncelikle Ordu2 regülatörünün su temini hesaplar n yap lmas uygun görülmü tür. Ordu Regülatörlerisu temin çal mas mevcut durum ve geli meli durum olmak üzere iki haldehesaplanm r. Mevcut durumda membada Topçam baraj vard r. Topçam baraj nin aat bitmek üzere olup, Ordu HES i letmeye al ncaya kadar Topçam baraj devreyegirmi olacakt r. Geli meli durum ak mlar için membadaki Turnasuyu ve Pazarsuyuderelerinden Melet çay havzas na derivasyonla su çevrilecektir.

Ordu regülatörü ve HES projesinin su temini hesaplar 2247 AG ’nin rasat süresi temelal narak 1968-2008 aras kapsayan periyot için yap lm r.

Mevcut Durum Su TeminiOrdu 2 regülatörü Sap deresi üzerinde yer almaktad r. Sap deresinin membas nda herhangibir tesisi olmad için günlük ak mlarla çal lm r. Ordu 2 regülatör yerinde DStaraf ndan i letilmekte olan 22-67 no’lu AG vard r. AG 1981 y nda i letmeye aç lmolup halen i letilmektedir. 1982-1999 aras de erlendirilmi tir. AG ’nin ak mlar 1968-2008 aras periyoda getirmek için 2247 AG ile korelasyon çal mas yap lm r orelasyonkatsay R=0.828 denklemi ise y=0.5868x^0.723’dür.

Korelasyonda a sapma gösteren de erler elimine edilmi tir. Her iki AG ’nin demembas nda önemli bir su kullan olmad için ak mlar do al kabul edilmi tir. Budenklem yard ile 22-67 AG ’nin ak mlar 1968-2008 aras kapsayacak ekildeuzat lm r. 2247 AG ile 22–67 AG günlük do al ve net ak mlar EK’de, 2247 AGayl k do al ak mlar (m³/s) olarak Tablo 38’de, 22-67 AG ayl k do al ak mlar ise (m3/s)olarak Tablo 39’da verilmi tir.

Ordu 2 regülâtörü ile 22–67 AG yakla k ayn yerdedir. Bu sebeple 22-67 AG yerindekigünlük do al ak mlar, Ordu 2 regülatör yeri için de aynen al nm r. Regülatör yeri günlükdo al ak mlar ndan son 10 y n (1999–2008) ortalama debisinin (5.58 m³/s) % 10’u olan(0.56 m3/s) can suyu dü ülerek net ak mlar elde edilmi tir. Ordu 2 regülatörü günlük do alve net ak mlar EK’ de, ayl k do al ak mlar ise (m3/s) olarak Tablo 40’de verilmi tir.

Daha sonra net ak mlar kullan larak debi süreklilik grafi i çizilmi tir. Debi süreklilikgrafi ine göre 15.0 m3/s’lik kanal kapasitesi seçilerek Net Ak mlar ortalamas olan 180,42hm3/y l suyun % 91’ine kar k gelen 163,98 hm3/y l su Ordu 1 Regülatörü rezervuar naçevrilmi tir. 115.0 m³/s’lik kanal kapasitesine göre çevrilmi net ak mlar EK’de, çevrilminet ayl k ak mlar ise (m³/s) olarak Tablo 41’de verilmi tir.


80

Tablo 38: (2247) AGI Ayl k Do al Ak mlar (m³s)


81

Tablo 38: (2247) AGI Ayl k Do al Ak mlar (m³s) (Devam )


82

Tablo 39: (22-67) AGI Ayl k Do al Ak mlar (m³s)


83

Tablo 40: Ordu II Regülatörü Ayl k Do al Ak mlar (m³s)


84

Tablo 41: Ordu II Regülâtörü Ayl k Net Çevrilmi Ak mlar (m³s)


85

IV.2.7.Toprak özellikleri ve kullan m durumu (topra n f ziksel-kimyasal ve biyolojiközellikleri, arazi kullan m kabiliyeti s flamas , erozyon, topra n mevcut kullan ),

lde görülen iklim ve jeolojik yap farkl klar ile vejetasyondaki çe itlilik de iközelliklere sahip topraklar n olu umuna neden olmu tur. lin arazi kabiliyetleri veda mlar ekil 27‘de görülmektedir.

Arazi Kabiliyetleri S flar ve Da (Ha)

67.548

0

113.991

439.681

2.894

1.2961617.705

337,498I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

SU YÜZEYLER

(Kaynak:Ordu li Tar m Master Plan Raporu)ekil 27: Ordu linde Arazi Kabiliyetlerine Göre Toprak S flar

Grafikte görüldü ü gibi Ordu’da I-IV. s f araziler 99.734 ha olup, genelde tar m buaraziler üzerinde yap lmaktad r. Toplam alan 553.672 ha olan VI. ve VII. s f arazilerdede tar m yap ld görülmektedir. Ancak, bu araziler i lemeli tar ma uygun de ildir. Tar malanlar ndan sonra ikinci s ray alan mer’a alanlar ve orman alanlar VII. s f arazilerüzerinde yo unla maktad r.Kullanma kabiliyet s flar sekiz adet olup, toprak zarar ve s rland rmalar I. s f’danVIII. s f’a do ru giderek artmaktad r.SINIF - I:Topografya düz veya düze yak n (%0-2)’dir. I. S f arazilerin kaplad alan 1.296 haolup il yüzölçümünün %0,2 sini te kil etmektedir. I. S f arazilerin tümü alüviyaltopraklard r.Bu arazilerin 534 ha’da sulu tar m, 582 ha’da kuru tar m, 174 ha’ nda ise f nd k taryap lmaktad r. 6 ha’ ise yerle im birimi olarak kullan lmaktad r..SINIF- II:Toplam miktar 7.705 ha’d r. l yüzölçümünün %1,2’sini te kil etmektedir. Bu arazilerin%35,4’ünü alüviyal topraklar, %4,2 ‘sini kolüviyal topraklar, %14,7’sini k rm sarpodzolik, %29,8’ini gri kahverengi podzolik ve %8,9’unu kahverengi orman topraklarolu turmaktad r.


86

Bu arazilerin; 1.861 ha’ nda kuru tar m, 975 ha’ nda sulu tar m ve 3.605 ha’ nda ise f nd ktar yap lmaktad r. II’inci s f arazilerin 256 ha’ çay r-mer’a, 559 ha’ orman arazisive 449 ha’ da tar m d arazidir.SINIF- III:III. s f araziler 23.185 ha kaplad alan ile ilin %3,5 ini te kil eder. Bu arazinin toprakgruplar na göre da ise %0,6’s alüviyal topraklar, %2,1’i kolüviyal topraklar, %19’u

rm sar podzolik topraklar, %19‘u gri kahverengi podzolik topraklar, %22.2’si asitkahverengi orman topraklar eklindedir.Bu alanlar n kullan m durumlar ise öyledir; 6.711 ha kuru tar m, 273 ha sulu tar m,12.862 ha f nd k tar , 1.638 ha çay r-mer’a, 1.542 ha orman ve 159 ha tar m darazilerdir.SINIF- IV:IV. s f araziler ilin 67.548 ha alan ile %10,3 ünü kaplamaktad r. IV’üncü s f arazilerintoprak gruplar na göre da ise öyledir; % 0,4’ü kolüviyal topraklar, %9,7’si k rmpodzilik topraklar, %33.4’ü kahverengi orman topraklar ndan olu maktad r.Bu alanlar n kullan m durumlar ise öyledir; 27.019 ha’ kuru tar m, 30.396 ha’ f nd ktar , 3.517 ha’ çay r-mer’a, 5.215 ha’ orman ve 1.401 ha’ da tar m d arazilerdir.SINIF- V:Ordu ilinde V. S f Arazi yoktur.SINIF- VI:VI. s f araziler, 113.991 ha alan ile ilin %17,36‘s kaplar. Toprak gruplar na göreda ise %11,5 ‘ini k rm sar podzolik topraklar, %45,3 ‘ünü gri kahverengipodzolik topraklar, %19,9’unu kahverengi orman ve %17,6’ s yüksek da topraklarmeydana getirmektedir.Bu topraklar n kullan m durumlar ise öyledir;30.981 ha’ nda kuru tar m, 34.767 ha’ nda da f nd k tar yap lmaktad r. Bu topraklar n31.756 ha’ nda çay r-mer’a, 10.842 ha’ nda orman ve 5645 ha’ nda da tar m d alanmevcuttur.SINIF- VII:VII. s f araziler, 439.681 ha alan ile ilin %66,99‘luk k sm kaplar. Bu alanlar n toprakgruplar n da ise %0,03’ünü alüviyal topraklar, %7,9’unu k rm sar podzoliktopraklar, %76,5’ini gri kahverengi podzolik topraklar ve %7,2’sini ise asit kahverengiorman topraklar te kil eder.VII. s f toprak alanlar n; 83.253 ha’ nda kuru tar m, 98.852 ha’ nda f nd k taryap lmaktad r. VII’inci s f arazilerde 41.833 ha çay r-mera, 166.494 ha orman ve 52.140ha da tar m d alan mevcuttur.SINIF- VIII:VIII. s f araziler ilin2.894 ha alan ile il topraklar n %0,04 ünü olu turur. Bu arazilerintoprak gruplar na göre da ise 682 ha’ nda rmak-ta n yataklar , 2.094 ha’ nda

plak kaya ve moloz, 118 ha’r da sahil kumu eklindedir. Ayr ca Ordu linde toplam 161ha su yüzeyide vard r.


87

Ormanl k alanlar ilin 184.652 ha’ kaplar. Ormanl k alanlar n %90,16’s VII. s farazilerde bulunmaktad r.Çay r-Mera alanlar ilin 79.000 ha’ kaplar. Çay r mera alanlar n %93,15’i VI. ve VII.

f arazilerde bulunmaktad r.Yerle im alanlar I-IV. s f araziler üzerinde kurulmu tur. Yerle im alanlar n %65’lik

sm tar ma elveri li alanlarda kurulmu tur.MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE C.A. . taraf ndan Ordu HES projesininbulundu u alanlarda VI. VII. Ve VIII s f toprak özellikleri bulunan alanlar mevcuttur.Proje alan n bu alanlara hiçbir etkisi bulunmamaktad r. lgili alanlar içinde kamula rma

lemleri devam etmektedir.

IV.2.8. Tar m alanlar (tar msal geli im proje alanlar , özel mahsul plantasyonalanlar ) sulu ve kuru tar m arazilerinin büyüklü ü, ürün desenleri ve bunlar n y ll küretim miktarlar , ürünlerin ülke tar ndaki yeri ve ekonomik de eri,

MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE C.A. . taraf ndan Ordu HES, OrduRegülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve Beton Santralleri projesininbulundu u Ordu ilinde lde 93.361 adet tar m i letmesi mevcuttur. Bu i letmelerin tamamaile i letmesidir. lde tar m i letmeleri genellikle bitkisel ve hayvansal üretimi birlikteyapmakta ve bu i letmelerin oran da %79‘u bulmaktad r. %21’i ise yaln zca bitkiselüretim yapan i letmelerdir. Yaln z hayvansal üretim yapan i letme yoktur.

lde istihdam n büyük bir k sm tar m a rl kl r. Ancak topografyan n çok yamaçlolmas ve tar m alanlar n çok bulunmamas nedeniyle bölgede makineli tar nyap lamamaktad r. Buda üretim için gerekli i gücü miktar art rmakta ve üretimi

rland rmakta ve tar msal verimlili i dü ürmektedir. Bu nedenlerden dolay k rsal nüfusba na dü en tar msal ürünler üretimi, ülke ortalamas n alt nda kalmaktad r.

Proje alan n içinde bulundu u Kabadüz ilçesinde ait tar msal ürünler ve tahminiüretim miktarlar Tablo 42’de gösterilmi tir.

limiz, bölgemiz ve ülkemiz için önemli bir ihraç ürünü olan f nd k, pazarlananmeyve oranlar bak ndan ilk s rada yer almaktad r. Nitekim ilimizi, üretilen meyvelerinpazarlanma oran bak ndan, bölgede birinci s raya ve ülke genelinde üst s ralarayerle tiren meyve türü f nd k olmaktad r. Orta Karadeniz Bölgesinde hakim tar msalürünlerin ba nda gelen f nd k Kabadüz ilçesinde de 6892 Ha’l k alanda 5456 ton üretimlebirinci s rada yer almaktad r. lçe tar m üretiminde %45’lik k sm kar layan f nd küretimini patetes ve hayvan pancar takip etmektedir. Tarla ürünleri içerisinde de a rl klolarak m r ve patates üretimi yap lmaktad r. Üretilen m r ve patates ürünlerini yörede

leyecek sanayi kurulu lar n olmamas nedeniyle istenilen ekildede erlendirilememektedir.


88

Tablo 42: Kabadüz lçesinde Üretilen Tar m Ürünleri (2003)

Ürün Cinsi Ekim Alan (Ha) Üretim Miktar (ton/y l)nd k 6892 5456

Patates 130 3185Hayvan Pancar 30 1500Kivi 5,7 65Ceviz 16 260Yemlik M r 20 400Lahana 40 400

rm Yaprak Lahana 15 300r (Yemeklik) 130 260

Taze Fasulye 8 120Çilek 8 100Di er Sebzeler 6,4 118,8Toplam 7298,1 12164,8

Proje alan s rlar içerisine alan Kabadüz ilçesinde halk n çok büyük k sm ngeliri, F nd k tar na ba r. Di er tar m ürünleri yeti tiricili inden sa lanan gelir yokdenilecek kadar azd r.

IV.2.9. Orman Alanlar (a aç türleri ve miktarlar , kaplad alan büyüklükleri vekapal bunlar n mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullan m amaçlar ), Projesahas n i lendi i 1/25.000 ölçekli me cere haritas ,

MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE C.A. . taraf ndan Ordu HESprojesinin kamula rma planlar na göre proje alan nda ve geçti i güzergahlarda ormanalanlar bulunmaktad r. Projede kamula rma planlar nihai hale geldi i ve onaylat lm r.

ekil 28’de Ordu ili Orman Haritas üzerinde konumu verilmi tir.

IV.2.10. Koruma alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar , Sulak Alanlar, TabiatAn tlar , Tabiat Koruma Alanlar , Yaban Hayat Koruma Alanlar , BiyogenetikRezerv Alanlar , Biyosfer Rezervleri, Do al Sit ve An tlar, Tarihi, Kültürel Sitler,Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanlar , Turizm Alan veMerkezleri, Mera Kanunu kapsam ndaki alanlar),Ordu HES projesi Sap Deresi üzerinde kurulacak olan Ordu-2 Regülatöründe toplanacaksular iletim Tüneli ile Melet Irma ’n n Çorakdüzü Mevkiinde kurulacak olan Ordu-1Regülatörüne aktar r. Burada toplanan sular yakla k 10 km enerji tüneli ile HES alan naaktar r.


89

ekil 28: Proje Alan n Ordu li Orman Haritas ndaki Konumu

Proje alan nda

Milli ParkTabiat ParkTabiat AnTabiat Koruma AlanlarYaban Hayat Koruma AlanlarBiyogenetik Rezerv AlanlarBiyosfer Rezervleri,Do al Sit ve An tlarArkeolojik, Tarihi, Kültürel SitlerÖzel Çevre Koruma AlanTohum me cereleri, Gen Koruma alanlar

bulunmamaktad r.Buna ra men in aat çal malar na ba lamadan önce tar m arazileri için 5403 say“Toprak Koruma ve Arazi Kullan m Kanunu” ve 4342 say “Mer’a Kanunu” ayr ca suürünlerinin korunmas için 1380 Say “Su Ürünleri Kanunu” hükümlerine uyulacak,gerekli izinler al nacakt r.


90

Kültür ve Tabiat Koruma Kurulu verilerine göre Kabadüz ilçesi’nde tescilli olan varl kOluklu Çe mesi’dir. Harami Köyü Oluklu Mahallesinde bulunan tescilli tarihi yap nproje alan ile etkile imi söz konusu de ildir.

Proje alan n 2010-2011 y Merkez Av komisyonu Karalar na göre incelendi indein aat süreci boyunca ve i letme a amas nda proje alan nda fauna türlerine müdahaleedilmeyecek; 2010-2011 y Merkez Av komisyonu Karalar na uyulacakt r. Bu kararagöre Kabadüz lçesi’nde yasakl alan bulunmamaktad r. ekil 29)

Örnek Avlak Olarak Tescil Edilen Ava Yasaklanan Sahalar:Kur unçal Avla ; Do usu: Sayacaba , Günören köy yolu ile s rl olmak üzereOrtaburun Deresi, Kuzeyi: Per embe lçesi, Selimiye Köyü, Güneyi: Kad nc k Köyü tar marazileri, Bat : Erikçio lu Deresi do u k sm , Çilekliyatak Tepe’ye, Kapakl k Mahallesiortas ndan Çak ro lu, Küçükyava Mahallesi di er mahalleler d ar da ve bat da kalmaküzere, Üzümlüce Deresi’ni takiple, Çorakdere Mahallesi S rt .

Yaban Hayvan Yerle tirildi i çin Av n Yasakland Sahalar:Ünye Asarkaya; Do usu: Yüceler ve Eski K lcakese Köyleri mülki alanlar , Kuzeyi:Ordu-Samsun devlet yolu, Güneyi: Ba köy ve Gölce iz Köyleri, Bat : Cevizdere.Bu alanlarda ilgili avlanmalar yasakt r.

(Kaynak:www.milliparklar.gov.tr)ekil 29: Proje Alan n Ava Yasakl Sahalara Göre Konumu


91

IV.2.11. ç sulardaki (göl, akarsu) canl türleri (bu türlerin tabii karakterleri, ulusalve uluslararas mevzuatla koruma alt na al nan türler; bunlar n üreme, beslenme,

nma ve ya ama ortamlar ; bu ortamlar için belirlenen koruma kararlar ),Proje alan üzerinde yer alan Melet Irma ve ait Bal klar bölgede yap lan bilimselçal malardan ve Prof.Dr. Levent Salih Turan ve arkada lar n proje alan nda yaptbölgesel gözlemleri ve haz rlad klar eserlerden faydalan larak tespit edilmi tir.Proje alave civar nda yer alan bal k türlerinin endemizim durumlar , IUCN Red List ve BernSözle mesi Ek Listeleri kapsam nda de erlendirilmesi yap larak Tablo 43’de verilmi tir..

IUCN ve Tehlike Kategorileri Kapsam nda Türlerin De erlendirilmesiIUCN-(International Union for Conservation of Nature) Do a ve Do al Kaynaklar nKorunmas için Uluslararas Birlik: Do al Kaynaklar n korunmas amac ile 1948 y ndakurulmu uluslararas bir organizasyon olup, merkezi Gland, sviçre’dir. IUCN dünyaçap nda 90 devlet, 120 hükümet kurumu ve 800'den fazla hükümet d kurulu u tek birçat alt nda toplamaktad r.

Tablo 43: Proje Alan ve Çevresinde Bulunan Bal k Türleri

IUCN Tehlike Alt ndaki Türlerin K rm Listesi, IUCN K rm Liste Kategori veKriterlerini kullan larak küresel boyutta de erlendirilen bitki ve hayvanlar n yay ,koruma statüsü ve sistemati i hakk nda bilgi vermekte olup, tehlike kategorilerinintespitinde kullan lan k saltmalar ve anlamlar ekil 30’da verilmi tir. Bu sistemin amac


92

küresel ölçekte yok olma tehlikesiyle kar kar ya kalan bitki ve hayvanlara a dakikategorilerle dikkat çekmektir;

CR: Çok Tehlikede, EN: Tehlikede ve VU: Zarar Görebilir:Yok olmu ve do ada yok olmu bitki ve hayvanlar hakk nda bilgi verir;

• Extinct (EX): Tükenmi , Extinct in the Wild (EW): Do ada TükenmiTehlike alt na girmeye yak n veya taksona özel koruma program uygulanmazsa tehlike alt nagirebilecek bitki ve hayvanlar hakk nda bilgi verir;

• Near Threatened (NT): Tehdit Alt na GirebilirDü ük riskte yok olma tehlikesindeki bitki ve hayvanlar hakk nda bilgi verir;

• Least Concern (LC): En Az Endi e VericiYetersiz bilgi nedeniyle de erlendirilemeyen türler;

• Data Deficient (DD): Yetersiz VeriHenüz de erlendirmemi ve M.Ö. 1500 y ndan önce yok olmu türler listeye al nmam r;

• Not Evaluated (NE): De erlendirilmemi

ekil 30: IUCN Tehlike Kategorileri


93

Proje alan ve yak n çevresinde tespit edilen fauna ve flora türleri IUCN TehlikeKategorileri kapsam nda incelenmi ve tablolarda verilmi tir. IUCN TehlikeKategorilerince risk alt ndaki türlere projeden kaynaklanacak olumsuz etkilerbeklenmemekte olup, al nmas gereken tedbirlere faaliyet sahibi taraf ndan uyularakilgili kurumlarla i birli ine gidilecektir.

Bern Sözle mesi le Koruma Alt na Al nan TürlerBern Convention’ olarak bilinen Avrupa’n n Yaban Hayat ve Ya ama Ortamlar nKorunmas Sözle mesi 1979’da Bern’de ilk olarak kabul edilmi tir. Türkiye’de9/1/1984 tarihli Bakanlar Kurulu karar ile yürürlü e girmi uluslararas bir sözle meolup, amac nesli tehlikeye dü mü ve dü ebilecek türlerin, özellikle göçmen olanlar naöncelik verilmek üzere, yabani flora ve fauna ve bunlar n ya am ortamlar nkorunmas ve bu konuda birden fazla devletin i birli ini geli tirmektir. Bu sözle mehükümlerine uygun olarak taraflar tehdit alt nda veya zarar görebilir nitelikteki türlereözellikle endemik olanlara özel önem gösterecek, yabani fauna ve floran nhabitatlar n korunmas için milli politikalar olu turacaklard r. Bern Sözle mesi’negöre kesin olarak koruma alt na al nan flora türlerinin kas tl olarak kopar lmas ,toplanmas , kesilmesi veya köklenmesi kesinlikle yasaklanm r. Bern Sözle mesinegöre koruma alt na al nan fauna türleri iki kategoriye ayr lm r.

II- Kesin Olarak Koruma Alt na Al nan Türler• Her türlü kas tl yakalama ve al koyma, kas tl öldürme ekilleri,

• Üreme veya dinlenme yerlerine kas tl olarak zarar vermek veya buralar tahrip etmek,

• Yabani faunay bu sözle menin amac na ters dü ecek ekilde özellikle üreme,geli tirme ve k uykusu dönemlerinde kas tl olarak rahats z etmek,

• Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya bo dahi olsa buyumurtalar al koymak,

• Fauna türlerinin canl veya cans z olarak elde bulundurulmas ve iç ticareti yasakt r.

III- Korunan Fauna TürleriYabani faunay yeterli populasyon düzeylerine ula rmak amac yla uygun durumlardageçici veya bölgesel yasaklama. Kapal av mevsimleri ve di er ulusal esaslar (MerkezAv Komisyonu kararlar ).

Bern Sözle mesi ile koruma alt na al nan türler faaliyet alan nda bulunmamakta olup,yaban hayat türleri üzerine bu faaliyet ile; bu türlerin avlanmas , kas tl olaraköldürülmesi kesinlikle söz konusu de ildir. Söz konusu faaliyette i letme a amas ndaÇevre ve Orman Bakanl Merkez Av Komisyonu kararlar na, Bern Sözle mesihükümlerine, 4915 say Kara Avc Kanunu ve Yönetmelikleri ile 2872 SayÇevre Kanunu ve Yönetmeliklerine uyulacakt r. Proje kapsam nda faaliyete ili kinyasal bütün önlemler faaliyet sahibi taraf ndan al nacakt r.


94

IV.2.12. Flora ve Fauna (türler, endemik özellikle lokal endemik bitki türleri, alandado al olarak ya ayan hayvan türleri, ulusal ve uluslararas mevzuatla koruma alt naal nan türler, nadir ve nesli tehlikeye dü mü türler ve bunlar n alandaki bulunuyerleri, av hayvanlar n adlar , popülasyonlar ve bunlar için al nan Merkez AvKomisyonu Kararlar ) proje alan ndaki vejetasyon tiplerinin bir harita üzerindegösterilmesi. Projeden ve çal malardan etkilenecek canl lar için al nmas gerekenkoruma önlemleri (in aat ve i letme a amas nda). Arazide yap lacak floraçal malar n vejetasyon döneminde gerçekle tirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi,

Ordu 1 ve Ordu 2 Regülatörleri ve ORDU HES projesi kapsam nda proje alan nda 2010 içerisinde karasal ve sucul flora - fauna çal malar yap lm r.

FloraMetodolojiOrdu li, Kabadüz lçesi, Ordu 1,2 Regülatörleri, Ordu HES, Malzeme ocaklar -k rma-eleme ve beton santralleri proje sahas n floral yap ve floray olu turanbile enlerin kar kar ya bulunduklar riskler ve koruma statülerini belirleyebilmekamac yla 2010 y içerisinde taraf zdan aç k alan çal malar gerçekle tirilmi tir.Aç k alan çal malar s ras nda alandan bitki örnekleri toplanm r. Toplanan bu yabitki örnekleri yönteme uygun olarak kurutulmu tur. Kurutulan bitki örneklerinintan mlanmas nda "Flora of Turkey And East Aegean Islands" adl kaynaktanyararlan lm r. Ordu HES ve Ordu Regülatörü 1 ve 2’ nin proje sahas ndan tespitedilen bitki türleri Tablo 44’de verilmi tir. Olu turulan floristik listelerde familyalar n

ralamas "Flora of Turkey And East Aegean Islands" adl kaynaktaki evrimsel s rayagöre, cins ve türlerin sistematik konumlar kontrollerde kolayl k sa lamas bak ndanalfabetik olarak verilmi tir. Birinci sütunda familya, kinci takson, üçüncü sütundaendemizm durumu, dördüncü sütunda biliniyor ise fitoco rafik bölgesi, be inci sütundabitkinin Türkçe ad verilmi tir. Bitkilerin Türkçe adlar n belirlenmesinde inasiAkal n taraf ndan haz rlanm olan "Büyük Bitkiler K lavuzu" ve Prof. Dr. TurhanBaytop taraf ndan haz rlanm olan "Türkçe Bitki adlar " adl kaynaklardanfaydalan lm r.

Tablonun alt nc ve son sütununda taksonun tehlike kategorisi verilmektedir. Bitkilerintehlike kategorileri IUCN komisyonunun tespit etti i kriterlere göre ve Ekim v.d.taraf ndan haz rlanm ve Türkiye Tabiat Koruma Derne i taraf ndan yay nlanmolan "Türkiye Bitkileri K rm Kitab " adl kaynaktan faydalan lm r.

Bitki türlerinin tehlike kategorilerinin tesbitinde kullan lan k saltmalar ve aç klamalar :

EX: Tükenmi LC: Az tehdit alt ndaEW: Do ada tükenmi DD: Veri yetersizCR: Çok tehlikede NT: Tehlike alt na girmeye adayEN: Tehlikede NE: De erlendirilemeyenVU: Zarar görebilirHabitat S flar :1- Orman


95

2- Maki3- Frigana (Ço u dikenli, alçak boylu ve yumak yast k olu turan bitkiler4- Kültür alanlar (Ba , bahçe v.b.)5- Kuru çay r6- Nemli çay r, Batakl k ve Sulak Alan7- Yol kenar8- Kayal kNisbi Bolluk S flar :1- Çok nadir2- Nadir3- Orta derecede bol4- Bol5- Çok bolEndemizm:L- Lokal endemikB- Bölgesel endemikY- Yayg n endemik

Floristik AnalizOrdu li, Kabadüz lçesi, Ordu 1,2 Regülatörleri, Ordu HES proje sahas n floristikyap ile ilgili olarak yap lan inceleme sonucu proje alan nda 48 familyaya ait 111 cins,143 tür, 17 alttür ve 7 varyete tespit edilmi tir. Bu alandan tespit edilen bitkilerinfitoco rafik bölgelere göre da ise öyledir; Avr.-Sib. elementi 27, Ir.-Tur.elementi 6 ve Öksin elementi 25 eklindedir. 86 tür ise fitoco rafik bölgesi bilinmeyenya da birden fazla fitoco rafik bölge elementidir. Çal ma alan ndan tespit edilen bitkitürlerinin 143’ üde LC kategorisindedir. Proje in aat sahas ndan 3 endemik bitki türütespit edilmi tir. Bu türler; Galium fissurense Ehrend. & Schörb.-Tem., Geraniumasphodeloides Burm.fil. subsp. sintenisii (Freyn) Davis, Heracleum platytaenium Boiss.dir. Proje sahas ndan endemik olmay p BERN sözle mesine göre koruma listesindeolan Cyclamen coum Miller var. coum türü tespit edilmi tir.

Malzeme ocaklar -k rma-eleme ve beton santralleri proje sahas n floristik yap ileilgili olarak yap lan inceleme sonucu proje alan nda 42 familyaya ait 90 cins, 112 tür,15 alttür ve 3 varyete tespit edilmi tir. Bu alandan tespit edilen bitkilerin fitoco rafikbölgelere göre da ise öyledir; Avr.-Sib. elementi 22, Ir.-Tur. elementi 6 ve Öksinelementi 17 eklindedir. 67 tür ise fitoco rafik bölgesi bilinmeyen ya da birden fazlafitoco rafik bölge elementidir. Çal ma alan ndan tespit edilen bitki türlerinin 112’ sideLC kategorisindedir. Proje in aat sahas ndan 1 endemik bitki türü tespit edilmi tir. Butür; Heracleum platytaenium Boiss. dir. Proje sahas ndan endemik olmay p BERNsözle mesine göre koruma listesinde olan Cyclamen coum Miller var. coum türü tespitedilmi tir.


96

Tablo 44: Proje Sahas Floristik Listesi

Familya Takson TürkçeAd

Fit.Bölge

Habitat Nisbi Bolluk End.Durum

Teh. K.

PTERIDOPHYTA 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 L B Y

SPHENOPSIDA

Equisetaceae Equisetum

hyemale L.

At kuyru u __ x x LC

Hypolepidaceae Pteridum

aquilinum (L.)

Kuhn.

erit e relti __ x x LC

Aspleniaceae Aspleniumtricho

manesL

Kara eritli

relti

__ x x x LC

Athyriaceae Athyrium

densifolium

Tausch ex Opiz.

Hakiki

de en

relti

__ x x x LC

Aspidiaceae Dryopteris filix-

mass (L.) Schott

Böbrek

relti

__ x x x LC

SPERMATOPHYTA

GYMNOSPERMAE

Pinaceae Picea orientalis

(L.) Link

Ladin __ x x LC

ANGIOSPERMAE

DICOTYLEDONES

Ranunculaceae Caltha polypetala

Hochst. Ex

Lorent.

__ __ x x LC

Consolida

orientalis (Gay)

Schröd

Hazeran __ x x x LC

Helleborus

orientalis Lam.

Çöpleme __ x x LC

Ranunculus

kotschyi Boiss.

Dü ün çiçe i __ x x LC

Thalictrumminus

L. var. majus

(Grantz) Crepin

Çay r sedef

otu

__ x x LC

Berberidaceae Berberis vulgaris

L.

Han m

tuzlu u

__ x x x LC

Brassicaceae Capsella bursa-

pastoris (L.)

Medik.

Çoban çantas __ x x LC

Cardamine

impatiens L. var.

pectinata (Pallas)

Trautv.

Yaban teresi Avr.-Sib.

ele.

x x LC

Cardamine tenera

Gmel.

Yaban teresi Avr.-Sib.

ele.

x x LC

Erophila verna

(L.)

Chevall.Subsp.

verna

r ç r otu __ x x LC

Erysimumpulchell

um (Willd.) Gay.

Erysimum __ x x LC


97

Tablo 44: Proje Sahas Floristik Listesi (Devam )


Fit.Bölge


Teh. K.

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 L B Y

Cistaceae Helianthemumnu

mmularium(L.)Mi

llersubsp.tomento

sum(Scop.)

Schinz&Thellung

Güne gülü __ x x x x LC

Violaceae Viola sieheana

Becker

Menek e __ x x x LC

Polygalaceae Polygala alpestris

Reichb.

Keten Avr.-Sib.

ele.

x x LC

Caryophyllaceae Cerastium

fontanum Baumg.

Subsp. triviale

(Link) Jalas

Boynuz otu __ x x x LC

Silene alba

(Miller)

Krausesubsp.

divaricata

(Reichb) Walters

Nak l __ x x x LC

Silene multifida

(Adams) Rohrb.

Nak l __ x x LC

Silene vulgaris

(Moench) Garcke

var. vulgaris

Nak l __ x x LC

staceae Cistus creticus L. Laden __ x x LC

Polygonaceae Polygonum

bistorta

L.subsp.carneum(

Koch)Coode&

Cullen

Çoban

de ne i

Öksin ele. x x LC

Polygonum

cognatum Meissn.

Çoban

de ne i

__ x x LC

Rumex acetosella

L.

Labada __ x x x LC

Chenopodiaceae Chenopodium

foliosum

(Moench)

Aschers.

Kaz aya __ x x LC

Hypericaceae Hypericum

linaroides Bosse.

Binbir delik

otu

__ x x x LC

Hypericum

orientale L.

Binbir delik

otu

__ x x x LC

Malvaceae Lavatera

thuringiaca L.

Hatmi __ x x LC

Geraniaceae Erodium

cicutarium (L.)

L’Herit. subsp.

cicutarium

Turnagagas __ x x LC

Geranium

sphodeloides

Burm. Fil. subsp.

sintenisii (Freyn)

Davis

Turnagagas Öksin ele. x x x x LC


98



Fit.Bölge


Teh. K.

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 L B Y

Geranium graciale

Ledeb ex Nord.

Turnagagas Öksin ele. x x x LC

Geranium pyren

aicum Burm. Fil.

Turnagagas __ x x x x LC

Fabaceae Anthyllis

vulneraria L.

subsp.

boissieri (Sag.)

Bornm.

Yara t rf __ x x x LC

Astragalus

lineatus Lam. var.

jildisianus

(Bornm.)

Matthews

Geven __ x x LC

Chamaecytisus

pygmaeus (Willd.)

Rothm

__ x x x x LC

Genista tinctoria

L.

Kat rt rna Avr.-Sib.

ele.

x x LC

Lathyruslaxiflorus

(Desf.)Kuntzesubs

p. axiflorus

Mürdümük __ x x LC

Lotus corniculatus

L. var. alpinus

Ser.

Lüfer otu Öksin el. x x LC

Medicagolupulina L.

Yonca __ x x LC

Medicagopapillosa Boiss.

Yonca __ x x x LC

Trifoliumhybridum L. var.anatolicum(Boiss.) Boiss.

Üçgül __ x x LC

Trifolium mediumL. var. medium

Üçgül __ x x LC

TrifoliumochroleucumL.

Üçgül __ x x LC

Trifolium repensL. var. repens

Üçgül __ x x LC

Trifoliumsintenisii Freyn

Üçgül Öksin ele. x x x x LC

Vicia cracca L.subsp. cracca

Fi Avr.-Sib.

ele.

x x LC

Rosaceae AlchemillapseudocartalinicaJuz.

Arslan

pençesi

__ x x LC

Crataegusmicrophylla C.Koch

Ak diken __ x x LC

Fragaria vesca L. Çilek __ x x x LC

Geum urbanum L. Al renkli

karanfil otu

Avr.-Sib.

ele.

x x LC

Laurocerasus

officinalis Roemer

Koca yemi __ x x x LC

Potentilla erecta

(L.) Rauschel

Be parmak

otu

Avr.-Sib.

ele.

x x x LC


99



Fit.Bölge


Teh. K.

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 L B Y

Rosamontana

Chaix subsp.

woronowii

(Lonocz.) Ö.

Nilsson

Gül __ x x LC

Rubus ideus L. Bö ürtlen __ x x x LC

Sanguisorba

minor Scop.

Subsp. muricata

(Spach) Briq.

Küçük çay r

dü mesi

__ x x LC

Sibbaldia

parviflora Willd.

var. parviflora

__ __ x x x LC

Onagraceae Epilobiumanatolic

umHausskn.Subsp

. natolicum

Yak otu __ x x LC

Epilobium

gemmascens

C.A.Meyer

Yak otu __ x x x LC

Crassulaceae Sedum pallidumBieb. Var.bithynicum(Boiss.)Chamberlain

Dam koru u Öksin ele. x x x LC

Sedum spuriumBieb.

Dam koru u Öksin ele. x x x LC

Saxifragaceae Saxifragamoschata Wulfan

Ta k ran otu Avr.-Sib.

ele.

x x LC

Apiaceae Buniummicrocarpum(Boiss.) Freynsubsp. bourgaei(Boiss.) Hedge &Lamond

__ Ir.-Tur. ele. x x LC

Chaerophyllumaureum L.

Frenk

maydanozu

__ x x x LC

Eryngiumgiganteum Bieb.

Çak r dikeni Öksin ele. x x x LC

HeracleumplatytaeniumBoiss.

Tav anc l otu Öksin ele. x x x x LC

Caprifoliaceae Sambucus ebulusL.

Mürver Avr.-Sib.

ele.

x x x LC

Dipsacaceae Scabiosacolumbaria L.subsp. ochroleuca(L.) Celak var.ochroleuca

Uyuz otu __ x x LC

Asteraceae Anthemistriumfettii (L.)All.

Papatya Avr.-Sib.

ele.

x x x LC

Bellis perennis L. Bellis Avr.-Sib.

ele.

x x x LC

Centaureasalicifolia Bieb.ex Willd. subsp.abbreviata C.Koch

Yanar döner Öksin ele. x x x LC

Cirsium arvense(L.) Scop. Subsp.vestitum(Wimmer &Grab.) Petrak

Deve dikeni __ x x LC

Cirsium echium(Bieb.) Hand.-Mazz.

Deve dikeni Ir.-Tur. ele. x x x LC


100



Fit.Bölge


Teh. K.

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 L B Y

Cirsium vulgare(Savi) Ten.

Su dikeni __ x x LC

Leontodonhispidus L. var.hispidus

Arslan di i Avr.-Sib.

ele.

x x x LC

Logfia arvensis(L.) Holub.

__ x x LC

Pilosellahoppeana(Schultes) C.H. &F.W. Schultzsubsp. troica(Zahm) Sell &West

__ __ x x LC

Senecio vernalisWaldst. & Kit

Kanarya otu __ x x LC

Taraxacumcrepidiforme DC.subsp.crepidiforme

Hindiba Ir.-Tur. ele. x x x LC

TaraxacummicrocepholoidesVan Soest

Hindiba __ x x LC

Tripleurospermumoreodes (Boiss.)Rech. var. oreodes

__ __ x x x LC

Campanulaceae Campanulaolympica Boiss.

Çan çiçe i Öksin ele. x x LC

Ericaceae Rhododendronluteum Sweet

Orman gülü Öksin ele. x x LC

Rhododendronponticum L.subsp. ponticum

Orman gülü Öksin ele. x x LC

Primulaceae Cyclamen coumMiller var. coum

klamen __ x x LC

Primula auriculataLam.

Çuha Ir.-Tur. ele. x x LC

Primula vulgarisHuds. subsp.vulgaris

Çuha Öksin ele. x x LC

Gentianaceae Gentianellacaucesea(Loddiges exSims) Holub

Gentian Öksin el. x x LC

Convolvulaceae Convolvulusarvensis L.

Gündüz sefas __ x x LC

Boraginaceae Myosotis alpestrisF.W. Schmit.Subsp. alpestris

Unutma beniçiçe i

__ x x LC

Solanaceae Solanum nigrumL. subsp. nigrum

Köpekmemesi

__ x x LC

Scrophulariaceae EuphrasiarostkovianaHayne subsp.rostkoviana

__ __ x x LC

Linariagenistifolia (L.)Miller subsp.genistifolia

Nevruz Avr.-Sib.ele.

x x x LC

RhinanthusangustifoliusC.C.Gmelinsubsp.grandiflorus(Wallr.)D.A.Webb.

__ __ x x LC

VerbascumspeciosumSchrader

r kuyru u __ x x LC

Veronicaanagallis-aquaticaL.

Yav an otu __ x x LC

Veronicabeccabunga L.

Yav an otu __ x x LC

Veronica filifori J.E. Smith

Yav an otu Öksin ele. x x LC


101



Fit.Bölge


Teh. K.

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 L B Y

Lamiaceae Ajuga orientalisL.

Mayas l otu __ x x x LC

Ajuga reptans L. Mayas l otu Avr.-Sib.ele.

x x LC

Calaminthasylvatica Bromf. Subsp.sylvatica

bbi misk Avr.-Sib.ele.

x x x LC

Lamium album L. Ball baba __ x x LCMentha longifolia(L.)Hudsonsubsp.typhoides(Briq.)harleyvar.typhoides

Nane __ x x LC

Prunella vulgarisL.

Erik otu Avr.-Sib.ele.

x x LC

Salvia forskahleiL.

Ada çay Öksin ele. x x LC

Stachysannua(L.)subsp.annuavar.annua

Karaba __ x x x LC

Stachys byzantinaC. Koch

Karaba Avr.-Sib.ele.

x x LC

StachysibericaBieb.subsp.ibericavar.iberica

Karaba Ir.-Tur. ele. x x x LC

TeucriumchamaedrysL.subsp.trapezunticumRech

Yer me esi Öksin ele. x x x LC

ThymuspraecoxOpizsubsp.jankae(Celak) Jalasvar.jankae

Kekik __ x x LC

Plantaginaceae PlantagomajorL.subsp. major

Sinir otu __ x x x LC

Euphorbiaceae Euphorbiaoblongifolia(C.Koch) C. Koch

Sütle en Öksin ele. x x x LC

Urticaceae Parietaria judaicaL.

Duvarfesle eni

__ x x LC

Urtica dioica L. Is rgan Avr.-Sib.ele.

x x LC

Betulaceae Alnusglutinosa(L.)Gaertnersubsp.barbata(C.A.Meyer)Yalt.

Karaa aç Öksin ele. x x LC

Fagaceae Fagus orientalisLipsky.

Kay n Avr.-

Sib.ele.

x x LC

Rubiaceae GaliumfissurenseEhrend.&Schörb.-Tem.

Yo urt otu Öksin ele. x x x LC

Galium odoratum(L.) Scop.

Yo urt otu Avr.-Sib.

ele.

x x LC

MONOCOTYLEDONES

Liliaceae Colchicumspeciosum Steven

Ac çi dem Öksin ele. x x LC

Gageaglacialis C.Koch

Alt n y ld z Ir.-Tur. ele. x x LC

Muscariarmeniacum Leichtlin exBaker

Misk __ x x LC

OrnithogalumsigmoideumFreyn & Sint.

Tükürük otu Avr.-Sib.

ele.

x x LC


102


Takson TürkçeAd

Fit.Bölge


Teh. K.

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 L B Y

Orchidaceae Dactylorhizaurvilleana(Steudel)Baumann &Künkele

Salep Öksin ele. x x LC

Planathera bifolia(L.) L.C.M.Richard

__ Avr.-Sib.

ele.

x x x LC

Juncaceae JuncusconglomeratusL.

Kofa Avr.-Sib.

ele.

x x LC

Juncus bufoniusL.

Kofa __ x x LC

Cyperaceae Blymuscompressus (L.)Panzer

__ __ x x LC

Carex capitellataBoiss. & Bal.

Ek i otu Öksin ele. x x LC

Carexnigra(L.)Reihard subsp. nigra

Ek i otu __ x x LC

Carex pallescensL. var. chakodeta(V.Krecz.) Ö.Nilsson

Ek i otu Öksin ele. x x LC

Carex tomentosaL.

Ek i otu Avr.-Sib.

ele.

x x LC

Poaceae Cynosuruscristatus L.

Köpek

kuyru u

__ x x x LC

Deschampsiaflexuosa (L.) Trin.

Kan Avr.-Sib.

ele.

x x LC

GlyceriaarundinaceaKunth

__ __ x x LC

Lolium perenne L. Çim Avr.-Sib.

ele.

x x x x LC

Poa bulbosa L. Orman salk m

otu

__ x x LC

Poa nemoralis L. Orman salk m

otu

__ x x LC

Poa pratensis L. Orman salk m

otu

__ x x LC

Koruma ÖnlemiOrdu li, Kabadüz lçesi, Ordu 1,2 Regülatörleri, Ordu HES proje sahas ndan 3endemik bitki türü tespit edilmi tir. Bu türlerden; Galium fissurense Ehrend. & Schörb.-Tem., Geranium asphodeloides Burm.fil. subsp. sintenisii (Freyn) Davis, Heracleumplatytaenium Boiss. dir. Bu türlerden tehlike kategorisi LC olan türler için her hangi birkoruma önlemi al nmas na gerek yoktur.

Proje sahas ndan endemik olmay p BERN sözle mesine göre koruma listesinde olanCyclamen coum Miller var. coum türü tespit edilmi tir. Bu tür için al nmas gerekenkoruma önlemi a da detayl olarak verilmi tir.

Malzeme ocaklar , k rma-eleme-y kama ve beton santralleri proje sahalar ndan 1endemik bitki türü tespit edilmi tir. Bu tür Heracleum platytaenium Boiss., IUCNkriterlerine göre LC kategorisinde olup in aat a amas nda ve sonras nda herhangi birkoruma önlemi al nmas na gerek yoktur. Fakat, BERN sözle mesi gere i koruma


103

alt nda olan Cyclamen coum Miller var. coum türü tespit edilmi olup, al nmas gerekenkoruma önlemi a da verilmi tir.Cyclamen coum Miller var. coum (LC)Endemik olmay p, BERN sözle mesi kapsam nda koruma alt nda olan Cyclamen coumMiller var. coum türü için koruma önlemi al nmas gerekmektedir. Al nmas korumaönlemi; in aat çal malar ba lamadan proje alan içerisinde bulunan Cyclamen coumMiller var. coum populasyonu uygun habitatlara ta nmal r. Ta ma i lemi için enuygun dönem Haziran-Temmuz aylar aras r.SonuçOrdu li, Kabadüz lçesi, Ordu 1,2 Regülatörleri, Ordu HES proje sahalar n floristiklisteleri de erlendirildi inde; 3 Mart 1978’de Washington da imzalanan CITES (Neslitehlikede olan hayvan ve bitki türlerinin uluslararas ticaretine ili kin sözle me) gere ikoruma alt na al nan ve ticareti yasaklanan bitki türlerinin hiçbiri alandabulunmamaktad r. Proje sahas içerisinde, 09.01.1984 tarihinde Türkiye’nin resmentaraf olarak onaylad Avrupa’n n Yaban Hayat Ve Ya am Ortamlar KorumaSözle mesi (BERN) gere i koruma alt nda olan Cyclamen coum Miller var. coum türüiçin koruma önlemi al nmas gerekmektedir. Al nmas koruma önlemi; in aatçal malar ba lamadan proje alan içerisinde bulunan Cyclamen coum Miller var.coum populasyonu uygun habitatlara ta nmal r. Ta ma i lemi için en uygun dönemHaziran-Temmuz aylar aras r.

Resim 1: Rhododendron ponticum L. subsp. ponticum Resim 2: Rhododendron luteum Sweet

Resim 3: Taraxacum crepidiforme DC. subsp. crepidiforme Resim 4: Myosotis alpestris F.W. Schmit. Subsp. alpestrisFoto raf 5: Floristik Foto raflar


104

Resim 5: Stachys annua (L.) subsp. annua var. annua Resim 6: Primula auriculata Lam.

Resim 7: Lathyrus laxiflorus (Desf.) Kuntze subsp.laxiflorus

Resim 8: Muscari armeniacum Leichtlin ex Baker

Resim 9: Bellis perennis L. Resim 10: Alchemilla pseudocartalinica Juz.Foto raf 5: Floristik Foto raflar (Devam )


105

Resim 11: Solanum nigrum L. subsp. Nigrum Resim 12: Primula vulgaris Huds. subsp. Vulgaris

Resim 13: Cyclamen coum Miller var. coum Resim 14: Heracleum platytaenium Boiss.

Foto raf 5: Floristik Foto raflar (Devam )

FaunaOrdu-HES Projesi, Do u Karadeniz Bölgesi’nin bat kesiminde kalan Ordu iline baKabadüz ilçesinin bat nda güneybat – kuzeydo u yönünde akan Melet Irma üzerindeplanlanm r. Projenin ana çevirme yap olan Melet Irma üzerindeki Ordu-IRegülatörü ile bu regülatörün rezervuar na Melet Irma ’n n bir yan kolu olan Sap deresisular derive etmek amac yla tasarlanan Ordu-2 Regülatörü, Kabadüz ilçe merkezinin

ras yla 6 km ve 7 km bat -güneybat yönünde yer almaktad r.Ordu-HES projesi kapsam nda tesis edilecek olan proje bile enlerinin yer alaca kesimlerile bu kesimlere yak n çevrede do al olarak bulunan karasal fauna bile enlerinin hangilerioldu unun belirlenebilmesi ve karasal fauna bile enleriyle faaliyetin olas etkile imikonusunda inceleme ve de erlendirmelerde bulunabilmek amac yla proje alan ve yak nçevresinde taraf zdan saha gözlemleri ve incelemeler gerçekle tirilmi tir. Karasal Faunaile ilgili çal malar 2009 y içerisinde gerçekle tirilmi tir. Ayr ca bu kesimlerde ve yak nco rafyada taraf zdan 2000, 2007 ve 2008 y llar nda, farkl projeler kapsam ndagerçekle tirmi olan çal malarda elde edilmi olan verilerden de istifade edilmi tir.Proje alan ve yak n çevresinde taraf zdan gerçekle tirilmi olan tüm bu veri toplamafaaliyetlerini tamamlay olarak civarda ya ayan yöre sakinleri ile birebir görü meler,


106

anket çal malar yap lm , ayr ca literatür kontrolleri de tamamlanm r. Sahada gözlenentürlerin tayin edilmesinde yararlan lan kaynak materyal “Kaynaklar” bölümündeverilmi tir.

Tüm bu çal malar sonucunda proje alan nda ve biti ik alanlarda ya ad belirlenenyaban l fauna bile enleri; bu türlerin bölgedeki konumlar ile ulusal ve uluslararastehlike/korunma durumlar gösteren envanter tablolar olu turulmu tur. Türlerin karkar ya olduklar tehlike dereceleri incelenerek, IUCN (Uluslararas Do ay KorumaBirli i) taraf ndan haz rlanm olan European Red List’e göre de erlendirilmi , bulistelerdeki simgeler arac ile ayn tabloda gösterilmi tir. Ayr ca gözlem yap lanalanlarda saptanan fauna elemanlar Bern Sözle mesi’nin fauna için haz rlanm olan eklistelerine (Ek-II ve Ek- III) göre de de erlendirilerek ayn tablo üzerine i lenmi tir.Bunlara ek olarak, saptanan ku ve memeli hayvan türleri için Milli Parklar Av ve YabanHayat Genel Müdürlü ü Merkez Av Komisyonu (MAK) taraf ndan güncellenmi olan enson koruma listeleri de kontrol edilerek sonuçlar ilgili tablolara i lenmi tir. Son olarak, kutürleri ile ilgili olarak yap lan de erlendirmelerde Kiziro lu (2008) taraf ndan haz rlanm“Türkiye Ku lar K rm Listesi” (Species List in Red Data Book R.D.B) de baz al naraktabloda kullan lm r

I- YA AMLILAR (Amphibia: Kurba alar ve Semenderler Türleri)Faaliyet alan ve yak n çevrede taraf zdan gerçekle tirilmi saha çal malar , yöresakinleri ile görü meler ve literatür kontrolleri sonras nda proje alan ve yak n çevresindeüç Amfibi türünün ya ad belirlenmi tir. Görüldü ü gibi alanda kiya aml tür sayyüksek de ildir. Alanda sulak alan tipi olarak nispeten h zl akan bir akarsuyun bulunmas ,çevrenin yo un bitki örtüsü ile kapl olmas ve buna ba olarak göl, gölet veya gölcükgibi amfibiler taraf ndan tercih edilen alanlar n bulunmamas ve proje alan n oldukça

rl büyüklükte olmas bu durumun ba ca nedenleridir.

Proje alan içerisinde kaydedilmi olan Amfibi türlerinin koruma statüleri ile ilgili olarakyap lan de erlendirme sonucu bu türlerin tamam n Bern Listesi Ek-III’de, yani “KorumaAlt ndaki Türler Listesi”nde yer ald klar belirlenmi tir.

IUCN taraf ndan haz rlanm ve güncellenmi olan Avrupa k rm Listesi (ERL)’ne göreyap lan de erlendirmeye göre ise bu türler aras nda yer alan Kafkas Semenderi’nin VU(=Vulnerable, Hassas, Zarar Görebilir) kategorisine girmekte olup kalan 2 Amfibi türününise “LC” (en dü ük seviyede kayg verici) kategorisinde yer ald klar belirlenmi tir.(Tablo 45)


107

Tablo 45: Proje Sahalar nda ve Yak n Çevrede Ya ad Belirlenen kiya aml (Amphibia)TürleriTürün BilimselAd

Türkçe Ad REG.Alanlar

HESAlan

Malz.Alanlar

Yak nÇevre

ERL(IUCN) BERN Habitat Kay t

ekli

URODELA KUYRUKLUKURBA ALAR

SALAMANDRIDAE SEMENDERLER

Mertensiellecaucasica Kafkas semenderi

+ +-- + VU Ek-III Akarsu yak

bitki örtüsünde G,L,A

ANURA KUYRUKSUZYA AMLILAR

BUFONIDAEKARAKURBA ALARI

Bufo b. Bufo Karakurba as , Si illikurba a -- + -- + LC Ek-III

Ta lar n alt nda,toprak oyuklarve deliklerde

G

RANIDAE OVA VE SUKURBA ALARI

Pelaphylax ridibundus Ova/Su kurba as + + -- + LC Ek-IIIBitkisi bol,durgun ve ssulard

G

II-SÜRÜNGENLER (Reptilia: Kaplumba a, Kertenkele ve Y lan Türleri)Ordu-HES projesi kapsam nda tesis edilecek olan yap lar n yer alaca kesimler ile yak nçevrede taraf zdan gerçekle tirilmi olan saha gözlemleri ve incelemeler ile yörede ya ayansürüngen türleri ile bu türlerin koruma statüleri ba ta olmak üzere çe itli özellikleriara lm r. Ayr ca saha çal malar tamamlay olarak baz yöre sakinleri ile yüz yüzegörü ülmü ve literatür çal malar da gerçekle tirilmi tir.

Gözlem, inceleme ve de erlendirmelerimiz sonucunda proje alan s rlar içerisinde ve yak nçevrede ekolojik olarak birbirinin devam niteli indeki alanlarda 7 sürüngen türünün ya adbelirlenmi tir. Bu Sürüngen türlerinden dört tanesi Kertenkele, kalan üçü de Y lan türüdür.

Proje alan içerisinde ve yak n çevrede ya ad belirlenen bu sürüngen türleri ile bu türlerinulusal ve uluslar aras koruma statüleri de de erlendirilerek sonuçlar Tablo 2’ üzerindeverilmi tir.

Bern Sözle mesi ek listelerine göre yap lan de erlendirmeye göre alandaki sürüngen türlerininüçü Ek-II’ye, kalan dört tür ise Ek-III’e girmektedir.

IUCN taraf ndan haz rlanm olan Avrupa k rm Listesi (ERL)’nin en son güncellenmilisteleri temel al narak yap lan de erlendirmeye göre ise alanda ve yak n çevrede kaydedilmiolan Sürüngen türlerinden 4 tanesi “LC” (=Least Concern), yani “En Dü ük Derecede TehditAlt nda” kategorisine girmekte olup kalan 3 sürüngen türü ise Avrupa K rm Listesi’nde yeralmamaktad r.

Merkez Av Komisyonu (MAK) taraf ndan güncellenmi olan koruma listeleri baz al narakyap lan de erlendirme sonuçlar na göre alanda ya ad belirlenmi olan sürüngentürlerinin tamam EK-I’de, yani “Bakanl k taraf ndan Koruma Alt na Al nm Olan YabanHayvanlar ” listesinde yer almaktad rlar.(Tablo 46)


108

Tablo 46: Proje Sahalar nda ve Yak n Çevrede Ya ad Belirlenen Sürüngen (Reptilia)Türleri

Türün BilimselAd Türkçe Ad REG.

AlanlarHESAlan

Mlz.Alanlar

Yak nÇevre

ERL(IUCN) BERN MAK Habitat Kay t

ekli

URODELA KUYRUKLUKURBA ALAR

SQUAMATA YILANLAR VEKERTENKELELER

LACERTIDAE GERÇEKKERTENKELELER

Darevskia derjugini Artvin kertenkelesi + + + + -- Ek-IIIEK-I

Da kkesimdeormanaç kl klar

G

Lacerta trilineatari Ye il kertenkele + + --

+LC Ek-II

EK-I

Orman içi s kbitkilita klar vedere kenarlar

G

Darevskia rudis Trabzon kertenkelesi + + -- + -- Ek-III EK-I

Ormanyamaçlar

Dere yataklar

G

ANGUIDAE YILANIMSIKERTENKELELER

Anguis fragilis lan ms kertenkele + + --+

LC Ek-IIIEK-I

Orman,makilik veçay rlardata lar nalt nda

G

COLUBRIDAE YILANLAR

Elaphe longissima Eskülap Y lan + + - - -Ek-II

EK-I

Ormanl k alanve çal kaplta kalanlarda

L, A

Eirenis modestus Uysaly lan - + - + LCEk-III

EK-I

Bitki örtüsüaz

Ta k alanlar

L, A

Natrix t. tesellata Su y lan + - - + LCEk-II

EK-IDurgun veakan su içi ve G

III- Ku Türleri (Aves)Proje sahas genelinde, tüm tesislerin kurulaca kesimlerde; ayr ca yak n co rafyada varolan ku türleri, bu türlerin habitat olarak seçtikleri kesimler, türlerin alanda bulununedenleri ile bu türlerin kar kar ya bulunduklar tehlike kategorileri ve korunmadurumlar belirleyebilmek amac yla, alanda taraf zdan 2009 y içerisinde ornitolojikgözlem ve incelemeler gerçekle tirilmi tir. Bu çal malarda proje alan na yak n kesimlerdegeçmi dönemlerde taraf zdan farkl çal malar kapsam nda gerçekle tirilmi gözlem veincelemelerde elde edilmi verilerden de yararlan lm r.


109

Saha gözlemlerini destekleyici olarak proje alan içerisinde ya ayan yöre sakinleri ile yüzyüze görü meler gerçekle tirilmi , detayl literatür kontrolleri degerçekle tirilmi tir.(Tablo 47)Proje alan ile yak n çevresinde var olan ku türleri, koruma statüleri ve proje ile ilgilidurular belirlemeye yönelik çal malar ve de erlendirmeler sonucunda tespit edilen kutürü say 54’tür. Bu ku türlerinin ulusal ve uluslar aras koruma statülerini ortayakoyabilmek amac yla gerçekle tirmi oldu umuz de erlendirmelerin sonuçlar öyledir:

Bern Sözle mesi’ne Göre:37 ku türü tür Bern Listesi Ek-II’de, yani “Mutlak Koruma Alt ndaki Türler” listesinde;

14 ku türü Ek-III’te yani “Koruma Alt ndaki Türler” listesinde bulunmakta;

3 ku türü ise söz konusu her iki listede de yer almamaktad r.

Avrupa K rm Listesi (ERL)’ne Göre:IUCN taraf ndan haz rlan olan Avrupa K rm Listesi (ERL)’ne göre yap lande erlendirme sonucunda proje alan ve yak n çevresinde kaydedilmi olan ku türlerinintamam n “LC” (=Least Concern: En Dü ük Derecede Kayg Verici) kategorisinegirdikleri belirlenmi tir.

MAK Koruma Listeleri’ne Göre;T.C Çevre ve Orman Bakanl Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü MerkezAv Komisyonu (MAK) koruma listeleri baz al narak yap lan de erlendirmeye göre projealan nda y l boyunca veya geçici süreler için ya ad belirlenen 54 ku türünden

34 ku türünün Ek-I’e, yani “Çevre ve Orman Bakanl Taraf ndan Koruma Alt na Al nanYaban Hayvanlar ” listesine girdi i

15 ku türünün Ek-II’ye, yani “Merkez Av Komisyonu Taraf ndan Koruma Alt na Al nanAv Hayvanlar Listesi” girdi i;

5 ku türünün ise Ek-III’e, yani, “Belli Edilen Sürelerde Avlanmas na zin Verilen AvHayvanlar Listesi’ne” girdi i belirlenmi tir.

rm Liste (R.D.B)’ye Göre;Türkiye Ku lar çin haz rlanm olan K rm Liste (Red Data Book) kriterlerine göreyap lan de erlendirme sonucuna göre ise, proje alan nda kaydedilmi olan ku türleriaras ndan

A.1.2 kategorisine giren 2 ku türü,A.2 kategorisine giren 13 ku türü,A.3 kategorisine giren 18 ku türü,A.3.1 kategorisine giren 12 ku türü,A.4 kategorisine giren 2 ku türü,A.5 kategorisine giren 6 ku türünün bulundu u belirlenmi tir.

Endemizm:


110

Proje alan içerisinde ve yak n çevrede ya ad belirlenen ku türleri aras nda hiçbirendemik ku türü yer almamaktad r.

Tablo 47: Proje Sahalar nda ve Yak n Çevrede Ya ad Belirlenen Ku (Türleri) Türleri

Türün BilimselAd Türkçe Ad

REGAlanla Baraj

Alan

HES

Ala

Mlz.Alanlar Yak n

Çevre ERL(IUCN)

BERN Statü MAK R.D.B Kay tekli

NONPASSERES ÖTÜCÜ OLMAYANLAR

CICONIIFORMES LEYLEKS LER

ARDEIDAE BALIKÇILLAR

Ardea cinerea Gri bal kç l + + -- + Ek-III LC Y Ek-II A.3.1 G

Egretta garzetta Küçük akbal kç l + + -- -- + Ek-II LC G, Y Ek-II A.3.1 G

CICONIDAE LEYLEKLER

Ciconia ciconia Akleylek -- -- -- -- + Ek-II LC G Ek-II A.3.1 G,L,A

ACCIPITRIFORMES YIRTICI KU LAR

ACCIPITRIDAE ATMACA- KARTALLAR

Milvus migrans Karaçaylak -- -- -- -- + Ek-II LC Y, G,T Ek-II A. 3 L,A

Accipiter nisus Atmaca + + + -- + Ek-II LC Y, KZ Ek-II A. 3 G

Buteo rufinus l ahin -- -- -- -- + Ek-II LC Y Ek-II A. 2 G

Neophronpercnopterus Beyaz Akbaba -- -- -- -- + Ek-II LC Y Ek-I A.3 G

FALCONIFORMES DO ANLAR

FALCONIDAE DO ANG LLER

Falco tinnunculus Kerkenez -- + + -- + Ek-II LC Y Ek-I A.2 G

SCOLOPACIDAE ÇULLUKG LLER

Actitis hypoleucos Akkar n Ye ilbacak -- + -- -- + Ek-II LC T, KZ Ek-I A.3 G

LARIDAE MARTIG LLER

Larus cachinnans Sar Ayakl Mart + + + + + EK-III LC Y EK-II A.4 G

COLUMBIFORMES GÜVERC NLER

COLUMBIDAE GÜVERC NG LLER

Columba livia Kaya güvercini + + + + + Ek-III LC Y 33 A.5 G

STRIGIFORMES GECE YIRTICILARI

STRIGIDAE BAYKU LLER

Athena noctua Kukumav -- + + -- + Ek-II LC Y Ek-I A.2 G

APODIFORMES SA ANLAR

APODIDAE EBAB LG LLER

Apus apus Ebabil, Kara sa an + + -- -- + Ek-III LC G, T Ek-I A.3.1 G


111

Tablo 47: Proje Sahalar nda ve Yak n Çevrede Ya ad Belirlenen ku (Aves)Türleri (Devam )


REGAlanla Baraj

Alan

HES

Ala

Mlz.Alanlar Yak n

Çevre ERL(IUCN)


CORACIIFORMES KUZGUNKU LARI

MEROPIDAE ARIKU UG LLER

Merops apiaster Ar ku u -- -- -- -- + Ek-II LC G Ek-I A.3.1 G

UPUPIDAE ÇAVU KU UG LLER

Upupa epops bibik, çavu ku u, hüt hüt -- + + -- + Ek-II LC G Ek-I A.2 G

PICIFORMES AÇKAKANLAR

PICIDAE AÇKAKANG LLER

Dendrocopus medius Alba a açkakan + -- -- -- + Ek-II LC Y Ek-I A.2 G

PASSERES ÖTÜCÜLER

PASSERIFORMES ÖTÜCÜ KU LAR

ALAUDIDAE TARLA KU LARI

Galerida cristata Tepeli toygar + + -- -- + Ek-III LC Y Ek-II A.3 G

HIRUNDINIDAE KIRLANGIÇG LLER

Hirundo rustica s k rlang + + + + + Ek-II LC G, T Ek-I A.5 G

MOTACILLIDAE KUYRUKSALLAYANL

AR

Anthus campestris r incirku u -- -- -- -- + Ek-II LC G Ek-I A.2 G

Anthus spinoletta Dere ncirku u -- -- -- + + Ek-II LC G Ek-I A.3 G

M. flava feldegg Maskeli kuyruksallayan -- -- -- -- + Ek-II LC G Ek-II A.3.1 G

Motacilla alba Ak kuyruksallayan + + + + + Ek-II LC Y Ek-I A.3.1 G

Motacilla cinerea Da Kuyruksallayan -- + -- + + Ek-II LC Y Ek-I A.2 G

CINCLIDAE SU KARATAVUKLARI

Cinclus cinclus Dereku u + + + -- + Ek-II LC Y Ek-I A.1.2 G

TROGLODYTIDAE T KU LARI

Troglodytes

troglodytesÇit Ku u + + -- -- + Ek-II LC Y Ek-I A.1.2 G

TURDIDAE ARDIÇKU UG LLER

Erythropygia

galactotes

l çal bülbülü -- + + -- -- Ek-II LC G Ek-I A.3 G

Erithacus rubecula lgerdan + + + -- + Ek-II LC Y Ek-I A.3 G

Luscinia.

megarhynchosBülbül + -- + -- + Ek-II LC G Ek-I A.3 G

Phoenicurus

phoenicurusBahçe k lkuyru u -- + + -- + Ek-II LC Y Ek-II A.3 G

Phoenicurus ochruros Kara K lkuyruk + -- -- -- -- Ek-II LC G Ek-II A.2 G

Turdus merula Karatavuk + + + + + Ek-III LC Y Ek-I A.3 G

Turdus viscivorus Ökseotu Ard -- -- -- + + Ek-III LC Y 33 A.2 G

Turdus philomelos ark Ard ç -- -- -- + -- Ek-III LC Y Ek-II A.2 G

SYLVIDAE ÖTLE ENG LLER

Cettia cetti Setti bülbülü -- -- + -- + Ek-II LC Y Ek-I A.2 G

Sylvia melanocephala Karaba küçük ötle en -- + + -- + Ek-II LC Y Ek-I A3 G

Phylloscopus collybita Cif caf + + + -- + Ek-II LC Y Ek-I A.3.1 G


112

Tablo 47: Proje Sahalar nda ve Yak n Çevrede Ya ad Belirlenen Ku (Türleri) Türleri (Devam )


REGAlanla Baraj

Alan

HES

Ala

Mlz.Alanlar Yak n

Çevre ERL(IUCN)


MUSCICAPIDAE NEKKAPANG LLER

Muscicapa striata Gri sinekkapan -- + + -- + Ek-II LC G Ek-I A.3 G

Ficedula parva Cüce sinekkapan -- -- + -- + Ek-II LC T Ek-I A.2 G

PARIDAE BA TANKARALAR

Parus major Büyük ba tankara + + + -- + Ek-II LC Y Ek-I A.3.1 G

Parus ater Çam Ba tankaras + + + -- + Ek-II LC Y Ek-I A.3 G

LANIIDAE ÇEK RGE KU LARI

Lanius collurio Çekirgeku u -- -- -- -- + Ek-III LC G Ek-I A.3 G

CORVIDAE KARGAG LLER

Garrulus glandarius Kestane kargas + + -- + + -- LC Y 33 A.3.1 G

Corvus corone Le kargas -- + -- + + Ek-III LC Y 33 A.5 G

Corvus frugilegus Ekin kargas -- -- -- -- + -- LC Y, KZ 33 A.5 G

Corvus corax Kuzgun -- -- -- -- + Ek-III LC Y Ek-II A.5 G

PASSERIDAE SERÇEG LLER

Passer domesticus Ev serçesi + + + -- + -- LC Y Ek-I A.5 G

FRINGILLIDAE SP NOZG LLER

Fringilla coelebs spinoz + + + + + Ek-III LC Y Ek-II A.4 G

Carduelis chloris Florya + -- + -- + Ek-II LC Y Ek-I A.3 G

Carduelis carduelis Saka + + -- -- + Ek-II LC Y Ek-I A.3.1 G

Carduelis spinus Karaba skete -- -- -- -- + Ek-II LC Y, KZ Ek-I A.3 G

Carduelis cannabina Keten Ku u -- -- + + + Ek-II LC Y, KZ Ek-I A.3 G

Carpodachus

erythrinus

Karmen akra -- -- -- + + Ek-III LC G Ek-I A.2 G

EMBERIZIDAE RAZKU UG LLER

Emberiza hortulana Kirazku u -- -- -- + + Ek-III LC G Ek-II A.2 G

Türkiye Ku lar çin 2008 K rm Liste (RDB) KategorileriA.1.2= Bu ku türlerinin nüfuslar Türkiye genelinde çok azalm r. zlendikleri bölgelerde 1birey-10 çift( =1-20 birey) ile temsil edilirler.A.2= Bu ku türlerinin say lar , gözlendikleri bölgelerde 11-25 çift(22-50 birey) aras ndade mektedir.A.3= Bu ku türlerinin Türkiye genelindeki nüfuslar , gözlendikleri bölgelerde genel olarak 26-250çift(52-500 birey) aras nda de mektedir.A.3.1=Bu ku türlerinin populasyonlar nda, gözlendikleri bölgelerde azalma söz konusudur. Butürlerin nüfusu da 251-500 çift (502-1000 birey) aras nda de mektedir.A.4= Bu türlerin IUCN ve ATS ölçütlerine göre yo unluklar , gözlendikleri bölgelerde henüztükenme tehdidi alt na girmemi olmakla birlikte, populasyonlar nda lokal bir azalma sözkonusudur. Ayr ca bu e ilimin sürmesi durumunda zamanla tükenme tehdidi alt na girmeyeadayd rlar. Bu türlerin populasyonlar gözlendikleri bölgelerde 501-5000 çift (=1002-10 000birey), aras nda de mektedir.


113

A.5= Bu ku türlerinin gözlenen populasyonlar nda henüz bir azalma veya tükenme tehdidi gibi birdurum söz konusu de ildir.A.6= Bu kategori yeterince ara lmam ve haklar nda sa kl veri olmayan türleri içerir.Sadece “rastlant sal türler= RT” olarak bir veya en fazla iki gözleme dayand klar için, u angüvenilir bir de erlendirme ans yoktur ve ara lmalar gerekmektedir.

Tabloda kullan lan di er sembollerY = Düzenli olarak yurdumuzda kuluçkaya yatan yerli ku türleri,G = Yurdumuzda kuluçkaya yatt ktan sonra göç eden türler,KZ = K aylar yurdumuzda geçiren, k ziyaretçisi türlerdir.T= TransitLC = En Dü ük Seviyede Kayg VericiERL=(European Red List) Avrupa K rm ListesiMAK= Merkez Av Komisyonu KararlarR.D.B=(Red Data Book) Türkiye Ku lar çin K rm Liste

IV- Memeli Hayvan Türleri (MAMMALIA)Ordu-HES proje alan nda, faaliyet kapsam nda tesis edilmesi planlanm olan tümbirimlerin in a edilece i kesimler ile yak n çevrede taraf zdan gerçekle tirmi olanfaunistik çal malarda Memeli Hayvanlar s na, yani Böcekçiller, Yarasalar, Tav anlar,Kemiriciler, Y rt lar ve Toynakl lar gruplar na ait olan yaban l formlar, bu formlar nproje sahas ile ili kileri ve faaliyetle etkile imleri de erlendirilmi tir.

Proje sahas nda, proje bile enlerinin yer alaca kesimlerde gerçekle tirmi oldu umuzsaha gözlemleri, incelemeler ve de erlendirmelerimizin sonuçlar na göre bu alanlarda 10memeli hayvan türünün ya amakta oldu u belirlenmi tir. Bu türler aras nda yer alanBozay ve Karaca (Karageyik) gibi türler saha gözlemleri ve incelemeler esnas ndagörülememi olmalar na kar k yöre sakinleri taraf ndan bu kesimlerde ara s ragörüldü ünün ifade edilmeleri nedeniyle listelere eklenmi lerdir. Proje sahas içinde veyak n çevrede kaydedilmi olan memeli hayvan türlerinin ulusal ve uluslar aras korumastatülerini ortaya koyabilmek amac yla gerçekle tirmi oldu umuz de erlendirmelerinsonucuna göre faaliyet alan s rlar içerisinde ve yak n çevrede varl belirlenmi olanmemeli hayvan türlerinden 3 tanesinin, Bern Listesi Ek-II’ye girdi i; bunun yan nda 5memeli hayvan türünün de Ek-III’de yer ald klar belirlenmi tir. Geriye kalan 2 memelihayvan türü ise Bern Sözle mesi Ek Listelerinde yer almamaktad rlar.

IUCN taraf ndan haz rlanm olan Avrupa K rm Listesi (ERL)’ne göre yap lande erlendirmede proje alan ve yak n çevresinde do al olarak bulunduklar belirlenen 10Memeli Hayvan türünden sadece Boz Ay (Ursus arctos) VU(=Vulnerable), yani “Hassas,Zarar Görebilir” kategorisinde yer almaktad r. Geriye kalan Memeli Hayvan türlerinintama ise “LC” (=Least Concern), yani “En Dü ük Derecede Tehdit Alt nda” kategorisindeyer almaktad rlar.T.C Çevre ve Orman Bakanl Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü, MerkezAv Komisyonu (MAK) taraf ndan güncellenmi olan koruma listelerine göre yap lande erlendirme sonucuna göre ise:4 memeli hayvan türü Ek-I’e, yani T.C Çevre ve Orman Bakanl Taraf ndan KorumaAlt na Al nan Yaban Hayvanlar Listesinde;


114

1 memeli hayvan türü Ek-II’de MAK Taraf ndan Koruma Alt na Al nm Av Hayvanlar ”listesinde;3 memeli hayvan türü, Ek-III’e, yani “2009-2010 Avlanma Dönemi çin “Belli EdilenDönemlerde Avlanmas na zin Verilen Türler” listesinde bulunmakta olup kalan 2 memelihayvan türü ise listelerde yer almamaktad rlar.Faaliyetin Yörenin Karasal Faunas Üzerine Olas Etkileri Ve Al nmas Gereken Önlemler

Bu proje kapsam nda gerçekle tirilecek faaliyetin ana bile enleri ORDU-1 ve ORDU-2Regülatörleri, bir adet Su Alma Yap Çökeltim Havuzu, Enerji Tüneli, Denge Bacas ,Cebri Boru, Hidroelektrik Santral ve bir Enerji Nakil Hatt ndan meydana gelecektir.Projenin ana bile enlerinden olan ve bir tanesi Melet Irma , di eri de Sap Deresi üzerindetesis edilecek 2 adet regülatör ile tutulacak su yine Melet Irma k nda kurulacak Ordu-HES’te elektrik enerjisine dönü türüldükten sonra tekrar Melet Irma yata na

rak lacakt r. Regülatörler, HES ve di er tesislerin yer alaca kesimler KaradenizBölgesi’nde yer almas na kar k gerek yükseklik, gerekse de topo rafik yap dan velokaliteden kaynaklanan özelliklerin etkile imi gibi nedenlerden dolay KaradenizBölgesi’ni tipik vejetasyon ve floristik özelliklerini yans tmamaktad r. Bu kesimlerdegüneye do ru gidildikçe ve yükseklere ç ld kça bitki örtüsü zay flamakta, çok y ll kbitkiler seyrekle mekte, hatta baz kesimlerde tamamen kaybolmakta, yerlerini ise subalpin karaktere sahip çay rl klar almaktad r. Hem topo rafik yap , hem de bu kesimdekifloristik bile enlerin çok zengin olmamas nedeniyle faunistik yap da buna göre hem türsay aç ndan, hem de birey say aç ndan nispeten fakir kalm r.Regülatörlerin yer alaca kesimler akarsu yata olmalar nedeniyle bitkisel yap n bukesimlerde çok yo un olmamas na kar k yak n çevrede yer yer Ladin (Picea sp.), yer yerde Me e (Quercus sp.) topluluklar veya soliter olu umlar göze çarpmaktad r Bu kesimlerfaunistik bile enlerce tercih edilen yap lard r. Saha çal malar esnas nda bu bölgedeya amakta olan lokal fauna bile enlerinin beslenme veya dinlenme gibi nedenlerle s kl klabu kesimlere giri -ç yapt klar görülmü tür. Çal ma kapsam nda bu kesimde yer alanbu bitkisel formasyon üzerinde herhangi bir bask söz konusu olmayacakt r. Dolay yla buyap larda bar nan, beslenen hatta üreme amac yla bulunan faunal yap bilenleri, en az ndanbu kesimlerde bulunurken faaliyetten do rudan olumsuz etkilenmeyeceklerdir.

Regülatörler akarsu yata üzerinde tesis edilmi ve akarsu yata ndan akmakta olan suyututarak biriktirmek üzere planlanm olsalar bile akarsular n yata nda sürekli olarak bellimiktarlarda su bulunacak ekilde i letilmek zorundad rlar. Akarsular n yata nda

rak lacak olan sular n miktar bu civarda akarsu ortam ndan istifade eden canl türlerininll k periyodta ya amlar normal olarak sürdürebilecek miktarda olmas gerekmektedir.

Bu miktarlar n belirlenmesi a amas nda birçok parametre göz önünde bulundurulmakta veoldukça hassas hesaplamalar yap lmaktad r. Bunlardan belki de en önemlisi, b rak lacak sumiktar n belirlenmesi a amas nda en s cak dönemde akarsu yata nda bulunan en az sumiktar göz önünde bulundurulmas r.Regülatörlerin bu ekilde i letilmeleri nedeniyle de akarsu yata ndaki do al akkesilmeyecektir. Regülatör ile Ordu-HES aras ndaki mesafe boyunca akarsu yata ndabulunacak su miktar regülatörlerin tesis edilmesinden önceki döneme göre daha az


115

olacakt r. Fakat b rak lacak su, yani akarsu yata nda bulunacak su miktar gen ak n dadevam etmesini garanti alt na alacak seviyede olacakt r. Bu durumda dere yata ndakiakarsudan de ik ekillerde istifade eden faunistik bile enlerin s rf bu nedenle zarargörmeleri ya da bu kesimlerden uzakla malar gerekmeyecektir.

Do al olarak bu kesimlerde tesis edilmesi planlanan yap lar n hayata geçirilmesiamas nda gerek habitatlar, gerekse de bu habitatlardan yararlanmas olas yaban hayat

bile enleri üzerinde do rudan veya dolayl etkiler ortaya ç kabilecektir. Bu olumsuzetkilerin ortadan kald labilmesi ya da etkilerin minimuma indirilebilmesi için dikkatedilmesi gereken baz noktalar, al nmas gereken baz önlemler söz konusu olacakt r.Regülatörler arac yla toplanan sular bir enerji tüneli arac yla ta narak Ordu-HESkapsam nda tesis edilecek yükleme havuzuna aktar lacakt r. Yükleme havuzunda tutulacaksu bir cebri boru arac yla a da, Melet Irma ’n n sa sahilinde tesis edilecek Ordu-HES’e dü ürülerek elektrik üretiminde kullan lacakt r.

Proje kapsam nda su toplamak amac yla tesis edilecek olan yap lar, yani regülatörlerbüyük baraj göllerinin kaplad klar alanlar, tuttuklar su miktar ve çevresel etkileri gözönünde bulunduruldu unda klasik barak göllerine göre çok daha s rl etkilere nedenolmaktad rlar. Baraj gölleriyle k yasland klar nda kapsaml bir ekosistem dönü ümününsöz konusu olmayaca ortadad r. Regülatörler ile tutulan sular n HES tesislerine iletimi

ras nda kullan lmas planlanan enerji tünelleri akarsuyun ak yönüne göre sa sahilde,toprak alt nda tesis edilecektir. Tünel, do al bitki örtüsüne zarar vermeyecek in aattekni iyle gerçekle tirilecektir. Sadece giri ve ç noktalar ile iletim tünellerininaç lmas esnas nda gerekli olan yakla m tünellerinin ve denge bacalar n aç lacakesimlerdeki bitki örtüsünün büyük bir k sm nda geçici bir tahribat olacakt r. Bazkesimler ise do al özelliklerini kaybedeceklerdir. Bu kesimlerdeki bitki örtüsünün oldukçazay f olmas nedeniyle özellikle çay rl k alanlarda ve tek y ll k bitki türlerinin geli ti ikesimlerde ortaya ç kacak tahribatlar “geçici olarak nitelenmesinin nedeni yakla mtünellerinin giri lerinin iletim tünelinin in as n tamamlanmas sonras nda kapat lmasnedeniyledir. Bölgedeki bitki örtüsü ve iklim ko ullar n özelli i nedeniyle bu kesimlerin

sa sürede yeniden bitki örtüsü taraf ndan kapat lmas beklenmektedir.aat a amas nda tünel güzergah n kaz lmas yla büyük miktarlarda malzemeler ortaya

kmaktad r. Bu malzemenin büyük bir k sm in aat faaliyetlerinde de erlendirilecekolmas na kar k kullan laca döneme kadar belirlenmi olan hafriyat alanlar ndadepolanacaklard r. Bu depolama alanlar tünel güzergah üzerinde ve civar nda yeralmaktad r. Faaliyetin tamamlanmas sonras nda bu kesimlerde depolanm materyal

rak lmayacakt r.

Hafriyat ve depolama alanlar n haz rlanmas sürecinde bu kesimlerde ortaya ç kacakdönü üm esnas nda do al habitatlar n tahrip olmas kaç lmazd r. Bu tahribat, genelliklebu kesimlerde var olan bitki örtüsünün tamamen ortadan kalkmas eklinde sergilenir.Benzer ekilde bu kesimlerde gerçekle tirilecek çal malar esnas nda lokal faunabile enleri çal malardan do rudan veya dolayl olarak etkilenebileceklerdir. Buetkilenmenin fauna bile enlerine verebilece i zararlar n önlenebilmesi veya etkilerinminimuma indirilebilmesi için baz noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir. öyle ki;


116

Regülatör, HES tesisleri, i letme binalar , su depolar , döküm alanlar n yer alaca bazkesimlerde aç k alanlar hakim olmas na kar k baz kesimlerde ise bir bitki örtüsü sözkonusudur. Bu örtünün ana bile enleri genellikle yaprakl ve ibreli a aç formlar ileçal lard r. Projenin hayata geçirilmesi sürecinde, öncelikle söz konusu tesislerin kurulacakesimlerde mevcut olan çal ve a aç formasyonlar na yönelik olarak bir kesme ve

ra lama faaliyeti gerçekle tirilecektir. Tesisler ve ba lant yap lar n oturacakesimlerdeki a açlar kesilecek, daha küçük boylu, çal ve benzeri bitkiler ise t ra lanarakburadan uzakla lacaklard r. Yani çal formlar n yan nda belli say da a ac n kesilmesisöz konusu olacakt r.

Proje sahas n tamam na yönelik olarak taraf zdan gerçekle tirilmi olan gözlem veincelemeler esnas nda baz karasal omurgal hayvan türlerinin bu bitki formasyonunu vebu formasyonun bulundu u kesimlerdeki habitatlar de ik ihtiyaçlar kar lamakamac yla kulland klar belirlenmi tir. Bu kesimlerdeki a aç ve çal formlar n kesilmesisürecinde bu kesimleri kullanan fauna bile enleriyle ilgili olarak baz koruma önlemlerial nacakt r. Aksi durumda, yani herhangi bir önlem al nmad durumda bu habitatlarkullanan yaban l formlar n zarar görme, yaralanma veya ölme riski gündeme gelecektir.Söz konusu risklerle kar kar ya bulunan yaban l formlar aras nda birçok ulusal veuluslar aras koruma statülerine sahip tür bulunmaktad r. Nadir veya korunan türlere aitbireylerin zarar görmesi yan nda bu formlara zarar verilmesi ulusal ölçekli korumaönlemleri d nda uluslar aras sözle melere de ters dü mektedir. Bu durum ülke baz ndade ik yapt mlar gündeme getirebilecektir. Her iki yönüyle de istenmeyen bu durumunönüne geçilebilmesi amac yla, kesim/t ra lama yap lacak kesimlerde bu uygulamaöncesinde yaban l fauna bile enlerinin bulunmad na, bu kesimlerden uzaklaolduklar na emin olunmal r. Bu amaca yönelik olarak, kesim öncesi gerçekle tirilecekgörsel kontrollerde rastlanan yaban l formlar n rahats z edilerek bu kesimlerdenuzakla lmas önerilmektedir. Bu amaçla yararlan lacak birçok zarars z yöntemmevcuttur. Örne in bu amaçla kullan labilecek yüksek volümlü ses uygulamas yla ortaya

kacak rahats zl k sonucunda bu kesimde bitkilerin içinde, aras nda veya alt nda de iknedenlerle bulunan hayvanlar ortaya ç karak yak n alanlarda, kendilerini daha güvenlihissedecekleri habitatlara uzakla mak zorunda kalacaklard r. Bu a amada hayvanlar nuzakla abilecekleri güzergahlar n serbest olmas na dikkat edilecektir. Yani güzergahüzerinde araçlar veya in aat malzemeleri gibi fiziksel engeller, çal anlar veya köpeklergibi yaban l faunay olumsuz etkileyebilecek engellerin bulunmamas na özengösterilecektir.

Bu uygulamadan beklenen sonuç al namad durumlarda yap lacak görsel habitatkontrolleriyle alanda rastlanan yaban l formlar uygun bir kepçe kullan larak yakalanacak,eldivenle tutularak alan d nda, zarar görmeyecekleri uygun habitatlara dikkatli bir ekildeta narak uzakla lacaklard r. Yakalama ve uzakla rma uygun yakalama yöntemleri vedonan mlar kullan larak deneyimli bir ki i ya da ekip taraf ndan gerçekle tirilecektir. Buamaçla konunun uzmanlar ndan gereken destek al nabilecektir.

Bir sonraki a amada kesim ve t ra lama sonucunda aç a ç kan malzemenin, alandanuzakla lma i leminin hemen öncesinde kontrol edilmesi a amas r. Ç plak gözlegerçekle tirilecek kontrollerde kesilmi materyalin alt nda, içinde veya aras nda bulunmasolas yaban l fauna bile enleri kendiliklerinden uzakla mad klar takdirde ayn ekilde


117

uygun yakalama donan ile ve zarar verilmeden yakalanacakt r. Yakalanan bireyler basitbez torbalara konularak faaliyetten etkilenmeyecek kom u alanlara ta nacak ve aynekilde dikkatli bir ekilde do al ortama b rak lacaklard r.

Faaliyetlere ba lanmadan hemen önce çal ma yap lacak kesimlerde bulunmas olastürlerin bulunabilece i kesimler dikkatlice gözden geçirilecektir. Bu kontroller esnas nda,varsa zeminde bar nan türlere ait yuva giri delikleri ile zemin üzerindeki tümseklerinyerleri de belirlenecek, gerekti inde uyar bayrak. Levha v.b ile i aretlenecektir. Bu tipolu umlara rastlanan kesimlerde gerçekle tirilecek çal malarda özellikle dikkatliolunacakt r. Çünkü toprak içerisinde, yüzeye yak n kesimlerde baz kemirgenler, kurba a,kertenkele, y lan ve di er memeli formlar n bulunmas olas vard r. Söz konusu buyaban l formlar n mevcut oldu u durumlarda i makinelerinin veya i çilerin faaliyetiyleaç a ç kabilecek, hatta bu esnada çe itli derecelerde zarara u rayabileceklerdir.stenmeyen bu durumun önüne geçebilmek, yani hayvanlar n makinelerden etkilenmesinin

önüne geçebilmek için ya kendiliklerinden kaçmalar na müsaade edilecek ya da yineuygun donan m ve yöntem ile alan d na ta nacaklard r.

Regülatörler arac yla toplanacak sular bir tünel arac yla ta narak cebri boruyarak lmadan önce bir yükleme havuzunda tutulacakt r. Yükleme havuzundaki su a da

yer alan HES ile aras ndaki yükseklik fark nedeniyle büyük bir h zla santraldeki türbinleredü ürülerek elektrik enerjisi üretilecektir. a edilmesi planlanan HES’in boyutlar da çokfazla olmay p bu kesimlerde gözlenen yo un a açl k kesim içinde de il de Melet Irma

ndaki aç kl k bir alanda gerçekle tirilecektir. Sadece tesislerin kaplayaca alanbüyüklü ü kadar do al alan dönü üme u rayacakt r.

Elektrik üretimi sonras nda, yukar kesimlerde do al yataklar nda akan sulardan ayr lan sutekrar Melet Irma yata na b rak lacakt r. Yani regülâtörler arac yla tutulan ve do alyata ndan ayr lm olan sular yeniden do al yata na b rak lacakt r. Bundan sonraki

amada do al süreç herhangi bir de im veya dönü üm ya amadan devam edecektir.

Proje kapsam nda in aat çal malar nda kullan lacak kaya, ta , toprak, kum gibimalzemelerin temin edilmesi, k lmas , i makineleriyle ta araçlara yüklenmesi,ta nmas ve kullan laca kesimlere bo alt lmas a amas nda kullan lacak donan m veuygulanabilecek yöntemlere ba olarak toz emisyonlar söz konusu olabilecektir.Özellikle bu malzemenin elde edilmesi ve i lenmesi a amas nda bantlar n etrafkapat lmas , sulama ve çöktürme gibi yöntemlerden yararlan labilmektedir. Taaraçlar n üzerinin örtülmesi, antiye ç lar nda özellikle tekerleklerin y kanmas gibiuygulamalar ile aç a ç kabilecek emisyonlar n çevreye da lmas n önünegeçilebilecektir. Böylece lokal bitki örtüsü ba ta olmak üzere yak n çevredeki di eryaban l fauna taraf ndan kullan lan habitatlar n tozdan olumsuz etkilenmesiengellenebilecektir.

aat faaliyetine ba lanmas yla birlikte birçok kaynaktan, farkl düzeylerde gürültülerortaya ç kacakt r. Bilindi i gibi birçok hayvan türü insanlara göre daha dü ük desibeldekisesten olumsuz etkilenmektedir. Etkilenme sonucunda ya o kesimi terk etmekte ya da,ba ta üreme olmak üzere beslenme, dinlenme, bar nma gibi faaliyetlerini kesintiye

ratmakta veya tamamen vazgeçmektedirler. Bu nedenle in aat sezonununkuluçka/üreme dönemine rastlayan dilimlerinde gürültünün tamamen önlenmesi söz


118

konusu olamayaca na göre en az ndan minimuma indirilmesini sa layacak önlemleral narak bu durumun önüne geçilebilir. Söz konusu önlemler ile bu gürültü düzeyinin,faaliyet alan yurt olarak kullanan yaban l fauna bile enlerini bu kesimlerden göç etmeyezorlayan bir düzeyin alt nda kalmas na özen gösterilecektir. Bu yap lamad durumlarda,faaliyet takviminde gerçekle tirilecek düzenleme ile fauna envanter listelerinde yer alantürler aras ndan faaliyet alan içerisinde veya yak nda üreme faaliyeti içinde olan türlergöz önünde bulundurularak yüksek düzeyde gürültü ç karan araçlar n çal malar na araverilebilir. Bu amaçla faaliyet dönemlerinin belirlenmesi a amas nda konununuzmanlar ndan yard m al nabilecektir. Bu konuda üzerinde durulmas gereken en önemlinoktalardan birisi de kuluçka dönemi ba lad ktan sonra, yani türler üreme faaliyetineba lad ktan sonra ortaya ç kabilecek yüksek desibeldeki gürültüye izin verilmemesidir.Üreme dönemi ba nda ortaya ç kabilecek rahats zl k sonucunda baz bireyler yak nçevrede ayn özellikteki habitatlara göç ederek oralarda üreme faaliyetlerine devamedebilirler. Bu türler için herhangi bir kay p söz konusu olmayabilecektir. Fakat yumurta

rakm , hatta yavru ç karm veya do urmu olan baz ku veya memeli hayvan türlerineait bireyler bu tip bir rahats zl kla kar la klar zaman yumurta ya da yavrular terkedebilmektedirler. Bu da hiç istenmeyen bir durumdur. Bu nedenle in aat faaliyetlerinintürü ve üreme takvimi aras nda bir korelasyon sa lanabildi i takdirde in aat faaliyeti

ras nda ortaya ç kabilecek sesten hayvanlar n olumsuz etkilenmesini önünegeçilebilecektir. Bu korelasyonun sa lanabilmesine yönelik olarak en yak n ilgili kurum yada kurulu tan bu alanda deneyim sahibi bir uzman deste ine de gereksinimduyulabilecektir.

Çal malar esnas nda, tesis edilecek yap n türüne ba olarak çal ma yap lacak kesimlerile malzeme sahalar nda ve aradaki güzergâhlarda yo un bir trafik söz konusu olacakt r.Örne in tünel in aat a amas nda genellikle aral ks z çal ma ko ullar söz konusuolmaktad r. Faaliyetle ba lant olarak yararlan lacak ula m yollar n yak ndakikesimlerde sürekli olarak ya ayan veya geçici süreler için buralarda bulunan hayvanlar,araç kaynakl de ik risklerle kar kar ya kalacaklard r. Mekanik zararlar d ndabunlardan en önemlileri kontaminasyon ve eksoz ürünlerinin meydana getirebilece iöldürücü olmayan zehirlenme riskidir. Bilindi i gibi lastik kaplama maddeleri, motorunhareketli parçalar , gövdenin di er parçalar , fren izleri ve ya lama ya lar n yanmaürünleri kontaminasyona yol açan bile enlerdir. Bu risk sadece yaban hayvanlar için de ilhali haz rda kullan lmakta olan yollar n civar nda ya ayan, yöre sakinleri dâhil çevredekitüm canl lar için de geçerlidir.

Gün geçtikçe çevreye daha az emisyon b rakan araçlar n üretilmesi ve kullan lmaszorunlulu u ile a r vas talar gibi gürültü ve çevre kirlili ine yol açan araçlar n bellizaman dilimleri içerisinde kullan na izin verilmesi gibi geli en teknolojinin kullan veyönetimlerce al nan tedbirler ile düzenlemeler karayolu kökenli kirlili in en azaindirilmesi amac na yöneliktir ve ne derece titizlikle uygulan rsa amaca o dereceyakla lm olacakt r.

Korunan Türlerle lgili Olarak Al nacak ÖnlemlerEnvanter tablolar ndan da görülebilece i gibi proje alan içerisinde Bern Sözle mesi eklistelerinde (Ek-II ve Ek-III) giren türler bulunmaktad r. Bern Sözle mesinin II.


119

Bölümünde tüm taraf ülkelerin EK-II ve EK-III’e giren göçmen türler aç ndan önemta yan alanlara özel önem vermek zorunda olduklar vurgulanmaktad r. Proje alan buaç dan da de erlendirilmi ve alan n göçmen türler aç ndan beslenme, dinlenme gibiamaçlarla kullan lmad belirlenmi tir.

Sözle menin 6. Maddesine göre, özellikle EK-II’de bulunan yaban l fauna türleri içinyakalama, tutsak etme ve öldürme fiilleri;

Bu türlere ait dinlenme ve üreme alanlar n bozulmas veya tahrip edilmesi,

Yaban l fauna türlerinin özellikle üreme, beslenme, k lama periyotlar nda rahats zedilmesi,

Bu türlere ait yumurtalara zarar verilmesi, bu yumurtalar n bo bile olsa toplanmamasgerekmektedir.Proje alan nda gerçekle tirilecek her türlü faaliyet esnas nda, özellikle Bern Sözle mesiekleri EK-II ve EK-III’e giren yaban l hayvan türleriyle ilgili olarak yukar da verilenönlemlere titizlikle uyulacakt r.

Sözle menin EK-III’e giren yabani fauna türleriyle ilgili olarak düzenlemeleri Madde 7’debelirtilmi tir. Buna göre tüm taraf ülkeler EK-III’e giren yabani fauna türleri için uygunve gerekli yasal ve idari önlemleri almak zorundad r. Bu önlemler EK-III’te yer alantürlerle ilgili her türlü i letme faaliyetinin yaban l hayvan türlerinin populasyonlartehlikeye dü ürmeyecek ekilde düzenlenmesini art ko maktad r.

Do a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü ü Merkez Av Komisyonu kararlardo rultusunda haz rlanan koruma listelerinde bulunan türler için bu komisyon kararlar ndabelirtilen koruma tedbirlerine uyulmas gereklidir. Bu türler aras ndan EK L STE-I’ de yeralan yaban hayvanlar , 4915 say Kara Avc Kanunun 4. maddesinin birinci f krasgere ince Bakanl k taraf ndan koruma alt na al nm r. Bu listede yer alan yabanhayvanlar n avlanmas , ölü ya da canl bulundurulmas ve nakledilmesi yasakt r.

Faaliyet sahas s rlar içerisinde ve yak n çevrede do al olarak bulunan yaban l faunabile enleri aras nda yer alan Avrupa K rm Listesi(ERL)’nde “Vu”, yani Hassaskategorisine giren türler için yine bu listelerde “orta vadeli bir gelecekte nesli tükenmetehlikesiyle kar kar ya olan türler” tan mlamas yap lmaktad r. Özellikle bu türler vehabitatlar yla ilgili olarak faaliyetten kaynaklanabilecek ç kabilecek risklerin ortadankald lmas nda öncelikler söz konusudur.

Milli Parklar Av ve Yaban Hayat Genel Müdürlü ü Merkez Av Komisyonu kararlardo rultusunda haz rlanm ve güncellenmi olan koruma listelerinde yer alan yabanihayvan türleri ile av hayvan statüsünde bulunan fauna bile enleri için bu komisyonkararlar nda belirtilen koruma tedbirlerine harfiyen uyulmas gereklidir.


120

IV.2.13. Madenler ve Fosil Yak t Kaynaklar (rezerv miktarlar , mevcut ve planlananletilme durumlar , y ll k üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullan mlar için önemi

ve ekonomik de erleri),Proje alan n bulundu u Ordu ili Karadeniz Bölgesinin maden türeleri olan kur un-çinko vebak r kar ile bentonit, manganez, mermer ocaklar bulunmaktad r. Enerji ve TabiKaynaklar Bakanl Maden leri Genel Müdürlü ü kay tlar na göre halen il’de 170 adetarama ruhsatl maden sahas vard r. Bu sahalar n i letme alanlar na göre da Tablo 48’deve ekil 31’de ise Ordu ilinde bulunan maden rezervlerinin konumlar verilmi tir.

Tablo 48: Ruhsatl Ocak Sahalar ve Adetleri

Aranan Maden Ruhsatl Ocak Say (adet)Mangenez 2Kur un 6Çinko 4Kükürt 2Bak r 3Bentonit 9Antimon 1Mermer 4Alt n 1Verilen bu toplam 34 sahan n d nda, 136 arama ruhsatl sahan n maden cinsi henüz bellide ildir. Kabadüz topraklar nda var oldu u bilinen zaman zaman da bir k sm i letilençe itli madenlerin (kur un, bak r ve çinko ) yeniden çal lmalar halinde bölgeekonomisine büyük çapta katk da bulunaca na üphe yoktur.Hâlihaz rda sadece Kabadüz ilçesinin Akgüney köyünde kur un, bak r ve çinko cevherlerini

karan maden i letmesi mevcuttur.Proje bölgesi içerisinde bilinen ve i letilmekte olan herhangi bir maden sahasbulunmamaktad r.

(Kaynak:www.mta.gov.tr)ekil 31:Ordu Maden Rezervleri Haritas


121

IV.2.14. Hayvanc k (türleri, beslenme alanlar , y ll k üretim miktarlar , buürünlerin ülke ekonomisindeki yeri ve de eri),

Ordu ilinin Kabadüz lçesi s rlar içinde olan Yoku dibi, Turnal k ve Çambayaylalar , özellikle yaz aylar nda bölgede önemli bir nüfus hareketine neden olmaktad r.Yayla turizmi durumuna dönü en bu dönemlerde bölgede et tüketiminde art lardagözlenmektedir. Bu taleplerin olmas halk hayvanc özellikle küçükba hayvancüretimi yap lmas yönünde harekete geçirmi tir. lçede büyükba hayvanc k geneldeaile i letmecili i eklinde yap lmakta olup her evde 1-2 ba süt ine i bulunmaktad r.Besicilik faaliyetleri ise küçük çapta olup genelde 6-12 ba hayvanla yap lmaktad r.Kabadüz ilçesindeki mevcut hayvan varl 3127 s r, 3648 küçükba r.

Büyükba ve küçükba hayvanc n yan s ra Kabadüz ilçesinde öne ç kan di erhayvanc k faaliyetleri ise ar k, tavukçuluk ve kültür bal kç r. Bölgede yakla k75 aile 4200 adet fenni kovan ile gezginci ar k yapmaktad r. Kümes hayvanc iseekonomik faaliyetten ziyade aile ihtiyac kar lamaya yöneliktir. Ticari amaca yönelikolarak sadece Esenyurt köyünde 6000 yumurta/gün kapasiteli bir adet i letmebulunmaktad r.

Tar m Master Plan verilerine göre Kabadüz ilçesinde 4 adet kültür bal kç yapanletme bulunmaktad r. Bunlar; Çamba -Karagöl yolunun 3. km'sinde, Turnal k-

Çamba yolunun 2. km'sinde, Turnal k-Çamba yolunun 5.km’sinde ve Gelinkayaköyünde ki alabal k üretim çiftlikleridir.

IV.2.15. Devletin yetkili organlar n hüküm ve tasarrufu alt nda bulunan araziler(Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kurulu lar na belirli amaçlarla tahsisedilmi alanlar, vb.),

Proje alan ve yak n çevresinde askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kurulu lar nabelirli amaçlarla tahsis edilmi alanlar bulunmamaktad r.

IV.2.16. Proje yeri ve etki alan n hava, su, toprak ve gürültü aç ndan mevcutkirlilik yükünün belirlenmesi,

Projenin in aat s ras nda veya i letme s ras nda etki alan nda hava, su, topral ve gürültübak ndan etkilerinin tespitini yapabilmek için kar la rmalar n mevcut durumlaragöre yap lmal r. Onun için bölgedeki mevcut durum tespiti elde edilerek bu bölümdeverilmi tir. Bu tespitlerde Çevre ve Orman Bakanl taraf ndan yap lan emisyon ölçümsonuçlar ile gürültü için yerinde yap lan arka plan gürültü ölçümleri verilmi tir.

Tablo 49’da Çevre ve Orman Bakanl ölçüm sonuçlar n minimum, maksimum veortalama ölçüm de erleri Mart 2009-Temmuz 2010 dönemleri aras verilmi tir.De erler anl k ölçümler yap ld ndan mg/Nm³ dönü ümlerine bak lm r. Buna göreölçüm sonuçlar Sanayi Kaynakl Hava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli i Ek.1.2.2 ’deverilen 3 mg/Nm3 s r de erinin alt dad r.


122

Tablo 49:Ordu li Hava Kalitesi Ölçüm Verileri

AYLAR PM10(µ/m³) SO2(µ/m³)Min Max Ort. Min Max Ort.

Mart 2009 33 230 73 4 21 14Nisan 2009 36 91 55 2 12 4

May s 2009 22 51 37 0 2 0Haz. 2009 23 56 38

Tem. 2009 12 55 33ust. 2009 2 2 2

Ekim 2009 23 100 47

Kas m 2009 32 140 62 6 15 9Aral k 2009 31 231 86 9 60 22

Ocak 2010 32 186 80 4 72 23

ubat2010 34 225 89 9 70 23Mart 2010 34 117 65 10 48 20Nisan 2010 36 95 52 10 20 12

May s 2010 34 75 49 9 11 9Haz. 2010 4 60 35 7 10 7Tem. 2010 7 56 33 8 9 8

Kaynak:www.havaizleme.gov.tr

Yap lan arazi çal malar ve gözlemlere göre proje sahas n bulundu u bölge ve yak nçevresinde hava kirlili ine yol açacak bir faaliyet bulunmamaktad r. Bu nedenlebölgenin mevcut hava kalitesi oldukça yüksektir. Regülatör, Tüneller ve HES in aat

ras nda geçici olarak hava kalitesinde dü ya anacakt r. Ancak bu dü SanayiKaynakl Hava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli inde verilen s r de erleri

mayacakt r. Projenin in aat tamamlan p i letmeye geçti inde, mevcut hava kalitesiniolumsuz yönde etkileyecek bir faaliyet yap lmayaca için mevcut hava kaliteside meyecektir.

Proje kapsam nda yap lacak kaz , nakliye ve Regülatör, Tünel, Cebri boru, DerivasyonKanal ve Denge Bacas n yer ald k mlarda sert zemine rastlan ld nda patlatma

leminden dolay toz emisyonlar olu acakt r. Olu acak bu emisyonlar n en azaindirilmeleri için gerekli tüm tedbirler al nacakt r. Sanayi Kaynakl Hava Kirlili ininKontrolü Yönetmeli i’ne uygun hareket edilecektir.

GürültüÇal man n bulundu u alanda arka plan gürültü ölçümü TS ISO 1996-2 standard nauygun ekilde gerçekle tirilmi tir. Alanda yap lan arka plan ölçüm sonuçlar Tablo50.‘de verilmi tir.


123

Tablo 50:Proje alan nda yap lan Arka Plan Gürültü Ölçüm Sonuçlar

Nokta No Ölçüm (dB) Aç klama

1 43,7 antiye Alan nda

2 46,3 Santral alan nda

3 46,9 Denge Bacas Kurulacak Yerde

4 49,3 rma Eleme Y kama ve BetonSantrali -1 Alan yak nda

5 67,7 Regülatör-2 Alan nda

Su Kalitesi;Genellikle nüfus yo unlu unun ülke ortalamas n alt nda oldu u, sanayile meninyayg nla mad , tar n yo un bir ekilde yap lmad bölgede, bugün için di erhavzalar ile k yaslanabilecek düzeyde su kirlili i söz konusu de ildir.

IV.2.17. Di er özellikler.

Bu bölümde ilave edilecek bir husus bulunmamaktad r.

IV.3.Sosyo - Ekonomik Çevrenin Özellikleri

IV.3.1.Ekonomik özellikler (yörenin ekonomik yap olu turan ba ca sektörler,yöresel i gücünün bu sektörlere da , sektörlerdeki mal ve hizmet üretimininyöre ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, di er bilgiler)Ordu ilinde ekonomik istihdam n büyük bir k sm tar m a rl kl r. Ancak topografyan nçok yamaçl olmas ve tar m alanlar n çok bulunmamas nedeniyle bölgede makinelitar n yap lamamaktad r. Buda üretim için gerekli i gücü miktar art rmakta ve üretimi


Bölgede ekonomik anlamda üreticili i yap lan sebzecilik ve yaz aylar nda yayla turizmioldu undan nüfus hareketi oldukça sal ml ve buna paralel olalar et ihtiyac talebinihizmet verebilmek için küçükba üretimidir.

Tar m l Müdürlü ü kay tlar na göre Kabadüz ilçesinde kültür bal kç yapan 4 adetkurulu i letme bulunmaktad r. Bunlar; Çamba -Karagöl yolunun 3. km'sinde, Turnal k-Çamba yolunun 2. km'sinde, Turnal k-Çamba yolunun 5.km’sinde ve Gelinkayaköyünde alabal k üretim çiftlikleridir.


124

Ordu li sanayi yap itibariyle genelde küçük ve orta ölçekli i letmelerden olu maktad r.Büyük sanayi olarak kabul edilebilecek birkaç sanayi tesisi vard r. l sanayisi yapitibariyle incelendi inde a rl k f nd k k rma ve i leme tesislerindedir. Di erleri birkaçtane büyük tesisin d nda kalan küçük imalathanelerdir. lçeler aras nda da yo unlukmerkez ilçede toplanm r. l'deki sanayi kurulu lar , sektörler itibariyle s ralarsak 107adet i letme içinden 67 adet i letmeyle f nd k tesisleri ba s ray almaktad r. Ordu ilindetoplam 977 i yerini kapsayan 4 küçük sanayi sitesi faaliyette, 205 i yerini kapsayan birküçük sanayi sitesi de in a halindedir.

Proje alan içinde sanayi kurulu u yoktur. Tüm sanayi kurulu lar sahil kesiminde bulunanilçe merkezlerinde bulunmaktad r.

Ordu ili, iklimi ve do al yap gere i, tar msal üretim ve buna ba olarak olu an tar madayal imalat sanayi üzerine bir ticari yap kurmu tur. Ancak buna ba olarak denizeparalel yerle im olmas ve Sovyetler Birli inin da lmas yla ortaya ç kan Ba ms zDevletler Toplulu u ve özellikle Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine olan kap lar n aç lmassonucunda, bu ülkelere giden vatanda lar n bu ziyaretlerini, ticarete dönü türmü olmalarnedeniyle bölgede önemli ölçüde ihracat yapan firmalar olu mu ve bu da bölgedenyap lan ihracatta önemli art lar sa lam r.Projenin ba oldu u yörede, halk n temel u ra ve geçim kayna olan f nd kt r. F nd k,üretimi yap larak iç ve d pazarlara da lmaktad r. lçe genelinde ticaret; üretilen

nd klar n ilçe d na, kesilen a açlar nda a aç sanayi kurulu lar na, üretilen meyve vesebzelerin yerel pazarlarda sat eklindedir. Ayr ca ilçe d ndan canl hayvan al nd veilçe d na da canl hayvan sat ld da görülmektedir.

Proje alan nda yo un yerle im deseni göstermemektedir. Dolay yla ticari hareketlilik bualanda hissedilir seviyede de ildir.

IV.3.2.Nüfus (yöredeki kentsel ve k rsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus artoranlar , ortalama hane halk nüfusu, di er bilgiler),Ordu ili, Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz Bölgesi'nin Orta ve Dogu KaradenizBölümü'nde yer alan bir ildir. Yerli halk n önemli bir bölümü Türkmen/Çepnilerdenolu ur. lin yüz ölçümü 6001 km² olup ülke topraklar n ‰7,3 kaplamaktad r.

Ordu ili genel nüfusu, 2007 y nüfus say na göre 715 409 ki i iken 2009 y nüfussay na göre 723 507 ki i’dir. Buna göre Ordu ili nüfusu % 1 oran nda art göstermi tir.2009 y nüfus verilerine göre nüfus yo unlu u 120 ki i/km²’dir.

Ordu ilinde biri merkez ilçe olmak üzere toplam 18 adet ilçe 5 bucak, 72 belde ve 491köyden olu maktad r. lçeler; Merkez, Akku , Aybast , Çama , Çatalp nar, Çayba , Fatsa,Gölköy, Gülyal , Gürgentepe, kizce, Kabadüz, Kabata , Korgan, Kumru, Mesudiye,Per embe, Ulubey ve Ünye ilçesidir. Ordu ilindeki 2009 y nüfus verileri ekil 32’degösterilmi tir.


125

ekil 32:Ordu li nüfusunun lçelere Göre Da m Haritas

Bu ilçelerden Fatsa ve Ünye en büyük yerle im merkezleridir. Proje havzas içerisinde enönemli yerle im merkezi ise Kabadüz lçesidir.

Proje alan n bulundu u Kabadüz ilçesinde ise genel nüfus da 2007 y 6 511 ki i,2009 y ise 8 393 ki i olarak belirlenmi tir. Bunun 2927 ilçe merkezinde,5466 ise kasabave köylerde ya amaktad r. 340 km² yüzölçümüne sahip olup 2009 y nüfus verilerinegöre nüfus yo unlu u 24 ki i/km²’dir.

lçe ba olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine ba ; 2 belde, 11 köy ve5 mahalleden olu maktad r. 2008 y verilerine göre ilçenin toplam nüfusu 8562 ki idir.Tablo 51’de Kabadüz lçesi ve k rsal yerle imlerinin 2008 nüfuslar verilmi tir.


126

Tablo 51:Kabadüz lçesi ve k rsal yerle imlerin 2008 Y Nüfus verileri

Yerle im Ad 2008 YNüfus (ki i) Yerle im Ad 2008 Y

Nüfus (ki i)Kabadüz Merkez 2752 Gümü dere 249

Yoku Dibi 2370 Gülp nar 270

Akgüney 333 Harami 538

Derinçay 515 Kirazdere 226

kaya 90 Özlükent 685

Esenyurt 141 Ye ilada 253

Gelinkaya 140

Proje alan n bulundu u alana en yak n köy yerle imi Esenkent’dir. Bunun haricindebölgede küçük mahallelerden olu mu nüfus da hakimdir. Santralin yap lacanoktada, Melet Çay ’n n kar (sol) sahilinde ise herhangi bir yerle im yoktur.

IV.3.3.Gelir (yöredeki gelirin i kollar na da , i kollar itibariyle ki i ba nadü en maksimum, minimum ve ortalama gelir),Kabadüz halk n ba ca geçim kaynaklar tar m, hayvanc k, ticaret, i çilik, memurluk,zanaatkar ve el sanatlar r.

lçenin arazi yap lar fazla engebeli olmas na ra men bölgede çe itli ürünlerdeyeti tirilebilmektedir. Kabadüz ilçesinde arazinin ekili durumuna göre genel daöyledir;

Ba - bahçe %32,5 Tarla %3,5 Ormanl k- fundal k %45 Çay r-mera %18 Tar m d %1 Üretimi yap lan ba ca tar m ürünleri; f nd k,patates, fasulye, sebze ve meyvelerdir.Fasulye, patates, sebze ve meyveler satmak maksad ndan çok ailevi ihtiyaçlar içinkullan lmaktad r. F nd k ise ticari amaç için üretilmektedir. Günlük tüketilen ürünler;fasulye, lahana, m r ve bu day unu, üzüm, elma, armut vb. ürünlerdir. Söz konusuürünler tatl larda, reçel ve pekmez yap mlar nda, tur u yap nda ve konserve yap ndakullan r. K n insanlar haz rlad klar bu besinleri kullan rlar.

Kabadüz ilçesi ve köylerinde Hayvanc k geli mi de ildir. Aileler genelde kendilerineyetecek kadar hayvan beslerler. nek, koyun, tavuk gibi hayvanlar ön plandad r. Ar k vebal kç k yapan ailelerde bulunmaktad r.


127

lçe genelinde üretilen f nd klar n ilçe d na sat ld , kesilen a açlar n Çamsan gibikurumlara sat ld , üretilen meyve ve sebzelerin yerel pazarlarda sat yap lamayaçal lmaktad r.

Kabadüz Osmanl lar zaman nda da kur un, demir ve bak r madenlerinin arand veletildi i bir bölge idi. Yak n tarihlere kadar kur un- çinko maden arama ve i letmeleriyle

de u ra lm sa da, i letme sermayelerinin maden teknolojisini kar layamamas nedeniylebölgedeki maden çal malar durmu veya çok dar sahalarda gerçekle mi tir. Yak n birgelecekte irketle me ve teknolojik imkânlara kavu ulmas yla Kabadüz topraklar ndabinlerce y ldan beri var oldu u bilinen zaman zaman da bir k sm i letilen çe itlimadenlerin yeniden çal lmalar halinde bölge ekonomisine büyük çapta katk dabulunaca na üphe yoktur. Kabadüz bölgesinde kurulacak olan bir maden sanayi ise buyöreyi ekonomik bak mdan kalk nd racakt r. lçede ç kar lan madenler i lenmek üzere ilçe

na götürülmektedir. lçe esnaf n d ar dan hal ve çeyizlik mallar ald klargörülmektedir. Ayr ca ilçe d ndan canl hayvan al nd ve ilçe d na da canl hayvansat ld görülmektedir.

IV.3.4. sizlik (yöredeki i siz nüfus ve faal nüfusa oran ),Proje alan ve yak n çevresinde halk geçimini tar mc k ve gurbette ya am ilesa lamaktad r. Yörede i sizlik oldukça fazlad r. Genç nüfus stanbul ba ta olmak üzerebüyük yerle imlere göç etmektedir. Gurbette ya am sürdüren halk özellikle emekliolduktan sonra köylerde dönü yapt ndan ya nüfus yo unluktad r. Mevcut nüfus f nd ktar nda çal maktad r. Ordu ilinde i sizlik oran yakla k %5,5~6 mertebesindede kenlik göstermektedir. Bu oran Türkiye i sizlik oran n alt nda kalmaktad r.

IV.3.5.Yöredeki sosyal altyap hizmetleri (e itim, sa k, kültür hizmetleri ve buhizmetlerden yararlan lma durumu),Zengin bir tarihi geçmi e sahip olan ve çe itli medeniyetlere ait kültür varl klar n izlerinita yan Ordu ili, yüksek bir kültür potansiyeline sahip bulunmaktad r. Kültür ve sanatolaylar n yurdumuz genelinde ilk ba lat ld , sanat topluluklar n ilk organize edildi iillerden biri de Ordu’dur. 32 y ld r kesintisiz bir ekilde faaliyet gösteren Ordu belediyesiKaradeniz Tiyatrosu, 1962'lerden ba lat lan Kültür ve Sanat enlikleri, 1974'lerde kurulanMusiki Cemiyeti ve di er sanat olaylar büyük a amalar kaydederek, faaliyetlerini sürdüregelmi tir. lde üretilen el sanatlar ndan bilhassa baston, klarnet, di er nefesli sazlar ileörme ve dokumalar büyük bir be eni kazanmaktad r. Çok çe itlilik arz eden mahalliyemekleri Türk mutfa n ayr bir bölümünü olu turmakta, damak zevkine hitapetmektedir. Son 10-15 y l içerisinde kültür konusunda h zl bir kurumla ma olmu tur. ldedaha önce 3 olan kütüphane say bugün 16'ya ç kart lm r. Yurdumuz genelinde müzesiolmayan illerden biri durumundayken örnekleri aras nda ön s ralarda bulunan bir müzeyeve ayr ca Devlet Güzel Sanatlar Galerisine kavu turulmu tur.Proje sahas ndaki sa k ihtiyaçlar için genelde ilçe merkezi ve Yoku dibi beldesiyerle imlerinde bulunan sa k ocaklar ndan yararlan lmaktad r. Daha büyük ihtiyaçlardaise il merkezinde bulunan Devlet Hastanesi ile Sa k Ocaklar ndan yararlan lmaktad r.


128

Kabadüz ilçesi Ordu iline 23 km uzakl kta ve iç kesimde yer almaktad r. Tüm ilçe, bucakve köylerin il merkezi ve birbirleriyle düzenli karayolu ba lant mevcuttur. Köy vemahalle yollar ise ham yoldur. lçenin ula m problemi olan köyü bulunmamaktad r.

lçede her y l düzenli olarak, imkanlar ölçüsünde gerçekle tirilen sosyal ve kültüreletkinlikler mevcuttur. Bunlar; Çamba Yayla enlikleri ve Halk E itimi MerkeziFaaliyetleri ve Spor Turnuvalar r.

Çamba Yayla enlikleri; Kabadüz’ ün Yoku dibi Beldesi’ne ba Çamba Yaylas ’ndaher y l temmuz ay içerisinde 2 gün süren enlikler yap lmaktad r. Bu enlikler kapsam ndayöremizin sanatsal ve kültürel faaliyetleri sergilenmekte çe itli yar ve müsabakalardüzenlenmekte, müzik ve e lenceler düzenlenerek bölgemizin tan ve ekonomisinekatk da bulunulmaktad r. Ayr ca çevre illerden ve gurbetten gelen vatanda lar n dakat ile enlikler halk n bulu ma ve kayna mas sa lamaktad r. Turizm faaliyetleriningeli mesine de katk sa lamaktad r.

lçede bulunan halk e itim merkezi her y l çe itli kurslar ve sergiler düzenlemektedir.Ayr ca yöre halk ayd nlat sa k ve tar msal konularda seminerler düzenlemektedir.

lçe küçük olmas na ra men imkanlar n el verdi i ölçüde sportif faaliyetlergerçekle tirilmektedir. lçemizde her y l kaymakaml k turnuvas ad alt nda hal sahafutbol turnuvas (çevre köylerin de kat ile ) ve voleybol turnuvalar düzenlenmektedir.

lçenin e itim durumu ise lçe genelinde okur-yazarl k oran %90’dir. E itim için 8 Y ll kKesintisiz Zorunlu E itim Uygulamas ile birlikte; Milli E itim Müdürlü ü bünyesinde ilgeneline ta ma uygulamas na geçilmi tir. Kabadüz ilçesinde 1 çok programl lise, 12ilkö retim okulu (8 tanesi 1-5, 4 tanesi 8 y ll k), 1 halk e itim merkezi bulunmaktad r..

IV.3.6.Kentsel ve k rsal arazi kullan mlar (yerle me alanlar n da , mevcut veplanlanan kullan m alanlar , bu kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar, turizm alanlarvb.)Ordu ilinde ekonomik istihdam n büyük bir k sm tar m a rl kl r. Ancak topografyan nçok yamaçl olmas ve tar m alanlar n çok bulunmamas nedeniyle bölgede makinelitar n yap lamamaktad r. Buda üretim için gerekli i gücü miktar art rmakta ve üretimi


Bölgede ekonomik anlamda üreticili i yap lan sebzecilik ve yaz aylar nda yayla turizmioldu undan nüfus hareketi oldukça sal ml ve buna paralel olalar et ihtiyac talebinihizmet verebilmek için küçükba üretimidir.

Tar m l Müdürlü ü kay tlar na göre Kabadüz ilçesinde kültür bal kç yapan 4 adetkurulu i letme bulunmaktad r. Bunlar; Çamba -Karagöl yolunun 3. km'sinde, Turnal k-Çamba yolunun 2. km'sinde, Turnal k-Çamba yolunun 5.km’sinde ve Gelinkayaköyünde alabal k üretim çiftlikleridir.

Ordu li sanayi yap itibariyle genelde küçük ve orta ölçekli i letmelerden olu maktad r.Büyük sanayi olarak kabul edilebilecek birkaç sanayi tesisi vard r. l sanayisi yapitibariyle incelendi inde a rl k f nd k k rma ve i leme tesislerindedir. Di erleri birkaçtane büyük tesisin d nda kalan küçük imalathanelerdir. lçeler aras nda da yo unluk


129

merkez ilçede toplanm r. l'deki sanayi kurulu lar , sektörler itibariyle s ralarsak 107adet i letme içinden 67 adet i letmeyle f nd k tesisleri ba s ray almaktad r. Ordu ilindetoplam 977 i yerini kapsayan 4 küçük sanayi sitesi faaliyette, 205 i yerini kapsayan birküçük sanayi sitesi de in a halindedir.

Proje alan içinde sanayi kurulu u yoktur. Tüm sanayi kurulu lar sahil kesiminde bulunanilçe merkezlerinde bulunmaktad r.

Ordu ili, iklimi ve do al yap gere i, tar msal üretim ve buna ba olarak olu an tar madayal imalat sanayi üzerine bir ticari yap kurmu tur. Ancak buna ba olarak denizeparalel yerle im olmas ve Sovyetler Birli inin da lmas yla ortaya ç kan Ba ms zDevletler Toplulu u ve özellikle Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine olan kap lar n aç lmassonucunda, bu ülkelere giden vatanda lar n bu ziyaretlerini, ticarete dönü türmü olmalarnedeniyle bölgede önemli ölçüde ihracat yapan firmalar olu mu ve bu da bölgedenyap lan ihracatta önemli art lar sa lam r.

Projenin ba oldu u yörede, halk n temel u ra ve geçim kayna olan f nd kt r. F nd k,üretimi yap larak iç ve d pazarlara da lmaktad r. lçe genelinde ticaret; üretilen

nd klar n ilçe d na, kesilen a açlar nda a aç sanayi kurulu lar na, üretilen meyve vesebzelerin yerel pazarlarda sat eklindedir. Ayr ca ilçe d ndan canl hayvan al nd veilçe d na da canl hayvan sat ld da görülmektedir.

Proje alan nda yo un yerle im deseni göstermemektedir. Dolay yla ticari hareketlilik bualanda hissedilir seviyede de ildir.

Kabadüz halk n ba ca geçim kaynaklar tar m, hayvanc k, ticaret, i çilik, memurluk,zanaatkar ve el sanatlar r.

lçenin arazi yap lar fazla engebeli olmas na ra men bölgede çe itli ürünlerdeyeti tirilebilmektedir. Kabadüz ilçesinde arazinin ekili durumuna göre genel daöyledir;

Ba - bahçe %32,5 Tarla %3,5 Ormanl k- fundal k %45 Çay r-mera %18 Tar m d %1 Üretimi yap lan ba ca tar m ürünleri; f nd k,patates, fasulye, sebze ve meyvelerdir.Fasulye, patates, sebze ve meyveler satmak maksad ndan çok ailevi ihtiyaçlar içinkullan lmaktad r. F nd k ise ticari amaç için üretilmektedir. Günlük tüketilen ürünler;fasulye, lahana, m r ve bu day unu, üzüm, elma, armut vb. ürünlerdir. Söz konusuürünler tatl larda, reçel ve pekmez yap mlar nda, tur u yap nda ve konserve yap ndakullan r. K n insanlar haz rlad klar bu besinleri kullan rlar.

Kabadüz ilçesi ve köylerinde Hayvanc k geli mi de ildir. Aileler genelde kendilerineyetecek kadar hayvan beslerler. nek, koyun, tavuk gibi hayvanlar ön plandad r. Ar k vebal kç k yapan ailelerde bulunmaktad r.


130

lçe genelinde üretilen f nd klar n ilçe d na sat ld , kesilen a açlar n Çamsan gibikurumlara sat ld , üretilen meyve ve sebzelerin yerel pazarlarda sat yap lamayaçal lmaktad r.

Kabadüz Osmanl lar zaman nda da kur un, demir ve bak r madenlerinin arand veletildi i bir bölge idi. Yak n tarihlere kadar kur un- çinko maden arama ve i letmeleriyle

de u ra lm sa da, i letme sermayelerinin maden teknolojisini kar layamamas nedeniylebölgedeki maden çal malar durmu veya çok dar sahalarda gerçekle mi tir. Yak n birgelecekte irketle me ve teknolojik imkânlara kavu ulmas yla Kabadüz topraklar ndabinlerce y ldan beri var oldu u bilinen zaman zaman da bir k sm i letilen çe itlimadenlerin yeniden çal lmalar halinde bölge ekonomisine büyük çapta katk dabulunaca na üphe yoktur. Kabadüz bölgesinde kurulacak olan bir maden sanayi ise buyöreyi ekonomik bak mdan kalk nd racakt r. lçede ç kar lan madenler i lenmek üzere ilçe

na götürülmektedir. lçe esnaf n d ar dan hal ve çeyizlik mallar ald klargörülmektedir. Ayr ca ilçe d ndan canl hayvan al nd ve ilçe d na da canl hayvansat ld görülmektedir.

IV.3.7. Di er özelliklerBu bölümde ilave edilecek bir husus bulunmamaktad r.


131

BÖLÜM V: PROJEN N BÖLÜM IV'DE TANIMLANAN ALAN ÜZER NDEKETK LER VE ALINACAK ÖNLEMLER

V.1. Arazinin haz rlanmas , in aat ve tesis a amas ndaki projeler, fiziksel ve biyolojikçevre üzerine etkileri ve al nacak önlemler (Regülatörler, Malzeme Ocaklar , HES,iletim kanal ve/veya tüneli, beton santralleri, k rma-eleme y kama tesisleri dahil),V.1.1.Arazinin haz rlanmas için yap lacak i ler kapsam nda nerelerde ve ne kadaralanda hafriyat yap laca , hafriyat miktar , hafriyat art toprak, ta , kum vb.maddelerin nerelere ta nacaklar , nerelerde depolanacaklar ( hafriyat depoalanlar n akarsulara s r olmas durumunda 1/1000 ölçekli haritada i lenmesini)veya hangi amaçlar için kullan lacaklar , hafriyat s ras nda kullan lacak malzemeler,

Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve BetonSantralleri projesinin in aat süresi 2 y ld r. Projenin in aat s ras nda yap lacak kaz larRegülâtörler, Çökeltim Havuzu, Derivasyon leri, Tüneller, Bas nçl Kondüvi, DengeBasac , Cebri Boru ve Santral Binas n çal malar s ras nda olu acakt r. Tablo 52’deolu acak hafriyat n in aat birimlerine da olarak verilmi tir. Buna göre 753.143,87m³ kaz olu acakt r.

Tablo 52:Proje Alan nda Yap lacak Kaz Üniteleri ve Miktar

Kaz Yap lacak Ünite Kaz Miktar (m³)Ordu-1 Regülatörü ve Çak l Geçidi 23.587,80Ordu-1 Su Alma Yap ve ÇökeltmeHavuzu 59.803,08

Ordu -1 Derivasyon leri 24.126,44Ordu-2 Regülatörü ve Çak l Geçidi 8.361,07Ordu -2 Derivasyon leri 8.097,84letim Tüneli 30.625,54

Enerji Tüneli ve Yakla m Tünelleri 431.335,61Bas nçl Kondüvi 42.906,60Denge Bacas 19.431,31Cebri Boru 20.000,00Kuyruksuyu Kanal 37.659,71Santral Binas 29.121,03

alt Sahas 8.097,97

TOPLAM 743.144,00

kacak hafriyat n uygun k mlar n haz r beton üretiminde, in aat i lerinde, yol yap mve onar m i lerinde kullan lmas planlanm r. Kullan lmayan hafriyat art malzemenindepolanmas için proje alan içerisinde hafriyat depolama alanlar belirlenmi tir. Hafriyatdepolama alan topo rafik harita üzerinde gösterilmi tir.


132

Sahada yap lan gözlemler sonucunda kaz s ras nda ç kacak malzemenin %30’luk k sm nbeton santralinde kullan r oldu u tahmin edilmektedir. Bunun net de erleri in aat

ras nda belli olacakt r. Bunun haricinde yol i lerinde, proje ünitelerinin saha dolgular ndave dere slah çal malar nda kullan lacakt r. Bunun haricinde kalan hafriyatlar hafriyatdepolama alanlar nda depolanacakt r. Tablo 53’de olu acak hafriyat n nas l ve nerededepolanaca gösterilmi tir.

Tablo 53:Hafriyat n Kullan m veya Depolama Yerleri ve Miktar

Kullan m Yeri Kullan lacak veyaDepolanacak Miktar (m³) Aç klama

Beton Santralinde 223.000 Malzemenin cinsine göre bumiktar de kenlik gösterebilir.

Yol lerinde 70.000 Yol i lerinde dolgu olarakkullan lacak.

Proje ünitelerinin SahaDolgular nda 130.000

Santral Binas , alt Sahas gibibinalar n etraf nda dolgu olarakkullan lacak.

Dere Islah Projesinde* 138.000

Melet Irma n Dere IslahProjesi Haz rlanarak DS onayal nacak. DS ’nin onaylayacaproje do rultusunda Melet IrmaDere Islah Çal malar yap lacakve dolgu malzemeleri bu projedentemin edilecektir.

Hafriyat Depolama Alanlar 182.1446 adet Hafriyat alan nda nihaiolarak depolanacakt r. Bunlar içingerekli izinler ÇED olumlugörü ünden sonra al nacakt r.

TOPLAM 743.144

*)Proje Çal malar Devam Etmektedir.

Proje kapsam nda belirlenen hafriyat depolama alanlar n arazi kullan m durumu hazine,fundal k, mera ve terk edilmi arazi eklinde olup, konu ile ilgili gerekli izinler al nacakt r.

Bitkisel toprak hafriyat malzemesinden ayr olarak 3 No’lu hafriyat depolama alan ndaayr bir bölümde depolanarak in aat sona erdikten sonra alan n eski haline getirmeçal malar nda tekrar kullan lacakt r. Proje alan nda Bitkisel Topra n Depolanmasamac yla 3 No’lu Hafriyat Depolama alan nda 10.000 m² alan ayr lm r. Toprakyüzeyinden ortalama 10 cm kal nl nda Bitkisel topra n al nmas planlanm r.

Proje kapsam nda olu acak hafriyat kuru dere yataklar na ve yüzey sular na kesinlikledökülmeyecektir. Hafriyat topra n akarak yüzey suyuna kar mas engellemek içingerekli drenajlar da yap lacakt r.


133

Nihai depolama yap lacak hafriyat depo alanlar nda depolama tamamland ktan sonra üzerilarak düzeltilecek ve bitkisel toprak serilecektir. Söz konusu alanlar için gerekli

izinler al nmadan depolama i lemleri yap lmayacakt r. Tablo 54’de 6 adet depolamaalan nda depolanacak hafriyat miktarlar ve yerleri aç klanm r. Depolama alanlar n

Tablo 54:Hafriyat Depolama Alanlar n Büyüklükleri ve Depolanacak Hafriyat Miktar

Hafriyat Döküm Alan Alan (m²) Depolanacak Hafriyat(m³) Aç klama

1 Nolu 8.841 5.000

rma-Eleme-Y kama veBeton Santrali -3 yak ndad r.Geçici Depolama ve nihaidepolama alan olarakkullan lacakt r.

2 Nolu 22.860 53.150

Hamitli Mahallesinin MeletIrma na bakan düzlükte 2Nolu yakla m Tüneligiri indedir. Geçici ve NihaiDepolama Alan olarakKullan lacakt r.

3 Nolu* 66.777 45.000

rma-Eleme-Y kama veBeton Santrali -1 yak ndad r.Bitkisel Toprak Depolamaalan r. Hafriyat tora n azmiktarda k sm buradadepolanacakt r. Geçici ve nihaidepolama alan olarakkullan lacakt r.

4 Nolu 5.015 12.538

Mecitdam Mah. MeletIrma na bakan k sm ndakiMelet Irma n sa sahildüzlü ündedir. Bas nçlKondüvi Tünelinin yakla myolundad r. Geçici ve nihaidepolama alan olarakkullan lacakt r.

5 Nolu 4.876 21.876

Keçili Mah. Melet Irma nabakan k sm ndaki MeletIrma n sa sahildüzlü ündedir. Geçici ve nihaidepolama alan olarakkullan lacakt r.

6 Nolu 23.044 44.580

rma-Eleme-Y kama veBeton Santrali -2 yak ndad r.Hafriyat tora n az miktarda

sm burada depolanacakt r.Geçici ve nihai depolama alanolarak kullan lacakt r.

TOPLAM 131.413 182.144

*)10.000 m²’lik k sm bitkisel toprak depolama alan r.

18.03.2004 tarih ve 25406 say Resmi Gazete de yay mlanarak yürürlü e giren “HafriyatTopra , aat ve Y nt At klar Kontrol Yönetmeli i” ne uyulacakt r.

Proje kapsam nda olu acak hafriyat kuru dere yataklar na ve yüzey sular na kesinlikledökülmeyecektir. Hafriyat topra n akarak yüzey suyuna kar mas engellemek içingerekli drenajlar da yap lacakt r. Proje kapsam nda planlanan hafriyat depolama alanlar vebitkisel toprak depolama alan ekil 33-34-35-36-37-38.’de verilmi tir.


134

ekil 33:1 Nolu Hafriyat Döküm Alan Haritas



135




136




137

V.1.2.Arazinin haz rlanmas s ras nda ve ayr ca ünitelerin in as nda kullan lacakmaddelerden parlay , patlay , tehlikeli, toksik ve kimyasal olanlar n ta mlar ,depolanmalar ve kullan mlar , bu i ler için kullan lacak aletler ve makineler,

Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve BetonSantralleri projesinin in aat süresi boyunca alanda yak t deposu (motorin, LPG)bulundurulacakt r. Motorin ve LPG tanklar n her türlü s zd rmazl k önlemi al nacakt r.Motorin tak n kapasitesi 30 ton, LPG tank ise 10 ton olacakt r. Yak t depolar n hepsikamp alan içerisinde yerle tirilecek ve gerekli emniyet önlemleri (sabotaj, s nt , yang nvb.) al nacakt r. Motorin ve LPG yak ndaki benzin ve LPG istasyonlar ndan getirtilecektir.Devrilme, ta ma vb. durumlarda s nt -dökülmenin önlenmesi için yak t tank , hacminin1,1 kat hacim sa layan beton ta ma havuzu içine al nacak, üzeri de sundurma ilekapat lacakt r.

aat s ras nda patlay maddeler, tünel in as s ras nda ve i makinelerinin k ramayacasertlikteki kayalara rastlan ld nda malzemeyi gev etmek amac ile kullan lacakt r.Patlatma i lemi için sadece gerekli miktarda patlay temin edilecek olup, patlaydepolamas yap lmayacakt r. Sahada patlay madde depolanmayacakt r. letmede24.12.1973 tarih 14752 say Resmi Gazetede yay mlanan Parlay , Patlay , Tehlikelive Zararl Maddelerle Çal lan yerlerinde ve lerde Al nacak Tedbirler Hakk ndakiTüzük hükümlerine uyulacakt r. Patlay maddelerin kullan ile ilgili olarak 29 Eylül1987 tarih ve 12028 say “Tekel D B rak lan Patlay Maddelerle, Av Malzemesi veBenzerlerinin Üretimi, thali, Ta nmas , Saklanmas , Depolanmas , Sat , Kullan lmas ,Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslar na li kin Tüzük” hükümlerine uyulacakt r.

Patlatmalar, jandarma kontrolünde, ehliyetli ate leyici taraf ndan yöre halk na gerekliduyurular yap ld ktan sonra patlatmadan etkilenecek sahan n tamam n bo oldu ununkontrol edilmesi ve sahadaki nöbetçilerin onay i aretlerinin al nmas müteakip gün

n oldu u saat dilimleri aras nda yap lacakt r. Patlatma i lemi s ras nda mevcut kazariskleri patlay lar n sahaya ta nmas , deliklere arj ve patlatma sonucu f rlayan kayaparçalar n olu turdu u kaza riskleridir. Bu risklerin ortadan kald lmas için gerekli tümemniyet tedbirleri al nacak ve tüm çal ma ehliyetli ate çi ve teknik nezaretçi taraf ndanbelirlenen yard mc lar taraf ndan yap lacakt r. Tüm bu çal malar için patlamaçal malar n emniyetli hale getirilmesi ve patlay kullanma talimatnamesi ile tümçal an personel bilgilendirilecektir. Patlatma çal malar nda patlatman n en uygunko ullarda olmas için gerekli tüm çal malar yap larak delik düzenleri, delik e imi, arjmiktar , s lama pay ve ba lant ekli kontrollü çal malar ile topografyaya en uygun halegetirilecektir. Patlatma esnas nda her türlü çevre emniyeti al nacak, tüm saha çevresinegerekli ikaz levhalar as lacak ve patlatma yap lmadan önce siren ile uyar yap lacakt r

V.1.3. Ta n önleme ve drenaj i lemleriProje ya alan n iklim özelliklerine göre, Melet rma genellikle ilkbahar aylar ta naylar r. Bu aylarda ya mur ya n oldukça fazla olmas ndan ve havzan n da e imyönüyle fazla dik olmas ndan dolay sular oldukça yükselmektedir. Proje ya alançevresindeki Ak m Gözlem stasyonlar nda (AG ) gözlenmi en büyük ta nlar vebunlar n pik debilerinin tarihleri incelendi inde bu durumun gerçekle ti i görülür.


138

Proje alan çevresindeki AG say ve gözlem süreleri, uzun süreli ve güvenilirdir. Bunlarproje ta n çal malar nda kullan lm r. Bu nedenle, Ordu Regülatörü ve HES projesininçe itli yinelemeli pik debileri, eksen yeri ve çevresindeki AG ’lerin anl k debilerindenyararlan larak yap lan “ statiksel” yöntemlere ek olarak ya -ak ba nt ndanyararlan larak ”Sentetik” yöntemler de uygulanarak, tesis yeri için güvenilir tahminlerelde edilmeye çal lm r. Bu hesaplar sonucunda elde edilen tekerrürlü ta n debileriTablo 55’de verilmi tir.

Tablo 55:ORDU HES Projesinde Kritik Noktalarda Belirlenen Ta n Debileri

Proje Alan Tekerrürlü Ta n Debileri (m³/sn)Q2 Q5 Q10 Q25 Q50 Q100

Ordu-1Regülatörü 285,0 446,4 571,4 749,7 897,1 1057,9

Ordu-1Regülatörü 64,5 105,4 135,6 178,1 212,2 248,6

Ordu HES358,9 573,4 739,5 976,5 1172,5

1386,2

1833,7*

2026,4**

*)Q500 **)Q1000 tekerrürlü debiler.

Ordu Regülatörü ve HES Projesi’nin yer ald Melet çay üzerinde 2238 no’lu Melet çay -Ar lar AG ’de rüsubat ölçümü yap lmaktad r. Bu istasyonda yap lan 1979-1999 arasgözlemlere göre y ll k sediment verimi 88 ton/y l/km² olarak verilmi tir. Bu de er 73m³/km²/y l etmektedir. Buna % 30 oranda yatak yükü ilave edilirse 73+(73*0.30)=95 m³/km²/y l olmaktad r. Bu de er Ordu Regülatörü için de aynen al nabilir. Proje çevirme tesisiregülatör oldu u için birikebilecek sediment çak l geçidi vas tas yla mansaba kolaycaaktar labilecektir. Bu sebeple sedimentin proje için problem te kil etmeyece idü ünülmektedir.

Hidrolojik aç dan projede herhangi bir sorun görülmemektedir.

V.1.4.Proje alan içindeki su ortamlar nda herhangi bir amaçla gerçekle tirilecekkaz , dip taramas vb. i lemler nedeni ile ç kar lacak ta , kum, çak l ve benzerimaddelerin miktarlar , nerelere ta nacaklar veya hangi amaçlar içinkullan lacaklarProjede regülatör in aatlar n aas s rs nda dere sular tahliye etmek amac yladerivasyon kanallar yap lacakt r. Ordu-1 Derivasyon i lerinde 24.126,44 m³ ve Ordu-1Derivasyon i lerinde 8.097,97 m³ hafriyat kaz olu acakt r. Bunlar n ta mlar hafriyat

lerinde oldu u gibi depolanacakt r. Bölüm V.1.1’de hafriyat miktarlar n içinederivasyon kaz lar da dahil edilmi tir.

V.1.5.Regülatörler, HES iletim kanal , tünel yap ve servis yollar n yapdolay yla kullan lacak malzemenin nereden, nas l ve ne miktarda temin edilece i,Projenin in aat a amas nda gerekli olan beton ihtiyac için proje alan s rlar içerisindekurulacak olan 3 adet k rma-y kama-eleme tesisinden ç kacak malzemeleri kullanacak olanbeton santrallerinden elde edilecektir. K rma-y kama-eleme tesisinde i lenecek agrega


139

malzemesi proje kapsam nda i letilmesi planlanan kum-çak l oca ndan ve tünelkaz lar ndan ç kacak kullan labilir hafriyat topra ndan kar lanacakt r. aat süresince

rma-y kama-eleme tesisinden ç kacak malzemenin bir k sm in aat alan na direktgötürülecek bir k sm da haz r beton üretim tesislerinde haz r beton haline getirilecek vein aat beton ihtiyac kar layacakt r.

Proje kapsam nda haz r beton üretim tesislerinde kullan lacak olan çimento ve katkmaddelerinin Ünye’den in aat demirinin Karabük’ten ve sac n Karadeniz Ere li’dentemin edilmesi planlanmaktad r. Serbest piyasa artlar na göre bu temin noktalarde kenlik gösterebilir. Tablo 56’da projede kullan lacak malzeme miktarlar veta mlar verilmi tir.

Tablo 56:Proje Alan nda Kullan lacak Malzeme Miktar

Ünite Beton (m³) Çimento (ton) Demir (ton)Ordu-1 Regülatörü ve Çak l Geçidi 9.329,03 4.041,42 803,12Ordu-1 Su Alma Yap veÇökeltme Havuzu 21.391,39 7.340,44 1.934,06

Ordu-2 Regülatörü ve Çak l Geçidi 4.962,79 744,59 338,22letim Tüneli 6.888,34 3.246,72 828,74

Enerji Tüneli ve Yakla mTünelleri 129.578,82 70.612,55 14.978,62

Bas nçl Kondüvi 2.168,32 758,91 260,20Denge Bacas 3.572,26 919,97 446,41Cebri Boru 2.499,08 749,72 595,52Kuyruksuyu Kanal 4.469,00 1.340,70 214,69Santral Binas 9.713,85 3.327,09 1.338,60

alt Sahas 410,50 123,15 26,40

TOPLAM 194.983,38 93.205,26 21.764,58

V.1.6. aat a amas nda kullan lmak üzere aç lacak olan ta oca , kum oca , kiloca gibi malzeme ocaklar n say , ocaklar n alan büyüklükleri, i letme alanbüyüklükleri ve koordinatlar , y llara ba planlanan üretim miktarlar ,uygulanacak üretim yöntemleri, basamak yüksekli i, geni li i, ev aç , basamaksay , ocaklar n ba lang ç ve nihai durumlar n imalat haritalar üzerindegösterimi,Projenin in aat a amas nda yakla k 300.000 m³ malzemeye ihtiyaç vard r. Bunlar tünelkaz ndan ç kacak olan kullan labilir malzeme ve proje sahas nda bulunan 2 adet kum-çak l oca ndan temin edilecektir.Birinci kum-çak l oca Musao lu Mahallesinin Melet Irma ’na bakan k sm nda, ikinci ocakise K rma-eleme-y kama santrali-3’ün kurulaca alandaki dere yata nda bulunan bloklu,


140

çak ll , kumlu alüvyon malzemeli aland r. Kum çak l oca ndan ç kar lacak malzemeninderinli i 1 m yüksekli inde olacakt r. Projede kullan lacak malzeme ocaklar ve büyüklükleriTablo 57’de verilmi tir. ekil 39’da kum çak l ocaklar n konumlar verilmi tir.

Proje kapsam nda i letilmesi planlanan kum-çak l oca için l Özel daresi’nden i letmeizinleri al nacakt r. Ayr ca i letilmesi planlanan kum-çak l oca için üretime ba lamadan önceDS Bölge Müdürlü ü’nün görü leri de al nacakt r.

Söz konusu malzeme alanlar için l Çevre ve Orman Müdürlü ünden, 17.05.2005 tarih ve25818 say Sulak Alanlar n Korunmas Yönetmeli i kapsam nda Ek.2. faaliyet izinleri deal nacakt r.

Tablo 57:Malzeme Ocaklar Karakteristik Bilgileri

Malzeme Al nacak Yer Alan (m²) Kullan lacak MalzemeMiktar (m³)

k Üretim Kapasitesi(m³)

Kum-Çak l Oca -1 36.508 36.508 18.254,0

Kum-Çak l Oca -2 66.777 66.777 33.388,5

Tünelden ç kacakkullan labilir Malzeme

- 223.000 111.500,0

TOPLAM 326.285 163.142,5

ekil 39:1 Nolu Kum – Çak l Oca Alan Haritas


141

V.1.7 Malzeme ocaklar nda patlatma i leminin ne ekilde yap laca n aç klanmas ,patlatma paterni, bir at mda kullan lacak patlay madde miktar , ta mlar ,depolanmalar ve kullan mlar , hava oku ve kaya f rlamalar hesaplar n yap laraketkilerinin de erlendirilmesi,Proje çal malar esnas nda ta oca i letilmeyecektir. Kum-Çak l ocaklar nda patlama

lemi yap lmayacakt r.

V.1.8. Malzeme ocaklar nda üretim miktarlar n çal ma süreleri (gün-ay-y l),nakliye güzergahlar , ula m altyap plan , altyap n in as ile ilgili i lemler,kullan lacak makine ekipmanlar ,Proje ihtiyac kar lama amac yla 2 adet kum çak l oca kullan lacakt r. aat süresiboyunca faal olacak bu malzeme ocaklar 2 y l süreli i letilecektir. Ocaklarda y lda 330gün ve günlük 10 saat süre ile çal ma yap lacakt r.

Malzeme ocaklar yanlar na i letme için k rma-eleme-y kama ve beton santralleri deplanlanm r. Dolay yla malzemenin ta söz konusu de ildir. Sadece betonsantrallerinden sonra betonun ta mas yap lacakt r. Proje alan k rsal bir bölge oldu undantrafik yükü çok dü üktür. Bu nedenle mevcut trafik yüküne rahats zl k verecek seviyedeetki olu mayacakt r. Ancak nakliye s ras nda kullan lan yollar n kaliteli olmamas nedeniile bozulmalara yol açabilecektir. Bozulan yollar n sürekli bak mlar yap lacakt r. aat

ras nda kullan lan yolun d ndaki çevre köylerin yollar nda da bak m ve k n karlamücadele çal malar yürütülecektir.

Çal ma alan içerisinde yap lacak yol iyile tirme çal malar nda kamyon, dozer, silindirgibi i makineleri kullan lacakt r.

V.1.9 K rma-eleme ve y kama tesislerinin kurulaca alan n, teknolojisi, üretimmiktarlar n çal ma süreleri (gün-ay-y l), ula m altyap plan , altyap n in as ileilgili i lemler, kullan lacak makine ekipmanlar ,Proje alan nda 3 adet k rma-eleme ve y kama santrali kurulacakt r. K rma-eleme ve

kama tesisleri beton santrallerine yak n olarak planlanm r. Planlama yap lan yerlerdealan n müsait olmas bu yerle imi uygun hale getirmi tir. 1 Nolu santral proje alan nmerkezinde, 2 nolu santral HES santraline yak n ve 3 nolu santral ise regülatörlere yak nolarak planlanm r. Planlanan hizmet bölgeleri bak ndan beton ihtiyac na göre e itda m yap lm r. Her üç bölgenin üretim kapasitesi Bölüm II.2’ de verilmi tir. Kum –çak l oca ndan ç kacak malzemenin yo unlu u 1,6 ton/m³’dür. Buna göre; K rma-Elemeve Y kama tesislerinin toplam kapasitesi 324.000 m³ (518.400 ton) olup her biri in aatdönemince 108.000 m³ agrega üretecektir.Buna göre toplam ve her bir tesisin üretimkapasiteleri, kurulacaklar alan büyüklükleri Tablo 58’de verilmi tir.

Her bir tesis in aat süresince faaliyette olacakt r. Çal ma süresi ise 2 y l, y lda 330 gün vegünde 10 saat çal ma yap lacakt r. Çal malar gündüz saatlerinde olacakt r.

Her bir tesise ula m için yollar mevcut veya planlanm r. 1 nolu tesise, Kösele Mahallesiköprüsünden Melet Irma n sol sahilindeki mevcut yola geçilir. Buradan Kadavyeriyamac n ete inden sa sahile geçi için bir köprü in a edilerek sa sahil boyunca yeni


142

yol planlamas ile ula r.2 nolu tesis HES ve antiye binas na yak n ve yolu mevcuttur. 3Nolu tesis ise Çorakdüzü mevkiinde ve Ordu – 1 regülatörüne yak nd r. Ordu-2 ve Ordu-1Regülatörleri ba lant yolunun planlanmas ile tesise ula lm olacakt r.

Tesislerin çal lmas nda k rma tesisi, eleme ve y kama ünitesi ile yükleme ünitesiolacakt r. (Bkz. Bölüm II.2)

V.1.10. Beton Santral tesisinin kapasitesi, teknolojisi, üretim miktarlar n çal masüreleri (gün-ay-y l), ula m altyap plan , altyap n in as ile ilgili i lemler,kullan lacak makine ekipmanlar ,Proje alan nda 3 adet beton santrali in a edilecektir. Beton santralleri k rma-eleme ve brtonsantrallerinin bulundu u alanlarda kurulacakt r. Hem beton santrallerinin hem de k rma-eleme santrallerinin kapasiteleri ayn oranda olacakt r.Planlama yap lan yerlerde alan n müsait olmas bu yerle imi uygun hale getirmi tir. 1Nolu santral proje alan n merkezinde, 2 nolu santral HES santraline yak n ve 3 nolusantral ise regülatörlere yak n olarak planlanm r. Planlanan hizmet bölgeleri bak ndanbeton ihtiyac na göre e it da m yap lm r. Her üç bölgenin üretim kapasitesi BölümII.2’ de verilmi tir. Kum –çak l oca ndan ç kacak malzemenin yo unlu u 1,6 ton/m³’dür.Buna göre; K rma-Eleme ve Y kama tesislerinin toplam kapasitesi 324.000 m³ (518.400ton) olup her biri in aat dönemince 108.000 m³ agrega üretecektir.Buna göre toplam ve herbir tesisin üretim kapasiteleri, kurulacaklar alan büyüklükleri Tablo 58’de verilmi tir.Her bir tesis in aat süresince faaliyette olacakt r. Çal ma süresi ise 2 y l, y lda 330 gün vegünde 10 saat çal ma yap lacakt r. Çal malar gündüz saatlerinde olacakt r.Her bir tesise ula m için yollar mevcut veya planlanm r. 1 nolu tesise, Kösele Mahallesiköprüsünden Melet Irma n sol sahilindeki mevcut yola geçilir. Buradan Kadavyeriyamac n ete inden sa sahile geçi için bir köprü in a edilerek sa sahil boyunca yeniyol planlamas ile ula r.2 nolu tesis HES ve antiye binas na yak n ve yolu mevcuttur. 3Nolu tesis ise Çorakdüzü mevkiinde ve Ordu – 1 regülatörüne yak nd r. Ordu-2 ve Ordu-1Regülatörleri ba lant yolunun planlanmas ile tesise ula lm olacakt r. Her bir tesis2438 m² oturum alan nda kurulacakt r.

Tesislerin çal lmas nda k rma tesisi, eleme ve y kama ünitesi ile yükleme ünitesiolacakt r. (Bkz. Bölüm II.2)

Tablo 58: rma-Eleme ve Y kama Tesisinin ve Beton Santralinin Alan ve Kapasite Bilgileri

Tesis No Kurulacak*Alan (m²)

Üretim MiktarToplam

(m³)ll k

(m³/y l)Ayl k

(m³/ay)Günlük(m³/gün)

Saatlik(m³/saat)

1 Nolu 75.186 108.000 54.000 4.500 163,5 16,42 Nolu 12.447 108.000 54.000 4.500 163,5 16,43 Nolu 10.379 108.000 54.000 4.500 163,5 16,4

TOPLAM - 324.000 162.000 13.500 490,5 49,2*)2438 m²’lik k sm nda beton santrali kurulacakt r.


143

V.1.11. aat esnas nda k rma, ö ütme, y kama-eleme, ta ma ve depolama gibi tozyay i lemler, kümülatif de erler,

Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve BetonSantralleri projesinin in aat süresi 2 y ld r. aat süresince toplam 743.144 m³ hafriyatolu acakt r. aat alan nda yap lacak kaz lardan ve tünel kaz ndan ç kacak uygunmalzeme Beton Agregas olarak ve in aatta kullan lacakt r. Kullan lmayan hafriyat artmalzemenin depolanmas için proje alan içerisinde hafriyat depo alanlar belirlenmi tir.Toplam hafriyat n 461.961,22 m³’lük (%62’lik) k sm tünel kaz s ras nda olu acakt r.Regülatörler, derivasyon i leri, denge bacas , alt sahas , santral binas vb. çal malar nin aat süresince 281.182,78 m³ malzemenin yükleme, bo altma ve nakliyesi s ras ndaolu acak toz emisyonu hesaplanm r. Hesaplamalarda emisyon faktörleri SanayiKaynakl Hava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli i Ek-2'de verilmi tir. lgili madde gere imevcut tesislerin bacalar ndan veya baca d ndan atmosfere verilen emisyonlar n saatlikkütlesel debileri, mevcut tesisler için bacalarda ölçülerek, baca d ndan atmosfere verilenemisyonlar için emisyon faktörleri kullan larak tespit edilir.Tünel kaz s ras nda ç kacak hafriyat direkt kamyonlara yüklenecek ve in aat i lerindedolgu malzemesi olarak kullan lacakt r. Kullan lmayan hafriyat malzemesi de hafriyatdepolama alanlar na ta narak depolanacakt r. Hafriyat döküm alan nda depolanacakmalzemenin yüksekli i 1,5 - 2 m olacakt r.

Proje kapsam nda bitkisel toprak tabakas s rma i leminden sonra ise gerekli kaz vedolgular ile regülatör, cebri boru, derivasyon i leri, yakla m tüneli ve denge bacas n yerald k mlarda sert zemine rastlan ld nda patlatma i lemi yap lacakt r. Yap lacakpatlatma i lemi, tünel içerisinde yap lacakt r, bu nedenle tünel giri i ve ç d ndayap lacak patlatmalardan dolay kaynaklanacak toz emisyonu tünelin içerisinde çökece iiçin etrafa yay lmayacakt r. Proje alan nda emisyon etkilerinin olu aca noktalar bölgeselolarak tan mlayabilir. HES santralinin yap nda, bas nçl kondüvinin aç lmas nda, dengebacas n ve cebri borunun aç lmas nda olu acak hafriyatlar s ras nda emisyon olu umuolacakt r. Tablo 59’da projede kabul edilen emisyon faktörleri verilmi tir. Emisyonfaktörleri kontrollü durumlar için al nm r. Çal man n ço u slak ortamlarda olmas nara men bu de erler kötü hal senaryosu olan kontrolsüz durum kabul edilmi tir.

aat i lemlerine ba lamadan önce saha yüzeyinden kald lacak nebati toprak ve kapamalzemesi saha içerisinde yol çal malar , çukurluklar n doldurulmas , peyzaj çal malargibi i lemlerde de erlendirilecektir. Ç kar lan hafriyat n tamam n sahadade erlendirilece i kabul edilmi olup, bu i lemler s ras nda da toz olu umu söz konusudur.Sahada gerçekle tirilecek bu çal malar kapsam nda olu acak toz emisyon debisininhesaplanabilmesi için 03.07.2009 tarih ve 27277 say Resmi Gazete’de yay mlanarakyürürlü e giren “Sanayi Kaynakl Hava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli i” Ek-12 d.2.1.ve d.2.2. maddeleri dikkate al narak a daki emisyon faktörleri kabul edilmi tir. Faaliyetalan nda in aat çal malar s ras nda toz olu umunu indirgemek amac yla Sanayi KaynaklHava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli i Ek 1’de verilen tüm önlemler al nacakt r.


144

Tablo 59:Emisyon Faktörleri

lem Emisyon FaktörüSökme 0,025 kg/ton

Yükleme 0,010 kg/ton

Nakliye (gidi -dönü toplam mesafesi) 0,7 kg/km-araç

Bo altma 0,010 kg/ton

Depolama 5,8 kg toz/ha gün

Birincil K 0,243 kg/ton

kincil K 0,585 kg/ton

Kaynak: SKHKKY, Ek 12, Tablo 12.6

Hafriyat i lemleri s ras nda dozer, ekskavatör, paletli ve lastikli yükleyiciler, vibrasyonlugreyder, silindir, damperli kamyon, mobil vinç, hava kompresörü, ta nabilir jeneratör,oksijen kayna , drenaj pompas ve borusu, mobil ayd nlat , vb. kullan lmasplanlanmaktad r.

Proje alan nda kurulmas planlanan beton santrali / konkasör(k rma) ve y kama-elemeüniteleri ise kurulmas söz konusu olup, bu alanda yer alacak k rma ve y kama-elemetesisinin kapasitesi 16,4 m³/saat (26,24ton/saat) olarak belirlenmi tir. Beton üretimindekullan lacak malzemenin sahaya getirilmesi, konkasörde k lmas ve depolanmas

lemlerinde toz olu umu söz konusudur. Tablo 60’da proje alan nda olu acak hafriyatmiktarlar verilmi tir.

Toz Emisyonu = Malzeme Miktar x Emisyon Faktörüformülü ile tespit edilmi tir.Hesaplamalar yap rken bölge hafriyat alanlar olarak 3 ana bölgeye ayr lm r.

Regülatör Bölgesi: Ordu-2 ve Ordu-1 Regülatörleri ile Su alma yap , ÇökeltimHavuzu ve Derivasyon i leri k sm

Tünel Bölgesi: letim Tüneli, Enerji ve Yakla m Tünelleri ile Bas nçl Kondüvism

HES Bölgesi:Denge Bacas , Cebri Boru, Kuyruksuyu Kanal , Santral Binas , altSahas k sm

Emisyon hesaplar bu bölgelere göre ve ayr ca K rma-Eleme Santralleri k mlar na göreyap lm r. Yap lan hesaplar Tablo 61’de verilmi tir.

1-Regülatör Bölgesinde olu acak Emisyon Miktar HesabOrdu-2 ve Ordu-1 Regülatörleri ile Su alma yap , Çökeltim Havuzu ve Derivasyon

lerinden kaynaklanacak emisyon de erleri bu k mda hesaplanm r. Bu k mda

Sökme


145

Yükleme-bo altmaNakliye

çal malar n etkileri dikkate al nm r.

Toplam hafriyat miktar 123.976,23 m³’dür. Bu k mlar toprak yo unlu u olan 1,6 ton/m³de er al narak hesaplar yap lm r. Çal malar 2 y l çal ma süresince tamamlanacakt r.Buna Göre;

Hafriyat Miktarlar : 123.976,23 m³ x 1,6 ton/m³=198.391,97 ton

Saatlik kaz miktar : 198.391,97 ton/2 y l/330 gün/10 saat=30,05 ton/saatSökme + Yükleme-Bo altma S ras nda Ç kacak Toz Emisyonu

Sökmeden Olu acak Toz Emisyonu

30.05 ton/saat x 0,025 kg/ton =0,75 kg/saat

Doldurma-Bo altmadan Olu acak Toz Emisyonu

30.05 ton/saat x 0,020 kg/ton =0,60 kg/saatTablo 60:Emisyon Olu um Bölgelerine Göre Toplam Hafriyat Miktarlar

Kaz Bölgesi PatlatmalKaz (m³)

Patlatmas zKaz (m³)

Regülatör BölgesiOrdu-1 Regülatörü ve Çak l Geçidi 23.587,80Ordu-1 Su Alma Yap ve Çökeltme Havuzu 59.803,08Ordu -1 Derivasyon leri 24.126,44Ordu-2 Regülatörü ve Çak l Geçidi 8.361,07Ordu -2 Derivasyon leri 8.097,84ARA TOPLAM 123.976,23Tünel Bölgesiletim Tüneli 30.625,54

Enerji Tüneli ve Yakla m Tünelleri 431.335,61Bas nçl Kondüvi 42.906,60ARA TOPLAM 504.867,75HES BölgesiDenge Bacas 19.431,31Cebri Boru 20.000,00Kuyruksuyu Kanal 37.659,71Santral Binas 29.121,03

alt Sahas 8.097,97ARA TOPLAM 114.300,02

TOPLAM 504.867,75 238.276,25GENEL TOPLAM 743.144,00

Kum-Çak l Oca -1 18.254,0Kum-Çak l Oca -2 33.388,5


146

Nakliye S ras nda Ç kacak Toz EmisyonuKamyon ta ma kapasitesi :30 ton/seferSefer Say :30,05ton/saat / 30 ton/sefer=1 sefer/saatSefer uzunlu u:0,5 km/sefer

Ta ma Sonucu Olu acak Toz Emisyonu0,5 km/sefer x 0,7 kg/km-araç =0,35 kg/saat

Toplam Emisyon Miktar0,75 kg/saat + 0,60 kg/saat+0,35 kg/saat= 1,70 kg/saat2-Tünel Bölgesinde olu acak Emisyon Miktar Hesabletim Tüneli, Enerji ve Yakla m Tünelleri ile Bas nçl Kondüvi i lerinden kaynaklanacak

emisyon de erleri bu k mda hesaplanm r. Bu k mda

SökmeYükleme-bo altmaNakliye



Hafriyat Miktarlar : 504.867,75 m³ x 2,6 ton/m³=1.312.656,15 ton

Saatlik kaz miktar : 1.312.656,15 ton /2 y l/330 gün/10 saat=198,89 ton/saat

Sökme + Yükleme-Bo altma S ras nda Ç kacak Toz EmisyonuSökmeden Olu acak Toz Emisyonu

198.89 ton/saat x 0,025 kg/ton =4,97 kg/saatDoldurma-Bo altmadan Olu acak Toz Emisyonu

198.89 ton/saat x 0,020 kg/ton =3,98 kg/saat

Nakliye S ras nda Ç kacak Toz EmisyonuKamyon ta ma kapasitesi :30 ton/sefer

Sefer Say : 198.89 ton/saat / 30 ton/sefer=7 sefer/saat

Sefer uzunlu u:0,5 km/sefer

Toplam Sefer Uzunlu u:7 x 0,5 km/sefer=3,5 km/saat

Ta ma Sonucu Olu acak Toz Emisyonu

3,5 km/sefer x 0,7 kg/km-araç =2,45 kg/saat

Toplam Emisyon Miktar4,97 kg/saat + 3,98 kg/saat+2,45 kg/saat= 11,40 kg/saat


147

3-HES Bölgesinde olu acak Emisyon Miktar HesabDenge Bacas , Cebri Boru, Kuyruksuyu Kanal , Santral Binas , alt Sahas i lerindenkaynaklanacak emisyon de erleri bu k mda hesaplanm r. Bu k mda





Saatlik kaz miktar : 182.880,03 ton /2 y l/330 gün/10 saat=27,71 ton/saat


27,71 ton/saat x 0,025 kg/ton =0,69 kg/saat


27,71ton/saat x 0,020 kg/ton =0,55 kg/saat

Nakliye S ras nda Ç kacak Toz EmisyonuKamyon ta ma kapasitesi :30 ton/seferSefer Say : 27,71 ton/saat / 30 ton/sefer=1 sefer/saat





Toplam Emisyon Miktar0,69 kg/saat + 0,55 kg/saat+0,35 kg/saat= 1,59 kg/saat

4-K rma-Eleme-Y kama-1 Tesisinde Emisyon Miktar Hesabrma–y kama–eleme tesisinde olu acak en önemli çevresel etki toz ve gürültüdür. Bunun

için tesisteki toz kayna olan her bir ünitenin (bunker, kiricilar, elekler, bantlar) emisyonde erleri bu k mda hesaplanm r. Bu k mda



148

Birincil Kkincil K









Nakliye S ras nda Ç kacak Toz EmisyonuKamyon ta ma kapasitesi :30 ton/sefer

Sefer Say : 4,43 ton/saat / 30 ton/sefer=1 sefer/saat





Birincil K dan Ç kacak Toz Emisyonu16,4 ton/saat x 0,243 kg/ton =3,99 kg/saat

kincil K dan Ç kacak Toz Emisyonu16,4ton/saat x 0,585 kg/ton =9,59 kg/saat

Toplam Emisyon Miktar0,11 kg/saat + 0,09 kg/saat+0,14 kg/saat+3,99 kg/saat+9,59 kg/saat = 13,92 kg/saat

5-K rma-Eleme-Y kama-2 Tesisinde Emisyon Miktar Hesabrma–y kama–eleme tesisinde olu acak en önemli çevresel etki toz ve gürültüdür. Bunun

için tesisteki toz kayna olan her bir ünitenin (bunker, kiricilar, elekler, bantlar) emisyonde erleri bu k mda hesaplanm r. Bu k mda

SökmeYükleme-bo altma


149

NakliyeBirincil Kkincil K


Toplam hafriyat miktar 33.388,5 m³’dür. Bu k mlar toprak yo unlu u olan 1,6 ton/m³de er al narak hesaplar yap lm r. Çal malar 2 y l çal ma süresince tamamlanacakt r.Buna Göre;Hafriyat Miktarlar : 33.388,5 m³ x 1,6 ton/m³=53.421,60 ton



8,09ton/saat x 0,025 kg/ton =0,20 kg/saatDoldurma-Bo altmadan Olu acak Toz Emisyonu

8,09ton/saat x 0,020 kg/ton =0,16 kg/saatNakliye S ras nda Ç kacak Toz EmisyonuKamyon ta ma kapasitesi :30 ton/seferSefer Say : 8,09 ton/saat / 30 ton/sefer=1 sefer/saatSefer uzunlu u:0,2 km/seferToplam Sefer Uzunlu u:1 x 0,2 km/sefer=0,2 km/saat

Ta ma Sonucu Olu acak Toz Emisyonu0,2 km/sefer x 0,7 kg/km-araç =0,14 kg/saat



Toplam Emisyon Miktar0,20 kg/saat + 0,16 kg/saat+0,14 kg/saat+3,99 kg/saat+9,59 kg/saat = 14,08 kg/saat

6-K rma-Eleme-Y kama-3 Tesisinde Emisyon Miktar Hesabrma–y kama–eleme-3 tesisinde olu acak en önemli çevresel etki toz ve gürültüdür.

Bunun için tesisteki toz kayna olan her bir ünitenin (bunker, kiricilar, elekler, bantlar)emisyon de erleri bu k mda hesaplanm r. Bu k mda

Birincil Kkincil K




150


Toplam Emisyon Miktar3,99 kg/saat+9,59 kg/saat = 13,58 kg/saat

6-Beton Santralleri-1-2-3 Tesisinde Emisyon Miktar HesabHaz r beton üretim tesisinde kar rma i lemi kapal ortamda yap lacak, Haz r betonüretim tesisinde çimento silolar n üzerine toz tutma filtreleri konulacakt r. Betonsantralleri Sanayi Kaynakl Hava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli i Ek-8. 2.12 gere iüretim kapasitesi 10 m³/h veya üzerinde olan çimento kullanarak beton, harç veya yolmalzemesi üreten tesisler, malzemelerin sadece kuru olduklar zaman kar ld klaryerlerde dahil Liste B kapsam nda de erlendirilmektedir. Bu nedenle söz konusu tesis için29.04.2009 tarih ve 27214 say resmi gazetede yay mlanarak yürürlü e giren "ÇevreKanununca Al nmas Gereken izin ve Lisanslar Hakk nda Yönetmelik” gere i emisyoniznini içeren Geçici Faaliyet Belgesi ve Çevre izni al nacakt r.

Yap lan hesaplamalar sonucunda elde edilen emisyon miktarlar Tablo 61’de verilmi tir.

Tablo 61:Bölgesel Noktalarda Hesaplanan Emisyon Miktarlar

Bölge Ad Emisyon Miktar(kg/saat) Aç klama

1-Regülâtör Bölgesi. 1,70

Ordu-2 ve Ordu-1 Regülatörleri ile Sualma yap , Çökeltim Havuzu veDerivasyon i lerinden kaynaklanacakemisyon de erleri (Sökme, yükleme,bo altma, nakliye)

2-Tünel Bölgesi 11,40letim Tüneli, Enerji ve Yakla m

Tünelleri ile Bas nçl Kondüvi i lerindenkaynaklanacak emisyon de erleri,(Sökme, yükleme, bo altma, nakliye)

3-HES Bölgesi 1,59

Denge Bacas , Cebri Boru, KuyruksuyuKanal , Santral Binas , alt Sahas

lerinden kaynaklanacak emisyonde erleri, (Sökme, yükleme, bo altma,nakliye)

4-K rma-eleme ve Y kama Tesisi-1 13,92rma–y kama–eleme tesisinde olu acak

emisyon de erleri (Sökme, yükleme,bo altma, nakliye, birincil k , ikincil

)


emisyon de erleri (Sökme, yükleme,bo altma, nakliye, birincil k , ikincil

)


emisyon de erleri (Birincil k , ikincil)

Verilen kontrolsüz durum toplam toz emisyon de eri; Sanayi Kaynakl Hava Kirlili ininKontrolü Yönetmeli inde; toplam toz emisyonu yönetmelik Ek-2’de verilen 1 kg/saat s r


151

de erinin üzerinde kald ndan dolay toz da m modellemesi yap lm r.

V.1.12. Zemin emniyeti, regülatör ve kanal yap lar ndan su kaça olmamas içinyap lacak i lemler,Ordu Regülatörleri ve Ordu HES beton a rl k tipinde olacakt r. Yap lar do rudan anakaya üzerine oturtulacak ve standart Regülatör yap temeli ile in a edilecektir.Olu abilecek su kaçaklar n engellenmesi amac yla;

Temel kaz n uygun kaya tabakas na kadar yürütülmesi

Yüzeylerin ve birle im noktalar n özel beton ile kaplanmas

k ve bo luklar kapamak için enjeksiyon uygulanmas yap lacakt r.Bu önlemler tekni ine uygun bir ekilde uygulanmas durumunda önemli bir kaçakolu mas söz konusu de ildir.

V.1.13. Arazinin haz rlanmas ve in aat alan için gerekli arazinin temini amac ylakesilecek a açlar n tür ve say lar , kesilecek a açlar n bölgedeki orman ekosistemiüzerine etkileri, ortadan kald lacak tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu i lerinyap laca , fauna üzerine olabilecek etkiler,Proje alan nda Orman arazisi bulunmamaktad r. Bu sebeple toplu bir a aç kesimi sözkonusu de ildir. Çal ma yap lacak alanlar için kamula rma planlar haz rlanm olup

lemler devam etmektedir.

V.1.14. Arazinin haz rlanmas , in aat alan için gerekli arazinin temini amac ylaelden ç kar lacak tar m alanlar n büyüklü ü, bunlar n arazi kullan m kabiliyetlerive tar m ürün türleri,Proje alan tar m d kullan m alan olarak geçmektedir. Bu sebeple arazi temini için elden

kar lacak tar m arazisi bulunmamaktad r.

V.1.15. Arazinin haz rlanmas ndan ünitelerin aç lmas na dek yap lacak i lerdekullan lacak yak tlar n türleri, özellikleri, olu acak emisyonlar,Proje kapsam nda üretim amaçl yak t kullan olmayacakt r. Arazinin haz rlanmas vein aat a amas nda kullan lacak i makinelerinin çal mas için yak t gereklidir. Projeninin aat kapsam nda kullan lacak yak tlar;

makinelerinde yak t olarak motorin aylar nda nma amac ile motorin

Banyolara ve mutfa a verilecek s cak su eldesi için motorinKamp alan ndaki mutfak için LPG kullan lacakt r.

Yak t olarak a rl kl olarak motorin kullan lacak olup, proje alan nda bulundurulacak olanmotorin tank n kapasitesi 30 ton, LPG tank ise 10 ton olacakt r. Motorin özellikleriTablo 62.’de verilmi tir. Ancak i makinelerinden kaynaklanan emisyonun, projemahallinde olu turdu u kirlili in, günde 8-16 saat çal laca ve i makinelerinin sürekliçal mayaca göz önüne al nd nda, mevcut hava kalitesinin olumsuz yöndeetkilemeyece i dü ünülmektedir.


152

Yak t depolar n hepsi kamp alan içerisinde yerle tirilecek ve gerekli emniyet önlemleri(sabotaj, s nt , yang n vb.) al nacakt r. Motorin ve LPG yak ndaki benzin ve LPGistasyonlar ndan getirtilecektir. Devrilme, ta ma vb. durumlarda s nt -dökülmeninönlenmesi için yak t tank , hacminin 1,1 kat hacim sa layan beton ta ma havuzu içineal nacak, üzeri de sundurma ile kapat lacakt r. Kazan sistemlerinin bak mlar periyodikolarak yap lacakt r. Is nmadan Kaynakl Hava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli i’neuyulacakt r.

Tablo 62:Motorin Özellikleri

Özellikler Birimler Motorin

Renk - AmberAPI Gravitesi (15 0C'de) 32Yo unluk (15 0C'de)(g/cm3) 0.82Viskosite (15 0C'de)(santistok) 2.68Akma Noktas (0C) -18Pompalama S cakl (0C) Atm.Atomizasyon S cakl (0C) Atm.Karbon At klar (%) EserKükürt (%) 0.4-0.7Oksijen ve Azot (%) 0.2Hidrojen (%) 12.7Karbon (%) 86.4Su ve Çökelti (%) EserKül (%) EserAlt Is De eri (kcal/lt) 10120

Kaynak:TÜPRA

Emisyon faktörleri, Prof. Dr. Ay en Müezzino lu'nun "Hava Kirlili inin ve KontrolününEsaslar -1987" adl eserinden al nm r. Bir i makinesinin saatte 4 litre motorin harcadvarsay r, bölge içerisinde saatte 400 litre motorin kullan laca (maksimum 100 adetaraç-makine) kabul edilirse, saatte tüketilecek motorin miktar : (0.84 kg/lt x 400 lt =) 336kg olarak bulunur. Araçlardan ç kacak kirletici miktarlar u ekildedir:

Karbonmonoksit : 336 kg x 9.7 kg/ton / 1000 = 3.25 kg/sa

Kükürt oksitler : 336 kg x 6.5 kg/ton / 1000 = 2.18 kg/sa

03.07.2009 tarih ve 27277 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren “SanayiKaynakl Hava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli i”nin Ek 2’de Tablo 2.1.’de belirtilenemisyon miktarlar s r de erlerinin alt nda oldu undan, hava kirlenmesine katk de erlerive toplam kirlenme de erlerinin hesaplanmas na gerek olmad sonucuna var lm r. Bukonuda araçlar n yak t sistemleri sürekli kontrol edilerek, Çevre ve Orman Bakanltaraf ndan 04.04.2009 tarih ve 27190 say Resmi Gazete’de yay nlanarak yürürlü e giren“Egzoz Gaz Emisyonu Kontrolü Yönetmeli i” hükümlerine uyulacakt r.


153

Proje kapsam nda 06.06.2008 tarih ve 26898 say Resmi Gazete’ de yay nlanarakyürürlü e giren Hava Kalitesi De erlendirme ve Yönetimi Yönetmeli i’ ve 05.05.2009tarih ve 27219 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren “Hava KalitesininDe erlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeli inde De iklik Yap lmas na DairYönetmelik”te belirtilen s r de erler a lmayacak ve yönetmelikte belirtilen tümtedbirlere uyulacakt r.

V.1.16. Proje kapsam nda kullan lacak suyun temin edilece i kaynaklardan al nacaksu miktarlar , su temini sistemi ve bu sular n kullan m amaçlar na göre miktarlar ,olu acak at k sular n cins ve miktarlar , de arj edilece i ortamlar,Projenin in aat döneminde su ihtiyaçlar içme ve kullanma suyu olarak gerekli olacakt r.Bu su ihtiyac yerel kaynaklardan temin edilecek; gerekli görüldü ü taktirde piyasadanhijyenik kaplarla ve elerle de su ihtiyac n kar lanmas yoluna gidilecektir. Bölgede sutemini aç ndan s nt ya anmas beklenmemektedir. Sa kl ve güvenli su temini içinkullan lan suyun dezenfeksiyonunun sürekli ve yeterli olacak ekilde sa lanacakt r. Tankerve depolar n, temizlik ve hijyeni için gereken dikkat gösterilecektir.

Gerekli suyun temini çal malar nda 17.02.2005 tarih ve 25730 say Resmi Gazete’deyay mlanarak yürürlü e giren “ nsani Tüketim Amaçl Sular Hakk nda Yönetmelik” ve15.09.2006 tarih ile 26290 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren “ nsaniTüketim Amaçl Sular Hakk nda Yönetmelikte De iklik Yap lmas na Dair Yönetmelik”ve “31.05.2006 tarih ve 2006/1 say Umumi H fz ss hha Kurul Karar ”n n ilgilihükümlerine uyulacak olup, ilgili Belediye ve Ordu l Sa k Müdürlü ü’nden gerekliizinler al nacakt r.

Projenin i letmesi döneminde i letme elektrik üretimi olup, üretime dayal at ksu olu umubeklenmemektedir. aat a amas nda 250 ki inin çal mas planlanm r. Ki i ba naiçme ve kullanma amaçl 150 lt/gün su tüketimi kabul edildi inde antiye alan nda gündeortalama,

Su Tüketimi

250 ki i x 150 lt/gün-ki i=37,5 m³/gün

antiye alan nda çal acak personelin kullanaca suyun tamam n at ksu olarakdönece i kabul edilirse, alanda günde ortalama;

37,5 m³/gün evsel nitelikli at k su olu umu beklenmektedir.

antiye alan nda olu acak evsel nitelikli at ksular, alanda kurulacak olan paket ar tmaünitesi ile biyolojik ar mdan geçirilecek ve 31.12.2004 tarih ve 25687 say ResmiGazete’de yay mlanarak yürürlü e giren Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i ile 1380 saySu Ürünleri Kanunu ve Yönetmeli i de arj standartlar sa layacak ekilde ar ld ktansonra Dalaman çay na de arj edilecektir. Bu konuda Ordu Valili i’nden (Çevre ve Ormanl Müdürlü ü’nden) Çevre zni al nacakt r.

Paket ar tma tesisi plan ve projeleri 29.04.2005 tarihli “At ksu Ar tma Tesisi Proje Onay ”genelgesince haz rlat p, ilgili mercilere onaylat lacakt r. Ar tma Tesisi de arj de erleri,


154

evsel nitelikli at k sular n al ortamlara de arj standartlar Tablo 63’de belirtilenekilde sa layacakt r (Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i Tablo 21.1):

Tablo 63:De arj Edilecek At ksularda Öngörülen De erler

Parametre Kompozit Numune (2Saatlik)

Kompozit Numune (24Saatlik)

BOI5 (mg/lt) 50 45

KOI (mg/lt) 180 120

AKM (mg/lt) 70 45

pH 6-9 6-9Kaynak:SKKY Tablo 21.1

Tesiste in aat i lemeleri, beton yap , spreyleme vb. in a amaçl sular, nehirden veyaaç lacak kuyulardan temin edilecektir. Bu konuda DS ’den gerekli izinler al nacakt r.Kullan m miktarlar DS taraf ndan belirlenecektir.

Haz r beton üretim tesisinde mikser y kama + K rma-y kama-eleme tesisinde malzemekanmas ndan kaynaklanacak at k sular; Bu i lemler sonucu bir k m su buharla acak, bir

m su agrega içerisinde kalacakt r. Uygulamalardan görüldü ü kadar ile kullan lacaksuyun %50’sinin at k suya dönü ece i kabul edilmi tir. Bu durumda Haz r beton üretimtesislerinde mikserlerin y kanmas + k rma-y kama-eleme tesisinde malzemenin

kanmas ndan kaynakl at k su miktar 37 m3 /gün olacakt r.

Gerek in aat, gerekse i letme a amalar nda 31.12.2004 tarih ve 25687 say ResmiGazetede yay mlanarak yürürlü e giren “Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i”ne ve 1380say Su Ürünleri Kanununa ve bu kanuna ba ç kart lan, Su Ürünleri Yönetmeli i’ninilgili hükümlerine uyulacakt r.

Tesiste nehre de arj edilecek olan her türlü su, 31/12/2004 tarihli ve 25687 say ResmîGazete’de yay mlanan “Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i”nde yer alan de arjstandartlar na göre gerçekle tirilecektir. Ayr ca alanda gerçekle tirilecek i lemler s ras nda04.04.1971 tarih ve 13799 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren 1380say Su Ürünleri Kanun’unda belirtilen hükümlere de uyulacakt r. makinelerinin yade imleri alanda gerçekle tirilmeyecek olup, mecbur kal nan durumlarda ise 30.07.2008tarih ve 26952 say R.G.’de yay mlanarak yürürlü e giren “At k Ya lar n KontrolüYönetmeli i” uyar nca hareket edilecektir.

V.1.17. Arazinin haz rlanmas ndan ünitelerin aç lmas na dek meydana gelecek katat k miktar , ne ekilde bertaraf edilece i,Proje kapsam nda arazinin haz rlanmas ndan ba layarak, ünitelerin faaliyete aç lmas nadek, in aat a amas nda olu acak at klar

Evsel Nitelikler Kat At klar


155

Ambalaj At klarbbi At klar

Tehlikeli At klarAt k Pil ve AkümülatörlerÖmrünü Tamamlam LastiklerHafriyat Topra , aat ve Y nt At klarAt k Ya lar

ba klar alt nda özetlemek mümkündür:

Evsel Nitelikli Kat At klar: aat a amas nda çal acak personelin yemek servisindenve temizlik ihtiyaçlar ndan kaynaklanacak at klar bu s fta de erlendirmek mümkündür.Faaliyetin in aat a amas nda günde ortalama 250 ki i çal mas planlanmaktad r.Bir ki inin günde üretti i kat at k miktar 1,34 kg/gün (Kaynak: TU K 2005 Ara rmas )olarak al nd nda; olu acak

toplam evsel kat at k miktar

1,34 kg/gün-ki i x 250 ki i = 335 kg/gün olacakt r.

Olu acak at klar 14 Mart 1991 tarih ve 20814 say Resmi Gazete’de yay mlanarakyürürlü e giren “Kat At klar kontrolü Yönetmeli i” hükümleri do rultusunda; çöpbidonlar nda görünü , koku, toz, s zd rma ve benzeri faktörler yönünden çevreyikirletmeyecek ekilde kapal biçimde muhafaza edilecek ve faaliyet sahibi taraf ndanKabadüz Belediyesi ile yap lacak prokol ile ücreti kar nda Kat At k Bertaraf Tesisi’negötürülecektir. Konu ile ilgili olarak faaliyete ba lamadan önce protokol yap lacakt r.Ambalaj At klar : Projenin in aat s ras nda çimento torbalar , saç ve metal parçalar ,ambalaj ve kutular, kereste vb. in aat kaynakl ve antiye tesislerinde ihtiyaçlardo rultusunda tüketilecek ürünlerin ambalajlar , sarf edilecek ka t vb. ürünlerin at klarolarak belirlenmi tir. Bu at klar 24.06.2007 tarih ve 26562 say R.G.'de yay mlanarakyürürlü e giren "Ambalaj At klar n Kontrolü Yönetmeli i" ile 06.11.2008 tarih ve 27046say R.G.’de yay mlanarak yürürlü e giren “Ambalaj At klar n KontrolüYönetmeli inde De iklik Yap lmas na Dair Yönetmelik” hükümleri do rultusundatekrar kullan labilirlikleri göz önünde bulundurularak ayr ayr toplanacak, biriktirilecek vegeri kazan sa lamak için hurdac lara ve de erlendirme yoluna giden i letmeleresat lacakt r.

bbi At klar: antiyede yer alacak olan sa k biriminden ç kacak t bbi at klar ayrolarak depoland ktan sonra belirlenecek periyotlarda en yak n bertaraf tesisine veyahastane deposuna ula lacakt r. T bbi at klar n yönetiminde 22.07.2005 tarih ve 25883say R.G.'de yay mlanarak yürürlü e giren "T bbi At klar n Kontrolü Yönetmeli i"hükümlerine uyulacakt r.

Tehlikeli At klar: aat çal malar nda gerçekle tirilecek patlatma i lemlerinde ortayakacak kullan lm lastik, kablo, boya vb. tehlikeli at klar 14.03.2005 tarih ve 25755 say

R.G.'de yay mlanarak yürürlü e giren "Tehlikeli At klar n Kontrolü Yönetmeli i" ile04.09.2009 tarih ve 27339 say R.G.'de yay mlanarak yürürlü e giren "Tehlikeli At klar n


156

Kontrolü Yönetmeli inde De iklik Yap lmas na Dair Yönetmelik" hükümlerido rultusunda biriktirilecek ve lisansl araçlarla lisansl tesislere gönderilerek bertarafsa lanacakt r.

Ayr ca aat a amas nda olu acak kat at klardan herhangi bir kimyasal ile kontamineolmu at klar (eldiven, üstübü, ya bez vb.), boya, boya kutusu, kimyasal ambalaj gibitehlikeli at klar, di er kat at klardan ayr olarak toplan p, etiketlenip, paketlenip lisanslbertaraf tesisine gönderilmek üzere yönetmelik gereklerine uygun olarak haz rlanacak olanAt k Kabul Sahas nda geçici süre depolanacakt r. Depolanan at klar daha sonra da lisansltesislere, lisansl ta ma araçlar ile Ulusal At k Ta ma Formu ile gönderilecek olup,kay tlar da Ordu Valili i’ne ( l Çevre ve Orman Müdürlü ü) beyan edilecektir.

At k Pil ve Akümülatörler: Patlatma i lemlerinden, sahada kullan lacak araç veekipmanlar n enerji temini için kullan lacak pil ve akümülatörlerin ömrünü tamamlamasile olu acak at klar 31.08.2004 tarih ve 25569 say Resmi Gazete'de yay mlanarakyürürlü e giren “At k Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeli i” ile 03.03.2005 tarihve 25744 say Resmi Gazete'de yay mlanarak yürürlü e giren “At k Pil veAkümülatörlerin Kontrolü Yönetmeli inde De iklik Yap lmas na Dair Yönetmelik”hükümleri do rultusunda ayr ayr toplanacak ve lisansl At k Akümülatör ve At k PilTa ma Araçlar ile lisansl tesislere gönderilecektir.

Ömrünü Tamamlam Lastikler: Proje alan nda olu acak lastik at klar ise 25.11.2006tarih ve 26357 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren “ÖmrünüTamamlam Lastiklerin Kontrolü Yönetmeli i” hükümleri do rultusunda çevreyleuyumlu geri kazan n veya bertaraf n sa lanmas amac yla lisansl tesisleregönderilecektir.

Hafriyat Topra , aat ve Y nt At klar : Proje alan nda yer almas planlananbirimlerin in aas için hafriyat çal malar gerçekle tirilecektir. Bu çal malar kapsam ndaal nacak malzeme, Ek 2’de yer alan Vaziyet Plan ’nda yerleri gösterilen Kaz MalzemesiDepo Alanlar nda, bitkisel topraktan ayr bir ekilde biriktirilecek, depolama alanlar

nda farkl yerlerde geli i güzel depolama yap lmayacakt r. Hafriyat yap lanmalzemenin kullan labilir k sm in aat çal malar nda de erlendirilecek, kullan lamayacak

sm ise arazi düzenleme çal malar nda dolgu malzemesi olarak kullan lacakt r. Hafriyatmalzemesinin yönetiminde 18.03.2004 tarih ve 25406 say R.G.'de yay mlanarakyürürlü e giren "Hafriyat Topra , aat ve Y nt At klar n Kontrolü Yönetmeli i"hükümlerine uyulacakt r.

At k Ya lar: Proje alan nda kullan lacak makine ve ekipmanlar n bak , ya de imiyetkili servislerde yap lacakt r. Ancak sahada gerekli olmas halinde yap lacakmüdahalelerde olu acak at k ya lar 30.07.2008 tarih ve 26952 say R.G.’de yay mlanarakyürürlü e giren "At k Ya lar n Kontrolü Yönetmeli i" hükümleri do rultusundabiriktirilecek, lisansl araçlarla lisansl geri kazan m tesislerine gönderilecektir. BitkiselAt k Ya lar: Proje alan nda personelin yemek servisinden kaynaklanacak bitkisel ya lar19.04.2005 tarih ve 25791 say Resmi Gazete'de yay mlanarak yürürlü e giren “BitkiselAt k Ya lar n Kontrolü Yönetmeli i” hükümleri do rultusunda lisansl araçlar ile lisansltesislere gönderilerek geri kazan sa lanacakt r.


157

PCB: Proje alan nda PCB içermeyen trafo ya lar kullan lacakt r. Sahada içeri inde PCBbulunan ekipman veya ürün kullan lmas halinde ise PCB içeren at klar 14.03.2005 tarihve 25755 say R.G.'de yay mlanarak yürürlü e giren "Tehlikeli At klar n KontrolüYönetmeli i", 30.07.2008 tarih ve 26952 say R.G.’de yay mlanarak yürürlü e giren"At k Ya lar n Kontrolü Yönetmeli i" ve 27.12.2007 tarih ve 26739 say ResmiGazete’de yay mlanarak yürürlü e giren “Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu TerfenillerinKontrolü Hakk nda Yönetmelik” hükümleri do rultusunda berataraf sa lanacakt r.

Tesis sistemi ve yürürlükteki mer-i mevzuat do rultusunda olu turulacak olan Kat At kYönetim Sistemi, sürekli iyile tirme ve performans geli tirme amaçl çal malarladesteklenecektir. At klar n kaynaklar nda tespiti, sürekli takibi ve minimizasyonunayönelik mevcut geli tirici çal malar bu tesisten ç kacak at klar da kapsayacak halegetirilecektir.

Olu an at klar n kaynaklar nda ayr toplanmas , geri kazan ya da yeniden kullan malternatiflerinin de erlendirilerek, seçilen uygulamalar n, öncelikli olarak Tesiste,sonras nda ise Çevre ve Orman Bakanl ’ndan lisansl Geri Kazan m ve Bertaraftesislerinde bertaraf sa lanacakt r.

V.1.18. Arazinin haz rlanmas ndan ba layarak ünitelerin aç lmas na dek yap lacakler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynaklar ve seviyesi,

kümülatif de erler, V.1.19. Proje alan beton santral ve konkasör tesisi dahil olmaküzere yer alt ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat varl klar na (geleneksel kentseldokuya, arkeolojik kal nt lara, korunmas gerekli do al de erlere) olabileceketkilerin belirlenmesiProje konusu Hidroelektrik Santrali olup, 04 Haziran 2010 tarih ve 27601 say “ÇevreselGürültünün De erlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeli i’ne göre in aat ve i letme

amalar nda faaliyetin çevreye etkisi ile ilgili bilgi sahibi olabilmek amac yla faaliyetinin aat, i letme a amalar ve arka plan gürültü ölçüm hesaplamalar yap lm olup, bukapsamda haz rlanan Akustik Rapor Ek’de verilmi tir. Projede 04 Haziran 2010 tarih ve27601say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren Çevresel GürültününDe erlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeli i’ nin ilgili hükümlerine uyulacakt r.

V.1.19. Arazinin haz rlanmas ndan ba layarak ünitelerin aç lmas na dek yerinegetirilecek i lerde çal acak personelin ve bu personele ba nüfusun konut ve di erteknik/sosyal altyap ihtiyaçlar n nerelerde ve nas l temin edilece i,Proje kapsam nda yap lmas planlanan antiye alan Devretdibi Tepesinin ete inde veMelet Irma n kenar nda bulunan alanda kurulacakt r. Çal anlar n kalaca yap larkolay sökülüp tak labilen, canl ve çevreye zarars z malzemelerden üretilmi prefabrikyap lardan te kil edilecektir. Alanda kalmay p çevre yerle imlerde ikamet eden personeliçin servis araçlar tahsis edilecektir. Bunun yan nda personelin sosyal ve hijyenikihtiyaçlar (yatakhane, yemekhane, du , wc, soyunma-giyinme vb.) kar lamaya yönelikprefabrikten yeterli olacak say da sosyal üniteler de kurulacakt r. Alanda temin edilemeyenihtiyaçlar, yak n civarda bulunan yerle im birimlerden de (köy ve kasabalar)sa lanabilecektir.


158

aat a amas nda yiyecek, giysi ve yak t (mazot) gibi ihtiyaçlar n bölgeden kar lanmasile yerel i letmelere fayda sa lanacakt r. Bir ba ka ifade ile in aat faaliyetleri bölgede ektalep yaratarak genel anlamda ekonomik geli meye katk da bulunacakt r. Ayr ca do rudanmasraflara ilaveten artan faaliyetlerin do al sonucu olarak bölgede gerçekle ecek ekharcamalar n yol açt i imkânlar ve dolayl faydalar gerçekle ecektir.

Herhangi bir bölgedeki istihdam art , genelde olumlu bir etki olarakde erlendirilmektedir. Maa lar nedeniyle artacak hane halk harcamalar yeni yerel iimkanlar yaratacakt r. Ayr ca baraj gölünün olu mas yla bal kç kla geçinen köylerde degelir art , buna ba olarak da sosyal ve ekonomik yönden geli me beklenmektedir.Ayr ca i çi ve personel için in aat alan nda sosyal üniteler yer alacak, çal anlar n mesaisaatleri d nda sosyal aktivitelere kat mlar sa lanacakt r. Öte yandan in aat ve i letme

amalar nda personelin giri ve ç lar , çal lmas , sosyal aktiviteleri, vb. i lemlerikonusunda Çal ma Bakanl ve di er ilgili mevzuata uygun hareket edilecektir.

V.1.20. Arazinin haz rlanmas ndan ba layarak ünitelerin aç lmas na deksürdürülecek i lerden, insan sa ve çevre için riskli ve tehlikeli olanlar,Proje kapsam nda in aat ve i letme a amas nda çal ma esnas nda bir tak m i kazalar nolma riski mevcuttur. Bunlar için çe itli önlemler al nacakt r. Muhtemel i kazalar nakar , sahaya uyar levhalar yerle tirilecek olup, i çiler sürekli olarak uyar lacak, i çilerekoruyucu elbise, kulakl k, gözlük ve kask verilecek, “Yap lerinde çi Sa ve Güvenli i Tüzü ü”, 4857 say Kanunu, 9 Aral k 2003 tarihli ve 25311 say ResmiGazete'de yay mlanarak yürürlü e giren “ Sa ve Güvenli i Yönetmeli i” ile“Parlay , Patlay , Tehlikeli ve Zararl Maddelerle Çal lan yerlerinde ve lerdeAl nacak Tedbirler Hakk nda Tüzük” hükümlerine riayet edilecektir. ’e yeni al nanpersonel e itimden geçirilerek i kazalar n olmak riskleri ve al nmas gereken önlemleranlat lacak. Ayr ca 26/12/2003 tarih ve 25328 say Resmi Gazete'de yay nlanm olan"Patlay Ortamlar n Tehlikelerinden Çal anlar n Korunmas Hakk nda Yönetmelik”hükümlerine uyulacakt r.

Genel saha gürültüsünün üzerinde, yüzey patlatmalar n 1.0 km yar çap mesafe içindekiher noktada araç ve makineleri i leten ki iler de dahil olmak üzere kolayca duyulabilecek,yeterli sesi olan bir siren kurulacak ve i letilecektir. Bununla ilgili gerekli e itimler tümpersonele önceden verilecektir. Patlatma prosedürlerinin ilgili yanlar , yerel otoritelerlekararla lacak ve yerel nüfus aras nda mümkün oldu u kadar yay lacakt r. Özelliklepatlay lar kullan rken, kayalar n, kütüklerin veya ba ka objelerin veya enkazlar n çal maalan d na yay lmas önleyici tedbirler alacakt r. Patlatmalarda 30 milisaniye gecikmelikapsül kullan lacak, böylece bir gecikme aral ndaki patlay madde miktar da (anl ksarj) dü ürülerek, ate leme sonucu olu acak hava ve yer vibrasyon seviyeleri, tas f rlamasönemli ölçüde azalt lacakt r.

Proje antiye alan nda ilkyard m merkezi (Sa k Oca ) kurulacak ve in a süresinceburas i letecektir. Sa k Oca nda, Türkiye Cumhuriyeti Sa k Bakanl ’n n ve Çal maKanunu’nun ilgili hükümlerine uygun olarak bir doktor, sa k memuru, hem ire, t bbimalzemeler, ilaçlar ve ekipman haz r durumda olacakt r. Personel ve onlar n aileleri,doktor ve ilkyard m hizmetlerinden ücretsiz olarak faydalanacakt r. lkyard m amac yla,


159

in aat sahas nda asgari bir tane yeni, tam teçhizatl ambulans her zaman hizmete haz rdurumda bulundurulacakt r.

aat periyodu süresince, iletim tüneli kaz nda temiz havan n teminini sa lamak için,havaland rma sistemi yeterli kapasitede olacakt r. Havaland rma sisteminin tasar , in aatekipmanlar n bütün kategorileri için yeralt nda kullan lmay sa layacak ve yeralt ndaçal an her ki i için, minimum 3 m³/dakika temiz hava temin edecek ekilde olacakt r.

er dizelle çal an ekipmanlar kullan rsa, personelin ihtiyaçlar na ilaveten sa lanmasgereken minimum temiz hava miktar , yeralt nda kullan lan her kW enerji için 6m³/dakikaolacakt r.Temiz havan n temini ve da lmas , herhangi bir çal ma alan ndaki minimum ihtiyaçlarkar layacak ekilde olacakt r. Tablo 64’de havada bulunabilecek gereken maksimum tozkonsantrasyonlar verilmi tir.

Tablo 64: Havada Bulunabilecek Gereken Maksimum Toz Konsantrasyonlar

Tozdaki Maksimum Kuvars Muhtevas(A rl k Olarak)

Havadaki Maksimum Toz Konsantrasyonu(mg/m³)

Q < 1% 81% < Q < 4% 4

Q > 4% 0.15

De erler, 8 saatlik bir periyot üzerinden hesaplanan ortalama konsantrasyonlard r. Tozkonsantrasyonlar yukar dakileri a zaman, etkilenen alandaki bütün ah slar haberdaredilecek ve uygun gaz veya toz maskesi giymeleri talimat verilecektir. Zehirli gazlar nkonsantrasyonlar n s rlar , onaylanm ilgili bir uluslararas yönetmeli e uygunolacakt r. Bütün kaz alanlar ndaki ortalama hava h , 0.3 m/dakikadan daha azolmayacakt r.

Tesiste yer alacak ilk yard m merkezi yönetimi taraf ndan, hastaneye ula m güzergah vekaza durumlar nda yap lacak i lemler, “Acil Müdahale Plan nda” yer alacak ve buhususlarda personel e itimi sa lanacakt r. lgisiz ve merakl kimselerin in aat alan nagirmeleri ve risk yaratmalar , gerek tehlike ihbar ve ikaz panolar ile gerekse fizikselengellerle veya görevli personel taraf ndan önlenecektir.

Tesiste kullan lan tüm makine, ekipman ve teçhizat her türlü yang n ve tehlike önleyicinitelikte seçilecektir. Öte yandan kapal yerlerde çal ma durumunda oksijen miktar n%17’nin alt nda oldu u göz önüne al narak d ar dan hava beslemeli maske verilecek,yüksek yerlerde çal ma durumunda, para üt tipi emniyet kemeri sa lanacak, arkkayna nda çal anlara kaynakç mi feri, ta lama ta nda çal anlara yüz koruyucu ve tüm

çilere çelik ayakkab temin edilecektir.

Yang n ç kmas na kar gerekli bütün önlemler al nacak ve yang n söndürme araçlar ,kullanma e itimi olan ki ilerin i in her bölümünde, her vardiyada bulunmas sa lanacakt r.Çal r durumda, dolu en az 10.000 litre kapasiteli; pompa, di er ekipmanlar ile birlikteuygun ba lant parçalar olan emme ve da tma hortumlar , gereç ve aletler vb. ile teçhizedilmi bir su tankeri bulundurulacakt r. Yang n söndürme hizmeti, bütün i alanlar veantiye kurma alanlar nda 24 saat boyunda haz r durumda olacakt r. Yang n söndürme


160

araçlar n yang na mümkün olan en k sa zamanda müdahale edebilmesini sa lamak içintesis müdürü uygun haberle meyi kuracak ve idame ettirecektir.

Personelin sa k hizmetleri için acil bulundurulmas gereken ilk yard m malzemeleribulundurulacak ve bu durumda olu acak t bbi at klar n yönetimde, toplanmas veta nmas nda 22.07.2005 tarih ve 25883 say Resmi Gazete’de Yay mlanarak yürürlü egiren “T bbi At klar n Kontrolü Yönetmeli i”ne uyulacakt r. Bunlara ilave olarak, kazaolmas durumlar nda gerekli olabilecek ilk müdahale malzemeleri bulundurularak,hastan n hastaneye ula lmas için bir vas ta bekletilecektir.

Tüm bunlar n yan nda Projenin izin ve ruhsat gereklerinin yerine getirilmesi ve çevreselmevzuat ile ilgili cezalar al nmas n önlenmesi aç ndan, in aat ve i letme a amalar ndadüzenleyici mevzuata uygun izleme faaliyetleri de yürütülecektir.

Tesisin in aat, i letmeye alma ve i letme a amalar ndaki takip edilmesi gereken inceleme,de erlendirme ve izleme program dahilindeki yasal ve çevreye olan duyarl k aç ndantüm izinler al nacak, ayr ca yap lmas gereken analiz ve ölçümler periyodik olarakgerçekle tirilerek, ilgili kurumlara bildirilecektir.

Gürültülü ortamlarda yap lan çal malarda, personelin bu alanlarda uzun süreli çal masengellenecek ve personelin gürültüden etkilenmemesi için kulakl k, t kaç gibi malzemelerikullanmalar sa lanacakt r. Ayr ca makinelerin rutin bak mlar yap larak gürültü

karmalar engellenecektir.

aat ve i letme a amalar nda Çevre ve Orman Bakanl , Ordu Valili i, l EmniyetMüdürlü ü, l Jandarma Komutanl , l Çevre ve Orman Müdürlü ü, l Sivil SavunmaMüdürlü ü ve Acil Durumlarla ilgili di er kurumlarla koordineli hareket edilecektir. Öteyandan Tesiste senaryolu, ihbarl veya ihbars z olmak üzere yang n ve di er acil durum

itim ve tatbikatlar gerçekle tirilecektir.

Tesisin yüksek performansta çal mas desteklemek amac yla, düzenli olarak bak m veonar m çal malar yap lacak, çal anlar n teknik emniyet, yang nla mücadele, çevre ve

letme konular nda bilinçlenmesi için gerekli e itimler verilecektir.Proje kapsam nda yer alacak üniteler ve yap lacak i lemler bu gibi tesisler için TSE ve DSstandartlar n getirmi oldu u gereklikler baz al narak yap lacak olup, bu standartlar nyetersiz ve eksik kald yerde uluslararas standartlar dahilinde hareket edilecektir. Ayr catesiste bulunan tüm ekipmanlar topraklama sistemi ile donat lacak olup, elektrik kaçaklarve bak mlar nda da özel giysi ve ekipmanlar kullan lacakt r.

Bunun yan nda, gerekli yerlere uyar ve ikaz levhalar as lacak, çal ma izinleri, i kazalar ,yang nla mücadele talimat , koruyucu ekipman kullan vb. konulu prosedürler yaz puygulamaya al nacakt r. Tüm makine ve ekipmanlar, her türlü riske kar kaliteli olarakseçilecek, personel e itilecek, tüm topraklamalar yap lacakt r.

Proje kapsam nda faaliyetten dolay etraf ndaki tesislere, meskun mahallere ve yollaramenfi bir etki beklenmemekte olup, faaliyetten kaynaklanabilecek zararlar, ilgili kurumlarile i birli i içerisinde giderilecektir. Tesiste 26.04.2006 tarih ve 5491 say Kanunlayap lan de iklik ile yeniden düzenlenen 2872 Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden

kar lan tüm mevzuat hükümlerine uyulacakt r.


161

V.1.21. Proje alan nda, peyzaj ö eleri yaratmak veya di er amaçlarla yap lacak sahadüzenlemelerinin (a açland rmalar ve/veya ye il alan düzenlemeleri vb.) ne kadaralanda, nas l yap laca , bunun için seçilecek bitki ve a aç türleri,Faaliyete ba lamadan önce, ünitelerin yap laca yada çal lacak olan alanlar n üzerindenal narak, uygun ekilde depolanan bitkisel toprak, rekreasyon çal malar kapsam ndakullan lacakt r.

Faaliyet sahibi mümkün oldu u ölçüde, çal ma alanlar içerisindeki bitki ve a açlarkoruyacakt r. E er alanlar antiye s d na kadar bozulmu sa, faaliyet sahibi zeminieski haline getirecek ve uygun bitki örtüsünü tekrar olu turacakt r. Bu tip tekrardüzenlemeler, i bitiminin sonuna kadar bekletilmeden yap lacakt r. Ayr ca in aat ve

letme çal malar s ras nda tar m ürünlerine zarar verilmesi durumunda bu zararlar dakar lanacakt r.

Geçici antiye kurma alanlar n veya çal ma alanlar n eski haline döndürülmesi, bualanlara girilmesine izin verilmeden önce alanlardaki mevcut a açlar n tipi ve miktardikkate al narak yeniden dikilmelerini kapsayacakt r.

V.1.22. Proje alan nda ve yak n çevresinde (malzeme ocaklar , beton santralleri verma-eleme-y kama tesisleri dahil olmak üzere) yeralt ve yerüstünde bulunan

kültür ve tabiat varl klar na (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kal nt lara,korunmas gerekli do al de erlere) olabilecek etkilerin belirlenmesi,Proje alan ve yak n çevresinde kay tl yeralt ve yerüstü kültür ve tabiat varl klar(geleneksel kentsel doku, arkeolojik kal nt lar, korunmas gerekli do al de erler) tespitedilmemi olup, çal malar s ras nda kültür ve di er korunmas gereken varl klar narastlan lmas nda o alandaki çal malar durdurularak mülki ve idari yetkililere haberverilecektir.

V.1.23. Di er özellikler.Bu kapsamda belirtilecek ba ka bir husus bulunmamaktad r.

V.2. Projenin i letme a amas ndaki projeler, fiziksel ve biyolojik çevre üzerineetkileri ve al nacak önlemler

V.2.1. Proje kapsam ndaki tüm ünitelerin özellikleri, hangi faaliyetlerin hangiünitelerde gerçekle tirilece i, kapasiteleri, ünitelerde üretilecek mal ve/veyahizmetler, nihai ve yan ürünlerin üretim miktarlar ,Proje enerji amaçl r. Ancak, Ordu iline verilecek olan 0.912 m³/s’lik içme suyu miktarOrdu 1 regülatörü ile çevrilen sulardan verilecektir. Regülatörden al nan sular n içmesuyuna verilecek olan 0.912 m³/s’lik miktar , santralde dü ürülmeden önce içmesuyu birbran manla isalesine verilecektir. Bu durum i letme çal malar nda dikkate al narak enerjiüretimleri hesaplanm r. Regülâtörlerin ve HES’in kesin projeleri haz rlanmaktad r.

Enerji Piyasas Düzenleme Kurulu’ndan 20.06.2007 tarihinde ve -4 say karar ileEÜ/2175-9/1532 lisans nolu “Üretim Lisans ” Ek’te verilmi tir.


162

Proje kapsam nda yer alan ana tesisler; regülatör ve yard mc yap lar , enerji tüneli, dengebacas , cebri boru ve santraldir.

119 m kotunda tasarlanan Regülatörler ile çevrilen sular, 6,8 m çap nda ve yakla k 9410m uzunlu unda bir tünel ve 108m uzunlu unda bir cebri boru ile santrale iletilmektedir.Ordu HES’in optimizasyon çal malar sonucunda kurulu güç 43,04 MWm / 42,00 MWeolarak belirlenmi ve halihaz r ko ullarda y lda ortalama 156.466 GW enerji üretimigerçekle tirilecektir. Bu güçte ve maksimum i letme su kotunda proje debisi 58,4 m³/s olmaktad r.

Ordu-1 ve 2 Regülatörleri ve Ordu HES projesinin üniteleri ile ilgili ayr nt bilgi BölümII.2.’de verilmi tir.

Projede yanürün elde edilmeyecektir.

V.2.2. Ulusal ve uluslararas mevzuatla korunmas gereken alanlar üzerine etkiler,Proje alan , etki alanlar ve yak n çevresi içerisinde kalan alanlarda herhangi bir ulusal veuluslararas koruma alan bulunmamaktad r. Proje kapsam nda regülatörlü santralyap lacak olup, suyun potansiyel enerjisinden faydalan lacakt r. Bunun yan nda yürürlüktebulunan mevzuata uyulacak, mevzuat ve teknolojik aç dan gerekli tedbirler al nacakt r.Ayr ca çal malar s ras nda kültür ve di er korunmas gereken varl klar na rastlan lmasdurumunda o alandaki çal malar durdurularak mülki ve idari yetkililere haber verilecektir.

V.2.3. Kayna n kullan lmas ve regülatör yap lar nda su tutulmas sonucu sukalitesine ve su ortam ndaki canl lara olabilecek etkiler, akarsuda mevcut bal ktürlerine ait geçi yap lar ,Projede regülatörler ile su tutma ve tünel ile su iletimi ile HES alan nda üretimyap lacakt r. Regülatörlerin olu umu sonras nda, bal klar n besinlerini olu turanfitoplanktonik ve zooplanktonik türlerin nitel ve nicel art lar nedeniyle, bal kpopülasyonlar da olumlu olarak etkileyece i dü ünülmektedir. Bunun için Ordu 1regülatörü sol sahilinde tasarlanan Bal k Geçidi vas tas yla yatak ak na ters yöndehareket etme özelli i ta yan bal klar için gerekli ortam olu turulacak r. Ordu 2 regülatörürezervuar k sa bir iletim tüneli vas tas yla sürekli olarak Ordu 1 regülatörü rezervuar naba olaca ndan, bu regülatörde bir bal k geçidi yap lmas na gerek kalmamaktad r.

Belirli miktarda durgun suyun olu mas ile besin sucul ekosistemin besin miktar nda artmeydana gelecek, ba ta su ku lar olmak üzere alana dinlenme, beslenme, bar nma hattakuluçka dönemleri için su ku lar gelebilecektir.

Sucul ortamda bir art gözükecek su ve besin zincirinde k tl olmakla beraber bazde ikliklerin meydana gelmesi kaç lmazd r. Az miktarda da olsa yeni olu acakregülatör ekosistemi ile alandaki bitki örtüsüne olumlu etki olacakt r. Ayr ca su ku lar vememeli hayvanlar için saklanma, beslenme ve bar nma alan geni leyecektir. Alana yenitürlerin giri i gerçekle ecek, de ik türler için de s nak olu acakt r.

aat a amas nda ku lar in aat alanlar ndan uzakla acakt r. Ku lar n yumurtlamadönemleri d nda faaliyetlerin sürdürülmesi ku yumurtalar n zarar görmesini


163

engelleyecektir. Karada hareket kabiliyeti olan canl lar in aat ba lad ktan sonrauzakla aca ndan yap mdan etkilenmeyeceklerdir.

Faaliyet alan nda koruma alt na al nm türlere rastlan rsa, zarar verilmeyecek; herhangibir yuvaya (yumurta bulunan) rastlan rsa faaliyet alan na yak n zarar görmeyece i bir yereta nacakt r. Yöredeki av hayvanlar n korunmas için Çevre ve Orman Bakanl nca her

l yay nlanan Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararlar na mutlaka uyulacakt r.

Gerek çok h zl ve gerekse belli dönemlerde bulan k olmas nedeniyle sahip oldu u bal ktür say oldukça s rl r.

Ayr ca 20.02.1984 tarih ve 18313 say Resmi Gazetede yay nlanan Avrupa’n n YabanHayat ve Ya ama Ortamlar Koruma Sözle mesi hükümlerinden “TürlerinKorunmas ” ile ilgili Maddelere uyulacakt r.

V.2.4. Melet rma yata na b rak lacak can suyu hesab {havza ak mlar ,havzan nözellikleri,nehir habitat n mevsimsel ihtiyaçlar ,yatak ve kesit durumu, ya -akili kisi, ekolojik potansiyel, son 10 y ll k ortalama debiler, varsa ulusal ve uluslararas mevzuatla korunan bal k türleri ve muhtemel ihtiyaçlar , su haklar (içme-kullanma veya di er amaçl kullan mlar, v.b) dikkate al nmal }, ya alan , ak mgözlem istasyonlar ve mansap can suyu ç yerini gösteren çizimler,Ordu Regülâtörü ve HES Projesi kapsam nda su temini hesaplar nda membada herhangibir sulama olmad için herhangi bir su tüketimi al nmam r. Regülâtör yerleri ileSantral yeri aras ndaki ve derivasyon noktalar nda canl hayat n devam için havzaak mlar ,havzan n özellikleri,nehir habitat n mevsimsel ihtiyaçlar ,yatak ve kesitdurumu, ya -ak ili kisi, ekolojik potansiyel dikkate al narak son 10 y ll k ortalamadebisinin % 10’u kadar bir miktar can suyu olarak b rak lm r.

Ordu 2 regülatöründe hesaplanan günlük do al ak mlar ndan son 10 y n (1999-2008)ortalama debisinin (5.58 m³/s) % 10’u olan (0.56 m3/s) can suyu b rak lm r.

Melet çay havzas na gelece i için sadece enerji üretiminde kullan lan ak mlar OrduRegülatörü su temin çal mas nda kullan lm r. Dolusavaktan at lan ayl k ak mlar ve cansuyu için rezervuar sulamas olarak girilen de erler kendi havzas nda kalacakt r.

Ordu Regülatörü -2 için son 10 y ll k ortalama ortalama Tablo 65’de ortalama debilerverilmi tir.

Ordu 1 regülatörü kendi havzas mevcut durum günlük do al ak mlar ndan son 10 y n(1999-2008) ortalama ak mlar n ortalama debisinin (18.9 m³/s) % 10’u olan (1.89 m3/s)can suyu can suyu b rak lm r.

Çamba regülatör yeri ayl k do al ak mlar (m3/s) olarak Tablo: 4.39 da verilmi tir.Çamba regülatör yeri ak mlar ndan son 10 y n ortalama debisi olan (2.28 m3/s)’nin %10’u (0.23 m³/s) can suyu b rak lm r.

Ordu 1 Regülatörünün geli meli durum ak mlar n hesaplar sonucunda günlük do alak mlar (Topçam baraj mevcut) ile Çamba baraj ndan derivasyonla gelecek ayl kak mlar, günlük ak mlar eklinde düzenlenerek toplanm , Ordu 1 regülatörünün Çamba


164

baraj derivasyonlu günlük do al ak mlar elde edilmi tir. Günlük do al ak mlardan son 10n ortalama debisi olan (21.64 m3/s) nin % 10’u olan (2.16 m3/s) can suyu b rak lm r.

Projenin tüm aylar nda 2,16 m³/s can suyu b rak lacakt r.

V.2.5. Suyun temin edilece i kayna n kullan lmas , su tutulmas sonucu mansaptaolabilecek de imler, bu de imlerin su kalitesine ve su ortam ndaki canl laraetkileri, do al ya am üzerine etkiler (heyelan, erozyon, nehir hidrolojisi, sucul ya am,sediment geli i vb.),Regülatör yerlerinin durayl , öncel çal malar n verileri do rultusunda, faylanma veolas heyelanlar ba lam nda incelemeler yap lm r.

Ordu -1 Regülatör yerinde ana kayay olu turan volkaniklerin üst seviyeleri çok tüflüdürve tüfler oldukça ayr , kille mi tir. Bunun yan s ra yakla k 10 m derinli e sahipalüvyon ekonomik olarak kald lamayacak kal nl ktad r. Bu nedenlerle durayl kyönünden bir sorunla kar la mamak için yukar da geçirimsizli in temini bölümündebahsedildi i gibi 15 m derinli inde, 2 s ra rtmal jet-enjeksiyon yap lmas durayl ksorunlar da çözecektir.

Ordu 1 regülatör yerinde bulunan volkaniklerin ayr ve tüflü kesimleri ile alüvyondayap lacak kaz larda 1/1 (Y/D), andezit ve aglomeralarda ise 1/3 (Y/D) ev e imi uygundur.Ordu regülatör yerinde yap lacak kaz klas ;

% 60 sert küskülük (b2)% 25 yumu ak kaya (c1)% 15 sert kaya (c2) olarak al nmal r.

Ordu-2 regülatörü göl alan nda Üst Kretase volkanikleri yüzlek vermektedir. Sol sahildeyüzey akmas eklinde bir heyelan mevcuttur. Göl alan n olu mas ndan sonra topu ununslanmas ile hareket edebilir. Yüzey akmas eklinde olu u, kal nl n az olmas

nedeniyle büyük bir sorun olu turaca dü ünülmemektedir. Ayr ca göl alan içerisindebulunan yamaç molozlar su hareketleri ile zaman içerisinde yamaç a ya do ruakacaklard r. Ancak kal nl klar n az olmas nedeniyle ani akma kayma gibi durays zl ksorunlar na sebep olmayacaklard r.

SedimentOrdu Regülatörü ve HES Projesi’nin yer ald Melet çay üzerinde 2238 no’lu Melet çay -Ar lar AG ’de rüsubat ölçümü yap lmaktad r. Bu istasyonda yap lan 1979-1999 arasgözlemlere göre y ll k sediment verimi 88 ton/y l/km² olarak verilmi tir. Bu de eryo unlu a (1.2) bölündü ünde 88:1.2=73 m³/km²/y l etmektedir. Buna % 30 oranda yatakyükü ilave edilirse 73+(73*0.30)=95 m³/ km²/y l olmaktad r. Bu de er Ordu Regülatörüiçin de aynen al nm r. Proje çevirme tesisi regülatör oldu u için birikebilecek sedimentçak l geçidi vas tas yla mansaba kolayca aktar labilecektir. Bu sebeple sedimentin projeiçin problem te kil etmeyece i dü ünülmektedir.

Sucul HayatRegülatörde su tutulmas na ba lan lmas yla birlikte, alanda k smende olsa flora türleriortadan kalkacakt r. Fauna türleri ise su tutma i lemlerinin ba lamas ile alandan


165

uzakla acakt r. aat faaliyetleri s ras nda olu acak gürültü düzeyleri nedeniyle karasalfauna elemanlar alandan geçici olarak uzakla abilmektedir. Ancak olu acak gürültüseviyelerinden etkilenmesi beklenen memeli ve ku türlerinin kullanabilece i alternatifhabitatlar proje alan n yak n çevresinde mevcuttur. Ayr ca proje devreye girdikten sonrasu yüzeyi alan n artmas sonucu alana yeni canl türleri gelebilecek, bu da fauna içinolumlu bir etki olacakt r. Regülatör olu umu, bir tak m ku türünün alana göç etmesineneden olacakt r

Projede regülatörler ile su tutma ve tünel ile su iletimi ile HES alan nda üretimyap lacakt r. Regülatörlerin olu umu sonras nda, bal klar n besinlerini olu turanfitoplanktonik ve zooplanktonik türlerin nitel ve nicel art lar nedeniyle, bal kpopülasyonlar da olumlu olarak etkileyece i dü ünülmektedir. Bunun için Ordu 1regülatörü sol sahilinde tasarlanan Bal k Geçidi vas tas yla yatak ak na ters yöndehareket etme özelli i ta yan bal klar için gerekli ortam olu turulacak r. Ordu 2 regülatörürezervuar k sa bir iletim tüneli vas tas yla sürekli olarak Ordu 1 regülatörü rezervuar naba olaca ndan, bu regülatörde bir bal k geçidi yap lmas na gerek kalmamaktad r.

Belirli miktarda durgun suyun olu mas ile besin sucul ekosistemin besin miktar nda artmeydana gelecek, ba ta su ku lar olmak üzere alana dinlenme, beslenme, bar nma hattakuluçka dönemleri için su ku lar gelebilecektir.

Sucul ortamda bir art gözükecek su ve besin zincirinde k tl olmakla beraber bazde ikliklerin meydana gelmesi kaç lmazd r. Az miktarda da olsa yeni olu acakregülatör ekosistemi ile alandaki bitki örtüsüne olumlu etki olacakt r. Ayr ca su ku lar vememeli hayvanlar için saklanma, beslenme ve bar nma alan geni leyecektir. Alana yenitürlerin giri i gerçekle ecek, de ik türler için de s nak olu acakt r.

aat a amas nda ku lar in aat alanlar ndan uzakla acakt r. Ku lar n yumurtlamadönemleri d nda faaliyetlerin sürdürülmesi ku yumurtalar n zarar görmesiniengelleyecektir. Karada hareket kabiliyeti olan canl lar in aat ba lad ktan sonrauzakla aca ndan yap mdan etkilenmeyeceklerdir.

Faaliyet alan nda koruma alt na al nm türlere rastlan rsa, zarar verilmeyecek; herhangibir yuvaya (yumurta bulunan) rastlan rsa faaliyet alan na yak n zarar görmeyece i bir yereta nacakt r. Yöredeki av hayvanlar n korunmas için Çevre ve Orman Bakanl nca her

l yay nlanan Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararlar na mutlaka uyulacakt r.

Gerek çok h zl ve gerekse belli dönemlerde bulan k olmas nedeniyle sahip oldu u bal ktür say oldukça s rl r.

Ayr ca 20.02.1984 tarih ve 18313 say Resmi Gazetede yay nlanan Avrupa’n n YabanHayat ve Ya ama Ortamlar Koruma Sözle mesi hükümlerinden “TürlerinKorunmas ” ile ilgili Maddelere uyulacakt r.

Proje kapsam nda çal man n incelenmesinde sucul ortama ve melet çay na regülatörler veHES alan ndan sonra kuyruk suyu ç nda etkiler olacakt r. Melet çay n; proje alan vebölgede dik yamaçlar n aras ndan geçi i, ak h artt rd ndan dolay özgül ekosistemmevcut de ildir. Özgül sucul ekosistemler nehir ve derelerin ak h n yava oldu udenize yak n k mlarda bulunmaktad r. Proje alan denize uzak oldu undan özgül suculekosistem üzerine herhangi bir olumsuz etkisi olmayacakt r.


166

Sonuç olarak bu do rudan ve dolayl etkilerin, biyotoplar, bitki örtüsü, habitat ve faunaüzerinde menfi bir etki olu turmayaca dü ünülmektedir.

V.2.6. Projenin membaa ve mansab nda varsa di er projelerin (baraj, regülatör,HES vb) belirtilmesi, ekosistem üzerindeki etkilerinin de erlendirilmesi,

Ordu Projesi tümüyle enerji üretim amaçl olup, master plan raporunda önerilen tesislermembadan mansaba do ru a daki gibidir.

Topçam Baraj ve Topçam HESKar ca Regülâtörü ve Dar ca I HESÇamba Baraj ve Dar ca II HESKirazl k Regülâtörü ve Kozbükü HESOrdu Baraj ve Ordu HES ( Ordu Baraj projesi MELET Enerji A. taraf ndanTünel ve Regülâtör Projesi Olarak de tirilmi tir.)

Projede önerilen hidroelektrik santrallerin toplam kurulu gücü 351 MW, toplam y ll kortalama enerji üretimleri ise 1105 GWh. dir.

Çal malar Melet Irma üzerinde birbiri ard na kurulu olduklar ndan bir önceki tesisinkuyruksuyu ve melet rma n suyunu kullanmaktad r. Bu nedenle ekosistem üzerinde etkilersadece enerjinin sa lanabilmesi için bas nçl geçilen noktalardad r. Dolay yla ekosistem üzerindeolu mas beklenen etkiler Bölüm V.2.6’da verilenler ile ayn r.

V.2.7. Su kayna na ait varsa di er kullan m ekilleri (mansapta kalan yerle imyerlerine ili kin su haklar , içme-kullanma, sulama, tar msal faaliyetler, bal k üretimtesisi vb) ve etkileri,Proje enerji amaçl r. Enerji amaçl olarak 58,4 m³/s’lik debi kullan lacakt r. Bunun haricindeOrdu iline verilecek olan 0.912 m³/s’lik içme suyu miktar Ordu 1 regülâtörü ile çevrilen sulardandenge bacas sonras verilecektir. Projede toplam 59,312 m³/s’lik debi kullan lacakt r.Regülâtörden al nan sular n içme suyuna verilecek olan 0.912 m³/s’lik miktar , santraldedü ürülmeden önce içmesuyu bir bran manla isalesine verilecektir. Bu durum i letmeçal malar nda dikkate al narak projelendirmeler yap lm r.

Proje üzerinde bal k üretim ve tar msal faaliyetler içim su kullan yoktur.

Melet rma nda yap lacak bütün faaliyetler DS ’nin yetkisinde olup, söz konusu proje kapsam ndade ildir. Proje kapsam nda yap lacak i lemlerde ve i letme a amas nda nehire herhangi bir kirleticimadde kar mayacak ve at lmas na da izin verilmeyecektir.

V.2.8. Yeralt ve yüzeysel su kaynaklar na olabilecek etkiler (su kullan , projedebisi, iletim kanal n uzunlu u, Irmak yata n geni li i, Irma n alüvyon yapvb. parametrelerin de erlendirilmesi ),Projede enerji amaçl 58,4 m³/s’lik debi, içmesuyu amaçl 0.912 m³/s’lik debi olmak üzere toplam59,312 m³/s’lik debi kullan lacakt r. Sap Deresi üzeriden Regülatör -2 ile al nacak sular iletimtüneli ile Regülatör -1’e aktar lacak ve oradan Yükleme odas yla Enerji tüneline verilecektir.

Projenin konusu elektrik üretimi olup yeralt sular na bir etkisi söz konusu de ildir. Tübinlenensular Melet Irma akarsu yata na b rak lacakt r. Ayr ca proje debisi üzerinde gelen debiler aynendere yata na b rak lacakt r.


167

Ordu Regülatörü ve Ordu HES projesi kapsam nda son 10 y ll k ortalama ak n %10’u olan2,16m³/ sn su Ordu -1 Regülatöründen can suyu olarak devaml b rak lacakt r.

Yan dere kat mlar ve bu dereler ait uzun y llar ak m verileri Bölüm IV de ayr nt olarakverilmi tir.

aat a amas nda olu acak evsel nitelikli at k sular, kurulacak paket at ksu ar tma tesisindear ld ktan sonra Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i’ne ve Su Ürünleri Yönetmeli i’ne uygunolarak Melet Irma na de arj edilecektir.

Projenin in aat s ras nda Esenyurt ve Hac lar Köylerinin su kuyular yerleri ölçümleri yap lm r.Koordinatlar x=407361.525 y=4527157.190 olan ve Esenyurt Köyü’ne su temini sa layan kuyutünelden 500 m uzakl kta, k rma eleme ve y kama tesisi-2’den 70 m uzakl ktad r. aat s ras ndabu yerin koruma alt na al nacakt r.

Koordinatlar x=403276.470 y=4524968.630 olan ve Hac lar Köyü’ne su temini sa layan kuyutünelden 1000 m uzakl kta, k rma eleme ve y kama tesisi-1’den 700 m uzakl ktad r.

V.2.9. Projenin i letilmesi s ras nda çal acak personelin ve bu personele banüfusun konut ve di er sosyal/teknik altyap ihtiyaçlar n nerelerde, nas l teminedilece i,Projenin i letme a amas nda idari, bak m, güvenlik ve kontrol amaçl yakla k 9 personelinçal mas planlanmaktad r. Proje alan nda çal acak olan personel için herhangi bir lojman,konut yap lmayacak olup, personelin ihtiyaçlar için santral binas ndan ve çevresindekiyerle im birimlerinden faydalan lacakt r. Santral binas n üst kat nda kontrol odas ,telekomünikasyon odas , mutfak-yemekhane, ofis, du ve WC yer alacakt r. “ nsaniTüketim Amaçl Sular Hakk nda Yönetmelik” hükümlerine ve yönetmelikte yer alankriterlere uygun olacak ekilde sa kl ve güvenli su temini sa lanacakt r. Tesiste üretimamaçl yak t kullan lmayacak olup, nma amaçl klima sistemi için elektrik enerjisindenfaydalan lacakt r.

V.2.10. dari ve sosyal ünitelerde içme ve kullanma amaçl sular n kullansonras nda olu acak at k sular n ar lmas için uygulanacak ar tma tesisikarakteristi i, prosesinin detayland lmas ve ar lan at k sular n hangi alortamlara, ne miktarlarda, nas l verilece i,Ordu HES, Ordu Regülâtörleri isletilmesi s ras nda 9 personel görev yapacakt r. Bupersonelden kaynaklanacak at k sular HES binas n yak na yap lacak s zd rmas zfosseptikte biriktirilecektir. Fosseptik belirli periyotlar ile Kabadüz Belediyesi MeclisKarar nda belirtilen ücret kar nda Belediyeye verilecektir. Bu konuya ili kinbelediyeden ilgili izinler al nacakt r.

letme s ras nda kullanma suyunun tamam n at ksuya dönü ece i senaryosu yap larakhesaplanm r.


168

Çal sacak kisi say : 9 kisiKisi bas na düsen günlük kullan m : 150 lt kisi/günGünlük Su Tüketimi : 1,35 m3/günOlusacak At ksu Miktar : 1,35 m3/gün’at ksu olu acakt r.(Tüketilen suyun tamam n at ksuya dönüsecegi varsay yap lm st r.)

Sa k Bakanl n 19.03.1971 Tarih ve 13783 Say Resmi Gazetede yay nlanarakyürürlü e giren “La m Mecras aas Mümkün Olmayan Yerlerde Yap lacak ÇukurlaraAit Yönetmelik” hükümleri gere ine uyularak yap lacak olan s zd rmas z fosseptik (40 m³)

ekil 40 ) çukuruna yap lacak olup, fosseptik doldu unda düzenli aral klarla en yak nbelediye taraf ndan ücreti kar vidanjör ile çekilecek ve belediye izni ile uygunkanalizasyon sistemine de arj edilecektir. Ayda 30 günde bir vidanjör ileuzakla lacakt r.

Fosseptik in a i leminin tamamlanmas na do ru ilgili Belediye ile protokol yap lacak vebelgeleri Ordu Valili i ( l Çevre ve Orman Müdürlü ü) ne sunulacakt r. SKKY’nin 32.Maddesi gere ince vidanjörle at k bertaraf sonucunda al nacak belgeler 3 y l süreylesaklanacak ve denetimler esnas nda ilgili kurum yetkililerine gösterilecektir.

ekil 40: Fosseptik Tip Plan ve Kesiti

Bunun yan nda i letme s ras nda olu acak at k ya lar n depolanmas (s zd rmas z kaplarda)ve sevkiyat nda “At k Ya lar n Kontrolü Yönetmeli i” uyar nca hareket edilecek ve trafoya olarak PCB içermeyen trafo ya lar kullan lacakt r.

V.2.11. Konut, sosyal ve idari tesislerden olu acak kat at k miktar ve özellikleri, buat klar n nerelere ve nas l ta nacaklar veya hangi amaçlar için ve ne ekildede erlendirilece i,Projenin i letme a amas nda bir kaz -dolgu i lemi yap lmayacak ve dolay yla hafriyatat olu umu da söz konusu olmayacakt r.

PLAN KES T


169

letme a amas nda olu acak kat at klar, çal acak personelin günlük ihtiyaçlar sonucundaortaya ç kacak evsel nitelikli kat at klar ile i letmede olu acak kâ t, plastik, metal, cam vb.geri kazan mümkün olan at klard r.

Evsel kat at k miktar ;Ki i Say : 9 ki iKi i ba na günlük olu an kat at k miktar : 1,34 kg ki i /günGünlük olu acak toplam kat at k : 12,06 kg/gün

At k s flar na göre ayr lma yap larak toplanan at klar 14.03.1991 tarih ve 20814 sayResmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren “Kat At klar n Kontrolü Yönetmeli i’neuygun olarak a kapal çöp kaplar nda torbalar içerisinde biriktirilecek ve KayadüzüBelediyesi at k döküm alan na ücreti kar nda bo alt lacakt r. Faaliyet i letmeyegeçtikten sonra olu acak lçe Belediyesinden gerekli izinler al nacakt r. Kat at klarkesinlikle yol kenar , dere kenar vb. alanlara b rak lmayacakt r.

Geri kazan mümkün olan at klar ise ayr kaplarda biriktirilerek, bu at klar geri kazan msa lamak üzere toplayan kurulu lara verilecektir.

Tesiste çal an personelin yemek ve di er ihtiyaçlar idari binada kar lanacakt r. Gerikazan mümkün olamayan evsel nitelikli kat at klar, çöp bidonlar nda görünü , koku,toz, s zd rma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek ekilde kapal biçimdemuhafaza edilecek ve faaliyet sahibi taraf ndan Belediye’nin gösterece i alanlaragötürülecektir.

Hidroelektrik Santralin i letilmesi s ras nda evsel kat at klar n d nda zaman zamanyap labilecek tamir-bak m vb. i lemler s ras nda endüstriyel nitelikli kat at klar daolu abilecektir. Bunlarda çevreyi kirletmeyecek ekilde kapal biçimde muhafaza edilecekve faaliyet sahibi taraf ndan Belediye’nin gösterece i alanlara götürülecektir.

Kat at klar n yönetimi; 14 Mart 1991 tarih ve 20814 say Resmi Gazete’de yay mlanarakyürürlü e giren “Kat At klar kontrolü Yönetmeli i”ne, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayR.G.'de yay mlanarak yürürlü e giren "Tehlikeli At klar n Kontrolü Yönetmeli i" ile04.09.2009 tarih ve 27339 say R.G.'de yay mlanarak yürürlü e giren "Tehlikeli At klar nKontrolü Yönetmeli inde De iklik Yap lmas na Dair Yönetmeli i"ne, 30.07.2008 tarihve 26952 say R.G.’de yay mlanarak yürürlü e giren "At k Ya lar n KontrolüYönetmeli i"ne, 22.07.2005 tarih ve 25883 say R.G.'de yay mlanarak yürürlü e giren"T bbi At klar n Kontrolü Yönetmeli i"ne, 18.03.2004 tarih ve 25406 say R.G.'deyay mlanarak yürürlü e giren "Hafriyat Topra , aat ve Y nt At klar n KontrolüYönetmeli i"ne, 24.06.2007 tarih ve 26562 say R.G.'de yay mlanarak yürürlü e giren"Ambalaj At klar n Kontrolü Yönetmeli i" ile 06.11.2008 tarih ve 27046 say R.G.’deyay mlanarak yürürlü e giren “Ambalaj At klar n Kontrolü Yönetmeli inde De iklikYap lmas na Dair Yönetmelik” ve ilgili di er yönetmeliklere göre yap lacakt r.


170

V.2.12. . Proje ünitelerinin i letilmesi s ras nda olu acak gürültünün kaynaklar vekontrolü için al nacak önlemler,Proje i letme a amas nda en önemli gürültü kayna türbinlerin ve jeneratörlerin çal mas

ras nda olu acakt r. Türbinden olu acak gürültü milin eksen etraf nda dönmesiyleolu acak mekanik gürültüdür. Ayr ca cebri boru ve su ak s ras nda çeperlere su vurmassebebiyle gürültü olu acakt r. Santraldeki di er gürültü kaynaklar ise binahavaland rmas ndan kaynaklanan gürültülerdir.Gürültü tekniklerinde kaynak noktas nda olu an gürültü düzeyi mesafe artt kça logaritmikorant bir ekilde azalmaktad r. Alanda kullan lacak olan türbinler, jeneratörler, motorlar nkapal ortamda çal acak olmas , kesikli olarak çal mas ve ortamdaki ünite ve topo rafikyap dan dolay Proje alan nda olu acak gürültünün çevreye etkisinin yok denecek kadarminimum düzeyde olmas beklenmektedir. Dolay yla i letme a amas nda kaynaklanacakgürültü düzeylerinin bina içerisinde kapal ortamda olu mas ve binan n içerisinde sürekliçal ma olmayaca ndan çal anlar ve çevreyi menfi etkileyecek durum söz konusude ildir.

Bunun yan s ra olu acak olan gürültünün seviyesini azaltmak amac ile santral binas ndavibrasyon ve ses emici malzeme kullan lacakt r. Proje alan nda çal acak personel 9 Aral k2003 tarihli ve 25311 say Resmi Gazete'de yay mlan “ Sa ve Güvenli iYönetmeli i” ne uygun bir ekilde, münavebeli olarak ve koruyucu giysi-gereçler iledonat larak çal lacak olup, faaliyetler s ras nda 04.06.2010 tarih ve 27601 say ResmiGazete’de yay mlanarak yürürlü e giren “Çevresel Gürültünün De erlendirilmesi veYönetimi Yönetmeli i”nde belirtilen esaslar sa lanacak ve ilgili hükümlere uyulacakt r.Ayr ca i letmeye geçtikten sonra çevresel titre im ve vibrasyon ilgili Yönetmelikte getirilende erlendirme için belli aral klarla yetkili firmalara gerekli ölçümler yapt lacakt r.

V.2.13. . Orman alanlar na olabilecek etki (orman yang nlar da dahil) ve bu etkilerekar al nacak tedbirlerin tan mlanmasProje kapsam nda i letme a amas nda sadece suyun enerjisinden faydalan lmasplanland ndan ve orman alanlar na menfi bir etki olmayacakt r. aat i lemitamamland ktan sonra uygun görülen bölgelerde (regülatör ve yol kenarlar nda,yamaçlarda, kum ve çak l alan etraf nda vb.) yeniden a açland rma ve peyzaj çal malaryap lacakt r. Proje alan ile ilgili kamula rma i lemleri yap lm olup alan n orman alaniçinde de ildir. Proje kapsam nda yang nlara kar tedbirler al nacak, ekipmanlar haz rbulundurulacak, bölgede olabilecek orman ve di er yang nlara müdahale etmek için ilgilibirimler ile koordineli hareket edilecektir.

V.2.14. Sosyal etki de erlendirmesi

V.2.15. Di er özellikler.Bu bölümde ilave edilecek bir konu bulunmamaktad r


171

V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine EtkileriV.3.1. Proje ile gerçekle mesi beklenen gelir art lar ; yarat lacak istihdamimkanlar , nüfus hareketleri, göçler, e itim, sa k, kültür, di er sosyal ve teknikaltyap hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlan lma durumlar nda de iklikler vb.Projenin ekonomik aç dan bak ld nda iki ayr olumlu kat gözlenmektedir. aat ve

letme dönemleri.

aat döneminde 250 ki i’nin çal lmas hedeflenmektedir.Bu personelin vas fs zçileri bölge halk ndan olu acakt r. Dolay yla teknik ve vas fl personelin ehir d ndan

gelecek olmas nüfus 2009 y nüfus 135.881 ki i olan Ordu Merkez için önemli bir nüfusdalgalanmas say lmaz. letme s ras nda çal acak personel say ise 9 ki i oldu undannüfus de imi ihmal edilebilir.

aat döneminde yap lacak çal malarda personel günlük tüketim ihtiyaçlar ile araçlar ngünlük yak t ihtiyaçlar ve periyodik ve ar za bak m ve onar m hizmeti ve gerekmesidurumunda malzeme teminleri bölge esnaf ndan sa lanacakt r.

aat s ras nda i in denetimi ve kontrolleri için zaman zaman ehir d ndan stanbul ba taolmak üzere büyük ehirler ve/veya ülke d ndan deneyimli mü avir ekipler de bölgeyegeleceklerdir. Bunlar n konaklamalar , yol ve yolculuk ihtiyaçlar Ordu ve bölgedensa lanacakt r. Projenin sosyal yap etkileyecek en önemli katk lar ndan biride proje içinolu turulacak yollar n proje yerle imlerin birbirlerine ula mlar kolayla racakt r. Buyollar in aat n tamamlanmas sonras köy yolu olarak hizmet verecektir. Yollar n gerekligeni likte in a edilecek olmas k mevsiminde karla mücadele için önemli bir avantajsa layacakt r. Bu etkiler ekonomik yap olumlu etki dolayl olarak sosyal hayat daetkileyecektir. Proje için ehir d ve/veya ülke d ndan gelecek personele kültürel alanlartan lacak geziler düzenlenecektir.

kinci etki ise ulusald r. Tesis enerji ihtiyac aç n temiz enerji ile kar lanmas ve ulusalsisteme ba lanmas konular ile Türkiye ekonomisine katk sa layacakt r.

sletme a amas nda 9 ki i çal acakt r. Vas fs z elemanlar bölgeden temin edilecektir.Sözkonusu proje enerji üretimi amaçl oldu u için kamu yarar söz konusudur. En önemli etkiise bu tip projelerden üretilen enerjinin dü ük maliyetli olmas ve ucuza enerji kullanmam zyönünde geli meler sa lamas r.

V.3.2. Çevresel fayda-maliyet analiziProjenin gerçekle mesi ile birlikte yöre ve ülke ekonomisine katk sa lanacakt r.Hidroelektrik santralde üretilecek enerjiyle ulusal enerji sistemine katk sa lanacakt r. Buüretim ba ba na en temiz enerji kayna olarak çevre korumaya yönelik bir faaliyettir.Çevresel fayda maliyet analizi s ras nda direk ve dolayl maliyetler de erlendirilirkenprojeden beklenen fayda esas olarak enerji üretimi kabul edilmi ve dolayl faydalar gözönünde tutularak de erlendirmeler yap lm r.


172

Projenin direkt maliyetleri; toplam yat m bedeli ve y ll k i letim giderleri olarak eleal nm r. Toplam yat m maliyeti; in aat maliyetlerinin yan s ra, yap lacak kamula rmave di er maliyetleri içermektedir.

Projenin Ordu Merkezi’ne içmesuyu temini sa layacak olmas önemli faydalardand r.

Projenin in aat çal malar s ras nda çevre kirlili ine sebep olabilecek toz olu umu, hafriyatfazlas malzemenin depolanmas , kat at klar n ve at ksular n toplanmas için gerekentedbirlerin al nmas yat mc firman n sorumlulu unda olacakt r. Yat mc firma taahüütetti i bütün yükümlülüklerini yüklenici firmalardan da (müteahhit) sa lanmas teminedecektir. Çevre kirlili ini önlemek için ihtiyaç duyulan yat mlar yapacak ve raporiçerisinde de belirtilen yönetmeliklere, bunlar n getirdi i s r de erlere ve kurallarauymakla yükümlü olacakt r. Belediyeler ve ilgili kurulu larla yaz malar yaparak gerekenizinleri alacakt r.

HES projelerinin di er elektrik üretim ekillerine nazaran çevresel aç dan temiz birüretimdir. Bununla birlikte yerel üretim oldu undan transfer kay plar olmadan sa lanmas ,yerel i imkanlar sa lamas , dolayl i imkanlar ve istihdam sa lamas aç ndan da faydalbir projedir.

Bu tip tesisler, Avrupa ve Dünya standartlar nda çevreye en zarars z tesis tiplerinden biriolarak kabul edilen ve yenilenebilir kaynak olan hidrolik enerji ürünüdür. Tüm Dünyada veAvrupa'da çevreciler taraf ndan desteklenmekte ve te vik edilmekte olup yenilenebilirkaynak enerjileri, ye il enerji olarak da adland lmaktad r.

Üretim s ras yla suyun türbinlerden geçirilmesi ile potansiyel enerjisi ilk önce mekanikenerjiye, daha sonrada jeneratörlerden geçirilerek suyun mekanik enerjisi elektrik enerjisineçevrilmesiyle elde edilmektedir. Bu i lemler s ras nda suya herhangi bir kimyasal vb.madde kar lmayacak olup, sadece sudan elektrik enerjisi elde edilecektir.

Proje ile birlikte lokal olarak arazideki flora elden ç kacak, ancak bu durum bu floran nneslinin devam aç ndan bir problem te kil etmeyecektir.

aat ve i letme a amalar nda yörede istihdam ve i imkanlar nda art olacak, gerekli olanmalzemelerin bölgeden temini ile bölgenin ekonomik yap na fayda sa lanacakt r.


173

BÖLÜM VI: LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLAB LECEK VESÜREN ETK LER VE BU ETK LERE KAR I ALINACAK ÖNLEMLER

VI.1. Arazi slahProje Alan n in aat a amas nda bitkisel toprak yüzeyden s yr larak hafriyat alan nda ayrbir bölme de depolanacakt r. Bu bitkisel toprak in aat bittikten sonra çevredüzenlenmesinde kullan lmak üzere hafriyat depo alan nda depolanacakt r.

aat sonras proje alan ndan sökülecek olan k rma-y kama-eleme ve beton santrallerininyerine dolgu yap lacak ve yüzeyi bitkisel toprakla kaplanarak ye illendirilecektir. aatsonras proje alan n büyük bir bölümü tekrar ye illendirilecektir. Bu ekilde projealan n tamam na yak ye il alan içinde kalacakt r. Tesisin ekonomik ömrü 50 y l olarakplanlanm r. Tesis su ak oldu u sürece çal acakt r. 50 y ll k ekonomik süre,makinalar n bak mlar n düzenli yap lmas ve gerekti inde modernizasyona gidilmesi gibiönlemlerle çok daha fazla uzat labilecektir.

aat ve i letme süresinde proje alan nda veya çevrede olumsuz kal bir etkiolmayacakt r. Sadece in aat süresinde çevreye patlamalardan ve kaz lardan dolay olumsuzbir zarar verilecek bunlarda in aat bittikten sonra tekrar rehabilite edilecektir. letmesüresince çevreye olumlu yada olumsuz bir etkisi olmayaca için proje kapat ld ktan sonraproje alan nda herhangi bir rehabiliteye ihityaç duyulmayacak. Sadece mevcut i letmebinalar kalacak bunlarda proje sonunda sökülecek düzeltilecek ve hafriyatlar uygun biryere götürülecektir.

VI.2. Proje alan , malzeme ocaklar , beton santrali ve k rma eleme ve y kamatesisinde yap lacak arazi slah ve reklamasyon çal malar ,Proje sahas ndaki reklamasyon çal malar , arazi slah edilip stabil hale getirildikten hemensonra ba layacak olup, slah çal malar sonunda arazi, yeni yap lacak projeye veya bitkiekimine uygun hale getirilecek, gerekli görülen yerler (regülatör alan ve yol kenarlar ,yamaçlar vb.) bölgenin do al vejetasyon yap na uyumlu ekilde ye illendirilecektir. Projekapsam nda ocak alan bulunmamakta sadece kum-çak l ocaklar bulunmaktad r.

V1.3. Mevcut su kaynaklar na etkiler,Faaliyetin sona ermesi ve arazi slah çal malar ndan sonra, arazide faaliyet ile ilgili bir

lem yap lmayaca ndan mevcut su kaynaklar na proje sahas ndan herhangi bir etkibeklenmemektedir. Saha slah plan , suyun slah edilmi yüzeyde birikmesini önleyecekekilde ilgili kurumlar n görü leri do rultusunda geli tirilecektir.


174

BÖLÜM VII: PROJEN N ALTERNAT FLER(Bu bölümde yer seçimi, teknoloji, al nacak önlemler, alternatiflerin kar la lmasve tercih s ralamas belirtilecektir.)

Kurulu güç optimizasyonu ile ilgili bölümlerde aç kland üzere, Ordu HidroelektrikSantral Projesi, üzerinde yer ald Melet rma n 125,00 ve 35,00 m kotlar aras ndakidü ü imkan de erlendirmeye yönelik olarak teklif edilen projeye alternatif olabilecekkanal santral niteli inde ba ka projeler geli tirme imkan bulunmamaktad r. Proje içinÜretim Lisans ’da al nm r.


175

BÖLÜM VIII : ZLEME PROGRAMI

VIII.1.Faaliyetin in aat için önerilen izleme program , faaliyetin i letmesi ve i letmesonras için önerilen izleme program ve acil müdahale planFaaliyetin özelli i bak ndan, i letme s ras nda olu abilecek kaza, sabotaj durumlar vedi er insan ve çevre sa aç ndan risk ta yan durumlar MELET ENERJ ELEKTR KÜRET M VE T C.A. .’nin kontrolü ile önlenmeye çal lacakt r. Tüm riskler belirlenecekve buna göre tedbirler geli tirilecektir. Risk ta yan olumsuzlar n olu umu durumundaBölge Jandarma Komutanl ile irtibat kurulup gerekli i birli i sa lanacakt r.

Görevli olmayan personel ve yetkisiz ki ilerin, proje alan na giri i engellenecektir. Bualanlara giri ve ç lar kontrollü olarak yapt lacak, uygun yerlere uyar levhalaras lacak, personelin, gerek kamyon ve gerekse yükleyicilerin yükleme ve bo altma

lemleri s ras nda araçlar n çevresinde bulunmalar engellenecektir. Olu abilecek kazalarakar bir araç, daimi haz r bulundurulacakt r. Yaralanan personel h zl bir ekilde en yak nsa k birimine ula lacakt r.

Yukar da anlat lan tüm önlemler ile ilgili bir talimatname haz rlanarak, tüm personeletebli edilecek ve ayr ca tesis çevresinde uygun yerlere as lacakt r.Ordu Regülatörleri, Ordu HES, malzeme ocaklar , k rma-y kama-eleme tesisi ve haz rbeton üretim tesisleri projesi kapsam nda hem in aat s ras nda, hem de i letme s ras ndaolu abilecek acil durumlar için acil eylem plan haz rlanarak kurum onaylar al nacakt r.Haz rlanacak olan Acil Eylem Plan nda a da verilen hususlar dikkate al nacakt r.

Acil Eylem Plan

Amac ;

Acil durum artlar do al afetler (yang n, deprem, y ld m dü mesi vb.), yollar nkapanmas , haberle me kay plar , tesis içi kazalar, yanl i letme, düzensiz bak m, personeldalg nl , vb. sonucunda olu abilir. Bu durumlar önlemek amac yla plan haz rlanacakt r.

Acil eylem ekibi;

antiye efi taraf ndan bir acil müdahale ekibi görevlendirilecek ve bu personele e itimlerverilerek görevleri belirtilecektir. Mevcut personelin örgütlenmesi ve hareket plan nhaz rlanmas ndan kilit konumdaki idareciler sorumludur. Karma ay en aza indirecekplan n ba ar yla uygulanabilmesi için, her bir personelin acil durumda üstlenece isorumlulu u bilmesi gerekmektedir.

Kazalar;

aat s ras nda olabilecek kazalar yaralanmalara ve hatta ölümlere neden olabilmektedir.En yak n hastaneden olas yaralanma durumlar nda yararlan lacakt r.

Birisi yaralad nda a daki yol izlenecektir:• lk yard m uygulamas yap r,• Derhal acil/t bbi yard ma ba vurulur,


176

• Alanda daha fazla zarar önlemek için emniyete al r,• Yang n olas ara r,• Dökülen maddeler temizlenir,• bbi yard m ve kurtarma ekibi için alan temizlenir.

Yak t, ya , benzin veya di er zararl s lar da, kaza sonucu yüzey sular na kar abilir.Yak t veya di er zararl maddeler suda yüzer halde görüldü ünde itfaiye aranacak veyard istenecektir. Yak t, ya , benzin ve di er benzeri yüzen maddeler s rma yolu ilesudan ayr lacakt r. Bu maddeler toplanarak s zd rmas z kaplarda biriktirildikten sonra“Tehlikeli At klar n Kontrolü Yönetmeli i”ne uygun olarak bertaraf edilecektir.

lk Yard m ve Kurtarma Ekiplerinin Görev ve Sorumluluklar

I. Acil Duruma Haz rl ki. Ekip lideri, bölgesinde bulunan ekip üyelerini iyi tan mal , ekip uygun aral klarla bir

araya gelmelidir. Toplanma i inin organizasyonunu ekip lideri yapar.

ii. Bütün ekip üyeleri, bölgelerinde hangi bölgelerde hangi tür yaralanma riskibulundu unu bilmelidir.

II. Acil Durumdai. Acil durumda, ekip üyeleri sorumluluk bölgelerinde yaral ara rmas yaparlar. Bu

konuda gerekirse ekip lideri görev da yapabilir.

ii. Yaral tespit edildi inde hemen ilkyard m faaliyetine ba larlar. Ancak ilkyard mkonusunda tereddüde dü ülürse, yetkili birinin gelmesini beklemek gerekir.Yaral n durumunu kötüle tirebilecek bir giri imde bulunulmamal r.

iii. lkyard m faaliyetleri esnas nda liderin görevlendirece i bir üye ambulans ngelebilece i en uygun yol kav na giderek gelen arac olay bölgesine yönlendirir.

iv. Ambulans geldikten sonra, istenmesi halinde ekip üyeleri ilkyard m faaliyetlerineyard mc olur.

v. lkyard m i lemleri esnas nda bölgeye ilgisiz ki ilerin giri ini engeller.

vi. Acil durum sonras yaral tespit edilmemi se, ekip üyelerinin say yap r veüyeler, ekip liderinin ba kanl nda toplu olarak haz r bulunur.

Yang nÖzellikle ormanl k alanlardan yang na hassas bölge olmas nedeniyle, in aat a amas nda,özellikle kurak mevsimlerde antiye sahas d nda ate yak lmayacak ve yap lacakçal malarda yang n ç kmamas için gerekli tedbirler al nacakt r.

Bununla beraber yang n ç kmamas ile ilgili tedbirlerin yan s ra, muhtemel yang nlar n ensa sürede söndürülmesi amac yla gerekli tedbirler al nacakt r.

Olas bir yang na kar çal ma alan nda gerekli yerlere yang n söndürücü alet ve ekipmankonulacakt r. Kamp alan nda 1 adet su deposu halihaz rda bekletilecektir.

Yang n Mücadele Ekiplerinin Görev ve Sorumluluklar


177

I. Acil Duruma Haz rl ka)Ekip lideri bölgesinde bulunan ekip üyelerini iyi tan mal , ekip uygun aral klarla bir

araya gelmelidir. Toplanma i inin organizasyonunu ekip lideri yapar.

b)Bütün ekip üyeleri, bölgelerinde hangi bölgelerde hangi tür yang n riskibulundu unu bilmelidir. Yine hangi tür yang nda ne ekilde ve hangi tür söndürücüile müdahale edilece i bilinmelidir.

II. Acil Durumdaa)Acil durumda, ekip üyeleri sorumluluk bölgelerinde yang n ara rmas yaparlar. Bu

konuda gerekirse ekip lideri görev da yapabilir.b)Yang n tespit edilirse veya acil durumun kendisi yang n ise ekip lideri kontrolünde,

panik yapmadan söndürme faaliyetlerine ba lar.

c)Söndürme faaliyetleri esnas nda liderin görevlendirece i bir üye itfaiyeningelebilece i en uygun yol kav na giderek, itfaiyeyi yang n alan na yönlendirir.

d) tfaiye geldikten sonra, istenmesi halinde ekip üyeleri söndürme faaliyetlerineyard mc olur.

e)Yang n söndürme i lemleri esnas nda bölgeye ilgisiz ki ilerin giri ini engeller.

f) Acil durum sonras yang n tespit edilmemi se, ekip üyelerinin say yap r veüyeler, ekip liderinin ba kanl nda toplu olarak haz r bulunur.

Deprem;Deprem s ras nda ve sonras nda personelin almas gereken önlemler liste halindeözetlenmi tir:

Deprem esnas nda:

ç mekanda iseniz, sa lam bir masa veya s ra alt na girin. Pencere, kap e i, a rmobilya veya araçlar n uza nda durun. Bina sallan rken merdiveni kullanmay n.

ar da iseniz, aç kl a ilerleyin, bina ve enerji hatlar ndan uzakla n.

Araba sürüyor iseniz, emniyetli bir yerde durun ancak d ar ç kmay n. Köprüüzerinde, kav akta veya tünelde durmay n. Mümkün oldu unca çabuk trafikten

n. A aç, elektrik lambalar , enerji hatlar veya levhalar n alt nda durmay n.

Depremden sonra:

Sakin kalmaya çal n.

Derhal amirinize haber verin. Tüm elemanlar say n, emniyette veyaralanmam olduklar ndan emin olun. Yaral lar bildirin.

Kontrole ç n. Bu a amada öncelikler listesini izleyin.

Yap sal hasarlar denetleyin. E er emniyetli görünmüyor ise yan na yakla may n.

Denetleme ve kontrol tamamland nda bulgular derhal amirinize bildirin.


178

Tablo 65’de acil durum ekibinin görev ve sorumluklar verilmi tir.

Tablo 65:Acil Durum Ekibinin Görevleri

Kurulan Servisler GöreviKontrol Merkezi veKarargah

kaz ve Alarm Haberlerini Almak, Yaymak, Üniteler Aras ndaki Haberle meyi, Sevk ve dareyiSa lamak

Emniyet ve K lavuz Yang n Söndürme Alet ve Araçlar n Geçece i Yollar Aç k Bulundurmak, Asayi i Bozacak vePanik Yaratacak Vakalara Meydan Vermemek

Kurtarma Yang n An nda Can ve Mal Emniyetini Sa lamak, Yang n Söndürme Alet Ve Araçlar nGeçece i Yollar Aç k Bulundurmak

lkyard m Yan k ve Yaral Varsa Temiz Havaya Ç kartmak, Yaral n Durumuna Göre Gerekli MüdahaleyiYapmak

Sosyal Yard m Tehlike S ras nda Personeli Durum Hakk nda S k S k Ayd nlatmak, Morallerini KuvvetlendirmekMoral Bozucu Söylentilerin Ç kmas Önlemek

Teknik Onar m Teknik Servislerde Meydana Gelecek K sa Zamanda Yap lmas Gereken Basit Bozukluklar n AcilBak m Ve Onar mlar Yapmak, Faaliyetlerin Devaml Sa lamakt r.

nt -Dökülme Acil Durum Müdahale Plan

• Yol veya Toprak Kirlenmesi;

Karayolu üzerine; ya ve akaryak t, boya vb. maddeler dökülebilir. Bu maddelerinkarayolu üzerine dökülmesi sonras ilk 30 dakika içinde yap lacaklar kirlili inengellenmesi aç ndan önemlidir.

Kaza sonras nda herhangi bir s nt ve/veya dökülme durumunda yap lacaklar unlard r:

nt kayna belirlenip mümkünse s nt durdurulacakt r,

nt n yay lmas önlemek amac yla çevresine kum torbalar koyulacakt r,

Büyük s nt larda, arazinin e imine göre s nt n alt ucunda küçük bir kanalaç lacak ve içi emici malzeme ile doldurulup s zan malzemenin burada birikmesisa lanacak, böylece s nt n yeralt suyuna kar mas engellenecektir,

Kirletici malzeme, kirlenen emici malzeme ve toprak, uygun büyüklük vesa laml kta torbalara koyulup üzeri etiketlenecektir.

nt ve döküntünün 50 litreden fazla olmas durumunda, kaza derhal antiye efinerapor edilecektir.

Karayolu üzerinde kaza yapan kamyon, i makinesi vb. araç, mümkün oldu uncaçabuk normal pozisyonuna getirilerek daha fazla s nt ve dökülmenin olu masönlenecektir.

bbi at klar, konuldu u k rm torbalar n patlamas veya ba ka bir nedenle etrafayay lmas durumlar nda dezenfekte edilecektir.


179

Su Kaynaklar na Olan S nt lar;

Herhangi bir kaza sonucunda, su kaynaklar na olabilecek ya -akaryak t ve kimyasalmadde s nt lar nda s nt n yay lmas engellemek ve toplamak üzere emici dubalarkullan lacakt r. Emici dubalar n içleri emici lifli malzeme ile dolu olacakt r. S nt nbüyüklü ü ve su kayna n debisi dikkate al narak, s nt tamamen toplan ncaya kadargerekti inde birkaç s ra duba kullan lacakt r. Su kayna n su kalitesi, s nt n meydanageldi i alan n mansap ve membas nda izlenecektir.

Kirlili i Önleyici Ekipman ve Malzemeler

Kum: Yol ve toprak üzerinde olu an kirlili i emdirmek ve yay lmas önlemek içinkum iyi bir malzemedir. Ancak kumun kuru olmas gerekir.Tala : Yola ve topra a dökülen s maddelerin yay lmas önlemek amac yla talada kullan labilecek maddelerdendir.Teneke, varil vb. ambalajlardan olu an s nt larda ise malzeme derhal sa lam birteneke, varil vb.ne bo at lacakt r.Emici dubalar (en az 30 m).Emici yast k (10 m2).

Lastik eldiven, özel giysiler ve ki isel koruyucu ekipmanlarVakum pompas .Kimyasal maddeye dayan kl varil (en az 100 lt).Sa lam plastik torba.

ZLEME PLANI;

Proje kapsams nda in aat ve i letme a amas nda meydana gelecek çevresel etkiler ile ilgiliizleme plan Tablo 66.’da verilmi tir.


180

Tablo 66: ORDU HES (Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve Beton Santralleri)zleme Program

amaHangi

Parametrelerinzlenece i

ParametrelerinNeredezlenece i

Parametrelerin Nas l zlenece i/hangi tip ekipmanla izlenece i

Parametrelerin NeZaman Hangi

kl ktazlenece i

aat A amasaat Tarihi, kültürel ve

arkeolojik varl klarArazi Gözlem Kültür

varl narastlan ld nda

aat Erozyon/Çamurnt

Çal ma alan nda ndirgeyici önlemlerin tanzim edilipedilmedi i kontrol edilmelidir.

-Yüzeysel sular gözle kontrol edilmelidir.

-Her gün bir kez - Y a m u rlu v e r ü z g a r l

havalarda ertesi günaat Toz (PM10) Proje alan nda toz

ölçümü yap lm r.Ayr ca çevreden ikayet

oldu unda da ikayetnoktalar nda ve izlemedönemlerinde ölçüm

yap lacakt r.

Toz ölçümü, Çevre ve OrmanBakanl ndan Yeterlik Belgesi alm

kurulu lara yapt lm r.

-6 ayda bir - ikayetoldu unda

aat Evsel at k su Çal ma alan nda antiye alan nda yap lacak olanzd rmas z fossepti in Kabadüz lçe

Belediyesi vidanjörü ilebo altt ld na dair tutanaklara

bak lacakt r.

% 80 oran ndaDoldukça

aat Hafriyat at antiye ve çal maalan nda

(yükleme-bo altma-ta maras nda)

aat a amas nda olu acak hafriyatmalzemesinin uygun k mlar haz r betonüretiminde, in aat i lerinde, yol yap m veonar m i lerinde kullan lacak olup, uygunolmayan k mlar da belirlenen hafriyat

depo sahalar nda depolanacakt r. Bualanlar n d na hafriyat art malzemenin

at p at lmad izlenecektir.

Günlük

aat Kat At klar Çal ma ve kampalan nda

Gözlemlerle tespit edilecek, Kabadüz lçeBelediyesi çöp depolama sahas na katat k ta yan kamyonlar n tutanaklar

tutulacakt r.Ayr lan at klar n geri kazan m amaçl

kurulu lara teslim edildi ine dairtutanaklar incelenecektir.

Günlük

aat At k motor ya larve bitkisel at k

ya lar

nt n olabilece iantiye ve

çal ma alan ndaki imakinelerinin hepsinde

Gözlemsel olarak bak lacakt r. At kya lar n geçici olarak depoland na dair

kay tlara bak lacakt r. Günlük olaraknt , döküntü olup olmad kontrol

edilecektir. S nt ve döküntü an ndakay t tutulacak ve antiye efine haber

verilerek s nt -döküntü acil müdahaleplan uygulanacakt r.

ll k olarak At k Ya lar n KontrolüYönetmeli i gere i Ek-2 formlar n

doldurularak l Çevre ve OrmanMüdürlü ü’ne düzenli olarak

gönderildi ine dair belgelere bak lacakt r.Yine al nan ya miktarlar kontrol

edilecektir.

Günlük


181

Tablo 66: ORDU HES (Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve Beton Santralleri)zleme Program (Devam )

amaHangi





kl ktazlenece i

aat Tehlikeli At klar Çal ma ve kampsahalar

Ya , yak t, boya vb. bula eldiven,üstüpü, ambalaj vb. at klar ayr olarak

biriktirilecek ve belirli miktara ula ncalisansl ta lar vas tas ile lisansl

bertaraf tesisine gönderilecektir. Ulusalat k ta ma formu l Çevre ve Orman

Müdürlü üne gönderilecektir.ll k olarak Tehlikeli At klar n KontrolüYönetmeli i gere i At k beyan formu

doldurularak l Çevre ve OrmanMüdürlü ü’ne gönderildi ine dair

belgelere bak lacakt r.

Günlük

aat Gürültü Çal ma alan nda veal ortamlardaki en

yak n konutta

Gürültü ölçüm cihaz ile, ÇevreselGürültünün De erlendirilmesi ve

YönetimiYönetmeli i’ne uygun olarak yetkililaboratuarlara ölçüm yapt lacakt r.

6 ayda bir belirlenennoktalarda gürültü

ölçümleri yap lacakt r.ikayet oldu unda daikayet noktas nda

ölçüm yap lacakt r.aat Yerel ve ekonomik

aktivitelerin zarararamamas

Çal ma alan nda Gözle kontrol edilecektir. ikayetnoktas nda kontrol yap lacakt r.

Günlük

aat Sa veGüvenli i

Kamp ve çal masahas nda

Kanunu ve Yönetmeli i gereklerikontrol edilecektir Periyodik kontrollisteleri doldurularak Kanunu ve

Yönetmeli i gerekleri kontrol edilecektir.Ayr ca Risk analizi ve Sa ve

Güvenli i Yönetim program na görekontrol edilecektir.

çi sa yönünden gürültü ölçümleriyapt lacak gürültü derecesi 80 desibeli

geçmeyecektir. Geçmesi durumundaçilere ba k, kulakl k veya kulak

kaçlargibi uygun koruyucu araç ve gereçler

verilecektir. Toz ç karan i lerde çal ançilere, i in özelli ine ve tozun niteli inegöre uygun ki isel korunma araçlar ile

maskeler verilecektir.

Günlük/Haftal k/Ayl k

aat Halk n Güvenli i Çal ma alanlar nda kaz panolar n yerinde olup olmad ,reflektör lambalar n çal p çal madkontrol edilmelidir. Patlatma öncesinde

halka duyuru yap lmal ve patlatmasahas nda kimsenin kalmamas

sa lanmal r. Güvenlik personelitaraf ndan çal ma alan na görevlidenba kas n girmemesi sa lanacakt r.

Günlük


182

Tablo 66: ORDU HES (Ordu HES, Ordu Regülâtörleri, Malzeme Ocaklar , K rma-Y kama-Eleme ve Beton Santralleri)zleme Program (Devam )

amaHangi





kl ktazlenece i

letme A amasletme Evsel At k su Tesis sahas zd rmas z fossepti in Kabadüz lçe

Belediyesi vidanjörü ilebo altt ld na dair tutanaklara

bak lacakt r.

Ayda bir

letme Kat at klar Tesis sahas Gözlemsel olarak izlenecektir. Katat klar n

Kabadüz lçe Belediyesinin çöpdepolama sahas na araçlarla

gönderilmesi s ras nda tutulantutanaklara bak lacakt r.

Ayda bir

letme Bitkisel at kya lar

Tesis mutfa nda Bitkisel at k ya lar s zd rmazkaplarda

biriktirilip, lisansl geri kazan mtesislerine

verilecektir. Ulusal at k ta maformlar l

Çevre ve Orman Müdürlü ünegönderilecektir.

Ayda bir

VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda. Yeterlik Tebli i'nde "YeterlikBelgesi alan kurum/kurulu lar n yükümlülükleri" ba n ikinci paragraf nda yeralan hususlar n gerçekle tirilmesi ile ilgili programÇED Olumlu Belgesi al nmas ndan sonra in aat süresince izleme raporlar haz rlanarak 6ayda bir Çevre ve Orman Bakanl ’na sunulacakt r. zleme raporunda, Bölüm VIII.1’deverilen izleme plan ndaki hususlar ile ÇED raporunda verilen taahhütlere uyulupuyulmad kontrol edilecektir. zleme Kontrol Formu EK’te verilmi tir.


183

BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI

(Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halk n nas l ve hangi yöntemlerlebilgilendirildi i, proje ile ilgili halk n görü lerinin ve konu ile ilgili aç klamalar nÇED Raporuna yans lmas )

Proje kapsam nda “Çevresel Etki De erlendirmesi Yönetmeli i”nin 9. maddesi

hükümleri do rultusunda “Halk n Kat m Toplant ” düzenlenmi olup, toplant yeri

Valilikle birlikte belirlenmi tir. Toplant saati, yeri ve konusunu belirten ilan metni; Ulusal

Yerel Gazetelerde yay nlanm r. Toplant da faaliyetin gereklili i, bu bölgenin seçilme

nedeni, projenin gereklili i, istihdam, depremsellik, çevresel aç dan al nacak önlemler

hakk nda bilgi verilmi , halk n görü ve dü ünceleri de erlendirilerek sorular na cevap

verilmi tir.

Proje kapsam nda 21 Haziran 2010 tarihinde saat 14:00’da Kabadüz lçesi Kabadüz

Lisesi Toplant Salonunda “Halk n Kat m Toplant ” gerçekle tirilmi tir. Toplant larda

ço unlukla istihdam konusu dile getirilmi , kamula rman n nas l gerçekle tirilece i

konusunda bilgi istenmi , faaliyetin gerçekle tirilmesi ile meydana gelebilecek zararlar n

faaliyet sahibi taraf ndan kar lanmas iste i dile getirilmi , projenin ülke ve bölge

ekonomisine faydal olaca belirtilmi tir.

Proje ile ilgili olarak “Bilgilenme Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplant ”

yap lm olup, toplant ya kat lan ilgili kurumlar n görü ü do rultusunda haz rlanan format

do rultusunda söz konusu “Çevresel Etki De erlendirmesi Raporu” haz rlanm r. aat

ve i letme a amalar nda mer-i mevzuat çerçevesinde hareket edilecek, gerekli izleme ve

itimler bu mevzuata uygun gerçekle tirilecektir.


184

BÖLÜM X: YUKARIDAK BA LIKLAR ALTINDA VER LEN B LG LER N

TEKN K OLMAYAN B R ÖZET

(Projenin in aat ve i letme a amalar nda yap lmas planlanan tüm çal malar n veçevresel etkiler için al nmas öngörülen tüm önlemlerin, mümkün oldu unca basit,teknik terim içermeyecek ekilde ve halk n anlayabilece i sadelikte anlat lmas )

Ordu HES projesi, Ordu ilinin Kabadüz ilçesi yak nlar nda Melet rma üzerinde yeralmaktad r. Proje alan 1/25 000 ölçekli G39-b2, G39-b3, G39-b4 paftalar içerisinde 40º50' - 40º 54' kuzey enlemleri ile 38º 47'- 38º 55' do u boylamlar aras nda kalmaktad r.Projenin çevirme yap lar olan Ordu 1 ve Ordu 2 regülatörleri Kabadüz lçe merkezinin 6 ve7 km bat -güneybat nda, hidroelektrik santral ise yine ilçe merkezinin 3 km kuzey-kuzeydo usunda planlanm r. 115 m talveg kotundaki Ordu 1 regülatörü 400 450 Do u –45 22 200 Kuzey; Ordu 1 regülatörünü derivasyonla takviye amaçl Ordu 2 regülatörü 399660 D – 45 21 970 K; türbinlenecek sular bir kuyruksuyu kanal vas tas yla 35 m kotundaMelet rma na de arj edecek hidroelektrik santral 399 660 Do u - 45 27 300 Kuzeykoordinatlar ndad r. Ordu 1 regülatörü ile kuzeydo u yönündeki Ordu HES aras ndakimesafe ku uçu u yakla k 10 km’ dir.

Ordu HES Projesinin in as ile 42 MW’lik bir kurulu güç devreye girecek ve halihaz rko ullarda y lda ortalama 156,499 GWh enerji üretimi gerçekle tirilecektir. Yük faktörü %42,6 olan hidroelektrik santral, günlük regülasyon sa lanarak kurulu güçle üretim yapmashalinde y lda 3726 saat çal acakt r.

Önerilen proje kapsam nda yer alacak faaliyet üniteleri a da s ralanm r.Ordu RegülatörleriEnerji TünelleriDenge BacasCebri BoruSantral BinasYakla m Yollar ( aat sonras yak n yerle imler taraf ndan kullan lacakt r.)aat için kullan lacak saha ve tesisler;

• Malzeme ocaklar• rma-y kama-eleme tesisi• Beton santralleriolup söz konusu tesisler projenin in aat tamamland nda sökülecektir.

Yap lan flora ve fauna çal malar nda proje alan nda endemik tür bulunmam r. Hemin aat döneminde hem de i letme döneminde flora ve fauna türlerine kal bir zararverilmeyecektir.

Projelendirme yap lacak alan hazine arazisi olup, herhangi bir amaçla kullan lmamaktad r.

Ordu ili Karadeniz ikliminde yer almaktad r.


185

Proje alan ve yak n çevresinde Koruma alanlar (Duyarl Yöreler, Milli Parklar, Tabiatparklar , Sulak alanlar, Tabiat an tlar , Tabiat koruma alanlar , Yaban Hayat Korumaalanlar , Bo aziçi Kanuna göre koruma alt na al nan alanlar, Biyogenetik rezerv alanlar ,Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanlar , çme veKullanma Su kaynaklar ile ilgili koruma alanlar , Turizm Alan ve Merkezleri ve korumaalt na al nm di er alanlar) bulunmamaktad r.

Projenin in aat safhas nda çal an personelin kullanma suyu ihtiyac sahaya getirilecekebeke ile sa lanacakt r. aat çal malar safhas nda araçlar yak t olarak mazot

kullanacaklard r. aat ve i letme döneminde meydana gelecek evsel nitelikli at ksularfosseptikte toplanarak uzakla lacakt r.

rma-y kama-eleme tesisinde malzemenin y kanmas sonras nda ve Haz r betonsantralinde mikser y kama i lemleri sonucu ortaya ç kacak at k sulardaki ask da kat madde(AKM) konsantrasyonu ve bulan kl k oldukça yüksektir. Bu at ksular yap lacak çöktürmehavuzunda dinlendirildikten sonra Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i Tablo 7.5 ve 1380ay Su Ürünleri Yönetmeli i’ne uygun olarak dereye de arj edilecektir. l Çevre ve OrmanMüdürlü ü’nden de arj izni al nacakt r.

Toz at klar olumsuz etkilerini azaltmak için gerek in aat ve gerekse i letme s ras nda yollarslanmal r. Is nma at klar n partikülleri ise ihmal edilecek boyutlardad r.

Söz konusu projeden kaynaklanacak gürültü kirli i için 25862 say Resmi Gazete’deyay mlanarak yürürlü e giren “Çevresel Gürültünün De erlendirilmesi ve YönetimiYönetmeli i”ndeki hükümlere uyulacakt r.


186

BÖLÜM XI: SONUÇLAR

(Yap lan tüm aç klamalar n özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin s raland veprojenin gerçekle mesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüdeba ar sa lanabilece inin belirtildi i genel bir de erlendirme, proje kapsam ndaalternatifler aras seçimler ve bu seçimlerin nedenleri )

Ülkemizdeki mevcut hidroelektrik potansiyelin de erlendirilerek Türkiye ekonomisine veenerji pazar na katk da bulunmak amac yla, MELET ENERJ ELEKTR K ÜRET M VE

C.A. . taraf ndan Ordu ili, Karadüz ilçesinin 6 km bat -güneybat nda Melet rmaüzerinde Ordu – 1 Regülatörü; Karadüz ilçesinin 7 km bat -güneybat nda Meletrma n sol sahilinden kat lan bir yan kol olan Sap deresi üzerinde Ordu – 2 Regülatörü;

Melet Irma Üzeri Çiftlik Dere ve De irmen Dere Aras nda Ordu HidroelektrikSantrali (HES) yat planlanm r.

Ordu 1 ve Ordu 2 Regülatörleri; Ordu Hidroelektrik Santrali projesi in aat süresi 2 y lolarak planlanm r.

Ordu Hidroelektrik Santralinin kurulu gücü 42 MW’d r. Y lda ortalama 156,499GWh enerjiüretimi gerçekle tirilecektir. Proje Kapsam nda planlanan malzeme ocaklar ile deRegülatör ve HES tesisleri in aat s ras nda gerekli malzemenin temini sa lanacakt r.

Projenin çevirme yap lar olan Ordu 1 ve Ordu 2 regülatörleri Kabadüz lçe merkezinin 6 ve7 km bat -güneybat nda, hidroelektrik santral ise yine ilçe merkezinin 3 km kuzey-kuzeydo usunda planlanm r. 115 m talveg kotundaki Ordu 1 regülatörü 400 450 Do u –45 22 200 Kuzey; Ordu 1 regülatörünü derivasyonla takviye amaçl Ordu 2 regülatörü 399660 D – 45 21 970 K; türbinlenecek sular bir kuyruksuyu kanal vas tas yla 35 m kotundaMelet rma na de arj edecek hidroelektrik santral 399 660 Do u - 45 27 300 Kuzeykoordinatlar ndad r. Ordu 1 regülatörü ile kuzeydo u yönündeki Ordu HES aras ndakimesafe ku uçu u yakla k 10 km’ dir.

Projenin yer alan çal malar tan mlar ;

ORDU -1 Regülâtörü: Ordu – Karadüz ilçesinin 6 km bat -güneybat nda Melet rmaüzerinde 115 m talveg ve 127 m kret kotunda beton a rl k dolgu tipinde radyal kapakl r.

ORDU -2 Regülatörü: Ordu – Karadüz ilçesinin 7 km bat -güneybat nda Melet rma nsol sahilinden kat lan bir yan kol olan Sap deresi üzerinde 119 m talveg ve 127 m kretkotunda beton a rl k dolgu tipinde dü ey kapakl r.

Su Alma Yap : Ordu 1 regülatörünün sa sahilindeki çak l geçidi 59,312 m³/s kapasite ileçevirme yap labilmesine imkan sa layacak 119,00 m e ik kotunda zgaral ve dalg ç perdeli8 gözlüdür.Çökeltim Havuzu:Su alma yap sonunda ba layan 8 bölmeli 50 m uzunlu undad r.

Yükleme Havuzu: Çökeltim havuzuna entegre olarak tasarlanan ve bas nçl enerji tüneligiri a n yer almaktad r. Kenar ölçüleri 52 m x 55 m x 24 m x 56 m x 25 m’dir. Be gen


187

eklinde bir yap olan havuz Melet rma taraf ndan 50,00 m kret uzunlu unda bir ta nsava bulunacakt r. Taban kotu 105,40 m olan havuzun sonundaki cebri boru su alma akaba zgara ve dü ey kapakla teçhiz edilecektir.

Enerji Tüneli:Yükleme havuzu ile santral aras nda dairesel kesitli ve 5,50 m iç çapl9410,06 m uzunlu unda

Denge Bacas : Enerji tüneli km: 9+062,44 kesidinde Orifis aftl 25 m iç çapl ve 28,00 myüksekli inde dairesel kesitli

Cebri Boru: Enerji Tüneli sonunda 108,22 m uzunlu unda 5,50 m ; 3,60 m ; 2,30 mde ken çap olan toplam 108,22 m uzunlu unda

Hidroelektrik Santral:Melet rma sa sahilinde 40 m kotlar nda 4 üniteli olaraktasarlanan 43,28 MWm/42,00 MWe gücündeEnerji Nakil Hatt : Santral trafolar ndan 154 kV gerilimle al nacak elektri i 10 kmmesafedeki Trafo Merkezine ta yacak

Projenin ekonomik ömrü, in aat ndan sonra 50 y l olarak öngörülmü tür.

Ordu il s rlar içindeki Melet Irma havzas n tamam nda, Pazarsuyu ve Turnasuyuhavzalar n ise yukar kollar ndaki hidrolik enerji potansiyelini de erlendirmek amac ylaDS VII. Bölge Müdürlü ü’nce 1979 y nda ba lat lan ilk çal malar 1981 y ndayay nlanan “Do u Karadeniz Havzas stik af Raporu” içinde verilmi tir.

stik af kademesinde teknik ve ekonomik yönden yap labilir bulunan Ordu Projesi ileönerilen tesisler, 1988 y nda, DS VII. Bölge Müdürlü ü taraf ndan master planseviyesinde yeniden incelenmek üzere programa al nm r. Master plan çal malar , Aral k1990 y nda yay nlanan “Ordu Projesi Master Plan Raporu” nda verilmi tir.

Projede önerilen hidroelektrik santrallerin toplam kurulu gücü 42 MW, toplam y ll kortalama enerji üretimleri ise 156.499GWh. dir.

Projenin in aat s ras nda 250 ki i, i letilmesi s ras nda 9 ki i çal acakt r. Çal anlar nbölge halk ndan seçilmesine özen gösterilecektir.

Projenin in aat a amas nda gerekli olan beton ihtiyac için proje alan s rlar içerisinde 3adet k rma-y kama-eleme tesisi ve haz r beton üretim tesisleri i letilecektir. K rma-y kama-eleme tesisinde i lenecek agrega malzeme proje kapsam nda i letilmesi planlanan kayaoca ve kum-çak l oca ndan kar lanacakt r. aat süresince k rma-y kama-elemetesisinden ç kacak malzemenin bir k sm in aat alan na direkt götürülecek bir k sm da haz rbeton üretim tesislerinde haz r beton haline getirilecek ve in aat beton ihtiyackar layacakt r.

Ordu Baraj ve HES projesinin enerji tesisleri daha ziyade kamuya ait arazi içerisinde yeralmaktad r. Mülk arazileri için mahallinde yap lan çal malarda bulunan de erler,hesaplamalarda kullan lm r. Projenin kamula rma planlar haz rlanm olup;kamula rma i lemleri yap lacakt r.

Proje alan nda, orman arazisi bulunmamaktad r.


188

Ordu1 ve Ordu 2 Regülatörleri ve Ordu HES projesi in aat s ras nda yap lacak kaz lardankacak hafriyat art klar söz konusudur. Ç kacak hafriyat n uygun k mlar haz r beton

üretiminde, in aat i lerinde, yol yap m ve onar m i lerinde kullan lacak olup, uygunolmayan k mlar da belirlenen hafriyat depolama alanlar nda depolanacakt r.

Proje kapsam nda olu acak hafriyat kuru dere yataklar na ve yüzeysular na kesinlikledökülmeyecektir. Yine hafriyat topra n akarak yüzeysuyuna kar mas engellemekerozyon önleyici tedbirler al nacakt r.

aat A amas nda Olu acak Çevresel Etkiler ve Al nacak Önlemler;Evsel nitelikli s at klar; Projenin i letmesi döneminde i letme elektrik üretimi olup,üretime dayal at ksu olu umu beklenmemektedir. aat a amas nda 250 ki inin çal masplanlanm r. Ki i ba na içme ve kullanma amaçl 150 lt/gün su tüketimi kabuledildi inde antiye alan nda günde ortalama,

Su Tüketimi

250 ki i x 150 lt/gün-ki i=37,5 m³/gün

antiye alan nda çal acak personelin kullanaca suyun tamam n at ksu olarakdönece i kabul edilirse, alanda günde ortalama;

37,5 m³/gün evsel nitelikli at k su olu umu beklenmektedir.

antiye alan nda olu acak evsel nitelikli at ksular, alanda kurulacak olan paket ar tmaünitesi ile biyolojik ar mdan geçirilecek ve 31.12.2004 tarih ve 25687 say ResmiGazete’de yay mlanarak yürürlü e giren Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i ile 1380 saySu Ürünleri Kanunu ve Yönetmeli i de arj standartlar sa layacak ekilde ar ld ktansonra Dalaman çay na de arj edilecektir. Bu konuda Ordu Valili i’nden (Çevre ve Ormanl Müdürlü ü’nden) Çevre zni al nacakt r.

Evsel nitelikli kat at klar; Evsel nitelikli kat at klar; sahada bulundurulacak, a kapalçöp kaplar nda torbalar içerisinde biriktirilecek ve Kabadüz Belediyesinin gösterece i çöpdöküm sahas na düzenli bir ekilde dökülecektir.

aat kaynakl at klar; Çal malar s ras nda plastik, cam, ka t ve hurda demir atkacakt r. Bu at klar ayr ayr biriktirilerek bu tür at klar (cam, plastik, hurda, vb. at klar)

Kat At klar n Kontrolü Yönetmeli i ile Ambalaj At klar n Kontrolü Yönetmeli i’neuygun olarak de erlendirmek için toplayan Lisansl firmalara verilecektir. Bu at klar nboya, vb. in aat malzemesi ile kontamine olmas durumunda “Tehlikeli At klar n KontrolüYönetmeli i’ne göre bertaraf sa lanacakt r.

Bitkisel toprak; aat a amas nda ilk önce bitkisel toprak s yr larak bitkisel toprak depoalan nda geçici olarak depolanacakt r. aat bittikten sonra HES binas n çevresinindüzenlenmesinde bitkisel toprak tekrar serilerek peyzaj amaçl kullan lacakt r.

Hafriyat art ; aat s ras nda çal ma alanlar ndan kaynaklanacak hafriyat art klar sözkonusudur. Tesislerin in aat na ait hafriyat art toprak, ta , kum vb. maddelerindepolamas için; hafriyat depolama alanlar belirlenmi tir. aat a amas nda olu acakhafriyat malzemesinin uygun k mlar haz r beton üretiminde, in aat i lerinde, yol yap mve onar m i lerinde kullan lacak olup, uygun olmayan k mlar da belirlenen hafriyat


189

depolama alanlar nda depolanacakt r. “Hafriyat Topra , aat ve Y nt At klar nKontrolü Yönetmeli i “’ne uygun olarak depolama i lemi yap lacakt r.

Toz emisyonlar ; aat s ras nda yap lacak kaz , nakliye, doldurma-bo altma, kaya ocaüretimi ve sert zemine rastlan ld zaman gerçekle tirilecek olan gev etme patlatmas

ras nda toz emisyonu olu acakt r. Bu i lemler s ras nda olu acak toz emisyonunu en azaindirgemek için Sanayi Kaynakl Hava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli i’nde belirtilenönlemler al nacakt r. Buna göre;

Savurma yapmadan yükleme-bo altma yap lacak,Çal ma alan s cak ve kuru havalarda arazöz ile sulanarak nemlendirilecek,Kamyonlar n üzeri in aat alan d ndaki nakliye s ras nda branda ile kapat lacak,

rma-y kama-eleme tesisinde toz kayna olan her bir ünite (bunker, k lar,bantlar) kapal ortam içerisine al nacak ve bu ünitelere toz indirgeme sistemi (torbalfiltre) kurulacak,

Haz r beton üretim tesisinde kar rma i lemi kapal ortamda yap lacak,Haz r beton üretim tesisinde çimento silolar n üzerine toz tutucu filtreler

konulacak,Aç kta depolanan malzemenin tozumas engellemek için gerekli önlemler

al nacakt r(y n üzerinin örtülmesi veya nemlendirilmesi vb.)

Tehlikeli At klar; makinelerinin bak mlar s ras nda at k ya , boya vb. at klar ile bulaeldiven, üstüpü, toprak, tala gibi at klar olu acakt r. Olu acak at klar antiye alan ndayap lacak (Merkezi At k Depo Alan ) özel olarak ayr lm s zd rmas z, üstü kapal biralanda Tehlikeli At klar n Kontrolü Yönetmeli i’ne uygun olarak geçici depolanacakt r. Buat klar “Tehlikeli At klar n Kontrolü Yönetmeli i” gere ince; lisansl ta lar vas tas yla,lisansl geri kazan m/bertaraf tesislerine gönderilerek bertaraf edilecektir. Proje kapsam ndaolu acak tehlikeli at k, at k ya , at k akü, ömrünü tamamlam lastikler vb. at klar antiyealanlar içerisinde ayr lacak geçici depo alan nda depolanacakt r. Bu alan d nda hiçbir at k

rak lmayacakt r. Yine bu at klar kesinlikle dere yataklar na, yüzey sular na, topra aat lmayacakt r. Geçici depo alan n zemini s zd rmaz beton, üzeri sundurmal ve etrafkapal olacakt r. Geçici at k depo alan n yer alaca antiye alanlar rapor ekinde verilenharita üzerinde görülmektedir.

At k ya lar; Proje kapsam nda çal acak i makinelerinin bak mlar s ras nda at k motorya lar olu acakt r. Proje kapsam nda çal acak araçlar n bak mlar , merkez antiyedebak m-onar m atölyesinde yap lacakt r. Araçlar n bak mlar s ras nda ç kan at k ya lar“At k Ya lar n Kontrolü Yönetmeli i”nde belirtildi i ekilde s zd rmas z üstü kapalvarillerde geçici olarak depolanacakt r. Araçlardan kaynaklanan at k ya lar n bertaraf içinilk önce analizi yapt larak kategorisi belirlenecektir.

Proje kapsam nda çal acak i makinelerinin bak mlar yetkili servislerce yap lacakt r.Bunun için antiye alan nda atölye yeri dü ünülmü tür. Araçlar n bak mlar s ras nda ç kanat k ya lar “At k Ya lar n Kontrolü Yönetmeli i”nde belirtildi i ekilde s zd rmas z üstükapal varillerde geçici olarak depolanacakt r. Bunun için alt beton ve etraf çevrili, üzerikapal geçici at k depo alan in a edilecektir. At klar türlerine göre at k ya lar, tehlikeliat klar, ömrünü tamamlam lastikler, at k aküler vb. ayr ayr bölmelerde geçici olarak


190

depolanacakt r. Atölye de kapal prefabrik bina eklinde olacakt r. Araç bak mlar nyap laca alan beton zeminli ve drenajl olacak ve burada biriken yüzeysular yap lacakya tutucuya yönlendirilecektir. Ya tutucuda ya ndan ayr lm sular, evsel nitelikliat ksular için yap lacak paket at ksu ar tma tesisine verilecektir. Suyundan ar nm ya daat k ya lar n oldu u bölümde geçici olarak depolanacakt r. At k Ya lar, At k Ya lar nKontrolü Yönetmeli i kapsam nda, kategorilerine göre ayr ayr geçici depolanacak velisansl ta kurumlar vas tas ile lisansl geri kazan m/ bertaraf tesislerinegönderilecektir. Ta ma s ras nda Ulusal At k Ta ma Formu Doldurulacak ve her ta masonras l Çevre ve Orman Müdürlü ü’ne verilecektir.

Ya de imleri ve araç y kama için beton zeminli ve çevresi drenajl alan yap lacak veönüne ya tutucu konulacakt r. Ya tutucuda toplanan ya madde tehlikeli at k biriktirmebölümüne götürülecektir. Ya de imleri s ras nda s zd rma tavalar kullan lacak, ya

nt olan zeminde ya lar tala ile emdirilip, kirli tala tehlikeli at klar n biriktirildi ikaplara bo alt lacakt r.

Bitkisel At k Ya lar; antiyenin mutfak k sm ndan ç kacak at k k zartma ya lar BitkiselAt k Ya lar n Kontrolü Yönetmeli i gere ince antiye alan nda ayr lacak olan geçici at kdepolama bölümünde, s zd rmas z kaplar içerisinde geçici olarak depolanacak ve lisanslkurulu lara verilecektir. Bu konuda Bitkisel At klar n Kontrolü Yönetmeli i’ne uygunhareket edilecektir.At k Aküler; Bak mlar s ras nda araçlardan ç kan eski aküler, “At k Pil ve AkümülatörlerinKontrolü Yönetmeli i” gere ince s zd rmaz tavalar içerisinde ya mura korunakl birbölümde biriktirilecek, yeni akü al rken yetkili bayiine teslim edilecektir. Teslimler

ras nda tutanak düzenlenecek ve tutanaklar kay t olarak saklanacakt r.

Piller; TAP’ dan At k Pil kutular temin edilecek, bu kaplarda biriktirilecek ve Ta nabilirPil Üreticileri ve th. Derne i kt. l.(TAP)’ne gönderilecektir.

letme A amas nda Olu acak Çevresel Etkiler ve Al nacak Önlemler;Evsel nitelikli s at klar; letme a amas nda çal anlardan kaynaklanacak evsel nitelikliat ksular için HES binas n yan na s zd rmas z fosseptik in a edilecektir. Fosseptiktetoplanacak at k sular Kabadüz lçe Belediyesine ait vidanjör ile Belediye ile yap lacakprotokol sonras kanalizasyon hatt na verilecektir.

Evsel nitelikli kat at klar; Sahada bulundurulacak, a kapal çöp kaplar nda torbalariçerisinde biriktirilecek ve Kabadüz Belediyesinin gösterece i çöp döküm sahas na düzenlibir ekilde dökülecektir.

Ambalaj At klar ; Ka t, plastik, cam ve metal at klar ayr larak geçici depolanacak velisansl kurulu lara teslim edilecektir. Ambalaj At klar n Kontrolü Yönetmeli i’neuyulacakt r.

Bal k Geçidi; Ordu1 ve Ordu 2 Regülatörlerine mansap ve membas na bal klar n geçiyapabilmeleri için bal k geçitleri in a edilecektir.

aat süreci boyunca ve i letme a amas nda; Merkez Av komisyonu Kararlar nauyulacakt r.


191

aat s ras nda tar m arazileri için 5403 say “Toprak Koruma ve Arazi Kullan mKanunu” ve 4342 say “Mer’a Kanunu” ayr ca su ürünlerinin korunmas için 1380Say “Su Ürünleri Kanunu” hükümlerine uyulacakt r.

Proje kapsam nda, 18.10.1983 Tarih ve 18195 Say Resmi Gazetede yay mlanarakyürürlü e giren “2918 say Karayollar Trafik Kanunu ve Yönetmeli i” ile 11.01.1974Tarihli Resmi Gazetede yay mlanarak yürürlü e giren “14765 Say Kanunu, çiSa ve Güvenli i Tüzü ü” ve de en 09.12.2003 Tarih ve 25311 say ResmiGazetede yay mlanarak yürürlü e giren “ Sa ve Güvenli i Yönetmeli i”hükümleri do rultusunda hareket edilecektir.13.03.1971 Tarih ve 13783 Say Resmi Gazetede Yay nlanan La m Mecras asMümkün Olmayan Yerlerde Yap lacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine uyulacakt r.

Proje kapsam nda çal anlar n sa k ve güvenliklerini sa lamak için 4857 sayKanununa istinaden haz rlan p yay nlanm olan ve halen yürürlükte bulunan Tüzük veYönetmelik hükümlerine uyulacakt r.

14.03.1991 tarih ve 20814 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve05.04.2005 tarih ve 25777 tarihinde de iklik yap lan “Kat At klar n KontrolüYönetmeli i”,18.03.2004 tarih ve 25406 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren“Hafriyat Topra , aat ve Y nt At klar n Kontrolü”,31.08.2004 tarih ve 25569 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve30.03.2010 tarih ve 27537 tarihinde de iklik yap lan “At k Pil ve AkümülatörlerinKontrolü Yönetmeli i”,31.12.2004 tarih ve 25687 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve30.03.2010 tarih ve 27537 say ile de iklik yap lan “Su Kirlili i KontrolüYönetmeli i”,14.03.2004 tarih ve 25755 Say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve30.03.2010 tarih ve 27537 say ile de iklik yap lan “Tehlikeli At klar n KontrolüYönetmeli i”17.05.2005 tarih ve 25818 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren “SulakAlanlar n Korunmas ”,31.05.2005 tarih ve 25831 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren“Toprak Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli i”,26.03.2010 tarih ve 27533 Say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren“At klar n Düzenli Depolanmas na Dair Yönetmelik”,22.07.2005 tarih ve 25883 Say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve30.03.2010 tarih ve 27537 say ile de iklik yap lan “T bbi At klar n KontrolüYönetmeli i”25.07.2005 tarih ve 26357 say Resmi Gazetede yay mlanarak yürürlü e giren ve30.03.2010 tarih ve 27537 say ile de iklik yap lan “Ömrünü TamamlamLastiklerin Kontrolü Yönetmeli i”,tarih ve 26562 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve 06.11.2008tarih ve 27046 say ile de iklik yap lan “Ambalaj At klar n Kontrolü Yönetmeli i”19.04.2005 tarih ve 25791 Say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve


192

30.03.2010 tarih ve 27537 say de iklik yap lan “Bitkisel At k Ya lar n KontrolüYönetmeli i”,04.06.2010 tarih ve 27601 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren“Çevresel Gürültünün De erlendirilmesi ve Yönetimi ”,17.07.2008 tarih ve 26939 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve19.12.2009 tarih ve 27437 say ile de iklik yap lan “ÇevreselEtki De erlendirmesi”,30.07.2008 tarih ve 26952 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve30.03.2010 tarih ve 27537 say ile de iklik yap lan “At k Ya lar n KontrolüYönetmeli i”,21.11.2008 tarih ve 27061 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve22.10.2009 tarih ve 27384 say de iklik yap lan “Çevre Denetimi”,29.04.2009 tarih ve 27214 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve24.02.2010 tarih ve 27503 say de iklik yap lan “Çevre Kanununca Al nmasGereken zin ve Lisanslar Hakk nda Yönetmelik”,03.07.2009 tarih ve 27277 say Resmi Gazete’de yay mlanarak yürürlü e giren ve30.03.2010 tarih ve 27537 say ile de iklik yap lan “Sanayi Kaynakl HavaKirlili inin Kontrolü Yönetmeli i”,08.12.2007 tarih ve 26724 say Resmi Gazetede yay mlanarak yürürlü e giren “KumÇak l ve Benzeri Maddelerin Al nmas , letilmesi ve Kontrolü Yönetmeli i”23.01.2010 tarih ve 27471 say Resmi Gazetede yay mlanarak yürürlü e giren“Madencilik Faaliyetleri ile Bozulan Arazilerin Do aya Yeniden Kazand lmasYönetmeli i”

10.03.1995 tarih ve 22225 say Resmi Gazetede yay mlanarak yürürlü e giren ve07.01.2010 tarih ve 27455 say ile de iklik yap lan “Su Ürünleri Yönetmeli i”.

Yönetmeliklerinde ve 13.05.2006 tarih ve 26167 say Resmi Gazete’de yay mlanarakyürürlü e giren “Çevre Kanununda De i iklik Yap lmas na Dair Kanun”da yer alanilgili hükümlere uyulacakt r.


193

NOTLAR ve KAYNAKLAR :

1. T.C. Çevre Bakanl , Aral k 2003, Çevre Etki De erlendirmesi (ÇED) Yönetmeli i

2. Tar m ve Köy i leri Bakanl , Mart 2003, Ordu ili Tar m Master Plan Raporu

3. TU K, 2009, Genel nüfus say

4. CH2M HILL-Antel, Aral k 1992, stanbul Büyük ehir Belediyesi Kat At k YönetimEtüdü ( 3 Cilt)

5. HES ÇED Raporu-ANKARA 2010

6. HES ÇED Raporu Ankara 2010

7. www.ordu.gov.tr

8. lgili Yönetmelik ve Kanunlar

9. www.dpt.gov.tr

10.www.mta.gov.tr

11.Ordu HES Fizibilite Raporu

12.Türkiye Elektrik letim A. . Genel Müdürlü ü APK Dairesi Ba kanl - Yay nlar

13.Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, C. 25,151 -160, A ustos 1982

14.Davis, P.H. (ed.), Flora of Turkey and yhe East Aegean Islands. Vol. 1-9, 1965-1985(Edinburgh).

15.Güner, A., Vural, M., Sorkun, K., Rize Floras , Vejetasyonu ve Yöre Ballar n PolenAnalizi, Türkiye Bilimsel ve Teknik Ara rma Kurumu, Matematik, Fizik ve BiyolojiBilimler Ara rma Grubu, Proje No: T.B.A.G. 650, 1987 (Ankara).

16.Davis, P.H., Mill, R.R, Tan, K.(eds), Flora of Turkey and The East Aegean Islands,l. 10, at the Universty Press, 1988, (Edinburgh).

17.Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Ba er, K.H.C (eds.), Flora of Turkey and The EastAegean Islands, V l. 11, at the Universty Press, 2000, (Edinburgh).

18.Tutin, T.G. et al. (ed.), Flora Europaea, Vol. 1-5, !964-1979 (Londra)

19.An in, R., Do u Karadeniz Bölgesi floras ve asal vejetasyon tiplerinin floristikiçerikleri, Doçentlik tezi, 1980 (Trabzon).

20.Zohary, M., ve Feinbrun-Dothan, N. (ed.), Flora Palaestina, Vol. Xxxx, 1966-1978(Jerusalem).

21.Davis, P.H., ve Cullen, J., The identification of flowering plant families, 1979(Londra).


194

22.Seyhan, ., Rize linin önemli zehirli ve ifal bitkileri, Türk Vet. Hek. Derg. 23:630-633, 1953 (Ankara).

23.Güner, A., New records for the Flora of Turkey and two species from Anatolia, NotesR.B.G. 41(2): 283-288, 1983 (Edinburgh)

ordu hes Çed

Documents